Filosofie van de geest: WB3027 Joel Anderson (2008-09, blok 2)
Overzicht van de hoorcollege • Discussie teksten Descartes & Ryle • Wat voor iets is pijn? Drie niet-dualisten – JJC Smart’s “mind-brain identity theory” – Behaviorisme & pijngedrag (Ryle) – De “functionalistische” alternatief ⇒Putnam ⇒David Lewis & "Mad/Martian pain”
Hoorcollege #2: “Brain Identity Theory” & Functionalisme (Smart & Putnam) • Mad pain, Martian Pain, Fish Pain
• Inter-species comparisons: vispijn – Op basis waarvan kunnen wij oordelen of een vis aan een hengel pijn ervaart of niet? ⇒Rollins, “Animal Pain” ⇒Bermond “Myth of Animal Suffering”(Reader volgorde!) 2
Discussie over tekst Descartes
Discussie over tekst van Ryle
• R 167: "Men kan zich namelijk wel een machine indenken die zo vervaardigd is dat zij woorden uitstoot....” • Heil 45: "Through sensations like pain, hunger, and thirst, nature also teaches me that I am not present in my body in the way that a sailor is present in his ship....” • NB: Onderscheid objecties en repliek
• p. 18: "Because, as is true, a person's thinking, feeling and purposeive doing cannot be described solely in the idioms of physics, chemistry and physiology, therefore they must be described in counterpart idioms....” • p. 22: “I am not, for example, denying that there occur mental processes. Doing long division is a mental process and so is making a joke....." 3
Mind-Brain Identity Theory van J.J.C. ("Jack") Smart (geb. 1920) • "Australian School" materialisme (samen met David Amstrong en anderen) • Ook invloedrijke verdediging van utilisme Links op de foto (met David Chalmers)
5
4
Smart's positie • De processen en toestanden van de "mind" zijn identiek met de processen en toestanden van het brein. – Net zoals bliksem en elektrische ontlading
• Er is niets meer: het "voelen van pijn" en "zien van een geel-orange after-image" is gewoon een gebeurtenis in het brein. • Als dit gepaard gaat met anderen fenomenen (gevoelen, gedragsneigingen), dan zijn dat óók gewoon gebeurtenissen in het brein. 6
1
Hulp bij het lezen van Smart
Smart's argumentatie
• "Occam's Razor • "Secondary Qualities” = eigenschappen die tot reuk-, tast-, smaakgewaarwordingen (etc.) leiden. • “Primary qualities” = eigenschappen die objecten bezitten onafhankelijk van waarneming, bijv. uitgebreidheid, vorm, volume, massa. • ‘nomological danglers’ • Meaning (logic)/reference; intension/extension
• We willen dualisme vermeiden. • Behaviorisme vermeid te veel onderwerpen. • We willen een positie die past bij de hoogste stand van wetenschap • Objecties en replieken
– Venus is de morgenster en de avondster – Bliksem is elektrische ontlading, maar heeft veel verschillende betekenissen gehad (bv. poëzie)
– Altijd een goed idee bij het schrijven van een filosofische tekst!
• Wittgenstein's ”Beetle in a Box” (later) • "epiphenomenalism" 7
Smart’s antwoorden op objecties (1) People make true reports about things while not knowing the ID-relations (sensations while believing the brain is a bodycooler) – Reply: that does not prevent the identity relation from being true (cf. lightning)
8
Smart’s antwoorden (5-8) (5) Brain processes can be fast or slow, etc. No such things can be said of these experiences, sensations – Reply: again, the logic may be different, but the reference is not (cf. ‘somebody’ and ‘the doctor’)
(6) private vs. public: first- and third-person perspective – Reply: indeed, yet incomplete scientific knowledge
(2) Science is fallible (correlations may not yield ID)
(7) I can imagine myself being utterly different and still having sensations
– Reply: there is a difference between meaning and reference (intension, extension)
(3) The quality of sensations, the psychic properties (over and above the qualities of BP) cannot be reduced (“yellow flash”) – Reply: “There is something going on which is like what is going on when…” (the brain as a cybernetical system responds to likeliness)
(4) The after-image is not in space, the brain process is – Reply: the experience of having an after-image (not the after-image itself) is a brain process 9
Mogelijke problemen met Smart
– Reply: you can imagine all sorts of things, but that does not make what you imagine true!
