Voorwoord Pensioencontact besteedt in deze uitgave aandacht aan het feit dat dit jaar geen toeslag (indexatie) kan worden verleend. Daardoor ontvangen gepensioneerden geen hoger pensioen en wordt de pensioenopbouw van DSM-werknemers en andere werknemers die onder de pensioenregeling van PDN vallen ook niet verhoogd. PDN-bestuurslid Monique van Heeswijk legt uit wat de achtergronden hiervan zijn.
Pensioencontact is een uitgave van Pensioenfonds DSM Nederland
Geen indexatie voor gepensioneerden én werknemers Monique van Heeswijk, bestuurslid bij ons pensioenfonds legt voor de lezers van Pensioencontact uit waarom er ook dit jaar geen indexatie van de pensioenen en pensioenopbouw mogelijk was.
Twee gepensioneerden van DSM vertellen een interessant verhaal. Frans Simons uit Pijnacker, inmiddels 80 jaar, kijkt terug op zijn werkzaam leven. Vol trots vertelt hij over de tijd dat hij bij Gist Brocades werkte. Nog altijd ’zijn Gist’. Vanuit Italië laat Marijke Pellegrino ons weten wat haar, naar haar pensionering, naar Italië dreef. Ze is daar samen met haar dochter en schoonzoon een nieuw leven begonnen met een bed & breakfast. In de rubriek ’Goed om te weten’ leggen we nog eens uit hoe deelnemers ervoor kunnen zorgen dat ze niet door de Belastingdienst ’verrast’ worden met een forse naheffing. Columnist Henk laat ons delen in het wel en wee van een gepensioneerde in het digitale tijdperk. Ik wens alle lezers van Pensioencontact veel leesplezier met deze uitgave.
Atzo Nicolaï Voorzitter Pensioenfonds DSM Nederland
Monique van Heeswijk
”Nieuwe wetgeving, de economische ontwikkelingen en het beleid van het pensioenfonds hebben ervoor gezorgd dat PDN ook dit jaar weer geen toeslag (indexatie) heeft kunnen verlenen. Zowel de gepensioneerden als de werknemers van DSM die bij PDN pensioen opbouwen, missen dit jaar weer die toeslag. De verwachting is dat het fonds ook de komende jaren geen toeslag zal kunnen verlenen. Sterker nog, als de economische situatie blijft zoals nu, of verder verslechtert, dan dreigt op termijn een korting (verlaging) van de pensioenen en de pensioenopbouw. WAAR KOMEN WE VANDAAN? Tot en met 2010 kende PDN een pensioenregeling, waarbij werknemers van DSM konden rekenen op een pensioen op basis van een eindloonregeling. Dat is niet meer zo. De pensioenfondsen hebben het moeilijk gekregen. Vanaf 2010 is er bij PDN een zogenoemde ’middelloon-regeling’. In die regeling bouwen DSM-werknemers jaarlijks minder pensioen op dan in de
Maart 2016 | No. 72
Pensioencontact
REGELS ROND TOESLAGVERLENING (INDEXATIE) De regels rond indexatie zijn strenger geworden. Dat merken zowel de gepensioneerden als de werknemers die nog pensioen opbouwen. De gemiddelde dekkingsgraad van de laatste twaalf maanden (de ’beleidsdekkingsgraad’) moet 110% zijn vooraleer PDN gedeeltelijk mag indexeren. Volledige indexatie is pas mogelijk vanaf een beleidsdekkingsgraad van ongeveer 127%. In het verleden golden bij toekenning van toeslagen nog verschillende dekkingsgraadniveaus voor gepensioneerden en werkenden. De DSM-werknemers maakten eerder kans op een indexatie dan de gepensioneerden. Dat is niet meer het geval. Er is wel nog een ander verschil tussen indexatie bij gepensioneerden en werkenden. Bij gepensioneerden wordt bij de hoogte van de indexatie gekeken naar de prijsinflatie. Dus wat de prijzen duurder zijn geworden in een bepaalde periode. Bij de werkenden wordt gekeken naar de CAO-verhogingen bij DSM. Ook het inhalen van gemiste indexatie uit voorgaande jaren is aan nieuwe, strengere, regels gebonden. 1. Om te beginnen moet er voldoende vermogen aanwezig zijn om naar verwachting in de toekomst alle toeslagen volledig te kunnen blijven verlenen. 2. Verder moet de beleidsdekkingsgraad boven de vereiste dekkingsgraad van 120% blijven. 3. Jaarlijks mag slechts een vijfde deel van het aanwezige vermogen boven de toekomstbestendig indexeren grens (zoals beschreven onder 1) worden aangewend voor inhaaltoeslag. 4. Herstel van kortingen en gemiste toeslagen zijn gemaximeerd tot de werkelijk toegepaste korting of toeslagen.
