PENDEL REGIO NOORD-VELUWE 2010

PENDEL REGIO NOORD-VELUWE 2010 De pendel van, naar en binnen regio Noord-Veluwe; bewerking van de gegevens uit het pendelonderzoek PWE 2010.

Uitgevoerd in opdracht van Regio Noord-Veluwe en SEO/POA Noord-Veluwe Door: Jan Rozenberg

Maart 2012 Inlichtingen bij: Wim Krooshof, secretaris SEO Gerrit Marskamp, coördinator POA/Domeinmanager T: 0341-47 44 74 Website www.regionoordveluwe.nl

2

Inhoudsopgave

Bladzijde 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12.

Samenvatting Het pendelonderzoek PWE 2010 Leeswijzer Regio Noord-Veluwe Elburg Ermelo Harderwijk Hattem Heerde Oldebroek Nunspeet Putten

4 6 7 9 12 15 18 21 24 27 30 33

3

1. Samenvatting Regio Noord-Veluwe is het toneel van omvangrijke pendelstromen: de inkomende pendel is 20.000 personen, de uitgaande pendel is 28.200 personen. Dat betekent een pendelsaldo van – 8.000 personen. Anders gezegd, er gaan (dagelijks) zo’n 8.000 inwoners van de regio NoordVeluwe meer naar buiten de regio om te werken dan andersom. De regio Noord-Veluwe heeft sterke pendelrelaties met de aangrenzende provincies Overijssel (Zwolle), Flevoland en Utrecht (Amersfoort en de stad Utrecht). En aan de zuid-oostkant met de Gelderse regio’s Stedendriehoek (Apeldoorn) en Food Valley (Nijkerk, Barneveld). De pendelstromen van en naar de regio zijn groter dan die binnen de regio. Het totaal aan pendelbewegingen tussen de regiogemeenten komt neer op 38.000 personen. Daarbij zijn de pendelstromen van en naar Harderwijk en Ermelo het grootst. Daarna volgen Nunspeet en Elburg. Elburg heeft een inkomende pendel van 3.600 personen en een uitgaande pendel van 5.900 personen. Dat betekent een pendelsaldo van -2.300 personen. De pendelrelaties met de regiogemeenten zijn omvangrijker dan die met herkomst- en bestemmingsgebieden buiten de regio. Elburg heeft een sterke pendelrelatie met Overijssel (Zwolle). Verder zijn de pendelstromen naar en van Flevoland aanzienlijk. Binnen de regio is er vooral interactie met de buurgemeenten Nunspeet en Oldebroek. De inkomende pendel in Ermelo komt uit op 8.400 personen, de uitgaande pendel is 6.200 personen. Dat betekent een pendelsaldo van + 2.200 personen. Ermelo heeft voor wat betreft de pendel evenveel interactie binnen als buiten de regio Noord-Veluwe. Buiten de regio heeft Ermelo belangrijke pendelrelaties met Flevoland, Food Valley (Nijkerk en Barneveld), Stedendriehoek (Apeldoorn) en Utrecht (Amersfoort en stad Utrecht). Binnen de regio bekeken zien we dat Ermelo een bijzonder sterke pendelrelatie met Harderwijk heeft. Harderwijk laat een inkomende pendel van 10.500 personen zien en een uitgaande pendel van 10.200. Dat betekent een pendelsaldo van + 300 personen. De pendelstromen van en naar buiten de regio zijn groter dan de binnenregionale. Buiten de regio Noord-Veluwe heeft Harderwijk een heel sterke pendelrelatie met Flevoland. Daarnaast met Utrecht (Amersfoort en stad Utrecht) en Food Valley (Barneveld en Nijkerk). Binnen de regio springt vooral de pendelrelatie met Ermelo er uit. De inkomende pendel in Hattem is 1.900 personen en de uitgaande pendel is 3.400 personen. Dat betekent een pendelsaldo van -1.500 personen. Hattem heeft qua pendel weinig interactie met de regio Noord-Veluwe: de pendelrelaties buiten de regio zijn veel omvangrijker. En daarbij gaat het dan in feite alleen om Overijssel en –nog specifieker- alleen om Zwolle. Binnen de regio is er de meeste interactie met Heerde en Oldebroek De inkomende pendel in Heerde komt uit op 2.900 personen en de uitgaande pendel is 4.400 personen. Dat betekent een pendelsaldo van -1.500 personen. Heerde heeft weinig interactie met de regio Noord-Veluwe: voor Heerde geldt in nog sterkere mate dan Hattem dat de pendelrelaties buiten de regio die binnen de regio (ver) overtreffen. Buiten de regio heeft Heerde vooral een pendelrelatie met Overijssel (Zwolle) en Stedendriehoek (Apeldoorn). Binnen de regio is er met de buurgemeenten Hattem en Oldebroek nog wel enige interactie. Nunspeet laat een inkomende pendel zien van 5.550 personen zien en een uitgaande pendel van 5.800 personen. Dat betekent een pendelsaldo van -250 personen. De binnenregionale pendelstromen zijn groter dan de buitenregionale. Nunspeet heeft dus een wat sterkere pendelrelatie met de gemeenten binnen de regio Noord-Veluwe dan met de gebieden en gemeenten daarbuiten. Buiten de regio zijn er duidelijke pendelrelaties met Overijssel (Zwolle), Stedendriehoek (Apeldoorn), Food Valley (Barneveld) en Utrecht (Amersfoort en stad Utrecht). Binnen de regio is er vooral interactie met de buurgemeenten Harderwijk en Elburg.

4

De inkomende pendel in Oldebroek komt uit op 3.100 personen en de uitgaande pendel is 6.000 personen. Dat betekent een pendelsaldo van -2.900 personen. De buitenregionale pendelstromen zijn wat omvangrijker dan die van en naar de gemeente binnen de regio Noord-Veluwe. Buitenregionaal bekeken heeft Oldebroek bijna uitsluitend interactie met Overijssel (Zwolle). Binnen de regio is de pendelrelatie met Elburg duidelijk overheersend. Verder is er nog enige interactie met Harderwijk, Hattem, Heerde en Nunspeet. Putten laat een inkomende pendel zien van 3.000 personen en de uitgaande pendel is 5.400. Dat betekent een pendelsaldo van -2.400 personen. Putten heeft duidelijk meer interactie met gebieden en gemeenten buiten de regio dan binnen de regio Noord-Veluwe. Bij de buitenregionale pendel is er sprake van een sterke relatie met Food Valley (Barneveld en Nijkerk). Daarnaast is de pendel van en naar Utrecht van betekenis. Binnen-regionaal bekeken is vooral interactie met Ermelo en Harderwijk.

