Pedagogisch werkplan PSZ
STICHTING KINDEROPVANG HEERHUGOWAARD Ingangsdatum Versiedatum basis Versiedatum vestiging Laatste wijziging Evaluatie datum Norm Nr. Versienummer Proceseigenaar
: 02-12-2009 : 18-06-2012 : 01-03-2013 : 20-01-2014 : September 2014 : 4.5.1.1 :2 : Beleidsmedewerker pedagogiek
Pedagogisch werkplan Peuterspeelzaal het Landgoed
De Zonnebloem
Inhoudsopgaven INLEIDING...................................................................................................................................................... 3 H1. TYPERING KINDERCENTRUM ............................................................................................................ 4 1.1 DE STAMGROEPEN ....................................................................................................................................... 4 1.2 INDELING GEBOUW ....................................................................................................................................... 4 1.3 GROEPSGROOTTE ....................................................................................................................................... 4 1.4 OPENINGSTIJDEN ......................................................................................................................................... 4 1.5 VIER OGEN PRINCIPE ................................................................................................................................... 4 1.6 ONDERSTEUNING PEDAGOGISCH MEDEWERKERS ...................................................................................... 5 H2. WENNEN EN BEGROETEN, OUDERCONTACTEN .......................................................................... 5 2.1 W ENNEN ...................................................................................................................................................... 5 2.2 BEGROETEN ................................................................................................................................................. 5 2.3 OUDER CONTACT ......................................................................................................................................... 6 H3. ACTIVITEITEN AANBOD ...................................................................................................................... 6 3.1 VRIJSPEL ...................................................................................................................................................... 6 3.2 ACTIVITEITEN AANBOD ................................................................................................................................. 6 H4. DAGRITME EN OVERGANGSMOMENTEN ....................................................................................... 7 H5. SAMENSPELEN EN SAMENLEVEN ................................................................................................... 7 H6. VERSCHONEN EN ZINDELIJK WORDEN .......................................................................................... 8 6.1 VERSCHONEN .............................................................................................................................................. 8 6.2 ZINDELIJKHEID ............................................................................................................................................. 8 H7. TAAL EN COMMUNICATIE .................................................................................................................. 9 7.1 INTERACTIE GROEP EN INDIVIDUEEL ............................................................................................................ 9 7.2 BELONEN, CORRIGEREN EN CONFLICTEN.................................................................................................... 9 H8. INRICHTING .......................................................................................................................................... 10 8.1 BINNEN ....................................................................................................................................................... 10 8.2 BUITEN ....................................................................................................................................................... 10 H9. SAMENWERKING BASISSCHOOL ................................................................................................... 10 9.1 AFSTEMMING AANBOD ............................................................................................................................... 10 9.2 AFSTEMMING PEDAGOGISCH KLIMAAT....................................................................................................... 10 9.3 AFSTEMMING EDUCATIEF HANDELEN......................................................................................................... 11 9.4 OUDERBELEID ............................................................................................................................................ 11 9.5 ZORGBELEID .............................................................................................................................................. 11
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 2 van 11
