Pensioencontact is een uitgave van Pensioenfonds DSM Nederland
In dit nummer onder andere Hoe zit het met onze loonheffing? Pensioenen Gist welkom bij PDN Ook PDN regeling en service voor DSM NeoResins Column: Broodje tonijn
3 4 6 8
Samen sterker Vanaf 1 januari 2007 vormen de twee pensioenfondsen van twee wezenlijke geledingen van DSM in Nederland, namelijk Gist-Brocades en DSM Chemie samen Stichting Pensioenfonds DSM Nederland (PDN). Per dezelfde datum heeft PDN ook de uitvoering van de pensioenregeling van DSM NeoResins overgenomen.
Verkiezingen op komst
Pensioengerechtigden breng uw stem uit …
Dit levert meer deelnemers, meer draagvlak en kansen op voor een goed pensioen voor de toekomst. Dat is belangrijk in tijden waarin pensioenen voorwaardelijk zijn geïndexeerd, streng toezicht geldt en waar een onrustige financiële wereld pensioenfondsen stimuleert tot het verder versterken van de fundamenten.
Colofon Pensioencontact verschijnt drie keer per jaar en is bestemd voor degene die een uitkering ontvangt van PDN. Redactieraad: Inge von der Ahé, Ivo Coolen, Anita Creusen, Marleen Hoeppertz, Jan Janssen, Steef Lauwers en Henk Thonen. Realisatie: Hard Working Reader Publishers Illustraties: Geert Setola Fotografie: Annemiek Mommers en anderen Redactieadres: PDN t.a.v. dhr Jan Janssen Postbus 6500, 6401 JH Heerlen E:
[email protected] I: www.PDNpensioen.nl T: 045 5782144 Voor blinden en slechtzienden is een gesproken versie van Pensioencontact kosteloos verkrijgbaar.
In het kader van Goed pensioenfondsbestuur worden dit jaar vertegenwoordigers van pensioengerechtigden in het bestuur en het verantwoordingorgaan van Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) voor het eerst gekozen. In nieuwe pensioenwet zijn regels gesteld ten aanzien van Goed pensioenfondsbestuur. Op 1 januari 2008 worden deze nieuwe regels van kracht. Onderdeel hiervan is ondermeer dat het pensioenfonds een orgaan moet hebben waaraan het bestuur verantwoording aflegt. Ook gaat het hierbij over de wijze waarop de pensioengerechtigden vertegenwoordigd worden in het bestuur en in het verantwoordingsorgaan van het pensioenfonds. Zo worden dit jaar voor de eerste keer de vertegenwoordigers van de pensioengerechtigden rechtstreeks door de pensioengerechtigden zelf gekozen. Voorheen werden de vertegenwoordigers in het bestuur benoemd door de ondernemingsraden van DSM op voordracht van de vakbonden. In deze editie van Pensioencontact wordt uitgebreid aandacht besteed aan deze onderwerpen. Zo wordt gekeken naar de wijze waarop PDN momenteel wordt bestuurd, welke veranderingen er zullen plaatsvinden en wat dit voor u betekent.
juni 2007 | No. 47
Pensioencontact
Sterke sociale traditie voortgezet via PDN
Doorstart Gist pensioenen na 137 jaar ’Zoolang de ondergeteekende de eer zal hebben uwe onderneming te leiden zullen geene ”oude paarden” zonder voer worden op stal gezet’. Deze bondige uitspraak van Jacques van Marken illustreert hoe hij over pensioen dacht. Jacques van Marken, geboren in 1845, richtte in Delft de N.V. Nederlandsche Gist- en Spiritusfabriek op. Op 20 april 1870 werd de fabriek in bedrijf genomen. SAMEN In 1998 fuseerde het inmiddels Gist-Brocades geheten bedrijf met DSM. Dit betekende ook de opmaat voor een fusie van het Pensioenfonds Gist-Brocades met Pensioenfonds DSM-Chemie. Vanaf 1 januari 2007 gaan beide pensioenfondsen verder onder de naam Pensioenfonds DSM Nederland. Hiermee kwam een einde aan een stuk rijke (pensioen)historie. OUDE DAG De sociale initiatieven die oprichter Van Marken ontwikkelde maakten hem, ondanks zijn korte leven, in Nederland een bekende persoonlijkheid. Hij vond dat niet alleen geld moest worden gereserveerd om het machinepark te kunnen vervangen. Ook voor de oude dag van zijn arbeiders zou gezorgd moeten worden. Deze gedachte leidde ertoe dat in 1880 in de statuten van ’De Gist’ een van de eerste pensioenregelingen in Nederland werden ingericht. Niet alleen voor pensioen was ’De Gist’ een voorloper. Dat was ook het geval voor andere sociale voorzieningen. Al in 1880 werd een begin gemaakt met een breed scala aan sociale voorzieningen voor het personeel. Zo werd ’De kern’ opgericht. Dit kan gezien worden als een voorloper van wat tegenwoordig de ondernemingsraad wordt genoemd. In 1882 verscheen ook het eerste nummer van ’De Fabrieksbode’. Waarschijnlijk was dit het eerste personeelsblad in Nederland. Het blad zou een levensduur van 120 jaar tegemoet gaan. Van Marken nam ook initiatieven voor de huisvesting van zijn arbeiders. In 1879 ontvouwde hij hiervoor plannen die tot de bouw van het Agnetapark zouden leiden. Tot op de dag van vandaag is het goed toeven in de voor de arbeiders van ’De Gist’ gebouwde woningen. GOEDE HANDEN Vanaf 1 januari 2007 maken de pensioenverzekerden van ’De Gist’ deel uit van Pensioenfonds DSM Nederland. Dit leverde voor velen in het Delftse het gevoel op het laatste stukje zelfstandigheid te
2
Jacques van Marken: ’Zoolang de ondergeteekende de eer zal hebben uwe onderneming te leiden zullen geene ”oude paarden” zonder voer worden op stal gezet’.