regeling van voor 2010. Voor zowel de gepensioneerden, als voor de DSM-werknemers en andere werknemers die pensioen opbouwen bij PDN, zijn sinds 2008 ook (bijna) geen toeslagen meer verleend. GEEN TOESLAGVERLENING Als er geen toeslag verleend wordt, groeien de pensioenen van de gepensioneerden niet mee met de prijsinflatie. Voor de werkenden is het evenmin prettig als er geen toeslag wordt verleend. Bij hen stijgt de pensioenopbouw dan niet mee met de looninflatie (de cao-loonsverhoging van DSM). De pensioenen van gepensioneerden stijgen al een aantal jaren niet meer mee met de inflatie. De totale achterstand van gepensioneerden is inmiddels al 11,61%. Voor de deelnemers (de werknemers van DSM en de andere werknemers die pensioen opbouwen bij PDN) bedraagt de totale achterstand op hun pensioenopbouw inmiddels 8,8%. Als pensioenen niet worden geïndexeerd merken gepensioneerden dit direct in hun portemonnee. De inkomsten (hun pensioen) blijven gelijk, maar de prijzen van de dagelijkse uitgaven stijgen wel. Om de prijsstijgingen van vorig jaar te compenseren had hun pensioen eigenlijk met 0,41% omhoog moeten gaan. Ook de werknemers hebben er last van, want hun pensioenopbouw wordt ook niet geïndexeerd. Voor hen geldt dat over het afgelopen jaar 3,02% loonstijging niet in hun pensioenopbouw is verwerkt. Dit lijkt op het eerste gezicht nog mee te vallen omdat ze het niet meteen merken in hun inkomen. Echter, als dit niet wordt ingehaald, dan bouwen zij geen volledig pensioen op. Voor hen is de koopkrachtdaling later te merken in de vorm van een lager pensioen.
2
Stel dat in de komende jaren de inflatie laag blijft en de loonstijging mogelijk hoger uitvalt dan de inflatie. In dat geval is niet uitgesloten dat het verschil in achterstand tussen gepensioneerden aan de ene kant en werknemers aan de andere kant gaat veranderen. Tot nu toe was de indexatie-achterstand van gepensioneerden groter dan de achterstand van de werknemers. Mogelijk dat straks de achterstand van de werkenden dicht in de buurt komt van de achterstand van de gepensioneerden. NIEUWE WETGEVING Gepensioneerden hebben jarenlang pensioenpremie betaald. Dat geld is nodig geweest om hun pensioenen op te kunnen bouwen. Dat geld kan dus niet gebruikt worden om de pensioenen te indexeren. De indexatie moet betaald worden uit de gelden die verdiend worden door de pensioengelden te beleggen. Dat rendement was de afgelopen jaren goed, maar toch kon er desondanks niet worden geïndexeerd. Door de nieuwe wetgeving zijn pensioenfondsen sinds kort wettelijk verplicht om hogere reserves (buffers) aan te houden. Deze buffers zorgen voor meer financiële zekerheid. Als het financieel een keer tegenzit, kunnen de buffers worden gebruikt om tegenvallers op te vangen. Hierdoor kunnen andere maatregelen, zoals het verlagen (korten) van pensioenen, worden voorkomen. Maar, hogere buffers aanhouden, betekent ook dat het pensioenfonds minder snel toeslag kan verlenen. Het geld dat het fonds verdient met beleggen, komt zo ook in de buffers terecht en kan niet gebruikt worden voor indexatie.
PENSIOENCONTACT
De overheid heeft nog op andere manieren indexatie moeilijk gemaakt. Pensioenfondsen mogen namelijk alleen nog maar toeslag verlenen, als die toeslag ook naar verwachting consistent naar de toekomst kan worden toegekend. Het verlenen van toeslag moet volgens de wet ’toekomstbestendig’ zijn. NIEUWE MAATSTAF Een dekkingsgraad van 100% betekent dat de verplichtingen van PDN (het uitbetalen van huidige en alle toekomstige pensioenen) net zo groot zijn als het vermogen. Onder de oude wetgeving mocht PDN toeslag verlenen als de dekkingsgraad hoger was dan de minimaal vereiste dekkingsgraad van ongeveer 105%. Inmiddels is ook dat veranderd. Nu mag een fonds pas volledig indexeren als gedurende twaalf maanden de gemiddelde dekkingsgraad groter is dan 110%. KANS OP KORTEN Als de dekkingsgraad erg laag wordt, is een pensioenfonds verplicht om de pensioenen van gepensioneerden en de pensioenopbouw van werknemers te verlagen. Dat gebeurt onder meer als de gemiddelde dekkingsgraad van de afgelopen twaalf maanden, gedurende vijf jaar, onder de 105% zakt. Bij een lager percentage is sprake van een ’dekkingstekort’. Korting moet plaatsvinden als een pensioenfonds vijf jaar achter elkaar niet die minimaal vereiste dekkingsgraad
haalt. Korting is ook aan de orde als een pensioenfonds onvoldoende herstelkracht heeft om binnen zeven jaar naar de vereiste dekkingsgraad (nu circa 120%) toe te groeien. Een schrale troost is dat, in tegenstelling tot het verleden, een verlaging niet in één keer wordt doorgevoerd. De verlaging kan gespreid worden over een aantal jaren. TOEKOMST PDN heeft de pensioenen mog nooit hoeven te verlagen. Omdat de dekkingsgraad bij PDN per 1 januari 2016 lager was dan de vereiste dekkingsgraad heeft PDN een herstelplan opgesteld. In dat herstelplan beschrijft PDN hoe het op termijn financieel sterker kan worden. PDN verwacht op basis van het huidige herstelplan dat het in de komende jaren zonder de pensioenen of de pensioenopbouw te hoeven korten, weer financieel zó gezond kan worden dat het uiteindelijk weer (volledig) kan indexeren. Daarom is besloten om per 1 januari 2016 de pensioenen niet te verlagen (te korten). Of de pensioenen in de toekomst toch nog verlaagd moeten worden, is afhankelijk van allerlei economische ontwikkelingen, het gevoerde beleid en de maatregelen van de overheid. Blijven deze ontwikke lingen tegen zitten, dan kan er een moment komen dat PDN moet gaan korten. De situatie van het fonds aan het einde van ieder jaar is hiervoor bepalend.”
