PAROCHIEPLAN CATHARINAPAROCHIE (Concept)

PAROCHIEPLAN CATHARINAPAROCHIE (Concept)

Catharinaparochie, Oosterhout December 2014

VOORWOORD In deze decemberversie van het Parochieplan presenteren we als bestuur en team van de Catharina-parochie het pastorale en bestuurlijke beleid voor de komende drie tot vier jaren (2015-2018). We geven ook de richting aan voor een langere periode waardoor het beleid op kortere termijn in een breder perspectief komt te staan. We hebben een vooruitzicht. Stap voor stap gaan we daarheen. Tien jaar (2025) is een lange tijd om te overbruggen en wellicht buigt ons pad af, slaan we ergens in die jaren een andere weg in. Wie weet hoe de Geest waaien wil? Het plan heeft formeel de status van een 'concept'. Die status behoudt het totdat de bisschop er –na consultatie van de Priesterraad – zijn goedkeuring aan hecht. Twee eerdere concepten gingen aan dit plan vooraf. Het concept plan 'Het gebroken rad van Catharina' uit 2012 en 'De Catharinaparochie in de nabije toekomst' van juli 2013. Beide plannen kennen hun eigen geschiedenis. In 2012 bereikt de pastoor – eindverantwoordelijke voor het eerste plan – de pensioengerechtigde leeftijd en neemt afscheid. Bijna gelijktijdig neemt een nieuwe bisschop van Breda het bestuur van het bisdom over. Het plan ligt even stil tot in november 2012 een nieuwe pastoor wordt geïnstalleerd in Oosterhout. Een half jaar later presenteren we een tweede versie: een uitwerking, concretisering van het eerdere plan. De reacties op het tweede plan zijn stevig. 'Dit' had niemand verwacht. 'Vijf Kerken gaan sluiten in Oosterhout? 'Wij zijn vitaal !' 'Wij willen en kunnen onze kerken behouden!' In antwoord op deze reacties hebben bestuur, pastoraal team en geloofsgemeenschappen driekwart jaar uitgetrokken om de vitaliteit en mogelijkheden van de gebouwen te onderzoeken en vast te leggen. Eind oktober 2014 zijn de rapportages over vitaliteit, de plannen voor vitalisering en de mogelijkheden die gezien worden voor de gebouwen in de zeven kernen bij het bestuur binnengekomen. Eind november 2014 presenteerden we het derde concept aan de parochianen en andere belangstellenden. Reacties zijn verwerkt in het nu voorliggende definitief concept Parochieplan. Hierin wordt de vitaliteit van de kernen binnen het geheel van de vitaliteit in de Catharinaparochie gewogen en een beslissing genomen over de gebouwen die nodig zijn om het pastoraat mogelijk te maken voor de komende drie jaren. Wat hebben we nodig om Zijn woord te verkondigen? Oosterhout, december 2014 Bestuur en pastoraal team

Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

2

INHOUD DEEL 1 Algemeen beleid I

Uitgangspunten pastoraal en bestuurlijk beleid 1 2 3 4 5 6 7

Geloven Missionering Recht doen De gemeenschappen Vitaliteit Financieel beleid Personeel Gebouwen Herbestemmen

II

Cijfers

III

Gebouwen

IV

Pastorale plannen 1 2 3 4 5

V

Liturgie Catechese Diaconie Pastoraat van de nabijheid Missionering en gemeenschapsopbouw

De parochiële organisatie 1 2 3 4 5

Pastoraatsgroep Parochieraad Parochiekerncommissies Wat betekent dit voor de pastorale organisatie van de Catharinaparochie? Vrijwilligers

VI

Team

VII

Financiën

VIII Bestuur


3

INLEIDING Dit Parochieplan van de Catharinaparochie bestaat uit drie delen. In deel I presenteren team en bestuur het pastorale en bestuurlijke beleid. Deel I biedt, uitgaande van de bestaande situatie, een visie op de toekomst op langere en korte termijn voor het geheel van de Catharinaparochie en haar kernen. Aan de presentatie van het parochiële beleid en alles wat daarvoor nodig is, gaan zeven uitgangspunten vooraf. Zeven uitgangspunten die het Parochieplan dragen en die op hoofdlijnen de richting aangeven en een verantwoording bieden voor alle keuzes die in het plan worden gemaakt. In drie stappen worden vervolgens de pastorale plannen op het gebied van liturgie, catechese, diaconie, nabijheid en missionering geschetst. In een eerste stap staat de gelovige context beschreven. Woorden als 'pastoraat', 'liturgie' en 'diaconie' vallen zo vaak, worden zo vaak gebruikt, dat ze hun betekenis dreigen te verliezen. De eerste stap is daarom een 'heroriëntering': waar gaat het om, waarom doen we dat ook alweer? In een tweede stap gaan we in op de ingezonden rapportages van alle kernen. Uit die rapportages zijn alle 'lokale pastorale programma's' en wensen nauwkeurig verzameld en bij elkaar gezet. Er zijn verschillen tussen de wensen van de kernen, en er zijn grote overeenkomsten. Stap twee geeft een beeld van dat wat de gezamenlijke kernen verwachten van het pastoraat. In de derde stap verwoordt het team de pastorale plannen op langere en korte termijn. Wensen en plannen uit de kernen zijn – voor zover dat mogelijk was – opgenomen binnen de visie en de plannen voor het geheel van het pastoraat in de Catharinaparochie. Sterke, door meerdere kernen aangegeven wensen, resulteerden in het opnemen van een aantal nieuwe pastorale initiatieven in het Parochieplan. Pastoraat voor de gelovigen staat voorop, dat is waar het om gaat. Om dat waar te maken is een pastoraal team nodig en een parochiële organisatie. Gebouwen zijn nodig, het geld om het allemaal te kunnen betalen en een bestuur dat de verantwoordelijkheid neemt. De cijfers spreken hun eigen taal. Zij brengen zowel de getalsmatige ontwikkeling van onze geloofsgemeenschap in beeld als de financiële situatie en ontwikkelingen. Alle cijfers wijzen daarbij één richting uit namelijk van een steeds verdergaande krimp. Dat alles staat beschreven in het eerste deel van het Parochieplan. Deel II van het Parochieplan bespreekt elk van de zeven kernen van de parochie afzonderlijk. Zeven rapportages waaraan door werkgroepen in de kernen veel werk is besteed, zijn binnengekomen bij het bestuur. Team en bestuur reageren op elk daarvan. De rapportages van alle kernen zijn op hoofdlijnen samengevat. Het team reageert daarop en weegt de daarin beschreven vitaliteit en de vitaliseringsplannen. Het bestuur reageert Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

4

op de plannen voor kerken en andere gebouwen en neemt, onderbouwd met argumenten, een besluit. Vervolgens wordt aangegeven hoe het pastoraat, toegespitst op elke kern – binnen het geheel van de Catharinaparochie – de komende jaren gestalte kan krijgen. Deel III van het Parochieplan bevat een aantal belangrijke bijlagen. Allereerst een beschrijving van de stappen die worden gezet om geloofsgemeenschappen waarvan de kerk wordt herbestemd, te begeleiden. Een globaal plan omdat de begeleiding per kern maatwerk zal zijn dat alleen in gesprek met de geloofsgemeenschap tot stand kan komen. Als tweede bevat deel III een overzicht van de weg die de geloofsgemeenschappen van de kernen met het team en bestuur hebben bewandeld, startend in 2010 tot op de dag van vandaag. Een aanvullend overzicht beschrijft hoe we nu verder gaan. Tot slot zijn in de bijlagen alle beschikbare cijfers opgenomen die de visie en de richting van het Parochieplan onderbouwen.

I

Uitgangspunten pastoraal en bestuurlijk beleid


5

1

Geloven: samen geloven, elkaar ontmoeten, samen zoeken, twijfelen, leren, vieren en handelen vanuit ons geloof staat voorop. Alles wat we hebben en doen, is er om dat mogelijk te maken: om met elkaar het geloof in die ene man, Zoon van God, Mensenzoon, te delen. Hij is onze leraar, ons voorbeeld en onze inspiratiebron als het gaat om wat we doen en laten. Om Hem, om zijn bevrijdende, verlossende, en helende boodschap te laten klinken, om ons te laten uitdagen door Hem, om, op eigen tempo, Zijn weg te gaan: Daarvoor, hebben we pastores in dienst, daarvoor werken al onze vrijwilligers, daarvoor zijn onze gebouwen gebouwd. Het bestuur kiest ervoor om de tekortschietende – en de komende jaren nog verder slinkende – financiële middelen in te zetten op inhoud, geloof en verkondiging van het evangelie met zijn bevrijdende boodschap.

2

Missionering: "Ik droom van een missionaire keuze die alles kan omvormen en wel zo dat gebruiken, levensstijlen, werkroosters, taal en elke kerkelijke structuur meer de evangelisatie van de hedendaagse wereld dienen dan zichzelf. De structurele hervorming die voor de pastorale vernieuwing noodzakelijk is, kan slechts in die zin begrepen worden: maken dat ze allemaal meer missionair worden, dat de gewone pastoraal op alle vlakken wervender en opener wordt, dat ze al wie pastoraal werkzaam is constant naar buiten gericht houdt, en zo het positief antwoord bevordert aan allen aan wie Christus zijn vriendschap aanbiedt"1 Ons geloof en onze kerk lijken te verdwijnen naar de marge van de samenleving. Paus Franciscus zet daar zijn oproep om een missionerende kerk te zijn, tegenover. Een missionerende kerk die laat zien wie ze is, wat ze gelooft, die in woord en daad 'gelooft in haar geloof' en dat ook uitdraagt. Wij, bestuur en team willen gehoor geven aan die oproep. We geloven dat ons geloof niet langzaam zal wegkwijnen. Er zal een keerpunt zijn in de teruggang. Aan het bewerkstelligen daarvan, werken we met alle inzet van pastorale krachten mee.

3

Recht doen: de inzet van bestuur en team is 'recht te doen'. Ten eerste aan ons gezamenlijk geloof in Hem. Hij is het die zeven geloofsgemeenschappen in onze parochie – en veel verder dan dat gelovigen over de hele wereld – verbindt. Hij is het die steeds opnieuw, onvoorspelbaar, mensen weet aan te spreken, te raken en engageren voor Zijn bevrijdende verhaal. Ten tweede willen wij recht doen aan de geloofsgemeenschappen die – met hun eigen geschiedenis – sinds 2010 samen de geloofsgemeenschap van de Catharina-

1

Paus Franciscus, De vreugde van het evangelie blz. 22-23


6

parochie "maken". Met krimpende middelen willen we binnen het geheel het best haalbare voor elk van de zeven gemeenschappen waarmaken. Ten derde moeten en willen we recht doen aan de realiteit, de rekeningen, de cijfers van Kaski-onderzoek, tellingen in eigen parochie, demografische gegevens van de gemeente Oosterhout en de jaarrekening. 4

De gemeenschappen: op langere termijn (2025) zien we één geloofsgemeenschap bestaande uit gelovigen uit de huidige lokale gemeenschappen en nieuwkomers, die samenkomt om te vieren, te leren, en dienstbaar te zijn. Op korte termijn gaan zeven gemeenschappen met hun bestuur en team op weg, en zoeken naar en ontwikkelen vormen waarin pastoraat en geloofsleven – met of zonder kerkgebouw – in de eigen kern (lokaal) en in de grotere parochie gestalte kunnen krijgen. De richting is één geloofsgemeenschap die zowel lokaal als centraal vitaal is.

5

Vitaliteit: voor de beoordeling van de vitaliteit van de kernen maken we met name gebruik van de antwoorden op de vragen die met het bestuurlijk schrijven 'Aanpak en kaders' aan alle kernen zijn aangereikt. Deels is vitaliteit meetbaar door het getalsmatig in kaart brengen van een kern (b.v. aantallen kerkbezoekers, vrijwilligers, Eerste Communicanten, financiële bijdrage et cetera). Op iets langere termijn laat de vraag naar vitaliteit zich vertalen in de vraag naar de toekomst. Is er perspectief? Hoe zien de getallen er over drie jaar uit, en wat is de verwachting op langere termijn? Zijn er jonge mensen die zich verantwoordelijk maken voor de voortgang, het doorgeven van ons geloof? Ten derde laat vitaliteit zich vertalen als: 'een realistische blik op het geheel van de mogelijkheden en onmogelijkheden van de Catharinaparochie en de eigen kern daarbinnen'. Ten slotte kan vitaliteit – en ook daarop zijn alle vitaliteitsplannen bekeken – worden gemeten aan de bereidheid om geloofsgemeenschap te zijn binnen het geheel van de Catharinaparochie.

6

Financieel beleid: het bestuur wil een financieel gezonde Catharinaparochie. Twee posten drukken zwaar op de begroting: personeel – al dan niet in loondienst – en onderhoud van gebouwen in ons bezit. 6.1

Personeel

Het pastorale team bestaat, na het afscheid van een pastoraal werkster in november, nu uit een pastoor, twee fulltime pastoraal werkers en een teamassistente voor halve dagen. Naast hen heeft het bestuur twee gekwalificeerde organisten/dirigenten in dienst en een medewerker voor huishoudelijke ondersteuning.


7

Het bestuur kiest ervoor om de opengevallen plaats na het vertrek van de pastor niet op te vullen. De huidige financiële situatie laat dat niet toe. Het bestuur ziet zich genoodzaakt in de komende jaren verder te bezuinigen op de betaalde beroepskrachten. In het komend kalenderjaar gaat het bestuur gesprekken aan met alle betrokkenen en maakt het de balans op van de noodzakelijke ingrijpende personele maatregelen. 6.2

Gebouwen:

De financiële situatie maakt duidelijk dat het bestuur niet alle gebouwen in eigendom kan houden, onderhouden, of verbouwen. Onze kleiner wordende gemeenschappen kunnen dat niet langer betalen. Er is een jaarlijks tekort dat in 2013 opliep tot bijna € 180.000. Het bestuur maakt een keuze voor die gebouwen die het pastorale doel het beste dienen. Op langere termijn (2025) verwacht het bestuur een dusdanige terugloop in inkomsten, leden en kerkbezoek dat de geloofsgemeenschap(pen) en het pastoraat aan één kerkgebouw (eventueel met bijgebouw zodat meerdere functies mogelijk zijn) voldoende zal hebben. Eén kerkgebouw waar de hele gemeenschap bij elkaar komt om te vieren, te leren en dienstbaar te zijn aan anderen. Dat is de verwachting en de richting waarin team en bestuur werken. De keuze voor gebouwen wordt naast het pastorale beleid bepaald door: De wens om recht te doen aan de samenstelling van de Catharinaparochie uit dorps- en stedelijke kernen. De bouwtechnische staat van de gebouwen. De geografische ligging. De vitaliteit van de gemeenschap. De vitaliteit van de gemeenschap binnen het geheel van de Catharinaparochie. 'Aanpak en kader' van het bestuur van de Catharinaparochie. Het beleid van het Bisdom van Breda (Analecta/kettingbeding) 7

Herbestemmen van kerken betekent: een nieuwe eigenaar en een nieuwe bestemming zoeken, waardoor de gemeenschap het gebouw met zijn sociale en emotionele waarde niet kwijtraakt. De inspanningen die in het verleden zijn geleverd om de kerken te bouwen, gaan niet verloren. Waar herbestemming slaagt krijgt het gebouw een nieuwe zinnige toekomst.

II

De cijfers2

2

Alle cijfers zijn terug te vinden in bijlage 2


8

Alle beschikbare cijfers wijzen één kant uit namelijk die van een steeds verdergaande krimp. Geloofsgemeenschappen worden kleiner en ouder. 













Het aantal kerkbezoekers daalt; tussen 2007 en 2012 nam het kerkbezoek volgens Kaski-berekeningen af met 43%. Uit eigen tellingen blijkt dat in 2013 –alle Hoogfeesten en feesten meegerekend – nog 662 mensen gemiddeld per weekend onze zeven kerken bezochten. Kijken we naar de gewone weekend-liturgie in 2013 dan zijn dat er gemiddeld per weekend 477 verdeeld over zeven kerken. In een aantal kernen zakt het aantal bezoekers van een viering met enige frequentie tot onder de 30 en een enkele keer zelfs onder de 20. Deelname aan de sacramenten wordt minder, het aantal communicanten is sinds 2007 teruggelopen met 21%, het aantal vormelingen met 57%. Huwelijken namen af met 60% en dopen met 46%. In de Basiliek nam het aantal dopen tussen 2010 en 2013 af van 24 naar 10 en in de Antoniuskerk van 57 naar 19. Kerkelijke uitvaarten lopen volgens Kaski-cijfers terug met 31% in de periode tussen 2007 en 2012. In 2013 waren er in de kerken van de Catharinaparochie nog 115 uitvaarten, 88 minder dan in 2012. Eigen tellingen laten zien dat in de Basiliek en de Antoniuskerk – waar de meeste uitvaarten worden gehouden – het aantal tussen 2010 en 2013 met meer dan de helft afnam. De Catharinaparochie zit nog altijd ruim in de vrijwilligers, in alle kernen zijn dat er ongeveer 740 in 2012, maar de cijfers geven ook aan: het zijn er 68 minder dan het jaar daarvoor. Met de terugloop van het aantal mensen dat van de pastorale diensten gebruik maakt, de afname van het kerkbezoek en de afname van het aantal (betalende) leden, nemen ook de inkomsten van de Catharinaparochie af. De leeftijd van de leden die het meest bijdragen ligt tussen de 75 en 80 jaar. In de vijf kernen waarvan we de cijfers hebben zijn er nog 147 gezinseenheden onder de 65 die een financiële bijdrage leveren. Kwam er in 2012 uit het totaal van de inkomsten nog € 553.193 binnen, in 2013 was dat nog € 495.484. Zetten we daar de kosten tegenover dan wordt duidelijk dat de Catharinaparochie al sinds 2010 een negatief resultaat behaalt. 2010: - € 113.000,- (realisatie) 2011: - € 130.000,- (realisatie) 2012: - € 140.482,- (realisatie) 2013: - € 178.805,- (realisatie) Voor jaarlijks en achterstallig onderhoud is de komende tien jaar een bedrag nodig van € 3.502.000, exclusief BTW en exclusief het onderhoud aan installaties, schoonmaak (b.v. goten) en inspecties.


9

III

Gebouwen

Bestuur en team voorzien, zoals gezegd, dat de geloofsgemeenschap(pen) van de Catharinaparochie op langere termijn bijeen zullen komen in één liturgisch centrum dat tevens het pastorale centrum van de parochie is. Wij zien, voelen en begrijpen hoeveel emotioneel belang wordt gehecht aan het kerkgebouw dat generaties lang de plaats is geweest waar alle belangrijke levensmomenten werden gevierd. Toch ziet het bestuur de noodzaak om op korte termijn voor drie kerken te zoeken naar nieuwe eigenaren die respect hebben voor de gebouwen, met andere woorden: te zoeken naar herbestemming. Deze kerken worden medio 2016 gesloten voor de eredienst. Het bestuur zal – behalve voor het hoogst noodzakelijke onderhoud ten behoeve van de veiligheid – vanaf 2015 niet meer investeren in het onderhoud van deze gebouwen. Daarnaast zullen drie pastorieën worden verkocht. Van de vier kerkgebouwen die na 2016 open blijven, krijgt één kerk de functie van parochiekerk, de andere drie de functie van kerk. In 2018 worden de ontwikkelingen in deze vier kernen geëvalueerd op vitaliteit en de vraag of het nog verantwoord is het kerkgebouw open te houden. Naar aanleiding van die evaluatie beslist het bestuur over het al dan niet herbestemmen van de andere kerken.

IV

Pastorale plannen

In dit hoofdstuk worden de hoofdlijnen van het pastorale beleid geschetst. In de plannen rond de vitaliteit verwoordde elke kern de eigen pastorale wensen en plannen; ook die worden kort geschetst. Het team zal – voor zover dat qua beschikbare tijd mogelijk is en passend is binnen de algemene lijnen van het totale pastorale plan – op die wensen en plannen ingaan. Pastoraat zal maatwerk worden de komende jaren. Wat dit concreet betekent voor de zeven parochiekernen en geloofsgemeenschappen is uitgewerkt in Deel II.

1

Liturgie

1.1

Wat betekent liturgie voor de geloofsgemeenschap?

