Samen staan we sterker
Notitie voor Gemeente Berkelland over de harmonisatie en integratie van peuterspeelzaalwerk en kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum
4 september 2008 SKER-DHG
1
Inleiding Medio juli 2007 heeft het kabinet in de brief “Samen spelen, samen leren” de hoofdlijnen voor harmonisatie van voorzieningen voor kinderen van 0 tot 4 jaar uiteengezet. Het streven van het kabinet is dat er voor alle kinderen kwalitatief goede opvang is in peuterspeelzalen en kinderdagverblijven. De ontwikkelingskansen van kinderen worden hierdoor vergroot en alle kinderen die dat nodig hebben, krijgen daarbij voor- en vroegschoolse educatie aangeboden (VVE). De VVE dient van goede kwaliteit en financieel toegankelijk te zijn. Het toezicht is goed geregeld en gemeenten hebben een regierol. Het kabinet streeft ernaar dat in 2011 de peuterspeelzalen en de kinderopvang verder naar elkaar zijn toegegroeid, geharmoniseerd. Bij beide voorzieningen is de (financiële) toegankelijkheid gewaarborgd. Daarbij is er ruimte voor variëteit in de voorzieningen en keuzevrijheid voor ouders. De basiskwaliteit van peuterspeelzalen en kinderopvang is gegarandeerd. Inmiddels is bekend (april 2008) dat het kabinet prioriteit geeft aan het voorkomen van taalachterstanden en dat zij op korte termijn zullen investeren in VVE. Het streven is 100% van de doelgroep te bereiken. Het harmoniseren van wet- en regelgeving wordt getemporiseerd. De kosten die het onderbrengen van peuterspeelzaalwerk in de Wet Kinderopvang met zich meebrengt zijn veel hoger gebleken dan de staatssecretaris aanvankelijk had verwacht. Daarnaast is het budget voor kinderopvang in de rijksbegroting ruimschoots overschreden.
Achtergrond en vraagstelling Historisch gezien richt de peuterspeelzaal zich op de voorbereiding van 2;3 tot 4-jarige kinderen op de basisschool en op de signalering van onderwijsachterstanden. Kinderopvang is lange tijd gezien als verzorgende opvang voor 0 – 4 jarigen. In de afgelopen jaren is er in de kinderopvang in Eibergen/Rekken het streven ontstaan zich meer te richten op ontwikkelingsgerichte activiteiten voor kinderen. Er is overleg en samenwerking ontstaan met de peuterspeelzaal. Aanvankelijk alleen op managementniveau, maar in een later stadium ook “op de werkvloer”. Vooral de gezamenlijke scholing om ontwikkelingsgerichte programma’s verantwoord te kunnen aanbieden en de materialen gericht in te zetten, heeft in beide organisaties geleid tot een beter inzicht in elkaars werkwijze en mogelijkheden. Het lag dan ook voor de hand dat SKER en DHG, vooruitlopend op de ontwikkelingen zoals in de inleiding geschetst, gezamenlijk bij Spectrum een aanvraag indienden om Eibergen/Rekken/Beltrum aan te wijzen als pilot in het project van Spectrum ‘Kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen sterk in jeugdbeleid’. De aanvraag is gehonoreerd en in een pilotplan uitgewerkt met als titel: ‘Integratie peuterspeelzaalwerk en kinderopvang tot een voorziening voor opvang en ontwikkelingsstimulering in Beltrum, Eibergen en Rekken’. Wij vragen de Gemeente Berkelland om dit initiatief te ondersteunen, zowel inhoudelijk als financieel.