Bestuursleden namens gepensioneerden bekend Van de gegadigden die zich kandidaat stelden voor een zetel in het bestuur bleven uiteindelijk alleen Ubachs en De Boer over. De overige gegadigden vielen af, nadat het dagelijks bestuur en de Raad van Toezicht van PDN de kandidaten aan strenge selectie-eisen hadden onderworpen. Die eisen zijn mede gebaseerd op voorschriften van De Nederlandsche Bank (DNB). Omdat er in het bestuur maar twee zetels bestemd zijn voor de gepensioneerden, waren er geen verkiezingen nodig en worden Ubachs en De Boer automatisch bestuursleden in het nieuwe bestuur. Michèl Ubachs
Ton de Boer
In het bestuur van Stichting Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) zullen Michel Ubachs en Ton de Boer vanaf 1 juli 2016 vier jaar lang de gepensioneerden vertegenwoordigen.
MAART 2016
Ubachs en de Boer zijn geen nieuwe gezichten in het bestuur. Ubachs heeft ook in de huidige bestuursperiode al de gepensio neerden vertegenwoordigd. De Boer zit op dit moment ook in het bestuur, maar vertegenwoordigt daar nu nog de werknemers.
3
Frans Simons over zijn ’Gist’ Frans Simons, gepensioneerde van Gist Brocades in Delft, is inmiddels 80 jaar. Wie met hem thuis in Pijnacker aan de praat komt over Gist, moet ruim in de tijd zitten. Als Simons over zijn laatste werk gever begint, haalt niemand of niets hem nog van zijn praatstoel. En als hij het dan heeft over ’we’ of ’ons’, bedoelt hij het bedrijf Gist Brocades dat hij consequent ’Gist’ noemt. Het is dan het Gist Brocades uit de tijd dat het nog niet bij DSM hoorde. Want dat was het moment dat Simons van zijn vrije tijd ging genieten. Om precies te zijn begon dat op 1 januari 1995. Hij was toen 21 jaar in dienst geweest van Gist. Een periode waar hij enthousiast en met trots over vertelt. Simons is een voorbeeld van iemand die zich in de loop van de tijd door studeren en hard werken wist op te w erken van leerling machinebankwerker tot hoofd van de centrale technische dienst.
bij machinefabriek Reineveld in Delft komt hij als 17-jarige op de tekenkamer terecht. Hij zou er, afgezien van zijn tijd als militair, 22 jaar blijven werken tot die fabriek in 1972 failliet ging. Simons kan nog emotioneel worden als hij daarover praat. ”Het was een prima bedrijf, we maakten er de grootste centrifuges ter wereld.” Tot het laatst toe werden er volgens hem prima producten gemaakt. Dat het bedrijf failliet ging, lag volgens Simons vooral aan het nieuwe management uit die dagen. De fabriek maakte behalve centrifuges ook wasserijmachines, waterbehandelingsapparaten en kwaliteits gietwerk. Toen Simons door dat faillissement noodgedwongen de deur van Reineveld achter zich dicht trok, was hij opgeklommen tot Hoofd van de technische dienst. De ervaringen bij Reineveld zouden
Een jeugdwens van Simons was ooit om piloot te worden. Dat was ook bijna gelukt. Zijn ogen glinsteren van trots als hij anekdotes daarover opdiept. ”Ik was drie maanden dienstplichtig militair in Nijmegen toen ik uit een groep van circa twaalf soldaten goedgekeurd werd om piloot te worden bij onze Luchtmacht. Maar toen ik daarvoor na mijn tweejarige verplichte diensttijd nog eens zes jaar als militair moest bijtekenen, ben ik Frans Simons afgehaakt. Eerst hadden ze me verteld dat ik na mijn verplichte diensttijd nog maar vier jaar hoefde bij te tekenen.” Toch bleef hij nog betrokken bij luchtvaart en vliegtuigen. ”Als dienstplichtige werd ik op Deelen negen maanden lang opgeleid tot vliegtuigmonteur, daarna heb ik twaalf maanden het onderhoud verzorgd van de Harvard, een lesvliegtuig.” MACHINEBANKWERKER Simons is duidelijk een man van de techniek. Dat begon al op de Van der Made-school (ambachtsschool) aan de Parallelweg in Delft waar hij het vak van machinebankwerker leerde. In zijn eerste baan
4
hem in latere functies bij Gist nog goed van pas komen. ”Ik was een man van de praktijk. Ik kende alle facetten en afdelingen van de techniek in een groot productiebedrijf.” Simons kwam twee jaar na het faillissement van Reineveld bij Gist terecht. Hij begon er als afdelingschef werktuigkundig onderhoud. Vele jaren later, hij was al gepensioneerd, ontdekte Simons op het archief in Delft dat er altijd al een relatie tussen Reineveld en Gist had bestaan. Agneta, de echtgenote van Gist eigenaar Van Marken, had ooit Reineveld geheel of gedeeltelijk gekocht.