Inleiding Het pedagogisch werkplan is een leidraad voor het pedagogisch handelen op de groep. De vijf pedagogische doelen uit het pedagogisch beleid vormen de basis voor het pedagogisch werkplan. In het algemene pedagogisch beleidsplan worden de volgende pedagogische doelen genoemd: A. bieden van een veilige, stimulerende, uitdagende omgeving aangepast aan de leeftijd van het kind. B. het stimuleren van kinderen om hun eigen mogelijkheden te ontdekken; C. het stimuleren van de zelfstandigheid en zelfredzaamheid van kinderen; D. kinderen handvatten bieden bij het ontwikkelen van zelfvertrouwen, eigenwaard en hebben van respect voor zichzelf en voor anderen. E. het stimuleren van sociaal gedrag. Door de pedagogische doelen na te streven bieden wij kinderen de optimale situatie om te kunnen: ‘Spelen, ontdekken, groeien’ Om tot een goede leidraad voor het pedagogisch handelen te komen worden de vijf doelen afgezet tegen de pedagogische middelen. Dat zijn de ‘mogelijkheden in de uitvoering’ die je in de kinderopvang hebt om de gestelde doelen te bereiken. Deze middelen zijn: 1. pedagogisch medewerker - kind interactie, 2. de fysieke omgeving, 3. de groep, 4. het activiteitenaanbod, 5. het spelmateriaal. De pedagogisch werkplannen worden per locatie per opvangvorm opgesteld. De specifieke mogelijkheden en kansen van de locatie worden verwerkt in het werkplan. In het pedagogisch werkplan staat middels de onderdelen vanuit het Pedagogisch Kader 0-4 jaar, uitgewerkt hoe de diverse middelen worden ingezet om de vijf doelen binnen de peuterspeelzaal te bereiken. Het pedagogisch werkplan is een dynamisch stuk die per locatie wordt geëvalueerd en bijgesteld. De pedagogisch medewerker is individueel en als team verantwoordelijk voor een optimale samenwerking ten guste van het professioneel pedagogisch handelen naar de kinderen. Er is ruime om elkaar aan te vullen en te inspireren. Concrete werkafspraken, dit werkplan, termijn planning en methodisch werken ondersteunen een goede samenwerking waar ruimte is voor individueel creatieve inbreng. De pedagogisch medewerkers leveren zelf de belangrijkste bijdrage aan het pedagogisch klimaat door hun handelen op de groep. Kwaliteitsmanagement systeem Binnen SKH wordt de kwaliteitszorg methodisch en systematisch vormgegeven middels een kwaliteitsmanagement systeem. In dit kwaliteitsmanagement systeem worden alle activiteiten van de SKH in kaart en met elkaar in verband gebracht. De afspraken over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en werkwijze zijn vastgelegd in het kwaliteitshandboek. Dit werkplan is een onderdeel van het kwaliteitsmanagement systeem. In het kwaliteitshandboek zijn de overige richtlijnen die mede met dit stuk in verband staan opgenomen. Binnen dit document zal dan ook naar enkele van deze documenten verwezen worden.
Peuters maken een verbazingwekkende groei door in korte tijd, het is een uitdaging voor ouders en pedagogisch medewerkers de kinderen in deze leeftijd te mogen begeleiden.
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 3 van 11
H1. Typering kindercentrum 1.1 De stamgroepen1 Peuterspeelzaal de Zonnebloem is onderdeel van Kindercentrum het Landgoed. Binnen het kindercentrum zijn drie kinderdagverblijf groepen, twee groepen buitenschoolse opvang en de peuterspeelzaal. In het gebouw is ook basisschool de Vlindertuin gehuisvest. We zijn gestart met het ontwikkelen van een bredere samenwerking tussen school en opvang/ psz waarbij we de gezamenlijk visie hebben uitgesproken: Alle kinderen van 0 tot en met 12 jaar van 7.00 tot 18.00 uur onder één dak! 1.2 Indeling gebouw De Zonnebloem is gehuisvest in een ruime groepsruimte die ook gebruikt wordt door de bso. De inrichting is aangepast op beide doelgroepen. De groepsruimte is gesitueerd aan de zijkant van het pand en grenst aan het schoolplein en via de hal aan het kleutergymlokaal. De toiletten zijn op de hal, de peuters maken gebruik van het toilet onder toezicht van de pedagogisch medewerker. Gebruik ruimtes buiten de basisgroep Soms wordt er gebruik gemaakt van ruimtes buiten de basisgroepen. Buitenspelen Via het schoolplein gaan de kinderen, onder begeleiding, naar het speciaal ingerichte en afgesloten buitenspeelterrein van de opvang. We gebruiken hierbij de samen op stap lijn om gezamenlijk en veilig over het plein te wandelen. Hal De aangrenzende hal aan de peuterspeelzaalruimte wordt incidenteel gebruikt voor het spelen met de bijvoorbeeld de grote blokken. Het spelen op de hal gebeurd onder begeleiding van een pedagogisch medewerker. Gymzaal Er wordt incidenteel gebruik gemaakt van het kleutergymlokaal, bv met de pietengym of als er behoefte is aan meer bewegingsruimte en het buiten regent. Hierbij steken de kinderen gezamenlijk de hal over en zijn de pedagogisch medewerkster (pedagogisch medewerker) altijd aanwezig. Uitstapjes buiten de deur Op sommige momenten als het rustig is hebben we de mogelijkheid om eens een uitstapje te maken. Meestal is dat dan een uitstapje in de buurt, een boodschap doen of even naar een speeltuintje in de buurt. Er wordt dan gebruik gemaakt van de bolderkar of het evacuatiekoord. 1.3 Groepsgrootte De Zonnebloem heeft plek voor 16 kinderen in de leeftijd van 2,5 tot 4 jaar. Er zijn 2 gediplomeerde pedagogisch medewerkers werkzaam bij de Zonnebloem. Beide pedagogisch medewerker hebben de training over de methode Puk en Ko gevolgd. 1.4 Openingstijden De Zonnebloem is open op dinsdag van 13.00 uur tot 15.15 uur en op vrijdag van 8.45 uur tot 12.45 uur. 1.5 Vier ogen principe Op de peuterspeelzaal staan te allen tijde twee pedagogisch medewerkers op de groep. Op Het Landgoed zijn medewerkers nooit alleen in het pand. Indien dit in nood gebeurd is de achterwachtregeling van toepassing.2 1
Stichting Kinderopvang Heerhugowaard (SKH) volgt te allen tijde de landelijke richtlijnen betreffende de leidster kind ratio.