verliezen. De weemoed waarmee de mensen van ’De Gist’ afscheid namen van hun pensioenfonds, is gezien de rijke geschiedenis begrijpelijk. Maar, ook DSM heeft op het gebied van arbeidsvoorwaarden en pensioenen een naam hoog te houden. Zo kende de Dominiale Mijn Kerkrade al vanaf 1856 een ondersteuningsfonds dat voorzag in onder andere ouderdomspensioen, weduwe- en wezenpensioen en geneeskundige behandeling. De overige mijnen volgende de een na de ander en in 1911 wordt het Ondersteuningsfonds Staatmijnen opgericht. Dit staat als het ware model voor het Algemeen Mijnwerkersfonds (AMF) dat in 1918 wordt opgericht, twee jaar later gevolgd door het Beambtenfonds (BFM). Ook de medezeggenschap bij DSM kent een lange geschiedenis. Met vormen van medezeggenschap liep de mijnsector in het begin van de 20ste eeuw, net als ’De Gist,’voorop. Dit leidde ertoe dat DSM beschikt over de oudste wettelijke Ondernemingsraad van Nederland. De overeenkomsten in sociale geschiedenis dragen mogelijk bij in het vertrouwen dat het pensioen van de mensen van ’De Gist’ opnieuw in goede handen is.
PENSIOENCONTACT
Loonheffing: waarom? waar? Goed om te weten
Als Louis ’s morgens in zijn zitje in de tuin zijn post opent, treft hij daartussen ook de pensioenspecificatie van PDN aan. Het herinnert hem aan de wilde verhalen over ’de loonbelasting’ die hij vorige week hoorde, toen hij met een vast groepje leeftijdsgenoten hierover sprak, na het wekelijks uurtje fitness in de sportschool. Hij kon er niet echt over meepraten en veel wijzer was hij er ook niet van geworden. De één betaalde bijna niets, maar bij de andere werd de helft van zijn pensioen ingehouden. Over het hoe en waarom verschilden ze van mening. Vanmiddag treft hij zijn sportvrienden opnieuw. Hij besluit om dan beter beslagen ten ijs te komen en belt de Service Desk van PDN. Men legt hem uit hoe de vork in de steel zit: ’De hoogte van de ingehouden loonheffing wordt afgelezen aan de hand van tabellen van de Belastingdienst, de zogenaamde Tabellen loonheffing. Bij elke uitkeringshoogte staat het bedrag dat aan loonheffing moet worden ingehouden, vermeld. Behalve de hoogte van de uitkering is ook van belang of iemand jonger of ouder is dan 65 jaar. Ben je
JUNI 2007
jonger dan 65 jaar, dan is in de loonheffing ook de AOW-premie opgenomen. Iemand die 65 jaar of ouder is betaalt deze premie niet meer. Verder zijn er nog twee mogelijkheden: het wel of niet toepassen van de loonheffingskorting. Iedere pensioengerechtigde heeft recht op loonheffingskorting. Hij of zij moet echter zelf aangeven welke uitkeringsinstantie de korting moet verrekenen.’ Het kan maar op één plek. Nu begrijpt Louis waarom hij over zijn AOW-uitkering in verhouding veel minder loonheffing betaalt dan over zijn pensioenuitkering bij PDN. De Sociale Verzekeringsbank waar hij zijn AOW-uitkering van krijgt past de korting toe en PDN kan en doet dat dus niet. Vandaar dat verschil. Louis zal vanmiddag eens haarfijn aan zijn vrienden uitleggen hoe dat zit. Vandaag zal hij niet alleen meepraten over het voetballen en de politiek. Is ook u iets niet duidelijk? Bel de Service Desk: 045-5788100
3
´Mensen van Gist krijgen pensioenen die hen toekomen´
’Risico van niet-indexeren veel kleiner geworden’ Gist-Brocades is, zoals we in een voorgaand artikel zagen een bedrijf met een rijk verleden. ’Niet alleen vanwege langdurig zakelijk succes, maar vooral ook door een opmerkelijke sociale staat van dienst’, benadrukt Cees van der Meer (70) in zijn woning te Den Hoorn bij Delft. Hij werkte jarenlang bij het bedrijf tot hij op 55-jarige leeftijd vervroegd vertrok. Nog steeds zit Gist-Brocades diep in zijn genen, hij praat erover alsof hij gisteren nog door de poort liep. De emotionele betrokkenheid bij het bedrijf valt direct op bij al zijn collega´s, gepensioneerd of niet. ’Ja het ophouden te bestaan van het eigen pensioenfonds betekent in de beleving van veel medewerkers weer een stukje verlies van hun aloude bedrijf waar ze zo trots op zijn. Daar werken ze in de hoogtijdagen met zo’n 5400 collega’s. Nu zijn er dat nog ongeveer 1000 en wel als onderdeel van het DSM concern.’ ERVARING ’Zeker de ouderen onder hen zien met lede ogen aan hoe de tijden veranderen. Neem de eigen woonwijk van Gist het Agnetapark in Delft. Ook dat was ooit een paradepaardje van sociaal beleid en op het laatst nota bene eigendom van het Gist-pensioenfonds. Die wijk is enige tijd geleden in zijn geheel verkocht. Dat betekent dat als er nu een huurwoning in de Gist-wijk vrijkomt, deze vaak wordt verkocht aan iemand die elders werkt. Dat ervaart men als achteruitgang.’ Toch is de overgang van een klein eigen pensioenfonds met een lage dekkingsgraad naar het financieel sterkere PDN een duidelijke verbetering. ’O, jazeker. Het risico van niet-indexeren van pensioen voor de Gist gepensioneerden is nu kleiner geworden.’
