Workshopmarkt 1. Huisvesting: recht op wonen versus realiteit van de woningmarkt Spreker: Annemie van Hoecke, adjunct van de directie Dienst Wonen
Situering thema In Gent stellen we regelmatig schrijnende toestanden vast: Slovaken die opeengepakt in kraakpanden leven, tot 5 families (34 mensen, 13 volwassenen, kinderen) in één pand. Kraakpanden bieden zelden een perspectief om er langere tijd te verblijven. Bij onverwachte uithuiszetting, komen deze gezinnen op straat te staan. Opvanginitiatieven zijn zelden voorzien voor het opvangen van grote gezinnen en al zeker niet voor de opvang van 34 mensen. Slovaakse gezinnen met 7 kinderen die de nacht op straat doorbrengen. Bulgaren huren een matras voor een aanzienlijk bedrag bij huisjesmelkers. Slovaakse dakloze gezinnen „kopen‟ kraakpanden voor bedragen tussen de 500 en 1000 euro, van malafide landgenoten. Als de eigenaar van het pand in de volgende dagen de gezinnen uit het huis zet is de „verkoper‟ nergens te vinden. De slachtoffers willen ook geen klacht indienen…. Het zijn slechts enkele sprekende voorbeelden die de evidentie van „een dak boven ons hoofd‟ al heel wat minder vanzelfsprekend laten blijken. Inhoud workshop De bovenstaande situatieschets, maakt duidelijk dat de al bestaande druk op de huisvestingsmarkt alleen maar groter wordt. Huisjesmelkers hebben er een nieuw slachtoffer bij. De Vlaamse Wooncode, die streeft naar een menswaardige huisvesting én het recht op wonen botsen hard met de realiteit… Hoe kan het recht op wonen ingevuld worden? Is dit een streven dat snel de grenzen van het mogelijke bereikt of doet „men‟ niet genoeg?
2 Tewerkstelling: nieuwe werkzoekenden, andere aanpak? Spreker: Luc Vanden Berge, sociaal consulent Team Werk en Onderwijs, Integratiedienst Gent Situering thema De stad Gent kent recent een belangrijke instroom van burgers uit de nieuwe EU-landen. Deze groepen bieden zich aan op de Gentse arbeidsmarkt op een moment dat de economische situatie –weliswaar iets aantrekt- maar nog niet bepaald rooskleurig is. In de landen van oorsprong blijkt die economische situatie echter nog veel dramatischer. De verwachting is dan ook dat de instroom niet zo snel zal verminderen, en anderzijds een terugkeer minder evident is. Tussen de groepen nieuwe EU-ers bestaan er belangrijke verschillen, zowel naar toegang tot de arbeidsmarkt –al of niet vallend onder de overgangsmaatregelen- , als naar startpositie op het gebied van opleidingsniveau, werkervaring en taalkennis. De in aantal belangrijkste groepen van Slovaken en Bulgaren hebben globaal een zwakke startpositie, wat hun aansluiting op de reguliere arbeidsmarkt problematisch maakt. Zij staan ook in concurrentie met andere zwakke groepen. Momenteel stellen we vast dat een belangrijke groep nieuwe EU-ers overleeft in grijze en zwarte circuits en dat een stijgend aantal aanklopt bij het OCMW.
Pagina 1 van 5
Indien een grote groep nieuwe EU-ers zich hier blijvend wil vestigen, maar deze groep weinig uitzicht heeft op werk, zal zij een zware belasting betekenen voor het sociale zekerheids en bijstand systeem. Hebben de actoren op het terrein de verantwoordelijkheid om met deze groepen aan de slag te gaan, om zo hun kansen op een economisch onafhankelijk bestaan te verhogen ? Inhoud workshop De workshop start met een kort informatief deel over de aantallen en het profiel van de nieuwe EU-ers in Gent, hun toegang tot de arbeidsmarkt, de reeds bestaande acties en de knelpunten. Daarna kan de discussie op gang komen. Mogelijke vragen daarbij zijn: Bestaat er een draagvlak om dit probleem aan te pakken? Welke rol kunnen de verschillende actoren spelen? Hebben de actoren op dit moment het personeel, de middelen, de instrumenten en de methodieken om dit aan te pakken? Zo neen moeten er dan bijkomende tijdelijke en gerichte acties ondernomen worden?