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 4 van 11
Het Landgoed werkt verder transparant door: - we hebben meerdere groepen in het pand. - medewerkers lopen regelmatig bij elkaar binnen. - bij de ingang van de groepen glas zit waardoor we elkaar kunnen zien. Er zit ook een basisschool in het pand. Er lopen dus met grote regelmaat mensen langs. - de SKH is nauwkeurig in het volgen van de regels omtrent leidster-kind ratio. Met de oudercommissie is de situatie van het vierogen principe op Het Landgoed besproken. De wordt minimaal eenmaal per jaar geëvalueerd. 1.6 Ondersteuning pedagogisch medewerkers De pedagogisch medewerkers worden ondersteund in de uitvoering door de locatiemanager en middels vast overleg structuur3. Op verzoek kan de beleidsmedewerker pedagogiek om advies of ondersteuning worden gevraagd. Indien pedagogische ondersteuning noodzakelijk is zal dit in de vorm van observeren en coachen door de locatiemanager of de kwaliteit medewerker pedagogiek gebeuren. De procedure signaleren opvallend gedrag wordt gevolgd bij zorg om kinderen in hun ontwikkeling en gedrag. Hierin is o.a. beschreven hoe ouders eventueel doorverwezen worden naar passende instanties die ondersteuning kunnen bieden. Op de groepen kunnen stagiaires meedraaien. Stagiaires kunnen een extra handje op de groep beteken waardoor er meer ruimte is voor de werkzaamheden.
H2. Wennen en begroeten, oudercontacten 2.1 Wennen4 Als het kind voor het eerst op de groep komt vinden we het belangrijk dat ouder(s) en kind zich welkom voelen. De pedagogisch medewerkers (en indien aanwezig de locatiemanager) stellen zich voor aan de ouder(s) en begroeten het kind bij de naam. Eén van de pedagogisch medewerkers voert het kennismaking gesprek met de ouder(s) waarbij alle gegevens worden uitgewisseld. De pedagogisch medewerker laat ouder(s) en kind de groep zien. We vinden het belangrijk het kind de tijd te geven om alles in zich op te nemen en te wennen. Het dagritme heeft over het algemeen altijd dezelfde opbouw zodat kinderen hier hun houvast aan kunnen ontlenen en sneller gewend zijn. We vinden het belangrijk dat het kind duidelijkheid krijgt over wat er gaat gebeuren en verwoorden dit zoveel mogelijk voor het kind, met name bij overgangmomenten. Als we merken dat het kind het nodig heeft maken we een afspraak met de ouder om eerder te komen halen of even langer te blijven. Als de ouder daar behoefte aan heeft kan deze altijd even bellen om te horen hoe het met hun kind gaat. Belangrijk is dat er een gevoel van vertrouwen opgebouwd kan worden met ouders en kind. Dit doen we door tijd te maken voor overdracht naar ouders bij haal en breng momenten. Het kind te begroeten bij naam en aandacht te hebben voor de behoefte van het kind op het moment. Maatwerk en inspelen op signalen van het kind staat bij het wennen voorop. 2.2 Begroeten 2.2.1 Brengmoment We begroeten elk kind bewust bij binnenkomst. Er staat spel materiaal klaar op de tafel en grond zodat de kinderen uitgenodigd worden te gaan spelen met bekend of soms onbekend materiaal. We nodigen ouders uit om even mee te spelen met hun kind en daarna bewust afscheid te nemen. Als daar behoefte aan is gaan we samen zwaaien naar de ouder. Als we merken dat het kind of de ouder hier moeite mee heeft bieden we onze hulp aan en stimuleren we de ouder kort en duidelijk afscheid te nemen. Als het kind verdrietig is zal de pedagogisch medewerker het kind troosten en hem/haar de 2
Zie P4.11 voor de procedure Achterwacht. P 4.21 Structurele feedback. 4 Voor de wenperiode wordt P1.3.a Wenperiode aangehouden. 3
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 5 van 11
