Pedagogische Plan van Aanpak (PPA) PSZ Klein Duimpje ‘ Piramide’ Concept
Datum laatste herziening: 3 december 2013
Inleiding Als kinderopvang organisatie nemen wij zorg uit handen, maar we nemen niet de zorg van u als ouder over; we doen het samen. Het contact met u als ouder is dan ook heel belangrijk. Zo krijgt uw kind niet alleen thuis, maar ook bij ons de zorg en aandacht die het nodig heeft. Wij doen immers veel meer dan het letterlijk verzorgen van uw kind. Wij willen rekening houden met de behoeften van uw kind en inspelen op zijn belevingswereld en speelbehoeften. Denk hierbij aan dingen leren, samen spelen, leuke dingen doen zodat de kinderen met elkaar een fijne dag hebben. Wij willen een goed opvoedingsklimaat bieden van acceptatie, veiligheid en geborgenheid waarin uw kind zich goed kan ontwikkelen. Dit geeft kinderen de ruimte die ze zo nodig hebben en maakt het kindercentrum tot een plek waar uw kind graag komt en u uw kind met een gerust hart brengt. De pedagogische doelstelling van de SRK organisatie luidt als volgt: Het stimuleren van kinderen om zich op eigen unieke wijze en tempo te ontwikkelen tot zelfstandige individuen. Wij willen kinderen helpen zich te ontwikkelen tot zelfstandige en sociale volwassenen, die respectvol met hun medemensen omgaan. Wij willen de kinderen met name leren oog te hebben voor diversiteit, kenmerkend voor de hedendaagse samenleving. Om een vertaling te maken van deze (abstracte) pedagogische doelstelling naar de dagelijkse omgang van pedagogisch medewerkers met uw kind, zijn in het Handboek Pedagogisch Werken (HPW) handvatten en richtlijnen met betrekking tot pedagogisch handelen beschreven. In het Handboek staan verschillende mogelijkheden genoemd, waarbinnen elke locatie haar eigen keuzes kan maken. De keuzes van elke locatie is beschreven in het Pedagogisch Plan van Aanpak (PPA). Dit PPA is dus locatie specifiek en komt tot stand in samenspraak met het team van pedagogisch medewerkers van de locatie. Het pedagogisch plan van aanpak is geen statische beschrijving, maar is constant in ontwikkeling. Dit betekent dat op gezette tijden in het team wordt gediscussieerd over de pedagogische uitgangspunten en dat getoetst wordt of het handelen in de praktijk hierop aansluit. Waar nodig leidt dit tot bijstelling. Nieuwe medewerkers kunnen op basis van het PPA lezen hoe de werkwijze is op de peuterspeelzaal om zo de continuïteit in het handelen te waarborgen. Het PPA geeft u als ouder inzicht in de werkwijze op uw locatie. Ik wens u veel leesplezier bij het doornemen van het PPA. Met vragen kunt u altijd terecht bij de pedagogisch medewerkers. December 2013
Pedagogische visie SRK Er zijn veel meningen over het opvoeden van kinderen. Daarom is het voor Pedagogisch Medewerkers én ouders belangrijk dat duidelijk is wat de pedagogische visie van de Stichting Rijswijkse Kinderopvang (SRK) in grote lijnen inhoudt. In de Pedagogische Visie staan dan ook de keuzes, accenten en prioriteiten in ons pedagogisch handelen. Elk kindercentrum heeft een eigen Pedagogisch Plan van Aanpak (PPA), dat gebaseerd is op de Pedagogische Visie. Het PPA beschrijft aan de hand van een pedagogisch thema de invulling in de praktijk in het betreffende kindercentrum. Het thema kan geïnspireerd zijn door een pedagogisch gedachtegoed of op de specifieke mogelijkheden van een locatie. De PPA’s zijn ontwikkeld door het team en in nauwe samenwerking met de oudercommissie van het kindercentrum. Het PPA is geschreven voor zowel de medewerkers en de als de ouders. Pedagogisch medewerkers moeten deze visie onderschrijven, zodat zij naar de kinderen toe zoveel mogelijk dezelfde regels, normen en waarden hanteren. Daarnaast geeft de Pedagogische Visie ouders inzicht in het pedagogisch klimaat, zodat ouders weten wat ze op dat gebied van ons kunnen verwachten. Voor ouders is ook een verkorte versie beschikbaar. Een inkijkexemplaar van de Pedagogische Visie van de SRK in op de locatie beschikbaar. Het wettelijk kader voor de kinderopvang wordt gevormd door de Wet Kinderopvang (2005) en de Beleidsregels Kwaliteit Kinderopvang. Hierin staan vier pedagogische basisdoelen, waaraan de opvoedingstheorie van Professor J.A.M. Riksen-Walraven ten grondslag ligt. Deze doelen vormen de basis voor onze Pedagogische Visie. Onze pedagogische doelstellingen:
het bieden van emotionele veiligheid het bevorderen van de persoonlijke competentie het bevorderen van de sociale competentie kinderen helpen bij het zich eigen maken van normen en waarden.
