Voorwoord Reeds enkele jaren bestaat er een vereniging van en voor de gepensioneerden van DSM, de Vereniging van DSM gepensioneerden (VDP). In deze uitgave van Pensioencontact vertelt de voorzitter van de VDP, Mieke van Wagenberg, over deze vereniging. Uit haar verhaal blijkt dat de vereniging er niet alleen is om gezellige bijeenkomsten te organiseren voor oud-DSMcollega’s, maar dat het tevens een serieuze belangenorganisatie is die opkomt voor de belangen van gepensioneerden. Zoals in de vorige uitgave van Pensioencontact beloofd, is nu ook meer te lezen over de uitkomsten van het risico-bereidheidsonderzoek dat door het Bureau Zegwaart is gehouden onder deelnemers en gepensioneerden van PDN.
Pensioencontact is een uitgave van Pensioenfonds DSM Nederland
“Goed dat er een vereniging van en voor gepensioneerden is” “Het is goed dat er een vereniging is van en voor gepensioneerden van DSM.” Die uitspraak is niet zo vreemd als hij komt uit de mond van Mieke van Wagenberg. Zij is de voorzitter van de Vereniging van DSM Gepensioneerden (VDP). Sinds bijna drie jaar maakt zij van dichtbij mee wat er allemaal te doen is rond de pensioenen. “Er is zóveel aan de hand rond dat onderwerp wat gevolgen kan hebben voor de gepensioneerden, dat een vereniging van gepensioneerden bepaald geen overbodige luxe is,” zegt ze.
Ook nu weer in Pensioencontact bijzondere verhalen van gepensioneerden van DSM. Dit keer het verhaal van John van Engelen die zich met hart en ziel inzet voor het streekmuseum in het Limburgse Stevensweert. Ruud de Lang uit Rotterdam zocht het als gepensioneerde aan de andere kant van de wereld. Daar ging hij, in Indonesië, op zoek naar slangen en apen. Inmiddels is hij een deskundige op het gebied van apen en slangen in Indonesië. In de column van Henk lezen we dat hij bijna een ’tuintrauma’ had opgelopen. Ik wens u veel leesplezier met deze nieuwe uitgave van Pensioencontact. Mieke van Wagenberg
Atzo Nicolaï Voorzitter Pensioenfonds DSM Nederland
Gepensioneerden zijn al vertegenwoordigd in het bestuur van PDN, het pensioenfonds van DSM en ook in het College van Belanghebbenden dat intern toezicht houdt bij het pensioenfonds. Wat is dan de rol van de vereniging van gepensioneerden? Van Wagenberg is daar duidelijk over. “Het is juist onze doelstelling om de belangen van gepensioneerden op pensioengebied onder de aandacht te brengen van die vertegenwoordigers in het bestuur van PDN en het College van Belanghebbenden. Hoe beter wij dat doen, hoe beter die vertegenwoordigers met de belangen van de gepensioneerden rekening kunnen houden.”
maart 2014 | No. 66
Pensioencontact
Mieke van Wagenberg (66) is drie jaar geleden met pensioen gegaan. Daarvoor had zij diverse functies bij DSM. Zo was ze hoofd Arbeidsvoorwaarden en bestuurslid van het pensioenfonds van Gist-Brocades. Een achtergrond die goed van pas komt in haar functie als voorzitter bij de VDP. In de afgelopen jaren is de VDP onder haar voorzitterschap dan ook een serieus te nemen organisatie geworden. Van Wagenberg: “In ons ledenbestand zitten heel wat gepensioneerden van DSM met verstand van financiën en pensioenen. Veel van die mensen staan ons met raad en daad bij. Ze zitten in VDP-werkgroepen of wij kunnen ad hoc profiteren van hun deskundigheid.” Deskundigen “Op de bijeenkomsten die we regelmatig in het land organiseren, nodigen we deskundigen uit die uitleg geven over allerlei pensioenonderwerpen. Dat zijn bijvoorbeeld bestuursleden van PDN, deskundigen van landelijke organisaties of zoals recent vakbonds bestuurders die zich met de pensioenen van DSM bezig houden. We hebben ook de directeur van de uitvoeringsorganisatie DSM Pension Services (DPS) op bezoek gehad.”
