Pedagogisch werkplan BSO
STICHTING KINDEROPVANG HEERHUGOWAARD Versiedatum basis Versiedatum vestiging Laatste wijziging Norm Nr. Versienummer Proceseigenaar
: 18-06-2012 : 09-06-2015 : : 4.5.1.1 :1 : Beleidsmedewerker pedagogiek
Pedagogisch werkplan Buitenschoolse opvang de Helix
Inhoudsopgave Inleiding .................................................................................................................................................. 3 H1. Typering kindercentrum ................................................................................................................. 4 1.1 De Basisgroepen ........................................................................................................................... 4 1.2 Openingstijden .............................................................................................................................. 4 1.3 Indeling gebouw ............................................................................................................................ 4 1.4 Groepsgrootte ............................................................................................................................... 4 H2. Wennen en begroeten .................................................................................................................... 5 2.1 Wennen ......................................................................................................................................... 5 2.2 Begroeten ...................................................................................................................................... 5 2.2.1 Ophalen uit school/ taxi ......................................................................................................... 5 2.2.2 Binnenkomst .......................................................................................................................... 5 2.2.3 Haalmoment.......................................................................................................................... 5 H3. Eten en drinken ............................................................................................................................... 6 H4. Activiteiten aanbod ......................................................................................................................... 7 4.1 Vrijspel ........................................................................................................................................... 7 4.2 Activiteiten aanbod ........................................................................................................................ 7 4.3 Individuele aandacht en groepsmomenten ................................................................................... 9 4.4 VSO ............................................................................................................................................... 9 H5. Dagritme........................................................................................................................................... 9 H6. Persoonlijke verzorging ............................................................................................................... 10 H7. Kinderparticipatie ......................................................................................................................... 10 H8. Taal en communicatie .................................................................................................................. 11 8.1 Interactie groep en individueel .................................................................................................... 11 8.2 Belonen, corrigeren en conflicten................................................................................................ 11 8.3 Opvallend gedrag ........................................................................................................................ 12 H9. Inrichting ........................................................................................................................................ 12 9.1 Binnen ......................................................................................................................................... 12 9.2 Buiten .......................................................................................................................................... 13 10. Betrokkenheid ouders ................................................................................................................... 13 11. Observaties .................................................................................................................................... 13
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 2 van 13
Locatie: de Helix
Inleiding Het pedagogisch werkplannen is een leidraad voor het pedagogisch handelen op de groep. De vijf pedagogische doelen uit het pedagogisch beleid vormen de basis voor het pedagogisch werkplan. In het algemene pedagogisch beleidsplan worden de volgende pedagogische doelen genoemd: A. Het bieden van fysieke en emotionele veiligheid; B. Het bevorderen van persoonlijke competentie van het kind; C. Het bevorderen van sociale competentie van het kind; D. Socialisatie door overdracht waarden en normen. Door de pedagogische doelen na te streven bieden wij kinderen de optimale situatie om te kunnen: ‘Spelen, ontdekken, groeien’ Om tot een goede leidraad voor het pedagogisch handelen te komen worden de vijf doelen afgezet tegen de pedagogische middelen. Dat zijn de ‘mogelijkheden in de uitvoering’ die je in de kinderopvang hebt om de gestelde doelen te bereiken. Deze middelen zijn: 1. 2. 3. 4. 5.
pedagogisch medewerker - kind interactie, de fysieke omgeving, de groep, het activiteitenaanbod, het spelmateriaal.
De pedagogisch werkplannen worden per locatie per opvangvorm opgesteld. De specifieke mogelijkheden en kansen van de locatie worden verwerkt in het werkplan. In het pedagogisch werkplan staat middels het dagritme uitgewerkt hoe de diverse middelen worden ingezet om de vijf doelen binnen de peuterspeelzaal te bereiken. Het pedagogisch werkplan is een dynamisch stuk die per locatie wordt geëvalueerd en bijgesteld. Kwaliteitsmanagement systeem Binnen SKH wordt de kwaliteitszorg methodisch en systematisch vormgegeven middels een kwaliteitsmanagement systeem. In dit kwaliteitsmanagement systeem worden alle activiteiten van de SKH in kaart en met elkaar in verband gebracht. De afspraken over verantwoordelijkheden, bevoegdheden en werkwijze zijn vastgelegd in het kwaliteitshandboek. Dit werkplan is een onderdeel van het kwaliteitsmanagement systeem. In het kwaliteitshandboek zijn de overige richtlijnen die mede met dit stuk in verband staan opgenomen. Binnen dit document zal dan ook naar enkele van deze documenten verwezen worden. Ondersteuning pedagogisch medewerkers De pedagogisch medewerkers worden ondersteund in de uitvoering door de locatiemanager en middels vast overleg structuur1. Op verzoek kan de beleidsmedewerker pedagogiek om advies of ondersteuning worden gevraagd. Indien pedagogische ondersteuning noodzakelijk is zal dit in de vorm van observeren en coachen door de locatiemanager of de kwaliteit medewerker pedagogiek gebeuren. De procedure signaleren opvallend gedrag wordt gevolgd bij zorg om kinderen in hun ontwikkeling en gedrag. Hierin is o.a. beschreven hoe ouders eventueel doorverwezen worden naar passende instanties die ondersteuning kunnen bieden. Op de groepen kunnen stagiaires meedraaien. Stagiaires kunnen een extra handje op de groep beteken waardoor er meer ruimte is voor de werkzaamheden.