In de wekelijkse liturgie ontmoeten wij elkaar als 'broeders en zusters' die zich bekommeren om elkaar. Als het goed is brengt de viering ons, in het licht van de bevrijding die Jezus ons beloofde, verzoening met elkaar, vergeving van elkaar. Als het goed is, ontmoeten we Christus zelf in de viering en wordt het beste, het mooiste en meest waarachtige in ons aangesproken en wakker geroepen. Het wekelijks vieren van


10

eucharistie wil de beleving van ons geloven in het dagelijks leven voeden. Het is onze ontmoeting met Hem, die ons tot een 'geloofsgemeenschap' maakt.3 Op basis van de cijfers en de te verwachten verdere terugloop van het aantal deelnemers aan de liturgie, kan het bijna niet anders dan dat gelovigen de komende jaren elkaar gaan opzoeken in de weekendliturgie. Dat gelovigen een voorkeur hebben voor een kerkgebouw, een sfeer, een gemeenschap of een voorganger is een zeer menselijk gegeven. Maar geloven en ons geloof laten voeden in de liturgie kan niet ophouden als niet meer aan de eigen voorkeuren kan worden voldaan. 4 1.2

Uit de vitaliteitsplannen van de kernen

Vrijwel alle kernen vragen om voortzetting van het huidige liturgisch aanbod in de eigen kern en een aantal kernen vraagt om uitbreiding daarvan. Er wordt ingezet op kwaliteit van liturgie, maar ook op 'veelkleurigheid' en diversiteit. In een aantal plannen wordt vitaliteit verwacht van 'familieliturgie' die kinderen en hun ouders aanspreekt. Er is de wens om bijzondere 'aan de kern eigen vieringen' te blijven vieren. En in verschillende kernen leeft de wens om een 'open deur', in de vorm van een dagkapel. 1.3

Plannen van de Catharinaparochie op lange en korte termijn

Het beleid op het gebied van de liturgie zet in op kwaliteit en gezamenlijkheid: we willen één geloofsgemeenschap vormen die wekelijks en op Hoogfeesten en feesten samenkomt om te vieren. Op lange termijn zien we deze geloofsgemeenschap samen komen in één, breed opgezet en levendig liturgisch centrum in de parochiekerk waar naast wekelijkse eucharistie, de Hoogfeesten, de naamdagen van patroonheiligen en de sacramenten, ook ruimte is voor bijvoorbeeld gebedsbijeenkomsten, meditaties, Taizé-vieringen, vieringen voor katholieken afkomstig uit andere landen. Een parochiekerk met herkenbare vieringen in een ruimte waarin vertrouwde elementen uit herbestemde kerken zijn opgenomen. Een ruimte die een warm welkom biedt aan parochianen en gemeenschappen die 'thuisloos' zijn geworden. Een parochiekerk voor kinderen, families, jongeren en ouderen. Op korte termijn zullen naast de parochiekerk drie andere kerkgebouwen als kerk in gebruik blijven. In die kerken wordt de weekendliturgie gevierd, maar niet het volle liturgische aanbod verzorgd. Het aantal vieringen in deze kerken zal niet worden

Naar catechese van Paus Franciscus "Drie aanwijzingen, waaraan we kunnen herkennen of we de eucharistie goed beleven" 3

Op dit moment wordt in de zeven parochiekerken wekelijks gevierd. In elke kern vinden eucharistievieringen, woorden communievieringen en een enkele gebedsviering plaats. De eigen pastoor, emeriti, pastoraal werkers en vrijwilligers gaan daarin voor. Door de week wordt er gevierd in de Basiliek (twee keer per week een eucharistieviering), in de Verrijzeniskerk (een keer per week een woorden gebedsdienst, voornamelijk geleid door vrijwilligers) en in de Corneliuskerk (een keer per week een woorden communiedienst, geleid door vrijwilligers). 4


11

uitgebreid. In de kerken kunnen uitvaarten plaatsvinden, er kan worden gedoopt en er is ruimte voor 'gelegenheidsliturgie'. Op korte termijn zullen we meer gezamenlijk gaan vieren. Naast het Hoogfeest van Pinksteren en het Paastriduüm dat in de parochiekerk wordt gevierd, zullen we samen de feesten van de patroonheiligen of wijdingsdagen en bijzondere feesten van gemeenschappen vieren in de betreffende kerk. In de parochiekerk wordt altijd de weekendliturgie gevierd. Zo willen we bouwen aan de gezamenlijke 'vierende' toekomst van de Catharinaparochie. Op korte termijn wordt voor drie kerken een nieuwe eigenaar gezocht. Die kerken worden medio 2016 voor de eredienst gesloten. Binnen het pastoraal beleid dat is gericht op meer gezamenlijk vieren, betekent dit voor vrijwel al deze kernen dat er een waardige ontmoetingsruimte gezocht zal worden waar de geloofsgemeenschap samen kan komen voor ontmoeting en gebed.

2

Catechese

2.1 Wat betekent catechese voor de geloofsgemeenschap? Zonder ons te verdiepen in Hem, en de lange traditie van Zijn volgelingen, komen we als kerk niet ver. We moeten de verhalen kennen, we moeten ze vertellen. Zijn verhaal, de verhalen van de Heiligen, de gedachten van de grote kerkleraren (mannen en vrouwen), van de feesten die we vieren, ze moeten worden verteld en doorgegeven aan kinderen, jongeren en volwassenen. Zonder catechese, 'godsdienstonderwijs', zonder dat we weten waar het in ons geloof over gaat, is er geen toekomst. 2.2


In vrijwel alle plannen wordt catechese genoemd als een manier om de geloofsgemeenschap te vitaliseren. De opzet van het Catharina College wordt gezien als een weg daartoe, zo ook het versterken van de relatie met de katholieke basisscholen. Naast het organiseren van een vorm van 'naschoolse opvang' wordt ook uitbreiding van de catechese rond de Eerste Communie en het Vormsel genoemd. Als voornaamste doelgroepen worden kinderen en jongeren aangewezen, maar ook 'zinzoekers' blijven in beeld. Voor volwassenen worden verdiepende geloofsgesprekken, 'samenkomen rond de Bijbel' en toerusting voor een vrijwilligerstaak als goede impulsen gezien. Jongeren zien catechese in een theologie/filosofiegroep. 2.3.

Plannen van de Catharinaparochie op korte en lange termijn

Op korte en langere termijn blijft de oprichting van een duidelijk herkenbare school, het Catharina College overeind in deze versie van het parochieplan. Een school die de mogelijkheden biedt om de verhalen, de gebaren, de gewoontes en ook 'de geheimen van ons geloven' te verkennen en eigen te maken. De school wil dat doen in grote openheid Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

12

naar parochianen en buitenstaanders, naar de samenleving, organisaties, verenigingen en mensen met hun – vaak onuitspreekbaar geworden – levensvragen. Het Catharina College wordt een school die zich specialiseert in : 1 verwoording, uitleg na of toeleiding tot de sacramenten 2 verdieping en uitleg rond de Bijbel en traditie 3 explicitering en oefening van de spirituele levensweg, instructie, gesprek, retraite 4. scholing en muzikale vorming Dit houdt in dat het Catharina College alle catechese rond doop, huwelijk, boete en verzoening, Eerste Communie (Eucharistie) en Vormsel in haar programma opneemt en daar waar mogelijk uitbreidt. Het Thomasprogramma en de Kinderkerk worden ingebed in de school. De doelgroep van de school is breed: kinderen, jongeren, volwassenen (ouders), vrijwilligers, parochianen, 'zinzoekers'. Bij de opbouw wordt prioriteit gegeven aan kinderen. Op lange termijn zien we deze school geconcentreerd in het pastorale liturgische centrum van de parochie bij de parochiekerk. Dat is de richting waarin wordt gewerkt. Op korte termijn ontwikkelen we in verschillende kernen bouwstenen voor deze school, bijvoorbeeld in de vorm van 'naschoolse' catechese en muzikale vorming. Op korte termijn leggen we contact met een aantal katholieke basisscholen om de mogelijkheden tot samenwerking tussen Catharina College, de plaatselijke geloofsgemeenschap en de katholieke school te verkennen. Op korte termijn onderzoeken we of en op welke manier het Catharina College kan samenwerken met Catharinadal en de O.L. Vrouwe Abdij – er worden al gezamenlijke programma’s aangeboden – en met name met Chemin Neuf waar zich een levendig kinderprogramma ontwikkeld heeft. Op korte termijn worden initiatieven ondernomen om jongeren uit verschillende kernen bij elkaar te brengen om samen te werken aan een programma voor jongeren.

3

Diaconie

3.1 Wat betekent diaconie voor de geloofsgemeenschap? Vanuit het dubbele gebod dat Jezus ons voorhield: 'Heb God lief met alles wat je in je hebt: met heel je hart, je ziel en je verstand, en je naaste als jezelf', kent de katholieke kerk een lange traditie van zorg voor de naaste. 'Diakonia', dienst, is een van de kernwoorden van het evangelie. Als gelovigen zijn wij geroepen om zorg te dragen voor de meest kwetsbaren op deze aarde. Via de diaconie verbinden wij ons als geloofsgemeenschap met de samenleving en dan speciaal met de noden daarin. Van oudsher springt de diaconie bij 'daar waar niemand helpt'. De Catharinaparochie kent – vanuit haar kernen – een diaconale traditie. De Stuurgroep diaconie en caritas verzorgt de 'vaste' diaconale activiteiten, waaronder de Vastenaktie, de Adventsactie en de Vredesweek. Het bestuur van de Caritas beheert gelden die van Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

13

oudsher aan de kerk zijn geschonken om ingezet te worden om noden te lenigen en voor diverse diaconale doelen.

3.2


Het 'er willen zijn voor mensen' en van betekenis willen zijn voor de samenleving is breed aanwezig in alle vitaliteitsplannen. Genoemd worden reeds bestaande diaconale activiteiten als 'Inloophuizen' en 'Loketfunctie' met daarbij de vraag om continuering en versterking. Daarnaast worden tal van diaconale aandachtspunten genoemd: voorkomen van maatschappelijk isolement (eenzaamheid), bevorderen van integratie in de samenleving, zorg voor ouderen, bezoeken van zieken. Er worden problemen verwacht bij de invoering van de nieuwe wet rond de zorg en het verdwijnen van maatschappelijke instellingen uit de wijken, kernen willen daarop inspelen. Juist op dit pastorale werkterrein wordt gezocht naar 'een vertaalslag' van onze geloofstraditie naar maatschappelijke thema's. 3.3


Omdat de noden van mensen niet 'vast of constant' zijn – steeds zijn er nieuwe groepen en individuele mensen die in de verdrukking raken – is het noodzakelijk dat de diaconie ook alert en vitaal blijft zodat op nieuwe noden kan worden gereageerd. Op korte termijn richt het beleid zich op voortzetting, versterking en het zichtbaar maken (vergelijk Diaconale Stad Roosendaal) van het werk van de Stuurgroep diaconie daarbij wordt advies en expertise van het bisdom ingeroepen. Op korte termijn worden de mogelijkheden onderzocht om in een van de dorpspastorieën gelegenheid voor dagopvang voor ouderen te creëren. Op korte termijn start een overleg met sociale partners over de mogelijkheden van de kernen om zorgtaken in de wijk op zich te nemen of te faciliteren. Het openen van een 'Zorgloket' is daarbij een mogelijke vorm. Op korte en langere termijn kijken we uit naar een goed, zinnig maatschappelijk, diaconaal initiatief. Dat kan een diaconale tuin zijn, Catharina’s Hof, zo mogelijk in samenwerking met de plannen van de zusters Norbertinessen van Sint Catharinadal. Mensen in de marge van de samenleving eten ongezonder, sterven jonger, voelen zich vaker alleen staan: een diaconale tuin – zoals gepresenteerd in het conceptbeleidsplan juni 2013 – is een mogelijk antwoord daarop. Het zou ook een aansluiten of medewerken kunnen betekenen bij initiatieven rond de nieuwe zorgwet of – zoals genoemd op de derde expertiseavond – het aanpakken van het armoedevraagstuk, dagopvang voor daklozen of zorg voor eenzamen.


14

4

Pastoraat van de nabijheid

4.1

Wat betekent nabijheid voor de geloofsgemeenschap?

In de geloofsgemeenschappen is het belangrijk dat mensen zich gezien weten, dat er ruimte is voor individuele pastorale gesprekken, een vertrouwd 'luisterend pastoraal oor' voor vrijwilligers en parochianen op moeilijke momenten. Meeleven, troosten waar nodig, 'luisteren dat tot spreken brengt', de ander als het ware zien met de ogen van God. In het licht van de hoop die God biedt, in de mogelijkheden die God nog ten uitvoer kan brengen (Ps. 8:5v). Er bestaan geen 'hopeloze gevallen' voor het pastoraat van de nabijheid, omdat we er vanuit ons geloof op vertrouwen dat God niemand prijsgeeft. 4.2


In vrijwel alle plannen klinkt het verlangen naar 'nabijheid', dat soms vertaald wordt als 'aanwezig zijn' van een pastor in de kern, soms als het verzoek om een eerst aanspreekbare pastor voor – een onderdeel – van het pastoraat in de kern en in een ander geval in het verzoek om 'ondersteuning bij de vitalisering'. Uitdrukkelijk wordt ook genoemd: begeleiden van gemeenschappen van wie de kerk wordt herbestemd. Vrijwel alle kernen wijzen op het belang van het nabij-zijn aan zieken en ouderen in de vorm van ziekenbezoek en het brengen van de Communie aan huis. 4.3


Mensen ontmoeten, hen zien, pastorale gesprekken, huisbezoeken, ziekenbezoeken, begeleiden van stervenden, bezoeken van nabestaanden, de biecht, het brengen van de Communie aan huis: dat alles behoort tot het pastoraat van de nabijheid. Het team hecht aan nabijheid, maar met een bezetting van drie fulltimers voor zeven gemeenschappen, kan het team niet bij alle gelegenheden aanwezig zijn. Het team zal een stap terug moeten doen 'uit de eerste lijn' en een deel van het werk moeten over-laten aan anderen. De pastoraatsgroep (zie V de pastorale organisatie) en de op te richten werkgroep 'bezoek en communie aan huis' zullen mede namens het pastorale team aanwezig zijn in de kernen. De pastor komt als zijn of haar professionele hulp nodig is. Voor het pastorale team bestaat nabijheid ook in de ontmoeting met vrijwilligers met wie de pastor werkt, opbouwt, plannen uitvoert. En in de ontmoeting met mensen, kinderen en volwassenen, die zich voorbereiden op een van de sacramenten. In dit pastorale plan geeft het team aan hoe en waar wij daadwerkelijk, zinnig aanwezig kunnen zijn in de verschillende kernen (zie Deel II). Dat het pastoraat maatwerk wordt, geldt vooral op het terrein van de nabijheid. We kunnen niet overal zijn maar willen en zullen daar aanwezig zijn waar de behoefte het dringendst is. Allereerst is dat de begeleiding van geloofsgemeenschappen waarvan de kerk wordt herbestemd. Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

15

Op korte termijn vertaalt 'nabijheid' zich als intensieve begeleiding bieden aan die geloofsgemeenschappen waarvan het kerkgebouw wordt herbestemd. Met hen gaan we op zoek naar de pastorale mogelijkheden binnen de eigen kern en binnen de Catharinaparochie. Individuele gelovigen maken individuele keuzes, maar daar waar gemeenschappen willen aansluiten bij anderen, zullen we alles in het werk stellen om die 'verhuizing' waardig en met de verzekering van een warm welkom, te laten verlopen. Op korte termijn roepen we alle vrijwilligers die werkzaam zijn in (lokale) bezoekgroepen en vrijwilligers die de communie aan huis brengen, samen. Met hen gaan we in gesprek over de praktijk die zij en wij tegenkomen: de wensen, de mogelijkheden om het bezoekwerk te versterken door toerusting van vrijwilligers, en we maken afspraken over de onderlinge communicatie. Op middellange termijn gaat het team in gesprek met de voormalige werkgroep rouwverwerking om te spreken over een nieuwe opzet. De werkgroep heeft zich zeer recent opgeheven wegens gebrek aan deelname. Op middellange termijn werkt het team – met afstemming van maatschappelijke organisaties die werkzaam zijn op dit terrein – aan de ontwikkeling van een samenhangend pastoraal aanbod voor ouderen. Op middellange termijn hoopt het team dat de leden van de op te richten Pastoraatsgroep de 'oren en ogen en handen' van het team kunnen zijn in de geloofsgemeenschappen.

5

Missionering en gemeenschapsopbouw

5.1

Wat betekent missionering en gemeenschapsopbouw voor de geloofsgemeenschap?

Aspecten van missionering en gemeenschapsopbouw zijn te vinden op alle terreinen van het pastoraat. Een gemeenschap vormt zich en groeit in en aan het samen vieren, leren, en dienen, in het elkaar ontmoeten en spreken. De parochie wordt missionair als die alles doet met de blik naar buiten gericht. Als zij naar buiten toe laat zien waar zij voor staat. 'De parochie', zo schrijft Paus Franciscus 'is de aanwezigheid van de Kerk op een bepaalde plaats, waar het woord beluisterd wordt, het christelijke leven tot groei komt, een plaats van dialoog, verkondiging, van edelmoedige naastenliefde, aanbidden en viering. Ze is een gemeenschap van gemeenschappen, een heilige plaats waar dorstigen zich komen laven om hun weg voort te zetten en een centrum van waaruit men voortdurend missionair wordt gezonden'. 5

5

De vreugde van het evangelie blz. 23


16

5.2


In alle vitaliteitsplannen wordt gewezen op de saamhorigheid van geloofsgemeenschappen en het belang daarvan. In vrijwel alle plannen klinkt daarnaast – soms aarzelend, soms voluit – het geluid dat de geloofsgemeenschap groter is dan alleen de eigen kern, dat zeven lokale geloofsgemeenschappen samen de Catharinaparochie 'maken'. De vrijwel algemene wens is: de eigen gemeenschap versterken en vitaliseren en daarnaast samenwerken met de Catharinaparochie. In een aantal plannen klinkt ook duidelijk een missionair 'naar buiten!', hetzij op een volksdevotionele manier of door te netwerken en te communiceren en samen te werken met maatschappelijke organisaties, de kerk of een dagkapel open te stellen, negatieve beeldvorming aan te pakken, laagdrempelige activiteiten te organiseren of relaties te leggen met kunstenaars. In veel kernen wordt gezocht naar een vertaalslag van de traditie die ons geloven naar buiten brengt en in contact met de samenleving. 5.3


Op korte en lange termijn werken we in de richting van één geloofsgemeenschap die lokaal en centraal gestalte krijgt. Programma's op het gebied van vieren, leren, dienen en missioneren, worden daarop afgestemd. Omdat een gevoel van saamhorigheid zich niet laat dwingen heeft het pastorale beleid op het terrein van de gemeenschapsopbouw een uitnodigend karakter. Gezamenlijk, soms in samenwerking met maatschappelijke organisaties, kunnen we vitale initiatieven uit de kernen een 'missionaire kracht' geven en uitwerken tot een programma dat zich naar buiten richt. Te denken valt aan: Gezamenlijke vieringen, met hoge kwaliteit, waarin onze koren elkaar ontmoeten, met plezier samen instuderen en zingen. Met gezamenlijke krachten de parochiekerk, midden in de stad, openstellen, elke dag. Met gezamenlijke krachten een goed diaconaal, naar de samenleving gericht initiatief ontwikkelen. Gezamenlijk kunnen we 'de volksdevotie', de Mariafeesten, de feesten rond 'onze Heiligen', processies, bedevaarten, nieuw leven inblazen.

V

De parochiële organisatie

Op dit moment heeft de Catharinaparochie een organisatie waarin team en bestuur worden ondersteund door coördinatoren van de kernen. Na de eenwording (januari 2010) zijn de coördinatoren door het bestuur gevraagd zorg te dragen voor de voort-gang van het pastoraat in de kernen. De oorspronkelijke taken van de coördinatoren liggen op het terrein van het 'managen' waarbij een pastor-coach begeleiding biedt.


