Pedagogisch werkplan
Buitenschoolse opvang de Stein
Inleiding Voor u ligt het pedagogisch werkplan voor de BSO-locatie de Stein van KMN Kind & Co / Triangel. Kinderopvang Triangel en KMN Kind & Co zijn met ingang van 1 juli 2015 gefuseerd. Dit document is aangepast en geharmoniseerd naar beide organisaties. Dit pedagogisch werkplan vormt samen met het Algemeen Pedagogisch Beleid één geheel en is bestemd als leidraad voor ons als medewerkers van de Stein. Tevens is dit pedagogisch werkplan bedoeld als informatie voor ouders, zodat zij weten hoe er bij ons op de BSO wordt gewerkt. Zoals u in onze brochure ‘Welkom bij KMN Kind & Co’ kunt lezen, ziet KMN Kind & Co /Triangel zichzelf als pedagogisch partner. In het Algemeen Pedagogisch Beleid zijn de vier speerpunten uit de Mission Statement nader toegelicht. in dit pedagogisch werkplan werken wij de vier basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen, verder uit: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Triangel kent een viertal kernwaarden namelijk; Stimulerend Betrokken Groei Welkom Deze Kernwaarden “kleuren’ een organisatie ‘kleuren’. Kernwaarden maken duidelijk hoe Triangel zich wil onderscheiden van andere aanbieders in de kinderopvang. Om energiek en effectief te zijn hebben mensen en organisaties een eigen identiteit nodig. Met andere woorden: waar staat Triangel voor en waar geloven we in? Wat verbindt ons met elkaar en wie willen we zijn voor onze klanten en omgeving? Kernwaarden vervullen de rol van kompas binnen een organisatie. Door je samen te richten op dezelfde waarden binnen de organisatie, wordt de uitstraling van Triangel naar buiten toe helder. KMN Kind & Co / Triangel werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem hetgeen betekent dat wij kwaliteit zien als een contin KMN Kind & Co / Triangel werkt volgens een kwaliteitszorgsysteem hetgeen betekent dat wij kwaliteit zien als een continu proces. We werken aan de hand van afspraken die vastgelegd zijn in werkwijzen en procedures. Ons beleid en werkwijzen zijn opgenomen in het kwaliteitshandboek en ondersteunen de pedagogisch medewerkers bij het dagelijks handelen. Jaarlijks wordt onderzocht of onze werkwijzen en afspraken in de praktijk doeltreffend zijn, daarbij zijn we tevens alert op mogelijke verbeteringen. Onze locaties worden jaarlijks geïnspecteerd door de GGD. De uitkomsten van een inspectie worden besproken met de pedagogisch medewerkers en de oudercommissie van de locatie. Het inspectierapport is te vinden op onze eigen websitepagina. Het pedagogisch werkplan en wijzigingen in beleid worden jaarlijks besproken met de oudercommissie. Minimaal 1 x per 2 jaar wordt het werkplan bijgesteld en ter advisering voorgelegd aan de oudercommissie.
Mocht u toch nog informatie missen, dan kunt u hier altijd naar vragen bij de pedagogisch medewerker, senior of clustermanager/unitcoordinator. Ook is in de brochure ‘Welkom bij KMN Kind & Co / Triangel’ en op de website www.kmnkindenco.nl veel algemene en aanvullende informatie terug te vinden.
Wij wensen u veel leesplezier. Team de Stein
Inhoudsopgave Inleiding ....................................................................................................................................... 2 Inhoudsopgave ............................................................................................................................. 4 Algemene informatie ..................................................................................................................... 5 Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen ............................................................. 5 De buitenruimte ........................................................................................................................ 6 Onze openingstijden .................................................................................................................. 6 Het afnemen van een extra dag(deel)......................................................................................... 6 Onze (mid)dagindeling ............................................................................................................... 7 Eten en drinken ......................................................................................................................... 7 Persoonlijke hygiëne .................................................................................................................. 8 Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden ........................................ 8 De oudercommissie ................................................................................................................... 8 Observeren ............................................................................................................................... 9 Zorgkinderen............................................................................................................................. 9 Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe amenwerkingspartners ............................... 9 Pedagogische uitgangspunten .......................................................................................................10 Het bieden van (emotionele) veiligheid ..................................................................................... 11 De pedagogisch medewerkers ...............................................................................................11 Achterwacht .........................................................................................................................11 De groepsruimte ..................................................................................................................12 De buitenspeelruimte ............................................................................................................12 Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties ................................................. 12 Spel & Speelgoed .................................................................................................................12 Activiteiten ...........................................................................................................................13 Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie ........................................................................13 Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties......................................................... 14 Overdracht van waarden en normen ......................................................................................... 14 Gewenst en ongewenst gedrag .............................................................................................14 Omgaan met pestgedrag ......................................................................................................14 Afspraken, regels en omgangsvormen ...................................................................................15 Rituelen ...............................................................................................................................15 Tot slot ........................................................................................................................................15
Algemene informatie Wij vinden het belangrijk dat de kinderen zich kunnen ontplooien in een warme, veilige en BSOstimulerende omgeving. Wij gaan uit van de behoefte van het kind, ingepast in de groep. Daarbij kijken wij vooral naar de mogelijkheden van het kind. Dit betekent dat wij op een positieve en uitnodigende manier met kinderen omgaan. Wij bewaken de kwaliteit van onze opvang en proberen voortdurend deze kwaliteit te verbeteren. Dit doen wij door te werken volgens interne en externe kwaliteitseisen. Wij staan open voor op- en aanmerkingen van ouders. Wij kijken kritisch naar ons zelf en spreken elkaar aan op ons handelen. Onze deskundigheid vergroten wij door het bijwonen van professionaliseringsbijeenkomsten en door collegiale consultatie tijdens onze teambesprekingen. Maar bovenal vergroten wij onze deskundigheid door te blijven kijken naar ieder kind dat aan onze zorg is toevertrouwd.