Het Agnetapark in Delft: ’paradepaardje van sociale beleid’ aldus Cees van der Meer.
4
Cees van der Meer: ’De oude identiteit van Gist brokkelde langzaam af´.
INSPRAAK Cees van der Meer komt uit een echt Westlands gezin. Hij begon in 1952 heel jong bij het technisch onderhoud van Gist. Toen hij vroeg lid van de vakbond werd, was dat nog in een tijd dat binnen Gist de organisatiegraad laag was. ’Dat kwam omdat het bedrijf zelf een goed sociaal beleid voerde. Velen vonden het overbodig om zich bij een vakbond aan te sluiten. Hij werd door de bond zelf verder opgeleid op sociaal-maatschappelijk terrein. Hij werd lid van de ondernemingsraad. ’Die kwam bij Gist pas aan de orde zeven jaar na de Wet op Ondernemingsraden. Dit kwam omdat het bedrijf zelf een vorm van inspraak had gevoerd waarbij alle geledingen aan het woord kwamen.’ Cees van de Meer werkte later in zijn loopbaan in
PENSIOENCONTACT
de sector personeel en organisatie. Hier maakte hij de sociale kanten van het krimpende bedrijf van nog dichterbij mee. In 1992 met veertig dienstjaren stopte hij op 55-jarige leeftijd. ’We moesten veel mensen laten afvloeien en dat gebeurde in bijna alle gevallen op een correcte manier. Veel jonge mensen wisten we te herbemiddelen, ouderen kregen een passende regeling.’ AFLOPENDE OCTROOIEN Hoe ervaart Cees van der Meer zelf de overgang van het Gistpensioenfonds naar PDN? ’Ik vind het een waardevolle verbetering omdat het eigen fonds anders waarschijnlijk in een moeilijke positie terecht zou zijn gekomen.’ Wat is eigenlijk de oorzaak van de teloorgang van het oude Gist? ’Het bedrijf had ooit zo ongeveer het alleenrecht op de productie van penicilline in de wereld. Toen de licenties en octrooien begonnen af te lopen, kwamen er meer leveranciers op de markt. Je zag daardoor in de jaren tachtig de prijs van penicilline en aanverwante producten sterk dalen. Er moest dus iets gebeuren. De productie van droge gist werd afgestoten en elders werd ingekrompen. Je zag voor je ogen dat gebouwen werden afgebroken. Na de overname door DSM ontstond er al snel een werkverhouding tussen Delft en Heerlen om deze bedrijven op een zinvolle manier in elkaar te schuiven. Je zag steeds meer Limburgers in Delft en de oude identiteit van Gist brokkelde langzaam af. Ook professionele pensioenmensen uit Heerlen gingen Delft ondersteunen.’ Cees van der Meer maakte dat hele fusieproces van nabij mee. ’Ik ben blij dat onze mensen in de toekomst de pensioenen zullen krijgen die hen toekomen.’ NIEUWSGIERIG ´Vooral de sociale kanten interesseerden me. Zo was ik razend nieuwsgierig hoe ze in Limburg de pensioenen hadden geregeld. Toen ik daar kennis mee maakte viel me op dat de bestuurlijke kant wel erg breed van opzet is. In aantallen mensen uitgedrukt waren bij Gist, zowel het pensioenbestuur als de pensioendirectie, klein. Resultaat was dat het bestuur zich tamelijk direct bezig hield met dagelijkse beslissingen. In Heerlen staat het bestuur veel meer op afstand en is er een sterke, vakkundige pensioenorganisatie. Die regelt de dagelijkse aangelegenheden.’ Pensioenen worden steeds belangrijker, maar ook steeds ingewikkelder. Dat betekent ook bestuurlijk het een en ander. ’Ja, ik denk daarom zelf dat iemand in een pensioenbestuur moet komen vanwege bepaalde deskundigheden en niet alleen vanwege de achterban. Dat dit laatste zo gegroeid is vind ik verklaarbaar. Pensioenbesturen grijpen immers terug op hele oude structuren. We zagen al dat de tijden veranderen. Ik denk daarom aan duidelijke profielschetsen van bestuurleden. Ook vakbonden moeten veel doen aan het degelijk opleiden van hun mensen die in pensioenbesturen zitting nemen.´
JUNI 2007
Dekkingsgraad PDN Een belangrijke graadmeter voor de financiële gezondheid van een pensioenfonds is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft namelijk aan hoe groot het pensioenvermogen is (de beleggingen zijn) ten opzichte van de pensioenverplichtigen (de verzekeringsverplichtingen). Eenvoudig gezegd geeft de dekkingsgraad aan of er voldoende geld in kas is om alle pensioenen, nu en in de toekomst, uit te betalen. De dekkingsgraad en de pensioenverplichtingen worden berekend op basis van de (van dag tot dag wijzigende) marktrente. De cijfers worden na elk kwartaal bekend gemaakt, nadat DSM haar kwartaalcijfers publiceerde. Onderstaande tabel toont de dekkingsgraad en de vanaf 2005 bij de berekening gehanteerde marktrente. Dit betreffen ‘virtuele’ dekkingsgraden aangezien PDN geen historie heeft vóór januari 2007. De cijfers zijn een gewogen gemiddelde van de verplichtingen als ook het belegde vermogen van Pensioenfonds DSM-Chemie en Pensioenfonds Gist-Brocades. Dekkingsgraad PDN (gebaseerd op marktrente) Dekkingsgraad