gelegenheid geven om verdrietig te zijn, verwoorden zijn gevoelens en spelen in op de behoefte van het kind, even bij je zitten, juist niet, spel aanbieden of even laten lopen door de ruimte. Ouders kunnen later altijd bellen om te horen hoe het gaat. 2.2.2 Haalmoment Aan het eind van de ochtend of middag sluiten we bewust af in de kring of aan tafel, praten nog even over wat we gedaan hebben en zingen een ophaal liedje. Op deze manier worden kinderen niet midden in hun spel opgehaald en maken we de overgang van psz naar huis duidelijk. Om een goed overzicht te hebben en voor de overdracht naar ouders staat een pedagogisch medewerkers bij de deur en blijft de andere pedagogisch medewerkers bij de kinderen in de kring. We vinden het belangrijk om ouders te vertellen als er bijzonderheden zijn, maar ook de gewone leuke momenten met de kinderen. We nemen bewust afscheid van de kinderen. 2.3 Ouder contact Bij de haal en breng momenten is er altijd gelegenheid tot een kort overdracht moment en het stellen van vragen. Ouders worden bij het brengen in de gelegenheid gesteld even mee te spelen met hun kind. Als ouders een gesprek willen kan er een afspraak gemaakt worden met de pedagogisch medewerker. Ook als de pedagogisch medewerkers zich zorgen maakt over de ontwikkeling of het welbevinden van het kind zal ze dit bespreken met de ouders en een afspraak maken. Daarnaast is er een eind gesprek als het kind 4 jaar wordt waarbij de estafette besproken wordt. Deze wordt ook met 2 jr en 10 mnd ingevuld, dan volgt alleen een gesprek als daar aanleiding toe is. De ouder kan het estafette formulier wel inzien op de vestiging. We organiseren twee keer per jaar een koffiemoment waarbij we de ouders uitnodigen om gezellig met de kinderen aanwezig te zijn. Hiermee willen we de ouderbetrokkenheid bevorderen en ouders de gelegenheid geven met elkaar in contact te komen. Oudercommissie5 Het Landgoed heeft een oudercommissie met vijf ouders.
H3. Activiteiten aanbod 3.1 Vrijspel Peuters leren door spelen en onderzoeken, ze willen alles nu en veelal zelf doen. Dat is soms moeilijk omdat ze meer willen dan ze zelf kunnen en zich in een groep bevinden. We zullen de kinderen hierin begeleiden en ondersteunen, ze uit dagen en soms af remmen. Tijdens het vrijspel mogen de kinderen zelf een activiteit kiezen. We bieden hiertoe verschillend speelgoed aan op tafel en in de groep (verschillende hoeken of op het kleed). We kiezen ervoor dat niet al het speelgoed door de kinderen uit de kast gepakt kan worden, dit leren we de kinderen ook. Hierdoor blijft het voor de kinderen overzichtelijk en doordat het materiaal afwisselend wordt aangeboden, worden ze uitgedaagd ook regelmatig met iets anders te spelen. We kiezen er buiten soms voor helemaal geen materiaal (bv fietsjes) aan te bieden zodat kinderen gebruik gaan maken van wat ze buiten vinden en zelf aan spel bedenken. Bij het vrijspelen volgen we het spel van de kinderen. Soms speelt de pedagogisch medewerker met de kinderen mee. Op deze manier kunnen we bijvoorbeeld andere kinderen ook bij het spel betrekken of kinderen helpen hun spel uit te breiden. Als kinderen bijvoorbeeld regelmatig treintje spelen kan de pedagogisch medewerker ook instappen en vragen: "waar gaan we vandaag naar toe? Rijdt je ook mee..., we gaan naar....... " 3.2 Activiteiten aanbod We proberen het activiteitenaanbod gevarieerd en leeftijdadequaat aan te bieden. We bieden de activiteiten aan rondom thema's en gebruiken ook de methode Puk en Ko. Bij de keuze van het thema sluiten we aan bij de belevingswereld van de kinderen. Binnen het thema bieden we activiteiten die aanspraak maken op alle ontwikkelingsgebieden van de kinderen (cognitief, taal, sociaal, emotioneel, moreel, motoriek, communicatief, creatief/ fantasie). Activiteiten zijn o.a. plakken, verven, knippen, zingen, vertellen, kleien, verkleden, dansen, voorlezen. 5
Zie voor taken oudercommissie het kwaliteitshandboek, ‘Reglement oudercommissie’.