Onze accommodatie, de groepsruimten en basisgroepen BSO de Stein bestaat uit 4 groepen op 2 verdiepingen. Benedenverdieping Beneden zijn 2 lokalen: Het rode lokaal is ingericht als stamgroep voor maximaal 20 kinderen. Het is ook ons atelier. Aan de muren hangt de kunst van de kinderen. Er is een bibliotheek met boeken over knutselen en, natuur, techniek en kunst. De kinderen kunnen zelf een groot aantal materialen pakken en gebruiken. Materiaal zoals gereedschap is op verzoek te gebruiken, deze zijn opgeborgen in een afgesloten kast. Het blauwe lokaal is voorzien van een keuken, met een kookplaat en combi magnetron voor kookactiviteiten, een zithoek, om rustig een Donald Duck of een boek te lezen. Verder een bouwhoek met Playmobil en Kapla en bakken met speelgoed voor de wat jongere kinderen, Dit is ook een stamgroep voor maximaal 20 kinderen Bovenverdieping Boven zijn er meerdere lokalen: Er is een speellokaal met een voetbal tafel een tafeltennistafel, de ruimte wordt ook gebruikt voor balspelen. Het is ook een plek om te dansen, te rennen, of een optreden, dan wel presentatie te geven. De andere grote ruimte is de groene Stamgroep. Daarin is een keukenblok met kookmogelijkheden, een zit- en televisie hoek. Deze groep is voor maximaal 20 kinderen. De andere, wat kleinere ruimte, is de gele Stamgroep waar ook maximaal 20 kinderen zijn. Hier is op de maandag, dinsdag en donderdag en vrijdag een rustige plek om huiswerk te maken. Op de woensdag spelen de kleuters daar met een huisje, een speelkeuken, knuffeldieren en verkleedkleren. Voor deze leeftijdsgroep is er aangepast spel materiaal. Stamgroepen op de Stein Op BSO de Stein hebben wij 4 stamgroepen Op de beneden verdieping zijn dat het rode lokaal en het blauwe lokaal, per stamgroep is er plek voor 20 kinderen. Deze stamgroepen zijn de stamgroepen van de jongste kinderen. Boven zijn er ook 2 stamgroepen het groene lokaal en het gele lokaal, per stamgroep is er plek voor 20 kinderen. Dit zijn de stamgroepen van de oudste kinderen. De stamgroepen zijn verdeeld in basisgroepen. Elke basisgroep bestaat uit 10 kinderen. De kinderen weten in welke basisgroep ze zitten en wie van de pm-ers aanpsreekpunt is voor hen op de dag dat ze er zijn. Kinderen kunnen tijdelijk in twee basisgroepen worden geplaatst. Bijvoorbeeld omdat er op een bepaalde dag nog geen plek is in de gewenste groep, of omdat er op bepaalde dagen groepen
worden samengevoegd. Indien dit aan de orde is, geven ouders hiervoor toestemming op het toestemmingsformulier1. Ook in vakanties kunnen er groepen worden samengevoegd. Ouders worden tijdig geïnformeerd over de samenvoeging van groepen, welke vaste pedagogisch medewerker aanwezig is en waar de kinderen worden opgevangen. Op de woensdag en de vrijdag zitten de kinderen van alle kleuren bij elkaar; de stamgroep heet dan “kleuren”. Het kindaantal is op die dagen onder de 20, er zijn dan 2 pedagogisch medewerkers werkzaam. Dit gebeurt ook in de vakanties.
De buitenruimte Onze buitenruimte is ingericht om naar hartenlust in te kunnen spelen. Er is voor elk wat wils. Op de Bso spelen de kinderen op het voetbalveld en op de speelruimte voor de BSO. Kinderen mogen met een zelfstandigheidcontract zonder toezicht spelen op het veld, maar moeten dit wel noteren op het planbord in de blauwe groep op de BSO. Een pedagogisch medewerker gaat mee met de kinderen die geen zelfstandigheidcontract hebben, door middel van mobiele telefoons hebben we onderling contact met elkaar. Er worden verschillende spelactiviteiten aangeboden op het veld, bijv. ren- en tikspellen, hockey en voetbal. Verder is er de mogelijkheid om met de kinderen, naar de gymzaal van de regenboogschool te gaan.
Onze openingstijden Wij zijn vijf dagen per week, vanaf 13.45uur geopend tot 18.30 uur. Op woensdag en vrijdag gaat de BSO open om 12.00. Tijdens de algemeen erkende feestdagen zijn wij gesloten; zo ook eens in de vijf jaar op Bevrijdingsdag. In de schoolvakanties zijn wij geopend alle dagen vanaf 7.30 uur. Dan vragen wij de ouders hun kind tussen 7.30 en 9.30 uur te brengen. Vanaf 17.00 uur is er gelegenheid om de kinderen te komen halen. Mochten ouder(s) hun een kind een keertje later willen brengen (in een schoolvakantie) of eerder willen halen, dan is het geen probleem om dit te bespreken, maar wel in overleg i.v.m. geplande activiteiten. Wel vragen wij dit door te geven aan de pedagogisch medewerkers van desbetreffende groep. Als het kind door iemand anders dan door de ouder(s) wordt opgehaald, dan dienen ouders dat aan ons door te geven, anders geven wij het kind niet mee!
Het afnemen van een extra dag(deel) Wanneer ouders incidenteel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan een pedagogisch medewerker en/of clustermanager/unitcoordinator van de locatie. Deze bepaalt of het kan. Behalve dat zij hierbij rekening houdt met het aantal kinderen en pedagogisch medewerkers op de groep, bekijkt zij ook of het goed is voor het welzijn van het kind/de groep. Een toegekende extra- of ruildag(deel) wordt altijd schriftelijk vastgelegd; ook wanneer dit op een andere groep plaatsvindt. De spelregels ruilen van dagen zijn vastgelegd in het handboek kwaliteit van Triangel en zijn duidelijk en inzichtelijk voor pedagogisch medewerkers. Wanneer ouders structureel een extra dag(deel) willen afnemen, dan leggen zij dat voor aan de afdeling planning/ KCC Deze bepaalt of dit binnen de eigen basisgroep kan. Als dit niet kan, overlegt de afdeling planning met de clustermanager/unitcoordinator of het kind (zo lang het nodig is) op een andere groep geplaatst kan worden. Als de clustermanager/unitcoordinator in overleg met de pedagogisch medewerker verwacht dat dit voor het welzijn van het kind en de andere groep geen problemen oplevert, dan wordt (tijdelijke) plaatsing voor desbetreffend dag(deel) aan de ouders voorgesteld.