2
Doelstelling en visie In de pilotbesprekingen is gebleken, dat de scheiding tussen kinderopvang en peuterspeelzaal onnodig is. Wanneer beide organisaties harmoniseren kunnen zij een totaalpakket aanbieden aan ouders, dat het best gezien kan worden als ”leeropvang”. Dit is een term die onlangs gelanceerd is in een notitie van de Onderwijsraad aan de staatssecretaris van Onderwijs. Met een gezamenlijk aanbod zijn er meer mogelijkheden het kind centraal te stellen. Kinderopvang en peuterspeelzaalwerk hebben beide, aanvullend aan elkaar, veel kennis van en ervaring met het opvangen en begeleiden van kinderen. Samen staan zij sterk om een geïntegreerde kwalitatief hoogwaardige basisvoorziening voor 0 tot 4jarigen te ontwikkelen. De verwachting is op deze wijze ouders en kinderen een meer afgestemd, ruimer en rijker aanbod te doen tegen gelijke kosten voor zowel ouders/verzorgers als de Gemeente Berkelland. Pedagogische visie Binnen de basisvoorziening 0 tot 4 jaar staat het kind centraal. Onder deskundige leiding en in een voor hem/haar verantwoorde en veilige omgeving krijgt het optimale mogelijkheden om te spelen, zich te ontwikkelen en andere kinderen te ontmoeten. De pedagogische medewerkers herkennen, in het kader van een doorgaande ontwikkelingslijn, (dreigende) problemen in de ontwikkeling en wisselen ervaringen uit met ouders/verzorgers over de verzorging en opvoeding en bieden hierbij ondersteuning. Uitgangspunten hierbij zijn: • De pedagogische doelen zoals omschreven in de Wet Kinderopvang: 1. Het bieden van emotionele veiligheid. 2. Het bieden van de mogelijkheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties. 3. Het bieden van de mogelijkheden tot het ontwikkelen van sociale competenties. 4. De kans om zich waarden en normen, de “cultuur”eigen te maken. • VVE (voor- en vroegschoolse educatie) met behulp van het VVE-programma Startblokken, een basisprogramma voor ontwikkelingsgericht werken voor alle kinderen. Doelen SKER/DHG: • Een geïntegreerde basisvoorziening voor 0 tot 4-jarigen. • Toegankelijk voor alle kinderen van 0 tot 4 jaar. • Voldoende spreiding over de dorpen/wijken. Beoogd resultaat: • Minimaal 2 locaties in Eibergen. • Eén locatie in Rekken. • Eén locatie in Beltrum. Met een geïntegreerd aanbod voor 0 tot 4-jarigen.
Toenemende vraag Van verschillende kanten komt de vraag naar meer ontwikkelingsgerichte activiteiten en goede opvang. • In de kinderopvang verwachten ouders/verzorgers dat er meer wordt aangeboden dan uitsluitend opvang. Zij willen meer ontwikkelingsgerichte activiteiten en het bespreken van de kindactiviteiten met de ouders krijgt een zwaarder gewicht.
3
• • • •
Ouders/verzorgers van de peuterspeelzaal hebben behoefte aan langere openingstijden. Zij kiezen nu daarom vaak noodgedwongen voor kinderopvang. Ook de lokale overheid is een vragende partij. Hun belang is dat er vroegtijdige signalering en begeleiding bestaat om invulling te geven aan integraal jeugdbeleid voor 0 tot 23-jarigen. Berkelland ontwikkelt hiertoe een sluitende zorgstructuur. Door de Onderwijsraad is juli 2008 het rapport “Meer leren in de kinderopvang” gepresenteerd, waarin zij aanbeveelt dat alle peuters vier dagdelen in de week “leeropvang” moeten krijgen. Scholen nemen deze taak over als kinderen vanaf hun vierde levensjaar in hun programma instromen. (Vanaf 2003 hebben zowel peuterspeelzaal als kinderopvang in Eibergen-Rekken-Beltrum een gezamenlijk overdrachtsboekje. De scholen maken hiervan gebruik om een doorgaande ontwikkelingslijn te realiseren.).
Aanbod in Eibergen, Rekken en Beltrum Huidig aanbod Peuterspeelzaalwerk wordt in Eibergen-Rekken-Beltrum aangeboden door Stichting Peuterspeelzalen DHG (‘t Drempeltje, ‘t Hofke en ’t Gruthuuske). Stichting Kinderopvang Eibergen-Rekken (SKER) biedt kinderopvang aan in Eibergen en Rekken. Recentelijk is het aanbod uitgebreid in Beltrum door een nieuwe organisatie: Kinderopvang ‘t Belhameltje. Daarnaast gaat de Stichting Kinderopvang Enschede (SKE) binnenkort in de kern Eibergen kinderopvang aanbieden. Nieuw aanbod SKER en DHG zijn voornemens in oktober 2008 in Rekken de bestaande groepen peuterspeelzaal en kinderopvang samen te voegen tot één combigroep. Dit houdt in, dat alle kinderen van 2;3 tot 4 jaar ontwikkelingsgerichte activiteiten krijgen aangeboden gedurende 2 dagdelen per week. De pedagogische medewerkster van DHG biedt de ontwikkelingsgerichte activiteiten aan. De pedagogische medewerkster van SKER biedt de opvang. Het aanbod wordt verzorgd door pedagogische medewerkers van DHG/SKER. Werkwijze om te komen tot nieuw aanbod In mei 2008 zijn alle ouders/verzorgers van DHG geënquêteerd over de behoefte naar aanvullende opvang. Op grond hiervan onderzoeken we najaar 2008 of het mogelijk is om opvanguren te organiseren voor de peuters die nu de peuterspeelzaal bezoeken. De opvanguren worden gerealiseerd door SKER. Er vinden over en weer werkbezoeken plaats door personeel van beide organisaties Een werkgroep Personeel, bestaande uit pedagogisch medewerksters en de coördinatoren van beide stichtingen, buigt zich over de concretisering van de pedagogische doelstellingen. Het streven is 2;3 tot 4-jarige ‘kinderopvangkinderen’ specifieke ontwikkelingsgerichte activiteiten aan te bieden in blokken van twee dagdelen per week. De activiteiten worden aangeboden door DHG en SKER.