1
P 4.21 Structurele feedback.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 3 van 13
Locatie: de Helix
H1. Typering kindercentrum De buitenschoolse opvang is onderdeel van Kindercentrum de Helix. Binnen het kindercentrum is een kinderdagverblijf groep, een peuterspeelzaal en een buitenschoolse opvang: in eerste instantie naschoolse opvang, bij voldoende vraag ook voorschoolse opvang. In het gebouw is ook basisschool de Helix gehuisvest. We zijn gestart met het ontwikkelen van een bredere samenwerking tussen school en opvang waarbij we in de nabije toekomst de gezamenlijk visie verder zullen ontwikkelen. Alle kinderen van 0 tot en met 12 jaar van de hele dag onder een dak! 1.1 De Basisgroepen Kinderen hebben een eigen basisgroep. Een basisgroep biedt emotionele veiligheid. Buitenschoolse opvang bij Kindercentrum de Helix bestaat uit 1 basisgroep. Binnen het kindercentrum is ook een kinderdagverblijf groep en de peuterspeelzaal. Zie de werkplannen. In het gebouw is ook basisschool de Helix gehuisvest. Veel van onze kinderen komen van de Helix. 1.2 Openingstijden De BSO is vijf dagen in de week open: op maandag, dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag van 14.15 uur tot 18.00 uur. Bij voldoende vraag is ook de vso is vijf dagen open van 7.00 uur tot 8.45 uur. In de beginfase wanneer de groepen nog in opbouw zijn kan het zo zijn dat nog niet direct op alle dagen VSO en NSO gedraaid wordt. 1.3 Indeling gebouw De groepsruimte voor de BSO ligt op de begane grond, aan de linkerkant van het pand. De gang kan ook gebruikt worden als speelruimte. De groepsruimte wordt gedeeld met de peuterspeelzaal De kinderen kunnen via de groepsruimte naar de aangrenzende buitenruimte om te spelen op het schoolplein aan de voorkant van het pand. Er kan ook gebruik gemaakt worden van de gymzaal van school. Dit onder duidelijke afspraken met het team. Er kan ook van het aangrenzende speelterrein in de wijk gebruik gemaakt worden. Gezamenlijk met de pedagogisch medewerker of door de oudere kinderen zonder toezicht. Hiervoor worden afspraken gemaakt met de pedagogisch medewerkers en de kinderen/ ouders. De toiletten zijn in de hal. Aan de andere kant van de hal liggen de groepsruimtes van het kinderdagverblijf. 1.4 Groepsgrootte2 Bij BSO de Helix zal gestart worden met een BSO groep. De groep is verticaal, dit betekent dat de leeftijd van de kinderen varieert van 4 tot 13 jaar. Het is een basisgroep voor maximaal 20 kinderen. SKH houdt de leidster- kind ratio aan. Er is een achterwacht regeling opgesteld 3. Tussen 7.00 en 7.30 uur kan het voorkomen dat er op de VSO een medewerker alleen in het pand is. Kindcentrum De Linde fungeert (Lindenlaand 2c) als achterwacht. De achterwacht regeling is tevens opgenomen in de calamiteitenwijzer die op de groepen aanwezig is. De Helix is een nieuwe locatie. In de eerste periode zal de kindbezetting het niet toelaten dat er altijd 2 pedagogische medewerksters aanwezig zullen zijn. Om het 4 ogen principe goed te bewaken zal er extra personeel ingezet worden als de situatie hierom vraagt. Afname extra dag of ruilen Een ouder kan een losse extra dag afnemen of een dag ruilen. Deze extra dagdelen of ruildagen kunnen in overleg met de pedagogisch medewerker afgestemd worden en kan alleen als het passend is in de kind bezetting (LKR). Voor het ruilen wordt het ruilbeleid gevolgd 4.