Pedagogisch medewerkers zijn toegerust door hun opleiding om kinderen te begeleiden in hun welbevinden en ontwikkeling bij de opvang. Tijdens werkoverleggen, teamvergaderingen en individuele gesprekken worden pedagogisch medewerkers gestimuleerd in hun functioneren. Pedagogisch medewerkers kunnen ouders adviseren in externe instanties (fysiotherapie, logopedie, e.d.). Doorverwijzing naar externe instanties zoals jeugdzorg e.d. geschiedt door tussenkomst van leidinggevende en/of pedagogische staf.
Bieden van emotionele veiligheid Veilig “op avontuur” Basis van al het handelen van de pedagogisch medewerkers is het bieden van fysieke en emotionele veiligheid aan het kind. Veiligheid draagt niet alleen bij aan het welbevinden, maar is ook een belangrijke voorwaarde voor een positieve ontwikkeling van het kind. Pas als een kind zich veilig voelt, durft het namelijk “op avontuur” te gaan. Hiervoor moeten kinderen een vertrouwensband kunnen opbouwen met een aantal vaste personen. Die moeten het kind respecteren, accepteren en waarderen als een uniek persoon. Als zij op het juiste moment gehoor geven aan de behoefte van het kind, leert het kind op zijn omgeving te vertrouwen.
Bevorderen van de persoonlijke competentie “Jezelf leren kennen en een positief zelfbeeld“ Competentie is een combinatie van kennis (weten), vaardigheden (kunnen) en houdingen. Met de term persoonlijke competentie bedoelen we dat het kind leert wie het is, wat het kan, welke interesses het heeft en welke vaardigheden er nodig zijn in bepaalde situaties. We helpen kinderen zichzelf te leren kennen en een positief zelfbeeld te ontwikkelen. Persoonlijke competentie heeft ook te maken met weerbaarheid, zelfvertrouwen, eigenwaarde, flexibiliteit en creativiteit in het omgaan met verschillende situaties.
Bevorderen van de sociale competentie “Actie en reactie“ Elk kind krijgt individuele zorg en aandacht, maar in de kinderopvang heeft ook de groep een belangrijke functie. Onze kindercentra bieden opvoeding in de groep en bij gastouderopvang gebeurt dit binnen het gezinsverband. Kinderen leren hoe zich te gedragen in een groep; wachten op je beurt, elkaar helpen, respecteren van anderen, opkomen voor je eigen belang, samenwerken en samen feest vieren. Het zijn allemaal ervaringen die kinderen dagelijks meemaken in een groep. Een kind leert dat zijn gedrag bepaalde reacties bij anderen uitlokt.
Kinderen helpen bij het zich eigen maken van waarden en normen “Goed “en “niet goed” leren ervaren Om goed in de samenleving te kunnen functioneren, is het nodig dat kinderen de waarden, normen en regels van de maatschappij waarin zij leven, leren kennen en zich eigen maken. Een aantal gemeenschappelijke waarden en normen zijn bovendien onmisbaar om een goede samenwerking met ouders te hebben.
Waarden zijn die zaken (verworvenheden) die “waardevol” gevonden worden, zoals respect en eerlijkheid. Waarden die te maken hebben met rechtvaardigheid en met het helpen van anderen noemen we moreel besef. In termen van jonge kinderen zijn dat waarden die horen bij wat bijvoorbeeld lief en stout, gemeen of aardig is. Het besef van goed en kwaad is de belangrijkste waarde. Normen (afspraken, regels) zijn die waarden waaraan door een groot aantal mensen gelijk belang wordt gehecht. Bijvoorbeeld: je mag niet slaan of je mag niet voordringen als je op de glijbaan wilt.
Peuterspeelzaal Klein Duimpje Peuterspeelzaal Klein Duimpje is acht dagdelen per week geopend. De peuters komen in twee aparte groepen op vier dagdelen, in totaal 10 uur per week. De groep bestaat uit maximaal 18 kinderen. Alle dagdelen zijn twee dezelfde Pedagogisch Medewerkers (pmw) aanwezig. Wij werken met de Piramide methode, ons thema is dan ook Piramide. Bij eventuele afwezigheid van een vaste pmw, komt een invalster die bekend is met de Piramide methode. Het PPA is gemaakt door de twee pmw van Klein Duimpje i samenwerking met de locatiemanager en staf Pedagogisch werk. We hebben nog geen ouder commissie, maar de ouders hebben de mogelijkheid gehad het document te lezen en te beoordelen. Het PPA is ingedeeld naar de vier doelstellingen van de Pedagogische visie van de SRK.:
Het bieden van emotionele veiligheid Het bevorderen van de persoonlijke competentie Het bevorderen van de sociale competentie Kinderen helpen bij het zich eigen maken van Normen en Waarden.
Emotionele veiligheid Omgang met de kinderen: Ieder kind komt vier dagdelen per week spelen met dezelfde kinderen bij dezelfde leidsters. Dat zorgt voor houvast. Bij binnenkomst zorgen wij er voor dat het kind zich welkom voelt door het met de naam te begroeten en een hand te geven. De pmw’s zorgen voor een opgewekte sfeer en een positief sociaal klimaat, waarin het kind zich veilig kan voelen. Wij communiceren respectvol met elkaar, met ouders en met de kinderen; wij schreeuwen niet, wij zijn beleefd. Met de kinderen praten wij op ooghoogte, gebruiken geen kindertaal of verkleinwoordjes. Het dagritme pakket van Piramide zorgt voor structuur en een veilig gevoel. Op kaarten staat duidelijk met plaatjes aangegeven welke activiteiten er plaatsvinden. Zo kan het kind zien hoe de dag zal verlopen. Wij gebruiken ook de Piramide liedjes om de volgende activiteit aan te kondigen. Dit zorgt voor herkenning en biedt ook houvast.