De VDP steunt overigens niet alleen op de deskundigheid die de vereniging zelf in huis heeft. Van Wagenberg wijst erop dat er overleg is met vertegenwoordigers van andere verenigingen van gepensioneerden. “We zitten regelmatig om de tafel met vereni gingen van gepensioneerden van bedrijven als Shell, Philips of Océ. Verder zijn we aangesloten bij de landelijke koepel van verenigingen van gepensioneerden. Vanuit die koepel wordt kritisch gekeken naar wat de politiek aan plannen maakt voor de pensioenen. Daar wordt flink commentaar op geleverd. En daar wordt tevens gelobbyd in het belang van alle gepensioneerden in Nederland.” “Er staat heel wat over de pensioenen op de politieke agenda in Den Haag”, merkt Van Wagenberg op. “De Pensioenwet gaat veranderen. Wij kijken met argusogen naar die veranderingen en dan vooral wat die voor gevolgen kunnen hebben voor de pensioen regeling bij DSM. Op dit moment zijn DSM en de vakbonden druk
2
bezig met de voorbereidingen voor die veranderingen. Daar zijn wij tot onze spijt nog niet direct bij betrokken. Daar streven wij natuurlijk wel naar. We hebben wel weten te regelen dat we onze standpunten bij hen op tafel kunnen leggen, voordat er definitieve besluiten genomen worden. Daarmee wordt de stem van de DSMgepensioneerden op een belangrijke plaats gehoord. We zijn blij dat we dat hebben kunnen afspreken met Atzo Nicolai, de voorzitter van Pensioenfonds DSM Nederland.” Lid worden De meeste gepensioneerden van DSM merken nu nog niet veel van al deze kwesties maar dat zal niet zo blijven. “Wij kunnen als vereniging vooral invloed uitoefenen, als we genoeg leden hebben,” zegt Van Wagenberg met stemverheffing. “We hebben weliswaar meer dan duizend leden, maar met dat aantal zijn we nog zeker niet tevreden. Hoe meer leden we hebben, hoe zwaarder onze stem als vereniging kan klinken op plaatsen waar we ons inzetten voor de belangen van de DSM-gepensioneerden. De deur van de VDP staat wijd open voor alle gepensioneerden van DSM. Het eerste jaar betaalt DSM zelfs de contributie van €25,- per jaar. Opgeven kan gemakkelijk via de website van de vereniging (www.vdpdsm.nl).” Volgens Van Wagenberg heeft de Vereniging de leden nog meer te bieden dan het behartigen van hun belangen op allerlei plaatsen. De leden van de vereniging zijn een paar keer per jaar welkom op bijeenkomsten die de vereniging op verschillende plaatsen in het land organiseert. Zo is er jaarlijks de algemene ledenvergadering in Hotel Central in Den Bosch. Dit jaar ook weer op 10 april. Van Wagenberg: “De leden worden daar geïnformeerd over ontwikkelingen rond de pensioenen en anderzijds is het een gelegenheid om veel oud-collega’s te ontmoeten. Het doet mij altijd goed om zoveel oude bekenden terug te zien en nieuwe oud-collega’s te leren kennen. Op de website, maar ook via nieuwsbrieven en nieuwsflitsen, wordt ieder lid op de hoogte gehouden van wat er speelt rond de pensioenen en worden discussies daarover gevoerd. Kortom er is eigenlijk geen goede reden om niet lid te worden van de VDP, ” lacht van Wagenberg.
Colofon Pensioencontact verschijnt drie keer per jaar en is bestemd voor mensen die een uitkering ontvangen van PDN Illustraties Robert Muts Realisatie Afdeling Pensioenen en Communicatie DSM Pension Services Druk PPM Event & Media Support, Meerssen Redactieadres PDN t.a.v. Harry Coerver Postbus 6500, 6401 JH Heerlen
[email protected] www.pdnpensioen.nl 045-5782056 Pension Desk 045-5788100 Voor blinden en slechtzienden is een gesproken versie van Pensioencontact kosteloos verkrijgbaar.
pensioencontact
Resultaten van het onderzoek naar risicobereidheid bij PDN-deelnemers Zegwaart Consultancy en GfK Intomart onderzochten de afgelopen tijd in opdracht van PDN de risicobereidheid van de deelnemers en gepensioneerden. Wat vinden zij bijvoorbeeld van de risico’s die het fonds moet (of mag) nemen bij het beleggen van de pensioen gelden? Hoe belangrijk is een jaarlijkse indexatie of het voorkomen van kortingen op het pensioen?
Voor het onderzoek zijn actieve deelnemers en gepensioneerden via een online enquête ondervraagd. Van tevoren hebben kleine groepen deelnemers van drie verschillende leeftijdsgroepen over dit onderwerp gediscussieerd met Peter Zegwaart.
De actieve deelnemers en gepensioneerden van PDN …… • hebben een sterkere band met en meer vertrouwen in PDN dan bij andere ondernemingspensioenfondsen het geval is. • begrijpen dat PDN in aandelen moet beleggen en accepteren de risico’s die daarmee samenhangen. • kiezen vaker dan deelnemers uit andere fondsen voor een regeling met meer risico, omdat zij indexatie belangrijk vinden en daar wat meer risico voor over hebben. De risicobereidheid bij PDN is groter dan bij de meeste andere pensioenfondsen. • accepteren beperkte schokken die het gevolg zijn van beleggen, maar vinden het wel belangrijk dat er een vaste bodem onder hun pensioen ligt. Men wil straks niet met lege handen komen te staan. Slechts een kleine minderheid kiest voor weinig risico en ziet meer in sparen dan in beleggen voor pensioen. • gepensioneerden kiezen eerder voor een grotere kans op kleine financiële schokken dan voor een kleine kans op een forse ingreep (pensioenverlaging). • weten niet dat gepensioneerden gemiddeld aan pensioen drie tot vier keer ontvangen van wat zij en de werkgever samen in de loop van de tijd aan pensioenpremies hebben ingelegd. • onderschrijven breed het principe van solidariteit tussen de verschillende groepen binnen het pensioenfonds. • hebben waardering voor de communicatie van PDN en zijn tevreden over de toegankelijkheid van PDN bij vragen over hun pensioen.