2
Stichting Kinderopvang Heerhugowaard (SKH) volgt te allen tijde de landelijke richtlijnen betreffende de leidster kind ratio. Zie P4.11 voor de procedure Achterwacht. 4 Zie B4.8 Ruilbeleid 3
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 4 van 13
Locatie: de Helix
H2. Wennen en begroeten 2.1 Wennen5 Als een kind op de bso komt is het belangrijk om een vertrouwen band op te bouwen, met het kind, de ouders en met de andere kinderen. Doordat we de kinderen laten wennen aan de medewerkers, de andere kinderen en het ritme van de groep bouwen we veiligheid en geborgenheid op. Bij binnenkomst heten we het kind welkom, we begroeten het kind bij de naam. We proberen vriendelijkheid en rust uit te stralen. Mochten de ouders nog niet bekend zijn voor iedereen stellen we ons voor. Zit het kind al bij ons op het kinderdagverblijf dan laten we uw kind voorafgaand van de overgang naar de bso, op de dagen dat hij/zij op het dagverblijf zit, wennen bij de BSO door regelmatig even te gaan spelen. Begeleiding op de groep Als er een nieuw kind op de groep komt geven we dat kind wat extra aandacht, we praten met het kind op kindhoogte en nemen duidelijk afscheid van de ouders, de pedagogisch medewerker, of de leerkracht. Samen met het kind gaan we de groep door om eens te zien wat we allemaal kunnen doen, we betrekken waar mogelijk de andere kinderen en vertellen vooraf wat we allemaal gaan doen. We laten de andere ruimtes zien en hoe hij de weg naar de groep terug kan vinden en waar de Pedagogisch medewerker is. de volgende keer dat het kind weer komt houden we het extra in de gaten en vertellen nog eens hoe het allemaal gaat. Als het voor het kind moeilijk is kijken we goed wat het kind nodig heeft, sommige kinderen willen liever even alleen zijn terwijl anderen liever echt even getroost worden of samen een spelletje gaan spelen. Voor kinderen is het geruststellend dat wij ze begrijpen, door te vertellen wat er gebeurt en hun gevoelens onder woorden te brengen stellen we de kinderen gerust. Uiteraard is het voor ouders altijd mogelijk om telefonisch tussendoor contact te hebben met de pedagogisch medewerkers om te vragen hoe het met het kind gaat. 2.2 Begroeten 2.2.1 Ophalen uit school/ taxi De kleuters worden vanuit de klas door de juf naar de BSO ruimte gebracht. De oudere kinderen komen zelfstandig door het schoolgebouw naar de BSO ruimte. Indien nodig zal de leerkracht overdracht doen met de pedagogisch medewerker van de groep. Als kinderen met de taxi komen worden ze door de chauffeur binnen gebracht. Op deze manier is er een mogelijkheid voor korte overdracht indien noodzakelijk. Momenteel hebben we geen taxi kinderen. 2.2.2 Binnenkomst Bij binnenkomst heten we iedereen welkom, we begroeten het kind bij de naam en vragen hoe de dag was. Dan hangen ze hun kaartjes aan het bord in de groep, wassen hun handen bij de wasbak in het lokaal. De pedagogisch medewerker vult op de presentielijst in dat het kind aanwezig is. Hiermee controleren we of alle kinderen er zijn en wie afwezig is. In vakantie tijd vragen we de ouder en het kind hoe het is en of er nog belangrijke dingen zijn die we moeten weten. Afhankelijk van de behoefte van het kind nemen we samen met het kind afscheid van de ouder, we zwaaien bij het raam en observeren wat het kind nodig heeft. Soms is het afscheid moeilijk en zal de pedagogisch medewerker het kind troosten en hem/haar de gelegenheid geven om verdrietig te zijn. Veelal zal het kind gewoon lekker willen spelen en is vrij in zijn keuze van spel. Soms zal de pedagogisch medewerker het kind leiden naar een spel als het niet weet wat te doen. 2.2.3 Haalmoment We begroeten de ouder bij binnenkomst en geven ouder en kind even de ruimte elkaar te begroeten. We vertellen de ouder, indien mogelijk samen met het kind, hoe de dag is verlopen en of er nog belangrijke dingen zijn gebeurt. We geven de ouder de mogelijkheid om onderwerpen bespreekbaar te maken en nemen daar de tijd voor. Het kind ruimt op waarmee het heeft gespeeld.
5
Voor de wenperiode wordt P1.3.a Wenperiode aangehouden.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 5 van 13
Locatie: de Helix
Met de oudere kinderen kan afgesproken zijn dat ze op een bepaald tijdstip zelfstandig naar huis mogen. Dit kan alleen in overleg met ouders en wordt vastgelegd. Mochten er andere dingen zijn die ouders willen bespreken kan dat ook tijdens het halen of brengen maar de ouder heeft ook de mogelijkheid om even iets meer tijd te vragen en dan plannen we een gesprekje in. In principe is de pedagogisch medewerker het eerste aanspreekpunt voor de ouder, echter kan het zijn dat u liever met iemand anders praat. Dan heeft u de mogelijkheid om naar de locatiemanager te gaan. Binnen de locatie is duidelijk wanneer zij aanwezig is, ook kunt u die informatie bij de pedagogisch medewerker krijgen. Alles is bespreekbaar dus schroomt u zich niet het gesprek aan te gaan.
2.2.4 VSO Tegen half 9 kondigt de pedagogisch medewerker aan dat het bijna schooltijd is, wordt er opgeruimd en wachten de kinderen op elkaar bij de deur. De kleuters worden door de pedagogisch medewerker in de klas gebracht en wordt er afscheid genomen. De kinderen vanaf groep 3 gaan zelfstandig. Dat zal prima gaan, kinderen groeien er ook naar toe en vinden het vaak stoer dat ze alleen mogen. Als de Pedagogisch medewerker inschat dat het nog nodig is zal ze een oogje in het zeil houden of alles goed gaat.