Ultimo 2003 Ultimo 2004 Ultimo 2005 Ultimo 1ste kwartaal 2006 Ultimo 2de kwartaal 2006 Ultimo 3de kwartaal 2006 1 januari 2007 Ultimo 1ste kwartaal 2007
124% 133% 143% 152% 151% 148% 147% 151%
Gehanteerde markrente vanaf 2005
3,7% 4,2% 4,5% 4,1% 4,2% 4,4%
Wilt u meer informatie? Internetsite PDN Meer informatie over PDN kunt u vinden op website: www.PDNpensioen.nl ServiceDesk: 045-5788100 Vragen over uw pensioen kunt u stellen aan een van onze medewerkers. Zij zijn bereikbaar op telefoonnummer 045-5788100. Zorg dat u uw administratienummer bij de hand hebt als u belt.
5
´Gepensioneerden vormen al lang geen passieve groep meer´
Pensioenen NeoResins in rustiger vaarwater DSM NeoResins in Waalwijk maakt sinds 1 februari 2005 deel uit van de DSM-organisatie. Tot en met 2006 werd de pensioenregeling voor het personeel van DSM NeoResins uitgevoerd door Pensioenfonds Avecia Nederland. Met ingang van 1 januari 2007 heeft DSM NeoResins de model pensioenregeling van DSM geïntroduceerd en ondergebracht bij PDN. Voordat het zover was betekende dit passen, meten en onderhandelen om de verschillende belangen te dienen en met elkaar in evenwicht te brengen. We vroegen aan Peter Janse van DSM NeoResins hoe men vanuit Waalwijk tegen de overgang aankijkt en aan Jan Willem Menkveld, nu manager sociaal beleid van DSM Nederland, wat er vanuit zijn rol bij kwam kijken.
Peter Jansse: ’Wij hadden niet zo’n goede aanvullende nabestaandenuitkering’.
6
ARBEIDSVOORWAARDEN Jan Willem Menkveld werkte destijds bij de Business Group Resins waar DSM NeoResins onder valt. Hij was nauw betrokken bij de CAO-onderhandelingen. Pensioenen waren daarvan een belangrijk onderdeel. ’Het was een behoorlijk omvangrijke operatie waar ik in de zomer van vorig jaar bij werd betrokken. Per 1 januari 2007 was de zaak rond’. Jan Willem Menkveld is vanuit zijn vroegere standplaats Zwolle, al jarenlang betrokken bij de (pre)pensioenregelingen van DSM. Bovendien is hij namens DSM lid van het bestuur van PDN. ’Ik vind dat de waarde van pensioenen nog steeds wordt onderschat. De regeling die we nastreefden moest er een worden die goed is voor werknemer én werkgever. Ook moest deze zoveel mogelijk overeenstemmen met de pensioenregeling zoals deze voor de andere DSM-ondernemingen in Nederland geldt. Uiteindelijk is elke verbetering van arbeidsvoorwaarden voor beide partijen van groot belang.’ Peter Janse is Europees Controller van DSM NeoResins. Ook bij hem maken pensioenen deel uit van zijn bedrijfservaring. Hij werkte eerst als accountant bij PricewaterhouseCoopers, daarna bij het Deense Danico waar de pensioenregeling ook moest worden aangepast. Vervolgens zat hij jarenlang in het bestuur van het pensioenfonds van NeoResins, Pensioenfonds Avecia Nederland, sedert 2002 als voorzitter. SPEELRUIMTE Peter Janse: ’Er verandert voor onze mensen nu het een en ander. Zo verandert de middelloonregeling naar een voorwaardelijke eindloonregeling. Toen wij per 1 februari 2005 onderdeel van het DSM concern werden, was een van de resultaten daarvan dat we zouden overstappen op de pensioenregeling van DSM.’ Is de terugkeer naar een voorwaardelijke eindloonregeling het enige dat veranderde? ’Nee, wij kenden een hoge franchise van ongeveer 16.000 euro. Die van DSM is rond de 11.000 euro. De franchise is dat deel van je salaris waarover je geen pensioen opbouwt omdat het geacht wordt te zijn gedekt door de AOW. Dat betekent dat je bij DSM, door de lagere franchise, meer pensioen opbouwt, maar daarvoor als deelnemer ook iets meer premie betaalt. De hogere pensioenopbouw kan worden gebruikt om vervroegd uittreden financieel mogelijk te maken. Jan Willem Menkveld: ´Het moet uiteindelijk zo worden dat werknemers tijdens hun loopbaan zelf voldoende financiële middelen kunnen opbouwen om vervroegd met pensioen te kunnen gaan zoals zij dat wensen. Dat laatste kan ook goed in deeltijd. Maar, ze moeten zelf de financiële keuzes maken. Voor de huidige generatie oudere werknemers zit dat er nog niet in.