Uitkomsten Inmiddels zijn de uitkomsten van het onderzoek bekend. Hierna zijn de belangrijkste conclusies te vinden. Meer informatie is te vinden op de website van PDN (www.pdnpensioen.nl Over PDN > Publicaties > Nieuwsarchief > Risicobereidheidsonderzoek 2013).
Conclusie van onderzoeker Peter Zegwaart is, dat er bij actieve deelnemers en gepensioneerden van PDN een breed draagvlak is voor een regeling met enig risico. Ze willen graag indexatie en nemen daarvoor een zeker risico dat het ook een keer mis kan gaan bij beleggingen op de koop toe.
Sociale partners (vakbonden en werkgever DSM) en het bestuur van PDN staan in de komende tijd voor belangrijke keuzes, waarbij de antwoorden op die vragen een rol spelen. Om deze keuzes zo goed mogelijk te kunnen maken, heeft het bestuur van het pensioenfonds zijn deelnemers gepolst. De sociale partners en het bestuur van PDN zullen bij het bepalen van hun beleid met de uitkomsten van het onderzoek rekening houden. Vertrouwen Om een goed beeld te krijgen van de risicobereidheid van deelnemers en gepensioneerden is in het onderzoek ook gekeken naar het vertrouwen dat men heeft in het eigen pensioenfonds. Verder is onderzocht hoe PDN’ers denken over collectiviteit en solidariteit binnen een pensioenfonds.
MAART 2014
3
“Het begon met de maquette van de vesting Stevensweert” Stevensweert, een dorpje in de Middenlimburgse gemeente Maasgouw ligt op een eiland in de Maas. Enerzijds de Grensmaas die de grens met België vormt en anderzijds een voormalige arm van de Maas, de Oude Maas. Stevensweert heeft een bijzondere en interessante geschiedenis. In de Tachtigjarige oorlog werd Stevensweert door de Spanjaarden omgebouwd tot een vesting, ter voorkoming van scheepvaart naar het Staatse Maastricht. De sporen daarvan zijn zichtbaar tot op de huidige dag. Om het plaatsje heen bouwden de Spanjaarden een aarden vestingwal met zeven bastions en vijf ravelijnen. Dat zijn vijfhoekige buitenwerken van een vesting, omgeven door een gracht. Stevensweert heeft daaraan een zevenhoekige omtrek en een geometrische stratenpatroon overgehouden, dat de status van beschermd dorpsgezicht heeft gekregen. De originele vestingwal
bestaat niet meer. Wel is enkele jaren geleden een vijfde deel van de vestingwerken aan de noordzijde van Stevensweert gereconstrueerd. Deze bijzondere geschiedenis van zijn woonplaats enthousiasmeerde John van Engelen jaren geleden al, om met de geschiedenis van ’zijn dorp’ aan de slag te gaan. John van Engelen (63), oud-werknemer van DSM, werkte de laatste jaren voor zijn pensioen als manager accounting bij EBN. Als gepensioneerde, heeft hij nu meer tijd en gelegenheid om bezig te zijn met de geschiedenis van Stevensweert. Het was een dorpsonderwijzer, tevens buurtgenoot van Van Engelen, die hem prikkelde om actief te worden rond de geschiedenis van het Eiland in de Maas. “Hij had een grote maquette gemaakt van 1.80 m bij 1.80 m van de vesting Stevensweert naar de situatie in de 19de eeuw. “Een prachtig en uniek voorwerp, dat niet op zijn zolderkamer moest blijven staan, vond ik.” Dat is de aanzet geweest om in
Van Engelen in het streekmuseum bij de maquette van de vesting Stevensweert.