Samenwerking met de ouders: Het dagdeel begint altijd met de spelinloop. Ouders worden gestimuleerd mee naar binnen te komen met hun kind en nog even samen te spelen, om zo de overgang van thuis naar speelzaal makkelijker te maken. Tijdens de spelinloop zien ouders waar hun kind mee bezig is en leren zij ook de andere kinderen, ouders en pmw’s beter kennen.
De ouders worden daarnaast ook geïnformeerd via de ouderfolder van Piramide. Bij ieder project krijgen zij een folder mee met informatie over het thema, liedjes, spelletjes, woordjes die aan bod komen en tips om zelf thuis met het kind te doen.
Binnen- en buitenruimte: Peuterspeelzaal Klein Duimpje beschikt over een groot licht speellokaal voor de kinderen. Het lokaal is veilig ingericht voor de peuters. Het spelmateriaal is overzichtelijk geplaatst in handzame bakken in open kasten. Op de bakken is een plaatje geplakt van het speelgoed dat er in zit. Zo kan het kind het zelf pakken en ook weer zelf opruimen. Per thema wordt een deel van het spelmateriaal gewisseld, zodat het aansluit bij het onderwerp. Bijvoorbeeld bij het thema ‘kleur en vorm’ wordt materiaal neer gezet waarmee dat geoefend kan worden. Bij het thema ‘verkeer’ liggen de puzzels van auto’s en vliegtuigen in de kast, de treinbaan, het stoplicht enzovoort. Dit zorgt voor herkenning en afwisseling. Wij zorgen ervoor dat er voldoende keuze is in materiaal, maar waken voor overdaad. Bij een te overweldigende hoeveelheid aan materiaal verliest het kind het overzicht. Door de overzichtelijke indeling in hoeken vindt het kind makkelijk zijn weg in ons lokaal. De aparte bakken en open kasten zorgen ervoor dat het kind zelf weet waar het materiaal moet worden opgeruimd.
Pedagogische organisatie: De groep heeft een vaste samenstelling van kinderen en pmw’s. Dit zorgt snel voor een vertrouwd gevoel. Tijdens de groepsexploratie zitten alle kinderen en pmw’s met elkaar in een kring. Ieder kind wordt bij deze activiteit betrokken en komt aan bod. Tijdens het vrije spel ligt het initiatief in eerste instantie bij de kinderen. De pmw’s observeren en indien nodig begeleiden of stimuleren zij een kind in zijn spel. Kinderen die achterstanden vertonen of dreigen vast te lopen, krijgen tutoring. Een van de pmw’s neemt één of twee kinderen even apart meestal in het lokaal zelf, om ze te ondersteunen. Bij preventieve tutoring maakt het kind al kennis met het doel van de activiteit, voordat deze in de groepsexploratie aan de orde komt. Het kind heeft dan meer kans mee te kunnen doen met de andere kinderen, zodat het zelfvertrouwen vergroot wordt. Hierdoor kan een positieve spiraal ontstaan en kunnen faalervaringen succeservaringen worden. Bij remediërende tutoring krijgt het kind tijdens en aan het einde van een project extra oefeningen en herhaling aangeboden.
Persoonlijke competentie Omgang met de kinderen: De pmw’s zorgen ervoor dat er al spelmateriaal klaarligt, wanneer de kinderen binnen komen. Zo wordt het kind uitgenodigd om te gaan spelen.
De ouders kunnen tijdens de spelinloop samen met hun kind een keuze maken uit het materiaal: knutselen, boekje lezen, spelletje, puzzel, verkleden enzovoort. Wanneer een kind zelf niet tot spel komt, zal de pmw hierbij helpen door samen rond te kijken wat er te doen is. Tijdens de tutoring wordt het kind individueel begeleid Kinderen die geen tutoring nodig hebben krijgen extra uitdaging en verdieping aangeboden.
Samenwerking met de ouders: Tijdens de spelinloop krijgen de ouders informatie over het thema waaraan gewerkt wordt. Bij ieder thema ontvangen zij ook een ouderfolder, waarin alles uitgelegd wordt. Ouders krijgen de gelegenheid om met pmw’s en met elkaar over opvoeding en eventuele problemen daarbij te praten tijdens de haal- en brengmomenten. Eenmaal per maand is er iemand van het ‘Opvoedburo’ aanwezig. Ouders kunnen hier terecht met vragen. Tijdens koffie ochtenden en speciaal georganiseerde themabijeenkomsten is er gelegenheid om dieper in te gaan op opvoedkundige zaken. Wij hebben een boekje te koop voor ouders. Hierin staan de ‘praatplaten’, de platen die bij de verschillende projecten worden gebruikt. Bij het boekje wordt ook de cd geleverd, waarop de liedjes staan die gebruikt worden bij de piramide methode. Tijdens de oudergesprekken wordt de pedagogische aanpak besproken met de ouders.