5

2. Het pendelonderzoek PWE 2010 Aan de provinciale werkgelegenheidenquête (PWE) wordt één keer in de vier jaar een vraag toegevoegd over de herkomst van de medewerkers bij het bedrijf. Dit om meer inzicht te kunnen krijgen in de inkomende en uitgaande pendel naar, van en binnen Gelderland. Het laatste pendelonderzoek dateert van 2010. De uitkomsten van dit onderzoek zijn in september 2011 beschikbaar gekomen. Eerdere onderzoeken vonden plaats in 2006, 2002, 1998, 1994, 1990 en 1986. Het pendelonderzoek betreft een simpele vraag naar de herkomst (de woonplaats) van alle medewerkers op het bedrijf (lees: de vestiging). Bedrijven worden gevraagd de woonplaats op te geven. Hierdoor ontstaat per bedrijf een tabel met woonplaatsen, waarbij er steeds gecontroleerd is of het totaal aantal pendelaars gelijk is aan het aantal mensen dat werkt bij het bedrijf. Helaas vullen niet alle bedrijven de pendelenquête in, er is sprake van een zekere non-respons. Met name de kleinere bedrijven zijn bij de respons ondervertegenwoordigd. Deze non-respons is op statistisch verantwoorde wijze bij geschat op bedrijfsniveau waardoor ieder Gelders bedrijf een pendeloverzicht heeft. Dat maakt het mogelijk om voor elk werkgebied (wijk, buurt, bedrijventerrein, postcode, plaats, gemeente, regio) inzichtelijk te maken waar de mensen die daar werken vandaan komen. Bij het gebruik van de gegevens uit het pendelonderzoek en de interpretatie ervan is het goed om in gedachten te houden dat het gaat om enquêtegegevens en niet om (‘keiharde’) gegevens uit een registratie. Het pendelonderzoek van de PWE beperkt zich tot Gelderse bedrijven. Er kan alleen inzicht gegeven worden waar de mensen vandaan komen die in Gelderland werken. In de provincies Overijssel, Utrecht, Flevoland, Zuid Holland en Limburg zijn in 2009/2010 vergelijkbare pendelonderzoeken gehouden. De informatie van deze onderzoeken is op gemeenteniveau gekoppeld aan die van de PWE. Hierdoor is het mogelijk geworden een groot deel van de uitgaande pendel in beeld te brengen. De beschikbare informatie uit de PWE 2010 betekent dat er een compleet beeld is van de inkomende pendel van alle Gelderse gemeenten. Voor wat betreft de uitgaande pendel geldt dat ook voor de pendelstromen richting Overijssel, Flevoland, Gelderland, Utrecht en Zuid Holland en Limburg. Er zijn dus geen gegevens over de uitgaande pendel richting Groningen, Friesland, Drenthe, Noord-Holland, Noord Brabant en Zeeland. Dit neemt niet weg dat er nog nooit zo’n compleet beeld is geweest van de pendel van en naar de provincie Gelderland (en daarmee ook van en naar de Noord-Veluwe).

6

3. Leeswijzer Begripsomschrijving In deze rapportage onderscheiden we: uitgaande pendel: alle personen die in een bepaald gebied (gemeente, regio, provincie, landsdeel) woonachtig zijn maar elders werken inkomende pendel: alle personen die in een bepaald gebied werken maar elders woonachtig zijn pendelsaldo of pendelbalans: het saldo van inkomende en uitgaande pendel. Rapportage in de vorm van factsheets Voor de regio Noord-Veluwe en voor elke afzonderlijke gemeente binnen de regio is een factsheet pendel 2010 opgesteld. De opbouw ervan is als volgt. 1.

Een samenvattend overzicht van de totale inkomende en uitgaande pendel, met daarbij een onderscheid in de pendelrelaties buiten de regio Noord-Veluwe (buitenregionaal) en die binnen de regio (binnenregionaal).

2.

Een opsplitsing van de buitenregionale pendel naar de volgende herkomst- en bestemmingsgebieden: Noord Nederland, Overijssel, Flevoland, Food Valley, Stedendriehoek, overig Gelderland, Utrecht, West Nederland en Zuid Nederland. Er is dus voor wat betreft de gebiedsindeling aansluiting gezocht bij andere regionale verbanden, zoals Food Valley en Stedendriehoek. In het onderstaande schema is die gebiedsindeling verder uitgewerkt. Gebiedsnaam

Gemeenten

Noord Nederland Overijssel Flevoland Food Valley

Alle gemeenten in Groningen, Friesland en Drenthe Alle gemeenten, uitgezonderd Deventer Alle gemeenten Nijkerk, Barneveld, Scherpenzeel, Ede, Wageningen, Renswoude, Veenendaal, Rhenen Epe, Apeldoorn, Voorst, Brummen, Zutphen, Lochem, Deventer Alle gemeenten, uitgezonderd die tot de regio’s NoordVeluwe, Food Valley en Stedendriehoek behoren. Alle gemeenten, uitgezonderd Renswoude, Veenendaal en Rhenen Alle gemeenten in Noord-Holland en Zuid Holland Alle gemeenten in Noord-Brabant, Zeeland en Limburg Niet van toepassing

Stedendriehoek Overig Gelderland Utrecht West-Nederland Zuid-Nederland Onbekend/buitenland 3.

Het specifiek in beeld brengen van de pendelrelaties met de gemeenten die direct grenzen direct aan de regio Noord-Veluwe. Dat zijn de gemeenten Apeldoorn, Barneveld, Dronten, Epe, Kampen Nijkerk, Olst-Wijhe, Zeewolde en Zwolle.

4.

Het verkennen van de pendelrelaties binnen de regio Noord-Veluwe. Daar komen de onderlinge pendelrelaties tussen de regiogemeenten Elburg, Ermelo, Harderwijk, Hattem, Heerde, Nunspeet, Oldebroek en Putten aan de orde.

5.

Het opstellen van een top tien met gemeenten waarmee het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) wordt bereikt en een top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min). Dit om te kijken of er verder nog verassende elementen zitten in de pendel, die misschien door de gekozen gebiedsindeling over het hoofd worden gezien.