PENSIOENCONTACT
VOORUITGANG NeoResins werd begin jaren zestig opgericht. Er worden bindmiddelen voor verf en andere toepassingen, hoogwaardige specialty chemicals op waterbasis gemaakt. Het bedrijf telt nu zo’n 400 actieve medewerkers en 140 passieve. Van hen zijn er 90 slapers en 50 mensen die pensioen ontvangen. Zijn de medewerkers van DSM NeoResins tevreden over de omschakeling? Peter Janse heeft tot nu toe geen negatieve berichten gehoord. ’Men beseft blijkbaar goed dat de regeling weliswaar iets duurder is geworden, maar ook aantrekkelijker. Waar onze mensen echt op vooruitgaan is een goede aanvullende nabestaandenuitkering bij overlijden. Die hadden wij alleen op vrijwillige basis en niet zo goed als die van PDN. Ook de mogelijkheid om bij te sparen om pensioentekorten aan te vullen en eerder met pensioen te gaan is een verbetering.’ En de gepensioneerden? ’Zij maken onder de hoede van PDN, een grotere kans op indexatie in vergelijking met onze oude regeling.’ Jan Willem Menkveld: ’We zagen al dat indexatie voor anders-actieven, het belangrijkste pensioenthema is.’ Jan Willem Menkveld: ’We wilden vooral de pensioenen van DSM NeoResins naar de toekomst toe gezonder maken’.
Zij zijn dus afhankelijk van de huidige overgangsregelingen maar ook dat is dus voor de mensen van DSM NeoResins nu geregeld.’ ANDERS-ACTIEVEN Jan Willem Menkveld constateert tevreden dat de pensioenvoorziening van DSM NeoResins nu in rustiger vaarwater is gekomen.´De kunst was twee uiteenlopende pensioenregelingen en twee verschillende fondsen zodanig samen te brengen dat de kleinere partij er voordeel bij heeft, zonder dat dit iets afdoet aan de rechten van de grotere partij. Het was niet mogelijk om iedereen er in gelijke mate op vooruit te laten gaan, maar alle partijen leverden hun bijdrage. Met een gemiddelde leeftijd van rond de veertig jaar, kent DSM NeoResins een jonger bestand dan de rest van DSM Nederland. Een jonger fonds in een ouder fonds opnemen vergt veel rekenwerk en afweging. We wilden bovenal de pensioenen van DSM NeoResins naar de toekomst toe gezonder maken en tegelijkertijd alle DSM medewerkers concurrerende arbeidsvoorwaarden bieden. Ik vind dat het allemaal prima is gelukt, mede dankzij een eenmalige bijdrage van DSM. PDN is, zeker over de lange termijn gezien, een goed pensioenfonds. Zoiets is in deze tijden extra belangrijk want er bestaat geen garantie voor indexatie meer.’ Hij wijst erop dat gepensioneerden in de samenleving al lang geen passieve groep meer vormen. ’Ik noem nieuwe gepensioneerden het liefst anders-actieven. Dat past beter bij hun status. Ze zijn veel langer actief met allerlei zaken, en gemiddeld veel langer gezond. Dat maakt het belang van goede indexatie alleen maar groter.’