H3. Eten en drinken In ons dagritme zitten vaste momenten om te eten en te drinken. Tijdens deze momenten zitten we aan tafel. We nemen even de tijd en de rust om te eten en te drinken en hebben aandacht voor de kinderen. We zorgen voor een gezellige en ontspannen sfeer. Het is een sociaal moment voor de groep. Tijdens schoolweken wordt er met de kinderen gedronken en 2 stuks fruit gegeten nadat ze uit school komen. Het eet/ drink moment is een doorlopend gebeuren totdat alle kinderen uit school zijn. Een Pedagogisch medewerker zit aan de tafel en coördineert het drinken en eten en geeft gericht aandacht aan alle kinderen die bij haar aan tafel komen zitten. Als de kinderen klaar zijn met het eetmoment mogen ze gaan spelen. Op deze manier hebben we steeds een klein groepje kinderen aan tafel waar we gericht aandacht aan kunnen geven en mee kunnen praten. Kinderen kunnen altijd vragen om drinken of mogen zelf water pakken of limonade dat over is. Lunch In de vakantieweken of op de studiedagen lunchen de kinderen samen met de Pedagogisch medewerker op de BSO. Bij de tafelmomenten smeren en snijden de kinderen zoveel mogelijk hun eigen boterham, hulp is altijd in de buurt als het nog niet zo wil lukken. We stimuleren de zelfredzaamheid hiermee. We vinden het belangrijk aandacht te besteden aan gezonde en gevarieerde voeding en drinken. Tijdens de vakantie weken hebben we naast het lunch moment nog twee momenten voor een tussendoortje. Zo eten we op de dag voldoende, het is een gevarieerd aanbod van fruit, een koekje of een cracker. We houden uiteraard rekening met een eventuele allergie van uw kind of geloofsovertuiging. In principe eten de kinderen maximaal 4 boterhammen, tenzij anders is afgesproken met de ouders. Voor we aan tafel gaan wassen de kinderen hun handen. De kinderen helpen bij het dekken van de tafel en ook weer bij het opruimen.
VSO Bij de vso mag een zelf meegebracht broodje gegeten worden aan tafel. Er wordt positief gestimuleerd. We schenken als kinderen daar behoeft aan hebben water of limonade.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 6 van 13
Locatie: de Helix
H4. Activiteiten aanbod 4.1 Vrijspel6 De BSO is vrije tijd voor de kinderen na schooltijd. We vinden het belangrijk dat kinderen na school de ruimte krijgen zelf te kiezen met wie (of juist even alleen) en met wat ze spelen, initiatief nemen, eigen interesses volgen, er niet veel bemoeienis van volwassenen is en dat je rustig mag hangen, je mag vervelen en even helemaal niets doen. Spelmaterialen We hebben een gevarieerd aanbod van spel- en knutselmateriaal. Veel speelmateriaal kunnen ze zelf pakken en bij ander spelmateriaal kunnen ze er naar vragen. In de BSO ruimte zijn verschillende hoeken, waar gespeeld kan worden waardoor de kinderen verspreidt over de ruimte spelen, hierdoor is het overzichtelijk, worden ze uitgedaagd tot specifiek spel bv kapla op het kleed, de huizenhoek, Playmobil aan tafel of op het kleed. Vrijspel Tijdens het vrijspel zal de Pedagogisch medewerker de kinderen observeren, soms meespelen om ze op weg te helpen, te leren hoe je samen speelt of omdat het gezellig is. Met de kinderen die het lastig vinden zelf iets te bedenken, zal ze in gesprek gaan om te kijken waar ze zin in hebben. Wij begeleiden de kinderen hierin middels positieve aandacht en oprechte belangstelling. We moedigen ze aan, prijzen hun initiatieven en accepteren en waarderen hun oplossingen en ideeën. En we troosten ze als het even niet mee zit. Wij stimuleren het kind dingen zelf te doen en te betrekken bij de dagelijkse gebeurtenissen zodat ze leren op hun eigen benen te staan. Als een kind iets nog niet kan, geven zij het ruim de tijd en nemen het niet gehaast uit handen. Je leert door vallen en opstaan. We leren de kinderen om te gaan met verschillende situaties en met eventueel ontstane problemen. We stimuleren ze zo veel mogelijk zelf conflicten op te lossen door te praten en te leren zeggen wat je wel of niet leuk vindt. We laten de kinderen weten dat als het niet zelf lukt ze altijd naar de Pedagogisch medewerker toe kunnen gaan. We leren de kinderen zelf om hulp te komen vragen en gaan samen met het kind een oplossing zoeken en met de betrokken kinderen in gesprek. De aandacht gaat vooral uit naar wat het kind al kan, er wordt geen nadruk gelegd op hetgeen wat kind nog niet beheerst. Opendeurenbeleid Het kan het zijn dat een BSO kind even wil spelen bij zijn zusje of broertje op het KDV en daar bv. dan ook even een beker drinken mee drinkt. Voor het overzicht werken we met een kaartjessysteem. Kinderen kunnen een kaartje ophangen waar ze mee gaan spelen. Buitenspelen Ook buitenspelen wordt actief gestimuleerd bij de kinderen. We hebben veel buitenruimte doordat de kinderen op het speelplein van school kunnen spelen. Buitenspelen is belangrijk na een dag school: kinderen hebben meer ruimte om te bewegen, ze kunnen rennen en schreeuwen wat binnen niet kan. Kinderen ervaren door het verschillende weer steeds een andere stimulans en de jaarlijkse cyclus. Bij de BSO kunnen de kinderen veilig zelfstandig buiten spelen. Ze hangen hiervoor hun labeltje op het speciale buiten speelbord zodat er ook een goed overzicht blijft welke kinderen buiten spelen. De Pedagogisch medewerker kan door de ramen regelmatig kijken hoe het gaat en zal ook regelmatig meespelen om de kinderen zo ook wat anders aan te bieden dan hun eigen spel of omdat dit ook gezellig is. 4.2 Activiteiten aanbod Naast het vrije spel hebben we momenten waarop we verschillende activiteiten aanbieden, ook hierbij geldt dat er verschil is tussen de vakantie en school weken.