4
pensioencontact
Stevensweert in 1983 een streekmuseum op te richten. Van Engelen: “Aanvankelijk is de maquette tentoongesteld in het gerestaureerde, maar leegstaande hervormde kerkje in het dorp. Later, toen er steeds meer historische objecten waren om tentoon te stellen, is het museum in 1991 verhuisd naar het voormalige gemeentehuis. Dit gemeentehuis is ontworpen door de beroemde bouwmeester Pierre Cuijpers.” John van Engelen was vanaf het begin bij het museum betrokken. Inmiddels is het museum al voor de derde keer uitgebreid. Het aantal objecten is nu gegroeid naar ruim 1500. Grindwinning De grindwinning in en bij de Maas heeft in de loop van de tijd menig interessant object opgeleverd. Mensen uit het dorp die betrokken waren bij die baggerwerkzaamheden kwamen meer dan eens met (pre)historische vondsten aanzetten bij het museum. Het museum is dankzij een samenwerking met de VVV MiddenLimburg het hele jaar op zondag en een deel van het jaar vier dagen in de week te bezoeken. Van Engelen zag het museum groeien en bloeien. Hij en een groot aantal andere vrijwilligers, hebben zich daar jarenlang voor ingezet. Vijftien jaar lang was Van Engelen penningmeester. Een functie die hem als accountmanager bij een groot bedrijf als DSM wel toe vertrouwd was. Inmiddels is hij alweer 15 jaar voorzitter. “Na mijn pensionering heb ik meer ruimte gekregen om me in te zetten voor het museum. Ik was al sinds de oprichting een van de toezichthouders. Dat betekent dat je een keer per maand aan de balie van het museum zit en gasten ontvangt,” vertelt Van Engelen. “De laatste tijd ben ik ook museumgids. Dat wil zeggen dat ik rondleidingen verzorg.” Dat is voor hem allesbehalve een vervelende bezigheid. Hij kan ervan genieten om bezoekers te vertellen over de geschiedenis van het Eiland in de Maas en over de vele interessante historische objecten uit het museum. Daar is bijvoorbeeld een replica van de Kantharos van Stevensweert. Dat is voor Nederland een unieke Grieks/Romeinse zilveren drink beker uit de 1ste eeuw. De beker was, naast zijn kunsthistorisch belang, ook aanleiding voor een belangrijk arrest in de Nederlandse jurisprudentie over ’dwaling’. De beker werd namelijk op een gegeven moment verkocht voor 125 gulden (de zilverprijs), maar bleek later van onschatbare waarde. Het origineel van de beker staat in het rijksmuseum Het Valkhof in Nijmegen. Een andere bijzonderheid die te zien is in het museum, is een replica van een beeldsnijwerk van Jan van Steffeswert. Deze Van Steffeswert was, gezien zijn naam, waarschijnlijk afkomstig uit
MAART 2014
Stevensweert of de directe omgeving. “Onlangs is in het archief van de Middenlimburgse gemeente Wessem een proces over een pachtovereenkomst uit begin 16de eeuw opgedoken,” weet Van Engelen. “Daarin staat de naam van Jan van Steffeswert vermeld.” De houten beelden van deze beeldsnijder die aan het einde van de 15de en begin 16de eeuw in ieder geval vanuit Maastricht werkte, zijn tot ver in het buitenland bekend en bewonderd. Van Engelen en de andere vrijwilligers maakten van het museum in Stevensweert een museum, dat inmiddels voldoet aan de hoogste eisen op museaal gebied. “Maar er is meer,” zegt Van Engelen nadrukkelijk. “Het museum organiseert ook ten minste 1x per jaar een tijdelijke tentoonstelling. Zo hebben we enige jaren geleden twintig werken van Jan van Steffeswert in het museum tentoon gesteld. Om de interesse voor de geschiedenis van het dorp te bevorderen, is er maandelijks onder leiding van een gids een wandel- of fietstocht die bij het museum start. Deze tochten hebben iedere keer een bepaald historisch thema”. Zo waren er de afgelopen tijd wandeltochten met thema’s als: Historisch Stevensweert, Religieus erfgoed, Stevensweert een militaire vesting en Burgerlijke, kerkelijke en militaire bouwkunst. Amici Insulae Om de interesse voor historie van de regio te bevorderen, bestaat er in het dorp sedert 1983 de Vereniging Amici Insulae (Vrienden van het eiland). Deze vereniging, waar een belangrijk deel van de Stevensweertenaren lid van is, wil de belangstelling bevorderen voor het karakter, de cultuur en de geschiedenis van Stevensweert en het nabij gelegen Ohé en Laak. Amici Insulae is ook een van de sponsoren van het streekmuseum. “Een museum kan niet zonder sponsoren en de (financiële) medewerking van bijvoorbeeld de gemeente,” legt Van Engelen uit. “Onlangs hebben we nog een nieuwe film laten maken voor de bezoekers van het museum. Daar heeft o.a. het Fonds voor Sociale Instellingen (FSI), onder meer gelieerd aan DSM, financieel aan bijgedragen. Alle medewerkers van DSM en houders van een FSI-pas kunnen inloggen op de website van de Stichting FSI en daar een voucher aanvragen. Op vertoon van een ingevuld voucher is de toegang tot het museum gratis. John van Engelen en de andere ca. 20 vrijwilligers van het museum denken alweer aan nieuwe activiteiten. “Het zou mooi zijn als we meer rondleidingen in het museum zouden kunnen geven,” mijmert Van Engelen.
Streekmuseum Stevensweert / Ohé en Laak, Jan van Steffeswertplein 1, Stevensweert. (www.eilandindemaas.nl) Geopend van 1 april tot 1 november: Op feestdagen en van donderdag tot en met zondag van 14.00 tot 17.00 uur. Van 1 november tot 1 april ’s zondags geopend van 14.00 tot 17.00 uur.
5
Nieuws van het College van Belanghebbenden van PDN Opdracht CvB Het College van Belanghebbenden beoordeelt het handelen van het bestuur over de uitvoering van de pensioenregeling en draagt daarmee bij aan een optimale belangenafweging voor de belanghebbenden.