JUNI 2007
KWETSBAAR Peter Janse: ’Vergeet niet dat kleinere zelfstandige pensioenfondsen - door hun kwetsbaarheid en de strengere eisen van de toezichthouder, De Nederlandsche Bank - steeds meer onder druk komen te staan. Hoe groter je bent, hoe sterker je staat. Grotere fondsen kunnen ook meer service verlenen. We hebben inmiddels mogen ervaren dat de communicatie door PDN planmatig en doeltreffend wordt aangepakt. Daarvoor waren we zelf altijd te klein. PDN doet dat niet te overhaast en daar zijn we blij mee. Iedereen kan goed volgen wat er verandert.’ Jan Willem Menkveld: ’In het algemeen geldt dat over pensioenen veel meer moet worden gecommuniceerd. Daarbij gaat het niet om de pakken papier, maar om de begrijpelijkheid. De mogelijkheden zijn er. Mensen kunnen tegenwoordig met hun pensioenoverzicht en met aanvullende informatie veel te weten komen dat belangrijk voor de financiën van hun oude dag is. Het pensioenbewustzijn wordt versterkt en dat is in hun eigen belang. PDN voerde niet voor niets het toekomstige Nederlandse uniforme pensioenoverzicht al over het jaar 2006 in. In de communicatie willen we goed inzoomen op verschillende groepen om zo iedereen passend te kunnen bedienen.’ Peter Janse: ´Men beseft bij DSM NeoResins ook dat de inspraak van de kant van deelnemers en gepensioneerden in het Pensioenfonds DSM Nederland goed is geregeld. Ik vind het al met al een heel sociale regeling. Wat mij hier in Waalwijk opvalt is dat steeds meer jonge mensen al tijdens sollicitatiegesprekken informeren naar de pensioenregeling. Ook DSM NeoResins moet moeite doen om goede mensen te krijgen en te behouden. Met de nieuwe pensioenregeling kunnen we op pensioenterrein voortaan goed voor de dag komen.’
7
Column
Broodje tonijn Ik ben weer boven Jan. Gelukkig. Bedankt voor het medeleven. Ook bedankt namens mijn lief. We hebben samen tussen de ziekenhuislakens gelegen. Niet in één bed. Dat mocht niet. Hadden we trouwens ook niet gemerkt, denk ik. De verpleegkundigen begrepen we ook niet. Omgekeerd scheen dat ook het geval te zijn. De brave meisjes spraken uitsluitend Spaans en onze antwoorden beperkten zich tot een zacht gekreun. Boeiende conversatie dus. Gelukkig was er een kordate interniste die een woordje over de grens sprak en het over ons lichaamgedeelte tussen borstkas en heupen had. Haar constatering kwam perfect overeen met ons eigen gevoel. De uren aan het infuus duurden lang. Maar het resultaat mocht er zijn. Gebleven is enkel de herinnering aan de ambulance met loeiende sirene en de nacht daaraan voorafgaande met niet erkende snelheidsrecords tussen bed en toilet. Plaats van handeling het zonovergoten Tenerife, parel van de Canarische eilanden (volgens de reisgidsen). En we leefden nog wel zo gezond. Mijn dierbare en ik hielden ons stevig op de been, dankzij de publicaties van toppers uit de medische wetenschap. Overigens niet meer dan toeval dat de wetenschappers uit Amerika komen. We dronken braaf een of twee glaasjes rode wijn. Elke dag natuurlijk. We aten uitsluitend broccoli en twee keer per week vette vis. Slikten braaf onze vitamine D en nog wat supplementen, wanneer die toevallig in de aanbieding waren. We dronken ons daarnaast ongans aan water of kruidenthee. We zorgden voor voldoende zonlicht op onze gedeeltelijk ontblote huid. Vandaar het verblijf in zonnige oorden. Dat we af en toe min of meer verdachte huidplekjes moesten laten weghalen, mag geen naam hebben. Kortom we hielden de medische ontdekkingen nauwgezet bij. Wellicht waren we ideale proefpersonen. Maar we zijn jammer genoeg nooit ontdekt.
8
Ook tijdens vakanties hielden we ons strak aan ons gezondheidsschema. We dronken geen sangria, maar uitsluitend het vocht van Spaanse druiven. We aten op terrasjes langs de boulevard geen paella of inktvis, maar vrijwel uitsluitend vezelrijke broodjes met verse tonijn. We lagen een half uurtje (of langer) in een strandstoel te knabbelen aan verse meloen en liepen de boulevard een paar keer op en neer. Tot die keer dat de tonijn een beetje raar smaakte. Ik lust geen tonijn meer. Wel nog wijn. Ik weet inmiddels ook dat het Rota-virus bestaat. Symptomen zie boven. Het schijnt dat een antistof tegen dit virus binnen afzienbare tijd in het rijksvaccinatieprogramma wordt opgenomen. Er zal wel geen oorzakelijk verband zijn, toch. We leven inmiddels weer ons gezonde bestaan in het opwarmende Nederland. Ik voel me redelijk goed. Tot vandaag. Dagelijks 625 gram gerookte makreelfilet eten en tien tot vijftien minuten in de middagzon zitten met ontbloot bovenlijf. Dat hadden onderzoekers uit San Diego ontdekt. Het zou een hoge barrière opwerpen tegen darmkanker. De makreel komt me de keel uit en mijn schouders en borst jeuken als de ziekte. Ik voel me beroerd. Mijn buren willen niets meer met me te maken hebben. Zij haten vislucht.
8
GOED PENSIOENFONDSBESTUUR: deskundig bestuur, intern toezicht, verantwoording, verkiezing van vertegenwoordigers van pensioengerechtigden en transparantie Pensioenfondsen staan al enkele jaren volop in de belangstelling. Dat is niet alleen omdat zij een belangrijk deel van ons inkomen na ons werkzame leven verzorgen, maar ook omdat het door de pensioenfondsen beheerde vermogen groot is. In totaal beheren de Nederlandse pensioenfondsen namelijk circa 670 miljard euro. Pensioenfonds DSM Nederland (PDN), uw eigen pensioenfonds, beheert 5,3 miljard euro. Dat brengt een grote verantwoordelijkheid met zich mee. Daarom is goed pensioenfondsbestuur van groot belang. U moet erop kunnen vertrouwen dat de uitvoering van uw pensioenen in goede handen is. Daarom informeren wij u hierna over de wijze waarop PDN invulling geeft aan goed pensioenfondsbestuur. Ook de veranderingen die staan aan te komen worden uit de doeken gedaan.