1
Voor het samenvoegen van groepen aan het begin en einde van de dag , het incidenteel samenvoegen tijdens activiteiten in het kader van het opendeurenbeleid en in geval van vakanties, hoeft geen toestemming aan ouders te worden gevraagd.
Onze (mid)dagindeling Op de Stein komen de kinderen voor de naschoolse opvang.In de vakanties en bij studiedagen komen kinderen de hele dag. Onze dagindeling kenmerkt zich door vaste momenten.
Bij de BSO is het dagritme: bij binnenkomst handen wassen, plassen en fruit eten/drinken vrij spelen of een georganiseerde activiteit. om 16.30u een koekje of eventueel een feestje (verjaardag/afscheid) vrij spelen
Tijdens vakanties ziet een dag er op BSO de Stein als volgt uit om 09.30u een koekje en drinken vrij spelen of een georganiseerde activiteit om 12.30 u de lunch vrij spelen of een georganiseerde activiteit om 15.15u drinken, fruit eten en eventueel een feestje vrij spelen om 16.30 iets drinken en een tussendoortje vrij spelen tussen 17.00 en 18.30 worden de kinderen overgezet om zelfstandig naar huis te gaan of worden de kinderen opgehaald. De kinderen mogen de hele middag zelfstandig water drinken Tijdens het vrij spelen enthousiasmeert en begeleidt het team de kinderen door hen te stimuleren, te complimenteren of te helpen. Dit gebeurt bijvoorbeeld bij fantasiespel, bij het spontane knutselen of tijdens het spelen op de voetbalvelden. Het creëren van verschillende spelmogelijkheden wordt ook bewerkstelligd door de inrichting, de materialen en door het flexibel omgaan met de ruimte. Tijdens de middagpauze blijven de pedagogisch medewerkers op locatie, zo is er altijd een achterwacht op de locatie als alle kinderen aanwezig zijn. De achterwacht die binnen 10 minuten aanwezig kan zijn is een vaste medewerk(ster) van KDV Boomgaard In dit KDV zijn altijd voldoende mensen in het pand en slechts op 5 minuten afstand van BSO de Stein. De medewerkers van KDV de Boomgaard zijn op de hoogte van deze afspraak, Alle PM’ers van Triangel hebben de juiste opleiding en geldige VOG.
Eten en drinken Samen eten/drinken is belangrijk. Samen eten/drinken is gezellig en versterkt het onderlinge contact. Deze momenten geven structuur aan de dag. De kinderen worden opgehaald van school, wanneer zij op de BSO komen is het tijd om iets te eten en te drinken. Nadat alle kinderen naar het toilet geweest zijn en hun handen hebben gewassen, gaan zij aan tafel. Binnen onze BSO werken wij met stamgroepen, de meerwaarde hiervan is dat de kinderen weten aan welke tafel zij zitten tijdens het eet en drinkmoment dit zorgt voor een veilige sfeer waarin de kinderen zichzelf kunnen zijn. Het fruit is vooraf geschild en de kinderen kunnen aan tafel zelf een koekje pakken of een cracker smeren. Dit doen wij om de zelfstandigheid van de kinderen te bevorderen. Het tafelmoment is een sfeervol en sociaal leermoment. Wij vinden het van belang dat het tijdens het tafelmoment rustig is aan tafel. Zo krijgt ieder kind de kans om iets te vertellen. Soms vertellen de kinderen over gebeurtenissen op school en soms over de thuissituatie. Zo zijn de pedagogisch medewerkers op de hoogte van bepaalde gebeurtenissen in het leven van het kind.
Leuke gebeurtenissen zoals de geboorte van een broertje of zusje tot nare gebeurtenissen zoals een echtscheiding tussen de ouders kunnen aan tafel worden besproken. De rust en ruimte om iets te vertellen geeft de kinderen een veilig gevoel. Voor de pedagogisch medewerkers geven deze momenten soms informatie die aan het einde van de middag wordt besproken met de ouders tijdens het ophaalmoment en vaak spelen we dan gezellig een spelletje aan tafel. Triangel stelt zich tot doel om een positieve bijdrage te leveren aan een gezonde ontwikkeling én leefstijl van kinderen. Dit komt onder andere tot uiting in ons voedingsbeleid. Meer informatie vindt u op de website. In ons voedingsbeleid zijn ook richtlijnen voor traktaties opgenomen. Deze richtlijnen worden in overleg met de oudercommissie besproken en verder aangevuld. Vervolgens worden alle ouders over de richtlijnen geïnformeerd via de Nieuwsflits.
Persoonlijke hygiëne Wij leren de kinderen persoonlijke hygiëne, door hen na wc-gebruik en voor het aan tafel gaan, de handen met zeep te laten wassen. Wij leren de kinderen dat zij niet moeten hoesten/niezen in de richting van de anderen maar hun hoofd kunnen wegdraaien. Wij zijn bewust van snotneuzen en leren de kinderen hun neus op tijd te snuiten en laten daarna hun handen wassen. Wij geven hierin natuurlijk het juiste voorbeeld.