7

Bij elk van deze items zijn de gegevens uit het pendelonderzoek gepresenteerd in de vorm van een diagram met een korte toelichting. In de diagrammen is geprobeerd zowel de omvang van de pendelstromen als de saldi ervan inzichtelijk in beeld te brengen. Daarbij kan nog worden opgemerkt dat een negatief pendelsaldo niet als een negatieve kwalificatie moet worden beschouwd. Het is niet meer en niet minder dan het verschil tussen inkomende en uitgaande pendel. 6.

Elke factsheet bevat nog een tabel met aanvullende arbeidsmarktinformatie. Dit betreft het aantal inwoners van de specifieke gemeente en de omvang van de beroepsbevolking en de werkgelegenheid (bron: statistisch zakboek provincie Gelderland). In het tweede deel van de tabel worden dan enkele gegevens uit het pendelonderzoek gepresenteerd: inkomende pendel, uitgaande pendel en het aantal inwoners dat in de eigen gemeente werkzaam is. Verder is -eveneens op basis van de pendelgegevens- de werkgelegenheid en de beroepsbevolking berekend1 en is berekend welk deel van de beroepsbevolking in de eigen gemeente werkt en welk deel van de werkgelegenheid wordt ingenomen door de eigen inwoners.

1

De berekende aantallen komen niet altijd overeen met die uit het statistisch zakboek. Daaraan liggen onder andere definitieverschillen en verschillen in dataverzameling ten grondslag. Verder moet men niet vergeten dat pendel vaak voortkomt uit een mismatch –bijvoorbeeld naar opleidingsniveau- tussen de beroepsbevolking en de lokale werkgelegenheid. Ook al is de werkgelegenheid in een gemeente getalsmatig voldoende ten opzichte van de beroepsbevolking, dan toch kan er sprake zijn van (soms behoorlijk grote) pendelstromen. Daarnaast spelen natuurlijk woonvoorkeuren een belangrijke rol.

8

4. De regio Noord-Veluwe Voor de regio Noord-Veluwe zien we dat dagelijks zo’n 28.200 inwoners de regio verlaten om buiten de regio te gaan werken en dat er zo’n 20.000 personen naar deze regio komen om daar te gaan werken. Dat betekent een negatief pendelsaldo van ruim 8.000 personen. De buitenregionale pendelstromen zijn groter in omvang dan de binnenregionale. Maar binnenregionaal zijn er altijd nog bijna 40.000 pendelbewegingen. Het binnenregionale pendelsaldo is (per definitie) nul. Figuur 4-1: samenvattend overzicht pendel 0

20.000

40.000

60.000

80.000

100.000

totaal

inkomende pendel

buiten regio Noord Veluwe

uitgaande pendel saldo (onderste as)

binnen regio Noord Veluwe

-10.000

-8.000

-6.000

-4.000

-2.000

0

Overijssel neemt de meest prominente plaats in bij de pendelrelaties van de Noord-Veluwe. Daarna de Stedendriehoek, met vlak daarachter Flevoland, Food Valley en Utrecht. De pendelrelaties met overig Gelder-land zijn heel beperkt. De Noord-Veluwe heeft met al de genoemde gebieden een negatief pendelsaldo: er gaan meer inwoners van de regio naar die gebieden toe om te werken dan andersom. Het meest fors is het negatieve saldo met Utrecht; de uitgaande pendel is drie keer zo groot als de binnenkomende pendel. Met Flevoland is de inkomende en uitgaande pendel in evenwicht. Noord-Nederland, West- en Zuid-Nederland lijken een positief pendelsaldo op te leveren, maar de uitgaande pendel is niet volledig in beeld. Figuur 4-2: buitenregionale pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

12.000

14.000

Noord Nederland Overijssel Flevoland Food Valley inkomende pendel

Stedendriehoek

uitgaande pendel

overig Gelderland

saldo (onderste as)

Utrecht West Nederland Zuid Nederland onbekend/buitenland -4000

-3000

-2000

-1000

0

1000

9

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe direct omringen, dan springt de pendelrelatie met Zwolle er uit. De uitgaande pendel naar Zwolle is ruim twee keer zo groot als de inkomende pendel vanuit dat gebied. De Noord-Veluwe heeft daardoor een fors negatieve pendelbalans met Zwolle. Daarmee is in feite al een belangrijk van het totale saldo met Overijssel verklaard. Maar ook voor Apeldoorn, Barneveld en Nijkerk geldt dat er meer pendelaars vanuit de regio naar toe gaan dan er binnen komen. Alleen met Kampen, Dronten en Zeewolde wordt een bescheiden ‘plus’ geboekt. Figuur 4-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

Apeldoorn Barneveld Dronten Epe

inkomende pendel

Kampen


Nijkerk Olst-Wijhe Zeewolde Zwolle -3.500

-3.000

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500

1.000

Als we ons beperken tot Regio Noord-Veluwe zelf zien we dat Harderwijk en Ermelo de grootste pendel-stromen kennen, daarna volgen Nunspeet en Elburg. Voor Ermelo, Harderwijk en Nunspeet geldt dat er meer mensen vanuit de omliggende gemeenten binnenkomen om te werken dan er vanuit die gemeenten de regio intrekken. De contramal is dan natuurlijk de andere gemeenten: Elburg, Oldebroek en Putten. De relatief kleine gemeenten Hattem en Heerde vertonen qua pendel weinig interactie met de regio Noord-Veluwe. Figuur 4-4: binnenregionale pendel 0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000 10.000

Elburg Ermelo Harderwijk inkomende pendel

Hattem

uitgaande pendel Heerde

saldo (onderste as)

Nunspeet Oldebroek Putten -2000

-1500

-1000

-500

0

500

1000

1500

2000

10

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en een top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. Met name vanuit de gemeenten Dronten, Kampen en Zeewolde komen er meer mensen werken in de regio dan andersom. Verder zien we vooral dat veel meer inwoners van de regio naar Zwolle gaan om te werken dan andersom. Aan de zuidkant van de regio is er sprake van een per saldo uitstroom richting Amersfoort, Nijkerk, Utrecht, Barneveld en Zeist. Aan de oostkant van de regio geldt dat voor Apeldoorn. Voor wat betreft Flevoland zien we (anders dan bij Dronten en Zeewolde en Urk) dat in Lelystad en Almere meer inwoners van de regio Noord-Veluwe een baan hebben dan andersom. Figuur 5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -3.500