Achtereenvolgens komt hierna aan de orde:
degenen die pensioen ontvangen betekent dit dat zij zich in de komende periode kandidaat kunnen stellen als vertegenwoordiger in bestuur en verantwoordingsorgaan en dat er daarna verkiezingen worden gehouden.
1 Hoe wordt PDN momenteel bestuurd? Ter verduidelijking kijken we eerst hoe PDN op dit moment wordt bestuurd.
1 HOE WORDT PDN MOMENTEEL BESTUURD?
2 Wat zal er veranderen en waarom? De nieuwe pensioenwet vereist onder andere dat er op het bestuur intern toezicht bestaat en dat het bestuur verantwoording aflegt. Daarom zal een verantwoordingsorgaan worden ingesteld en intern toezicht worden geregeld. Bovendien worden de vertegenwoordigers van pensioengerechtigden in bestuur en verantwoordingsorgaan vanaf nu rechtstreeks gekozen door de pensioengerechtigden. 3 Pensioenbestuur nu en straks Om een goed beeld van de veranderingen te krijgen zetten we de oude en de nieuwe organisatiestructuur naast elkaar. 4 Wat betekent dit voor u? Voor de actieve deelnemers heeft dit geen directe gevolgen. Voor
Het ondernemingspensioen hoort tot de arbeidsvoorwaarden van de werkgever. Daarom komt de inhoud van de pensioenregeling tot stand in overleg tussen de werkgever en vakbonden. Pensioenfondsen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de pensioenafspraken die werkgever en vakbonden samen hebben gemaakt. Het bestuur van het pensioenfonds heeft een eigen verantwoordelijkheid hierin. Vandaar dat het zelfstandig beoordeelt of de afspraken financieel haalbaar zijn, uitvoerbaar zijn en of zij voldoen aan de wettelijke eisen. De op deze wijze door het bestuur getoetste afspraken worden vastgelegd in het pensioenreglement. PDN voert de pensioenen uit voor de medewerkers van alle DSMbedrijven in Nederland. PDN is een onafhankelijke stichting, die los staat van de werkgever. De stichting heeft een eigen bestuur, dat zelfstandig de koers bepaalt. PDN is ervoor verantwoordelijk dat
9
DSM-medewerkers, oud-medewerkers en pensioengerechtigden het pensioen krijgen waar ze recht op hebben. Verder moet het PDNbestuur ervoor zorgen dat de premie-inkomsten goed worden belegd, zodat er nu en in de toekomst genoeg geld in kas is om de pensioenen te betalen. Het PDN-bestuur bestaat uit achttien leden: negen leden vertegenwoordigen de werkgever. Hiervan worden acht benoemd door DSM Nederland en één door DSM Gist Services. De andere negen leden zijn vertegenwoordigers van de werknemers (5) en de pensioengerechtigden (4). Zij worden op voordracht van de vakorganisaties benoemd door de ondernemingsraden van DSM (GOR DSM Limburg, COR DSM Nederland en OR DSM Gist Services). De verantwoordelijkheden en bevoegdheden van het bestuur zijn vastgelegd in de statuten van de stichting. Hiertoe behoren onder meer het vaststellen en uitvoeren van de pensioenreglementen, het beleggingsbeleid en het communicatiebeleid. Het voltallige bestuur bepaalt het beleid en komt daarvoor regelmatig bijeen. De voorzitter en de plaatsvervangend voorzittersecretaris vormen het Dagelijks Bestuur. Het Dagelijks Bestuur vergadert een keer per maand.
2 WAT ZAL VERANDEREN EN WAAROM? Waarom? Onder de naam Goed Pensioenfondsbestuur is een geheel aan regels opgesteld om de besturing van een pensioenfonds verder te verbeteren. Het draait erom dat het pensioenfonds een heldere structuur en processen kent om zijn doelen te bereiken. Deze uitgangspunten moeten ervoor zorgen dat het pensioenfonds goed presteert. De Stichting van de Arbeid (STAR) heeft eind 2005 de Principes Goed Pensioenfondsbestuur vastgesteld. Deze principes zijn per 1 januari 2007 verankerd in de nieuwe Pensioenwet. Per 1 januari 2008 moeten de pensioenfondsen hieraan voldoen. Vandaar dat PDN op dit moment druk aan de slag is met de voorbereidingen om te kunnen voldoen aan de bepalingen in de nieuwe wet. Naast het genoemde intern toezicht en een verantwoordingsorgaan handelen de bepalingen ook over onder andere de deskundigheid van het bestuur, risicobeheersing, evenwichtige belangenbehartiging en communicatie.
toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM). In het interne toezicht gaat vanaf 1 januari 2008 verandering komen. Net als bij grote commerciële ondernemingen die veelal een Raad van Commissarissen en een aandeelhoudersvergadering hebben, is het voor pensioenfondsen vanaf 1 januari 2008 verplicht om intern toezicht en een verantwoordingsorgaan te hebben. In de kaders hiernaast worden verantwoordingsorgaan en intern toezicht verder toegelicht.