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 6 van 11
We zorgen er voor dat de kinderen zich veilig voelen en veel plezier hebben. Hierdoor zullen ze uitgedaagd worden mee te doen en op ontdekking te gaan waardoor ze in hun ontwikkeling kunnen groeien. Bij de activiteiten laten we de kinderen zoveel mogelijk ontdekken en zelf doen wat ze aankunnen of leuk vinden en zijn we niet gericht op het resultaat. Het plezier en het ontdekken van het materiaal en eigen talenten staan centraal. Uiteraard weten we dat ouders het leuk vinden om af en toe een "werkje" mee naar huis te nemen, ook kinderen vinden dit erg leuk, hier houden we rekening mee, maar dit is echter nooit ons hoofddoel. De activiteiten worden voor de hele groep of in een kleiner groepje kinderen aangeboden. We stimuleren de kinderen hieraan deel te nemen, maar als ze echt niet willen is dat ook prima. We vieren de verjaardag van de kinderen in overleg met de ouders. De jarige job krijgt een feestmuts en we toveren een cadeautje volgens vast ritueel en liedje. Bij drie jaar vieren we het in de kring met de kinderen. We hebben ervaren dat het jarige kind in de belangstelling staan soms best moeilijk vindt en dit in aanwezigheid van ouders nog versterkt wordt. Met vier jaar worden de ouders uitgenodigd dit samen mee te vieren. Trakteren gaat in overleg met ouders en we vragen hierbij te letten op niet te overdadig en te veel suiker. Gebruik ruimtes buiten de basisgroep Gymzaal De gymzaal wordt voor de volgende doelen gebruikt: - Grove motoriek. Als het slecht weer is kunnen de kinderen in de gymzaal activiteiten betreffende de grove motoriek doen, zoals rennen, springen, pietengym etc. Hal De aangrenzende hal aan de peuterspeelzaalruimte wordt incidenteel gebruikt voor het spelen met de bijvoorbeeld de grote blokken. Door dit soort activiteiten op de hal te laten plaatsvinden wordt de rust op de groep bewaard.
H4. Dagritme en overgangsmomenten Als de kinderen binnen komen is er tijd om vrij te spelen. Als de ouders weg zijn gaan we in de kring. Hierin hebben we een activiteiten m.b.t. het thema, zingen een liedje of praten even met elkaar. Hierna gaan de kinderen weer spelen en wordt er een activiteit aangeboden op tafel of wordt er buiten gespeeld. In de loop van de ochtend is er een eet- en drink moment aan tafel. De kinderen krijgen limonade en een koekje. Dit wordt door de peuterspeelzaal verstrekt. We hebben rondom het eten en drinken vaste gewoontes en rituelen. We zingen een liedje, hebben een opzeg versje en gaan allemaal tegelijk eten en drinken. We stimuleren kinderen te eten en drinken maar dwingen ze nooit. De kring op de lage stoeltjes of aan tafel is ook een sociaal moment en wordt gebruikt om samen te praten, te zingen, rond een thema te werken en voor te lezen. Na het drinken gaan we, als het weer het toelaat, naar buiten gespeeld. Voor dat de ouders komen nemen we afscheid in een korte kring. We zingen een afscheidsliedje zodat de overgang naar huis voor alle kinderen duidelijk is. Bij overgangsmomenten worden veel liedjes gebruikt, bv bij het opruimen, in de kring gaan, naar huis gaan. Hierdoor worden de kinderen voorbereid op een volgende stap in de ochtend of middag bij de psz. Als er geen liedje gebruikt wordt bereiden we de kinderen voor door een activiteit aan te kondigen bv. nog even spelen dan gaan we aan tafel verven, nog even spelen dan roep ik je om te plassen. We zeggen wat we doen en doen wat we zeggen.