(8) ‘Beetle in a box’ if sensations are genuine reports then they are so that they cannot get a foothold in language which uses public criteria – Reply: BB says that introspective reports are no genuine reports, I say: if they are reports, then they are reports of brain states 10
Het functionalistisch alternatief • Zowel behaviorisme als ook mind-brain identity theory veronderstellen dat een mentale fenomeen samenvalt met een bepaalde soort gedrag of stof (breincellen). Maar schieten ze niet naast het doel?
• Er wordt geen recht gedaan aan hoe het is om pijn zelf echt te ervaring: – alleen de 3e-persoonsperspectief blijft over – Er zijn alternatieven: Qualia-theorie of "emergence"
• Smart vergeet hoeveel wij eigenlijk al kunnen met onze huis-tuin-en-keuken methodology ("folk psychology") – Ryle & Wittgenstein (en Merleau-Ponty): Wij zien direct dat mensen in pijn zijn, niet de symptomen. 11
– Als men zegt, “De docent bepaald de cijfers,” dan bedoelt men noch “die Amerikaan met de baard,” noch iemand die heen en weer loopt tijdens hoorcollege. We hebben het over een soort (“type”), niet een specifieke instantie (“token”). – Het probleem met type physicalism is de veronderstelling dat er een soort van gedachten in het brein te vinden is. 12
2
David Kellogg Lewis (19412001) • “the leading metaphysician at the start of this century, head and beard above his contemporaries.”
• "Convention" (1969), "Counterfactuals" (‘73) "On the Plurality of Worlds" (1986)
•
"Mad pain" gedachtenexperiment Lewis's voorbeelden van afwijkenden
gevallen van pijn maakt duidelijk wat de problemen met identity theory & behaviorisme zijn. • Iemand die pijn voelt "just as we do" maar.... – De typische oorzaak is "moderate exercise on an empty stomach" – De symptomen: "cross legs, snap fingers" – Hij doet niks om de pijn te vermijden
• Kortom: de aanleiding & gedrag zijn anders dan bij
– “possible worlds theory”
ons.
13
14
Lewis's dilemma van Mad Pain en Martian Pain
Martian pain
• Óf wij verdedigen identity theory
• Een Marsman voelt pijn net als wij. – Met normale oorzaken, normale reacties (kreunen en kronkelen van de pijn) – Maar de mechanismen hebben niks met zenuwen te maken ("C-fibers") maar met "the inflation of smallish cavities in his feet"
• Kortom: fysiologisch anders dan bij ons, maar duidelijk erkenbaar als pijn.
– Dan kunnen wij wel zeggen dat "mad pain" echt pijn is, maar niet dat Martian pijn echt pijn is.
• Óf wij verdedigen behaviorisme – Dan kunnen wij wel zeggen dat "Martian pain" echt pijn is, maar niet dat mad pijn echt pijn is.
• Maar een "adequate" theorie zou allebei moeten kunnen erkennen als echte pijn.
15
Hoe functionalisme denkt het probleem op te lossen
16
Lewis vs. Identity theory
• Volgens Lewis is pijn niet noodzakelijk gebonden aan een specifieke neurofysiologie en ook niet aan een bepaalde soort gedrag, maar aan de causale rol die het fenomeen speelt binnen in hele complex. • De identificatie van een mentale fenomeen is de identificatie van iets wat een specifieke causale rol speelt. • Voor mensen is "pijn" typisch verbonden met een hele constellatie van C-vezels, kreunen en kronkelen, enz. – Dit is pijn als een “functional state of the organism” 17
• Waarom moet pijn per se in een menselijke brein worden gerealiseerd? Als iets dezelfde causale rol speelt, wat maakt het uit waarvan een zijn gemaakt is? – "silicone chip replacement thought experiment" • “Meervoudige realiseerbaar”; net als “stoel,” “kurkentrekker,” of “tekstverwerkings-programma” – Ze kunnen van alles gemaakt zijn. – Dus: "Pain might not have been pain" • Lewis is zelf toch een materialist: – Toevallig spelen causale verhoudingen binnen het brein een beslissende rol, maar die specifieke stof had ook anders kunnen zijn. 18
3
Lewis en de Marsmannen
Lewis en "madman" pijn
• Als "pijn" een "nonrigid concept" is hoe kunnen we pijn bij Marsmannen identificeren? • Wij hebben begrippen voor dat wat typisch is voor onze populatie; om te zeggen wat pijn voor Marsmannen is, moeten wij zeggen wat de parallel causale constellatie voor hun is. • Probleem: maar hoe kunnen wij weten of Marsman-pijn echt pijn is?
