Voorwoord Dit is de eerste keer dat ik het voorwoord schrijf van Pensioencontact. Eind januari heeft het bestuur van Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) mij gekozen tot voorzitter. Verderop in het blad kunt u meer lezen over wie ik ben en hoe ik denk over de pensioenen. Maar deze uitgave van Pensioencontact biedt meer. Allereerst het nieuws dat er dit jaar niet gekort hoeft te worden op de opgebouwde pensioenrechten en de ingegane pensioenen. Daar staat wel tegenover dat we dit jaar weer geen toeslagen (indexatie) kunnen verlenen. Iedereen is daar onlangs ook door middel van een brief over geïnformeerd.
Pensioencontact is een uitgave van Pensioenfonds DSM Nederland
Geen korting, maar ook geen indexatie Het bestuur van de Stichting Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) heeft besloten om in 2013 niet te korten op de ingegane pensioenen van gepensioneerden en op de opgebouwde pensioenrechten van DSM-medewerkers en slapers. Tevens heeft het bestuur besloten om dit jaar geen toeslagen (indexatie) te verlenen op de ingegane pensioenen en de opgebouwde pensioenrechten van DSMmedewerkers en slapers.
Ed Gryson van het College van Belang hebbenden vertelt over het werk van dit college en hoe ervoor gezorgd wordt dat er steeds deskundige mensen in het college terecht komen. Gerard Zwolschen, oud-medewerker van DSM Resins in Zwolle heeft een bijzondere hobby, het schrijven van gedichten en korte verhalen. Enkele van zijn gedichten zijn te vinden in deze uitgave van Pensioencontact. Oud-DSM’er Hub van Sonsbeek vertelt wat hem bezig houdt, het bestuderen van het heelal. Hij heeft daar eigen theorieën over ontwikkeld. Er is ook weer informatie over pensioenen. In de rubriek ’Goed om te weten’ is te lezen hoe u meer te weten kunt komen over de koopkracht van pensioenen. En in de ’Vraagbaak’ wordt uitgelegd hoe maatregelen van de overheid de hoogte van het pensioen kunnen beïnvloeden. Het is zeker weer de moeite waard om de tijd te nemen voor Pensioencontact.
In 2009 heeft PDN bij De Nederlandsche Bank een herstelplan ingediend, omdat de financiële situatie van het fonds dat noodzakelijk maakte. In dat herstelplan staat onder meer dat eind 2013 de dekkingsgraad van PDN 105% moet zijn. Bij de evaluatie van dat herstelplan heeft het bestuur van PDN onlangs gekeken naar de financiële situatie van het fonds per 31 december 2012 en een inschatting gemaakt van het herstel in 2013. De dekkingsgraad van PDN op 31 december 2012 is voorlopig vastgesteld op 103%. De belangrijkste conclusie van die evaluatie was dat PDN, zonder een korting op de opgebouwde en ingegane pensioenen, in de loop van 2013 naar verwachting kan toegroeien naar een dekkingsgraad van minstens 105%. Indien het herstel in 2013 onverhoopt zou tegenvallen, kan het bestuur van PDN aan het einde van het jaar alsnog een korting overwegen. Deze dient dan per 1 april 2014 te worden doorgevoerd.
Atzo Nicolaï Voorzitter Pensioenfonds DSM Nederland
Bij de huidige lage dekkingsgraad is het beleid van het pensioenfonds gericht op herstel van die dekkingsgraad. Besloten is daarom dat er in 2013 geen toeslagen worden verleend op de ingegane pensioenen en de opgebouwde pensioenrechten van DSM-medewerkers en slapers. De totale achterstand in de toeslagverlening is voor gepensioneerden en slapers opgelopen tot 9,02% en voor DSM-werknemers tot 3,0%. Als de financiële situatie bij het pensioenfonds verbetert, kan het bestuur besluiten niet verleende toeslagen uit eerdere jaren in te halen.
maart 2013 | No. 63
Pensioencontact
Atzo Nicolaï nieuwe voorzitter van PDN
”Ik heb bewust gekozen voor dit voorzitterschap” Wie op zoek gaat naar de functies die de 53-jarige Atzo Nicolaï in zijn leven vervulde, komt in alle hoeken van de samenleving terecht. Het terrein van de pensioenen hoorde daar tot voor kort niet bij. Eind januari koos het bestuur van Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) hem tot zijn voorzitter. Nicolaï treedt daarmee in de voet sporen van Jos Schneiders, die hij een jaar geleden ook al opvolgde als president-directeur van DSM Nederland. ”Dat de directeur van
Atzo Nicolaï, de nieuwe voorzitter van Pensioenfonds DSM Nederland (PDN).