Oudercontacten: kennismaking, wennen, overdracht en ouderavonden Als een kind voor het eerst bij ons komt, nemen wij de tijd voor een kennismakingsgesprek met de ouders en het kind, zodat wij van hen zoveel mogelijk informatie krijgen. Bovendien vertellen wij dan hoe wij op onze BSO werken en informatie met elkaar uitwisselen waardoor een goede onderlinge afstemming ten behoeve van het kind mogelijk is. Vaak hebben de ouders en het kind dan al een rondleiding gehad door het gebouw, zodat zij zich al een voorstelling hebben kunnen maken van de BSO en hoe er gewerkt wordt. Daarna is er de gelegenheid om het kind te laten wennen. Als het kind start in de BSO kan het desgewenst beginnen met een wenperiode. Gedurende 2 weken kan het kind een oplopend aantal uren op de groep waarin het kind geplaatst is, wennen. Bijvoorbeeld dag 1: 1,5 uur, dag 2: 3 uur. Met de ouders wordt afgesproken dat zij dan telefonisch bereikbaar zijn, zodat zij zo nodig hun kind kunnen ophalen. De opbouw van de wenperiode wordt tijdens het kennismakingsgesprek genoteerd op het formulier ‘Checklist kennismakingsgesprek’, dit formulier wordt door ouders ondertekend zodat de afspraken voor beide partijen helder zijn. Als een kind overgeplaatst wordt vanuit een andere groep binnen de organisatie, wordt afhankelijk van het kind, in een periode van maximaal 2 weken voorafgaand aan de plaatsing in een nieuwe groep, wenafspraken gemaakt gelijkend op de wenperiode van nieuwe kinderen. (zie hierboven) Bij een interne wenperiode kan het kind boventallig op de nieuwe groep geplaatst worden gedurende de afgesproken wenmomenten in een periode van maximaal 2 weken. Ieder kind heeft een eigen laatje, waar de knutselwerkjes of een setje reserve kleding gelegd kan worden Wij vinden een goede en regelmatige overdracht essentieel en nemen hiervoor de tijd. Wanneer ouders bij de BSO binnenkomen worden zij altijd begroet, hiermee geven wij de ouders het gevoel dat zij worden gezien. Daarna wordt er een korte overdracht gedaan naar de ouders. Hierin vertellen de pedagogisch medewerkers wat het kind heeft gedaan op de BSO en eventuele bijzonderheden.
De oudercommissie De mening van de ouders is voor ons een vanzelfsprekende zaak. Wij willen graag hun mening en visie horen. Daartoe hebben wij een oudercommissie opgericht. Deze heeft ten minste drie keer per jaar overleg met de clustermanager/unitcoördinator. De oudercommissie heeft een adviserende functie met betrekking tot onderwerpen zoals voedingsaangelegenheden, het pedagogisch werkplan en de risico inventarisatie veiligheid en
gezondheid. De taken en verantwoordelijkheden van de oudercommissie staan beschreven in het Reglement OC Kindercentrum KMN Kind & Co / Triangel, dat u kunt vinden op onze website. Tevens organiseert de oudercommissie elk jaar een avond voor de ouders en medewerkers waarin een thema behandeld wordt. De oudercommissie nodigt daartoe een deskundige uit. Thema’s die de laatste jaren aan de orde zijn geweest: Belonen en corrigeren Omgaan met (probleem)gedrag Naast de oudercommissie van de Stein is er nog een overkoepelende centrale oudercommissie (COC). Deze vertegenwoordigt alle oudercommissies binnen KMN Kind & Co, die de COC hebben gemandateerd. Deze centrale oudercommissie adviseert over beleidsmatige onderwerpen en (gevraagd en ongevraagd) over voor ouders belangrijke onderwerpen (
[email protected]).
Observeren Kijken naar kinderen en de groep geeft iedere dag stof tot praten met collega’s en ouders. Om het praten en kijken naar gerichter te doen, maken wij gebruik van de observatiemethode Werken aan Welbevinden. Deze observatiemethode richt zich zowel op de individuele kinderen als op de groep. Met behulp van observatielijsten beschrijft de pedagogisch medewerker het kind in zijn omgeving, het kind in relatie tot de volwassene en het kind in relatie tot andere kinderen. Zo kan het welzijn van het individuele kind en de kinderen in de groep goed worden gevolgd. Kinderen vanaf 8 jaar vullen hun eigen lijst in. Ook ouders worden uitgenodigd om een beeld te schetsen van hun kind en zijn/haar ervaringen in de groep. Aan de hand van de observaties, vinden één keer per jaar 10-minutengesprekken plaats met de ouders. Ouders kunnen op de inschrijflijst die we per mail versturen aangeven welke tijd zij willen komen. Zo nodig voeren we een extra gesprek als daar aanleiding voor is.
Zorgkinderen Als wij ons zorgen maken over een kind zullen wij dat zo snel mogelijk met de ouders bespreken en overleggen hoe hier (met elkaar) mee om te gaan. Als de zorg blijft voortbestaan kan de clustermanager/unitcoordinator een van de medewerkers kwaliteit raadplegen om gezamenlijk te overleggen wat mogelijke vervolgstappen zijn waarbij de procedure ‘Signaleren in de opvang’ gevolgd zal worden. Indien nodig kunnen wij externe hulp inroepen ( bijvoorbeeld het Centrum voor Jeugd en Gezin). Ook dit gebeurt bij voorkeur in samenspraak met de ouders. In geval van ernstige zorg over een kind, welke niet gedeeld wordt door de ouders, kunnen na intern overleg, vervolgstappen gezet worden en wordt dit meegedeeld aan de ouders. De zorg kan ook gemeld worden in de Verwijs Index Ricicojongeren (VIR). In geval van vermoeden van huiselijk geweld of kindermishandeling maakt Triangel gebruik van de landelijke Meldcode Huiselijk geweld en Kindermishandeling. De meldcode is een stappenplan waarin staat hoe een professional moet omgaan met het signaleren en melden van huiselijk geweld en kindermishandeling.
Onze buitenschoolse opvang in de wijk; onze externe amenwerkingspartners BSO de Stein bevindt zich in de wijk Waterrijk er is vlakbij een veldje en het strandje van Woerden dit alles biedt de mogelijkheid tot het maken van leuke uitstapjes, bijvoorbeeld speurtochten of picknicks met de kinderen. Indien mogelijk worden er onder begeleiding ook uitstapjes ondernomen. Met de fietst of de Stint, (electrische bakfiets ) of met het openbaarvervoer kunnen de pedagogisch medewerkers met de kinderen naar bijvoorbeeld een grote binnen-of buitenspeeltuin, naar het bos en de schaatsbaan. We proberen ervoor te zorgen dat de uitjes in de vakantieperiode over de verschillende dagen worden verspreid, zodat alle kinderen een keer mee kunnen.