Knelpunten •
Financiering De peuterspeelzaal wordt betaald uit subsidie van Gemeente Berkelland en ouderbijdragen. De kinderopvang brengt de volledige uurprijs in rekening en ouders kunnen een opvangtoeslag aanvragen bij de Belastingdienst.
4
-
• • • • •
• •
verschillende activiteiten (opvang, ontwikkelingsgericht werken, VVE, logopedie) worden nu afzonderlijk en op een niet eenduidige manier gefinancierd. Voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk gelden verschillende CAO’s. In Beltrum wordt de kinderopvang verzorgd door een andere Stichting. Met kinderopvang ‘t Belhameltje zijn informatieve gesprekken gevoerd. Geïntegreerd werken vanuit twee organisaties heeft veel administratieve rompslomp tot gevolg. Huisvesting. Alle locaties moeten geschikt zijn voor: - 0 tot 4-jarigen. - ontwikkelingsgericht werken. Scholing. Er is meer scholing en goede afstemming nodig om de pedagogische opvoedingsdoelen optimaal te realiseren. Voor kinderopvang en peuterspeelzaalwerk gelden verschillende kwaliteitsnormen. - In de kinderopvang werken twee beroepskrachten op een groep, in de peuterspeelzaal één beroepskracht en een vrijwilligster. - De kinderopvang kent GGD controles, de peuterspeelzaal (nog) niet.
Medewerking Gemeente Berkelland De visie van het kabinet is dat alle kinderen de kans moeten krijgen om hun talenten te ontwikkelen. Het beheersen van de Nederlandse taal is daarbij essentieel. Dat is niet alleen goed voor de kinderen, maar levert baten op voor de gehele samenleving. Het is daarom de bedoeling dat in 2011 alle kinderen met een risico op een taalachterstand in het Nederlands deelnemen aan een VVE-programma. Daarom moet er een landelijk dekkend VVE-aanbod komen in peuterspeelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen. Kinderen die VVE nodig hebben, worden doorverwezen naar een peuterspeelzaal of kinderopvang. Gemeenten zijn vanuit hun regierol in het jeugdbeleid en onderwijsachterstandenbeleid van essentieel belang bij het lokaal op orde brengen van het VVE-aanbod en de toeleiding van kinderen naar VVE. Daarbij letten zij ook op de spreiding van VVE. De bedoeling is dat zij segregatie daarbij zoveel mogelijk tegengaan. 1) DHG en SKER vragen aan de gemeente: • De geharmoniseerde/ geïntegreerde basisvoorziening een duidelijke positie en rol te geven binnen het lokale jeugdbeleid (VVE, zorgstructuur en Centrum voor Jeugd en Gezin). • De huidige budgetsubsidie van de DHG in te mogen zetten voor de basisvoorziening 0-4 jaar (voor doelgroepkinderen/ VVE-specifieke ontwikkelingsgerichte activiteiten aanbieden aan alle 2;3 tot 4-jarigen bij de DHG en SKER). Dit in te kunnen zetten tot landelijk beleid gerealiseerd is (verwachting 2011). • Resterend subsidiebudget (indien meer ouders onder de WK vallen) aan te mogen wenden voor: Scholing/ deskundigheidsbevordering VVE van pedagogisch medewerkers. Harmonisering van de ouderbijdrage kinderopvang en peuterspeelzaalwerk. Behoud van de expertise van het peuterspeelzaalwerk. Harmonisering kind/leidster ratio conform Wet Kinderopvang.
5
Wij verwijzen graag naar: - brief Sharon Dijksma aan 2e Kamer, kenmerk PO/7029 1) - rapport “Een rijk programma voor ieder kind” (Onderwijsraad) - Nota Spectrum: Kinderopvang en peuterspeelzaalwerk samen sterk in jeugdbeleid.
6