-3.000

-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500

1.000

Dronten Kampen Zeewolde Dalfsen Meppel Urk Hardenberg Deventer Noordoostpolder Utrechtse Arnhem Zeist Lelystad Almere Barneveld Utrecht Apeldoorn Nijkerk Amersfoort Zwolle

aanvullende arbeidsmarktinformatie Noord-Veluwe

2010

2011

195.625

196.527

beroepsbevolking * Werkgelegenheid verschil tussen werkgelegenheid en beroepsbevolking

85.180 86.720 -1.540

84.960 87.700 -2.740

uitkomsten pendelonderzoek inwoners die in de regio werken (a) inkomende pendel (b) uitgaande pendel (c) pendelsaldo

63.600 19.900 28.200 -8.300

beroepsbevolking (a+ c) % beroepsbevolking dat in de eigen regio werkt

91.800 69 %

Werkgelegenheid (a + b) % van de werkgelegenheid bezet door eigen inwoners

83.500 76 %

statistisch zakboek provincie Gelderland aantal inwoners

11

5. Elburg Bij de gemeente Elburg zien we dat dagelijks zo’n 5.900 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er ongeveer 3.600 personen naar de gemeente Elburg komen om daar te gaan werken. Dat betekent een negatief pendelsaldo van rond de 2.300 personen. De binnenregionale pendelstromen zijn groter in omvang dan de buitenregionale pendelstromen. Elburg heeft dus voor wat betreft de pendel meer interactie binnen de regio Noord-Veluwe dan buiten de regio. Daarbij is het verschil tussen inkomende en uitgaande pendel binnen de regio kleiner dan buiten de regio, bijna -900 personen respectievelijk bijna -1.500 personen. Figuur 5-1: samenvattend overzicht pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000 12.000

totaal

inkomende pendel




-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

Als het gaat om de buitenregionale pendel heeft Elburg een sterke relatie met Overijssel. Verder is er nog sprake van pendelstromen in enige omvang van en naar Flevoland. Voor alle van de hier onderscheiden gebieden buiten de regio Noord-Veluwe geldt dat er vanuit Elburg meer mensen naar die gebieden toe gaan om te werken dan andersom. Opvallend is de uitgaande pendelstroom naar de relatief ver weg gelegen provincie Utrecht. Figuur 5-2: buitenregionale pendel 0

200

400

600

800

1.000 1.200

1.400 1.600

1.800


Stedendriehoek

uitgaande pendel overig Gelderland

saldo (onderste as)

Utrecht West Nederland Zuid Nederland onbekend/buitenland -450 -400 -350 -300 -250 -200 -150 -100

-50

0

50

100

12

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe direct omringen, dan valt in de eerste plaats de zeer sterke relatie met Zwolle op. Verder is er een relatie met Kampen, Dronten en Apeldoorn. Het aantal mensen dat vanuit Elburg naar Zwolle gaat om te werken is drie keer zo groot als andersom. Hiermee is negatieve pendelbalans met Overijssel al geheel verklaard. Met uitzondering van Kampen zien we dat er vanuit Elburg meer pendelaars naar de regio omringende gemeenten toe gaan om te werken dan dat er inwoners vanuit die gemeenten naar Elburg toe komen. Figuur 5-3: pendel met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1.000


inkomende pendel

Kampen


Nijkerk Olst-Wijhe Zeewolde Zwolle -500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe valt meteen de sterke pendelrelatie met de beide buurgemeenten Oldebroek en Nunspeet op. Verder heeft Elburg nog enige interactie met Harderwijk en Ermelo. De pendel van en naar de toch relatief dichtbij gelegen gemeenten Hattem en Heerde is heel beperkt. Vanuit Elburg gaan er meer mensen werken in één van de regiogemeenten dan andersom. Met uitzondering dan van Oldebroek; met die gemeente heeft Elburg juist een forse positieve pendelbalans. De pendel van en naar Nunspeet is het spiegelbeeld van die van en naar Oldebroek; Elburg boekt met Nunspeet een fors negatief pendelsaldo. Figuur 5-4: binnenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

Elburg Ermelo Harderw ijk inkomende pendel

Hattem


saldo (onderste as)


-600

-400

-200

0

200

400

600

800

13

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en een top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zit één regiogemeente, namelijk Oldebroek. In de toptien min zitten de regiogemeenten Nunspeet, Harderwijk en Ermelo. Bij figuur 5-3 zagen we dat Elburg een negatieve pendelbalans met Flevoland heeft. Drie gemeenten in de polder zitten bij de top tien min: Almere, Dronten en Lelystad. Figuur 5-5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -800

-600

-400

-200

0

200

400

600

800

Oldebroek Kampen Dalfsen Ommen Twenterand Staphorst Brummen Almelo Culemborg Lochem Utrecht Almere Amersfoort Dronten Lelystad Apeldoorn Ermelo Harderwijk Zwolle Nunspeet

aanvullende arbeidsmarktinformatie Elburg

2010

2011

22.176

22.310

beroepsbevolking * werkgelegenheid verschil tussen werkgelegenheid en beroepsbevolking

9.700 9.240 -460

9.690 9.480 -210

uitkomsten pendelonderzoek inwoners die in de eigen gemeente werken (a) inkomende pendel (b) uitgaande pendel (c) pendelsaldo

5.100 3.600 5.900 -2.300

beroepsbevolking (a+ c) % beroepsbevolking dat in de eigen gemeente werkt

11.000 46 %


werkgelegenheid (a + b) % van de werkgelegenheid bezet door eigen inwoners

8.700 59 %

* Toelichting: tot de definitie van de beroepsbevolking worden gerekend: • • •

personen die tenminste twaalf uur per week werken, of personen die werk hebben aanvaard waardoor ze ten minste twaalf uur per week gaan werken, of personen die verklaren ten minste twaalf uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaar zijn en activiteiten ontplooien om werk voor ten minste twaalf uur per week te vinden (Personen die ten minste twaalf uur per week werken worden gerekend tot de 'werkzame beroepsbevolking'. Degenen die niet of minder dan twaalf uur werken, behoren tot de 'werkloze beroepsbevolking'. De totale beroepsbevolking bestaat uit de som van werkzame en werkloze beroepsbevolking.)