3 Onderwijs: een verhaal van kansen en knelpunten. Spreker: Sarah Verdonck, Onthaalbureau Kom-Pas Situering thema België kent een leerplicht en die geldt voor alle kinderen die in België verblijven. Vanaf de zestigste dag na hun inschrijving in de gemeente moeten kinderen ingeschreven zijn in een school en regelmatig de lessen volgen. Ook kinderen die geen officiële verblijfspapieren (meer) hebben, genieten een volwaardig leerlingenstatuut, net zoals alle andere leerlingen. Aangezien Gent recent een belangrijke instroom van burgers uit de nieuwe EU-landen kent, waarvan een groot deel in precaire levensomstandigheden leeft, rijst de vraag hoe het schoolgaan loopt bij deze groep. Inhoud workshop In deze workshop wordt gefocust op een specifieke groep onder de nieuwe EU-burgers, namelijk “de Roma”. Roma kinderen zitten vaak met „een lege rugzak‟ op school. Daarmee bedoelen we dat zij in veel gevallen de bagage niet hebben om met succes aan een schoolcarrière te beginnen. Deels omdat het belang van onderwijs wordt onderschat door de ouders, maar zeker ook door het discriminerende effect van onderwijs in de herkomstlanden. Vraag is of dit ook in Vlaanderen het geval is. Verder slaat de lege rugzak ook op het materiële aspect, als de basisbehoeften bed, bad en brood niet vervuld zijn, hoe kan onderwijs dan toch een belangrijke plaats innemen bij deze nieuwe EU-gezinnen? 4 Toegang tot de gezondheidszorg. Spreker: Kim Verschueren, Oriëntatiepunt Gezondheidszorg Oost-Vlaanderen Odice Situering thema en Inhoud workshop „Iedereen heeft recht op medische hulp'. Kim Verscheuren (Oriëntatiepunt Gezondheidszorg – Odicé) vertrekt vanuit deze stelling om het kluwen te ontwarren van verblijfstatuten en de Pagina 2 van 5
bijhorende toegang tot de gezondheidszorg voor EU-burgers. Zij ontvouwt de administratieve rompslomp en de achterliggende betalingssystemen waar huisartsen mee te kampen hebben na een consultatie en gaat in op enkele knelpunten zoals de moeilijke weg van de hulpbehoevende naar de gepaste dienst of organisatie. Er wordt in deze workshop voldoende ruimte gelaten voor allerhande vragen rond gezondheidszorg en wetgeving.
5 Vrijwillige terugkeer: een optie? Spreker: Peter Neelen, Fedasil Situering thema Gent heeft meer en meer te kampen met een Intra-Europese migratiestroom waaronder zich ook EU-burgers bevinden die geen of weinig toekomstperspectief hebben. Zij kunnen als EU-burger niet intekenen op het volledige aanbod van het REAB-programma (IOM – Fedasil) dat migranten helpt om in het land van herkomst te herintegreren. Via bijstand voor vertrek, een re-installatiepremie en hulp bij de socio-economische re-integratie wordt vrijwillig terugkeren naar het herkomstland aantrekkelijker en aanvaardbaarder gemaakt. Inhoud workshop Kán dit aanbod uitgebreid worden voor EU-burgers? Móet een dergelijk aanbod uitgewerkt worden voor EU-burgers? Valt dit te rijmen met het recht van vrij verkeer van personen binnen Europa? Peter Neelen (Fedasil) presenteert het aanbod „Bijstand bij Vrijwillige terugkeer en Re-integratie van Migranten vanuit de Belgische steden en gemeenten‟ en leidt de discussie rond dit omstreden thema.