Binnen- en buitenruimte: Het lokaal is ingericht in verschillende hoeken zoals de creatieve hoek, ontdekhoek, huishoek, bouwhoek, leeshoek en kasten met spelmateriaal. Het lokaal en het aanwezige materiaal zijn veilig voor de kinderen. De pmw’s zorgen ervoor dat het veilig blijft door bepaalde regels: niet rennen, niet op de stoelen staan, torens van grote blokken niet te hoog bouwen enzovoort. Per project wordt een deel van het speelgoed gewisseld. Dit zorgt voor herkenning en afwisseling en zo voor nieuwe uitdagingen. Kinderen zijn vrij zelf te experimenteren met de verschillende materialen. In de creatieve hoek wordt kosteloos materiaal aangeboden met bijvoorbeeld lijm, kwasten en kinderscharen, maar zonder instructie. Zo kan het kind zelf beslissen wat en hoe hij het wil maken. Ook met het spelmateriaal mag geëxperimenteerd worden om bijvoorbeeld te ontdekken dat je blokken makkelijker kunt stapelen dan autootjes. De regels over het omgaan met spelmateriaal zijn: we gaan voorzichtig met het materiaal om, we gooien er niet mee, maken het niet expres kapot, we ruimen het weer netjes op.
Pedagogische organisatie: Ieder kind wordt geobserveerd door de pmw’s en begeleid in het spel en de sociale omgang met de andere kinderen. Wij betrekken de kinderen bij het groepsgebeuren en leren ze interesse te krijgen in de wereld om hen heen. Wij doen dit door te benoemen wat wij zien. Bijvoorbeeld: ‘Zien jullie wat een mooie toren X heeft gemaakt? Dat is knap hè!? Wie wil dat ook eens proberen? Wil jij het
misschien of willen jullie het samen doen?” Eventueel begeleiden we het bouwen van nog meer torens. Tijdens de groepsexploratie leren de kinderen samen en van elkaar meer over het thema. De tutor steunt de tutorkinderen tijdens deze activiteit. Tijdens het eten zitten de kinderen en pmw’s aan tafel in een opstelling waarbij iedereen elkaar kan zien. Kinderen leren op hun beurt te wachten, dank je wel te zeggen, netjes te eten en te drinken. Ook leren zij om naar elkaar te luisteren en niet door elkaar te praten. Positief gedrag verdient altijd een complimentje en dat werkt ook zeer stimulerend voor de andere kinderen. De piramide methode zorgt ervoor dat alle kinderen op hun eigen ontwikkelingsniveau begeleid kunnen worden.
Sociale competentie Omgang met de kinderen: Door dat de kinderen elkaar vier dagdelen per week zien, leren zij elkaar snel kennen. De kinderen leren respect te krijgen voor elkaar door naar elkaar te kijken. Wanneer een kind bijvoorbeeld iets van een ander afpakt, laten wij het kijken naar de reactie van het andere kind. Wij vragen dan “Kijk eens naar X, kijkt hij nu blij? Denk je dat hij het goed vindt wat je deed? Vraag het maar eens aan hem.” Of tegen het andere kind “Vind je het goed wat hij deed? Vertel hem maar dat je het niet wilt”. Zo leren wij de kinderen naar elkaar te kijken en te luisteren en conflicten op te lossen door te praten. De kinderen leren samen te spelen en samen te delen. Ook leren zij op hun beurt te wachten of op elkaar te wachten tot bijvoorbeeld iedereen zijn jas aan heeft. De pmw’s observeren de interactie tussen de kinderen onderling en grijpen alleen in wanneer dit nodig is. Dan leggen zij aan beide partijen uit hoe het anders kan of moet.
Samenwerking met de ouders: Tijdens het kennismakingsgesprek wordt met de ouders gesproken wat de meerwaarde is van het deel uitmaken van een groep. Tijdens het gesprek vertellen wij hoe het kind gaat leren om: samen met andere kinderen te spelen, samen te delen, op de beurt te wachten, op te ruimen enzovoort. Tijdens de spelinloop kunnen de ouders zelf zien hoe het er in de groep aan toe gaat en hoe hun kind daarmee omgaat.
Binnen- en buitenruimte: Wij beschikken over een grote lichte ruimte, die overzichtelijk is ingedeeld in hoeken. Hierdoor is er voldoende ruimte om met meerdere kinderen samen in de verschillende hoeken te spelen. De huishoek is bij uitstek geschikt om de sociale vaardigheden te leren, door situaties na te spelen. Maar ook samen bouwen, samen met de treinbaan, samen in de zandbak of samen knutselen vraagt om sociale vaardigheden.
Al het aanwezige materiaal is bestemd voor kinderen van 2 tot 4 jaar en er is voor elk wat wils.
Pedagogische organisatie: We stimuleren de kinderen om samen te spelen, rekening te houden met elkaar, elkaar te helpen, op elkaar te wachten, samen te delen enzovoort.