6
Zie P4.5.2 Opendeuren KDV en BSO bij toepassing opendeurenbeleid.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 7 van 13
Locatie: de Helix
Vakantie weken In vakantie weken is er meer tijd en kan je op een andere manier gericht activiteiten aanbieden. Dit is vaak aan de hand van een thema. De kinderen hebben vrije keus om mee te doen aan een bepaalde activiteit, maar we zullen dit wel stimuleren. De nadruk ligt bij ons niet op het resultaat, maar op het aanbieden van verschillende ontwikkelingsmogelijkheden voor de verschillende leeftijden, het ontdekken van talenten, de ervaring en de gezelligheid. We geven de kinderen de ruimte om te experimenteren met materiaal en speelgoed. Uiteraard weten we dat de kinderen en ouders het leuk vinden om ook iets mee naar huis te nemen, daar houden we zeker rekening mee. 8 knap intelligenties In het activiteiten aanbod proberen we de 8 knap intelligenties aanbod te laten komen om kinderen zo aan te spreken op hun intelligenties maar ze ook nieuwe aan te bieden. We proberen activiteiten om verschillende gebieden aan te bieden. Dit kan zijn een gerichte knutsel activiteit, een sport activiteit, iets lekkers koken, een voorstelling maken een workshop aanbieden of juist een speurtocht of fantasie spel. Uitstapjes In de vakantie weken plannen we regelmatig een uitstapje. Ook hierbij houden we rekening met de leeftijd van de kinderen, hun belevingswereld en de mogelijkheden die er zijn in de omgeving. We plannen de uitjes zo dat, gedurende het jaar, alle kinderen wel een keer op stap gaan. Er zijn richtlijnen vastgesteld waar we ons aan houden om de veiligheid te bewaken. Denk hierbij aan aantal kinderen per Pedagogisch medewerker, organisatie van vervoer. Ouders worden altijd van te voren ingelicht over het uitje van hun kind. Daarnaast zullen er regelmatig spontane uitjes georganiseerd worden in de buurt van het pand. gelegen locatie. Verjaardag Het vieren van de verjaardag wordt in overleg met ouders gepland. De jarige job wordt die dag in het zonnetje gezet. Vaak trakteren de kinderen al op school, er hoeft niet bij de bso getrakteerd te worden maar mag wel. We maken er een gezellig moment van in de basisgroep waarbij de jarige op tafel mag zitten, we zingen liedjes en er is een cadeautje van de bso. Uiteraard kunt u ook een foto/filmcamera meegeven om dit gezellige moment vast te laten leggen door de pedagogisch medewerker. Activiteiten in grote of gemengde groepen Bij speciale gelegenheden kunnen er activiteiten georganiseerd worden waar de groepen mengen of groter zijn dan 20 kinderen. Daarnaast worden er stichting breed activiteiten georganiseerd door de BSO coördinator waar meerdere locaties aan mee kunnen doen. Om de veiligheid voor de kinderen te waarborgen wordt er te allen tijde rekening gehouden met de leidster kind ratio en indien nodig het reglementen voor uitstapjes7. Daarnaast zijn er pedagogisch medewerkers aanwezig van de basisgroep zodat de kinderen een vertrouwd persoon hebben waar ze bij terecht kunnen. De kinderen wordt vooraf verteld wat er gaat gebeuren en wat ze kunnen verwachten. Ondersteuning door andere volwassenen Bij de BSO komt het voor dat er een gastles gegeven wordt, deze mensen worden ingezet voor een speciale activiteit. De gastdocent komt op de groep voor de duur van de activiteit, de aanwezige pedagogisch medewerkers ondersteunen de kinderen en waar nodig de gastdocent. De gastdocenten worden niet meegerekend met het LKR, zij zijn extra aanwezig. SKH zorgt zelf voor voldoende inzet met bekende medewerkers volgens het LKR.
7
W 2.1.1 uitstapjes BSO
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 8 van 13
Locatie: de Helix
4.3 Individuele aandacht en groepsmomenten In de praktijk stemmen we onze aandacht voortdurend af tussen individuele aandacht en aandacht voor de groep als geheel. Individuele aandacht We bieden groepsopvang met daarbij oog voor elk kind individueel. We vinden het belangrijk goed contact op te bouwen met elk kind. In de groep bij de bso is 1 op 1 aandacht van de pedagogisch medewerker soms wat lastig maar het is belangrijk tijd te kunnen maken voor een kind als die ons nodig heeft. Hierin is goed overleg en afstemming tussen collega's van belang zodat we van elkaar weten wat we doen en wie welk kind aandacht geeft. Waar we de momenten, om gericht aandacht te geven, kunnen pakken doen we dat en sluiten we aan bij een groepje of een kind alleen. Even de dag doornemen of hoe de vakantie is geweest. Samen een spel doen of samen een klus oppakken. Niets leuker dan de juf helpen! We vinden het belangrijk dat de kinderen elkaar accepteren zoals ze zijn, elkaar in hun waarde laten: elk kind is uniek. De pedagogisch medewerker creëert een sfeer van acceptatie waarin het kind zich zelf kan zijn en anders durft te zijn. We zijn ons bewust als Pedagogisch medewerker dat wij een voorbeeld functie hebben ons handelen is respectvol en we stemmen onze aandacht en manier van praten af op de leeftijd van het kind. Groepsmomenten Naast de individuele aandacht zijn groepsmomenten ook belangrijk om de sociale band binnen de groep te versterken. Hier wordt aan tafel, door het vieren van verjaardagen en feesten, het doen van gezamenlijke activiteiten aandacht aan besteed. We stimuleren de kinderen elkaar te helpen op elkaar te wachten en naar elkaar te luisteren. Groepsafspraken Bij de BSO zijn een aantal regels afgesproken met de kinderen die bijdragen aan het prettig verblijf met elkaar in de groep. Deze regels worden ook gebruikt op school. Deze zijn met de kinderen opgesteld en besproken, dit wordt regelmatig herhaald. Ook met de nieuwe kinderen worden de regels besproken. De regels hangen tevens centraal in de gang. De overige regels zitten in de mappen op de groepen. 4.4 VSO Op de vso wordt geen gerichte activiteiten aangeboden, veelal is het rustig opstarten voor de kinderen op schoot bij de Pedagogisch medewerker of gezellig aan tafel. Indien nodig mag er nog een broodje gegeten worden. Er wordt ingegaan op de behoefte van de kinderen met betrekking tot spel aanbod en activiteiten. Vaak is het rustig spelen of tekenen aan tafel of samen iets doen. Als er voldoende tijd is mogen de kinderen knutselen, verven etc.