6 De Roma door de eeuwen heen. Spreker: Norah van den Daele, Vlaams Minderhedencentrum Situering thema De mediaberichtgeving over de Roma is vaak eenzijdig en stereotiep. Nuancering is meestal ver te zoeken. Vaak ontbreekt de kennis rond de diversiteit aan groepen en hun verschillende historische achtergronden. Inhoud workshop Deze workshop wil een ander, informatief en objectief verhaal brengen. Je maakt kennis met de historische achtergronden en migraties van Roma in Europa. We gaan hierbij eeuwen terug in de tijd. De workshop zal hierdoor duidelijkheid brengen over de verschillende begrippen en benamingen die vaak door elkaar gebruikt worden.
Pagina 3 van 5
7 Roma participation (Engelstalig). Sprekers: Ivan Ivanov, European Roma Information Office (ERIO) en Martin Balogh, (vzw Opré Roma) Situering thema We vertrekken vanuit het principe dat participatie van etnisch-culturele minderheden aan de samenleving essentieel is. Op deze manier worden immers bruggen geslagen tussen de diverse mensen en groepen in een samenleving. Deze participatie kan zich zowel op politiek, economisch, sociaal als cultureel vlak voordoen. Wat de groep van de Roma betreft, gaapt in sommige gevallen echter een diepe kloof tussen de „gadje‟ (= niet-Roma) en „de‟ Roma. Er wordt hierbij vaak verwezen naar het wantrouwen dat leeft aan beide zijden. „De‟ Roma zouden geen vertrouwen hebben in de maatschappij en haar instellingen. Maar dit wantrouwen speelt evenzeer in omgekeerde richting. „De‟ Roma blijven weinig gekend tenzij wat de vele vooroordelen tegenover hen betreft. Inhoud workshop In deze workshop luisteren we eerst naar Ivan Ivanov van Erio, het European Roma Information Office. Een internationale belangenvereniging die de politieke en publieke discussie over thema‟s die Roma aanbelangen, bevordert. Daarna zal Martin Balogh, van de Gentse zelforganisatie Opré Roma, het woord nemen en zijn visie op het thema „participatie‟ geven.
8 Case-management: coördinatie van dienstverlening Situering thema Uit de praktijk blijkt dikwijls het gebrek aan afstemming tussen de verscheidenheid aan diensten die geboden worden. Vaak weerklinkt de kritiek dat velen één vraag opnemen zonder dat diensten dit van elkaar weten en zonder coördinatie. Een dergelijke ongecoördineerde manier van aanpakken houdt toch wel wat negatieve gevolgen in, voor de cliënt van de dienstverlening, maar evenzeer voor de dienstverleners en hun organisaties zelf. Inhoud workshop In deze workshop gaan we voornamelijk in op de methodiek van het case-management. Wat zijn de verwachtingen van dit instrument en waar liggen de grenzen? Wat zijn de basisvoorwaarden en waar liggen de valkuilen?
9 Discriminatie: pushfactor voor migratie? Spreker: Aleidis Devillé, Instituut voor Sociaal en Politiek Opinieonderzoek, KULeuven Situering thema Migratie is een complex fenomeen. Er spelen meestal verschillende redenen waarom mensen hun land van oorsprong verlaten en migreren naar een welbepaald bestemmingsland. Pagina 4 van 5
Wat de intra-Europese migratie betreft, wordt vaak gesproken over de discriminatie en de extreme armoede in de landen van herkomst. We kennen allemaal de beelden van de getto‟s in Oost-Europese landen waar vooral Roma (over)leven. Dat mensen uit deze situatie willen vluchten, lijkt voor de hand te liggen. Armoede en discriminatie volstaan echter niet om het volledige plaatje te schetsen. De vraag is nu wat er verder komt kijken bij het fenomeen van de intra-Europese migratie. Inhoud workshop In eerste instantie wordt in deze workshop een breder verhaal vertelt over het thema „migratie‟: wie migreert vandaag en waarom? Er wordt daarbij kort ingegaan op het Belgische en Vlaamse beleid. Ten tweede zullen we inzoomen op de intra-Europese migratie en een discussie voeren over de verschillende factoren die een rol kunnen spelen bij deze migratie. Welke factoren - naast discriminatie en extreme armoede in de landen van herkomst – treden naar voor in het verhaal van de intra-Europese migratie?
Pagina 5 van 5