DSM Nederland voorzitter is van het pensioenfonds is een goed gebruik, maar geen automatisme,” laat Nicolaï weten. ”Het beroep is op mij gedaan en ik heb er bewust voor gekozen.” Dat Nicolaï het voorzitterschap ambieerde, heeft volgens hem alles te maken met de grote verantwoordelijkheid die daaraan vast zit. Nicolaï: ”Het gaat niet alleen om een heel belangrijke arbeidsvoorwaarde van de ruim 7.000 DSM-werknemers. Het gaat ook om een belangrijke
2
inkomstenbron voor meer dan 20.000 DSM-gepensioneerden en voormalige DSM-medewerkers.” Het drukke bestaan van de president-directeur van DSM Nederland is met zijn voorzitterschap bij PDN nòg drukker geworden. Door de week verblijft Nicolaï meestal in een appartement in Maastricht. In het weekend is hij thuis bij zijn gezin in Amstelveen. Veel tijd voor
Foto Ermindo Armino
hobby’s en privéleven blijft dan niet over voor de voormalige staatssecretaris en minister van VVD-huize. Voor het spotten van vogels bijvoorbeeld, Nicolaï is een vogelaar, is weinig gelegenheid meer. Als voorzitter van Vogelbescherming Nederland, een van zijn neven functies, houdt hij wel een lijntje naar zijn hobby. Nicolaï geeft toe dat hij zichzelf zich in het verleden niet altijd
pensioencontact
v erdiept heeft in zijn eigen pensioen. ”Het was lange tijd ook minder nodig, omdat er geen problemen waren rond de pensioenen. De dekkingsgraad zag er immers bij de meeste fondsen goed uit. Mijn leeftijd zal ook een rol gespeeld hebben. Maar de wereld is veranderd. Pensioenen hebben last van de crisis. De dekkingsgraden zijn gedaald. En inmiddels is het ook voor de jongere generaties duidelijker dat het belangrijk is zich te verdiepen in het eigen pensioen.” Teveel mensen leven nog met beelden over pensioen die niet, of niet meer, kloppen, vindt Nicolaï. Daarom is het volgens hem goed dat PDN veel aandacht besteed aan het informeren van de deel nemers van het fonds. Hijzelf moet zich uiteraard nu meer dan de gemiddelde deelnemer verdiepen in de pensioenen bij PDN. Het laatste jaar heeft hij daar veel tijd in gestopt. Dat was niet alleen een eigen keuze maar ook een plicht. Allerlei instanties stellen tegenwoordig, overigens zeer terecht, hoge eisen aan bestuurders van pensioenfondsen, heeft Nicolaï inmiddels ervaren. ”Ze stellen eisen op het gebied van kennis en deskundigheid. Ik ben getest door De Nederlandsche Bank en ook door de onafhankelijke toezichthouders in het College van Toezicht van PDN.” De kwaliteit van de PDN-bestuurders voldoet volgens Nicolaï aan de hoogste eisen. ”Het is belangrijk om dat zo te houden. Daar moeten we constant in investeren. En even belangrijk, we moeten nieuwe mannen én vrouwen, zeker ook van de jongere generaties, stimuleren om zich te kwalificeren voor zulke functies. Het College van Belanghebbenden, de vakbonden, DSM en het pensioenfonds zijn daar actief mee bezig. De afgelopen tijd hebben zich, na een oproep, mensen gemeld die zich nu voorbereiden om straks mogelijk op een zetel in het fondsbestuur of een ander fondsorgaan terecht te komen. DSM, als werkgever stimuleert bestuurders die namens DSM in het bestuur zitten om de fondswerkzaamheden in werktijd te laten uitvoeren. Dat is ook voor DSM geen verkeerde investering. Als bestuurder van een pensioenfonds doe je ervaring en kennis op die ook van belang is voor allerlei functies binnen DSM.” Wat hebben de deelnemers van het pensioenfonds te verwachten van een nieuwe voorzitter? ”Verwacht geen rigoureuze verande ringen,” lacht Nicolaï. ”Het pensioenfonds moet zich houden aan allerlei wetten en regels van de overheid. Daarnaast zijn het de vakbonden en de werkgever die één keer in de vijf jaar afspraken maken over hoe alles geregeld moet worden. Voor het pensioenfonds is er dan nog maar een beperkte ruimte om daar van af te wijken. Het streven naar toeslagverlening (indexatie), het voorkomen van kortingen en een goede pensioenopbouw blijven de belang rijkste doelen waarop het pensioenfonds zich richt. Dat blijft zo. Bij de beleggingen blijven we streven om met een minimum aan risico’s een maximum aan rendement te halen. De DSM-werknemers en
MAART 2013