Voor het maken van uitstapjes is er een procedure ontwikkeld. Hierin staat beschreven onder welke voorwaarden en omstandigheden pedagogisch medewerkster en kinderen uitstapjes maken. Tijdens het intake gesprek wordt aan ouders toestemming gevraagd voor deelname aan de uitstapjes. Het meedoen aan sport en speloefeningen en gezamenlijk plezier maken en beleven zijn de belangrijkste uitgangspunten van de BSO. De verschillende sportmaterialen die aanwezig zijn en de sportachtergrond van medewerkers en stagiaires maken het mogelijk dat de kinderen kennis maken met allerlei verschillende sporten.
Pedagogische uitgangspunten Binnen Triangel werken wij vanuit de vier pedagogische basisdoelen zoals ook vastgelegd in de Wet Kinderopvang & Kwaliteitseisen Peuterspeelzalen: Het bieden van (emotionele) veiligheid Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties Overdracht van waarden en normen Pedagogische inspiratiebronnen De werkwijze binnen de BSO is geïnspireerd op een aantal pedagogische bronnen. Dit zijn Thomas Gordon, Loris Malaguzzi en Emmi Pikler. Een aantal ideeën uit hun methoden passen wij toe in de praktijk.
Thomas Gordon
De Amerikaanse psycholoog Thomas Gordon (1918-2002) ontwikkelde in de jaren ’60 een methode om effectief te communiceren. De essentie daarvan is: acceptatie van elkaars behoeften en de bereidheid daar rekening mee te houden. Een belangrijk onderdeel van de Gordon methode is het gebruik van de zogenaamde ‘ikboodschappen’. Hierbij wordt het gedrag benoemd, de daarbij komende gevoelens en de gevolgen van het gedrag. In het aanspreken van de ander komt het woord ‘ik’ altijd in de zin voor.
Loris Malaguzzi
De Italiaan Loris Malaguzzi (1920-1994) is grondlegger van de pedagogiek van Reggio Emilia, een stad in Noord-Italië. In 1945 was Malaguzzi als leerkracht betrokken bij de bouw van een nieuw kindercentrum in Reggio Emilia. Hij verdiepte zich in visies over onderwijs aan jonge kinderen en combineerde deze met zijn eigen ideeën en ervaringen tot een eigen pedagogiek. Uitgangspunt van de Reggio-Emiliabenadering is dat kinderen gericht zijn op communicatie. Zij drukken zich daarbij niet alleen uit in gesproken en geschreven taal, maar ook via mimiek, geluid, beweging, dans, drama en muziek. Kinderen zijn niet alleen gericht op communicatie, maar ook op het onderzoeken van de wereld om hen heen. De Reggio-Emiliabenadering speelt hierop in door kinderen te laten werken in kleine groepjes waarin de kans op onderlinge uitwisseling optimaal is. Als vanzelf leren kinderen van elkaar, over elkaar, over zichzelf en over de wereld.
Emmi Pikler
Emmi Pikler´s benadering kenmerkt zich door twee principes: respect voor de behoefte aan een stabiele persoonlijke band en respect voor de zelfstandige activiteiten van het kind. Vanuit deze principes ontstaat een derde: de noodzaak om het leven van het kind zinvol te organiseren. Er is een tijd voor rust en slaap. Een tijd van wakker zijn in contact met de pedagogisch medewerker die hem verzorgt. En een tijd om zelf actief bezig te zijn. Deze verschillende tijden worden zo georganiseerd dat het kind er optimaal van kan profiteren. Vertrouwen vormt de basis voor de eerste sociale contacten. Op de BSO zijn de groepsruimtes zodanig aangepast dat de kinderen tijdens het vrije spel beschikken over een ruimte, die tegemoet komt aan zowel hun behoefte aan veiligheid als hun behoefte om te ontdekken. Er is speelmateriaal dat aansluit bij hun leeftijd en belangstelling. Kinderen hebben de mogelijkheid hun eigen interesse en behoefte te volgen. De meubels stimuleren de kinderen om bijvoorbeeld te klauteren en om te rollen. Het speelmateriaal bevordert de tastzin en helpt hen vormen en kleuren te ontdekken.
In de volgende paragrafen hebben wij uitgewerkt hoe wij in de praktijk vorm geven aan deze pedagogische basisdoelen.
Het bieden van (emotionele) veiligheid Wij willen de kinderen in de gelegenheid stellen om zich bij ons te ontwikkelen en te ontspannen in een veilige omgeving. Daarom hechten wij veel belang aan het scheppen van een zowel fysieke als emotionele veilige omgeving voor het kind. Wij sluiten aan bij datgene waar het kind mee bezig is, begeleiden het daarin en prikkelen het kind door het in nieuwe situaties te brengen. De pedagogisch medewerkers Om te bereiken dat een kind zich bij ons emotioneel zo veilig mogelijk voelt, vinden wij het belangrijk dat vertrouwde personen het kind begeleiden. Daarom werken wij zoveel mogelijk met vaste pedagogisch medewerkers en vaste invalkrachten. Al onze pedagogisch medewerkers, stagiaires en vrijwilligers zijn in het bezit van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Iedere dag is er in het pand een BHV-er aanwezig en zijn alle pedagogisch medewerkers in het bezit van een kinder EHBO diploma. Wij hechten groot belang aan professioneel, deskundig opgeleid personeel. Om goede zorg te waarborgen krijgen de pedagogisch medewerkers regelmatig trainingen. Hiervoor wordt gebruik gemaakt van zowel interne als externe deskundigen. Verder zijn wij elkaars coach. Regelmatig zijn er teambijeenkomsten. Ook wordt er 1x per jaar met iedere pedagogisch medewerker een functioneringsgesprek gehouden, waardoor wij onze kwaliteit en de deskundigheid bevorderen en vergroten. KMN KInd & Co / Triangel is een door Calibris erkend leerbedrijf. Daarom werken er bij ons soms leerling-pedagogisch medewerkers, de zogeheten BBL-ers. Zij worden begeleid door een praktijkbegeleider van KMN KInd & Co / Triangel. Afhankelijk van het leerjaar en leerproces is het mogelijk dat een BBL-er binnen de formatie op de groep werkt. Wij hebben ook regelmatig een stagiaire op de groep. Deze werkt boventallig, tenzij hij/zij incidenteel binnen de formatie mag worden ingezet, conform de CAO-bepaling. De pedagogisch