Eigen maken van normen, waarden, cultuur. Omgang met de kinderen: Peuterspeelzaal Klein Duimpje is een multiculturele speelzaal. Hoewel iedereen een andere achtergrond heeft, willen wij benadrukken dat alle kinderen gelijk zijn. Wij staan open voor kennis van allerlei culturele gebruiken en gewoontes. Juist door de verscheidenheid aan culturen hebben wij bewust gekozen voor het hanteren van de Nederlandse cultuur en de in Nederland algemeen geldende normen en waarden. De rol van de pmw’s begint bij het geven van het goede voorbeeld. Wij leggen de kinderen en de ouders uit wat wij van hen verwachten en waarom en ook wat zij van ons mogen verwachten. Bijvoorbeeld: bij binnenkomst en vertrek kijken wij elkaar aan, geven een hand en zeggen elkaar gedag.
Samenwerking met de ouders: De ouders worden tijdens het intakegesprek geïnformeerd over de regels die worden gehanteerd op de peuterspeelzaal. Tijdens de spelinloop ervaren zij hoe deze regels worden toegepast. Ouders kunnen altijd uitleg vragen over de door de pmw’s gehanteerde normen en waarden. In een persoonlijk gesprek, of tijdens een koffie ochtend met andere ouders bestaat de mogelijkheid om met elkaar te praten over de normen en waarden. Van de in Nederland algemeen geldende normen en waarden wordt niet afgeweken.
Binnen- en buitenruimte: De afspraken die zijn gemaakt: Het speelgoed blijft zo veel mogelijk in de daarvoor bestemde hoeken. De kinderen letten erop dat ze elkaar niet storen in hun spel. Bijvoorbeeld niet met de poppenwagen over de treinbaan. De kinderen moeten samen delen en niet iets afpakken van een ander. Binnen wordt niet gerend, gegooid, geschreeuwd. Puzzelen, knutselen, tekenen doen we aan tafel. Stoelen, banken en tafels zijn niet om op te staan. Er word niet geslagen of geduwd. We gaan voorzichtig met de spullen om, maken niets kapot.
Pedagogische organisatie: Goed gedrag word extra benoemd en geprezen. We wijzen kinderen erop als iemand iets goed doet, bijvoorbeeld dank je wel zeggen als je iets krijgt. Het kind krijgt een complimentje voor het gedrag. Dit is stimulerend voor het kind en voor de anderen. We benoemen hoe fijn het is als iemand je helpt, op je wacht, je bedankt enzovoort. Door de situatie en het effect te benoemen in bijvoorbeeld de groepsexploratie, wordt het voor de kinderen duidelijk wat je bedoelt. In de groepsexploratie laten wij bijvoorbeeld zien op welke verschillende mannieren je elkaar kunt begroeten. Kinderen krijgen de gelegenheid om zelf iets te vertellen of voor te doen. Op deze mannier komen zowel de verschillen als de overeenkomsten naar voren.
Visie Bij de PSZ Klein Duimpje werken we volgens een bepaalde methode. Deze methode heet Piramide. Wij staan erg achter deze methode en zijn trots hiermee te mogen werken. Piramide is een educatieve totaalmethode van Cito. Voor de methode zijn materialen ontwikkeld die alle speelzalen, kinderdagverblijven en basisscholen kunnen gebruiken. Uit onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek van de Universiteit van Amsterdam, de Universiteit van Groningen en het SCO-Kohnstamminstituut is bewezen dat de Piramide-methode effectief is. Piramide stimuleert jonge kinderen op een speelse manier in hun ontwikkeling. De methode heeft een sterke pedagogische basis, een krachtige leeromgeving en geeft een stevige stimulering van de ontwikkeling van vooral kinderen uit kansarme gezinnen en allochtone kinderen. De methode biedt een afwisseling van vrije en gerichte activiteiten. Piramide is opgebouwd rondom projecten. Deze gaan over vertrouwde dingen, zoals lente, huis, kleuren. Ieder jaar staan dezelfde thema’s op het programma. Ieder project is opgebouwd uit vier vaste stappen: Oriënteren, Demonstreren, Verbreden en Verdiepen. Daarmee wordt elk onderwerp dat aan bod komt telkens verder verkend. Piramide is een totaal programma. Dat betekent dat er aandacht is voor alle ontwikkelingsgebieden:
Persoonlijkheid- ontwikkeling en redzaamheid. Sociaal emotionele ontwikkeling. Motorische ontwikkeling. Creatieve kunstzinnige ontwikkeling. Ontwikkeling van de waarneming. Taalontwikkeling. Denkontwikkeling. Oriëntatie op ruimte en tijd.
Deze ontwikkelingsgebieden komen in elk thema in samenhang aan bod.
Pedagogisch Thema: Piramide Wij zijn zo enthousiast over de werkwijze van piramide, dat wij ervoor gekozen hebben deze werkwijze in ons PPA centraal te stellen. Om de werkwijze beter toe te lichten hebben wij hieronder de Piramide theorie uitgebreid beschreven.
Piramide Kinderen ontdekken de wereld spelenderwijs. Met de uitdagende activiteiten van Piramide wordt dit een feest. Het initiatief ligt in eerste instantie bij de kinderen. Waar nodig begeleiden de leidsters, de pedagogisch medewerkers of de leerkrachten bij het spelen en leren. Daarbij worden vier vaste stappen gevolgd: Oriënteren, Demonstreren, Verbreden en Verdiepen. Piramide is een totaalprogramma. Dat betekent dat er aandacht is voor acht ontwikkelingsgebieden. Deze ontwikkelingsgebieden komen altijd evenwichtig en in samenhang aan bod. Zo leren kinderen prettig om te gaan met elkaar en plezier te hebben in het spel. Naast cognitieve vaardigheden leren ze ook emotionele, motorische en een keur aan andere vaardigheden.