17

In het overleg van 3 juli 2014 hebben de coördinatoren hun taken en rollen geëvalueerd. Daarbij kwam het onderwerp 'uitzuiveren' van taken en een scheiding tussen bestuurlijke ondersteuning en pastorale ondersteuning aan de orde. De termen 'pastoraatsgroep' en parochiekerncommissie' zijn geïntroduceerd. In daarop volgende vergaderingen – o.a. met de bisschop – zijn we daar nader op ingegaan. Op basis van de evaluatie en die gesprekken zal de parochiële organisatie worden herzien.6 1

Pastoraatsgroep

De pastoraatsgroep is een bijzondere werkgroep in de parochie, waarin parochianen, onder eindverantwoordelijkheid van de pastoor, samen met de door de bisschop benoemde pastorale beroepskrachten en met inachtneming van ieders bevoegdheden, meewerken in de uitoefening van de pastorale zorg. De pastoraatsgroep wordt dus gevormd rondom het pastoraal team. Haar taak ligt in het meewerken in de uitoefening van de pastorale zorg. Het pastoraal beleid wordt door de pastoor en het pastoraal team vastgesteld. De pastoraatsgroep komt minimaal vier keer per jaar bij elkaar en daarnaast zo vaak als dat nodig is. Leden van de pastoraatsgroep worden door de bisschop benoemd, op voordracht van de pastoor (die daartoe het pastoraal team en parochiebestuur heeft geraadpleegd). Bij de voordracht van de leden wordt rekening gehouden met een goede spreiding over de parochiekernen. Het is van belang dat de leden gevormd en toegerust zijn (of worden) voor hun taak. 2

Parochieraad

Als gesprekspartner voor het pastoraal team kan de Catharinaparochie een parochie-raad oprichten. Een parochieraad vergadert minimaal twee keer per jaar en heeft een adviserende taak naar het pastorale team over het pastoraal beleid in de parochie. Het gaat daarbij over de hoofdlijnen van het te voeren beleid en niet over details. De parochieraad wordt samengesteld uit betrokken parochianen uit de gehele parochie. In die samenstelling zal ze de opbouw van de nieuwe parochiegemeenschap bevorderen en de onderlinge betrokkenheid tussen parochianen en parochiekernen versterken. Een evenwichtige samenstelling van de parochieraad, met een goede spreiding over de parochiekernen en met deelname van zowel kernvrijwilligers als andere parochianen, is dan ook van belang. Ook de leden van het pastoraal team en de leden van de pastoraatsgroep (indien aanwezig) zijn als zodanig lid van de parochieraad. Leden van het parochiebestuur kunnen – met adviserende stem – de vergaderingen van de parochieraad bijwonen. De pastoor geeft leiding aan de pastorale raad. De volledige informatie over pastoraatsgroep, parochieraad en PKC is te vinden in 'Analecta 2011 'De organisatorische inrichting van het samenwerkingsverband'. Te verkrijgen via het secretariaat van het bisdom van Breda en via de website van het bisdom van Breda. 6


18

3

Parochiekerncommissies (PKC)

De parochiekerncommissie is de door het parochiebestuur benoemde groep parochianen (niet zijnde leden van het pastoraal team) die namens het parochiebestuur zorg draagt voor praktische organisatie en beheerstaken in een of meer parochiekernen. De PKC is een kleine groep van drie tot vijf mensen (voorzitter, secretaris, kas-beheerder) die intensief samenwerken (zij komen één tot twee keer per maand bij elkaar) in nauw overleg en in afstemming met het bestuur en het pastoraal team. De PKC werkt met een budget dat zij krijgt van het bestuur. Daarvoor dient zij in oktober een begroting in. De PKC kan geen uitgaven doen die niet op de begroting staan. De PKC organiseert, beheert en onderhoudt de gebouwen en middelen die het parochiebestuur beschikbaar stelt om in de betreffende parochiekern activiteiten te doen plaatsvinden. Jaarlijks in de maand februari legt de PKC rekening en verantwoording af aan het parochiebestuur. Een parochiekerncommissie wordt in de regel opgericht voor één parochiekern; ze kan ook worden opgericht voor meerdere parochiekernen samen. Een samenvatting van de taken van de PKC: 1 Sleutelbeheer, coördineren, toezichthouden op degenen die belast zijn met: het openstellen van de (kerk)gebouwen voor geplande activiteiten, de ontvangst van personen en groepen en het ordelijk gebruik van de (kerk)gebouwen (kosters, beheerders, receptiemedewerkers), 2 Het zorg dragen voor het schoonhouden en het klein onderhoud van de (kerk)gebouwen, mankementen melden bij bestuur en gevraagd en ongevraagd advies geven aan het bestuur. Onderhoudswerkzaamheden door derden monitoren. 3 Het incasseren en administreren van gelden die in de parochiekern binnenkomen (collectes, misintenties, kaarsengeld, e.d.). 4 Hulp aan het bestuur bij ledenadministratie en geldwerving. 5 Het transport van goederen tussen de parochiekernen en/of een centraal parochieadres. 6 Het zorg dragen voor de aanschaf van materialen en middelen voor de pastorale activiteiten op de locatie. 7 Facilitaire ondersteuning vrijwilligers, welzijn vrijwilligers, werving vrijwilligers, coördinatie vrijwilligers, organiseren taken vrijwilligers: plaatselijke administratie, beheer en onderhoud gebouwen, tuinen, begraafplaatsen, organisatie specifieke activiteiten van de kernen. 4

Op weg naar een nieuwe organisatie van de Catharinaparochie

De nieuwe opzet zal stapsgewijs tot stand komen. Officiële benoemingen kunnen pas plaatsvinden als het parochieplan door de bisschop is goedgekeurd. Prioriteit wordt Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

19

gegeven aan het oprichten van een pastoraatsgroep en de verschillende parochiekerncommissies (PKC's). 1

2

3

5

Voor de praktische, meewerkende ondersteuning van het team wordt een pastoraatsgroep gevormd waarvan de leden door de bisschop worden benoemd. In december 2014 zal het team een 'opstap' maken voor het oprichten van een pastoraatsgroep en een aantal mensen benaderen die gevraagd worden om mee te denken en mee te werken aan de opvang van parochianen en gemeenschappen waarvan de kerk wordt herbestemd. Het team verwacht dat deze groep mogelijk kan uitgroeien tot een pastoraatsgroep. Voor de pastoraatsgroep (en de parochieraad) kunnen leden worden gevraagd uit kernen waarvan het kerkgebouw wordt herbestemd. Het pastoraat stopt niet bij de herbestemming van een gebouw. De taken van de huidige coördinatoren worden – zoals het zich nu laat aanzien per kern – overgenomen door de PKC's die door het bestuur worden aangesteld. In januari 2015 zullen team en bestuur bijeenkomen met een groep van zeven coördinatoren die de kernen vertegenwoordigen, om de consequenties verbonden aan deze nieuwe opzet door te spreken. In elke van de zeven kernen kan een PKC worden opgericht. Immers ook op de plekken waar herbestemming plaatsvindt, blijven vrijwilligers werkzaam, blijft er administratief ondersteunend werk te doen en waar mogelijk een gebouw of gebedsruimte om te beheren. Voor het bieden van pastoraal advies aan het team kan door het bestuur een parochieraad worden opgericht. Over het oprichten van een dergelijke raad is nog geen beslissing genomen. Een en ander zal op een 'organische wijze' tot stand komen als blijkt dat er behoefte aan is. Als er een parochieraad wordt opgericht zullen te zijner tijd ook mensen worden gevraagd uit kernen waarvan het kerkgebouw wordt herbestemd. Ook vanuit en voor die kernen blijft vertegenwoordiging in de organisatie en advisering aan het team van belang. Deze nieuwe opzet zal een proces zijn dat enige tijd vraagt zeker omdat herbestemming van drie kerken mee gaat spelen. Welke stappen wanneer kunnen worden gezet, is op dit moment – behalve de hierboven genoemde stappen – niet te voorzien. Bestuur en team hopen in september 2015 nodige stappen te hebben gezet. Vrijwilligers

De keuze die het bestuur maakt om te bezuinigen op personeel raakt de hele Catharinaparochie. Het bestuur vraagt een grote soepelheid van geest van alle parochianen wat betreft het beroep dat op het kleiner wordende team gedaan kan worden.


20

Het is bijvoorbeeld de vraag of we de komende jaren voor alle kernen voldoende professionele krachten zullen hebben om elk weekend de liturgie te vieren. Naast en samen met pastorale beroepskrachten zullen vrijwilligers en parochianen meer en meer zelf vorm moeten gaan geven aan hun geloofsleven. Bepaalde taken zijn voorbehouden aan de pastores, maar een groot aantal taken kan door parochianen gedaan worden, zeker na scholing en onder begeleiding van de beroepskrachten. De nieuw op te richten pastoraatgroep krijgt hierin een belangrijke verantwoordelijkheid. Er zijn in de Catharinaparochie op dit moment ongeveer 750 vrijwilligers actief die samen een breed pakket aan taken op zich hebben genomen: o.a. onderhoud van kerkhoven, administratie, inloophuizen, kindervieringen, interieurverzorging, bestuur, coördinatie, postbezorging, ziekenbezoek, misdienaars, lectoren. Daarnaast zingen in de koren in de zeven kerken ruim 200 mannen, vrouwen en kinderen. Vrijwilligers zijn 'onbetaalbaar'. Zij zijn nu en ook in de toekomst onmisbaar in onze Catharinaparochie. Het geloofsleven, maar ook de organisatie van de Catharinaparochie steunt voor een belangrijk deel op vrijwilligers, die – dat geven de cijfers aan – langzaam maar zeker wel steeds ouder worden. We zullen er dan ook in de organisatie niet aan kunnen ontkomen om vrijwilligerstaken te centraliseren, samen te voegen en compacter te maken. Ook de administratieve organisatie van de Catharinaparochie draait voor een groot deel op vrijwilligers. De leden- en bijdragenadministratie is deels ondergebracht bij vrijwilligers uit de verschillende kernen. Zo ook de actie Kerkbalans. De actie Kerkbalans zal vanaf 2016 centraal gecoördineerd en uitgevoerd worden. Aan een centrale leden- en bijdragenadministratie wordt in 2015 gewerkt zodat die begin 2016 een feit is. De kerk is nog steeds de grootste vrijwilligersorganisatie in Nederland. Ook in onze kleiner wordende organisatie zijn vrijwilligers onmisbaar. Aan alle vrijwilligers wordt, als een kerk moet sluiten, een nieuwe plaats en perspectief geboden in het grotere verband van de Catharinaparochie en in de nieuwe pastorale projecten. Van vrijwilligers die afzien van nieuwe taken zullen team en bestuur met veel dank en op een waardige manier afscheid nemen.

VI

Team en taakverdeling

Het pastorale team bestaat nog uit drie personen: twee pastoraal werkers en een pastoor. De hoeveelheid werk en het aantal taken is groot. Te groot voor een team van drie mensen. Dit parochieplan is geen werkplan, niet al het werk van het team wordt er zichtbaar. Achter woorden als 'catechese' en 'begeleiding van geloofsgemeenschappen' gaan vele telefoontjes, mailtjes, vergaderingen, bezoeken en dagdelen uitvoerend werk schuil.


21

Het team stelt prioriteiten en zal de komende jaren prioriteit geven aan het begeleiden van geloofsgemeenschappen en individuele gelovigen van wie de kerk op korte termijn sluit voor de eredienst. Daarnaast staat de opbouw van de geloofsgemeenschap van de Catharinaparochie, lokaal en rond de parochiekerk, voorop. Die opbouw zal zich vertalen in catechetische programma's voor verschillende doelgroepen, in missionerende activiteiten en het versterken van de diaconie. In december van dit jaar zal het team het werk dat het al doet en dat doorgang moet vinden, en het werk dat voortkomt uit het parochieplan, opnemen in een werkplan voor de komende drie jaar. Op basis daarvan kunnen we tot een heldere prioritering en verdeling van taken komen.

VII Financiën De exploitatie van de Catharinaparochie laat grote – en groeiende – tekorten zien die in 2013 zijn opgelopen tot € 178.805. Voor 2014 wordt een nog groter tekort verwacht van tussen de € 200.000 en € 250.000. Dit verlies bedraagt tussen de 40% en 50% van onze inkomsten. Dat is onhoudbaar. Het bestuur wil de parochie weer in een gezonde financiële situatie brengen, waarin kosten en inkomsten ongeveer gelijk zijn. Om dit te bereiken willen we vanaf 2015 deze tekorten laten dalen en terugbrengen naar € 0. In 2015 mag het tekort niet meer bedragen dan €150.000, in 2016 moet het teruggebracht zijn naar € 100.000, in 2017 naar € 50.000 en in 2018 naar € 0. Dit zal een bijzonder moeilijke opdracht worden, die tot veel pijnlijke besluiten zal leiden. Uiteraard zullen we ook zoeken naar verhoging van de inkomsten, maar forse ingrepen in de uitgaven zijn onvermijdelijk. Om de tekorten weg te werken zal het bestuur een breed scala aan maatregelen treffen. Er wordt een financiële commissie opgericht. Deze commissie maakt – samen met de kernen – een bezuinigingsplan voor alle kernen en zal – gefaseerd – de boekhouding van de Catharinaparochie centraliseren en de inkomsten en uitgaven centraal beheren en controleren. Jaarlijks wordt daarvoor tijdig een begroting gemaakt waarin de budgeten van de kernen zijn vastgelegd. Voorgenomen maatregelen: -

Gebruikmaken van subsidiemaatregelen Werkgroep instellen voor het verhogen van inkomsten uit parochiebijdragen, verhuur et cetera Bezuinigingsmaatregelen in alle kernen Bezuinigingen op personeel in loondienst Bezuinigingen op koren


22

-

Verlaging van kosten van porto, telefoon, werkgroepen, drukwerk etc. Budgettering en werken op basis van een ingediende begroting in alle kernen Centralisatie van inkoop Centralisatie van de boekhouding, vermindering van het aantal bankrekeningen en verbetering van het toezicht op het beheer ervan.

Daarnaast is een belangrijke financiële maatregel die het bestuur neemt, het herbestemmen van vastgoed, (kerken en pastorieën). Herbestemmingen zullen vooral een vermindering van de lasten opleveren. Opbrengsten van de herbestemmingen zullen, deels, worden ingezet voor de optimale uitvoering van het pastorale beleid, de opbouw van de geloofsgemeenschap. We zullen ook een deel aan reserves achter de hand houden voor toekomstige ontwikkelingen. Het bestuur heeft een financieel rekenmodel ontwikkeld, waarin alle inkomsten en uitgaven voor de komende jaren kunnen worden doorgerekend. Hierdoor is in te schatten wat de noodzakelijke besparingen zijn en hoe deze doorwerken in de jaren erna. Er zijn echter vele variabelen én de realisatie kan (flink) afwijken van de inschattingen en verwachtingen. Daarom zal het model continu worden bijhouden. Het bestuur zal op die manier financieel sturen en bijsturen in inkomsten en – vooral – uitgaven.

VIII Bestuur Het bestuur bestaat momenteel uit vijf personen inclusief de voorzitter. Het principe om geen bestuurders uit de voormalige parochiebesturen voor het bestuur uit te nodigen is losgelaten. Toch blijft het moeilijk om het bestuur voltallig te krijgen. Het bestuur weet zich gesteund door expertise vanuit het bisdom en deskundige adviseurs. Bestuursleden werken op 'taakgebieden' maar er is met name dringend behoefte aan de invulling van de taken van de penningmeester, algemene zaken en vastgoed.


23

DEEL 2: REACTIES VAN TEAM EN BESTUUR EN BESLUITEN INHOUD I

Parochiekern H. Antonius 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in parochiekern H. Antonius, Antoniushuis de Vinder

II

Parochiekern Basiliek St. Jan 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern Basiliek St. Jan

III

Parochiekern H. Cornelius, Den Hout 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern H. Cornelius

IV

Parochiekern H. Johannes de Doper, Oosteind 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern H. Johannes de Doper

V

Parochiekern H. Maria 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern van de H. Maria

VI

Parochiekern H. Marcoen, Dorst 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern H. Marcoen

VII

Parochiekern Verrijzeniskerk 1 Samenvatting van de rapportage 1.1 Vitaliteit, een reactie van het team 1.2 Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur 2 Pastoraat in de parochiekern Verrijzeniskerk


24

I

Parochiekern H. Antonius

1

Samenvatting van de rapportage van de St. Antonius Geloofsgemeenschap en de coördinatoren

"OP WEG NAAR EEN DUURZAME EN ZORGZAME SAMENLEVING VANUIT EEN KATHOLIEK PERSPECTIEF" Droom De droom van de geloofsgemeenschap, verwoord op de eerste bladzijde, is 'het handhaven van de Antoniuskerk voor de eredienst', dat behoud van de kerk staat geheel ten dienste aan het bijeenhouden van de geloofsgemeenschap. 'De kracht van deze geloofsgemeenschap is te groot, te kostbaar om die verloren te laten gaan' is als het ware het motto van dit rapport. 'De kerk en het parochiehuis' zijn voor de wijkbewoners nog het enige herkenbare punt. Vitaliteit De Antoniusgeloofsgemeenschap omschrijft zichzelf als zeer vitaal. Dat blijkt in de eerste plaats uit de actiebereidheid om zo nodig een vereniging op te richten die, 'hetzij in overleg met het kerkbestuur of anders zelfstandig wil zorg dragen voor de instandhouding van de saamhorigheid en het geestelijk leven van de gemeenschap'. De beschreven vitaliteit uit zich verder met name in een grote aantal vrijwilligers die vele taken vervullen vooral in de liturgie en de diaconie. Het rapport meldt 450 taken die vervuld worden door meer dan 200 vrijwilligers. Als bindende factor voor al die vrijwilligers worden het kerkgebouw en de Vinder genoemd. Pastoraat Het rapport biedt ook een aantal aanbevelingen voor het pastoraat. Nadruk wordt gelegd op de noodzaak van pastorale nabijheid, aangedrongen wordt op het toewijzen van een eerstaangewezen pastor. Ook wil de kern meer pastorale energie besteden aan doelgroepen en doet daarbij enkele concrete suggesties: voor kinderen een vervolgtraject na de EC dat eventueel aansluit bij het Kinderkoor van de Antoniuskerk, uitbreiden vormselvoorbereiding, voor jongeren de opzet van jongerenpastoraat m.b.v. sociale media, voor ouders gezinsvieringen, voor ouderen vieringen, huisbezoeken, autoritten, boodschappen halen, klussendienst, loketfunctie. De groep tussen 30 en 50 jaar wordt vernoemd zonder concrete suggesties. De aanbeveling is voor die groepen programma's te ontwikkelen die door – toe te rusten – vrijwilligers worden uitgevoerd en dat te doen in samenwerking met anderen die op deze terreinen werkzaam zijn (b.v. school en KBO)


25

Gebouwen De rapportage schetst vijf of eigenlijk zes scenario's – scenario 3 heeft twee versies – voor het kerkgebouw met de Vinder en maakt dan op basis van argumenten een keuze voor één van die zes. Aan die scenario's ligt een aantal uitgangspunten ten grondslag. De opstellers van het rapport kiezen dan voor een scenario waarbij zowel de Vinder als de kerk grondig worden verbouwd. De schrijvers willen van de Antoniuskerk met bijgebouw de Vinder het pastorale, administratieve en diaconale centrum van de Catharinaparochie maken. Voor de uitvoer van dit plan moet er een bouwkundige scheiding in de kerk komen. Hierdoor kan de kerk deels in gebruik blijven voor de eredienst, in het andere deel wordt middels doos-indoosconstructies ruimte gecreëerd voor het pastorale team en de administratie van de Catharinaparochie. Er komt een verbinding tussen het kerkelijk deel en de Vinder. In dat gebouw kan het diaconale werk zijn uitbreiding vinden. De Vinder zelf wordt 'aangepast'. Een uitgangspunt dat – mede – tot deze conclusie leidt is dat het geheel of gedeeltelijk aan de eredienst onttrekken van de Basiliek en de verkoop van de pastorie op de markt, tot de keuzemogelijkheden moet behoren. De Basiliek is – volgens de schrijvers – te duur, de exploitatie ervan zou meer moeten kunnen opleveren en er zouden – i.t.t. de Antoniuskerk – geen voorzieningen getroffen zijn voor groot onderhoud. Uit het rapport blijkt dat de gemeenschap zich heeft verdiept in de te volgen procedure en 'de rechten en plichten' van geloofsgemeenschappen en de bisschop die uiteindelijk een besluit neemt over de gebouwen. In hoofdstuk 6 wordt dringend verzocht om financiële duidelijkheid en de aanbeveling is een accountantsonderzoek plaats te laten vinden. Doorheen het hele rapport klinkt de vraag om goede communicatie, openheid en transparantie. Enkele conclusies van het rapport -

1.1

Op basis van de argumenten en de vitaliteit van de geloofsgemeenschap is het onverantwoord de Antoniuskerk te onttrekken aan de eredienst. De gemeenschap onderbrengen in de Vinder, met beperkte mogelijkheden tot vieren, doet geen recht aan het zielenheil van de parochianen, 'omdat niet verwacht wordt, dat de gelovigen zich naar een andere kerk wenden voor het vieren van de liturgie en het deelnemen aan andere activiteiten.'