medewerkers spreken de kinderen aan vanuit een positieve houding. Bij ongewenst gedrag wordt het gedrag afgekeurd (en uitgelegd waarom) maar niet het kind. Van onze pedagogisch medewerkers verwachten wij dat zij: - open staan voor de kinderen en op de juiste manier ingaan op hun signalen en ontwikkeling; - persoonlijke betrokkenheid tonen en gericht positieve gevoelens naar de kinderen uiten - de kinderen de ruimte geven zich te ontwikkelen in een veilige context - respect hebben voor de kinderen en hun sociale en culturele achtergrond - de kinderen kunnen en zullen motiveren, stimuleren en instrueren - in staat zijn tot een open communicatie met ouders en collega’s Achterwacht Tijdens schoolvakanties zijn aan het begin en einde van de dag minder kinderen aanwezig op de BSO, waardoor op die momenten niet alle pedagogisch medewerkers aanwezig hoeven te zijn. Wij houden hier rekening mee bij het inroosteren van personeel. Om 07.30 start een pedagogisch medewerker, dit kan omdat de kinderen druppelsgewijs binnen komen en zo dus niet een volle groep aanwezig is. De pedagogisch medewerker die om 07.30 begint, werkt tot 17.00. Om 09.00 komt een tweede pedagogisch medewerker, hij/zij werkt tot 18.30. Tussen 07.30 en 09.00 en 17.00 en 18.30 zijn de pedagogisch medewerkers alleen in het pand. Dit kan, omdat er binnen ambulance aanrijtijd een achterwacht is en er niet afgeweken wordt van de PKR (Personeel Kind Ratio). NB. Bij opvang op hele dagen mag er maximaal 3 uur per dag afweken worden van de PKR. Dit doen we bij BSO de Stein tussen 07.30 en 09.00 en van 17.00 tot 18.30. Dit is in totaal 3 uur, binnen de normen.
Tijdens de schoolweken openen en sluiten we met twee medewerkers. In geval van nood is KDV de Boomgaard achterwacht. Indien een calamiteit voor komt, belt de pedagogisch medewerker van BSO de Stein naar KDV de Boomgaard. Het telefoonnummer van KDV de Boomgaard staat geprogrammeerd in de telefoon bij BSO de Stein en kan indien nood makkelijk gebeld worden. Deze afspraak is tevens opgenomen in de informatie voor de invalkrachten. Wanneer alle kinderen zijn opgehaald, belt een pedagogisch medewerker naar KDV de Boomgaard om dit door te geven. De groepsruimte Wij zorgen ervoor dat alles goed beveiligd is, zoals afdekplaten voor de verwarming, plaatjes op de stopcontacten, beschermstrips voor de scharnieren van de deur, beveiliging in de kasten. Jaarlijks voeren wij een risico-inventarisatie uit. Ook registreren wij (kleine) ongevallen om tijdig te anticiperen op eventuele onveilige situaties. Wij houden minimaal 1x per jaar een ontruimingsoefening met als doel dat wij precies weten wat te doen wanneer er een calamiteit plaatsvindt. Wij zorgen voor veilige groepsruimtes, maar sluiten sommige risico’s bewust niet uit. Wij vinden het namelijk belangrijk om kinderen kennis te laten maken met voor hen ‘gevaarlijke’ situaties, zoals klimmen. Dit stimuleert hun gevoel van zelfredzaamheid en zelfvertrouwen en is goed voor hun ontwikkeling. De buitenspeelruimte Tegenover BSO de Stein bevinden zich de voetbalvelden van S.C. Woerden waarop naar hartenlust gespeeld kan worden. De sportvelden zijn voorzien van kunstgrasveld. Het voordeel hiervan is dat deze velden, behalve bij sneeuwval, altijd toegankelijk zijn. Alle soorten sporten en activiteiten kunnen worden aangeboden op de sportvelden. Het gehele terrein van voetbalvereniging S.C.Woerden is beveiligd door een stevig hekwerk. Gelegenheid tot het ontwikkelen van persoonlijke competenties Als wij spreken over persoonlijke competenties, bedoelen wij dat het kind zich ontwikkelt tot een persoon die in staat is om allerlei soorten problemen op te lossen en die zich goed kan aanpassen aan veranderende omstandigheden. Dit bereikt het door persoonlijkheidskenmerken als zelfvertrouwen, veerkracht, flexibiliteit, zelfstandigheid, creativiteit en weerbaarheid op te bouwen. Onze pedagogisch medewerkers begeleiden de kinderen hierin door ruimte te bieden aan de ontwikkeling van ieder kind, waarbij zij rekening houden met de eigenheid van ieder kind. Alle ontwikkelingsgebieden worden hierbij gestimuleerd zoals taal, grove en fijne motoriek, cognitie, creativiteit. Spel & Speelgoed Spelen is bij uitstek een manier om de wereld en jezelf te ontdekken. Het is een veel omvattend middel om verschillende aspecten van de persoonlijkheidskenmerken te stimuleren en te ontwikkelen. Denk aan het ontdekken van verschillende materialen, leren hoe speelgoed gebruikt moet worden, hoe je kunt delen, hoe je rekening met elkaar kunt houden, leren op elkaar te wachten. Kortom, spelen stelt het kind in staat te leren hoe materialen en speelgoed, de mensen en de wereld in elkaar steken. Maar niet te vergeten betekent spelen ook plezier maken, samen of alleen! Wij zorgen ervoor dat er afwisselend speelgoed op de groepen is. In het kader van de kinderparticipatie mogen kinderen mede bepalen welk speelgoed wordt aangeschaft. Wij hebben zoveel mogelijk open kasten en laten het kind zelf bepalen waarmee het wil spelen. Natuurlijk stimuleren wij een kind dat altijd hetzelfde kiest, om ook eens iets anders te gaan doen, maar wij dwingen niet. Ook stimuleren wij de kinderen om in iedere geval even buiten te gaan spelen. We maken geen onderscheid tussen jongens- of meisjesspeelgoed. Zo voetballen de meisjes ook en spelen de jongens met poppen. Wij zorgen voor uitdagend speelgoed. Dit betekent dat wij daarom op de ‘jongste’ groep ander speelgoed hebben dan op de ‘oudste’ groep. Het moet aansluiten bij de ontwikkelingsfase van het kind en op zijn behoefte om te onderzoeken, te ontspannen en te ontdekken. Spelen is leuk en daarom moet het niet te moeilijk zijn, maar ook niet te makkelijk. De kinderen krijgen bij ons de gelegenheid om zowel individueel als in groepsverband te spelen.