Acht ontwikkelingsgebieden De Piramide-methode richt zich op acht ontwikkelingsgebieden. Deze ontwikkelingsgebieden vormen de inhoud van het spel (de speel-leer omgeving) en van de projectthema’s. Alle ontwikkelingsgebieden komen evenwichtig én in samenhang aan bod. Kinderen breiden bijvoorbeeld hun woordenschat uit en ze leren tellen, maar ze leren ook om prettig om te gaan met elkaar en plezier te hebben in het spel. De acht ontwikkelingsgebieden zijn:
Persoonlijkheidsontwikkeling Zelfredzaamheid, zelfvertrouwen, zelfstandigheid, zelfcontrole en doorzettingsvermogen. Piramide legt de basis. Zo groeien kinderen op tot zelfstandige individuen. Sociaal-emotionele ontwikkeling Leren omgaan met zowel de eigen gevoelens als die van anderen. Piramide stimuleert een sociale en emotioneel ontwikkelde persoonlijkheid Ontwikkeling van de waarneming Voelen, proeven, ruiken, zien en horen. Piramide stimuleert kinderen al hun zintuigen te gebruiken. Een belangrijke voorwaarde om de wereld te ontdekken. Taalontwikkeling en ontwikkeling van lezen en schrijven Communiceren met kinderen én volwassenen, de woordenschat uitbreiden, interactief voorlezen. Piramide nodigt kinderen uit om te praten en bereidt ze voor op het leren lezen en schrijven. De taallijn VVE is in de Piramide-methode verwerkt. Denkontwikkeling en ontwikkeling van rekenen Ordenen van kleuren en vormen, classificeren, seriëren, maar ook omgaan met getallen, tellen en vergelijken. Piramide bereidt de kinderen voor op het leren rekenen. Oriëntatie op ruimte en tijd en wereldverkenning
Benoemen van lichaamsdelen, de kamers in een huis, de buurt of op reis gaan. Met de thema’s van Piramide exploreren kinderen de wereld om hen heen. Ook krijgen ze besef van volgorden waarin gebeurtenissen plaatsvinden. Motorische ontwikkeling Grote en kleine motorische vaardigheden. Piramide laat kinderen springen, mikken en dansen, maar ook omgaan met stiften, potloden, schaar en bereidt kinderen tevens voor op het schrijven van letters en cijfers. Kunstzinnige ontwikkeling Muzikale en beeldende ontwikkeling. Piramide stimuleert de creativiteit door samen muziek te maken en te beleven en door te dansen. De kinderen werken aan hun beeldende ontwikkeling door op een creatieve manier thema’s als kleur, vorm, licht en ruimte bezig te zijn. Technisch leren ze diverse materialen hanteren, zoals klei, verf, papier of textiel, tot en met kleur, vorm, licht en ruimte.
Speelleeromgeving De basis voor een effectief speel- en leerproces is een uitdagende speelleeromgeving. Zo worden er onder andere suggesties gegeven voor een ontdekhoek, huishoek, bouwhoek, taalhoek en een kunsthoek. Leerkrachten en leidsters krijgen handige tips om deze speelleeromgeving op helder gestructureerde wijze in te richten. Aantrekkelijke materialen maken kinderen enthousiast om te spelen of leren. Jonge kinderen verkennen zo de wereld. Een rijke speelleeromgeving stimuleert hen om zelf initiatieven te nemen en keuzes te maken. Een belangrijke voorwaarde om te leren.
Spelen Kinderen spelen graag. Door spelen ontdekken ze hun creativiteit, leren ze hun emoties te verwerken en kennis op te nemen. Piramide kent vrij spel en gericht spel. Bij het vrije spel ligt het initiatief bij het kind dat zelf kiest waarmee het wil spelen. Zijn de kinderen met een project bezig, dan spelen ze gericht spel. U verandert hoeken en plaatsen in het kader van het projectthema en geeft kinderen zo iedere keer nieuwe impulsen om te gaan spelen.
Spelprogramma Bij het Spelprogramma van Piramide, draait het om het initiatief van het kind. Toch heeft ook de leerkracht of leidster een belangrijke taak door de kinderen te observeren en waar nodig een nieuwe impuls aan het spel te geven. In het Spelprogramma, beschreven in de projectboeken, staan leuke suggesties om het spel van de kinderen in de hoeken op gang te brengen. Spelsoorten De Piramide-methode kent vijf soorten spel, die uitgewerkt worden per leeftijdsgroep: 1 Spel met materiaal 2 Motorisch- of bewegingsspel 3 Doen alsof spel
4 Beleving- en verwerkingsspel 5 Regelspel.
Piramide Spelboek In het Piramide Spelboek zijn deze spelsoorten per leeftijdsgroep uitgewerkt. Het boek geeft adviezen om het spel te begeleiden én te creëren en biedt tips om kinderen pedagogisch en didactisch te ondersteunen. Zelfstandig leren Kinderen zijn nieuwsgierig en willen zelf de wereld ontdekken: ze willen nieuwe dingen leren. In de Piramide-methode is volop ruimte voor zelfstandig leren. Kinderen krijgen een rijke leeromgeving aangereikt, waarin ze eigen initiatieven kunnen ontplooien. Tijdens de projecten wordt bijvoorbeeld een aantal hoeken aangepast aan het thema. Piramide motiveert de kinderen en prikkelt hun nieuwsgierigheid.