gepensioneerden blijven we goed informeren over de stand van zaken bij het fonds. Allerlei andere fondsen hebben dit jaar moeten aankondigen dat ze gaan korten op de pensioenopbouw van de werknemers en de ingegane pensioenen van gepensioneerden. PDN heeft dat gelukkig niet hoeven te doen. Maar de marges zijn klein. Eind 2013 wordt opnieuw beoordeeld of een korting aan de orde is. Toeslagverlening was ook dit jaar weer niet mogelijk. Ook de komende jaren wordt dat een moeilijke zaak. Iedereen is per brief over de actuele situatie geïnformeerd.” Uit een bijlage bij die brief bleek ook dat gepensioneerden een grotere achterstand hebben opgelopen wat betreft de toeslag verlening, dan de DSM-werknemers. ”Dat klopt,” geeft Nicolaï toe. ”Maar je moet werknemers en gepensioneerden niet alleen op dat ene punt vergelijken. Het zijn niet alleen de gepensioneerden die de laatste jaren hebben moeten inleveren met hun pensioen, omdat er niet kon worden geïndexeerd. Bij de DSM-werknemers is ook het een en ander gebeurd. Denk maar eens aan de overstap van een eindloonregeling naar een middelloonregeling. Dat scheelt vele procenten bij de opbouw van de pensioenen voor deze groep. In het bestuur is absoluut veel aandacht om de verschillende groepen zo evenwichtig mogelijk te behandelen. Het College van Belanghebbenden, met vertegenwoordigers van de verschillende groepen, houdt dat nauwgezet in de gaten. Bij dat college moet het PDN-bestuur zich regelmatig verantwoorden.” Dat de invloed van een pensioenfonds beperkt is, bleek ook begin dit jaar. Op de pensioenspecificatie die bij de gepensioneerden van PDN in januari in de bus viel, stond bij menigeen een lager bedrag aan netto-pensioen dan in december. Nicolaï: ”Dat was het gevolg van veranderingen die de overheid doorvoert. Daar staat het pensioenfonds helemaal buiten. Het is te begrijpen dat de mensen dan naar het pensioenfonds kijken in de hoop dat het fonds het allemaal compenseert. Maar dat kan natuurlijk niet. Daarvoor is het geld er niet. Er is nooit premie betaald om het pensioenfonds telkens bezuinigingen van de overheid te laten compenseren. En er komen nog meer overheidsmaatregelen aan die invloed hebben op de pensioenen. Zo gaat de fiscus de pensioenopbouw van werk nemers beperken en werknemers met een hoog salaris kunnen straks geen pensioen meer opbouwen over het deel van het salaris boven € 100.000.” Nicolaï: ”Wat er over de pensioenen op dit moment gezegd kan worden, klinkt misschien negatief en bedreigend. De pensioenen maken een moeilijke tijd door. Maar ik ben een optimist. Na de crisis komen wellicht ook voor de pensioenen weer betere tijden. Mogelijk dat dan op de een of andere manier de pensioenen kunnen herstellen van de opgelopen averij.”
3
Veranderingen in PDN-bestuur en College van Belanghebbenden Het bestuurslid G. Wagemans heeft per 28 december 2012 het bestuur van PDN verlaten en J. Schneiders per 1 januari 2013. Inmiddels is een van de bestuurszetels definitief ingevuld door A. Nicolaï. In de vergadering van 29 januari heeft het bestuur de heer Nicolaï gekozen tot nieuwe voorzitter. In het College van Belanghebbenden (CvB) is J. Dijckmeester herbenoemd als lid. De leden W. Reinartz en M. van Heeswijk hebben het college verlaten. Daardoor zijn er twee vacante plaatsen in het CvB, die op korte termijn worden ingevuld.
Gerard Rutten spreker tijdens ledenvergadering VDP Op woensdag 27 maart organiseert de Vereniging van DSM gepensioneerden (VDP) haar tweede Algemene Leden vergadering in Den Bosch. Na een korte huishoudelijke vergadering zal Gerard Rutten een toelichting geven op de grote veranderingen in de Pensioenwet, die dit jaar in het parlement wordt behandeld. De wetswijzigingen kunnen ingrijpende gevolgen hebben voor de pensioenen en de organisatie van de pensioenfondsen. Gerard Rutten is directeur van DSM Pension Services (DPS), de organisatie die voor PDN de pensioenen uitvoert. Verder is Rutten bestuurslid van de Pensioenfederatie en voorzitter van de Stichting voor Ondernemingspensioenfondsen. De vergadering is toegankelijk voor de leden van de VDP en hun partners. Voorafgaand aan de vergadering en in de pauze zal ruim gelegenheid zijn om bij te praten met oud-collega’s. Meer informatie over de algemene ledenvergadering is te vinden op de website van de VDP www.vdpdsm.nl.