PENSIOENCONTACT
Ook bij Gist weet Simons de carrière-ladder hoger en hoger te beklimmen door steeds weer nieuwe studies die uiteindelijk in 1986 uitmonden in een cursus Bedrijfskunde en Organisatie in Nijenrode. Hij was van nabij betrokken bij belangrijke ontwikkelingen bij Gist. Toen Gist een fabriek in Leiden wilde sluiten en in Zoeterwoude een nieuwe fabriek moest worden gebouwd was Simons daar nauw bij betrokken. Hij herinnert zich nog dat hij zich ook bemoeide met de menselijke aspecten die daarbij een rol speelden. Er moesten mensen ontslagen worden. Werknemers die dachten met 60 jaar met pensioen te kunnen gaan, moesten opeens tot 65 jaar werken. In dat soort gevallen stapte Simons naar de directeur van Gist om te zorgen dat zijn collega’s goed behandeld werden. NVDO Ook bij Gist, zoals bij veel andere grote bedrijven, werden lange tijd alle werkzaamheden door eigen mensen verricht. Zo ook in het technisch onderhoud waar Simons verantwoordelijk voor was. Op een gegeven moment was er een ontwikkeling dat voor allerlei werk, tijdelijk mensen ’van buiten’ werden ingehuurd. Dat proces herinnert Simons zich nog goed, omdat hij er een rol in speelde. ”Hierdoor heb je minder eigen mensen nodig en huur je tijdelijk mensen van buiten in. Dat lijkt eenvoudig, maar het is ingewikkeld. Zie maar eens steeds op het goede moment de juiste mensen te vinden.” Inmiddels zijn rondom veel grote ondernemingen allerlei bedrijven ontstaan die zich in dat soort werk hebben gespecialiseerd. Simons: ”Gist was een van eerste grote bedrijven in Nederland die aan de gang ging met het gedeeltelijk uitbesteden van het technisch onderhoud. En Simons kan weten wat zich op dat gebied in Nederland afspeelde. Hij was medeoprichter en jarenlang een van de gangmakers van de Nederlandse Vereniging voor Doelmatig Onderhoud (NVDO). Een organisatie waarbij op dit moment 1700 Nederlandse bedrijven zijn aangesloten. Jarenlang was hij voorzitter van NVDO-Regio west en in de periode 19951998 secretaris van het hoofdbestuur. In 1998 werd Simons zelfs benoemd tot erelid van de NVDO. Als Simons herinneringen over Gist ophaalt, komt er van alles tevoorschijn. ”Ze hadden er vóór mijn tijd een centrale onderhoudswerkplaats gebouwd zonder een goede fundering,” vertelt hij. ”Nou, dat is funest als je machines hebt die tot op de millimeter nauw keurig moeten werken. Als door een zware machine de vloer niet meer perfect waterpas is, kan je niet meer precies werken met die machine. In de vloer van de werkplaats heb ik nieuwe fundamenten moeten leggen”. VORKHEFTRUCKS In de loop van de tijd kreeg hij steeds meer taken. Naast het elektrotechnische en werktuigbouwkundige deel in de fabriek werd hij
MAART 2016
ook verantwoordelijk voor het magazijn, de instrumentatie, de bouwafdeling en het wagenpark. ”We hadden op een gegeven moment 40 vorkheftrucs bij Gist,” herinnert hij zich. ”Iedereen wilde zijn eigen vorkheftruc. Het waren apparaten van allerlei verschillende merken. Dan is het onderhoud wel erg ingewikkeld en te duur. Je moet onderdelen van veel verschillende merken op voorraad hebben. Dat heb ik aangepast. Na een tijdje waren er nog maar 25 vorkheftrucs van een en hetzelfde merk.” Simons kijkt met trots terug op de periode dat hij bij Gist werkte ook al is dat alweer twintig jaar geleden. Inmiddels geniet hij al jaren van zijn pensioen. En in goede gezondheid. Dat hij zijn leven lang sportief is bezig geweest, zal daar aan meehelpen. Sinds zijn veertiende jaar is hij actief lid geweest (en gebleven) van de mede door zijn vader opgerichte atletiekvereniging AV 40. Hij was jarenlang secretaris en voorzitter van die vereniging. Simons: ”Tot mijn 75ste was ik nog trainer van de dames. ” Als 21-jarige liep Simons de honderd meter in 11,1 seconde tijdens een estafette-wedstrijd. Jarenlang deed hij mee aan tienkamp wedstrijden. ”Voor mij was het meer een negen-kamp,” geeft hij lachend toe. ”Van het polsstok hoogspringen bakte ik niet veel”. En nog op zijn tachtigste is Simons actief. Iedere dinsdagochtend is hij te vinden bij de plaatselijke fitness. En ’s woendags is hij paraat in de sauna in Pijnacker.