14

6. Ermelo Bij Ermelo zien we dat dagelijks zo’n 6.200 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er ongeveer 8.400 personen naar de gemeente Ermelo komen om daar te gaan werken. Dat betekent een positief pendelsaldo van rond de 2.200 personen. Het totaal aan inkomende en uitgaande pendel van en naar binnen de regio is ongeveer even groot als de buitenregionale pendelstromen. Ermelo heeft dus voor wat betreft de pendel evenveel interactie binnen als buiten de regio Noord-Veluwe. Ermelo heeft zowel buitenregionaal als binnenregionaal een positieve pendelbalans, respectievelijk 500 en 1.700 personen. Ermelo ‘haalt’ haar positieve pendelsaldo dus vooral uit de gemeenten binnen de regio Noord-Veluwe. Figuur 6-1: samenvattend overzicht pendel 0

5.000

10.000

15.000

20.000

totaal

inkomende pendel




0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

De buitenregionale pendel van Ermelo heeft vooral een relatie met Utrecht, Flevoland, Food Valley en de Stedendriehoek. Opvallend is het grote aantal uitgaande pendelaars naar Utrecht en Food Valley; met deze twee gebieden heeft Ermelo dan ook een negatieve pendelbalans. Met de overige gebieden heeft Ermelo een positief pendelsaldo. Figuur 6-2: buitenregionale pendel 0

200

400

600

800

1.000 1.200 1.400 1.600 1.800 2.000


Stedendriehoek


saldo (onderste as)


-600

-400

-200

0

200

400

600

15

Als we kijken naar de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we dat Ermelo vooral met Nijkerk en Apeldoorn een pendelrelatie heeft en ook met –zij het in mindere mateBarneveld Dronten, Zeewolde en Zwolle. Vanuit Ermelo gaan meer mensen werken in Nijkerk en Barneveld dan andersom. En daarmee is in feite ook geheel verklaard waarom Ermelo met de regio Food Valley een negatieve pendelbalans heeft. Vanuit de overige omringende gemeenten komen meer pendelaars binnen dan er vanuit Ermelo naar toe gaan. Met name geldt dit voor Apeldoorn en Dronten. Figuur 6-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

100

200

300

400

500

600

700

800


inkomende pendel

Kampen



-150

-100

-50

0

50

100

150

200

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we dat Ermelo een bijzonder sterke pendelrelatie heeft met de buurgemeente Harderwijk. Verder is er nog wat interactie op dit punt met de andere buurgemeente, Putten. Ermelo heeft met alle regiogemeenten een positieve pendelbalans, maar het verschil tussen inkomende en uitgaande pendel is veruit het grootst richting Harderwijk. Het aantal mensen dat vanuit Harderwijk naar Ermelo gaat om te werken is zo’n 900 hoger dan het aantal dat vanuit Ermelo naar Harderwijk komt om zijn of haar brood te verdienen. Figuur 6-4: binnenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000


Hattem


saldo (onderste as)

Nunspeet Oldebroek Putten 0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

16

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zitten vijf gemeenten uit de regio Noord-Veluwe, met Harderwijk op nummer 1, en nog eens drie ‘poldergemeenten’. In de top tien min staat Amersfoort bovenaan. De uitstroom naar de steden Amersfoort en Utrecht verklaart al een flink deel van de negatieve pendelbalans met de provincie Utrecht. Figuur 5: pendelrelaties naar top tien qua saldo. -400

-200

0

200

400

600

800

1.000

Harderwijk Elburg Putten Dronten Apeldoorn Zwolle Oldebroek Lelystad Zeewolde Nunspeet Nieuwegein Soest De Bilt Almere Ede Zeist Nijkerk Utrecht Barneveld Amersfoort

aanvullende arbeidsmarktinformatie Ermelo

2010

2011


26.264

26.133


11.660 14.640 2.980

11.550 14.810 3.260


6.000 8.400 6.200 2.200


12.200 49 %


14.400 42 %


personen die tenminste twaalf uur per week werken, of personen die werk hebben aanvaard waardoor ze tenminste twaalf uur per week gaan werken, of personen die verklaren tenminste twaalf uur per week te willen werken, daarvoor beschikbaar zijn en activiteiten ontplooien om werk voor ten minste twaalf uur per week te vinden (Personen die tenminste twaalf uur per week werken worden gerekend tot de 'werkzame beroepsbevolking'. Degenen die niet of minder dan twaalf uur werken, behoren tot de 'werkloze beroepsbevolking'. De totale beroepsbevolking bestaat uit de som van werkzame en werkloze beroepsbevolking.)

17

7. Harderwijk De gemeente Harderwijk kent binnen de regio Noord-Veluwe veruit de meest omvangrijke pendelstromen: dagelijks verlaten zo’n 10.200 inwoners de gemeente om elders te gaan werken en komen er zo’n 10.500 personen Harderwijk binnen om daar te gaan werken. Dat betekent een positief pendelsaldo van ongeveer 400 personen. De pendelstromen naar en van de gebieden buiten de regio Noord-Veluwe zijn groter dan de binnenregionale. Daarbij is binnen de regio het verschil tussen inkomende en uitgaande pendel ongeveer 400 personen en buiten de regio nagenoeg nul. Figuur 7-1: samenvattend overzicht pendel 0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

totaal

inkomende pendel




-100

0

100

200

300

400

500

Bij de buitenregionale pendel springen de pendelstromen van en naar Flevoland eruit. Verder is er interactie met Utrecht, en in mindere mate met Food Valley, Overijssel en Stedendriehoek. Opvallend is de omvangrijjke uitgaande pendel richting de provincie Utrecht. Die is drie keer zo hoog als de instroom. Harderwijk heeft dan ook een fors negatief pendelsaldo met dit gebied. Ook bij de regio Food Valley zien we meer uitgaande pendel dan inkomende pendel. Voor wat betreft de overige gebieden buiten de regio Noord Veluwe is er sprake van een positieve pendelbalans. Figuur 7-2: buitenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000


Stedendriehoek

uitgaande pendel

overig Gelderland

saldo (onderste as)


-1000

-500

0

500

18

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we vooral relaties met Nijkerk, Apeldoorn, Barneveld, Dronten en Zeewolde en Zwolle. Harderwijk heeft richting Nijkerk meer uitgaande pendel dan inkomende pendel. Dit geldt ook voor Barneveld, maar dan in mindere mate. Daarmee is in feite ook geheel verklaard waarom Harderwijk met de regio Food Valley een negatieve pendelbalans kent. Vanuit de overige omringende gemeenten komen meer pendelaars binnen dan er vanuit Harderwijk naar toe gaan. De grootste ‘plus’ zit bij Dronten. Figuur 7-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