H5. Samenspelen en samenleven Bij de Zonnebloem kunnen de kinderen oefenen in vaardigheden en sociale omgang met andere kinderen. De kinderen kunnen van elkaar leren, elkaar nadoen, elkaar corrigeren, samen delen en leren wachten op elkaar. Ze hebben een vrije keuze met wie ze spelen en waarmee. Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 7 van 11
We bieden groepsopvang met daarbij oog voor de behoefte van elk individueel kind. In de praktijk stemmen we onze aandacht voortdurend af tussen individuele aandacht en aandacht voor de groep als geheel. De kring is bij uitstek een activiteit waar de sociale competenties geoefend worden. Kinderen leren er met elkaar praten, iets vertellen, meedoen, luisteren, wachten. Door de verschillende hoeken dagen we ze uit tot naast of met elkaar spelen. bv de huishoek, aan tafel met elkaar of bij de garage, samen een trein maken en hoe verdeel je dan de treintjes of zorg je dat je ook een treintje krijg als je vriendje alles heeft. Doordat de kinderen het spelmateriaal moeten delen met elkaar (het is immers van de speelzaal en nooit genoeg om ieder een stuk van hetzelfde te geven) leren we ze de beginselen van sociale omgang, wachten, vragen om iets i.p.v. afpakken, uitnodigen een spel te bedenken, elkaar nadoen. We stimuleren zoveel mogelijk de kinderen elkaar te helpen, zelf conflictjes op te lossen en rekening leren houden met de ander bv even op een ander te wachten met naar buitengaan. We vinden het ook belangrijk dat de peuters fysiek de ruimte hebben om te bewegen, met elkaar maar ook naast elkaar en elkaar dan niet steeds in de weg zitten. De indeling van de ruimte is hierop aangepast. We leren de kinderen zorgvuldig met materiaal om te gaan en ruimen samen op als we klaar zijn. Al doende tijdens de ochtend of middag leren we kinderen wat wel en niet kan en mag. Kinderen corrigeren ook elkaar en door al deze ervaringen leren ze normen en waarden en sociale omgang. Oefenen met delen, wachten, geven en nemen, rekening houden met een ander en dat er rekening wordt gehouden met jou. De basis van respectvol omgaan met elkaar wordt hiermee gelegd. De pedagogisch medewerker hebben hier een voorbeeld functie in, we leven voor hoe het moet. We accepteren de kinderen zoals ze zijn, praten op een rustige begripvolle manier en toon en leggen uit wat er gebeurt. Peuters willen graag zelf inbreng hebben en zelf bepalen. We respecteren deze ontwikkeling maar begrenzen deze ook. Als we in de kring gaan een kind wil nog door spelen kunnen we een keuze geven bv. "we gaan in de kring maar ik zie dat je nog door wilt spelen, je mag je auto op de kast of op de tafel neerzetten?" We geven de kinderen dan ook even tijd om na te denken en hun keuze te bepalen. We stellen bewust geen open vragen als het kind geen keuze heeft. Op deze manier geven we structuur en vergroten we hun eigen waarde en zelfredzaamheid. Het is namelijk belangrijk om beslissingen te kunnen nemen in het leven.
H6. Verschonen en zindelijk worden 6.1 Verschonen Bij het verschonen vinden we een aantal dingen belangrijk: Tijd nemen voor individuele aandacht voor het kind, hygiëne, veiligheid en respect voor het lichaam van het kind. We vertellen het kind wat er gaat gebeuren en laten het zo veel mogelijk zelf mee werken zoals samen kleding uit doen, helpen de luier om te doen en zelf op en af het trappetje klimmen. We houden hierbij rekening met het tempo van het kind. 6.2 Zindelijkheid In principe beginnen ouders thuis met de zindelijkheidstraining en op aangeven sluiten we hierop aan bij de Zonnebloem. We stimuleren de kinderen maar dwingen ze niet. Soms hebben kinderen een ongelukje, dat geeft niets dan verschonen we de kinderen. We proberen geen druk te leggen op het zindelijk worden door niet boos te worden of veel aandacht te schenken aan het broekplassen. Als kinderen meerdere ongelukjes hebben trekken we ze weer een luier aan. We gaan ervan uit dat het kind er dan nog niet voldoende aan toe is of wordt op de speelzaal nog te veel afgeleidt om zelf goed te voelen dat er een plas komt. Het wc moment is een mooi moment ook de zelfredzaamheid van de kinderen te vergroten. De kinderen worden gestimuleerd zoveel mogelijk zelf te doen, broek uitdoen, op de wc klimmen, hoe je afveegt, doortrekt en je handjes wast. Op de speelzaal hebben we geen vast toilet moment. We spelen in op de kinderen, vragen regelmatig of iemand moet plassen bv voor de kring of voor we naar buiten gaan of als een kind aangeeft te moeten plassen vragen we of er meerdere kinderen naar de Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 8 van 11
wc moeten en gaan met elkaar naar het toilet. Kinderen met een luier mogen mee om te kijken of eens te oefenen als ze dat willen.