Adressenbestand DSM Gist-gepensioneerden Regelmatig ontvangen gepensioneerden van DSM Gist Services B.V., partners van een overleden gepensioneerde of degenen die gebruik maken van de Regeling Vrijwillig Vervroegde Uittreding diverse zaken per post van DSM Gist Services B.V. Bijvoorbeeld DSM Delft Nieuws, een uitnodiging voor de gepensioneerdenmiddag of een attentie aan het einde van het jaar. DSM Gist Services - met name Antoinette Knottnerus - heeft in de afgelopen tijd meerdere malen gemerkt dat het als bijzonder vervelend wordt ervaren als bijvoorbeeld de kerstattentie naar een oud adres is gezonden of erger nog de geadresseerde overleden is en DSM Gist hiervan niet op de hoogte is. DSM Gist Services B.V. verstuurt deze brieven/attenties op basis van een eigen adressenbestand. Dit bestand moet DSM Gist Services zelf actueel houden. In het kader van de Wet Bescherming Persoonsgegevens mag het pensioenfonds geen adresgegevens verstrekken. DSM Gist Services is dus voor het actueel houden van het adressenbestand geheel afhankelijk van de gepensioneerden en
4
hun partners. Het verzoek is dan ook om via onderstaand adres of e-mail wijzigingen, bijvoorbeeld van een verhuizing, door te geven. Dus als u post van DSM Gist Services wilt blijven ontvangen: Houdt dan Antoinette Knottnerus op de hoogte. Mocht u als oud-werk nemers van DSM Gist Services geen post meer willen ontvangen dan kunt u dit ook melden. In al deze gevallen kunt u een bericht sturen naar: DSM Gist Services B.V. Afdeling SGD T.a.v. Antoinette Knottnerus Postpunt 530-0387 Postbus 1 2600 MA Delft of
[email protected]
pensioencontact
Overheidsmaatregelen zorgen voor lager netto pensioen Uit de PDN-vraagbaak dagelijks vragen binnen van Bij het pensioenfonds komen r hun eigen pensioen of over mensen die iets willen weten ove . Soms zijn de antwoorden op de pensioenen in het algemeen t t voor een breder publiek. Da bepaalde vragen ook interessan d in de rubriek ”Uit de PDNsoort vragen wordt beantwoor vraagbaak”. lagere netto pensioen waarmee Vandaag een vraag over het af januari van dit jaar geconfron de pensioengerechtigden van teerd werden. het kan dat, hoewel het bruto Hoe kan dat? We leggen uit hoe pensioen lager is. pensioen gelijk blijft, het netto
Overheidsmaatregelen • Nieuwe belastingtabellen In 2013 verandert de loonbelastingtabel. Daardoor moeten we meer loonheffing inhouden en afdragen aan de Belastingdienst. • Bijdrage Zorgverzekeringswet (Zvw) De wettelijk verplichte bijdrage voor de Zvw gaat in 2013 omhoog naar 5,65%. In 2012 was deze 5%. • Verhoging AOW-leeftijd Zodra u AOW ontvangt, valt u in een lager belastingtarief. Omdat de AOW-leeftijd in 2013 verhoogd wordt naar 65 jaar en 1 maand, dragen de pensioengerechtigden die in 2013 65 jaar worden dus 1 maand langer premies af tegen het hoger belastingtarief. Netto pensioen 2% tot 7% lager Deze overheidsmaatregelen zorgen dat uw netto pensioen 2% tot 7% lager is. Hoeveel lager uw pensioen is, hangt af van uw persoonlijke situatie. Wij beseffen dat een verschil van 2% tot 7% aanzienlijk is, maar hebben hier helaas geen invloed op. Op uw uitkeringsspecificatie van januari en februari 2013 ziet u de gevolgen voor uw netto pensioen.
Als u een pensioen ontvangt van PDN, kreeg u in januari en februari van ons uw uitkeringsspecificatie. Daarop ziet u dat uw netto pensioen in 2013 lager is. Uw bruto pensioen blijft gelijk. Door overheidsmaatregelen moeten wij meer inhouden op uw bruto pensioen. We begrijpen dat dit vragen oproept en lichten dit daarom graag nog een keer toe.
MAART 2013
5
Nieuws van het College van Belanghebbenden van PDN Opdracht CvB Het College van Belanghebbenden beoordeelt het handelen van het bestuur over de uitvoering van de pensioenregeling en draagt daarmee bij aan een optimale belangenafweging voor de belanghebbenden.
Meekijken over de schouders van de fondsbestuurders ”Het College van Belanghebbenden kijkt mee over de schouders van het bestuur.” Zo vat Ed Gryson, lid van het College van Belanghebbenden(CvB) van PDN zijn werk in dat college in één zin samen. In de praktijk is het werk in het CvB ingewikkeld. Om te beoordelen of het fondsbestuur de belangen van werknemers, gepensioneerden en de werkgever evenwichtig afweegt, moet je als lid van het College voldoende pensioenkennis hebben. ”De pensioenwereld wordt steeds ingewikkelder en de omstandigheden zijn op dit moment best moeilijk”, constateert Gryson. Het College van Belanghebbenden bestaat uit negen personen. Met vertegenwoordigers van gepensioneerden, werknemers en werkgever. Op dit moment zijn er twee vacatures. En het is volgens Gryson een hele klus om geschikte mensen te vinden om die open plekken te vullen. Niet iedereen is geschikt voor een plaats in het College van Belanghebbenden. De leden moeten over voldoende kennis van de pensioenen beschikken en bereid zijn om hun pensioenkennis voortdurend bij te schaven. ”De functie is in de loop van de tijd steeds moeilijker geworden. Ook de leden die nu al in het college zitten, worden telkens weer door deskundigen op gebieden als beleggen, wetgeving of communicatie bijgepraat,” weet Gryson. Vorig jaar hebben de Centrale ondernemingsraad van DSM, de Vereniging van DSM gepensioneerden en de vakbonden mensen opgeroepen om zich voor te bereiden om in de toekomst plaats te kunnen nemen in fondsbestuur of het CvB. Gryson: ”Daar is een groot aantal reacties op gekomen. Na
een selectie is een groep van vijftien mensen overgebleven die zich de komende tijd gaat voorbereiden op een plaats in bestuur of CvB. Of zij inderdaad ooit op een zetel in die organen terechtkomen, is onzeker. Gepensioneerden moeten gekozen worden door de gepensioneerden van PDN en de vertegenwoordigers van de werknemers en de werkgever worden voorgedragen door respectievelijk de Centrale ondernemingsraad en de werkgever. Mensen die zich goed voorbereid hebben op die taak, maken natuurlijk meer kans om gekozen of voorgedragen te worden.” Overigens benadrukt Gryson dat ook nu nog steeds iedereen die interesse heeft om ooit gekozen of voorgedragen te worden, zich kan melden bij het College van Belanghebbenden. Gryson: ”Neem dan contact op met het College. Hoe dat kan staat onderaan deze pagina.” De pensioenwereld is veel ingewikkelder geworden. Daarmee werd het werk van het College ook steeds lastiger. Lange tijd was de dekkingsgraad voldoende hoog. Er was niemand die zich zorgen maakte over toeslagverlening (indexatie). En over de mogelijkheid dat er een korting op pensioenen en pensioenopbouw mogelijk was, daar dacht nauwelijks iemand aan. Maar vandaag de dag moet het bestuur van het pensioenfonds allerlei moeilijke en voor de deelnemers vervelende beslissingen nemen. Gryson: ”En dan is het aan het College van Belanghebbenden om een oordeel te vellen of die beslissingen van het PDN-bestuur de pijn over de verschillende deelnemersgroepen evenredig hebben verdeeld. Deze afwegingen zijn moeilijk te maken, omdat de belangen van de verschillende groepen deelnemers sterk uiteen lopen. (DSM-werknemers, slapers en gepensioneerden). Dat maakt de functie van CvB bestuurder niet gemakkelijk, maar wel belangrijk. Een goed toezicht is iets waar alle belang hebbenden recht op hebben.”