De activiteiten van het College van Belanghebbenden In de recente bijeenkomsten is het College van Belanghebbenden (CvB) actief geweest met het opstellen van het jaarlijks oordeel over het door het bestuur uitgevoerde beleid en de gemaakte beleidskeuze voor de toekomst. Bij het voorbereiden van het oordeel is er een aantal belangrijke items aan bod gekomen waar het CvB bij de deelnemers de aandacht voor wil vragen. Governance Van de pensioenfondsen wordt verwacht dat er medio 2014 wordt voldaan aan de eisen van de Wet versterking bestuur pensioenfondsen en daarom moeten keuzes worden gemaakt met betrekking tot het bestuursmodel. Deze keuze zal gevolgen hebben voor de samenstelling van zowel het bestuur als van het CvB. Het CvB volgt deze ontwikkelingen op de voet. Succession planning In 2013 zijn er nogal wat wijzigingen in de samenstelling van het CVB. Zowel de vertegenwoordiging van de werkgever heeft de nodige wijzigingen ondergaan als de vertegen woordiging van de werknemers zijn er wijzigingen geweest. Nieuw lid per 1 januari 2014 is Roel Mesters. In dit kader wil het CvB de aandacht vragen voor de verkiezingen van de vertegenwoordigers van de gepensioneerden die volgend jaar gaan plaatsvinden. In pensioenland verandert er de komende tijd heel veel. Ook de taken van het CvB zullen aan veranderingen onderhevig zijn en daarom is het belangrijk dat het CvB bemand wordt door geschikte mensen. Het CvB is zich daar bewust van en bereidt zich via succession planning daarop voor.
Communicatie De veranderingen die op til staan bij de pensioenen zullen voor iedere deelnemer gevolgen hebben. Om deze gevolgen aan iedereen duidelijk te maken, zal een goede communicatie zeer noodzakelijk zijn. Het gaat hier dan zowel over de directe gevolgen als over de gevolgen op termijn. Het CvB vindt dat in de communicatie naar de achterban het fonds aandacht moet hebben voor de gevolgen op langere termijn, zodat de deelnemers, indien gewenst, de nodige individuele maat regelen kunnen nemen. Het bestuur heeft een onderzoek laten uitvoeren naar deel nemers en gepensioneerden van PDN. Het onderzoek was gericht op de risicohouding van deelnemers en gepensioneerden van PDN, zodat het bestuur te weten komt welke risico’s zijn achterban wenst te nemen als het gaat om pensioen. Het daarbij verkregen inzicht is beslissingsondersteunend voor de sociale partners en het bestuur van het fonds bij de afspraken over een nieuw pensioencontract. Die nieuwe afspraken worden noodzakelijk vanwege het nieuwe FTK en de aan passing van het Witteveenkader. Door het organiseren van dit onderzoek maakt het bestuur duidelijk dat er belang wordt gehecht aan hoe de achterban van het fonds denkt en voelt over een aantal belangrijke elementen van een mogelijk nieuw pensioencontract en over de houding ten aanzien van risico. College van Belanghebbenden
Contact Het College van Belanghebbenden stelt reacties van deelnemers en pensioengerechtigden bijzonder op prijs. Contact met het College is mogelijk via de e-mail (
[email protected]) onder vermelding van “College van Belanghebbenden”. Een brief kan worden verstuurd naar het adres: College van Belanghebbenden, Postbus 6500, 6401 JH Heerlen.
6
pensioencontact
Digitaal
Uit de PDN-vraagbaak dagelijks vragen binnen van Bij het pensioenfonds komen r hun eigen pensioen of over mensen die iets willen weten ove . Soms zijn de antwoorden op de pensioenen in het algemeen t voor een breder publiek. bepaalde vragen ook interessan Noord in de rubriek ”Uit de PD Dat soort vragen wordt beantw vraagbaak”. e communicatie door PDN. Vandaag een vraag over digital moment staat als het gaat om We leggen uit waar PDN op dit digitale communicatie.
Dagelijks wordt door het pensioenfonds een groot aantal post stukken verstuurd aan de deelnemers. Tot nu toe gebeurt dat enkel fysiek, op papier dus. Steeds vaker bereikt ons de vraag of het ook mogelijk is om alle post digitaal te ontvangen. Niet vreemd die vraag. Om ons heen zien we steeds meer bedrijven en instanties die hun klanten of deelnemers de mogelijkheid bieden om nota’s, overzichten enzovoorts digitaal via hun computer of tablet te ontvangen. Digitale communicatie lijkt definitief door te breken en het gebruik neemt gestaag toe. Reden voor PDN om in de loop van dit jaar de mogelijkheid van digitale communicatie te introduceren.