Betaaldata pensioenen De pensioenen worden (met uitzondering van december) precies op de 27ste van de maand overgemaakt. Als de 27ste echter in een weekend valt, worden de pensioenen eerder uitbetaald. De data voor 2016 zijn: 25 maart 2016 26 april 2016 27 mei 2016 27 juni 2016 27 juli 2016
26 augustus 2016 27 september 2016 27 oktober 2016 25 november 2016 20 december 2016
5
Geluiden uit het Verantwoordingsorgaan De laatste loodjes van 2015 STRATEGIE EN GOVERNANCE Er werd in de laatste vergadering van 2015 uitgebreid van gedachten gewisseld over de onderwerpen ’strategie’ en ’governance’. Het VO kreeg ruim inzicht in de wijze waarop het bestuur omgaat met het onderwerp ’strategie’, maar concludeerde dat het gezien het nog te doorlopen traject en de te nemen besluiten voorbarig is om hierover nu al naar buiten te treden. Ten aanzien van ’governance’ is in ieder geval duidelijk dat het bestuur er voor kiest om na de verkiezingen per 1 juli 2016 verder te gaan met een bestuur van acht personen. Dat betekent dat het bestuur vanaf juli zal bestaan uit vier werkgevers leden, twee werknemersleden en twee pensioengerechtigden. Er is volgens het bestuur een aantal redenen om te kiezen voor het inkrimpen van het bestuur. Een kleiner bestuur is effectiever. Tevens is het steeds moeilijker geschikte kandidaten te vinden. Dat is een gevolg van de aangescherpte geschiktheidseisen en de verhoging van het tijdsbeslag. Het VO is het daar deels mee eens. De zorg voor de zwaardere belasting en toegenomen tijdsbeslag wordt onderschreven, het VO ziet echter momenteel nog voldoende kandidaten voor een bestuurszetel. UITGEBRACHTE ADVIEZEN Het VO heeft het bestuur een positief advies gegeven over de uitvoeringsovereenkomst tussen de werkgever en het pensioenfonds, mede omdat het proces naar de indruk van het VO goed is verlopen. Het bewaken van de kostendekkendheid van de premie blijft evenwel een punt van aandacht. Ook heeft het VO advies gegeven over de benoeming van een nieuw lid voor de Raad van Toezicht (RvT). Als aandachtspunt werd aan het DB meegegeven dat gewaakt moet worden voor een mogelijk te hoge werkdruk bij RvT leden in verband met mogelijke samenloop met externe activiteiten buiten PDN.
Januari 2016 een nieuwe start en verkiezingen In de eerste vergadering van 2016 is opnieuw stilgestaan bij de kostendekkende premie. Dat werd mede ingegeven door de ontwikkeling van de dekkingsgraad in het afgelopen kwartaal. Door de lage rente en de
achterblijvende rendementen op met name de beleggingen in aandelen, staat de dekkingsgraad voortdurend onder druk. In de uitvoeringsovereenkomst is opgenomen hoe met de effecten (lees bijdrage) van de afgesproken (kostendekkende) premie op de dekkingsgraad zal worden omgegaan. Duidelijk werd ook dat gezien de actuele financiële ontwikkelingen binnen het fonds er waarschijnlijk geen ruimte is om in 2016 toeslagen te kunnen verlenen. Het zal echter over 2015 niet nodig zijn om te korten op reeds opgebouwde aanspraken of de ingegane pensioenen. INHAALTOESLAGEN Het VO heeft samen met het DB geruime tijd stilgestaan bij het beleid rond inhaaltoeslagen. Op dit moment wordt er bij het toekennen van inhaaltoeslagen maximaal 15 jaar teruggekeken. Gemiste toeslagen ouder dan 15 jaar worden niet meer ingehaald. Het VO vindt dat dit voor een aantal gepensioneerden mogelijk slecht kan uitpakken, omdat het inhalen van gemiste toeslagen voor de komende jaren niet in de lijn der verwachtingen ligt. Het eerste jaar waarover nog een inhaaltoeslag zou moeten worden verleend is het jaar 2008. De personen die in dat jaar reeds met pensioen waren en dus nog een toeslag tegoed hebben, zullen die zien vervallen wanneer deze in 2023 nog niet is ingehaald. Er is door het VO uitgebreid gesproken over de vraag of dit wel een redelijke aanpak is. Dit laatste onderwerp zal door het VO met aandacht gevolgd blijven worden met als inzet voldoende redelijkheid bij het inhalen van gemiste toeslagen voor allen. OORDEEL OVER BESTUUR Een belangrijk onderwerp voor het VO is de voorbereiding van het oordeel over het beleid van het bestuur in 2015. Daarvoor heeft het VO drie groepen gevormd die zich elk over een specifiek deel van de te behandelen onderwerpen buigen en teksten voorbereiden die worden voorgelegd aan het gehele VO om samen tot een afgewogen oordeel te komen. Hierna zal het VO in overleg treden met de RvT om te toetsen hoe dit concept-oordeel zich verhoudt tot de bevindingen die de RvT heeft. OPLEIDINGEN EN VERKIEZINGEN Het VO heeft zich ten slotte gebogen over de actuele stand van zaken rond de opleidingen van de VO-leden en stilgestaan bij de komende VOen bestuursverkiezingen. Verheugend is de bereidheid zich kandidaat te stellen. Er zijn meer dan voldoende kandidaten voor de zetels voor actieven en gepensioneerden in het VO. Drie van de vier gekozen leden uit de groep gepensioneerden zullen in ieder geval niet terugkeren in het VO. Deze drie hebben in de afgelopen jaren in ruime mate hun sporen verdiend. Hun ervaring zal in de nieuwe periode zeker gemist worden.
CONTACT Het Verantwoordingsorgaan stelt reacties van deelnemers en pensioengerechtigden bijzonder op prijs. Contact met het Verantwoordingsorgaan is mogelijk via de e-mail (
[email protected]) onder vermelding van “Verantwoordingsorgaan”. Een brief kan worden verstuurd naar het adres: Verantwoordingsorgaan PDN, Postbus 6500, 6401 JH Heerlen.