Projecten Piramide is opgebouwd rond projecten. Een Piramideproject is een geheel van activiteiten waarin één ontwikkelingsgebied centraal staat en de andere ontwikkelingsgebieden ondersteunend werken. Elk project duurt twee tot drie weken. De activiteiten worden uitgevoerd in vier fasen: oriënteren, demonstreren, verbreden en verdiepen. In ieder leerjaar komen dezelfde onderwerpen aan bod, maar steeds op een hoger niveau. De onderwerpen van de projecten zijn heel verschillend, maar ze hebben één ding gemeen: ze zijn afkomstig uit de wereld van kinderen. In de projecten vindt u allerlei activiteiten, toepassingen, ideeën, spelletjes, liedjes en natuurlijk een veelheid aan verwerkingsmogelijkheden. De basis van ieder project is een netwerk van begrippen. Deze begrippen gebruikt u eerst bij het Spelprogramma. Bij het Groepsprogramma en bij het Tutorprogramma kunt u de begrippen gebruiken in de activiteiten en in de woordenschatuitbreiding. De basisbegrippen kunt u aan het eind toetsen. Voert u gedurende een jaar alle projecten van een groep uit, dan heeft u een leerlijn gevolgd waarin alle belangrijke ontwikkelingsgebieden aan bod komen. Doet u dat over een periode van meerdere jaren, dan heeft u een totale doorlopende leerlijn. Een Piramide project bestaat uit een mix van drie programma's: Spelprogramma Bij het Spelprogramma staat het initiatief van het kind voorop. U observeert of het kind voldoende initiatief neemt, hoe betrokken het is bij zijn spel en wat zijn spelniveau is. Voor elk project brengt u de hoeken van het lokaal in de sfeer van het nieuwe thema. Groepsprogramma Het Groepsprogramma is de kern van ieder project. Vanuit uw initiatief onderzoeken de kinderen een bepaald thema. Daarnaast voeren ze een aantal cursorische activiteiten uit. De Groepsexploratie bestaat uit vier stappen: Oriënteren, Demonstreren, Verbreden en Verdiepen. Met behulp van deze stappen onderzoekt u samen met de kinderen ‘stapsgewijs’ een onderwerp. Tutorprogramma
Tutoring is individuele hulp in de groep aan kinderen die extra stimulering nodig hebben. De tutoring van iedere stap gaat vooraf aan de Groepsexploratie. Het tutorprogramma heeft in hoofdlijnen dezelfde opbouw als het Groepsprogramma. Kinderen die aan het eind van het project de basisbegrippen nog niet kennen, krijgen remediërende tutoring.
Evaluatie Dagelijks observeert u de kinderen in de groep. Hoe rijk is hun spel? Hoe zelfstandig leren zij? Wat is het ontwikkelingsniveau van het kind? U registreert welke activiteiten het kind heeft uitgevoerd. Bij de groepsactiviteiten let u op de betrokkenheid van de kinderen en of ze actief leren. Om zicht te houden op wat de kinderen gemaakt hebben, gebruikt u een portfolio. Halfjaarlijkse evaluatie Elk halfjaar evalueert u de ontwikkeling van alle kinderen met behulp van observatielijsten en enkele toetsen. Hebben de kinderen voldoende geleerd? Moet het programma voor het komende halfjaar bijgesteld worden? Komen er kinderen in aanmerking voor het tutorprogramma? Er zijn observatielijsten voor peuters en kleuters voor sociaal-emotionele ontwikkeling, motoriek en speelwerkgedrag. Voor groep 1 en 2 gebruikt u de methodeonafhankelijke toetsen van het Leerling- en onderwijs-volgsysteem. Er zijn toetsen voor Ordenen, Taal en Ruimte en Tijd. Van deze domeinen zijn er ook toetsen beschikbaar voor peuters in het Peutervolgsysteem. Diagnostische evaluatie Vermoedt u dat een kind problemen heeft? Is er misschien sprake van een achterstand? Dan gebruikt u de Observatie- en Hulpprogramma's. Hiermee stelt u eenvoudig vast waar de problemen zich voordoen. Zo kunt u tijdig gerichte hulp bieden. Leidster/leerkrachtevaluatie Hoe gaat u om met de kinderen? Bent u in staat uw kinderen zo te begeleiden dat ze goede resultaten behalen? U kunt ook uzelf evalueren met behulp van onze Bekwaamheidsspiegel.
Algemene zaken In dit hoofdstuk zullen we een aantal algemene zaken bespreken die door de GGD voorgeschreven worden en dus ook vastgelegd moeten zijn. De onderwerpen die onder de algemene zaken worden voorzien zijn: Basisgroepen Buitenruimte Feesten Basisgroepen
Buitenruimte De buitenruimte bij Kleine Duimpje is vrij ruim. Het is een openbaar schoolplein, inclusief een park. Over het spelen in het park zijn duidelijke afspraken gemaakt die in de huisregels zijn terug te vinden. Het is plein is kindvriendelijk ingericht met een aantal speeltoestellen. Daarnaast hebben we voldoende speelmateriaal aanwezig. De verschillende fietsen en loopauto worden door de kinderen veel gebruikt.