MAART 2014
Papier zal niet verdwijnen, maar digitaal wordt mogelijk Voor de uitgaande post (brieven, uitkeringsspecificaties, fiscale jaaropgaven, pensioenoverzichten en Pensioencontact) krijgt de deel nemer in de loop van dit jaar de keuze tussen papier en digitaal. Elke deelnemer van PDN kan dan via zijn persoonlijke ’Mijn pensioen’ op de website van PDN zijn gegevens raadplegen, maar daarnaast blijft de papieren informatiestroom ook gewoon beschikbaar. Je kunt er ook voor kiezen om de communicatie op papier stop te zetten. De keuze is straks aan de deelnemer. Wie liever papieren post blijft ontvangen, hoeft niets te doen. De post van PDN digitaal. Hoe werkt dat? Over hoe ’PDN-post digitaal’ precies werkt, worden alle deelnemers van PDN later dit jaar geïnformeerd. De voordelen van PDN-post digitaal Digitale correspondentie is goedkoper dan op papier. Het geld dat PDN bespaart, komt ten goede aan de pensioenen. Wie ervoor kiest om straks PDN-post digitaal te ontvangen, helpt PDN om papier te besparen. Daarmee leveren we samen een positieve bijdrage aan het milieu. Het aanmelden voor PDN-post digitaal is snel geregeld en men kan de digitale post nakijken in ’Mijn pensioen’ op de website. Daardoor wordt het mogelijk om op elk moment dat het uitkomt de post te bekijken. PDN-post digitaal is op dit moment nog niet mogelijk. Als het van start gaat, ontvangen alle deelnemers meer informatie over alle mogelijkheden. Belangrijk is natuurlijk: wie de post op papier wil blijven ontvangen, hoeft straks niets te doen.
7
In Indonesië op zoek naar orang-oetans en slangen Ruud de Lang (77) werkte vijf jaar lang voor Gist-Brocades in Delft. Toen hij in 1996 met vervroegd pensioen ging, waren er voor hem veel mogelijkheden om, zoals hij zegt, “iets zinvols te gaan doen”. Hier volgt zijn opmerkelijk verhaal. “Ik had altijd al interesse in het tropisch regenwoud. Op een gegeven moment ontdekte ik dat een Nederlandse groep studenten van de Universiteit Utrecht onder leiding van professor Jan van Hooff in Noord-Sumatra onderzoek deed naar orang-oetans. Ik kreeg toestemming mee te gaan. In de jaren 1998 en 1999 heb ik in het tropisch regenwoud meegeholpen met allerlei onderzoeken. Het was fascinerend om de mensapen in het bos te vinden en hun gedragingen te observeren. Ze maken tussen de middag en ’s avonds een nest in een boom om te rusten of te slapen. Samen met Indonesische studenten, moest ik bijvoorbeeld in het bos nesten tellen om een idee te krijgen hoeveel individuen van deze soort er in het gebied leefden. Het gaat helaas niet goed met deze mensapen. De Sumatraanse soort loopt het risico uit te sterven. Van deze prachtige dieren zijn er nog slechts 7.000 over. De op Borneo aanwezige soort is met 45.000 tot 69.000 exemplaren ook bedreigd.
v roegere Celebes. Ik vroeg eerst een herpetoloog van het Nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden (nu Naturalis) hoe ik dit karwei het beste kon aanpakken. Verder bestudeerde ik veel literatuur, verzamelde foto’s en nam een kijkje in de uitgebreide collectie van Naturalis. Een cursus Bahasa Indonesia aan de Vrije Universiteit zou me later goed van pas komen. Goed geïnformeerd, technisch uitgerust en voorzien van de toestemming van de Indonesische autori teiten vertrok ik in 2000 naar Sulawesi, voor mijn eenmansexpeditie. Het vinden van slangen bleek geen sinecure. Deze dieren zijn niet alleen zeldzaam, ze weten zich ook erg goed te verstoppen. Het beste was om meer ogen in het veld te hebben. Daarom riep ik de hulp in van de lokale bevolking en betaalde wat geld aan diegenen die slangen voor mij vingen. Dat hielp. Op mijn eerste expeditie verzamelde ik in ongeveer twee maanden tijd 27 slangen van 11 soorten. De helft hiervan werd toegevoegd aan de collectie van het Museum Zoologicum Bogoriense in Cibinong, ten zuiden van Jakarta. De rest ging naar Naturalis in Leiden. Alle gevangen slangen werden door mij gefotografeerd en onderzocht.
Daarna ben ik nog enkele malen naar Sulawesi teruggegaan, zowel privé als met Tijdens mijn verblijf in het tropisch regenofficiële expedities van een team van woud, zag ik allerlei bijzondere dieren. Ook herpetologen en studenten van de University veel slangen. Zo werd er eens een Netpython of Florida, Berkeley, USA. Alle verzamelde van ca. 4 m. in het bos gevonden die net gegevens gebruikte ik voor het schrijven van een enorme prooi had verorberd. een boek over de slangen van Sulawesi. Dit Ruud de Lang met twee Indonesische studenten. Waarschijnlijk een bosvarken. Het beest lag boek schreef ik met een Duitse medeauteur. deze te verteren en was op dat ogenblik erg kwetsbaar. Het verscheen in 2005 onder de titel “The Snakes of Sulawesi”. Als kind had ik al veel belangstelling voor reptielen en amfibieën. Ik besloot Indonesische slangen te gaan onderzoeken. Ik nam contact op met de beste Indonesische herpetoloog, Prof. Djoko Iskandar uit Bandung. Deze vertelde mij dat het beschrijven van alle Indonesische slangen voor één persoon een veel te grote klus was. Ik koos daarom voor de slangen van het eiland Sulawesi, het
8
Ook na 2005 ging ik door met het bestuderen van deze dieren en het schrijven van boeken. Van mijn hand verschenen nog de boeken “The Snakes of The Lesser Sunda Islands” in 2011 en “The Snakes of the Moluccas” in 2013. Tijdens expedities in Indonesië heb ik vele bijzondere dingen gezien
pensioencontact
en beleefd. Op Sulawesi kon ik bewijzen verzamelen, in de vorm van foto’s en interviews met betrokkenen, dat Netpythons af en toe mensen aanvallen en deze soms daadwerkelijk verslinden. Uit de literatuur bleek dat dit in de afgelopen 150 jaar twintig keer is gebeurd. Op een eilandje ten zuiden van Sulawesi stapte ik ’s nachts bijna op een giftige adder. Als het beest mij gebeten zou hebben, zou ik dat waarschijnlijk niet hebben overleefd omdat een ziekenhuis te ver weg was. Overigens ben ik in totaal 3 keer door enigszins giftige slangen gebeten, maar gelukkig steeds zonder ernstige gevolgen.