Vitaliteit, een reactie van het team

De Antoniuskerk heeft een nog altijd grote en betrokken gemeenschap, die vanuit een gedeeld verleden erg gehecht is aan haar kerk. Van onze kernen heeft de Antoniuskerk het grootste aantal actieve vrijwilligers. De wekelijkse liturgie wordt gemiddeld door ongeveer 70 mensen bezocht. Drie koren en een kinderkoor verzorgen daarbij de muziek. Het kinderkoor zorgt voor een bloeiende gezinsviering een keer per maand. Afgelopen Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

26

jaar waren er 61 kinderen die hun Eerste Communie deden en het bezoekersaantal van die vieringen is hoog. Parochianen van de Antoniuskerk dragen bij aan de parochiële voorbereiding en de werkgroep Eerste Communie. In 2013 waren er 25 uitvaarten en 19 dopen in de kerk. Van oudsher heeft de Antonius veel aandacht voor de diaconie: in de Vinder is drie keer per week een inloophuis, daarnaast zijn er door het jaar heen andere diaconale activiteiten. Kort samengevat, en niet volledig, geeft dit het beeld van een vitale geloofsgemeenschap met name rond het kinderwerk, de kinderkerk en de diaconie.

1.2

Reactie en motivatie van het besluit van het bestuur

Gebouwen: het kerkgebouw en de Vinder Het bestuur heeft dit plan dat van de Antoniuskerk het stedelijk centrum van de Catharinaparochie wil maken, en de vitaliteit van de kern wil versterken, afgewogen tegen het geheel van de vitaliteit binnen de Catharinaparochie en het geheel aan beschikbare gebouwen. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd:





 



De gemeenschap van de Antoniuskerk is vitaal. De vitaliteit concentreert zich in het bijzonder rondom diaconale activiteiten in het Antoniushuis en liturgische of aan de liturgie verbonden activiteiten voor en door kinderen en gezinnen. De ligging van het kerkgebouw, aan de rand van de binnenstad, op beloopbare afstand van de Basiliek, een steenworp afstand van Catharinadal van de zusters Norbertinessen en de O.L. Vrouwe Abdij van de zusters Benedictinessen en de Paulus Abdij, waar dagelijks eucharistie wordt gevierd en het getijdengebed wordt gebeden, maakt het voor de parochianen van de Antoniuskerk mogelijk om de weekendliturgie bij te wonen. Het Antoniushuis De Vinder bevindt zich in een redelijk goede staat van onderhoud. De bouwkundige staat van de Antoniuskerk zelf vraagt om groot onderhoud. Het bestuur beschikt niet over de middelen om die investering te doen. Bouwtechnische ingrepen in het interieur van de kerk, inbouw van 'boxen' en aanpassing aan de Vinder, brengen dat bedrag niet omlaag maar omhoog. Bestuur en team van de Catharinaparochie zetten nadrukkelijk in op samenwerking van en binnen de geloofsgemeenschappen van de kernen (zie het bestuurlijk schrijven 'Aanpak en richtinggevend kader') en op gezamenlijk vieren. Het creëren van verkleinde kerken in de kernen, om het daarmee zo lang mogelijk op de eigen plek 'vol te houden' staat op gespannen voet met dit beleid.


27



Bestuur van de Catharinaparochie en de Antonius geloofsgemeenschap i.o. zoeken een samenwerkingsvorm die het behoud van de vitaliteit en de saamhorigheid van de geloofsgemeenschap zo sterk als mogelijk is, kan garanderen.

Om bovenstaande redenen heeft het bestuur van de Catharinaparochie het besluit genomen van Antoniushuis de Vinder de komende jaren het diaconale hart van de parochie te maken en de kinderkerk en de catechese voor kinderen voor de Catharinaparochie verder uit te bouwen in de Vinder, in samenwerking met andere kernen waar het kinderwerk leeft. In overleg met de geloofsgemeenschap kan daarvoor in de Vinder een werkplek voor het pastorale team worden ingericht. De Vinder blijft als diaconaal centrum, het inloophuis en gemeenschapshuis voor de parochianen van de kern. In de Vinder wordt een zo volledig mogelijk pastoraal aanbod gedaan, dat de vitaliteit van de gemeenschap kan ondersteunen en versterken. Daartoe behoort ook de mogelijkheid om op een weekdag eucharistie te vieren. Aan de Vinder zullen de noodzakelijke onderhoudswerkzaamheden worden verricht. Voor de Antoniuskerk gaat het bestuur samen met de kern zoeken naar een nieuwe eigenaar en herbestemming. Het gebouw blijft behouden. Aan de kerk zullen – behalve voor het hoogst noodzakelijke onderhoud ten behoeve van de veiligheid– geen onderhoudswerkzaamheden meer plaats vinden en de kerk zal op korte termijn, uiterlijk medio 2016 gesloten worden voor de eredienst.

2

Pastoraat in parochiekern H. Antonius, Antoniushuis de Vinder

Het is inderdaad zo dat 'de kracht van deze geloofsgemeenschap te groot is, te kostbaar om die verloren te laten gaan'. Vanuit het pastorale beleid en het vitaliteitsplan van de Antoniuskerk wil het team daarom het volgende pastorale programma aanbieden in de Vinder. Nabijheid In een kern waarvan de kerk wordt herbestemd of sluit, zal nabijheid van het team in de eerste plaats bestaan uit het 'erbij zijn'. We zullen de boosheid en het verdriet niet uit de weg gaan en proberen de lichtpuntjes, die er ook zijn, zichtbaar te maken en te laten groeien. Er zijn mogelijkheden, er is perspectief voor de geloofsgemeenschap van de Antoniuskerk. Met een pastoraal team van drie mensen, kan nabijheid in geen van de kernen meer worden vertaald als voortdurende aanwezigheid van een pastor. Toch wil het team nabijheid en aanwezigheid in de geloofsgemeenschap van de Antoniuskerk zekerstellen door een werkruimte voor het team in te richten in Antoniushuis de Vinder. We kunnen


28

binnen de beschikbare tijd in gesprek met de gemeenschap, individueel en met groepen, in de Vinder, serieus werk maken van de overgang van de kerk naar de Vinder. Naast de afspraken die we maken om dat proces te begeleiden, zal op regelmatige basis een teamlid aanwezig zijn, minimaal één dagdeel per week. Ook door het organiseren en plannen van activiteiten van de Catharinaparochie in de Vinder (op diaconaal, catechetisch en liturgisch gebied) zullen teamleden meer aanwezig en aanspreekbaar zijn. Aan het team is bijvoorbeeld de vraag gesteld om parochiële werkgroepen op te richten en eventueel toe te rusten, van mensen die zieken bezoeken en die de Communie thuis brengen. Het team wil die werkgroepen een thuisbasis bieden in de Vinder; de activiteiten van de werkgroepen worden lokaal uitgevoerd. De werkgroep rouwverwerking heeft haar thuisbasis in de Vinder. Zeer recent heeft deze werkgroep te kennen gegeven te stoppen vanwege gebrek aan deelname. Een aanbod 'rouwverwerking' mag niet ontbreken in de Catharinaparochie. Het team zal het initiatief van deze groep zeker opnieuw oppakken. De thuisbasis zal de Vinder blijven. Ouderenpastoraat De behoefte aan ouderenpastoraat is in alle kernen aanwezig. De ontwikkeling ervan staat nog in de kinderschoenen. Het team stelt zich de Vinder voor als de thuisbasis van de parochiële werkgroep die deze vorm van pastoraat met begeleiding van een pastor gaat ontwikkelen en – deels – lokaal in de kernen gestalte geeft. Het lijkt zeer waarschijnlijk dat er – wat betreft ouderenpastoraat in de parochiekern van de Antoniuskerk – verbindingen te leggen zijn met de diaconale activiteiten die al plaatsvinden. Catechese De school die wordt opgezet kan een middag in de maand – of meerdere als daar behoefte aan is – kinderen na schooltijd opvangen in de Vinder voor catechese en bijvoorbeeld muziekles. In overleg met het bestuur van het Kinderkoor wordt dan een zinnige aanvulling geboden in de vorm van muzikale en bijvoorbeeld Bijbelse vorming. Het vervolgaanbod op het Eerste Communietraject kan plaatsvinden in de Vinder. Diaconie Het rapport van de Antoniuskerk spreekt over een 'duurzame en zorgzame samenleving' en ziet voor de kerk een 'wijkfunctie’. Naast de bestaande functie van b.v. het inloophuis worden echter geen concrete nieuwe suggesties gedaan voor het invullen van die functie. De Catharinaparochie wil op korte termijn met een parochiebrede werkgroep (waaronder leden van de stuurgroep diaconie en de Caritas) nadenken over die mogelijkheden. Kunnen de parochiekernen van de Catharinaparochie b.v. een 'dienende' rol spelen in de


29

te verwachten problemen rond de nieuwe zorgwet? Is het mogelijk zorgtaken in de wijk over te nemen, of te faciliteren? Aansluitend bij de diaconale traditie van de Vinder kan deze parochiële werkgroep daar haar thuisbasis krijgen. Welke concrete taken de Vinder als 'wijkcentrum' kan vervullen wordt in die werkgroep besproken. Liturgie In een gewoon weekend bezoeken ongeveer 70 mensen de vieringen in de Antoniuskerk. Om deze – nog aanzienlijke groep – niet 'thuisloos' te maken zal er na herbestemming of sluiting van de kerk in de Vinder één keer door de week b.v. op vrijdagavond een viering worden gehouden, een eucharistie of woord en communiedienst. Kleinere groepen – b.v. ouderen en jongeren en kinderen – kunnen in de Vinder aansluitend op of voorafgaand aan bijeenkomsten in de Vinder vieren met gebed, gezang en rituele gebaren.


30

2

Parochiekern Basiliek St. Jan

1

Samenvatting van de rapportage werkgroep Vitaliteit en Gebouwen van de parochiekern Basiliek St. Jan

"GELOVEN IN DE STAD" De droom "Wij kunnen ons niet voorstellen dat de Basiliek een andere bestemming zal krijgen, dan die waarvoor ze door de eeuwen is geen verbouwd. De Basiliek is van alle gelovigen. De huidige gemeenschap is vitaal, maar we zouden haar graag zien uitgroeien tot een levendige, actieve, open geloofsgemeenschap. Een plaats die God laat zien, midden in de stad. Onze hoop is dat de Basiliek blijft en dat velen in de toekomst zullen willen 'instappen'. Vitaliteit De werkgroep maakt allereerst een opsomming van wat er vitaal en sterk is aan en rond de Basiliek. Daarbij wordt als eerste genoemd: de liturgie. De goed bezochte weekendliturgie, twee doordeweekse eucharistievieringen, een maandelijkse kindernevendienst, een maandelijkse Gregoriaanse Vesperdienst, drie koren waaronder één vrij jong koor, en jonge vrijwilligers die zich recent hebben aangesloten, maken dat de liturgie in de Basiliek vol leven is. Als tweede wordt genoemd de aantrekkingskracht van de Basiliek, midden in de stad, voor passanten, toeristen en 'religieuze gebruikers': 'Als de deuren open staan lopen er mensen binnen'. Een initiatief als de Night Fever maakt daarvan dankbaar gebruik. Ook op het snijvlak van religie en cultuur is de Basiliek sterk, zij is 'welhaast de natuurlijke omgeving' voor koren, concerten en kunstenaars. En als laatste wordt ook de sociaalmaatschappelijk rol van de Basiliek vermeld. Vergroten van Vitaliteit Onder dat hoofdje zet de werkgroep talloze plannen op het vergroten van de vitaliteit van de geloofsgemeenschap. Plannen die zich concentreren rond: 1 het betrekken van kinderen bij het kerkelijk leven; 2 het versterken van het gemeenschapsgevoel met name onder vrijwilligers zodat zij mee willen bouwen aan de vitalisering; 3 de mogelijkheden bieden aan jongen mensen om 'hun kerk' vorm te geven; 4 het veranderen van de beeldvorming rond de Basiliek en haar een open karakter geven.


31

Een aantal van die plannen is al gerealiseerd: er is weer een vrijwilligersdag, er wordt weer koffie gedronken, er zijn gastvrouwen en –heren gevonden die bezoekers van de liturgie welkom heten en een boekje aanreiken. Daarnaast zijn er vele plannen die de werkgroep wil gaan uitvoeren, variërend van Sinterklaas naar de Basiliek halen, tot het organiseren van vieringen voor Christenen uit het Midden-Oosten, tot het creëren van een levendig centrum in de pastorie en het organiseren van één laagdrempelige grotere activiteit per jaar voor een heel brede doelgroep van gelovigen. Om dat waar te maken blijft de werkgroep tweemaal per jaar samenkomen en wordt er in kleine groepjes aan de plannen gewerkt.

De gebouwen De Basiliek is goed onderhouden maar er zijn wensen rond het gebouw. Vier aanbevelingen worden aan het bestuur gegeven voor de Basiliek. De meest dringende is: zorg dat de Basiliek opener wordt, toegankelijk, zodat dagelijks en voor iedere passant zichtbaar is waar zij voor staat. Er zijn vele varianten denkbaar en een aantal suggesties is opgenomen. Een tweede aanbeveling is: zorg voor sanitaire voorzieningen, ontvangstruimte en koffieruimte in de Basiliek. Ook hier zijn er diverse mogelijkheden. Een derde aanbeveling is: als er toch gewerkt wordt aan het 'opener maken' van de Basiliek, bouw dan ook ruimte voor ontmoeting in, bijvoorbeeld een winkel met koffietafel. Een vierde eveneens dringende aanbeveling is: zorg voor een duurzaam gebouw. Voor de pastorie en het Koetshuis zien de schrijvers van het plan kansen. Pastorie en Koetshuis lenen zich – met behoud van het secretariaat van de Catharinaparochie en werkruimte voor pastores – goed voor o.a.: muziekles na school en catechese, het inrichten van een ontvangstruimte waar gastvrouwen van de Basiliek mensen ontvangen in een prettige sfeer, het inrichten van een klein winkeltje met bv. religieuze kinderboeken, leuke beeldjes, lampionnen, kaarsen etc. Samenwerking met de kloosters, de Wereldwinkel en het Stiltecentrum is daarbij een reële mogelijkheid. De tuin bij de pastorie zou zeer bruikbaar zijn voor/als: kruidentuin (verkoop in winkeltje), beeldentuin (religieus), dagrecreatie: "breek de garage en berging door, zet een mooi hek in de doorgang die ontstaat en overdag kunnen mensen er recreëren, tussen beelden, en/of kruiden. Voor een dergelijk plan zou ook de Gemeente enthousiast kunnen worden."

1.1


Elke gemeenschap kenmerkt zich door een eigen karakter. De gemeenschap die in de Basiliek samenkomt, is in vergelijking met andere kernen, misschien wat minder wijkgebonden van structuur. Mensen komen er – deels – bij elkaar voor de liturgie, en niet


32

omdat ze in de directe omgeving wonen. Daarnaast heeft de Basiliek haar vaste kern, een geloofsgemeenschap met ongeveer 114 vrijwilligers. Twee koren waarvan een dit jaar een vijftigjarig jubileum viert, een jong koor van de Catharinaparochie dat zich er thuis is gaan voelen en een recent gestarte kindernevendienst. Een gemeenschap die – afgaande op de schrijvers van dit rapport – ook jonge mensen aantrekt die zich voor langere tijd willen inzetten voor hun geloof, hun kerk. Dat gegeven ondersteunt het missionaire vertrekpunt van het parochieplan. Van belang is bovendien dat de werkgroep de Basiliek ziet als 'van alle gelovigen' en haar zowel qua gemeenschap als qua gebouw een meer open karakter wil geven en wil samenwerken met b.v. Chemin Neuf en de kloosters. De ligging midden in de stad, de cultuur-historische waarde van het gebouw bevorderen mede de vitaliteit van de Basiliek die 'als vanzelf' mensen aantrekt en missioneert. Kort samengevat is de indruk van bestuur en team dat de gemeenschap van de Basiliek vitaal is en mogelijkheden biedt die vitaliteit verder uit te bouwen.

1.2


Gebouwen, Basiliek St. Jan, pastorie en koetshuis De Basiliek heeft geen achterstallig groot onderhoud. Wel zijn er nadrukkelijk wensen om aanpassingen te doen in de sfeer van de voorzieningen in het gebouw. Aan de buitenkant is de pastorie op de Markt goed onderhouden en vraagt op korte termijn geen groot onderhoud. Intern vraagt de pastorie op langere termijn wel om groot onderhoud. Het Koetshuis is goed onderhouden zowel extern als intern. Pastorie en Koetshuis functioneren op dit moment als secretariaat van de Basiliek, vrijwilligers van de Basiliek maken er gebruik van, de Kindernevendienst vindt er plaats, de Catharinaparochie heeft er haar secretariaat, het team werkt er, komt er bij elkaar en ontvangt er gasten. Het bestuur vergadert er. De pastorie en het Koetshuis vormen momenteel de multifunctionele bijruimten van de Basiliek en het administratieve, pastorale en bestuurlijke centrum van de Catharinaparochie. Het bestuur onderschrijft dat bij behoud van de Basiliek er oplossingen moeten komen die het gebouw opener, multifunctioneler en onderhoudsvriendelijker maken. Het bestuur heeft het plan, dat van de Basiliek St. Jan – met pastorie of eventuele in- of bijbouw – het stedelijk centrum van de Catharinaparochie wil maken, en de vitaliteit van de kern wil versterken door 'alle gelovigen' daarbij te betrekken afgewogen tegen het geheel van de vitaliteit binnen de Catharinaparochie en het geheel aan beschikbare gebouwen. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd:


33



   

  

 

De gemeenschap is vitaal en trekt jonge mensen aan die zich verantwoordelijk maken voor de toekomst van pastoraat, geloven en gebouw en zij zoeken naar samenwerking. De symbolische en cultuur-historische waarde van m.n. de Basiliek is groot. Zij verbeeldt de lange geschiedenis van ons geloof. De bouwkundige staat van de Basiliek is goed. De voorzieningen vragen verbetering c.q. modernisering. Het Koetshuis heeft geen achterstallig onderhoud. De pastorie is aan de buitenkant goed onderhouden. Intern zal op middellange termijn onderhoud nodig zijn: met name vervanging van de beglazing en verbetering van het trappenhuis en restauratie van de 'gemarmerde' wanden. Het bestuur ziet mogelijkheden om de kosten van het onderhoud van de Basiliek te verlagen door het verkrijgen van BRIM subsidies. De geografische ligging van de Basiliek midden in de stad is uniek en biedt unieke kansen voor opbouw en missionering. De pastorie biedt voldoende ruimte om centraal voor alle kernen georganiseerde activiteiten uit te voeren, geloofsinhoudelijk en administratief. Het bestuur ziet geen mogelijkheden om de functies die de pastorie nu vervult, op korte termijn, zonder verbouwingen en investeringen, in een van de kernen onder te brengen. Door de centrale ligging midden in de parochie en de grootte is de pastorie in te richten als ambtswoning. Het bestuur ziet geen mogelijkheden voor herbestemming van de Basiliek. In 2013 is daarover met de Gemeente Oosterhout gesproken. 7

Om bovenstaande redenen heeft het bestuur van de Catharinaparochie het besluit genomen dat de Basiliek de parochiekerk van de Catharinaparochie wordt. In het komend jaar wordt onderzocht of behoud van de pastorie en het Koetshuis op de Markt voor het pastoraat van de Catharinaparochie én bestuurlijk (financieel) de beste oplossing is. Er zijn meerdere opties zoals inbouw of aanbouw aan de Basiliek of verkoop van de pastorie en huur van een pand bij de Basiliek. Het bestuur is bereid de pastorie te verkopen als er voor het pastoraat in het centrum een betere of gelijkwaardige oplossing voor handen is.

7 "De parochie heeft bij de gemeente de vraag neergelegd of de gemeente de basiliek eventueel zou willen overnemen.

Het is niet de bedoeling dat de functie van de basiliek volledig verdwijnt; de basiliek zou beschikbaar moeten blijven voor bepaalde diensten. Wethouder Willemsen geeft aan dat de gemeente de basiliek niet wil overnemen, te meer daar de gemeente zelf nog de nodige gebouwen en gronden heeft waarvoor nog naar een nieuwe functie wordt gezocht. De gemeente heeft ook geen geld gereserveerd voor dergelijke aankopen. (Uit een verslag van een gesprek met de Gemeente, december 2013)


34

2

Pastoraat in de parochiekern Basiliek St. Jan

Liturgie De liturgische traditie van de Basiliek wordt gehandhaafd en 'uitnodigend' versterkt. In de Basiliek, de parochiekerk, is elk weekend een eucharistieviering, alle Hoogfeesten en feesten van het kerkelijk jaar en het volledige Paastriduüm worden er gevierd. De twee dirigenten/organisten verbonden aan de Catharinaparochie, organiseren jaarlijks een liturgisch 'korenproject' waarbij alle andere koren van de parochie worden uitgenodigd mee te zingen in één viering. De Capella Catharina is beschikbaar voor een aantal vieringen per jaar in de Basiliek (en ook in andere kernen). Catechese Het kinderwerk rond de Basiliek zal de komende jaren versterkt worden. Er zal contact worden gezocht met scholen in de binnenstad. Er wordt gewerkt aan de opzet van een nieuw kinderkoor waarvan de kinderen wekelijks na schooltijd bij elkaar komen voor muziekles, zang en catechese. Aan jongeren wordt de ruimte geboden om een studiegroep (theologie/filosofie) op te zetten. Diaconie Op dit terrein sluit de kern Basiliek aan bij de parochie brede plannen van de Catharinaparochie op het gebied van diaconie. Nabijheid Nabijheid zal in de kern Basiliek vooral bestaan uit 'het optrekken' en de ontmoetingen met vrijwilligers die werken aan de opbouw van het 'missioneringsprogramma' rond de Basiliek en die de kerk een meer open karakter willen geven. Gemeenschapsopbouw Nader onderzocht zal worden of het mogelijk en zinnig is in de Basiliek vieringen voor bijvoorbeeld Christenen uit het andere landen of culturen te organiseren. Pastorale energie zal ook worden besteed aan de opbouw van een nieuwe en meer open vorm voor het secretariaat van de kern Basiliek, zodat de kern meer 'inloopmogelijkheden' krijgt.