6
PENSIOENCONTACT
Bed & Breakfast in Italië Een lang gekoesterde wens die in vervulling ging Het is alweer negen jaar geleden dat Marijke PellegrinoKanters (69) met dochter Sandra en schoonzoon Jeroen naar Italië vertrok om daar een Bed & Breakfast te beginnen met appartementenverhuur. Ze was toen ruim een jaar gepensioneerd.
Marijke Pellegrino-Kanters
Tussen 1993 en 2006 had ze bij DSM Gist, toen nog Gist Brocades, gewerkt als secretaresse. Ze begon daar in het Beijerinck laboratorium op de afdeling microbiologie. De laatste jaren werkte ze in het Weteringkantoor bij DSM Food Specialties. Marijke kwam pas op latere leeftijd bij Gist Brocades terecht. Jarenlang had ze als secretaresse bij het Reinier de Graafgasthuis gewerkt, een medisch centrum in Delft. ”Daar heb ik veel verdriet gezien”, herinnert ze zich. ”Ik wilde op een gegeven moment een baan hebben waar ook gelachen kon worden. Ik was toen 45 jaar.” Ondanks haar leeftijd lukte het haar vrij snel om een baan te vinden. In 1993 kon ze beginnen bij Gist Brocades waar ze tot 2006 bleef. Niet lang na haar pensionering vertrok Marijke naar Italië. Dat was geen toevallige keuze. Ze had al lang iets met dat land. In de jaren vijftig en zestig woonden ongeveer twintig Italiaanse gastarbeiders in het grote woonhuis van haar ouders. Een van die gastarbeiders, Carlo Pellegrino, zou later haar man worden. Carlo overleed in 2003, nog voor de pensionering van Marijke.
MAART 2016
SCHOONFAMILIE Veelvuldig reisde ze vroeger met man en kinderen naar Italië. ”We gingen er in de vakanties steeds naar toe. We verbleven er in het ouderlijke huis van mijn man en later hadden we een eigen huis in Gargano aan zee. Ik heb nooit aanpassingsproblemen gehad in Italië. Mijn schoonfamilie nam me meteen op als een dochter. Ze aanbaden me. Ik was trouwens ook gek op hen.” Altijd al had Marijke in haar omgeving geroepen dat ze ooit in Italië een camping wilde beginnen. Na haar pensionering heeft ze nu haar droom waargemaakt. Samen met dochter en schoonzoon toog ze naar Italië. Op de grens van Toscane en Umbrië ontstond de B&B Villa Pellegrino. Dat is boven op een berg aan de noordelijke oever van het Trasimeno-meer in het plaatsje Tuoro sul Trasimeno. Vol enthousiasme vertelt Marijke over haar nieuwe bestaan. ”Van hier uit kun je veel uitstapjes maken zowel naar Umbrië als naar Toscane. Bekende steden en schilderachtige dorpjes liggen in de omgeving zoals Assisi, Perugia, Siena, Montepulciano, Cortona of Arezzo. En voor wie dichter ’bij huis’ wil blijven kan er gefietst of gewandeld worden. ”Voor een wandeling van anderhalf uur bijvoorbeeld pak je de Hannibal-route. Die voert langs de plek waar Hannibal in 217 v Chr. twee Romeinse legers in de pan hakte.” Marijke doet volop mee aan de plaatselijke gewoontes en tradities. Zo vertelt ze over de ’Infiorata’. Dat is een bloemlegging in de straten van Tuoro op de dag van Corpus Domini (Sacramentsdag). De avond van tevoren gaan dochter Sandra en schoonzoon Jeroen met de andere bewoners van het dorp op straat mallen tekenen. ”De volgende ochtend om vijf uur gaan we met zijn allen eerst een kop cappuccino drinken in de bar op de piazza. Daarna begint de
7
bloemlegging. Het is een hele happening. Er heerst dan een gezel lige sfeer. Het hele dorp loopt uit om de bloemlegging te volgen en er komen ook veel toeristen op af. Na de speciale mis ’mag’ de pastoor over de bloemen lopen. De communicantjes lopen netjes aan de zijkant.” KARRENRACE Een andere traditie is de karrenrace in Tuoro. Dat is een wedstrijd voor sterke jonge mannen in klederdracht die middeleeuwse karren voorttrekken. Een defilé met prachtig geklede mannen en vrouwen in middeleeuwse klederdracht. Dochter en schoonzoon van Marijke lopen dan ook mee. Marijke spreekt vloeiend Italiaans . De omgeving kent ze inmiddels op haar duimpje, zodat ze haar gasten goed kan adviseren. Samen met haar dochter laat ze zich ook ’ínhuren’ om op locatie te koken. ”Soms huren mensen voor hun vakantie een huis in de ’middle of nowhere’, waar geen restaurant in de buurt is. Maar ze willen niet
Vertel het je oud-collega’s Hoe zou met Piet zijn? Wat zou er van Marleen geworden zijn? Die wilde toch met haar man emigreren na haar pensioen. En dan Frank. Die pronkte toch altijd met het idee om na zijn pensionering nog een bedrijf te gaan opzetten? Allemaal vragen die je je stelt over je oud-collega’s die inmiddels ook gepensioneerd zijn. Heb jij ook een verhaal? Ben jij die Frank die een bedrijf wilde opzetten. Vertel het dan je oud-collega’s in de volgende uitgave van Pensioencontact. Het levert de leukste reacties, is onze ervaring. Veel gepensioneerden van DSM hebben een bijzonder verhaal te vertellen. Pensioencontact wil die verhalen graag horen. Deel je verhaal met andere gepensioneerden van DSM. Stuur een e-mail naar
[email protected]. Wij tekenen jouw verhaal op. Misschien staat dat verhaal in de volgende editie van Pensioencontact.