6.3 Speciale zorg Alle pedagogisch medewerker hebben een EHBO diploma en zijn in staat te handelen in geval van calamiteiten. We leggen duidelijk uit als we een handeling moeten verrichten en zijn alert op signalen die de kinderen kunnen geven als ze niet lekker zijn en extra zorg nodig hebben. De kinderen worden ingesmeerd met zonnebrand bij mooi weer.
H7. Taal en communicatie 7.1 Interactie groep en individueel We nemen bewust de tijd om met de kinderen te praten en luisteren. We verwoorden of helpen verwoorden onderwerpen en emoties voor het kind. We praten op kind niveau maar niet kinderachtig. Als we kinderen aanspreken doen we dit gericht naar het kind en roepen niet door de ruimte. Activiteiten, liedjes, boekjes versjes worden bewust ingezet om de taalontwikkeling te stimuleren. Ook het werken met thema's bv van Puk en Ko dragen bij aan de taalontwikkeling. In de groep leren we kinderen te luisteren naar elkaar en stimuleren het zelf te praten met elkaar. Alle gevoelens mogen er zijn en zullen we ruimte voor geven en verwoorden. Een kind dat van een ander kind iets afpakt of slaat leren we dat dit niet de manier is om met elkaar om te gaan maar dat we hierover praten: "Dat vond jij helemaal niet leuk hè, dat .. je schepje afpakte, dat snap ik goed. We gaan vertellen aan .... dat afpakken niet leuk is." Samen lopen we naar het andere kindje om uit te leggen dat ... verdrietig is omdat z'n schep is afgepakt. We zullen met de kinderen zoeken naar een oplossing en maken het weer goed met elkaar. Dit kan door sorry te zeggen maar ook door een aai of hand. 7.2 Belonen, corrigeren en conflicten We zijn ons ervan bewust dat positief opvoeden gepaard gaat met veel complimenten en zeggen wat je verwacht i.p.v. het negatieve gedrag benoemen. Je kunt een compliment ook inzetten om een ander kind tot het gewenste gedrag te krijgen. Bijv de kinderen moeten opruimen, 3 kinderen spelen gewoon door. In plaats van hierop te reageren geven we het kind dat aan het opruimen is een compliment: "Wat ben jij keurig aan het opruimen zeg, jij kan goed helpen!" Over het algemeen zijn er al snel meer kinderen die gaan opruimen, ook zij krijgen een compliment: "heel goed hoor... jij ruimt de duplo keurig op". Tenslotte geven we de kinderen die nog steeds niet opruimen aanmoedigen en een taakje geven. "Wil jij de dieren allemaal in deze bak doen?" Peuters proberen veel uit en moeten vaak nog leren waar grenzen liggen. We onderbreken kinderen op een rustige, positieve manier en geven aan welk gedrag we wel willen zien, bv als een kind gooit met een auto zeggen we niet: "je mag niet gooien met de auto" maar: "kijk de auto gaat naar de garage rijden, kun jij dat ook?" Natuurlijk doen er zich altijd situaties voor dat kinderen gedrag laten zien dat echt niet kan (bijv. slaan). We troosten dan het kind dat geslagen is maar halen het kind dat geslagen heeft er bij en leggen op een rustige, duidelijke toon uit dat slaan pijn doet, we benoemen het gedrag dat we wel willen zien. ("kijk ..., .... moet nu huilen omdat jij hem geslagen hebt. Dat doet heel zeer! We spelen hier fijn met elkaar." We laten het kind het ook weer goed maken met het kind dat hij geslagen heeft. Dit kan door sorry zeggen, maar ook door een aai of hand. Als een kind steeds grenzen over gaat is het soms goed om dit kind even apart te zetten om hem uit de situatie te halen en even rustig te worden. We leggen rustig en kort uit waarom het kind hier even moet zitten en proberen het gedrag positief om te buigen. Dit apart in de ruimte zitten is van korte duur en het kind wordt daarna naar ander spel geleid. Belangrijke uitgangspunten zijn voor ons: - we keuren bepaald gedrag af maar accepteren het kind zoals het is. we zijn allemaal anders en dat is juist leuk. - kinderen moeten nog veel leren, we blijven de regels dus geduldig herhalen en uitleggen. - we proberen kinderen iets te leren, niet ze bang te maken voor een bestraffing. Thuis kunnen de regel en omgangsvormen anders zijn dan op de speelzaal. Kinderen kunnen hier vaak goed mee omgaan. We geven geen waardeoordelen over hoe thuis wordt opgevoed. Als thuis Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 9 van 11
en de peuterspeelzaal zo anders zijn dat kinderen er last van hebben bespreken we dit met de ouders.