Feesten Verjaardagen worden gevierd in de kring en er wordt gezonken door de kinderen. Er wordt indien geregeld ook uitgedeeld door de jarige en wij zorgen voor een klein cadeau. Het sinterklaasfeest wordt ieder jaar gevierd. Mede omdat er voor dit feest al veel aandacht is kiezen wij er veel voor om 1 dag de sint centraal te stellen. Hoe wij deze dag inrichten bespreken wij in een voorafgaande vergadering. Wij kopen of een groot cadeau voor de groep of voor ieder kind een kleinigheid (of combinatie) Tijdens de kerst richten wij ons met name op het knutselen van kaarten en kerstwerkjes.
Gebouw Voor het ondernemen van allerlei binnenactiviteiten zijn de kinderen aangewezen op één lokaal. De kinderen zijn beneden en zij hebben ook de speelgang tot hun beschikking. De kinderen spelen buiten onder het toeziend oog van een pedagogisch medewerker. Daarnaast kan gebruik worden gemaakt van de gymzaal in het schoolgebouw. De kinderen mogen niet zelfstandig de groepsruimte verlaten: er gaat een pedagogisch medewerker mee. Alle locaties van de SRK beschikken over een aantal beleidsdocumenten en protocollen over pesten, kindermishandeling, kinderparticipatie en uitstapjes.
Opleiding De pedagogische medewerkers hebben een afgeronde relevante opleiding voor de kinderopvang genoten. Daarnaast hebben de medewerkers een EHBO-diploma en/of BHV-
diploma. Ook volgen de medewerkers regelmatig speciale cursussen en trainingen op het gebied van kinderopvang. Bij SRK wordt het proces ‘welbevinden en ontwikkeling van kinderen’ uit het Handboek Kwaliteit gehanteerd. Pedagogisch medewerkers zijn opgeleid om kinderen en hun ontwikkeling te begeleiden. Wanneer een afwijking in de ontwikkeling wordt gesignaleerd wordt dit geobserveerd en besproken door de pedagogisch medewerkers met de Clustermanager. De pedagogische staf van SRK kan altijd geraadpleegd worden voor ondersteuning. Een ondersteunend document ‘ontwikkelingsproblemen bij kinderen’, is aanwezig in de Documentenwijzer Pedagogisch Werken. Bij SRK is ook een proces indicatie en plaatsing met bijbehorende werkinstructie als blijkt dat de ontwikkeling van een kind stagneert, waardoor de plaats in de opvang niet gegarandeerd kan zijn. Observaties en/of bijzonderheden in de ontwikkeling van kinderen worden verslag gelegd en in een kinddossier bewaard. Pedagogisch medewerkers zijn toegerust door hun opleiding om kinderen te begeleiden in hun welbevinden en ontwikkeling bij de opvang. Tijdens werkoverleggen, teamvergaderingen en individuele gesprekken worden pedagogisch medewerkers gestimuleerd in hun functioneren. Pedagogisch medewerkers kunnen ouders adviseren in externe instanties (fysiotherapie, logopedie, e.d.). Doorverwijzing naar externe instanties zoals jeugdzorg e.d. geschiedt door tussenkomst van leidinggevende en/of pedagogische staf.
Huisregels Hieronder volgen de afspraken op het gebied van pedagogisch handelen, omgeving, groepsproces, activiteiten en (spel-) materiaal. De pedagogisch medewerker geeft het kind vertrouwen door een positieve houding naar het kind te hebben; De kinderen zijn veelal vrij zelf te kiezen wat ze willen gaan doen op het kindercentrum; De kinderen worden uitdagend materiaal en spellen aangeboden rekening houdend met hun ontwikkelingsniveau; Een voorwaarde is dat er nadruk wordt gelegd op het proces en niet op het product of resultaat. De kinderen elkaar laten stimuleren in het ontdekken van hun eigen mogelijkheden; De kinderen worden onder meer de mogelijkheden geboden om hun ideeën uit te werken door gebruik te maken van creatief materiaal, de ruimte zoals de gymzaal en spelmaterialen; De kinderen worden gestimuleerd zelf conflicten onderling op te lossen.
Voor de Ouders Wij willen graag dat U zelf de kinderen ophaalt. Uit veiligheidsoverweging sturen wij geen kinderen naar de auto toe. Graag horen wij van u als uw kind(eren) door iemand anders word(t)(en) opgehaald. Indien uw telefoonnummer of adres wijzigt, vergeet dit dan niet door te geven aan ons. Speelgoed van thuis mag worden meegenomen. Bij kwijtraken of kapot gaan van het speelgoed kunnen wij niet aansprakelijk gesteld worden.
Wilt u laten weten als u om dringende reden later komt? Wilt u ons op de hoogte stellen als u kind last van hoofdluis heeft. Dit om verspreiding te voorkomen. Kinderen mogen geen snoep van huis op de opvang eten. Dit blijft indien van toepassing in de tas zitten en mag niet worden opgegeten in het bijzijn van andere kinderen.