Op deze locatie is er voor de kinderen een TV met dvd-speler en een spelcomputer etc. aanwezig. Hoe we hiermee omgaan, wordt besproken met kinderen en de oudercommissie. De kinderen van de buitenschoolse opvang zijn al erg zelfstandig en praten mee over het aan te schaffen speelgoed en het programma (kinderparticipatie). Omdat er genoeg materiaal aanwezig is, adviseren wij om geen speelgoed en dergelijke mee te geven. Spullen kunnen stukgaan of kwijtraken. Triangel is niet aansprakelijk voor het zoekraken of kapot gaan van eigendommen van kinderen of ouders op de locatie. Activiteiten BSO de Stein zien wij als een plek waar de kinderen zich na school kunnen ontspannen, uitleven, zich thuis voelen en met plezier naar toe komen. Als kinderen naar de buitenschoolse opvang komen, brengen ze daar hun vrije tijd door. Wij vinden dat kinderen daar zelf invulling aan mogen geven en zullen de kinderen de ruimte bieden om zelf te kiezen voor de activiteiten, die ze willen ondernemen. Wij zorgen voor een uitnodigende en veilige speelomgeving met verschillende speelmogelijkheden, zowel binnen als zeer zeker ook buiten. Daarnaast streven wij ernaar een gevarieerd, eigentijds en aansprekend activiteitenaanbod op te zetten voor de BSO, zoals: sport en spel, muziek, dans, knutsel, cursussen en workshops en natuur. Het doel hiervan is om kinderen met nieuwe activiteiten en materialen in contact te laten komen. Daarnaast leer je door gezamenlijke activiteiten te doen om samen te werken en rekening te houden met elkaar. Uitgangspunt hierbij blijft wel dat kinderen hier inspraak in zullen hebben en dat het vrije tijd is van de kinderen en daarmee ook een vrije keuze is om deel te nemen aan de activiteiten. Ten alle tijden zullen wij de kinderen wel stimuleren deel te nemen aan een activiteit. Het kindaantal per activiteit bepaald hoeveel Pm ‘hierop worden ingezet. Met het bedenken van activiteiten streven wij ernaar om zoveel mogelijk rekening te houden met de verschillende voorkeuren van jongens en meisjes en de leeftijdsopbouw van de groep. Een kind van 8 jaar heeft net weer wat andere interesses dan een kind van bijna 11 jaar. Wij doen dit vooral door de jongens en meisjes zelf een stem te geven in de activiteiten die ze graag zouden willen doen.
Invoegen indien van toepassing (BSO’s met meer dan 30 kinderen)
Groepsactiviteiten zullen op locatie uitgevoerd worden met maximaal 20 kinderen per activiteit, zodat 2 pedagogisch medewerkers het overzicht kunnen behouden. Wanneer wij met meer dan 30 kinderen buiten de locatie een activiteit gaan doen, zullen wij ervoor zorgen dat de kinderen steeds in hun basisgroep terug komen tijdens verzamelmomenten en eet- en drinkmomenten. Activiteiten buiten de locatie zullen altijd vooraf worden aangekondigd, zodat ouders en kinderen goed op de hoogte zijn van wat er gaat gebeuren en wat er van de kinderen wordt verwacht. Zelfstandigheid bevorderen, kinderparticipatie BSO de Stein is een plek waar het kind zich veilig en vertrouwd voelt, waar ze zichzelf kunnen zijn. Voor ons is ieder kind uniek, een persoon dat een eigen karakter heeft met eigenschappen en vaardigheden om zichzelf te ontwikkelen. Door deze persoonlijke eigenschappen is een kind in staat om een probleem goed aan te pakken en zich goed aan te passen aan verschillende situaties; met andere woorden, ze leren hun eigen talenten te ontplooien. Daarnaast zijn wij als pedagogisch medewerker er om het kind te begeleiden en te stimuleren. Kinderen hebben vaak hele leuke ideeën. Vaak zijn dit dingen die aansluiten bij activiteiten die op school worden aangeboden of worden gezien op internet en televisie. Regelmatig proberen wij te inventariseren wat de wensen en ideeën zijn van de kinderen. Maar bij ons blijft het uitgangspunt dat kinderen zelf mogen bepalen of ze meedoen aan een activiteit. Daarnaast vinden wij het belangrijk dat elk kind van zich mag laten horen en voor zichzelf mag opkomen. Dit stimuleren we door bij de kinderen aan te geven om zelf eerst een oplossing te vinden en wanneer zij er niet uitkomen hulp te vragen bij de pedagogisch medewerker.