Verantwoordingsorgaan: In het verantwoordingsorgaan zijn de actieve deelnemers, de pensioengerechtigden en de werkgever vertegenwoordigd. De zetels zijn gelijk verdeeld over deze groepen. Zoals de naam al aangeeft wordt aan het verantwoordingsorgaan verantwoording afgelegd over het beleid en de manier waarop dit is uitgevoerd. Dit gebeurt door het bestuur van PDN. Het verantwoordingsorgaan kan hierover haar oordeel uitspreken. De verantwoording heeft vooral betrekking op de vraag of het bestuur bij de genomen besluiten evenwichtig met de belangen van alle belanghebbenden heeft rekening gehouden. De belanghebbenden krijgen op deze manier de mogelijkheid om te reageren op het handelen van het bestuur van PDN. Het verantwoordingsorgaan dat wordt ingericht zal bij PDN het College van Belanghebbenden gaan heten.
Intern toezicht: Intern toezicht heeft betrekking op het kritisch kijken naar het functioneren van het bestuur van het pensioenfonds door onafhankelijke deskundigen. Het interne toezicht beoordeelt onder andere hoe wordt omgegaan met de risico’s op langere termijn. Het intern toezicht bij PDN zal worden uitgevoerd door een groep van onafhankelijke deskundigen die onder de naam College van Toezicht aan de slag gaat.
Wat? We hebben hiervoor gezien hoe PDN momenteel bestuurd wordt. Het bestuur van PDN bepaalt het reilen en zeilen van het fonds. Er is geen orgaan waaraan verantwoording wordt afgelegd en er is geen intern toezicht. Het toezicht beperkt zich tot het externe
10 10
p e n s i o e n c o n t a c t
3 PENSIOENFONDSBESTUUR NU EN STRAKS Om een goed overzicht te krijgen van de veranderingen is in onderstaande tabel de huidige situatie naast de nieuwe gezet.
Pensioenfondsbestuur NU en STRAKS Huidige situatie:
Nieuwe situatie per 1 januari 2008:
Bestuur:
Bestuur:
• 9 vertegenwoordigers van DSM: benoemd door DSM Nederland (8) en DSM Gist Services (1)
• 8 vertegenwoordigers van DSM: benoemd door het pensioenfondsbestuur op voordracht van DSM Nederland
• 5 vertegenwoordigers van de werknemers: benoemd op voordracht van de vakorganisaties door de ondernemingsraden van DSM
• 4 vertegenwoordigers van de werknemers: benoemd door het pensioenfondsbestuur op voordracht van de COR DSM Nederland
• 4 vertegenwoordigers van uitkeringsgerechtigden: benoemd op voordracht van de vakorganisaties door de ondernemingsraden van DSM
• 4 vertegenwoordigers van pensioengerechtigden: rechtstreeks gekozen uit en door de pensioengerechtigden
Geen Verantwoordingsorgaan
Verantwoordingsorgaan: Er wordt een College van Belanghebbenden ingesteld. Het bestuur legt verantwoording af aan dit college • 3 vertegenwoordigers van deelnemers aan te wijzen door de COR DSM Nederland • 3 vertegenwoordigers van pensioengerechtigden te kiezen door de pensioengerechtigden • 3 vertegenwoordigers van werkgever aan te wijzen door DSM Nederland
Geen Intern toezicht
Intern toezicht: Er wordt een College van Toezicht benoemd. Dit college houdt toezicht op het bestuur • 3 onafhankelijke deskundigen die voor een periode van drie jaar door het bestuur worden benoemd
j a n u a r i
2 0 0 4
11 11
Bestuur PDN ing d r o wo t n a ver
toe zic ht College van Toezicht
College van Belanghebbenden
De nieuwe situatie schematisch gezien
4 WAT BETEKENT DIT VOOR U? In onderstaande tabel zijn de vervolgstappen en de betekenis daarvan voor zowel de werknemers als de pensioengerechtigden samengevat.
De vervolgstappen
Voor de werknemers
Gedurende de periode dat onder de pensioengerechtigden verkiezingen plaatsvinden, worden de COR DSM Nederland en werkgever DSM Nederland verzocht om kandidaten te stellen voor het bestuur en het College van Belanghebbenden. De werknemers hoeven zelf geen actie te ondernemen. Eind van dit jaar worden de werknemers geïnformeerd over de samenstelling en installatie van bestuur, College van Belanghebbenden en College van Toezicht
12
Voor pensioengerechtigden Moment
inhoud
Medio juli
Oproep tot kandidaatstelling voor bestuur en College van Belanghebbenden
Begin oktober
Bekendmaking van de kandidaten Schriftelijke stemming
Eind 2007
Informatie over de samenstelling en installatie van bestuur, College van Belanghebbenden en College van Toezicht
p e n s i o e n c o n t a c t