100

200

300

400

500

600

700

800


inkomende pendel

Kampen



-400

-300

-200

-100

0

100

200

300

400

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we dat Harderwijk vooral ‘zaken doet’ met Ermelo. Op grote afstand volgen Nunspeet en Putten. Voor het overige zijn de pendelrelaties met de regiogemeenten relatief beperkt. En met Hattem en Heerde is al helemaal geen sprake van interactie. Met uitzondering van Ermelo is het overigens wel zo dat Harderwijk met de regiogemeenten een positief pendelsaldo heeft. De grootste ‘plus’ is die met de –relatief ver weg gelegen-gemeente Elburg. Figuur 7-4: binnenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

4.500

5.000


Hattem


saldo


-800

-600

-400

-200

0

200

400

600

19

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zitten vier gemeenten uit de regio Noord-Veluwe, Elburg op nummer 1. De instroom vanuit Apeldoorn en Epe verklaart voor het grootste deel het positieve saldo met de regio Stedendriehoek en de instroom uit Zwolle en Kampen die vanuit Overijssel. In de top tien min prijkt Ermelo (ver) bovenaan. Verder zien we een (sterke) uitstroom naar de gemeenten Amersfoort en Utrecht en daarmee is al een flink deel van de negatieve pendelbalans met de provincie Utrecht verklaard. Flevoland als provincie gaf een positieve pendelbalans te zien. Bij figuur 7-3 zagen we een plus met Zeewolde en Dronten. Uit figuur 7-5 komt naar voren dat met Almere en Lelystad juist een negatief pendelsaldo wordt geboekt. Figuur 7-5: pendelrelaties naar top tien qua saldo. -1.000

-800

-600

-400

-200

0

200

400

600

Elburg Nunspeet Dronten Putten Zeew olde Oldebroek Apeldoorn Epe Zw olle Kampen Soest Barneveld Leusden Zeist Lelystad Almere Nijkerk Utrecht Amersfoort Ermelo

aanvullende arbeidsmarktinformatie Harderwijk

2010

2011


44.010

44.932


20.050 22.670 2.620

20.210 22.690 2.480


11.400 10.600 10.200 400


21.600 53 %


22.000 52 %



20

8. Hattem Bij de gemeente Hattem zien we dat dagelijks zo’n 3.400 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er ongeveer 1.900 personen naar Hattem toe komen om daar hun brood te verdienen. Dat betekent een negatief pendelsaldo van rond de 1.500 personen. De buitenregionale pendelrelaties zijn veel omvangrijker zijn dan de binnenregionale. Dat is ook niet zo vreemd als we bedenken dat Hattem aan de rand van de regio Noord-Veluwe ligt. Het negatieve pendelsaldo van 1.500 is geheel toe te schrijven aan het verschil tussen de inkomende en uitgaande pendel met als herkomst en bestemming een gemeente buiten de regio. Binnenregionaal zijn de inkomende en uitgaande pendel in evenwicht. Figuur 8-1: samenvattend overzicht pendel 0

1.000

2.000

3.000

4.000

5.000

6.000

totaal

inkomende pendel




-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500

Als het gaat om de buitenregionale pendel is er in feite alleen een relatie met Overijssel. Het meest opvallend daarbij is dan de sterke uitgaande pendelstroom richting de provincie Overijssel. Die is bijna drie keer zo hoog als de instroom. Hattem heeft dan ook een fors negatief pendelsaldo met dit gebied. Verder zien we dat er meer mensen vanuit Hattem in de Stedendriehoek gaan werken dan andersom. Figuur 8-2: buitenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000


Stedendriehoek


saldo


-1200

-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

21

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we dat Hattem in feite alleen met Zwolle een pendelrelatie heeft. De pendelbalans richting de gemeente Zwolle verklaart volledig het fors negatieve pendelsaldo met de provincie Overijssel. Daarnaast is er sprake van een per saldo uitgaande pendelstroom naar Apeldoorn. Samen met de uitstroom naar Epe wordt hiermee nagenoeg het negatieve pendelsaldo met de regio Stedendriehoek verklaard. Figuur 8-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500


inkomende pendel

Kampen



-1200

-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we dat in Harttem qua pendel het meest van doen heeft met Heerde en Oldebroek en -in mindere mate- met Elburg. De pendelbalans met Elburg en Oldebroek is positief, die met de overige regiogemeenten negatief. Figuur 8-4: binnenregionale pendel 0

100

200

300

400

500

600

700


Hattem


saldo (onderste as)


-40

-20

0

20

40

60

80

100

22

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. De top tien plus laat heel bescheiden saldi zien; er zitten twee gemeenten bij uit de regio Noord-Veluwe, Oldebroek op nummer 1 en Elburg. De meest opvallende zaken uit de top tien min zijn hierboven al de revue gepasseerd. Bij de top tien min zitten vier regiogemeenten. Figuur 5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -1.400

-1.200

-1.000

-800

-600

-400

-200

0

200

OLdebroek Elburg Hardenberg Dalfsen Dronten De Bilt Deventer Noordoostpolde Ommen Raalte Zwartewaterland Nunspeet Zutphen Heerde Ermelo Amersfoort Harderwijk Epe Apeldoorn Zwolle

aanvullende arbeidsmarktinformatie Hattem

2010

2011

11.792

11.762


4.550 3.730 - 820

4.510 3.690 -820


1.700 1.900 3.400 1.500


5.100 33 %


3.600 47 %




23

9. Heerde Bij de gemeente Heerde zien we dat dagelijks zo’n 4.400 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er zo’n 2.900 personen naar de gemeente Heerde afreizen om daar te gaan werken. Dat betekent een negatief pendelsaldo van zo’n 1.500 personen. De buitenregionale pendelrelaties zijn veel omvangrijker dan de binnenregionale. Dat is ook niet zo vreemd als we bedenken dat Heerde aan de rand van de regio Noord-Veluwe ligt. Het negatieve pendelsaldo van 1.500 is geheel toe te schrijven aan het verschil tussen de inkomende en uitgaande pendel met als herkomst en bestemming een gemeente buiten de regio. Binnenregionaal zijn de inkomende en uitgaande pendel in evenwicht. Figuur 9-1: samenvattend overzicht pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

totaal

inkomende pendel




-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

500

De buitenregionale pendelrelaties van Heerde beperken zich in feite tot de Stedendriehoek en Overijssel. Met beide gebieden is sprake van een negatief pendelsaldo. De grootste ‘min’ is die met de Stedendriehoek; daarmee is al driekwart van het (negatieve) pendelsaldo verklaard. Figuur 9-2: buitenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000