H8. Inrichting 8.1 Binnen De basis van de groep is ruim en met rustige kleuren. De ruimte wordt gedeeld met de BSO. Hierdoor is verschillend materiaal aanwezig. Materiaal dat niet geschikt is voor de PSZ staat hoger of in een afgesloten kast. We vinden het belangrijk dat de ruimte veilig is en tegelijk ook uitdagingen biedt. We hebben de ruimte zo ingericht dat kinderen veel dingen zelf kunnen, het speelgoed staat op kindhoogte zodat ze het zelf kunnen pakken, of is zichtbaar zodat ze erom kunnen vragen. Daarnaast leven we nauwkeurig alle voorschriften rondom veiligheid en gezondheid na zoals de GGD en de Brandweer ons voorschrijven. De groepsruimte kent verschillende hoeken waarin de kinderen kunnen spelen. We hebben de huishoek, de bouwhoek met auto's en een garage, de lage tafel om lekker aan te kleien, de bank om te lezen of lekker te hangen, de hoge tafel om aan te knutselen en spelen, lage bankjes en stoeltjes voor de kring, enz. We richten regelmatig een themahoek in en er is materiaal aanwezig gericht op alle ontwikkeling gebieden. Hierin is ook materiaal dat in moeilijkheids graad oploopt zodat we kinderen kunnen uitdagen een stapje te maken in hun ontwikkeling (bv puzzels, spelletjes). Het materiaal dat aangeboden wordt wisselen we regelmatig zodat het aanbod overzichtelijk blijft en er toch voldoende variatie is in het aanbod. 8.2 Buiten Buitenspelen is een belangrijk onderdeel van een dag bij de peuterspeelzaal, kinderen hebben de frisse lucht en de beweging nodig. Daarnaast biedt het ook weer andere mogelijkheden om iets te leren. Buiten kom je insecten tegen en planten en bomen en leren we de kinderen te zorgen voor alles dat leeft. Er wordt buiten gespeeld op het plein bij het KDV. Hierdoor kunnen de kinderen ook met andere kinderen spelen en komen ze ook jongere kinderen tegen. We hebben een grasveldje met een glijbaantje, klimrekje, houten speeltrein, er is een zandbak en bossage om achter te spelen. Volop mogelijkheden om te ontdekken, klimmen, fietsen, rennen, scheppen, samen spelen en ga zo maar door.
H9. Samenwerking basisschool 9.1 Afstemming aanbod De visie van opvang en school: Alle kinderen van 0 tot en met 12 jaar van 7.00 tot 18.00 uur onder een dak! Dit houd in dat we het belangrijk vinden alle vormen van opvang en het onderwijs binnen het pand van de Vlindertuin/ het Landgoed aan te kunnen bieden. Verdere inhoudelijke afstemming is in ontwikkeling. De locatiemanager en directeur van school hebben geregeld overleg met elkaar om af te stemmen en de verdere ontwikkeling vorm te geven. Bij de Zonnebloem wordt er regelmatig met de thema's van Puk en Ko gewerkt. Het vervolg hierop, Ik en Ko, wordt ook bij de Vlindertuin in de onderbouw gebruikt. De kinderen zijn hierdoor ook al vertrouwd met de pop Puk en het werken met thema's. Doordat de Zonnebloem in hetzelfde gebouw is gehuisvest is en we het kleutergymlokaal gebruiken is het (grote) gebouw al enigszins bekend bij de kinderen. Als dit uitkomst wandelen we wel eens met de oudste peuters naar de kleuterklassen om ze te laten zien waar de school is. Het echte wennen op school gebeurt door de ouders zelf. 9.2 Afstemming pedagogisch klimaat De basisschool is een protestant christelijke school. Bij de Zonnebloem speelt geloofsovertuiging geen rol en is neutraal net als de hele SKH. Dit wordt aan ouders gemeld in de welkomsbrief. Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 10 van 11
9.3 Afstemming educatief handelen nvt 9.4 Ouderbeleid Ouderbeleid van de SKH is van toepassing. 9.5 Zorgbeleid Bij de Zonnebloem wordt gewerkt met het kind volgsysteem Estafette. De ingevulde formulieren worden, na het eindgesprek en toestemming van ouders, naar de basisschool van het kind gestuurd. Indien in het belang van het kind kan een warme overdracht naar school gedaan worden. Dit zal altijd in overleg met ouders gebeuren.
Pedagogisch werkplan PSZ De Zonnebloem Locatie: Het Landgoed
Pagina 11 van 11