Contact Het College van Belanghebbenden stelt reacties van deelnemers en pensioengerechtigden bijzonder op prijs. Contact met het College is mogelijk via de e-mail (
[email protected]) onder vermelding van ”College van Belanghebbenden”. Een brief kan worden verstuurd naar het adres: College van Belanghebbenden, Postbus 6500, 6401 JH Heerlen.
6
pensioencontact
Gerard Zwolschen vult ’gaten in de wolken’ met verhalen en gedichten Gerard Zwolschen (73) uit Heino, een dorp in de Overijsselse gemeente Raalte, is en was actief op allerlei gebieden. Het bleef niet bij het uitoefenen van hobby’s als zweefvliegen of het zingen in een mannenkoor. Hij bekleedt en bekleedde ook tal van functies in de nationale zweefvliegorganisatie en in de nationale zangerswereld.
Met één hobby is hij nog bijna dagelijks bezig. Het schrijven van gedichten en korte verhalen. Voor die hobby put hij uit zijn ervaringen als werknemer van DSM. Zwolschen werkte voor DSM Resins in Zwolle. Als exportmanager zwierf hij, drie decennia lang, over alle werelddelen. Hij was bezig met het aanstellen van lokale agentschappen, het selecteren van bedrijven voor eventuele jointventures, het afsluiten van contracten of het houden van seminars in verband met de introductie van nieuwe producten. De belevenissen tijdens die vele reizen hield hij bij in dagboeken. Na zijn pensionering bleken die dagboeken een rijke bron voor het schrijven van korte verhalen. Korte verhalen die onder de naam ’Gaten in de wolken’ verschenen in allerlei kranten en bladen. Sinds enkele jaren zijn ze ook te vinden op een website op Internet. Die site, met de naam ’Papermen.nl’, is de etalage geworden van een creatieve familie. Niet alleen publiceert Zwolschen zelf korte verhalen en gedichten op de site. Ook zijn vrouw en zoon etaleren er hun creatieve uitingen. Voor zijn vrouw, de uit Tsjechië afkomstige Jitka Fieldelorova, betekent dat vooral dat haar tekeningen en schilderijen voor iedereen te bewonderen zijn. Jitka Fiedelorova is lid van de kunstenaars-
MAART 2013
vereniging ’Het Palet’ in Zwolle. Toen Gerard Zwolschen nog over de hele wereld reisde, kwamen haar schilderijen vaak bij handelsrelaties in verre landen terecht. Zoon Daniël is onder meer striptekenaar. De hoofdpersoon van zijn striptekeningen heet ’Paperman’. Omdat de website van de familie Zwolschen voorzien is van werken van meerdere personen is als naam voor de site de meervoudsvorm van ’Paperman’ gekozen, namelijk ’Papermen’. De site laat niet alleen de creatieve uitingen zien van de familie Zwolschen. De site roept ook op om geld te geven aan goede doelen. Tot voor kort was dat het RonaldmcDonaldhuis. Op dit moment worden bezoekers van de site aangespoord om geld te storten op een rekening van Artsen zonder Grenzen. Hoeveel dat dit tot nu toe opgeleverd heeft, kan Gerard Zwolschen niet zeggen. ”Het geld wordt door de gevers rechtstreeks overgemaakt aan het goede doel. Dat zie ik dus niet. Wat ik wel weet, is dat inmiddels meer dan vijfduizend mensen onze site Schilderij van Jitka Fieldelorova bezocht hebben.”
Zwanenzang Ze zijn er weer ... de echtelieden. Vermoeid van de reis, streken ze opnieuw ... bij ons neer. Ze zijn nog steeds helder wit en verliefd, als toen ik ze zag, een jaar geleden. En ze zitten ook nu ... weer dicht tegen elkaar. Je weet het al ... waarover ik schrijf. Het zwanenkoppel in een vorig gedicht ...