• Lewis's strategie met de madman is anders: hij hoort bij onze populatie, maar is een afwijkende geval. • Omdat Lewis het over "typische" constellaties heeft, zijn uitzonderingen niet noodzakelijk een probleem. • Maar waar ligt de grens tussen "uitzonderingen" en "een nieuwe populatie"?
19
20
Lewis en "indeterminacy"
Hilary Putnam (1926-heden)
• Lewis is zeer pragmatisch over de grens tussen "uitzondering" en "nieuwe populatie" – Een beetje "vagueness" is onproblematisch – Onze intuities zijn "indeterminate"
• Parallel met het sceptische probleem van het "inverted spectrum"
• • • •
– Als ik de reacties bij rood heb die anderen bij groen hebben is het eigenlijk net zo juist om te zeggen dat ik "rood zie" als dat is "groen zie".
Anti-reductie Multiple realizeability “Twin Earth” Causal theory of reference. – en nog veel meer..
• Is deze indeterminacy een probleem? 21
22
Putnam & “multiple realizability” • Functionalisten willen meer plek in zijn theorie inruimen voor echt mentale oorzaken, die een belangrijke rol spelen in “special sciences” (met emergente eigenschappen); “levels of abstraction” • Het gaat om de verschillende verwerkelijkingen van functionele rollen die in bepaalde relaties staan tot situaties in de wereld, gedrag en “states of the system” 23
•
Functionalisme: mentale eigenschappen zonder dualisme Volgens Putnam moeten wij onze mentale toestanden een eigen plek geven
– Materialistisch maar niet reductionistisch – Mentalistisch zonder "ghost in the machine"
• Wij verklaren veel menselijke handelingen alleen via mentale eigenschappen. – Behaviorisme is te simplistisch als model van ons begrijpen van situaties. – Mind-Brain Identity Theory veronderstelt een problematische "type physicalism" 24
4
Functionalistische Structuur van Pijn
Computers als model • Software-hardware onderscheid – Een computer is "alleen maar hardware" – Maar haar functioneren is niet uit te leggen zonder te verwijzen naar de software.
• “Turing Machine” functionalism • Maar: “Top-down AI” is zeer omstreden tegenwordig: “wetware”; “embodied, embedded, extended, encultured mind”
Aanraken hete kachel
O: hete kachel pijn
V: naar koele zalf
Toestand van Pijn
O: hand is verbrand
G: Terugtrek ken van de hand
O: zalf in het medicijnkastje
G: naar kastje
25
26
Pijn als functionele stand van een organisme als geheel.
Putnam, “Psych Predicates” • Smart & Co. zeggen “Pain is a brain state” – Putnam: waar, in de zin van “Temperature is mean molecular kinetic energy”; fout, in de zin van “’Temperature’ means ‘mean kinetic molecular energy’”. – Begrippen vs. eigenschappen
• Ryle & Co. zeggen “To say that pain is a brain state is to change its meaning” – Putnam: Toch leren wij iets over pijn, zoals wij het kennen, als wij over neurowetenschap leren
• Turing machine of “Probabilistic Automaton” • “Machine Table” geeft alle mogelijke combinaties weer van inputs, instructies, tussenstanden en output • A “Description” van een systeem maakt het mogelijk om de rol van een item in een geheel te plaatsen.
27
Putnam tegen Smart
28
Putnam tegen Ryle
• Mind-brain identity theory moet uiteindelijk iets zeer onwaarschijnlijk kunnen aantonen: fysieke correlate voor pijn in alle soorten organisme -maar ook een correlaat voor “dorst”. • Functionele niveaus van verklaringen zijn toch net zo “werkelijk” als atomische niveaus.
• Parallel probleem met het specificeren van de nodige gedragsdispositie. – Zie weer Lewis (of Putnam’s eigen “superSpartans”).