Geïnteresseerden kunnen bij Ruud de Lang terecht voor inlichtingen of zijn boeken: The Snakes of Sulawesi (2005), The Snakes of The Lesser Sunda Islands (2011) en The Snakes of the Moluccas(2013). De prijs is € 50.- per stuk. Ruud de Lang, Rotterdam Email:
[email protected]
Als waardering voor wat ik voor de kennis van de Indonesische slangenfauna heb gedaan is er een nieuwe slangensoort naar mij genoemd: Calamophis ruuddelangi. Deze soort is te vinden in de Vogelkop van Nieuw Guinea. Al met al heb ik erg veel plezier beleefd aan mijn avonturen in Indonesië en ben ik blij een kleine bijdrage te hebben kunnen leveren aan de kennis van de natuur op onze planeet. Ik denk erover om mijn werk voort te zetten met een boek over de slangen van Java en Bali.”
MAART 2014
9
Dekkingsgraad PDN Betaaldata pensioenen De pensioenen worden (met uitzondering van december) precies op de 27ste van de maand overgemaakt. Als de 27ste echter in een weekend valt, worden de pensioenen eerder uitbetaald. De data voor 2014 zijn: 27 maart 25 april 27 mei 27 juni 25 juli
27 augustus 26 september 27 oktober 27 november 18 december
Gepensioneerde DSM’ers met een bijzonder verhaal
Een belangrijke graadmeter voor de financiële gezondheid van een pensioenfonds is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft namelijk aan hoe groot het pensioenvermogen is ten opzichte van de pensioenverplichtingen. Eenvoudig gezegd geeft de dekkingsgraad aan of er voldoende geld in kas is om alle pensioenen, nu en in de toekomst, uit te betalen. De dekkingsgraad en de pensioen verplichtingen worden berekend op basis van de marktrente. De cijfers worden elk kwartaal bekend gemaakt op de website van PDN. Onderstaande tabel toont de dekkingsgraad vanaf 2008. Dekkingsgraad PDN Dekkingsgraad Gehanteerde rente Ultimo 2008 98% 3,6% Ultimo 2009 111% 3,7% Ultimo 2010 109% 3,4% Ultimo 2011* 101% 2,7% Ultimo 2012 103% 2,3% Ultimo 2013 108,1% 2,7% * Bij de berekening van de pensioenverplichtingen vanaf 31 december 2011 is rekening gehouden met de door de DNB gepubliceerde rente (gemiddelde van laatste 3 maanden).
De meeste DSM’ers die met pensioen gaan, hebben nog heel wat gezonde jaren voor de boeg. Jaren waarin onder nomen kan worden waar lange tijd geen gelegenheid voor was. Menigeen kan een langgekoesterde wens of droom in vervulling laten gaan. Een bijzondere reis, een ongewone hobby, een opvallende sportieve prestatie of vrijwilligerswerk laat de gepensioneerde opeens in een andere wereld terecht komen. Heel wat gepensioneerde DSM’ers hebben een bijzonder verhaal te vertellen. Pensioencontact wil die verhalen graag horen. Deel uw verhaal met andere gepensioneerden van PDN. Zet uw bescheidenheid aan de kant. Stuur een e-mail naar
[email protected] Misschien staat uw verhaal in de volgende editie van Pensioencontact.
10
Wilt u meer weten? Internetsite PDN Meer informatie over PDN kunt u vinden op de website: www.pdnpensioen.nl Pension Desk: 045-5788100 Vragen over uw pensioen kunt u stellen aan een van onze medewerkers. Zij zijn van 09.00 - 17.00 uur beschikbaar op telefoonnummer 045-5788100. Zorg dat u uw administratienummer bij de hand hebt als u belt.
pensioencontact
Van de vork en de steel Goed om te weten
Het echtpaar Jos en Annie worden kort na elkaar geconfronteerd met het overlijden van familieleden. Nu ze zelf de 70 zijn gepasseerd vallen steeds meer leeftijdsgenoten weg uit hun midden. Op weg van de crematie naar huis vraagt Annie aan Jos hoe het zit met haar pensioen als hij overlijdt. Jos vertelt haar dat haar pensioen bij PDN goed geregeld is. Annie lijkt tevreden, maar hij realiseert zich dat hij niet echt goed weet hoe het in elkaar steekt. Gelukkig vroeg Annie niet verder. Thuisgekomen besluit Jos zich iets meer te verdiepen in de situatie. Hij pakt het pensioenoverzicht dat hij jaarlijks van PDN ontvangt uit de ordner waarin hij die altijd netjes bewaard. Op de website van PDN (www.PDNpensioen.nl) zoekt hij naar meer informatie. Daar vindt hij op de pagina voor gepensioneerden onder ’Veranderingen privé’ een hoofdstuk over overlijden. Daar ziet hij ook de brochure ’Partner- en wezenpensioen’. Dat is precies wat hij zoekt.