Maatjes Schaamteloos ligt ze daar en naakt in de zon. Uitdagend ook ... met lotgenootjes rondom. Om zo in te bijten denk ik dan weer. Is één wel genoeg ? Of wil ik er meer ...? Jullie vragen je af, waar heeft ie het over. Twee achter elkaar ? Wat een uitslover ! Als ik na enig treuzelen de keus heb gemaakt, hebben de Hollandse Nieuwe, me beide goed gesmaakt
Gedichten van Gerard Zwolschen
7
Higgs en UT-deeltjes en de geheimen van het heelal Tientallen jaren geleden voorspelde fysicus Peter Higgs dat er in het heelal een elementair deeltje zou bestaan met bepaalde eigenschappen. Pas vorig jaar kwam het bewijs dat het ’Higgs-deeltje’ inderdaad bestaat. Fysici over de hele wereld waren opgelucht en blij. Met het bestaan van het Higgs-deeltje zouden allerlei theorieën over het heelal onderbouwd kunnen worden. Voor de niet-fysici, zeg maar de gewone mensen, was gejuich rond het Higgs-deeltje vooral onbegrijpelijke abacadabra.
Toch is er onder de gepensioneerden van Pensioenfonds DSM Nederland (PDN) iemand die jaren geleden al een boek schreef over een elementair deeltje dat allerlei verschijnselen in het heelal zou verklaren. Geen fysicus, maar iemand die in 1943 als 15-jarige leerling-bankwerker op de mijn Maurits kwam werken. Het is de inmiddels 84-jarige Hub van Sonsbeek die samen met zijn vrouw aan de Zwaluwstraat in Geleen woont. In 1999 verscheen een boek van zijn hand onder de titel ’B.U.M. Bekijk Ut Maar. Heelal en fysica anders benaderd’. Het is een bijna tweehonderd pagina’s lange persoonlijke visie op natuurkunde, sterrenkunde en filosofie. Het werk bij DSM was niet de aanleiding voor zijn interesse in de fysica. Met hulp van zijn werkgever kon hij naast zijn werk studeren aan MTS en HTS, was onderhoudschef bij het Stikstofbindingsbedrijf (SBB), constructeur en chef-tekenkamer bij het Apparaten Proefstation (APS). Allemaal functies die weinig van doen hadden met elementaire deeltjes in het heelal. ”Nee, nee,” lacht Van Sonsbeek, ”daar heb ik het niet van. Ik was al heel jong geïnteresseerd in het heelal en ook in paranormale verschijnselen. Ik wilde weten hoe het allemaal in elkaar zat. Met de gebruikelijke antwoorden was ik absoluut niet tevreden.”
8
Na zijn pensionering in 1967 kreeg Van Sonsbeek meer tijd om de echte antwoorden te zoeken. Antwoorden die hem wel tevreden stelden. Hij dook in boeken, kranten en wetenschappelijke tijdschriften. Hij ontwikkelde zijn eigen theorieën. Jarenlang schreef hij aan zijn boek dat in december 1999 het licht zag. ”Nog net in de twintigste eeuw,” zegt hij. ”Op de lagere school heb ik geleerd dat de twintigste eeuw, een eeuw van verlichting was. Daar heb ik op de valreep nog een kleine bijdrage aan kunnen leveren.” Zijn boek werd geen kaskraker. Maar dat had Van Sonsbeek ook niet verwacht. Hij kon een vijftigtal exemplaren verkopen. Een aantal ging richting universiteiten en media. En wie het nu nog wil lezen, kan voor een bijgewerkte versie op Internet terecht. De reacties waren en zijn niet erg bemoedigend. Als er al gereageerd werd, waren die reacties meestal negatief. Van Sonsbeek is daar echter niet door ontmoedigd. Nog steeds vindt hij her en der artikelen die zijn theorieën lijken te bevestigen. Even noemt hij zelfs de naam van de bekende Engelse natuurkundige, kosmoloog en wiskundige Stephan Hawking. ”Ook Hawking heeft een tijdje geleden zijn theorieën aangepast en komt nu meer in de richting waarin ook ik denk,” zegt Van Sonsbeek trots, terwijl hij tussen allerlei paperassen naar een tijdschriftartikel zoekt om zijn beweringen te staven. In de theorieën van Van Sonsbeek speelt wat hij noemt het ’UT-deeltje’ een belangrijke rol. Aan dit deeltje schrijft hij allerlei eigenschappen toe die er samen voor zorgen dat allerlei verschijnselen in het heelal verklaarbaar worden. ”Veel wetenschappers betrekken het verschijnsel van de zwaartekracht niet in hun theorieën. Dat doe ik wel,” legt hij uit. En de oerknal waar de gevestigde wetenschap van uitgaat, was geen knal maar een implosie, denkt Van Sonsbeek. Ook de theorie dat het heelal zich constant zou uitbreiden, vindt geen genade in de ogen van de self-made fysicus uit Geleen. Van Sonsbeek is er maar druk mee. Bijna iedere dag leest hij wel artikelen of boeken om zijn theorie bij te schaven. En ook al is hij al zo vele jaren op zoek naar antwoorden, vele vragen blijven ook voor hem onbeantwoord, ondanks het ’UT-deeltje’.