Stedendriehoek


saldo (onderste as)


-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

24

Als we kijken naar de pendel van en naar de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we dat Heerde pendelrelaties heeft met Apeldoorn, Epe en Zwolle. De saldi met Apeldoorn en Epe verklaren het forse negatieve saldo met de Stedendriehoek. En het saldo met Zwolle dat voor de negatieve pendelbalans met Overijssel. Figuur 9-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600


inkomende pendel

Kampen



-700

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we dat Heerde qua pendel vooral interactie heeft met de buurgemeenten Hattem en Oldebroek. Met beide gemeenten boekt Hattem een ‘plus’, zij dat het pendeloverschot met Hattem wel heel bescheiden is. De pendelrelaties met de overige regiogemeenten zijn heel beperkt (en per saldo negatief). Figuur 9-4: binnenregionale pendel 0

100

200

300

400

500

600

700


Hattem


saldo (onderste as)


-50

0

50

100

150

200

25

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zitten twee gemeenten uit de regio Noord-Veluwe, Oldebroek op nummer 1 en Hattem. In de top tien min komen we Apeldoorn, Zwolle en Epe weer tegen. Opvallend is de gemeente Arnhem in dit rijtje. In de top tien min zien we verder drie regiogemeenten: Ermelo, Nunspeet en Harderwijk, met bescheiden saldi overigens. Figuur 9-5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -800

-700

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

200

Oldebroek Dalfsen Kampen Hattem Raalte Bronckhorst Elburg Staphorst Zutphen Hellendoorn Nijkerk Ermelo Deventer Nunspeet Utrecht Harderwijk Arnhem Epe Zwolle Apeldoorn

aanvullende arbeidsmarktinformatie Heerde

2010

2011

18.313

18.300


7.590 7.000 -590

7.480 7.100 -380

uitkomsten pendelonderzoek inwoners die in de eigen gemeente werken (a) inkomende pendel (b) Uitgaande pendel (c) pendelsaldo

3.800 2.900 4.400 -1.500


8.200 46 %


6.700 57 %

Statistisch zakboek provincie Gelderland aantal inwoners



26

10.

Nunspeet

Bij de gemeente Nunspeet zien we dat dagelijks zo’n 5.800 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er ongeveer zo’n 5.550 de gemeente binnen komen om daar te gaan werken. Dat betekent een negatief pendelsaldo van rond de 250 personen. De binnenregionale pendelstromen van en naar Nunspeet zijn groter dan de buitenregionale. Daarbij is de buitenregionale pendelbalans -950 personen en de balans binnen de regio Noord-Veluwe (+) 700 personen. Figuur 10-1: samenvattend overzicht pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000 12.000

totaal

inkomende pendel




-1500

-1000

-500

0

500

1000

Als we de buitenregionale pendel uitsplitsen naar de diverse herkomst- en bestemmingsgebieden zien we een gevarieerd beeld. Nunspeet heeft sterke pendelrelaties met Overijssel, Stedendriehoek, Flevoland en Food Valley en met Utrecht. Met alle hier onderscheiden gebieden is er sprake van een negatieve pendelbalans. Het meest opvallend is dan de sterke uitgaande pendelstroom richting de provincie Utrecht. Die is vier keer zo hoog als de instroom Figuur 10-2: buitenregionale pendel 0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400


Stedendriehoek


saldo (onderste as)


-400

-300

-200

-100

0

100

200

27

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we een sterke relatie met Apeldoorn en Zwolle. In beide gevallen overtreft de uitgaande pendel de inkomende pendel. Het saldo met Zwolle verklaart dat met Overijssel, Apeldoorn dat met Stedendriehoek en Barneveld dat met Food Valley. De uitgaande pendelstroom richting Barneveld is opvallend; bijna zes keer zo groot als de inkomende pendel. Nunspeet boekt een (beperkt) positief pendelsaldo met Dronten, Epe en Kampen. Figuur 10-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

100

200

300

400

500

600

700

800


inkomende pendel

Kampen



-250

-200

-150

-100

-50

0

50

100

Als we ons beperken tot de regio Noord-Veluwe zien we dat in Nunspeet sterke pendelrelaties heeft met de buurgemeenten Harderwijk en Elburg. Richting Elburg is sprake van een aanzienlijk positief pendelsaldo en met Harderwijk is de pendelbalans juist omgekeerd. Verder zien we dat de inkomende pendel vanuit Oldebroek groter is dan de uitgaande pendel. In feite ‘haalt’ Nunspeet het positieve pendelsaldo binnen de regio uit Elburg en Oldebroek. De interactie met Hattem en Heerde is beperkt. Figuur 10-4: binnenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500


Hattem


saldo (onderste as)


-400

-200

0

200

400

600

800

28

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zitten vijf gemeenten uit de regio Noord-Veluwe, met Elburg op nummer 1. In de top tien min staan twee gemeenten uit de Noord-Veluwe: Harderwijk en Ermelo. Figuur 10-5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -600

-400

-200

0

200

400

600

800

Elburg Oldebroe Kampen Putten Dronten Epe Heerde Hardenbe Hattem Lochem Ede Almere Ermelo Lelystad Utrecht Amersfoo Zwolle Apeldoor Barneveld Harderwij

aanvullende arbeidsmarktinformatie Nunspeet

2010

2011


26.728

26.685


11.720 12.230 510

11.660 12.250 590


6.100 5.550 5.800 -250


11.900 51 %


11.650 52 %



29

11.