PDN is opgebouwd. Dat deel zou Annie dan niet hebben gekregen. Gelukkig is dat niet het geval. Annie ontvangt het partnerpensioen vanaf de eerste dag van de maand volgend op zijn overlijden, leest Jos verder. Hopelijk is dat voorlopig niet nodig, denkt hij bij zichzelf. Dankzij de PDN-brochure kan hij Annie de situatie beter uitleggen. Jos had niet gedacht dat het zo eenvoudig is. Hij ziet dat er meer korte brochures op de website staan. Ook voor andere situaties. Dat moet hij onthouden. Je moet er even voor gaan zitten, maar dan weet je wel hoe de vork in de steel steekt.
De brochure is gelukkig in gemakkelijke taal geschreven. Jos leest erin dat als je na je pensionering overlijdt, je partner 70 procent van het ouderdomspensioen ontvangt dat hij zelf van PDN krijgt uit gekeerd. De partner die pas na je pensionering je vaste partner is geworden en de kinderen die je na je pensionering krijgt, ontvangen geen partnerpensioen leest hij verder. Dat is voor Annie niet van toepassing. Ze zijn immers inmiddels al meer dan 45 jaar getrouwd. Beiden zijn nooit gescheiden. Er komt daardoor na zijn overlijden geen ex-partner in aanmerking voor partnerpensioen. Was dat wel zo geweest dan zou die ex-partner ook recht hebben op 70 procent van het pensioen dat tot aan de dag van de scheiding door hem bij
MAART 2014
11
Column
Tuintrauma Het weer zit niet mee, anders had ik in mijn groentetuintje kunnen schoffelen. Het groeizame weer is een weldaad voor de meest uiteenlopende soorten onkruid. Van de buurvrouw moet ik ”wilde planten” zeggen. Maar ik hou niet van wild, met uitzondering dan van mijn lief in een dolle bui. De plantage heb ik aangelegd in mijn achtertuin, omgeven door fraaie tegels, heesters en bloemen. Eigenlijk hou ik helemaal niet van tuinieren. Ik heb nog net geen groen- of tuintrauma, of hoe heet zo iets? In het verre verleden heb ik ooit in de grote achtertuin van het ouderlijk huis het spitten, zaaien en schoffelen overgenomen van mijn vader, die daartoe lichamelijk niet meer in staat was. De ouwe heer stond er met zijn neus bovenop, wanneer ik bonen legde in een knullig omgespit stukje aarde. Ik deed het nooit goed in zijn ogen, terwijl ik zelf toch wel een weinig trots was op mijn vaardigheden. Deze mantelzorg heeft daarom niet al te lang geduurd. Een paar jaar later heb ik, in een vlaag van verstandsverbijstering, samen met andere straatbewoners in onze woonplaats een lapje grond van de kerk gehuurd. Nou dat werd ook geen gloria en Hallelujah. Aardbeien werden met dank afgenomen door het gevogelte en bloemkolen werden ’s nachts ontvreemd door onbekenden. Witlof lag na verloop van tijd zielloos op apegapen, na weer een illegale eetparty van een leger mollen. Slechts de stokbonen deden het redelijk, maar ja na weken bonen eten, komen die je ook je oren uit. Ik heb de huur dus opgezegd. Maar het kan verkeren in het leven. Ik heb dus weer zaad gekocht op de weekmarkt.
12
Het aanleggen van weer een groentetuin is het gevolg van de crisis die maar blijft voortduren, ondanks bezweringen van deskundigen, die me ervan proberen te overtuigen dat achter de wolken de zon begint te schijnen. Mijn inkomen daalt de laatste jaren gestaag Samen met leeftijdgenoten word ik aan alle kanten gepakt en daar hou ik dus niet van. Me pakken is een exclusieve bezigheid van mijn lief, maar dat terzijde. Om in leven te blijven, verbouw ik daarom groenten. Volgens mijn berekening spaar ik op deze manier een klein kapitaal uit. Mijn lief is het met mijn berekening niet eens en denkt in stilte waarschijnlijk: laat hem maar, dan is hij van straat af. Ik tuinier trouwens al enige tijd niet en dat heeft niets te maken met het winterweer. Een tijdje geleden leunde ik, tevreden kijkend naar het omgespitte stukje grond, op mijn schop, die daar waarschijnlijk niet op berekend was, waardoor de steel met een knal brak. Schop en amateur tuinder lagen gestrekt in het tuintje, waarna het opstaan moeizaam verliep en het genezingsproces van mijn botten enige vertraging ondervindt. We eten nu bonen uit de vrieskist.