Het boek van Van Sonsbeek is te vinden op internet onder het volgende adres: http://theorievanalles.wix.com/heelal-en-fysica
pensioencontact
Bereken uw koopkracht in 2013 Goed om te weten
Hoewel Sophie al in de krant had gelezen en op tv had gehoord dat haar netto pensioen vanaf januari 2013 flink minder zou worden, schrikt ze toch nog als ze haar eigen uitkeringsspecificatie ziet. Ze had gehoopt dat het mee zou vallen, maar dat is niet het geval. In de extra uitgave van de Nieuwsbrief PDN bij haar uitkerings specificatie leest ze welke maatregelen van de overheid voor het lagere netto pensioen zorgen. Hoewel Sophie beseft dat PDN geen invloed heeft op de overheidsmaatregelen die zijn genomen, besluit ze toch om de Pension Desk van PDN te bellen en kiest telefoonnummer 045 5788100. Het is een drukke dag voor Cindy Wetzels die bij de Pension Desk van PDN de telefoon aanneemt. De lagere netto uitkeringen zorgen voor een groot aantal telefoontjes en e-mails. Sophie vraagt Cindy hoe het toch mogelijk is dat zij al vele jaren op rij haar inkomen ziet dalen. Cindy legt haar uit dat het achterwege blijven van toeslagen en hogere inhoudingen inderdaad voor het netto pensioen een daling betekent. En dat is nog niet alles vervolgt Cindy. Tegelijkertijd stijgen bijvoorbeeld de prijzen in de winkel en de bijdrage voor het eigen risico van de zorgverzekering. Dat betekent dat de koopkracht meer afneemt dan uit de uitkeringsspecificatie lijkt.
MAART 2013
Om van de totale omvang van het koopkrachtverlies een beeld te krijgen verwijst Cindy Sophie naar de website van het Nibud. ’Het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting’ is in Nederland hét kenniscentrum op het gebied van de huishoudfinanciën. Op hun website staat de koopkrachtberekenaar 2013. Met de koopkrachtberekenaar berekent u direct wat de veranderingen in 2013 voor uw situatie betekenen’, aldus Cindy. ’De uitkomsten van de berekening geven een indicatie van uw persoonlijke situatie. In euro’s en in procenten. U kunt de koopkrachtberekenaar vinden op de website van het Nibud (www.nibud.nl)’. Sophie maakt gebruik van Cindy’s tip. Zij leert via het Nibud dat zij als alleenstaande 65-plusser met AOW en een aanvullend pensioen van PDN van € 600 euro bruto circa 41 euro per maand aan koopkracht moet inleveren. Dat is 2,7%. ’Niet leuk, maar nou weet ik in elk geval met hoeveel dat ik mijn uitgaven zal moeten aanpassen’. Ook daarvoor biedt de website van het Nibud verschillende tips. Die gaat Sophie ook nog eens goed bekijken. In 2013 voelt iedereen de gevolgen van de crisis in de portemonnee. Het is Sophie een stuk duidelijker om hoeveel dat bij haar gaat.
9
Betaaldata pensioenen De pensioenen worden (met uitzondering van december) precies op de 27ste overgemaakt. Als de 27ste echter in een weekend valt, worden de pensioenen eerder uitbetaald. De data voor 2013 zijn: 27 maart 26 april 27 mei 27 juni 26 juli
27 augustus 27 september 25 oktober 27 november 23 december
Dekkingsgraad PDN Een belangrijke graadmeter voor de financiële gezondheid van een pensioenfonds is de dekkingsgraad. De dekkingsgraad geeft namelijk aan hoe groot het pensioenvermogen is ten opzichte van de pensioenverplichtingen. Eenvoudig gezegd geeft de dekkingsgraad aan of er voldoende geld in kas is om alle pensioenen, nu en in de toekomst, uit te betalen. De dekkingsgraad en de pensioenverplichtingen worden berekend op basis van de marktrente. De cijfers worden elk kwartaal bekend gemaakt. Onderstaande tabel toont de dekkingsgraad vanaf 2007. Dekkingsgraad PDN (gebaseerd op marktrente) Dekkingsgraad Gehanteerde marktrente
Gepensioneerde DSM’ers met een bijzonder verhaal De meeste DSM’ers die met pensioen gaan, hebben nog heel wat gezonde jaren voor de boeg. Jaren waarin onder nomen kan worden waar lange tijd geen gelegenheid voor was. Menigeen kan een langgekoesterde wens of droom in vervulling laten gaan. Een bijzondere reis, een opvallende hobby een opvallende sportieve prestatie of vrijwilligerswerk dat de gepensioneerde opeens in een hele andere wereld terecht laat komen. Heel wat gepensioneerde DSM’ers hebben een bijzonder verhaal te vertellen. Pensioencontact wil die verhalen graag horen. Deel uw verhaal met de andere gepensioneerden van DSM. Zet uw bescheidenheid aan de kant. En stuur een e-mail naar
[email protected] Misschien staat uw verhaal in de volgende editie van Pensioencontact.