Oldebroek

Bij de gemeente Oldebroek zien we dat dagelijks zo’n 6.000 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er ongeveer 3.100 personen naar de gemeente Oldebroek komen om daar hun brood te verdienen. Dat betekent een negatief pendelsaldo van 2.900 personen. De pendelstromen van en naar buiten de regio zijn groter dan het totaal van die van en naar de gemeenten binnen de regio Noord-Veluwe. Zowel in de buitenregionale als de binnenregionale pendelrelaties is er sprake van een negatief pendelsaldo, respectievelijk -1.300 personen en 1.600 personen. Figuur11-1: samenvattend overzicht pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

totaal

inkomende pendel


uitgaande pendel saldo


-3.500 -3.000 -2.500 -2.000 -1.500 -1.000

-500

0

Als het gaat om de buitenregionale pendelrelaties zien we dat Oldebroek bijna uitsluitend interactie heeft met Overijssel. Uit de pendelrelatie met Overijssel is ongeveer 85 % van het (negatieve) buitenregionale saldo te verklaren. Figuur 11-2 buitenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500


Stedendriehoek


saldo (onderste as)


-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

30

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we vooral een relatie met Zwolle. Het saldo met Zwolle verklaart geheel de (negatieve) pendelbalans met Overijssel. De uitwisseling met de andere omringende gemeenten is beperkt. Wel is nog enige interactie met Kampen. Figuur 11-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

Apeldoorn Barneveld Dronten Epe inkomende pendel Kampen

uitgaande pendel saldo


-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we dat Oldebroek vooral een relatie heeft met Elburg. Die met de andere regiogemeenten is aanmerkelijk beperkter, maar toch is er wel enige interactie met de andere buurgemeenten, zoals Nunspeet, Hattem en Heeerde. Oldebroek heeft met alle gemeenten in de regio Noord-Veluwe een negatieve pendelbalans, en dan vooral met Elburg en Nunspeet. Figuur11-4: binnenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500


Hattem


saldo (onderste as)


-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

31

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zit geen enkele gemeente uit de regio Noord-Veluwe. De positie van de gemeente Utrechtse Heuvelrug is heel opvallend. De top tien min bevat alle regiogemeenten. De sterke per saldo uitstroom van pendelaars richting Zwolle is hierboven al besproken. Figuur 11-5: de pendelrelaties met top tien qua saldo. -1.200

-1.000

-800

-600

-400

-200

0

200

400

Utrechtse Heuvelrug Duiven Olst-Wijhe Zevenaar Beuningen Renkum Zutphen Deventer Hardenberg Doetinchem Nijkerk Barneveld Hattem Apeldoorn Ermelo Heerde Harderwijk Nunspeet Ellburg Zwolle

aanvullende arbeidsmarktinformatie Oldebroek

2010

2011


22.750

22.659


10.070 8.170 -1.900

9.980 8.340 -1.640

Uitkomsten pendelonderzoek inwoners die in de eigen gemeente werken (a) Inkomende pendel (b) uitgaande pendel (c) pendelsaldo

4.600 3.100 6.000 -2.900


10.600 43 %


7.700 60 %



32

12.

Putten

Bij de gemeente Putten zien we dat dagelijks zo’n 5.400 inwoners de gemeente verlaten om elders te gaan werken en dat er zo’n 3.000 naar Putten komen om daar aan de slag te gaan. Dat betekent dat de uitgaande pendel de inkomende pendel met zo’n 2.400 personen overtreft. Dat verschil is groter dan op grond van de verhouding tussen beroepsbevolking en werkgelegenheid verwacht zou mogen worden. Putten heeft duidelijk meer interactie buiten de regio dan binnen de regio. Dit is op zich niet verwonderlijk, gezien de ligging aan de zuidrand van de regio NoordVeluwe. Het pendelsado is zowel buitenregionaal als binnenregionaal negatief, respectievelijk 1.900 en -500 personen. Figuur 12-1: samenvattend overzicht pendel 0

2.000

4.000

6.000

8.000

10.000

totaal

inkomende pendel




-2.500

-2.000

-1.500

-1.000

-500

0

Bij de buitenregionale pendel zien we in de eerste plaats een sterke relatie met Food Valley. De pendelbalans met dit gebied is behoorlijk negatief: de uitgaande pendel is ruim twee keer zo groot als de binnenkomende pendel vanuit dit gebied. Verder is de relatie met Utrecht vermeldenswaard. Voor dit gebied geldt dat de uitgaande pendel vier keer zo groot is als de inkomende pendel. Figuur 12-2: buitenregionale pendel 0

500

1.000

1.500

2.000

2.500

3.000


Stedendriehoek


saldo (onderste as)


-1000

-800

-600

-400

-200

0

200

33

Als we kijken naar de pendelrelaties met de gemeenten die de regio Noord-Veluwe omringen, dan zien we sterke relaties met Barneveld en Nijkerk. Putten heeft met Nijkerk en Barneveld een negatieve pendelbalans. Daarmee is ook geheel verklaard waarom Putten met de regio Food Valley zoveel meer uitgaande dan inkomende pendel kent. Figuur 12-3: de pendelrelaties met de Noord-Veluwe omringende gemeenten. 0

200

400

600

800

1.000

1.200


inkomende pendel

Kampen



-500

-400

-300

-200

-100

0

100

Als we ons beperken tot regio Noord-Veluwe zien we voor Putten belangrijke pendelstromen naar en van Ermelo en Harderwijk. Daarbij is het wel zo dat de uitgaande pendel richting die beide gemeenten de inkomende pendel overtreft. Bij twee regiogemeenten is er sprake van een plusje in de pendelverhoudingen: Elburg en Oldebroek. De interactie met Hattem en Heerde is nagenoeg nihil. Figuur 12-4: binnenregionale pendel 0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400

1.600


Hattem


saldo (onderste as)


-250

-200

-150

-100

-50

0

50

100

34

De top tien van gemeenten met het hoogste positieve pendelsaldo (top tien plus) en de top tien met het hoogste negatieve saldo (top tien min) laat het volgende beeld zien. In de top tien plus zien we heel bescheiden saldi, er zitten twee gemeenten uit de regio Noord-Veluwe bij. In de top tien min zien we drie gemeenten uit de regio Noord-Veluwe. De positie van Nijkerk en Barneveld is hiervoor al besproken. Verder zien we een uitstroom naar de gemeenten Amersfoort en Utrecht en daarmee is al een flink deel (bijna tweederde) van de negatieve pendelbalans met de provincie Utrecht verklaard. Figuur 12-5: de pendelrelaties met top tien qua saldo.

-600

-500

-400

-300

-200

-100

0

100

Elburg Oldebroek Dronten Enschede Overbetuwe Kampen Montfoort Almelo Westervoort Brummen Zeist Apeldoorn Nunspeet Ede Utrecht Ermelo Harderwijk Amersfoort Barneveld Nijkerk

aanvullende arbeidsmarktinformatie Putten statistisch zakboek provincie Gelderland aantal inwoners beroepsbevolking * werkgelegenheid verschil tussen werkgelegenheid en beroepsbevolking

2010

2011

23.592

23.746

9.850 9.040 -810

9.880 9.360 -520


5.650 3.000 5.400 - 2.400


11.050 51 %


8.650 65 %



35

PENDEL REGIO NOORD-VELUWE 2010

Recommend Documents