35

3

Parochiekerk H. Cornelius, Den Hout

1

Samenvatting van de Rapportage van de kern St. Cornelius, Den Hout

"EEN KERK MET TOEKOMST' Droom Den Hout heeft een 'uniek plan' ontwikkeld: de Houtse bevolking zelf wil het kerkgebouw, de begraafplaats, de grote zaal van het dorpshuis en het grasveld achter Den Brink, overnemen van de parochie en er – met respect voor het monumentale karakter van het kerkgebouw en het interieur – een passend gebruik aan geven. De kern wil zowel de geloofsgemeenschap als de kerk behouden. Binnen de plannen voor de toekomst van het gebouw ziet de kern een voorkeurspositie voor kerkelijke activiteiten, inclusief eredienst en sacramenten. Vitaliteit De gemeenschap van de Corneliuskerk zet in op behoud en uitbreiding van wat er is aan vitaliteit en op 'vitalisering'. Doel van 'vitalisering' is: meer mensen betrekken bij de Houtse geloofsgemeenschap. Wat er is, moet behouden blijven en 'veilig gesteld': de weekendviering, de donderdagochtend woorden communiedienst, kindervieringen, uitvaarten, avondwakes, huwelijksvieringen, doopvieringen, jubilea, Kruisweg, Corneliusviering, Hemelvaart met Dauwtrappersviering, Carnavalsviering, Kerstnachtviering, Kerststalbezoek, Houts 12 uurtje, Kerstconcert, Filmvoorstelling en culturele activiteiten. Voor een aantal van die 'activiteiten' ziet de geloofsgemeenschap mogelijkheden die uit te breiden of te 'verruimen'. In het tweede deel van het plan bespreekt de geloofsgemeenschap – tegen de stroom van de ontkerkelijking in zwemmend – de mogelijkheden die zij zien voor 'vitalisering'. Vitalisering vraagt om 'nieuwe vormen' van kerk-zijn, om contact met de basisschool, toerusting en het samenwerken van alle vrijwilligers en organisaties van Den Hout, en een financieel gezonde situatie. De geloofsgemeenschap van Den Hout wil een groep oprichten die met jongeren aan de slag gaat, thema-avonden beleggen voor jonge ouders, een andere invulling geven aan de Vastenaktie, en een 'Houtse' (vrijwilligers)organisatie opzetten die deze ideeën rond vitalisering kan dragen en uitvoeren. Het gebouw De initiatiefnemers voorzien twee fases in de uitvoering van de plannen:


36

fase 1: de kerk wordt overgenomen door de bevolking met behoud van de huidige functie aangevuld met (culturele) activiteiten. Aan het gebouw worden geen ingrijpende wijzigingen aangebracht. Wel wordt onderzocht of het wenselijk en noodzakelijk is van de kerk een multifunctioneel gebouw te maken (fase 2). Organisatie Voor deze plannen wordt voorgesteld drie organisaties in het leven te roepen: een 'Vereniging van eigenaren Sint Corneliuskerk', een ‘Stichting Vrienden van de Sint Corneliuskerk’ en een ‘Sint Cornelius Kerk vereniging’. De 'Vereniging van Eigenaren Sint Corneliuskerk' neemt per 1 januari 2015 het eigendom en het beheer van de Corneliuskerk over. Doel van de vereniging: de St. Corneliuskerk als erfgoed in stand houden met een publieke/semi-publieke functie (kerkelijk gebruik + multifunctioneel). Van de vereniging kan iedere inwoner van Den Hout lid worden. De contributie is een eerste bron van inkomsten voor het beheer. Het bestuur van de vereniging wordt verantwoordelijk voor het financieel en bouwkundig beheer en bewaakt de grenzen van de kerk als multifunctioneel gebouw. De kosten van het beheer en de exploitatie worden geraamd op 60.000 euro per jaar. De 'Stichting Vrienden van Sint Cornelius' heeft als doel (passende) activiteiten te organiseren en (incidentele en structurele) inhoud te geven aan het multifunctioneel gebruik van de kerk en daarmee extra inkomsten te genereren. De opbrengsten uit verhuur, subsidies en de structurele verhuur schat men op 25.000 euro per jaar. In de ‘Sint Cornelius Kerkvereniging’, verenigen zich de gelovigen en kerkgangers. De vereniging wordt een van de gebruikers van het (multifunctionele) kerkgebouw. Zij betalen contributie aan de vereniging (de huidige parochiebijdrage) en daarvoor worden de operationele kosten en de diensten van de Catharinaparochie betaald. De kosten worden geraamd op 35.000 euro per jaar.

1.1


De schrijvers van het vitaliseringsplan brengen allereerst in beeld wat er vitaal is op Den Hout: naast de weekendviering o.a. een donderdagochtendviering, twee kindervieringen per jaar, uitvaarten, huwelijks-, doop- en jubileumvieringen, kruisweg, Corneliusviering, Dauwtrappersviering, Concertreeks, kerstconcert en filmvoorstellingen. Al deze activiteiten wil de kern handhaven en zo mogelijk uitbreiden. Daarna verwoordt de kern een aantal actiepunten om te vitaliseren: een werkgroep voor jongeren oprichten, avonden bieden aan jonge ouders, een andere invulling geven aan de Vastenaktie, het inrichten van een nieuwe vrijwilligersorganisatie. Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

37

Zoals in alle drie de kerkdorpen van de Catharinaparochie zijn de geloofsgemeenschap en de dorpsgemeenschap ook 'op' Den Hout verweven. Wie is er vitaal, de geloofsgemeenschap of de dorpsgemeenschap? Wie draagt blijvend bij tot de in het rapport genoemde vitale (cultureel-religieuze) activiteiten? Is het mogelijk om het geloof in de Corneliuskerk op Den Hout 'financieel gezond' te maken als 67 huishoudens op de 11698 inwoners een bijdrage leveren? Bestuur en team hebben vragen bij de vitaliteit voor de nabije toekomst van de parochiekern H. Cornelius. Tegelijkertijd weten we dat de wens om als eigen Houtse geloofsgemeenschap door te gaan sterk is. De wil om te vitaliseren is er, en ook de wil om daarbij samen te werken met de Catharinaparochie wordt duidelijk uitgesproken. De voorgestelde oprichting van de Sint Corneliuskerkvereniging die – zoals wij het begrijpen – een bijdrage (de parochiebijdrage?) gaat betalen aan de Vereniging van Eigenaren, voor het gebruik van de kerkruimte en de inkoop van 'pastorale uren' van de Catharinaparochie, zal nader onderwerp van gesprek zijn. De afstemming met de parochie en haar organisatievormen zal nader worden onderzocht. Kortom bestuur en team zullen samen met de vertegenwoordigers van de kern antwoorden moeten vinden op de vragen naar de (re)vitalisering en de wijze waarop die voorgesteld wordt.

1.2


Gebouwen: de Corneliuskerk De Rijks-monumentale Corneliuskerk heeft een fors achterstallig onderhoud. Een bedrag dat de Catharinaparochie niet kan opbrengen. Het bestuur begrijpt de 'gehechtheid' van de Houtenaren aan het kerkgebouw. Het plan van de bewoners van Den Hout om de kerk over te nemen en het gebouw voor de toekomst te bewaren, getuigt van wilskracht en vasthoudendheid. Zoals in de aanbevelingsbrief bij het rapport 'Een kerk met toekomst' door de werkgroep zelf is aangegeven, gaan de plannen uit van een visie die niet in overeenstemming is met de mogelijke herbestemmingen van kerkgebouwen, verwoord in Analecta 2014 en met het kettingbeding van het Bisdom van Breda. Een kerk die wordt verkocht, wordt immers altijd onttrokken aan de eredienst. Het vieren van erediensten is dan niet meer mogelijk. Wat betekent die constatering voor geloof en kerk perspectief in Den Hout? Bestuur en stuurgroep 'Behoud Sint Corneliuskerk', willen het komend jaar intensief met elkaar in gesprek zijn over de mogelijkheden om – binnen de gestelde kaders – de voorgestelde plannen te realiseren. Er is ruimte voor gesprek en het zoeken naar mogelijkheden. Bestuur en team de vitaliteit van de geloofsgemeenschap, de plannen voor vitalisering en de plannen voor het kerkgebouw van de werkgroepen uit Den Hout zorgvuldig hebben 8

Overgenomen uit 'Wijkprognoses gemeente Oosterhout', definitieve versie 2013


38

afgewogen. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd: 

  

De dorpsgemeenschap van Den Hout is levendig en actief, de vitaliteit van de geloofsgemeenschap binnen die gemeenschap is kwetsbaar. De plannen om de geloofsgemeenschap te vitaliseren zijn, binnen het pastorale plan van de Catharinaparochie, zeker reëel. In samenspraak met de geloofsgemeenschap zoeken bestuur en team naar mogelijkheden om in de eigen kern te blijven vieren. De bouwkundige staat van de Corneliuskerk vraagt een forse investering. Die kosten kan de Catharinaparochie niet dragen. De huidige plannen van de werkgroep voor het kerkgebouw bieden – nog – geen reëel perspectief, maar wel aanknopingspunten voor nader gesprek en onderzoek. Overname van de kerk, en multifunctioneel gebruik van het gebouw zullen alleen – binnen de voor het bestuur kaderstellende richtlijnen van het bisdom – gerealiseerd kunnen worden. Daarvoor is uitwerking van de plannen nodig.

Om deze redenen heeft het bestuur van de Catharinaparochie het besluit genomen om voor de Corneliuskerk te zoeken naar een nieuwe eigenaar en herbestemming te realiseren. Het bestuur spreekt daarbij uit samen met stuurgroep 'Behoud Sint Corneliuskerk' te willen onderzoeken of en op welke manier op basis van de aangeleverde plannen van de stuurgroep, de kerk te behouden is voor de Houtse gemeenschap. Bestuur en stuurgroep zullen de tijd tot medio 2016 intensief gebruiken om een realistische en voor alle betrokkenen acceptabele oplossing te vinden. Aan de Corneliuskerk zullen – behalve voor het hoogst noodzakelijke onderhoud ten behoeve van de veiligheid – geen onderhoudswerkzaamheden meer plaats vinden en de kerk zal op korte termijn, uiterlijk medio 2016 gesloten worden voor de eredienst. De begraafplaats Het bestuur van de Catharinaparochie blijft bij het eerder genomen besluit om begraafplaatsen niet te verkopen. De begraafplaats in Den Hout blijft in eigendom van de Catharinaparochie. Over het beheer van begraafplaats kunnen bestuur en de stuurgroep 'Behoud Sint Corneliuskerk' afspraken maken. De zaal in den Brink en het grasveld achter den Brink In overleg met de stuurgroep 'Behoud Sint Corneliuskerk' wil het bestuur onderzoeken op welke wijze het overige vastgoed van de Catharinaparochie in Den Hout beheerd kan worden ten gunste van de gemeenschap van Den Hout. Het betreft de zaal in Den Brink en het grasveld achter Den Brink en een gedeelte van de tuin achter de voormalige pastorie.


39

2

Pastoraat in de parochiekern H. Cornelius

Is het reëel om de geloofsgemeenschap – het geloven op Den Hout – te revitaliseren? Jazeker, binnen het geheel van de Catharinaparochie, waarmee de geloofsgemeenschap van Den Hout wil samenwerken, en met ondersteuning van het pastorale team en inzet van vrijwilligers is veel mogelijk op Den Hout. Nabijheid Nabijheid is voor de Houtse geloofsgemeenschap erg belangrijk. Nabijheid betekent het komende jaar, met de geloofsgemeenschap van de Corneliuskerk op weg gaan en zoeken naar de mogelijkheden van voortzetting van het pastoraat in de kern en in aansluiting bij de Catharinaparochie. Het team wil plannen maken met de gemeenschap. Waar gaat de gemeenschap vieren? Waar en hoe kan de donderdagochtendviering doorgang vinden? Hoe kunnen de kindervieringen gestalte krijgen? Kan er nog een kerststal worden opgebouwd, en waar dan? Kan de viering op Hemelvaartsdag 'anders' worden opgezet in samenwerking met het Stichting het Dorpsfeest? Deze vragen kunnen alleen in samenwerking met een vitale Houtse geloofsgemeenschap worden beantwoord. Een gemeenschap die initiatieven neemt voor de organisatie van het pastoraat in de eigen kern en in de Catharinaparochie. Team, bestuur en geloofsgemeenschap zullen het komend jaar intensief samenwerken waarbij drie onderwerpen van belang zijn: de wijze waarop vieringen worden georganiseerd en vorm krijgen de wijze waarop vitalisering gestalte krijgt de wijze waarop de samenwerking met de Catharinaparochie gestalte krijgt. Liturgie De H. Corneliuskerk in den Hout zal van eigenaar veranderen en een nieuwe bestemming krijgen. Een kerk die van eigenaar verandert, wordt onttrokken aan de eredienst. 'Het kerkgebouw kan (als kerkelijke ruimte, toevoeging van de schrijver) behouden blijven als er goede mogelijkheden zijn om de liturgische functie te behouden in een verkleinde, uitsluitend kerkelijke ruimte in het gebouw'9. Tot aan de eventuele herbestemming (en onttrekking aan de eredienst) of sluiting van de kerk medio 2016 wordt in de Corneliuskerk gevierd volgens het rooster van de Catharinaparochie. Daarna vinden er geen erediensten meer plaats in de H. Corneliuskerk in Den Hout. Na de sluiting van de kerk voor de eredienst kunnen woord en gebedsdiensten en mogelijk woord en communievieringen plaats vinden op een alternatieve locatie in Den Hout. Mensen die de eucharistie willen vieren, worden daarvoor uitgenodigd in de parochiekerk of een van de drie kerken van de Catharinaparochie. 9

Analecta gebouwenbeleid en gebouwenplan blz. 17.


40

Voor de donderdagochtendgroep, die nu wekelijks bij elkaar komt in de sacristie van de kerk, wordt gezocht naar een alternatieve ruimte; mogelijk biedt de grote zaal van Den Brink uitkomst. Jongerenpastoraat Jongeren zijn wel het minst van alle doelgroepen gebonden aan een 'kern' of parochie. Zij kijken heel vanzelfsprekend over de grenzen heen. Én jongeren bouwen graag zelf aan hun kerk. Het team stelt voor de werkgroep jongeren (in oprichting) in contact te brengen met jongeren elders uit de parochie en de krachten te bundelen. Catechese In 2013 werden 13 kinderen gedoopt in Den Hout. Een niet gering aantal dat erop wijst dat de start van thema-avonden voor de groep jonge ouders een goede insteek kan zijn. Vanuit het team wordt inhoudelijke ondersteuning geboden. In het kader van de opbouw van het Catharina College zal het team zich inzetten om het contact met de basisschool in Den Hout te intensiveren. Kind-en-geloofactiviteiten en kindervieringen kunnen wellicht vanuit de school worden 'opgepakt'.

Organisatie/Gemeenschapsopbouw Het vitaliteits/vitaliseringsplan van de werkgroep geeft aan in 2015 veel energie te willen steken in vrijwilligers. Zowel voor het herbestemmen van het kerkgebouw als voor de opbouw van lokaal pastoraat en het zoeken naar samenwerking binnen het geheel van de Catharinaparochie, zijn vrijwilligers ontzettend hard nodig. Zorg en aandacht voor vrijwilligers zal ook wat het team betreft, een speerpunt zijn van de pastorale zorg in Den Hout.


41

4.

Parochiekern H. Johannes de Doper, Oosteind

1

Samenvatting van de rapportage werkgroep Vitaliteit en Gebouwen van de parochiekern Basiliek St. Jan

"DE ST. JOHANNES DE DOPERKERK EN DE OOSTEINDSE GELOOFSGEMEENSCHAP IN DE NABIJE TOEKOMST" Droom 'Het openhouden van de St. Johannes de Doperkerk met behoud van liturgie. Deze doelstelling komt voort uit onze behoefte tot behoud van het geloof in de gemeenschap'. Vitaliteit Allereerst wordt gewezen op dat wat er vitaal is in Oosteind: de weekendvieringen, de gezinsvieringen en de vieringen met de Hoogfeesten worden goed tot zeer goed bezocht. Het aantal dopen en het aantal kinderen dat het vormsel doet is nog steeds van betekenis, evenals het aantal uitvaarten en de jubileumvieringen. De dorpsgemeenschap en de kerkgemeenschap 'lopen in elkaar over' en vanuit de kerkgemeenschap lopen 'er nog dunne lijntjes naar school, jongeren en gezinnen'. Via de school komen de kinderen drie tot vier keer per jaar in de kerk. Het aantal vrijwilligers bedraagt 122, waarvan 31 vrijwilligers onder de 50 zijn. De schrijvers beschouwen de geloofsgemeenschap van Oosteind als vitaal, en zien daarnaast kansen om te vitaliseren. Zij schrijven daarvoor een eigen lokaal pastoraal plan waarvoor ondersteuning wordt gevraagd aan het team. Voor kinderen wil de geloofsgemeenschap: intensivering van de contacten met de basisschool, vergroten van de aantrekkingskracht van de gezinsvieringen, knutselmiddagen organiseren. Voor de gemeenschap wil de geloofsgemeenschap: de buurtverenigingen vragen om eenmaal per jaar iets te doen in de kerk op het gebied van bezinning en inspiratie. Daarnaast wordt de Mariakapel dagelijks opengesteld en wordt een groep mensen (dorpelingen en parochianen) jaarlijks uitgenodigd voor lunches om te spreken over bezinning en inspiratie. Voor ouderen/zieken: de parochiegemeenschap vraagt aandacht met name voor bezoekwerk en het thuis brengen van de Communie.


42

Het kerkgebouw De St. Johannes de Doperkerk is in bouwtechnisch goede staat en kent op dit moment geen achterstallig groot onderhoud. De onderhoudskosten zijn beperkt maar zullen toch tot 2020 een bedrag van ongeveer 60.000 euro vragen. De schrijvers van het rapport constateren dat met de parochiebijdrage van Oosteind de kerk ruimschoots kan worden onderhouden. Daarbij worden voorstellen gedaan om de opbrengst van de gebouwen te verhogen: multifunctioneel gebruik van de kerk, rondleidingen in de kerk, kaarsengeld Mariakapel, verhogen huur pastorie of herbestemming pastorie. De kern denkt ook aan het oprichten van een 'Steunstichting' die het doel heeft 'zoveel mogelijk middelen te genereren om in te kunnen zetten voor het behoud van de kerk van Oosteind.' 'Mensen uit Oosteind zijn bereid daarvoor geld te doneren'. Dit laatste sluit aan bij een aantal kritische punten die de schrijvers willen 'borgen'. De pastorie De pastorie wordt gezien als complementair aan de kerk en de kern acht het mogelijk kerk en pastorie te scheiden. 'Een breed gedragen wens in de Oosteindse gemeenschap is dat de pastorie beschikbaar komt voor zorgdoeleinden.' De pastorie zou geschikt zijn voor dagopvang van ouderen en mensen met een handicap, en/of kunnen fungeren als logeerhuis voor zorgbehoevenden om mantelzorgers te ontlasten. De functie van dit logeerhuis kan worden uitgebreid door b.v. fietsers en wandelaars op doorreis een overnachtingsplaats met maaltijd te bieden. Die maaltijdfunctie kan worden verbreed naar alleenstaanden. Professionele zorgverleners kunnen de pastorie benutten als uitvalsbasis of spreekkamer. De pastorie zou dé zorglocatie van het dorp kunnen worden. De coördinatoren van de St. Johannes de Doperkerk vragen het bestuur en het bisdom in te stemmen met 'de functiewijziging' van de pastorie in zorglocatie en vragen om toestemming om de plannen financieel en juridisch uit te werken.