10
1 januari 2007 147% 4,2% Ultimo 2007 150% 4,8% Ultimo 2008 98% 3,6% Ultimo 2009 111% 3,7% Ultimo 2010 109% 3,4% Ultimo 2011* 101% 2,7% Ultimo 2012* (voorlopig) 103% 2,3% * Bij de berekening van de pensioenverplichtingen vanaf 31 december 2011 is rekening gehouden met de door de DNB gepubliceerde rente (gemiddelde van laatste 3 maanden).
Wilt u meer weten? Internetsite PDN Meer informatie over PDN kunt u vinden op de website: www.pdnpensioen.nl Pension Desk: 045-5788100 Vragen over uw pensioen kunt u stellen aan één van onze medewerkers. Zij zijn op werkdagen van 09.00 - 17.00 uur beschikbaar op telefoonnummer 045-5788100. Zorg dat u uw administratienummer bij de hand hebt als u belt.
pensioencontact
Column
Vakmanschap In tijden van crisis wordt een mens creatief en dat laatste is me wel toevertrouwd, ook als het om klussen gaat. Mijn lief heeft daar zo haar bedenkingen over. Zij maakt in elk geval geen frequent gebruik van mijn geniale invallen en oplossingen. Of beter nog, ze probeert me voor te zijn door echte deskundigen of onze schoonzoon in te schakelen, hetgeen soms tot enige frustratie mijnerzijds leidt. Toch blijf ik koppig volhouden dat het uitvoeren van klusjes bij mij in veilige handen is. Aanleg van stroomvoorziening is me op het lijf geschreven. Zo heb ik een aantal lichtpunten en contactdozen aangebracht in een aangebouwd schuurtje. Na uren ploeteren en het aanroepen van de nodige heiligen in de hemel kon ik vergenoegd het zweet van mijn voorhoofd vegen. Buurtbewoners stonden vol bewondering, maar ook met verbazing, toe te kijken hoe ik de hoofdschakelaar omdraaide en er vervolgens een zee van licht ontstond. Geapplaudisseerd werd er nog net niet en de bewondering sloeg om in licht medelijden toen ik vervolgens met een spanningzoeker de muur aftastte. Je kunt immers nooit weten. Hulpdiensten hoefden niet ingeschakeld te worden en slachtofferhulp evenmin. Het licht brandt nog steeds, in het schuurtje dan. Vol ontzag wordt door ouderen in ons dorp nog steeds gesproken over mijn ondergrondse arbeid in het verenigingsgebouw. Er diende een telefoonlijn getrokken te worden van het punt van binnenkomst in het gebouw naar de andere kant van een zaal waar het toestel een plaats zou krijgen. Ik heb het nu tussen haakjes over een tijd dat smartphones en meer van dat spul nog geen gemeengoed waren. Met doodsverachting wurmde ik me door een te klein luik de kruipruimte in, waar ik op mijn buik onder het gebouw door
MAART 2013
k ronkelde. Bovengronds stonden de plaatselijke hulpdiensten klaar om in elk geval morele steun te geven. Met regelmaat werd om de paar minuten door het luik omlaag geroepen of ik nog in leven was, waarna je ”boven” een luide zucht van opluchting hoorde. In het kader van zelfpromotie ben ik een tijdje rustig blijven liggen - de kabel was namelijk snel gelegd - en heb af en toe wat gesteund en lichte kreten van pijn geproduceerd. In elk geval genoeg om de hulptroepen in voldoende staat van paniek te brengen. Na verloop van tijd ben ik te voorschijn gekropen, waarna een regen van schouderklopjes en felicitaties over me heen kwam. Nog steeds wordt in het dorp met enige overdrijving over deze prestatie gesproken. Het is moeilijk om dan eenvoudig te blijven, heb ik ontdekt. Het moge duidelijk zijn dat ik in wijde omgeving niet meer stuk kan, met uitzondering van mijn lief dan. Velen weten me te vinden wanneer hun computer niet volgens het boekje werkt en steeds weet ik wel een oplossing aan te dragen; en lukt dat niet dan verkondig ik met veel gezag dat de ontwerper van het apparaat een essentiële productiefout heeft gemaakt en dat het verstandig is de leverancier aan te spreken. Momenteel ben ik bezig mijn trui en broek te reinigen en mijn lief tot bedaren te brengen. De deksel van een glas abrikozenjam was bijzonder halsstarrig, dus gaf ik eerst een klein tikje, toen een wat hardere klop en tenslotte met het glas op de kop een behoorlijke pets.
11
Colofon Pensioencontact verschijnt drie keer per jaar en is bestemd voor mensen die een uitkering ontvangen van PDN Illustraties Robert Muts Realisatie Afdeling Communicatie DSM Pension Services Foto’s Annemiek Mommers, Ermindo Armino en anderen Druk PPM Event & Media Support, Meerssen Redactieadres PDN t.a.v. Harry Coerver Postbus 6500, 6401 JH Heerlen
[email protected] www.pdnpensioen.nl 045-5782056 Pension Desk 045-5788100 Voor blinden en slechtzienden is een gesproken versie van Pensioencontact kosteloos verkrijgbaar.
12