Gelegenheid tot het ontwikkelen van sociale competenties De mens is een sociaal wezen. In de praktijk betekent dit dat een kind al vanaf de geboorte samen met anderen dingen doet, immers zonder de ander (lees: ouder/verzorger) zou het kind niet (kunnen) overleven. Bij het ontwikkelen van de sociale competenties gaat het om samenzijn en samen dingen doen. Kinderen leren veel van wat ze zien, zowel van andere kinderen als van ons. Wij hebben hierin een voorbeeldfunctie en ons sleutelwoord hierbij is ‘wederzijds respect’. Voorop staat bij ons dat het kind zich kan ontplooien. Wij stimuleren dan ook dat het initiatieven neemt waardoor het zelfvertrouwen kan groeien. Wij zorgen er hierbij voor dat het kind zichzelf en/of een ander geen schade berokkent. Naarmate een kind ouder wordt leert het steeds beter om rekening te houden met de ander. Dat betekent dat hij zich meer zal kunnen inleven in de ander. Anderen hebben ook gevoelens. Dus leren wij het kind om te wachten op elkaar, om geen speelgoed af te pakken, om te delen en samen te spelen. Soms leren wij het kind om juist wat meer voor zichzelf op te komen. Bij conflicten stimuleren wij dat de kinderen die zelf oplossen. Lukt dat niet of moeilijk, dan ondersteunen wij hen. De rol van de pedagogisch medewerkers verandert met het stijgen van de kinderleeftijd van zorgen voor, naar steeds meer begeleiden van de kinderen. Overdracht van waarden en normen Op de buitenschoolse opvang maken kinderen deel uit van een groep. Deze is vaak breder en meer divers dan een doorsnee gezin. Dit betekent dat het kind al vroeg kennis maakt met de verscheidene aspecten van de verschillende culturen in de Nederlandse samenleving. Wij vinden het belangrijk om op respectvolle wijze met elkaar om te gaan en dragen er zorg voor dat de kinderen elkaar (leren) respecteren. Wij zijn hun voorbeeld hierin. Dit uit zich onder andere in hoe wij dagelijks met elkaar en met de kinderen omgaan Zo zijn wij in de omgang met elkaar beleefd en noemen elkaar bij de naam. Wij leren het kind om op zijn beurt te wachten, andere kinderen niet te onderbreken, groepsregels na te leven. Maar ook in wat wij doen zijn wij hun voorbeeld, zoals niet op meubulair gaan staan, voorzichtig met de spullen en het speelgoed omgaan, etc. Kortom, wij leren het kind regels, zodat het kan functioneren in een groep en later in de maatschappij. Wij houden rekening met de eigenheid van ieder kind en met de eigenheid van de cultuur waarin het kind opgroeit. Dat betekent dat wij het kind benaderen als individu, maar ook vragen rekening te houden met de afspraken en regels binnen de buitenschoolse opvang. Gewenst en ongewenst gedrag Wij gaan ervan uit dat gedrag over het algemeen aangeleerd is en dat het dus ook weer afgeleerd kan worden. Wij proberen gewenst gedrag te bereiken door het te stimuleren, door daaraan aandacht te schenken en/of te prijzen. Vinden wij gedrag storend (ongewenst), dan wordt dit benoemd en proberen wij dit te voorkomen of om te buigen door grenzen te stellen, te corrigeren of te negeren. Het belonen en stimuleren van gewenst gedrag heeft meer effect dan het corrigeren van ongewenst gedrag en is daarom een belangrijk uitgangspunt in ons pedagogisch handelen. Soms ontkomen wij er echter niet om in te grijpen. Wij wijzen dan niet het kind af, maar wel het (ongewenste) gedrag. Wij corrigeren het kind dan door het uit de situatie te halen of door het even apart te nemen. Na enkele ogenblikken maken wij het weer goed en kan het kind weer verder spelen. Omgaan met pestgedrag Elk kind moet zich veilig voelen op de opvang. Daarom hebben wij afspraken over hoe wij met elkaar omgaan op de BSO (de huisregels) en wat we doen als we pestgedrag signaleren. Deze afspraken richten zich zowel op het bestrijden van een acuut pestprobleem als op het voorkómen van pesten. In geval van een acuut pestprobleem gaan we in gesprek met het gepeste kind en de pester(s) volgens een vast stappenplan. Ook gaan we in gesprek met de betrokken ouders en eventueel de
school om samen tot een oplossing te komen. Daar zijn wij met zijn allen verantwoordelijk voor. Meer informatie vindt u op onze website. Afspraken, regels en omgangsvormen In elke groep zijn regels nodig om het leefbaar te maken en te houden. Daarom hebben ook wij, samen met de kinderen regels opgesteld, zodat de kinderen op een goede respectvolle manier met elkaar om (leren) gaan. Onze eigen huisregels staan hieronder beschreven. - We accepteren en vertrouwen elkaar, zo laten we ieder in zijn of haar waarde. - We luisteren naar anderen, maar mogen ook zelf ons verhaal vertellen en emoties laten zien - We helpen elkaar, ruimen speelgoed en materialen op en dragen zorg voor onszelf en onze omgeving - We spelen samen, waarbij we erop letten dat iedereen mee mag en kan doen. De algemene voorwaarden van KMN KInd & Co / Triangel, die natuurlijk ook voor onze buitenschoolse opvang gelden, staan beschreven in het boekje ‘Welkom bij KMN Kind & Co Rituelen Er zijn veel gelegenheden in een jaar om bij stil te staan, zoals verjaardagen, afscheid, Sinterklaas, Suikerfeest, Kerst. Dit doen wij dan ook en het maakt een jaar overzichtelijk en feestelijk. Het vieren van verjaardagen en feesten versterkt het gevoel van bij elkaar horen. Verjaardagen van de kinderen en de pedagogisch medewerkers worden met alle kinderen op de desbetreffende groep gevierd. Dit doen we meestal gelijk uit school, om deze tijd zijn alle kinderen nog aanwezig. We zingen met z’n allen verjaardagliedjes, hij of zij mag iets uitdelen. Ook een afscheidsfeestje wordt op dezelfde manier gevierd. Ook het Sinterklaasfeest wordt uitgebreid gevierd op de BSO. Soms is er dan zelfs bezoek van enkele Pieten, en mogen de kinderen cadeaus uitpakken die voor de hele BSO zijn.
Tot slot Wij hopen dat u dit pedagogisch werkplan met plezier heeft gelezen en dat voor u duidelijk is hoe wij binnen BSO de Stein werken. Mocht u toch nog vragen hebben, dan zullen onze pedagogisch medewerkers, de senior of de clustermanager/unitcoordinator hier graag antwoord op geven. Ook tips en adviezen horen wij graag. Dit pedagogisch werkplan zal regelmatig worden besproken binnen de teams en minimaal eens in de twee jaar worden bijgesteld. Met vriendelijke groeten, Team de Stein