• We gebruiken gedrag om pijn te identificeren, maar dat wil niet zeggen dat pijn gedrag is! 29
30
5
Twee uitdagingen voor functionalisme
Dieren en pijn
• Problemen van kwalitatieve aspecten van onze ervaring – “Qualia” en de puzzel van "inverted spectrum” – Onderwerp voor volgende keer.
• Zou een wezen (robot, marsman, etc.) met dat uit volledig andere stof was gemaakt, ooit echt kunnen denken, voelen, hopen? – Searle’s “Chinese Room argument” tegen “Turing machine functionalism” 31
Descartes & pijn
32
“Can they suffer?” -- Bentham •
• Dieren zijn complexe machines • Pijn is het resultaat van een automatisch proces, net als stoom wordt uitgeblazen door een fluitketel. • Maar we moeten ons niet laten misleiden door de schijn, volgends D. • Geen bewustzijn, geen pijn! – Zie ook Malcom, “Thoughtless Brutes”
“The day may come, when the rest of the animal creation may acquire those rights which never could have been withholden from them but by the hand of tyranny. The French have already discovered that the blackness of skin is no reason why a human being should be abandoned without redress to the caprice of a tormentor. It may come one day to be recognized, that the number of legs, the villosity of the skin, or the termination of the os sacrum, are reasons equally insufficient for abandoning a sensitive being to the same fate. What else is it that should trace the insuperable line? Is it the faculty of reason, or perhaps, the faculty for discourse?...the question is not, Can they reason? nor, Can they talk? but, Can they suffer?” -- Jeremy Bentham (1748 - 1832) Introduction to the Principles of Morals and Legislation
33
34
Bernard Rollin, “Animal Pain”
Visbrein vs. Mensbrein • Zien er heel anders uit; anders “gerealiseerd”? • Maar sommige nocireceptoren zijn zeer vergelijkbaar • Het gedrag is niet veel anders. • Pijn vs. lijden
• Neurologische overlap – Feedback m.b.t. bedreigingen
• Evolutietheorie – Overleven en pijn
• Morele tegenzin: ‘The price is too high”
35
36
6
Bermond’s antwoord op Rollins
Bob Bermond • • • •
2.5: IP zonder bewustzijn 2.4: circulariteit (honger omwille van pijn) 2.3: conditionering zonder bewustzijn 2.2 en 2.1: emotional behavior and responses without emotional experience • ==> evolutie (oudere en nieuwere hersenen) • Analogie: neurologisch en behavioristisch
• Bewustzijn? • 1. Analogie-postulaat • 2. Onderzoeksstrategieën – – – – –
2.1 ‘emotion inducing situation’ physiological responses 2.2 behavior and emotional behavior 2.3 reinforcement, reward and punishment 2.4 ‘prepared to overcome a barrier’ 2.5 information processing
– Neurologisch conservatisme
37
38
Vermijdingsgedrag vs. Pijn
Referaten: Hoe doe je dat?
• Is “noxious stimulous avoidance” voldoend voor het toeschrijven van “echte pijn”? • Kan een (menselijke) dier een pijn stimulus hebben zonder pijn te beleven? Hoe veel maakt het uit of men het ook nar vind?
• Logistiek: inschrijvingen, hand-outs... • Doelstelling – Context scheppen: wat op het spel staat – Aandacht verscherpen op centrale discussiepunt(en)
– Als het subjectief “beleven” noodzakelijk is voor (bepaalde soorten van) pijn of lijden, welke cognitieve vaardigheden worden daarbij voorondersteld? En hoeveel dieren hebben ze?
• Voorbereiding... • Presentatie... 39
40
Referaat: Uitvoering/Presentatie
Referaat: Voorbereiding • Het begint met de tekst:
• • • • • •
– Twee of drie keer goed lezen
• Soms belangrijk: Rond de tekst lezen – – • •
Encyclopieën en dergelijken; internet bronnen Heil's inleidingen; Graham's boek; opt. literatuur Artikelen waarna verwezen wordt CAVEAT! Ook hier gelden plagiaat regels: geef aan welke bronnen je hebt geraadpleegd!
• Denk aan je publiek: wat zou JIJ interessant vinden? 41
Oefenen (hard op!) Blijf binnen de 10 minuten Oog contact Duidelijk hoorbaar Goede tempo Discussie aanmoedigen 42
7