1.1


Oosteind is met 122 vrijwilligers, met twee koren en een kinderkoor, met gezinsvieringen en activiteiten, met vrijwilligers die een kerk en een kerkhof onderhouden, die zorgen dat het de wekelijkse liturgie aan niets ontbreekt, zeker nog vitaal te noemen. Zoals in de andere kerkdorpen zijn dorpsgemeenschap en geloofsgemeenschap nauw verbonden en neemt het kerkgebouw een centrale plaats in de geloofsbeleving in. Het aantal kerkbezoekers bedroeg in 2013 ongeveer 57 gemiddeld in een gewone weekendviering. Kijkend naar de bevolkingsprognose (2010- 2020) is een terugloop van het aantal kinderen en jongeren (29%) en een sterke toename van 65+ te zien. De vraag is dan ook: blijft de gemeenschap van Oosteind ook op iets langere termijn vitaal? Zijn er Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

43

opvolgers te vinden voor de 122 vrijwilligers die nu al het werk op het kerkhof verrichten, die zingen in de koren, koster zijn, de kerk schoonmaken? Vrijwilligers uit Oosteind dragen mede het programma van de Catharinaparochie en ook de lokale 'pastorale plannen' van de geloofsgemeenschap inclusief het plan voor de pastorie geven blijk van realisme en vitaliteit.

1.2


Het kerkgebouw en de pastorie De St. Johannes de Doperkerk en het kerkhof van Oosteind zijn inderdaad goed onderhouden en vragen om niet meer dan jaarlijks onderhoud. De pastorie, nu woonruimte, kan als een zelfstandig gebouw worden gezien. De lage 'tussenbouw' tussen pastorie en kerk zou eventueel als bijruimte voor de kerk kunnen blijven functioneren. Bij de hoofdstukken gebouwen en financiën uit de rapportage van de coördinatoren uit Oosteind, plaatst het bestuur de kanttekening dat het verkrijgen van 'een eigen juridische status en zeggenschap over de eigendommen' niet aan de orde is. Het bestuur van de Catharinaparochie is verantwoordelijk voor de exploitatie en het onderhoud van alle gebouwen, kerkgebouwen, pastorie, bijgebouwen en begraafplaatsen. Dat impliceert dat er geen eigen beheer en exploitatie door een parochiekern kan gebeuren. Het bestuur verwijst wat dit punt betreft naar het bestuurlijk schrijven 'Aanpak en kaders', blz. 3 punt B.1. en naar de diocesane kaders. Het voorstel voor het oprichten van een Steunstichting die inkomsten genereert voor het behoud van de kerk in Oosteind waarvan 'de inkomsten besteed worden voor de eigen kerk, maar ook de pastorale diensten die afgenomen worden' is door het bestuur in overweging te nemen voor zover het gaat om onderhoud van gebouwen. Een stichting die 'pastorale diensten' inkoopt van de Catharinaparochie – en daarnaast zelfstandig (goedkopere) vrijwilligers en emeriti inzet – valt buiten alle bestuurlijke regelgeving van het bisdom waaraan de Catharinaparochie zich verbonden weet. De parochiekern van St. Johannes de Doper in Oosteind maakt sinds 2010 in pastoraal, organisatorisch, financieel en bestuurlijk opzicht deel uit van de Catharinaparochie. Wat het voorgestelde multifunctionele gebruik van het gebouw betreft: een kerk kan voor meer dan alleen de liturgie worden gebruikt, mits het de waardigheid van de ruimte niet aantast. Over wat een waardig gebruik is of niet, valt lang te twisten, maar de pastoor heeft daarin het laatste woord. Gebruik van de kerk anders dan voor de eredienst, wordt overlegd met de pastoor. Het bestuur van de Catharinaparochie heeft de rapportage over de vitaliteit en de gebouwen van de parochiekern St. Johannes de Doper zorgvuldig afgewogen tegen het Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

44

geheel van de vitaliteit van de parochie en de voor het pastoraat beschikbare gebouwen van de Catharinaparochie. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd: 



De geloofsgemeenschap van de St. Johannes de Doper kerk is (nog) vitaal en levert een stevige bijdrage aan het onderhoud van het geloofsleven in de eigen kern en binnen de Catharinaparochie. De bouwkundige staat van het kerkgebouw is goed en op korte termijn zal geen groot onderhoud nodig zijn.

Om die redenen neemt het bestuur het besluit dat de St. Johannes de Doperkerk een van de kerken wordt waarmee de Catharinaparochie de toekomst in gaat. De Johannes de Doperkerk krijgt daarbij de functie van 'kerk'. Het bestuur verwacht blijvende aandacht voor vitaliteit met name in diaconale en catechetische activiteiten samen met de andere kernen. Wat de pastorie betreft, stemt het bestuur in met een onderzoek naar de mogelijkheden van herbestemming tot een zorgcentrum. Het bestuur wil daarbij het eigendom van de pastorie overdragen in andere handen. In 2018 zullen de ontwikkelingen in de parochiekern van St. Johannes de Doper door bestuur en team worden geëvalueerd. De begraafplaats Het bestuur van de Catharinaparochie blijft bij het eerder genomen besluit om begraafplaatsen niet te verkopen. De begraafplaats in Oosteind blijft onder beheer van de Catharinaparochie.

2

Pastoraat in de parochiekern H. Johannes de Doper, Oosteind

Liturgie De komende jaren blijft de weekendliturgie in principe gehandhaafd. In principe: er kunnen zich ook op kortere termijn ontwikkelingen voordoen waardoor dat niet langer mogelijk of verantwoord is. Een sterke terugval van de parochiebijdrage, of van het aantal bezoekers bijvoorbeeld, of een tekort aan voorgangers die in de zeven kernen (20152016) en daarna in de vier kernen kunnen voorgaan. Daarnaast blijft de Catharinaparochie uitnodigen om gezamenlijk te vieren op Hoogtijdagen als Pinksteren en de Naamdagen van de Heiligen van de parochie. Het Paastriduüm wordt volledig gevierd in de parochiekerk (Basiliek). Op die dagen van gezamenlijke vieringen, zijn er geen 'eigen' vieringen in de kernen. Uitbreiding van vieringen behoort voor geen van de kernen tot de mogelijkheden. Wel is het mogelijk dat – afhankelijk van de ontwikkelingen in de kernen - in 2015-2016 tijden Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

45

en dagen van weekendvieringen worden verschoven, zodat er wellicht ook in Oosteind op de zondag kan worden gevierd. Het zelf bijdragen aan 'de vormgeving van vieringen' kan – in overleg met het pastorale team – te allen tijden, behalve wanneer de Catharinaparochie gezamenlijk viert in de parochiekerk. Op die momenten zijn bijdragen uit de kernen van harte welkom, maar dan voor het geheel van de parochie. Nabijheid Voor het team van pastores zal de prioriteit van 'nabijheid' de komende jaren liggen bij die kernen waarvan de kerk wordt herbestemd. Voor de kerken die 'blijven' betekent dit ook daadwerkelijk 'ruimte' maken voor gelovigen, geloofsgemeenschappen of individuen uit die kernen. 'Wie werkelijk een ander ontmoet, verandert ook zelf!' Het pastorale team zal dit proces van verandering begeleiden. Daarnaast zal nabijheid bestaan uit het organiseren door het team van een parochiebrede bezoekgroep en een groep die de communie thuis brengt. De opzet en – indien gewenst – de toerusting, is parochiebreed, de uitvoering lokaal. De pastoraatsgroep i.o. zal een belangrijke taak van het pastorale team, het nabij-zijn aan mensen, overnemen. Zij zullen de oren, ogen en handen in de kernen gaan vormen en aan het pastorale team melden waar het team het hardst nodig is. Catechese In het kader van catechese/geloofsgesprekken, zullen in Oosteind drie zaken worden opgepakt of doorgezet: de versterking van de relatie met de katholieke basisschool, het organiseren van geloofs(lunch)gesprekken in de kern en het organiseren van ten minste één inhoudelijke thema-avond per jaar. Diaconie De diaconie, de dienst aan medemensen, krijgt een sterke impuls in de plannen voor een zorgcentrum in de pastorie. Het team zal zich op de hoogte blijven stellen van de ontwikkelingen rond dit zorgcentrum en daarbinnen er zorg voor dragen dat de inhoudelijke relatie met de boodschap van het evangelie niet verloren gaat. Daarnaast blijft de kern deelnemen en bijdragen aan diaconale activiteiten die in de Catharinaparochie worden georganiseerd.


46

5

Parochiekern Heilige Maria

1

Samenvatting van de rapportage van de parochiekern H. Maria

"VITALITEIT EN GEBOUWEN" Droom 'Een voetnoot: al deze sterke en zwakke punten zijn ook genoemd in het conceptbeleidsplan van de 2013 waarbij bestuur en team ervoor kozen om naast de Basiliek verder te gaan met de Mariakerk. "…waardoor zowel in de lijn van onze eeuwenoude traditie als in de lijn en de taal van de tegenwoordige tijd (na het tweede Vaticaans Concilie) gevierd kan worden." De situatie heeft zich wat de Mariakerk betreft intussen niet gewijzigd." Vitaliteit De vitaliteit van de Mariakerk beschrijft de kern grotendeels in relatie tot het Thomasprogramma waarvan de Mariakerk de thuisbasis vormt. Via dit programma met exposities, lezingen, workshops, catechese, vieringen en meditatie, door de samenwerking met culturele instellingen, de Gemeente en scholen is de Mariakerk een bijzonder levendige kerk die haar deuren openzet naar de samenleving, en daarmee die samenleving een eigentijds gezicht laat zien. Aan de andere kant is de geloofsgemeenschap die 'kerkt' in de Mariakerk vrij klein. De gemeenschap is ontstaan uit de voormalige geloofsgemeenschappen van de Ark, de Nazarethkerk en de Mariakerk. In de Mariakerk is een nieuwe, sterk uitgedunde geloofsgemeenschap ontstaan die qua vrijwilligers voornamelijk 'drijft' op de voormalige geloofsgemeenschap van de Ark. Een geloofsgemeenschap die te klein is om in haar – voormalige – parochiegebied te missioneren of leden te werven. Toch heeft de Mariakerk nog altijd 80 vrijwilligers en is de bereidheid om samen te werken met de Catharinaparochie voelbaar en tastbaar. Het kerkgebouw, de tuin en de pastorie De Mariakerk is uitdrukkelijk verbouwd tot een multifunctioneel gebouw, met een liturgische ruimte en een pleisterplaats voor culturele activiteiten. Een concept waarvan gehoopt werd dat het de kerk aantrekkelijker zou kunnen maken voor 'zinzoekers'. Vijf jaar nadien, is de visie op multifunctioneel gebruik van kerkgebouwen bij het bisdombestuur drastisch gewijzigd. Toch is er zeker vraag naar een dergelijk gebouw: de Catharinaparochie, uitvaartondernemers, kunstenaars, en bijvoorbeeld de Zonnebloem maken er dankbaar


47

gebruik van. Binnen de nieuwe visie op kerkgebouwen van het bisdom zou in de kerk een beweegbare scheidingswand geplaatst moeten worden. Het gebouw is goed onderhouden, kent geen achterstallig groot onderhoud, de verhuur ervan brengt aanzienlijk op. Er zijn mogelijkheden voor catering en er is parkeerruimte beschikbaar. De pastorie wordt bewoond door de pastoor, en is (met garage) zo groot dat door middel van een niet al te ingewikkelde verbouwing (laagbouw) zowel een woning voor de pastoor als ruimtes voor het Catharina College, het secretariaat van de Catharinaparochie en werkruimte voor het pastorale team gecreëerd kunnen worden. De tuin leent zich prima voor de uitvoering van de pastorale plannen van de Catharinaparochie.

1.1


De geloofsgemeenschap van de kern Mariakerk heeft een eerlijk beeld gegeven van haar kracht en zwakte. Hoewel de 80 vrijwilligers van de Mariakerk in veel gevallen zowel aan de geloofsgemeenschap als aan het Thomasprogramma verbonden zijn, is het leeuwendeel van de vitaliteit en missionerende kracht eerder verbonden aan het Thomasprogramma – en het gebouw dat daarvoor is ingericht – dan aan de geloofsgemeenschap die 'kerkt' in de Mariakerk. Het kerkgebouw zelf heeft door de inrichting en de mogelijkheden die het biedt een vitaliserende werking. De geloofsgemeenschap, die klein maar deels zeer hecht is, gebruikt de Mariakerk vooral als liturgisch centrum op zondagochtend. Gemiddeld bezoeken 48 gelovigen. die vieringen.

1.2

Reactie en motivatie van het besluit van team en bestuur

De Mariakerk, de pastorie en de tuin De kerk is vrij goed onderhouden en er is geen dringend groot achterstallig onderhoud. De kosten van de het gebouw zijn echter hoog door de vloerverwarming gecombineerd met een niet of nauwelijks geïsoleerd gebouw (dak en bovenramen). De pastorie van de kerk functioneert momenteel als ambtswoning. Het gebouw is 'provisorisch' opgeknapt en vraagt op den duur om een behoorlijke investering om te voldoen aan de huidige normen van woongemak/wooncomfort. Het totale complex van kerk, pastorie en tuin vertegenwoordigt, gelegen op die locatie, een aanzienlijke waarde.


48

Het bestuur heeft de vitaliteit van de Mariakerk en het kerkgebouw afgewogen tegen het geheel van de vitaliteit in de kernen, en de vraag welke gebouwen het meest geschikt zijn voor de uitvoering van het pastoraal beleid. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd:     

Een kleine – deels hechte – geloofsgemeenschap maakt gebruik van een grote en in het gebruik dure kerk. De missionerende vitaliteit die het Thomasprogramma met zich meebrengt, kan elders worden ondergebracht. De kleine hechte geloofsgemeenschap is nu nog zo vitaal dat 'een verhuizing' nog mogelijk is. Het complex van kerk, tuin en pastorie vertegenwoordigt een hoge verkoopwaarde. Aanpassing van het gebouw aan de huidige visie rond het gebruik van kerken, vraagt een behoorlijke investering (aanbrengen scheidingswand), het bestuur acht dit, gezien de snelle terugloop van mensen en middelen niet meer verantwoord.

Om deze redenen heeft het bestuur van de Catharinaparochie het besluit genomen om voor de Mariakerk met pastorie en tuin te zoeken naar een nieuwe eigenaar. De herbestemming van de Mariakerk zal in gang worden gezet. Het bestuur is voornemens de Mariakerk uiterlijk medio 2016 voor de eredienst te sluiten.

2

Pastoraat in de parochiekern van de H. Maria

Nabijheid Het team zal met de geloofsgemeenschap van de Mariakerk intensief werken aan een goed en aanvaardbaar 'verhuisplan'. Pastoraat zal maatwerk zijn, rekening houdend met het gegeven dat parochianen al eerder zijn verhuisd. Team en bestuur zien zeker voor de kleine hechte gemeenschap kansen om aan te sluiten bij de Verrijzeniskerk. De 'geloofscultuur' van de beide gemeenschappen sluit goed op elkaar aan. Maar uiteraard is de keuze waar men wil gaan kerken aan de leden van de geloofsgemeenschap. Vrijwilligers Met alle vrijwilligers van de Mariakerk, inclusief de koren zal in groepen of individueel gesproken worden, allereerst over het komend afscheid. Daarna, voor een ieder die daarvoor voelt, over de voortzetting van het vrijwilligerswerk in een van de drie kerken of de parochiekerk.


49

Liturgie Tot aan de herbestemming (en daaraan voorafgaand onttrekking aan de eredienst) of sluiting van de kerk wordt in de Mariakerk gevierd volgens het rooster van de Catharinaparochie. Daarna vinden er geen erediensten meer plaats in de Mariakerk. Een ieder die in een van de vier andere kerkgebouwen de weekendliturgie wil vieren, zal daartoe, b.v. door georganiseerd vervoer, in de gelegenheid worden gesteld. Een plan daarvoor – en voor alles wat nodig is om iedereen een nieuw thuis te bezorgen – wordt met de geloofsgemeenschap van de Mariakerk opgesteld.


50

6

Parochiekern H. Marcoen, Dorst

1

Samenvatting van de rapportage van de parochiekern St. Marcoen

'SINT MARCOEN BLIJFT' Droom 'Sint Marcoen blijft' vat de droom van de parochiekern St. Marcoen compact samen. 'De Sint Marcoen moet open blijven voor de eredienst aan God en dienst aan de mensen' Vitaliteit De geloofsgemeenschap van de Marcoenkerk schetst hoe het kerkgebouw – zoals in alle drie de dorpen – het middelpunt vormt van 'het vieren van het geloof en het vieren van het leven'. In die schets wordt ook de saamhorigheid van geloofsgemeenschap en dorpsgemeenschap weergegeven, bijvoorbeeld: 'Veel organisaties betrekken hun collectanten voor huis-aan-huiscollectes uit de geloofsgemeenschap'. De dorpskerk is de plaats waar ook de dorpsgemeenschap bijzondere gelegenheden viert, b.v. de jaarmarkt, Carnaval en de jaarlijkse Dodenherdenking i.s.m. de Gemeente Oosterhout. De schrijvers van het rapport (de brief) gaan niet opnieuw expliciet in op dat wat de geloofsgemeenschap vitaal maakt. Gewezen wordt op de samenkomsten in de weekendliturgie, het vieren van de Hoogfeesten, de volksdevotie die in de kern nog erg levendig is (o.a. processie, en Allerzielenprocessie naar het kerkhof, het Marcoenfeest, openluchtviering, halen van een askruisje, Kindje wiegen met Kerst, het Rozenkransgebed). De geloofsgemeenschap ziet zichzelf wel uitdrukkelijk als deel van de Catharinaparochie en vrijwilligers uit Dorst dragen hun steentje bij aan de opbouw daarvan. Het gebouw De schrijvers van het rapport stellen dat 'De dorpsgemeenschap zeer wel in staat is het kerkgebouw te onderhouden, zoals de afgelopen vele jaren wel is gebleken. Dit blijkt overtuigend uit het financieel overzicht van baten en lasten 2013'. Zij geven aan tot ten minste 2020 het kerkgebouw te kunnen en willen blijven gebruiken.

1.1

Vitaliteit een reactie van het team

Zoals in alle drie de kerkdorpen van de Catharinaparochie zijn de geloofsgemeenschap en de dorpsgemeenschap verweven. Een verwevenheid die in Dorst aanwijsbaar wordt juist Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

51

in 'volksdevotionele' gebruiken als processies, het levendige gebruik van kapellen en de gebruiken rond het kerkhof. Op een eigen manier is de geloofsgemeenschap van Dorst 'missionair' aanwezig in het dorpsleven. Ongeveer 90 vrijwilligers zorgen in Dorst dat de begraafplaats en de kerk met tuin en de pastorie worden onderhouden en dat voor de wekelijkse eredienst alles in orde is. Aan een gewone weekendviering nemen gemiddeld 46 gelovigen deel. In 2013 waren er 17 uitvaarten, 6 dopen en 16 eerste communicanten. De bevolkingsprognose geeft aan dat de bevolking van Dorst zal groeien tot ongeveer het jaar 2025. Er is een langzaam maar zekere beweging van de geloofsgemeenschap van de parochiekern St. Marcoen naar de Catharinaparochie. Dat blijkt uit deelname aan kernoverstijgende activiteiten van de Catharinaparochie. Er is zeker vitaliteit in de parochiekern St. Marcoen. Of die vitaliteit stand houdt, zal duidelijk worden bij het eerste evaluatiemoment. Zijn er bijvoorbeeld opvolgers voor de huidige 90 vrijwilligers?