8
zelf koken. Dan verzorgen wij een heerlijk Italiaans vier-gangen menu bij hen in huis.” Haar gasten vertoeven graag in villa Pellegrino. Trots zegt Marijke dat ze op de vakantiebeoordelingssite van Zoover.nl al een groot aantal beoordelingen heeft gekregen met een 9,4 als gemiddeld cijfer. ”Dat is toch geweldig, nietwaar?” De verbinding met Nederland is er ook nog altijd. Een zoon van Marijke woont in Utrecht. Ieder jaar, is ze in de winter twee weken in Nederland bij vrienden en familie. Voor de kerst is ze dan weer terug in Italië. Marijke: ”Het is hier erg leuk om kerstmis te vieren. Missen doe ik Nederland toch soms wel een beetje. Maar gelukkig is er tegenwoordig zoiets als Skype en Facebook.”
Meer informatie over Villa Pellegrino is te vinden op internet: www.villapellegrino.com
Leden Vereniging DSM gePensioneerden bijgepraat over hun pensioen bij PDN
Eind november 2015 werden in Delft, Zwolle en Heerlen informatiebijeenkomsten gehouden van de Vereniging van DSM gePensioneerden (VDP). Tijdens die bijeenkomsten werden de aanwezigen bijgepraat over hun pensioen bij PDN. Directeur Gerard Rutten van DSM Pensioen Services (DPS) gaf er een presentatie, waarin hij uitlegde hoe de regering denkt over de pensioenen en hoe de economische situatie de pensioenen beïnvloedt.
PENSIOENCONTACT
Kijk uit voor een forse naheffing over je pensioen Goed om te weten
Leon treft voor de eerste keer sinds een jaar zijn oud-collega Frits die vorig jaar met pensioen ging. Hij is uiterst geïnteresseerd in zijn ervaring. In de loop van dit jaar gaat hij immers zelf ook met pensioen. ”Het viel me heel rauw op mijn dak”, vertelt Frits over de naheffing van de Belastingdienst. ”Ik kwam er bij het invullen van mijn Aangifte Inkomstenbelasting over 2015 achter dat ik een fors bedrag moet bijbetalen. Wie van meer dan één instantie of pensioenfonds pensioen ontvangt, loopt het risico op een forse naheffing van de belastingdienst. Dat komt omdat pensioeninstanties soms los van elkaar rekenen met belastingkortingen waar je maar eenmalig recht op hebt. Bij de aangifte van inkomstenbelasting worden die bedragen bij elkaar geteld. Doordat bijvoorbeeld bij meerdere instanties rekening wordt gehouden met de loonheffingskorting of doordat je door die samentelling in een hoger belastingtarief valt, kun je geconfronteerd worden met een vervelende naheffing.”
MAART 2016
Frits weet ook dat er mogelijkheden zijn om een hoge naheffing te voorkomen. ”Je moet zelf actie ondernemen. Laat hoogstens één of misschien wel géén uitkeringsinstantie rekening houden met de loonheffingskorting. Je kunt er ook voor kiezen om door PDN maandelijks meer loonheffing (belasting) te laten inhouden. Je kunt daarvoor een schriftelijk verzoek sturen. Een andere mogelijkheid is om via een voorlopige aanslag van de Belastingdienst alvast rekening te laten houden met te weinig inhoudingen op je pensioen.” Leon besluit actie te ondernemen. Hij wil het weten hoe het zit, voordat hij zijn geld uitgeeft. Hij neemt zich voor om als eerste de brochure ’Met pensioen gaan’ op de website van PDN te gaan lezen. ”Daar wordt dit onderwerp uitgebreid uitgelegd”, aldus Frits. Een ding weet Leon zeker: hij gaat zich niet laten verrassen. ”Ik heb liever dat ik tussentijds wat minder pensioen krijg, dan dat ik aan het einde van het jaar ineens een groot bedrag moet betalen.”
9
Algemene Leden vergadering VDP Op dinsdag 12 april a.s. houdt de Vereniging van DSM gePensioneerden (VDP) de 5e Algemene Ledenvergadering (ALV) in Den Bosch. Ter gelegenheid van het eerste lustrum heeft de VDP een dagprogramma samengesteld, gericht op de unieke tentoonstelling rond Jheronimus Bosch. Aansluitend aan de vergadering, die om 11.15 uur begint, is er een lunch met koffie/thee en belegde broodjes. Daarna geeft een deskundige van het Noordbrabants Museum een lezing over Jheronimus Bosch. Aansluitend kan de tentoonstelling ’Jheronimus Bosch Visioenen van een genie’ in het Noordbrabants Museum worden bezocht.