H5. Dagritme Vanaf 14.15 komen de eerste kinderen naar de BSO ruimte. De jassen worden opgehangen, schoenen gaan op het schoenenrekje in de groep en de handen worden gewassen en ze hangen hun naam label op het bord. Na een tafel moment kunnen de kinderen zelfstandig spelen. Ze kunnen kiezen waar ze willen spelen in de groepsruimte, de hal of het gymlokaal van school. Hierdoor kunnen de kinderen na het tafelmoment ook eventuele vriendjes in een andere groep gaan opzoeken of aansluiten bij een activiteit. Als kinderen in de gang of gymlokaal willen spelen overleggen ze dit met de medewerkers. . Vakantiedagen In de vakanties komen de kinderen binnen vanaf 7 uur tot 9.30 uur. We hebben vaste momenten om te eten en te drinken. Rond tien uur gaan we met elkaar wat drinken en eten een cracker of rijstewafel. rond 12 uur half 1 gaan we lunchen. Rond 3 uur is er weer een gezamenlijk drink moment met fruit. Naast de regulieren activiteiten vullen we de vakantie weken met speciale activiteiten. Deze worden tussen het vaste dagritme doorgepland of we passen ons dagritme wat aan.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 9 van 13
Locatie: de Helix
Nieuwe kinderen Nieuwe kinderen vertellen we dit dagritme in het begin een paar keer. Voor de meeste kinderen is het snel duidelijk hoe de middagen en vakantie dagen verlopen maar als het voor de kinderen onduidelijk is zal daar extra over worden gesproken
H6. Persoonlijke verzorging De kinderen bij de BSO zijn 4 jaar en ouder, zij zijn al in enige mate zelfstandig en die zelfstandigheid groeit naar mate de kinderen groter worden. Hulp vragen aan de pedagogisch medewerkers is geen probleem maar zij zullen de kinderen stimuleren dit zoveel mogelijk zelf te proberen. Denkt u hierbij aan het dichtdoen van de schoenen of het dichtritsen van de jas of het toilet bezoek. De Pedagogisch medewerker zal sensitief en zorgvuldig omgaan met de kinderen, respect hebben voor de autonomie van het kind ook bij de verzorging of verschoning. De kinderen wassen hun handen bij binnenkomst, na het toilet bezoek en voor het eten. Zij gaan zelfstandig naar het toilet, de aller jongste melden wel even dat ze naar het toilet moeten en soms helpen we bij het los of vast maken van de broek. Soms hebben de jongste kinderen nog een ongelukje, er is veel te beleven op de BSO en dan vergeet je wel eens naar het toilet te gaan. Wij vragen ouders reserve kleding mee te nemen maar mocht dat onverhoopt niet lukken dan hebben wij ook kleding te leen. Speciale zorg Alle Pedagogisch medewerker hebben een EHBO diploma en zijn in staat te handelen in geval van calamiteiten. We leggen duidelijk uit als we een handeling moeten verrichten en zijn alert op signalen die de kinderen kunnen geven als ze niet lekker zijn en extra zorg nodig hebben. De kinderen worden ingesmeerd met zonnebrand bij mooi weer. Ouders worden ook gevraagd dit thuis al te doen.