1.2


Gebouwen: Marcoenkerk en pastorie De geloofsgemeenschap van de Marcoenkerk is – met inkomsten uit de begraafplaats – inderdaad in staat gebleken in 2013 om de Marcoenkerk te onderhouden voor zover het klein onderhoud betreft. De goten zijn gerepareerd en de kerk is nu wind- en waterdicht gemaakt in opdracht van het kerkbestuur. Daar staat tegenover dat al 10 jaar bekend is dat het kerkgebouw achterstallig groot onderhoud heeft. De aanpak daarvan is spijtig genoeg niet rondgekomen, ondanks de toekenning van subsidie, de grote inzet van velen uit Dorst en daarbuiten, het langdurige en ingewikkelde proces waarin vele stappen zijn genomen. De Marcoenkerk is nu wind- en waterdicht, maar voor hoe lang dit zo is, is de vraag. Onderhoud blijft noodzakelijk voor de veilige instandhouding van het gebouw op korte of iets langere termijn. Het bestuur beschikt niet over de middelen voor het grote onderhoud en zal geen investeringen doen voor groot onderhoud. De bovenverdieping van de pastorie is op dit moment verhuurd, de benedenverdieping wordt door de parochianen gebruikt als parochiecentrum. Via laagbouw is de pastorie inpandig verbonden met de kerk. De pastorie kan als een van de kerk onafhankelijk gebouw worden gezien. Bestuur en team hebben de vitaliteit van de geloofsgemeenschap, de plannen voor vitalisering en de plannen voor het kerkgebouw van de werkgroepen uit Dorst zorgvuldig afgewogen en geplaatst binnen het geheel van de Catharinaparochie. Het bestuur heeft op


52

de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd: 







De geloofsgemeenschap van de Marcoenkerk is (nog) redelijk vitaal en draagt op een hele eigen wijze bij aan de missionering, het laten zien van ons geloof naar buiten. De geografische ligging van het kerkdorp Dorst. De afstand van de stad naar Dorst is niet alleen in kilometers het grootst. De kerk in Dorst sluiten kan leiden tot een verspreiding van de geloofsgemeenschap over kerken in de omgeving. De geloofsgemeenschap van de St. Marcoen draagt niet bij aan de financiële tekorten van de Catharinaparochie. Ook na doorberekening van de kosten van het pastoraat en de afdrachten, blijft 'Dorst' uit de rode cijfers. De bouwkundige staat van de Marcoenkerk vraagt om een investering die het bestuur niet kan dragen. Op dit moment is de kerk echter wind- en waterdicht

Om deze redenen heeft het bestuur van de Catharinaparochie het besluit genomen de St. Marcoenkerk aan te houden als een van de kerken van de Catharinaparochie, zolang ook de veiligheid dat toelaat. In 2018 wordt de vitaliteit en de staat van het gebouw geëvalueerd. Daarna wordt bezien of het bestuur deze situatie kan continueren. Aan dit besluit is wel een voorwaarde verbonden: de Catharinaparochie heeft niet de middelen om het achterstallig groot onderhoud van de kerk te dragen. Het bestuur zal dan ook niet investeren in groot onderhoud van de Marcoenkerk. In het geval zich in de komende jaren ernstige gebreken gaan voordoen aan het kerkgebouw beslist het bestuur of de kerk nog op een verantwoorde manier gebruikt kan worden of dat zij haar deuren – mogelijk op korte termijn – moet sluiten. De pastorie wordt beschouwd als onafhankelijk gebouw en zal op zo kort mogelijke termijn worden verkocht. De begraafplaats Het bestuur van de Catharinaparochie blijft bij het eerder genomen besluit om begraafplaatsen niet te verkopen. De begraafplaats in Dorst blijft onder beheer van de Catharinaparochie.

2

Pastoraat in de parochiekern van H. Marcoen

Nabijheid De kleine bezetting van het pastorale team, de noodzaak om vooral daar te zijn waar kerken worden herbestemd, maakt dat nabij-zijn in elke parochiekern onder druk staat. Met de op te richten parochiekerncommissie en de pastoraatsgroep en samen met andere Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

53

vertegenwoordigers uit de geloofsgemeenschap van de St. Marcoen zal het team het komend jaar zoeken naar mogelijkheden om zinvol gestalte te geven aan 'nabijheid' in Dorst. Daarnaast zal nabijheid bestaan uit het organiseren door het team van een parochiebrede bezoekgroep en een groep die de communie thuisbrengt. De opzet is – en indien gewenst ook de toerusting – parochiebreed, de uitvoering lokaal. Liturgie De komende jaren blijft de weekendliturgie in principe gehandhaafd. De frequentie van de weekenddiensten kan, kijkend naar het totaal van alle liturgievieringen in de parochie, worden aangepast. Er kunnen zich ontwikkelingen voordoen waardoor handhaving niet langer mogelijk of verantwoord is. Een sterke terugval van de parochiebijdrage of een sterke terugval in het aantal bezoekers bijvoorbeeld, of een tekort aan voorgangers die in de zeven kernen (2015-2016) en daarna in de vier kernen kunnen voorgaan. Daarnaast blijft de Catharinaparochie uitnodigen om gezamenlijk te vieren op Hoogtijdagen als Pinksteren en de Naamdagen van de Heiligen van de parochie. Vanaf 2015 zal de parochie gezamenlijk het feest van St. Marcoen vieren in de Marcoenkerk in Dorst. In 2015 vertrekt daarna vanuit Dorst de Bedevaart naar Santiago de Compostella. Catechese Naar het voorbeeld van de parochiekern St. Johannes de Doper in Oosteind, kunnen wellicht ook in Dorst geloofsgesprekken (aan tafel) en een aantal inhoudelijke parochieavonden worden georganiseerd. Wat betreft catechese voor kinderen, jongeren en volwassenen zal Dorst aan blijven sluiten bij de programma's van de Catharinaparochie. Diaconie Uit Dorst zullen vertegenwoordigers worden uitgenodigd om deel te nemen aan parochiële werkgroepen die zich buigen over de opzet van ouderenpastoraat en de mogelijkheid om vanuit een kerkelijk gebouw een zorg- of wijkfunctie op te nemen of te faciliteren.


54

7

Parochiekern Verrijzenis

7.1

Samenvatting van de rapportage van de kern Verrijzeniskerk

"MANIFEST BETREFFENDE TOEKOMST VERRIJZENISKERK" Droom "Want wie van zichzelf houdt, die geeft pas echt iets kostbaars als ie ik hou van jou tegen een ander zegt" "Het manifest wil bijdragen aan de missie en visie van de Catharinaparochie. Wij geloven dat de door ons in dit manifest voorgestelde strategie kan leiden tot grotere vitaliteit binnen de kern van de Verrijzeniskerk en de Catharinaparochie." Vitaliteit Het manifest geeft uitgebreid antwoord op de vraag naar de vitaliteit en geeft ook vele suggesties voor vitalisering van de kern en de Catharinaparochie. De vitaliteit van de Verrijzeniskerk laat zich zien als: de mogelijkheid om jonge en oudere mensen aan te trekken, in de geslaagde nieuwbouw van een kerk op maat, in de inzet van vrijwilligers uit de Verrijzenis voor o.a. het kinderprogramma en diaconale activiteiten van de Catharinaparochie, het aantrekken van jongeren voor handen spandiensten en de geslaagde poging hen te betrekken in de vitaliseringsgesprekken, jongeren zelf vieringen te laten maken, 'jongere-ouderen' te betrekken bij de vitaliseringsgesprekken, het programma-aanbod in de Verrijzeniskerk uit te breiden, het werven van vrijwilligers, de opvang van 'Boskapelbezoekers' in de winter. Vitaliteit laat zich ook zien in het Inloophuis waar gemiddeld tweemaal per week 15 mensen binnenlopen, en de goed opgezette vrijwilligersorganisatie (110 vrijwilligers die meerdere taken uitvoeren), goed bezochte vieringen en een doordeweekse viering waar wekelijks ongeveer 10 mensen aan deelnemen. Ook voor de vitalisering zijn er vele plannen, waaronder hele concrete zoals de openingstijden van de Inloop verruimen, meer samenwerking met scholen zoeken, inleverpunt worden voor boeken als de bibliotheek dichtgaat. De kern wil geloofsactiviteiten op basis van muziek, theater en film aanbieden en een weekvullend programma maken. Daarnaast worden brede suggesties gedaan voor de vitalisering waaronder b.v. netwerken met sociaal-maatschappelijke organisaties en met die organisaties programma's maken waarin vrijwilligers, professionals en de gemeente samenwerken, in de ruimte van de Verrijzeniskerk. Bestuurlijke uitgangspunten van de gemeente Oosterhout zijn bijgevoegd.


55

Op sociaal gebied doet de kern nog diverse suggesties voor vitalisering zoals 'voorkomen van maatschappelijk isolement en bevorderen van integratie binnen de samenleving'. Samenwerking wordt ook gezocht met onderwijsinstellingen in Oosterhout. Het gebouw Door de schuifwanden en de verschillende ruimtes is de Verrijzeniskerk een flexibel gebouw dat ruimte biedt aan kleine en grotere groepen (max 350). Het gebouw is goed te verwarmen, er is parkeerruimte, er zijn mogelijkheden voor catering, er is professionele apparatuur voor beeld en geluid. De apsis in de kerk met tabernakel en altaar is met een doek af te schermen van de kerkruimte.

1.1


De geloofsgemeenschap van de Verrijzeniskerk laat een groot gevoel van saamhorigheid, een open blik naar buiten en de bereidheid om samen te werken binnen de Catharinaparochie zien. Het aantal bezoekers van de weekendliturgie is het afgelopen jaar iets gestegen tot gemiddeld 76. Het gegeven dat ook jongeren de handen uit de mouwen willen steken en willen meedenken over de toekomst van kerk en geloof en wellicht zelfs eigen vieringen willen verzorgen, klinkt, als het om vitaliteit gaat, zeker positief. De gemeenschap wil ook zeker de blik naar buiten richten en zoekt naar vertaling van ons geloof en onze traditie naar de huidige samenleving. Daarbij komen diverse partners in beeld. Dit geeft de vitaliteit van de kern het missionaire karakter dat nodig is. Wij zullen de kern van de Verrijzeniskerk zeker aanspreken op haar bereidwilligheid om zich – naast de inzet voor de eigen kern – ook in te zetten voor de Catharinaparochie.

1.2

Reactie en motivatie van het besluit het bestuur

Gebouw Het kerkgebouw is in goede staat, er is geen groot achterstallig onderhoud. Het gebouw kan flexibel worden ingedeeld en is 'gebruiksvriendelijk'. De verwarmingskosten van het gebouw – dat middels vloerverwarming altijd verwarmd wordt – zijn relatief hoog. De gemeenschap werkt eraan die te verlagen. Het bestuur heeft de vitaliteit van de Verrijzeniskerk en het kerkgebouw afgewogen tegen het geheel van de vitaliteit in de kernen en de vraag welke gebouwen het meest geschikt zijn voor de uitvoering van het pastoraal beleid. Het bestuur heeft op de volgende gronden een besluit genomen dat aan de bisschop ter goedkeuring wordt voorgelegd:


56

 

 

De gemeenschap van de kern Verrijzeniskerk komt met een energiek en missionair plan en is vitaal te noemen. De gemeenschap verklaart helder bij te willen dragen aan de Catharinaparochie over de grenzen van de eigen kern heen en versterkt daarmee de gewenste samenhang binnen de parochie. Het gebouw van de kern Verrijzeniskerk is in goede staat en is door de Catharinaparochie te onderhouden. De geografische ligging van de kerk in combinatie met de 'uitstraling' van deze moderne kerk, maakt de Verrijzeniskerk naast 'de traditioneel klassieke' Basiliek in het centrum tot een geschikte tweede kerk.

Om deze redenen besluit het bestuur van de Catharinaparochie het gebouw de Verrijzeniskerk in de functie van kerk aan te houden. Dit besluit zal in 2018 worden geëvalueerd.

2

Pastoraat in de parochiekern Verrijzeniskerk

Nabijheid De gemeenschap van de kern Verrijzeniskerk is gastvrij. Op die gastvrijheid zal het team de komende jaren een beroep doen om ruimte te bieden aan gemeenschappen waarvan de kerk wordt herbestemd en hun een nieuw thuis te bieden. Met name de gemeenschap van de Mariakerk zou – als zij dat daarvoor kiezen – een nieuw thuis kunnen krijgen in de Verrijzeniskerk. Het team zal dit proces – aan beide kanten – intensief begeleiden. Daarnaast zal nabijheid bestaan in 'functionele nabijheid', het team zal 'er zijn' om met de vrijwilligers van de Verrijzeniskerk een aantal van de impulsen die het vitaliseringsplan biedt op te pakken, met name daar waar een 'begin' is gemaakt met het jongerenwerk. Daarnaast zal nabijheid bestaan uit het organiseren door het team van een parochiebrede bezoekgroep en een groep die de communie thuisbrengt. De opzet is – en indien gewenst de toerusting – parochiebreed, de uitvoering lokaal. Liturgie De komende jaren blijft de weekendliturgie in principe gehandhaafd. De frequentie van de weekenddiensten kan, kijkend naar het totaal van alle liturgievieringen in de parochie, worden aangepast. Er kunnen zich ontwikkelingen voordoen waardoor handhaving niet langer mogelijk of verantwoord is. Een sterke terugval van de parochiebijdrage of een sterke terugval in het aantal bezoekers bijvoorbeeld, of een tekort aan voorgangers die in de zeven kernen (2015-2016) en daarna in de vier kernen kunnen voorgaan. Daarnaast blijft de Catharinaparochie uitnodigen om gezamenlijk te vieren op Hoogtijdagen als Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

57

Pinksteren en de Naamdagen van de Heiligen van de parochie. Vanaf 2015 zal de parochie gezamenlijk het Wijdingsfeest van de Verrijzeniskerk vieren in de Verrijzeniskerk. Catechese In het kader van de opbouw van het Catharina College, zal het team werken aan een – op korte termijn over de kernen verdeeld – catechetisch programma, daarbinnen zal de vraag aan de gemeenschap van de kern van de Verrijzeniskerk zijn mee te denken en mee te doen aan 'een weekvullend programma'. Diaconie De kern van de Verrijzeniskerk doet aanbevelingen op het gebied van de diaconie en het netwerken met sociaal-maatschappelijke partners en de gemeente. De Catharinaparochie wil op korte termijn met een parochiebrede werkgroep (waaronder leden van de stuurgroep diaconie en de Caritas) nadenken over die mogelijkheden van samenwerking met sociaal-maatschappelijke partners. Kunnen de parochiekernen van de Catharinaparochie b.v. een 'dienende' rol spelen in de te verwachten problemen rond de nieuwe zorgwet? Is het mogelijk zorgtaken in de wijk over te nemen, of te faciliteren?


58

DEEL 3: BIJLAGEN INHOUD Bijlage 1 Begeleiding van gemeenschappen waarvan de kerk wordt herbestemd of sluit voor de eredienst. Bijlage 2

Cijfers Kaski cijfers Catharinaparochie Kaski cijfers Bisdom van Breda Tellingen uit de administratie van de Catharinaparochie per kern Kerkbezoek per kern, tellingen uit de Catharinaparochie Kerkbijdrage per leeftijdsgroep per kern uit de administratie van de Catharinaparochie. Overzicht baten en lasten Catharinaparochie 2013 Geactualiseerde matrix vastgoed

Bijlage 3

Procesbeschrijving

Bijlage 3a

Verder na 25 november


59

BEGELEIDING VAN DE GELOOFSGEMEENSCHAPPEN Een geloofsgemeenschap zijn 'zonder kerk', kan dat? Nee, dat kan niet. En er zullen in de Catharinaparochie, na het afscheid nemen van de eigen kerk, geen geloofsgemeenschappen zijn zonder kerk. We maken ruimte, nemen de tijd voor het afscheid nemen en aan alle parochianen wordt de gelegenheid geboden, individueel of gezamenlijk, de weekendliturgie te vieren in een van de kerken van de Catharinaparochie. Een ieder beslist zelf welke kerk dat zal zijn. In dit onderdeel van het Parochieplan schetst het team een aantal lijnen waarbinnen we het 'afscheidsproces' van kerken begeleiden en 'een verhuizing' makkelijker maken. Tegelijk zal in iedere kern de begeleiding van dit proces maatwerk zijn. De eerste stappen: open gesprekken Na de presentatie van het Pastorale plan, 25 november 2014, heeft elke kerk 2 weken de gelegenheid te reageren. Bestuur en team maken in deze periode ruimte in hun agenda om met kernen waarvan de kerken worden herbestemd indien gewenst een gesprek aan te gaan. Vanaf januari gaat het team met alle geloofsgemeenschappen, werkgroepen, koren en parochianen van de kernen waarvan kerken worden herbestemd in gesprek. Het team vraagt daarbij de steun van een pastorale werkgroep – wellicht de latere Pastoraatsgroep – samengesteld uit parochianen uit zo veel mogelijk kernen. De gesprekken zullen een open karakter hebben, alles wat aan vragen, twijfels, emoties leeft in de kernen kan op tafel komen. We zien de situatie, alles wat 'straks' niet meer kan, wat er niet meer is, onder ogen en onderzoeken wat wel kan. Op basis van die gesprekken zal het team met de kern de verdere stappen nemen. Welke stappen? Zoals gezegd, per kern zal het begeleidingsproces bestaan uit maatwerk. Algemeen gesteld zullen de vervolgstappen voortkomen uit de vraag 'Hoe moet het dan verder met….?' En dat is dan een vraag die perspectief, toekomst zoekt. Ontmoetingsruimtes, ruimtes om te vieren In de parochiekern H. Antonius kunnen vele onderdelen van het pastoraat, vieringen, gebedsvieringen, ontmoeten, inloop, doorgang vinden in de Vinder. In deel 2 van het Parochieplan is dit nader uitgewerkt. In de parochiekern H. Cornelius zal letterlijk ruimte worden gezocht voor ontmoeting en gebed zodat bijvoorbeeld de groep die donderdagochtend bij elkaar komt om te vieren dat kan blijven doen. Onderzocht wordt of de zaal in Dorpshuis den Brink daarvoor een


bijlage 1

60

geschikte plaats is. En mocht dat zijn, kunnen we dan daar ook de doopouders van het afgelopen jaar bij elkaar roepen, voor inloop, een kopje koffie en een zinnig gesprek? In de parochiekern Mariakerk zal geen ontmoetingsruimte meer beschikbaar zijn. De procesbegeleiding zet in op 'verhuizing van de gemeenschap' en van individuele kerkgangers. 'Verhuizing' De pastorale werkgroep zal samen met het pastorale team een plan opstellen voor de verwelkoming van parochianen in andere kernen. Zeggen dat 'iedereen welkom is en kan aansluiten', zal niet voldoende zijn. Kernen die hun kerk behouden zullen worden begeleid om actief en ruimhartig nieuwkomers een plaats te bieden. Te denken valt bijvoorbeeld aan een directe uitnodiging van de ene geloofsgemeenschap aan een andere, van het ene koor aan een ander koor. Te denken valt aan bijeenkomsten van vrijwilligers die hetzelfde werk doen uit alle kernen. 'Zou jij zin hebben, dat bij ons te doen, bij ons lector of koster te worden? Gemeenschappen kunnen worden aangesproken, maar er zijn ook individuele kerkgangers. Mensen die we regelmatig zien in onze kerken, maar die geen aansluiting hebben gezocht bij de gemeenschap, die nooit zijn gebleven voor een kopje koffie na de viering. Ook deze mensen zullen we zo veel mogelijk benaderen en we zullen met hen spreken met hen over een alternatief. Er zijn in de Catharinaparochie kernen met goed georganiseerde taxidiensten. Op de kennis van die kernen zal een beroep worden gedaan om een taxidienst op te zetten die iedereen die dat niet op eigen gelegenheid kan, naar de plaats brengt waar hij of zij graag de liturgie bijwoont. In de parochiekerk zullen de vieringen van de feestdagen van de patroonheiligen van kerken die worden herbestemd doorgang vinden en er zijn mogelijkheden om het aantal vieringen uit te breiden (zaterdagavond) met vieringen waarin een kern eigen accenten kan leggen. Afscheid nemen van kerken Hoe gaan we waardig afscheid nemen van het kerkgebouw dat een nieuwe bestemming krijgt, of sluit? Een geloofsgemeenschap is emotioneel verbonden met het kerkgebouw waar huwelijken zijn gesloten, kinderen gedoopt en afscheid is genomen van overledenen. Het team zal met de geloofsgemeenschappen zoeken naar passende activiteiten (voorbeelden van andere kerken zijn een tentoonstelling, of het maken van een fotoboek) en rituelen om afscheid te nemen van het kerkgebouw. Met een laatste waardige viering zal uiteindelijk afscheid worden genomen van het gebouw dat sluit voor de eredienst.


bijlage 1

61

Afscheid nemen, 'meenemen wat van waarde is om niet te vergeten' Er zullen voorwerpen zijn als beelden, relikwieën, een kruisweg, die voor de geloofsgemeenschap een bijzondere emotionele of symbolische waarde vertegenwoordigen. Voor die voorwerpen wordt samen met de gemeenschap een goed nieuw 'thuis' gezocht waar ook de gemeenschap bij elkaar kan komen, zodat zij voor de geloofsgemeenschap bewaard blijven.


bijlage 1

62

Kaskicijfers Catharinaparochie Oosterhout 2007-2012 * Het cijfer van het Kaski (25647) wijkt sterk af van de parochiegegevens 2007

2009

2010

2011

2012

aantal parochianen (parochie) (vlgs kaski)

31757

31346 25647 *

25715

25.541

24.989

aantal toegediende doopsels aantal eerste communicanten aantal vormelingen aantal huwelijken aantal kerkgangers aantal uitvaarten aantal vrijwilligers

123 142 69 20 1083 208 1063

101 180 38 15 879 142 875

100 151 37 14 803 163 859

84 151 61 8 852 140 808

66 112 30 8 622 139 808

% 20072012

- 46 - 21 - 57 - 60 -43 -31 -24

Extrapolatie met diocesaan gemiddelde

aantal parochianen (vlgs kaski) aantal toegediende doopsels aantal eerste communicanten aantal vormelingen aantal huwelijken aantal kerkgangers aantal uitvaarten aantal vrijwilligers

2012 24.989

2017 23.739

% dioc 07-12

66 112 30 8 622 139 808

40 77 17 4 423 99 767

-40 -31 -44 -49 -32 -29 -5

2012 24.989

2013 24.927

Abs -62

% 12 - 13

66 112 30 8 622 139 808

65 107 28 6 534 115 740

-1 -5 -2 -2 -88 -24 -68

-2 -5 -7 -25 -14 -17 -8

-5

Cijfers 2012-2013

aantal parochianen (vlgs kaski) aantal toegediende doopsels aantal eerste communicanten aantal vormelingen aantal huwelijken aantal kerkgangers aantal uitvaarten aantal vrijwilligers


Bijlage 2

63

Diocesane kaskicijfers (2002-2012; geëxtrapoleerd 2022) De onderstaande tabel bevat cijfers over de deelname aan het kerkelijk leven in het bisdom van Breda in de jaren 2002, 2007 en 2012 (uit de bestuursbrochure) In de drie laatste kolommen is de percentuele verandering opgenomen, met het verloop over 10 jaar en daarna het verloop over twee perioden van 5 jaar. Deze kolommen laten zien dat de afname zich in de laatste jaren versterkt heeft.