Dekkingsgraad PDN Een belangrijke graadmeter voor de financiële gezondheid van een pensioenfonds is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft namelijk aan hoe groot het pensioenvermogen is ten opzichte van de pensioenverplichtingen. Eenvoudig gezegd geeft de dekkingsgraad aan of er voldoende geld in kas is om alle pensioenen, nu en in de toekomst, uit te betalen. De dekkingsgraad en de pensioenverplichtingen worden berekend op basis van de marktrente. De cijfers worden elk kwartaal bekend gemaakt op de website van PDN. Onderstaande tabel toont de dekkingsgraad vanaf 2010. Dekkingsgraad Beleids- Gehanteerde dekkingsgraad* rente Ultimo 2010 Ultimo 2011 Ultimo 2012 Ultimo 2013 Ultimo 2014 Ultimo 2015
109% 101% 103% 108,1% 109,3% 104%
-- -- -- -- -- 106,4%
3,4% 2,7% 2,3% 2,8% 1,8% 1,6%
* Pensioenfondsen moeten vanaf 2015 bij beslissingen over toeslagverlening of korten gebruik maken van de zogenaamde ’beleidsdekkingsgraad’. Deze dekkingsgraad is het gemiddelde van de laatste twaalf maandelijkse dekkingsgraden.
Voor deze expositie - ter ere van het 500ste sterfjaar van Jheronimus Bosch - komen topstukken uit vooraanstaande musea uit de hele wereld naar Den Bosch. Naast leden van de VDP en hun partners/introduceés zijn ook gepensioneerden met belangstelling voor de VDP van harte welkom. Voor leden is het programma gratis. Voor aspirant-leden, partners en geïnteresseerden niet. Meer informatie over de 5e Algemene ledenvergadering en het bezoek aan de tentoonstelling Jheronimus Bosch is te vinden op de website van de VDP (www.vdpdsm.nl).
10
Wilt u meer weten? Internetsite PDN Meer informatie over PDN kunt u vinden op de website: www.pdnpensioen.nl Pension Desk: 045-5788100 Vragen over uw pensioen kunt u stellen aan een van onze medewerkers. Zij zijn van 09.00 - 17.00 uur beschikbaar op telefoonnummer 045-5788100. Zorg dat u uw administratienummer bij de hand hebt als u belt.
PENSIOENCONTACT
Column
Crashleed Techniek en brein laten me af en toe in de steek om plaats te maken voor paniekerige daden die helemaal niets opleveren. Een vuistslag op mijn bureau klinkt dan wel stoer, maar is in feite een bewijs van mijn machteloosheid. Mijn lief hoor ik dan voorzichtig mompelen ’’ oh, oh, het is weer zover”. Soms ben ik gewoon te ongedurig en wil ik meteen het laatste nieuwe hebben. Nauwelijks was bekend dat Windows 10 er aan zat te komen, of ik was vol nieuwsgierigheid aan het downloaden. Het programma zag er mooi uit en binnen de kortste keren had ik de nieuwigheden op mijn computer onder de knie. Apetrots was ik, maar niet voor lang; trots maakte plaats voor grote ergernis. Windows vertikte het om op te starten, wat ik ook deed. Of ik nu de desktop streelde, er een klap op gaf, hem bijna het raam uit gooide, alle mij bekende kracht termen met stemverheffing uit sprak: het apparaat weigerde om te reageren. Mijn kleinzoon, die me steeds weer verbluft met zijn kennis van digigeheimen, kroop met een blik van ”het is altijd wat met oude mensen en computers” achter het beeldscherm, toetste als een razende allerlei toetsen in. Zijn blik veranderde langzaam in iets dat op wanhoop leek. Hij stak tenslotte zijn armen in de lucht en mompelde dat de geluidskaart kapot was. Ook een door mij opgetrommelde computerdeskundige, die in een gat dreigde te vallen na zijn pensionering, sloopt het apparaat bijna en kwam tot dezelfde conclusie.
MAART 2016
Henkie in last. Uiteindelijk heb ik het apparaat de trap af gesjouwd, terwijl mijn lief stand-by stond om 112 te bellen, en ben naar de maker van mijn computer gestapt. Hij constateerde na een paar dagen dat er niets mis was met de geluidskaart, maar dat er wel een gigantisch software probleem was opgetreden. Dus de hele inhoud van de computer werd gewist en veilige programma’s weer geïnstalleerd. Thuis heb ik de vrij zware computerkast weer de trap op gedragen, tree voor tree; mijn lief had ijlings weer de telefoon gepakt, maar de hulpdiensten hoefden niet in actie te komen. Na de wirwar van kabels weer te hebben aangesloten bleek dat ik niet kon mailen. Als ik nog haren had gehad, was ik ze toen kwijt geraakt. Gelukkig wist een uiterst vriendelijk medewerker van de technische dienst van mijn server de boel te klaren. Later begreep ik zijn gegrinnik. Tot rust gekomen zetelde ik me achter het digitale wonder en was vervolgens uren bezig om 1500 mails te lezen, die ergens waren blijven hangen in de afgelopen jaren. Dan blijkt weer eens hoe populair een mens kan zijn, al is het dan voornamelijk bij commerciële instellingen en overheidsdiensten.
11
Colofon Pensioencontact verschijnt drie keer per jaar en is bestemd voor mensen die een uitkering ontvangen van PDN Illustraties Robert Muts Realisatie Afdeling Communicatie DSM Pension Services Foto’s Annemiek Mommers, Dreamstime e.a.. Druk PPM Event & Media Support, Meerssen Redactieadres PDN t.a.v. Harry Coerver Postbus 6500, 6401 JH Heerlen
[email protected] www.pdnpensioen.nl 045-5782056 Pension Desk 045-5788100 Voor blinden en slechtzienden is een gesproken versie van Pensioencontact kosteloos verkrijgbaar.