H7. Kinderparticipatie Binnen de BSO vinden we het erg belangrijk dat de kinderen hun zegje kunnen doen en ze zich gehoord voelen. Het aankleden van de groep, aanschaf van materiaal, invulling van vakantie activiteiten, het netjes houden van de groep en het maken van regels en afspraken voor de groep zijn zaken waarbij de kinderen actief kunnen meedoen. Dit stimuleren we door te luisteren naar wat de kinderen zeggen en ze regelmatig naar hun mening en inbreng te vragen. De inspraak heeft wel de grenzen van de mogelijkheden binnen onze bso en het budget. Uitgangspunt is dat de groep van ons samen is en dat we met elkaar verantwoordelijk zijn voor een prettige sfeer.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 10 van 13
Locatie: de Helix
H8. Taal en communicatie Communicatie is de basis van het werk van de pedagogisch medewerker binnen deBSO. De Pedagogisch medewerker maakt gebruik van de volgende communicatievaardigheden: luisteren naar kinderen, praten met kinderen, positief gedrag stimuleren, grenzen stellen en conflicten begeleiden, non-verbale communicatie herkennen en geven. Doel van de communicatie is dat een kind zich gehoord en begrepen voelt, weet wat er van hem verwacht wordt en ondersteuning krijgt bij de dingen die hij of zij (nog) moeilijk vindt. Wij gaan uit van positieve gedrag en praten in positieve taal en benoemen gedrag dat we willen zien i.p.v. "niet". We nemen de kinderen serieus en helpen de kinderen hun emoties te benoemen. Ook wordt waar nodig de taal en spraakontwikkeling van kinderen gestimuleerd door voorlezen, zingen, goed Nederlands praten, kinderen stimuleren zelf te praten, niet te snel in vullen als het niet uit zijn woorden komen. Als we ons zorgen maken over de ontwikkeling zullen we dit altijd met de ouders bespreken. 8.1 Interactie groep en individueel Binnen de BSO is taal in alles verweven omdat we als Pedagogisch medewerker veel met de kinderen praten. Over de schooldag, wat hen bezighoud en hoe ze met zaken om kunnen gaan. Bij conflicten met andere kinderen. We bevorderen groepsgesprekken aan tafel, leren kinderen naar elkaar te luisteren en ook om iets te durven zeggen in de groep. 8.2 Belonen, corrigeren en conflicten De nadruk in onze benadering ligt altijd op het positieve. We geven kinderen complimenten en buigen gedrag soms om naar positief gedrag door aan te geven wat we verwachten i.p.v. te zeggen wat niet goed gaat. Corrigeren Soms is het nodig gedrag te corrigeren, bijvoorbeeld als andere kinderen last hebben van het gedrag of het gedrag gevaar kan opleveren. We zorgen dat we contact hebben met het kind als we met hem praten en dat we op dezelfde hoogte zijn. Onze stem is rustig en duidelijk. Als we een kind corrigeren gebruiken we de ik boodschap. We benoemen concreet het gedrag dat we zien en wijzen het kind niet af. Leggen uit welke gevolgen het negatieve gedrag heeft en geven aan wat we van het kind verwachten. We waarschuwen een keer en geven aan wat er volgt als het weer niet goed gaat. We letten erop het kind niet ten overstaan van de hele groep of roepend over de groep gecorrigeerd wordt maar spreken het kind gericht aan. Kind even uit de situatie halen Soms is het gedrag van een kind zo storend voor de groep dat je toch moet ingrijpen. We halen het kind even uit de situatie door het aan tafel te laten zitten om na te laten denken. We zijn hierin duidelijk en rustig. We letten er op dat dit moment kort is en bespreken de reden en situatie met het kind. Maken samen afspraken over hoe verder kan of wat in plustaal wat we verwachten. Daarnaast wordt het kind weer tot spel geholpen door te bespreken wat het kind nu gaat doen en we geven het kind altijd een nieuwe kans. Bij moeilijk gedrag van een kind doen de Pedagogisch medewerker een beroep op hun interactievaardigheden als leiding geven en structuur bieden. Zij stellen grenzen en gebruiken humor om met het kind om te gaan en het te helpen zich staande te houden in de groep. Zelfstandig oplossen van problemen Als kinderen een conflict hebben komen ze er heel vaak zelf uit. Mochten de kinderen er niet uit komen dan vragen de kinderen om hulp en zal de pedagogisch medewerker de kinderen te helpen. Zij kunnen dan door vragen te stellen samen met de kinderen uitleg geven aan de situatie en gezamenlijk een oplossing bedenken. Als het nodig is laten we iedereen even rustig aan tafel te zitten om tot rust te komen waarna we met elkaar in gesprek gaan. Luisteren naar elkaars verhaal en gevoel is daarbij heel belangrijk. Vervolgens lossen we het samen op en gaan we goed uit elkaar of spelen de kinderen samen verder.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 11 van 13
Locatie: de Helix
8.3 Opvallend gedrag Wanneer een kind opvallend gedrag vertoond treed de procedure Signalering opvallend gedrag werking. Ouders worden op de hoogte gesteld wanneer er opvallend gedrag wordt gesignaleerd. De locatiemanager ondersteund de pedagogisch medewerkers in dit proces. Indien nodig kan de beleidsmedewerker pedagogiek ook ondersteuning bieden. 8 Het kan voorkomen dat we moeten beslissen dat voor een specifiek kind groepsopvang niet (of niet langer) geschikt is. Aspecten die daarbij een rol spelen zijn: - Het welbevinden van het kind. - Het welbevinden van de groep. - Het waarborgen van veiligheid voor alle groepsleden. - De vertrouwensrelatie tussen ouder/verzorger en pedagogisch medewerkers. - Het kunnen voldoen aan de algemene doelstelling van kinderopvang, zowel voor het individuele kind als de groep. - Qua ontwikkeling aansluiting bij de groep kunnen (blijven) vinden. Indien één van bovenstaand punten van toepassing zijn zal de procedure ‘weigering van diensten’ in gang worden gezet.