Aantal parochianen Doopsel Eerste Communie Vormsel Huwelijk Uitvaart Kerkgangers Vrijwilligers

2002

2007

2012

% 0212 513.890 449.000 428.399 -17

% %0702- 12 07 -13 -5

3.785 4.170

2.810 3.600

1.688 2.484

-55 -26 -40 -40 -14 -31

2.660 885 4.090 30.400

2.320 485 3.430 21.800 20.300

1.305 247 2.322 15.521 19.333

-51 -72 -47 -49

-13 -45 -16 -28

-44 -49 -32 -29 -5

In de tabel hieronder zijn de cijfers van 2012 geëxtrapoleerd met het zelfde percentage als de verandering in de laatste vijf jaar.

Aantal parochianen Doopsel Eerste Communie Vormsel Huwelijk Uitvaart Kerkgangers Vrijwilligers

2012 428.399 1.688 2.484 1.305 247 2.322 15.521 19.333

2017 406.979 1.013 1.714 731 126 1.579 11.020 18.366

2022 386.630 608 1.183 409 64 1.074 7.824 17.448


Bijlage 2

64

Tellingen administratie Catharinaparochie 2010 -2013 per kern

Catharina parochie gegevens 2010 t/m 2013 31-12-09 137

31-12-10 163 50 60 16 11 5 11 5 5

31-12-11 157 33 47 14 25 10 8 15 5

31-12-12 139 32 37 10 22 12 12 10 4

31-12-13 119 25 25 12 20 6 8 17 6

DOPEN Basiliek St. Jan Antonius Verrijzenis Maria Cornelius Joh.den Doper Marcoen St. Paulabdij / Boskapel

104

100 24 57 1 3 3 4 4

84 23 33 2 3 8 7 5

66 21 32 1 2 0 5 2

65 10 19 2 2 13 10 6

4

3

3**

3

EERSTE COMMUNIE Basiliek St. Jan Antonius Verrijzenis Maria Cornelius Joh.den Doper Marcoen

164 19 100 3 0 17 16 9

151 7 91 2 2 19 17 13

151 9 88 5 2 16 19 12

112 10 76

107

6 10 10

12 18 16

VORMSEL

38

37

61

30

28

HUWELIJK

15

14

8

8

6

UITVAARTEN Basiliek St. Jan Antonius Verrijzenis Maria Cornelius Joh.den Doper Marcoen "Diversen"*

31-12-14

54

61

* uitvaart alleen in crematorium of andere locatie, alleen avondwake, alleen begrafenis ** 2 kinderen Oosteind


Bijlage 2

65

Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014 3636

Totaal aantal kerkbezoekers H. Joh. de Doper

3026

3714

Totaal aantal kerkbezoekers Verrijzenis

Totaal aantal kerkbezoekers H. Maria

3548

Totaal aantal kerkbezoekers H. Cornelius

7305

2994

Totaal aantal kerkbezoekers H. Marcoen

Totaal aantal kerkbezoekers St. Antonius

10214

Totaal aantal kerkbezoekers Baseliek St. Jan

Per parchiekern:

Bijlage 2 Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Waarvan in een

Eucharistieviering Woord & Communieviering Overige vieringen








Be zo vie ekers rin g:

650 1617 759

1317 2076 3912

1253 1307 1076

1090 1891 733

1047 1176 1325

965 1139 890

6932 0 3282

10 37 6

16 28 11

21 26 8

16 31 5

23 23 9

17 29 5

49 0 17

13254 (reguliere viering op zaterdag of zondag) 9206 (reguliere viering op zaterdag of zondag) 11977 (kerkelijke feestdagen, viering buiten het weekend of overige bijzondere vieringen)

en Aa nt vie al rin g

34437

65 44 127

82 74 356

60 50 135

68 61 147

46 51 147

57 39 178

141 0 193

Ge m pe midd r vie eld rin g

Totaal aantal kerkbezoekers

48

77

54

63

48

46

141

G e m Eu iddel ch d W + ar i s t i e+ C

Samenvatting kerkdiensten Catharina Parochie Oosterhout 2013:

Kerkbezoek Catharinaparochie 2013

66

25,33

Kerkbijdragen per leeftijdgroep per parochiekern De gegevens van de kernen Verrijzeniskerk en St. Johannes de Doper zijn niet beschikbaar vanuit Navision.

KERKBIJDRAGE 2014 PER LEEFTIJDSGROEP PER PAROCHIEKERN ANTONIUSKERK BASILIEK ST. JAN Gem. Gem. leeftijd Aantal bedrag Kerk-bijdrage Aantal Bedrag onbekend

69

€ 60,86

€ 4.199,28

100

MARIAKERK Kerk-bijdrage

Gem. bedrag

Aantal

24

€ 136,10

3266,49

1

€ 75,00

75

6

€ 125,33

Kerk-bijdrage € 752,00

95 < 100

3

€ 65,59

€ 196,77

3

€ 80,83

242,48

1

€ 50,00

€ 50,00

90 < 95

13

€ 61,45

€ 798,82

21

€ 91,18

1914,71

8

€ 65,28

€ 522,26

85 < 90

39

€ 53,56

€ 2.088,78

53

€ 97,41

5162,6

28

€ 85,54

€ 2.395,20

80 < 85

55

€ 47,94

€ 2.636,91

60

€ 93,62

5617,19

40

€ 76,19

€ 3.047,50

75 < 80

62

€ 37,93

€ 2.351,41

91

€ 97,02

8828,58

50

€ 66,10

€ 3.305,16

70 < 75

46

€ 62,97

€ 2.896,70

61

€ 108,40

6612,19

42

€ 88,40

€ 3.713,00

65 < 70

57

€ 50,72

€ 2.891,27

53

€ 75,75

4014,92

56

€ 86,67

€ 4.853,75

60 < 65

45

€ 57,59

€ 2.591,54

25

€ 65,59

1639,63

36

€ 98,80

€ 3.556,70

55 < 60

31

€ 58,94

€ 1.827,15

20

€ 71,91

1438,13

28

€ 70,34

€ 1.969,65

50 < 55

33

€ 50,11

€ 1.653,51

25

€ 75,00

1874,98

18

€ 106,29

€ 1.913,30

45 < 50

32

€ 64,05

€ 2.049,52

11

€ 73,55

809,07

8

€ 147,57

€ 1.180,54

40 < 45

29

€ 82,51

€ 2.392,78

7

€ 64,11

448,76

1

€ 112,00

€ 112,00

35 < 40

20

€ 78,08

€ 1.561,50

2

€ 146,00

292

2

€ 97,75

€ 195,50

30 < 35

3

€ 266,33

€ 799,00

3

€ 72,67

218

1

€ 15,00

€ 15,00

25 < 30

2

€ 567,50

€ 1.135,00

539

€ 59,50

€ 32.069,94

460

€ 92,29

€ 42.454,73

325

€ 84,87

€ 27.581,56

KERKBIJDRAGE 2014 PER LEEFTIJDSGROEP PER PAROCHIEKERN MARCOEN CORNELIUS ANTONIUSKERK BASILIEK ST. JAN KerkGem. KerkGem.Gem. Gem. Kerk-bijdrageleeftijd Aantal bedrag bedragKerk-bijdrage bijdrage Aantal bijdrage Aantal Aantal Bedrag bijdrage Kerk-bijdrage € 752,00 onbekend

69

15

€ 1.312,04 € 60,86 € 87,47€ 4.199,28

100

24

€ 136,10

3266,49

1

€ 75,00

75

MARIAKERK Aantal

Gem. bedrag

6

€ 125,33

Kerk-bijdrage € 752,00

50,00

€ 50,0095 < 100

3

3

€ 80,83

1

€ 50,00

€ 50,00

65,28

€ 522,2690 < 95

13

4

€ 277,69 € 61,45 € 69,42 € 798,82

21

1 € 91,18

€ 112,00 1914,71 € 112,00

8

€ 65,28

€ 522,26

85,54

€ 2.395,2085 < 90

39

19

€ 1.587,08 € 53,56 € 83,53€ 2.088,78

53

3 € 97,41

€ 141,33 5162,6 € 424,00

28

€ 85,54

€ 2.395,20

76,19

€ 3.047,5080 < 85

55

20

€ 1.467,92 € 47,94 € 73,40€ 2.636,91

60

6 € 93,62

€ 103,67 5617,19 € 622,00

40

€ 76,19

€ 3.047,50

66,10

€ 3.305,1675 < 80

62

33

€ 2.773,37 € 37,93 € 84,04€ 2.351,41

91

11 € 97,02

€ 94,57 8828,58 € 1.040,30

50

€ 66,10

€ 3.305,16

88,40

€ 3.713,0070 < 75

46

25

€ 2.414,18 € 62,97 € 96,57€ 2.896,70

61

12€ 108,40

€ 147,08 6612,19 € 1.765,00

42

€ 88,40

€ 3.713,00

86,67

€ 4.853,7565 < 70

57

29

€ 2.484,23 € 50,72 € 85,66€ 2.891,27

53

7 € 75,75

€ 101,71 4014,92 € 712,00

56

€ 86,67

€ 4.853,75

98,80

€ 3.556,7060 < 65

45

34

€ 1.870,86 € 57,59 € 55,03€ 2.591,54

25

7 € 65,59

€ 102,71 1639,63 € 719,00

36

€ 98,80

€ 3.556,70

70,34

€ 1.969,6555 < 60

31

26

€ 1.273,78 € 58,94 € 48,99€ 1.827,15

20

4 € 71,91

€ 213,96 1438,13 € 855,84

28

€ 70,34

€ 1.969,65

06,29

€ 1.913,3050 < 55

33

37

€ 1.658,34 € 50,11 € 44,82€ 1.653,51

25

8 € 75,00

€ 88,75 1874,98 € 710,00

18

€ 106,29

€ 1.913,30

47,57

€ 1.180,5445 < 50

32

33

€ 1.377,90 € 64,05 € 41,75€ 2.049,52

11

4 € 73,55

€ 74,75 809,07 € 299,00

8

€ 147,57

€ 1.180,54

12,00

€ 112,0040 < 45

29

18

€ 780,35 € 82,51 € 43,35€ 2.392,78

7

€ 64,11

1

€ 112,00

€ 112,00

97,75

€ 195,5035 < 40

20

8

€ 367,26 € 78,08 € 45,91€ 1.561,50

2

2€ 146,00

€ 224,00 292

2

€ 97,75

€ 195,50

15,00

€ 15,0030 < 35

3

2

€ 38,75 € 266,33 € 19,38 € 799,00

3

€ 72,67

218

1

€ 15,00

€ 15,00

25 < 30

2

1

€ 50,00 € 567,50 € 50,00€ 1.135,00

325

€ 84,87

€ 27.581,56

84,87

€ 27.581,56

€ 65,59

539 304

€ 196,77

€ 19.733,75 € 59,50 € 64,91 € 32.069,94

2

460

67 € 92,29

242,48

448,76 € 112,00 € 87,50

€ 175,00

€ 114,30 € 7.658,14 € 42.454,73

Bijlage 2 Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

67

OVERZICHT BATEN EN LASTEN CATHARINAPAROCHIE 2013

Omschrijving

2013 realisatie

2012 realisatie

verschil

Lasten Kosten onroerend goed Financiële lasten Persoonskosten in loondienst en niet in loondienst Kosten eredienst Kosten pastoraal Verplichte en vrijwillige bijdrage Begraafplaatskosten Beheerskosten Incidentele lasten

167.339 4.214 329.997 27.941 12.564 76.127 1.981 52.160 1.966

152.305 4.012 356.668 30.477 17.995 79.422 1.661 51.124 11

+15.034 +202 -26.671 -2.536 -5.431 -3.295 +320 +1.036 +1.955

Totale lasten

674.289

693.675

-19.386

Baten Bijdrage parochianen Opbrengsten uit bezittingen en beleggingen Functionele inkomsten Begraafplaats Incidentele baten

361.120 93.062 14.042 23.252 4.008

420.117 96.818 14.749 17.685 3.824

-58.997 -3.756 -707 5.567 184

Totale baten

495.484

553.193

-57.709

-178.805

-140.482

-38.323

Resultaat negatief


Bijlage 2

68

Matrix toekomstplan kerken Catharinaparochie, november 2014

Nr

Omschrijving

Monumentenstatus

1a 1b 2a 2b 3a 4a 4b 5a

Mariakerk OH Pastorie Mariakerk Antoniuskerk OH De Vinder OH Corneliuskerk DH Maroenkerk Dorst Pastorie Marcoen Joh. de Doper Oosteind Pastorie Joh. de Doper Oosteind Verrijzeniskerk Basiliek St. Jan OH Pastorie Basiliek Toren Basiliek

geen geen Gemeentelijk mon. geen Rijksmonument Rijksmonument geen Rijksmonument

5b 6 7a 7b 7c

Kosten onderhoudsplan € 232.000,00 € 1.036.000,00 € 1.006.000,00 € 542.000,00 €

375.000,00

€

311.000,00

Rijksmonument geen Rijksmonument Rijksmonument Rijksmonument

Totaal


€ 3.502.000,00

Bijlage 2

69

PROCESBESCHRIJVING 2010, 1 januari

2010-2011 2011, november

2012, maart 2012, 11 november 2013, 3 februari 2013, 17 juni

2013, september

2013, 24 november 2013, december

2014 januari-oktober 2014, 21 januari

2014, 6 mei

Zeven parochies gaan samen de Catharinaparochie vormen en worden 'parochiekernen' onder leiding van één bestuur en met een pastoraal team bestaande uit 4 pastoraal werkers en een pastoor. De nieuwe parochie brengt de eigen positie in beeld door middel van kwalitatief en kwantitatief onderzoek. Presentatie van het eerste beleidsplan 'Het gebroken rad van Catharina', een concept beleidsplan. Op hoofdlijnen: het geloof voorop, 'een kerk als klooster', een nieuw liturgisch en pastoraal centrum voor de Catharinaparochie op de plaats van de Antoniuskerk. De eindverantwoordelijke pastoor gaat met emeritaat. De Catharinaparochie moet wachten op een opvolger. Installatie van pastoor Ronald van Bronswijk. Afscheid van pastoraal werkster Riek Engelen. Presentatie van het tweede aangepaste en geconcretiseerde concept beleidsplan. Op hoofdlijnen: plannen voor een nieuwe school, het Catharina College, een 'diaconale tuin', slechte financiële resultaten, het bestuur besluit dat het pastoraat voorop staat en wil de financiële middelen daarvoor halen uit het – in twee fasen – herbestemmen van pastorieën en kerkgebouwen. Twee kerken wil het bestuur open houden voor de toekomst. Bestuur en team bezoeken alle kernen op 'Open Avonden' en horen het protest van parochianen in de vijf kernen waarvan de kerken zullen worden herbestemd. 'Wij zijn vitaal, het kan niet zo zijn dat onze kerk gaat sluiten!' We vieren gezamenlijk Catharinadag. Bestuur en team nemen ¾ jaar de tijd en vragen de kernen om die vitaliteit in beeld te brengen en oplossingen aan te dragen voor de gebouwen. Het bestuurlijk schrijven, 'Aanpak en kaders', biedt de richtlijnen daarvoor. Het bestuur verwacht de rapportages uit de kernen uiterlijk 31 oktober 2014. In de kernen wordt gewerkt aan vitaliteits- en vitaliseringsplannen en plannen voor de gebouwen. Team en bestuur organiseren een 'expertiseavond' voor alle parochianen en geïnteresseerden rond de gebouwen. Wat zijn de mogelijkheden, wat zijn de grenzen? Het beleid van het Bisdom van Breda, geformuleerd in Analecta 2013, 'Gebouwenbeleid en gebouwenplannen' wordt gepresenteerd als uiteindelijk kader. Bestuur en team organiseren een tweede 'expertiseavond' voor parochianen en alle betrokkenen rond 'vitaliteit', lokaal en binnen het grotere verband van de Catharinaparochie. Wat kan de Catharinaparochie betekenen voor uw kern, wat kan uw kern betekenen voor de Catharinaparochie?


bijlage 3

70

2014, 9 september

2014, 1 oktober

2014, oktober 2014, 31 oktober 2014, 4 november 2014, 9 november 2014, 23 november 2014, 25 november

2014, december 2014, 22 december 2014, 31 december

Team en bestuur organiseren een derde 'expertiseavond' rond pastoraal beleid. Het team presenteert de gedachten zoals die zich ontwikkelen binnen het team en vraagt om respons. Zijn wij op de goede weg? Leven er andere gedachten, ideeën, verlangens m.b.t. het pastoraat in de kernen van de Catharinaparochie? De Gemeente Oosterhout organiseert een 'Kerkenberaad', rond mogelijkheden voor herbestemming van kerkgebouwen. Alle kernen, bestuur en team zijn uitgenodigd. De kernen sturen hun bevindingen in de vorm van brieven en rapportages in naar het bestuur van de Catharinaparochie. De bisschop spreekt met de coördinatoren. Bestuur en team spreken de bisschop met beleidsmedewerkers. Afscheid van pastoraal werkster Marion Corvers. We vieren samen Catharinadag. Team (nu nog bestaande uit 2 pastoraal werkers en een pastoor) en bestuur presenteren een derde (concept) Parochieplan aan alle parochianen en belangstellenden. Op hoofdlijnen: pastorale initiatieven uit de kernen zijn opgenomen in het pastoraal beleid, op lange termijn zal één liturgisch en pastoraal centrum voor een geloofsgemeenschap en het pastoraat volstaan, de inkomsten zijn nog verder gedaald, het tekort is gestegen, het bestuur móet stappen ondernemen. Op korte termijn zullen drie kerkgebouwen worden herbestemd of sluiten. De ontwikkelingen in de overige kernen worden nauwgezet gevolgd. Het bestuur kondigt verdere bezuinigingen aan. Reactie van kernen op concept Parochieplan. Gesprekken van bestuur met vertegenwoordigers van de kernen van de Antoniuskerk en de Corneliuskerk. Aanpassing concept Parochieplan op basis van reacties Verzending concept Parochieplan naar Bisdom.


Bijlage 3

71

VERDER NA 25 NOVEMBER 2014 Eind November

Oprichting financiële commissie

Tot 10 december 2014

Kunnen de kernen schriftelijk reageren op het concept Parochieplan. Team en bestuur hebben in hun agenda ruimte gemaakt voor een gesprek in de kernen waarvan de kerken worden herbestemd. De datum kan in overleg worden vastgesteld.

2014, 11-22 december

Het is adventtijd, we bereiden ons voor op kerst. Bestuur en team zijn beschikbaar voor gesprek in kernen waarvan de kerk wordt herbestemd.

2014, 22 december

Het bestuur stuurt het concept Parochieplan naar de bisschop die het ter goedkeuring voorlegt aan de Priesterraad.

2014 24,25,26 december

We vieren kerst in zeven kernen.

2015, januari

Het team start gespreksrondes met vrijwilligers, allereerst in de drie kernen waarvan de kerk wordt herbestemd.

2015, januari

Oprichting gebouwencommissie.

Bijlage 3a Parochieplan Catharinaparochie definitief concept december 2014

72

PAROCHIEPLAN CATHARINAPAROCHIE (Concept)

Recommend Documents