H9. Inrichting 9.1 Binnen De groepsruimte wordt vaak de derde pedagoog genoemd. Hier besteden we dan ook zorgvuldig aandacht aan. De basis van de groepen is ruim en met rustige kleuren. De ruimte van de BSO wordt gedeeld met de PSZ. Hierdoor is verschillend materiaal aanwezig. Materiaal dat niet geschikt is voor de BSO staat in een kast. We vinden het belangrijk dat de ruimte veilig is en tegelijk ook uitdagingen biedt. Aantrekkelijk voor jongens en meisjes en alle leeftijden. We hebben de ruimtes zo ingericht dat kinderen veel dingen zelf kunnen, veel speelgoed staat op kindhoogte zodat ze het zelf kunnen pakken, of is zichtbaar zodat ze erom kunnen vragen. Daarnaast leven we nauwkeurig alle voorschriften rondom veiligheid na zoals de Wet Kinderopvang en de brandweer ons voorschrijven. De groepsruimte is ingericht met speelhoeken waarbij divers materiaal aanwezigis, o.a. een huishoek, spelletjeskast, bakken met Playmobil of lego, een relaxbank, lage tafel om te knutselen, constructiemateriaal en auto's. Bij de aanschaf en het aanbod van spelmateriaal letten we op een zo breed mogelijk aanbod waardoor de kinderen uitgedaagd worden hun talenten te ontdekken, hun ontwikkeling gestimuleerd wordt op alle vlakken en aansluit bij hu belevingswereld en wensen. Er is ruimte voor de kinderen om eigen gemaakt werk op het hangen of neer te zetten en even te laten staan. Gymlokaal Het gymlokaal van school kan ook door een klein groepje kinderen gebruik van worden gemaakt. Er worden geen spelmaterialen van de gymzaal zonder toezicht gebruikt. De pedagogisch medewerker kijkt regelmatig of het goed gaat. Onder toezicht vinden er meerdere activiteiten plaats. Bv. ‘ theater’, bewegingsspelletjes. Het gymlokaal mag tijdens vakanties zonder toezicht gebruikt worden door de oudere kinderen, vanaf groep 3 (7 jaar). De pedagogisch medewerker bepaalt op dat moment, afhankelijk van het spel hoeveel kinderen dit zijn. De kinderen mogen niet zonder toestemming op het podium of de trappen naar de school. Dit wordt enkel gebruikt bij een voorstelling. Ze gaan ook niet zonder toestemming naar het KDV of naar buiten.
8
Zie procedure ‘Signalering opvallend gedrag’ voor meer informatie.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 12 van 13
Locatie: de Helix
9.2 Buiten We stimuleren de kinderen regelmatig om lekker buiten te spelen. een aantal kinderen kiest uit zichzelf om vaak buiten te spelen, andere blijven liever binnen maar ook deze kinderen bieden we soms actief aan naar buiten te gaan. De kinderen hangen hun kaartje op het speciale buitenbord zodat de Pedagogisch medewerker een goed overzicht heeft van welke kinderen buiten zijn. De kinderen kunnen op het schoolplein spelen. Afspraak is aan de kant van de BSO te blijven waar ze naar buiten gaan en niet om het gebouw te gaan i.v.m. toezicht kunnen houden door de medewerkers. Spelmateriaal Op het plein hebben ze een tafeltennis tafel, duikelrek en evenwichtsbalk. Er kan ook gebruik gemaakt worden van de zandbak van school. Er is gelegenheid om te voetballen, fietsen, steppen en tennissen. Verder staan er in de berging bakken met spelmateriaal die makkelijk naar buiten gereden kunnen worden zodat de kinderen zelf het materiaal kunnen pakken: als ballen, tennisspullen, stoepkrijt, springtouwen, bellenblaas. De BSO heeft ook een groot buitenmateriaal zoals fitsen, een step. We bieden geregeld gericht een activiteit aan buiten of spelen mee met de kinderen. Maar ervaring leert dat de kinderen veelal zelf hun spel buiten wel bedenken. Veld Achter het plein is nog een veld waar ook regelmatig gebruik van gemaakt wordt onder toezicht of waar oudere kinderen (met toestemming van ouders) zelfstandig mogen spelen.
10. Betrokkenheid ouders SKH biedt op een verantwoorde manier opvang voor kinderen waarbij, in aanvulling op het thuismilieu, een bijdrage wordt geleverd aan de ontwikkelingsstimulering en opvoeding van een kind. Hierbij is de communicatie van ouders van groot belang. Om samen zo goed mogelijk in het belang van het kind te handelen wordt er zorgvuldig aandacht besteed aan de contactmomenten met de ouders. Zo vinden er intakegesprekken, dagelijkse overdrachten en één keer per jaar oudergesprekken plaats. Om de belangen van de kinderen en de ouders van het kindercentrum waar ze aan verbonden zijn zo goed mogelijk te behartigen en de ouders te vertegenwoordigen zijn er oudercommissies. De Centrale Cliëntenraad (CCR) van Stichting Kinderopvang Heerhugowaard is het overkoepelend orgaan van de oudercommissies. De CCR behartigt de algemene belangen voor de kinderen en ouders op centraal niveau. Oudercommissie9 De Helix heeft nog niet een oudercommissie.de nieuwe ouders zal gevraagd worden of ze willen deelnemen aan een OC.
11. Observaties Eenmaal per jaar wordt ieder kind van de BSO groepen geobserveerd aan de hand van het instrument ‘Werken aan Welbevinden’. Werken aan Welbevinden is een instrument om het welbevinden van kinderen op een gestructureerde wijze te evalueren. Het instrument werken aan welbevinden is gericht op de algemene emotionele toestand van kinderen. De observatie wordt besproken tijdens het jaarlijkse oudergesprek.
9
Zie voor taken oudercommissie het kwaliteitshandboek, ‘Reglement oudercommissie’.
Pedagogisch werkplan BSO
Pagina 13 van 13
Locatie: de Helix
