Opleidingsplan Maag‐darm‐leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis ‘s‐Hertogenbosch
Augustus 2010
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
1
Inleiding Dit document betreft het opleidingsplan Maag‐darm‐leverziekten van het Jeroen Bosch Ziekenhuis (JBZ). Het plan bestaat uit drie delen. Deel A geeft een toelichting op de opleiding tot Maag‐darm‐leverarts (MDL‐arts) in het JBZ. De verschillende onderdelen daarvan, zoals stage mogelijkheden, leerdoelen, leermiddelen, vaardigheden en toetsen, worden daarin uitgelegd. Deel B geeft een toelichting op een belangrijk instrument voor een goede opleiding, het opleidingsportfolio. Tot slot betreft deel C een bijlagen met de nodige formulieren, zoals die gebruikt worden tijdens de opleiding in het JBZ. In dit opleidingsplan is een vertaling gemaakt van het landelijke opleidingsplan naar de lokale situatie. Dit plan is in samenspraak met de stafleden en aios afdeling MDL JBZ tot stand gekomen. De generieke opleidingszaken zijn opgenomen in het generieke opleidingsplan JBZ. Voor de samenstelling van het opleidingsplan is gebruik gemaakt van -
het Landelijke opleidingsplan Maag‐darm‐leverziekten
-
opleidingsdocumenten opleiding MDL JBZ
-
documenten JBZ
Auteurs: Dr. Ivo van Munster, MDL‐arts opleider Mw. dr. Lucette Schipper, MDL‐arts Mw. drs. Corry den Rooyen, opleidingskundige Leerhuis © Jeroen Bosch Ziekenhuis, Den Bosch augustus 2010
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
2
Deel A Deel B Deel C
Opleidingsplan MDL JBZ Portfolio Bijlagen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
3
Deel A Opleidingsplan Maag‐darm‐leverziekten JBZ
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
4
1 Inleiding De afdeling MDL‐ziekten van het JBZ in toekomstperspectief Het JBZ is een groot opleidingsziekenhuis dat in de nieuwbouw (gerealiseerd in april 2011) een grote afdeling MDL en interne geneeskunde met een aanzienlijke patiënten toestroom zal hebben. Het adherentie gebied voor de vakgroep interne geneeskunde en MDL‐ziekten is ongeveer 550.000 mensen. Dit waarborgt dat het vakgebied MDL in de volle breedte en in al zijn aspecten uitgeoefend kan worden. Naast de advanced endoscopy, is het meest uitgesproken aandachtsgebied de oncologie, dit is ook een van de algemene speerpunten in het beleid van het JBZ, wat onder meer geleid heeft tot het oprichten van een multidisciplinaire oncologische polikliniek. Voor de grote oncologische chirurgie is een regionaal verdelingsplan opgesteld, waarbij de pancreas en lever chirurgie in het JBZ verricht wordt. Tot slot beschikt het JBZ over een close format IC.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
5
Samenstelling opleidingsteam. De opleidingsgroep In het JBZ werken 6, en miv 1 februari 2011 7, MDL‐artsen. Alle MDL‐artsen zijn vakinhoudelijk breed georiënteerd op alle aspecten van de eindtermen van de opleiding en hebben daarnaast een specifiek aandachtsgebeid zoals: dr I.P. van Munster GE oncologie, advanced endoscopie oncologie, voeding dr L. Schipper dr T. van Ditzhuijsen IBD, hepatologie dr A. de Schrijver GE oncologie, echo endoscopie dr R.C.H. Scheffer motiliteit, advanced endoscopie drs. T. Romkens HPB, IBD, advanced endosopie Dr IJzendoorn (Miv 01‐02‐11) Hepatologie, IBD. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, inhoud en vormgeving van de opleiding tot MDL‐arts en verzorgt daarnaast voor de interne geneeskunde de stage MDL‐ziekten. Alle specialisten werken actief samen voor de gewenste kwalitatief hoogstaande opleiding. Hierin hebben een aantal specialisten extra taken en verantwoordelijkheden Organisatie, taken en verantwoordelijkheden: Dr. I. van Munster, is de opleider. Hij is primair verantwoordelijk voor alle zaken die de opleiding betreffen: - aannemen van a(n)io’s. - introductie gesprek bij aanvang opleiding op de afdeling MDL - stage rooster cq individueel opleidingsplan aios. - eerst verantwoordelijke en aanspreekpunt bij problemen van aios betreffende de opleiding - stuurt de opleidinggroep aan en bewaakt het nakomen van afspraken gemaakt in het lokaal opleidingsplan. - onderhoud de contacten met regionale en landelijke gremia betreffende de opleiding. - lid centrale opleidingscommissie JBZ - voorzitter opleidingsvergaderingen van de vakgroep - opstellen en implementeren van het nieuwe opleidingscurriculum - ontwikkelen en implementeren van nieuwe kwaliteitsinstrumenten, ter verdere verbetering opleiding - samenstelling onderwijsrooster. - monitoren en bijhouden van de voortgang van de opleiding van de individuele aios door: o controle portfolio’s aios o houden van voortgangsgesprekken en toetsingsmomenten cf regelgeving CCMS/MSRC - aanvragen en voorbereiden van de opleidingsvisitatie Dr Th.J.M. van Ditzhuijsen is plaatsvervangend opleider. De plaatsvervangend opleider, neemt de verantwoordelijkheid van de opleider over waar deze niet in staat is deze in te vullen door afwezigheid of ziekte. Daarnaast is hij mede verantwoordelijk voor de voortgangsgesprekken.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
6
Mw. dr. L. Schipper: Neemt begin 2011 het waarnemend opleiderschap over. Zij is daarnaast primair verantwoordelijk voor de verschillende roosters. Dr R.C.H. Scheffer: Coördinatie wetenschappelijk onderzoek van de aios Begeleid aios bij het verrichten van onderzoek en schrijven van een artikel. Mevr. dr. A.M.P. De Schrijver: Organisatie lokaal onderwijs op dinsdag Mevr. T.E.H. Romkens: Verantwoordelijk voor de complicatie registratie en de complicatie bespreking. Dr. K.P. Bouter: Is als specialist‐manager van het cluster inwendige geneeskunde/MDL, samen met Dhr E, Smits, cluster‐manager, verantwoordelijk voor de aansturing van het cluster en borging kwaliteit van de geleverde zorg. Alle MDL‐artsen superviseren volgens een de aios bij (poli) klinische activiteiten en nemen actief deel aan overdrachten en onderwijsmomenten. Hiertoe hebben zij of volgen zij op korte termijn onder meer het Teach the Teachers nascholingsprogramma’s. De opleidingsgroep bewaakt de (individuele) medisch‐inhoudelijke en professionele voortgang van de aios en begeleiden hem/haar tijdens de gehele opleiding. De supervisoren worden door de opleider gehoord en waar nodig betrokken bij de beoordelingen en toetsmomenten van de aios. Daarnaast is er binnen de opleidingsgroep een MDL ‐ mentor aangewezen per aios (dit is per definitie niet de opleider), als een soort vertrouwenspersoon. De opleidingsgroep is verantwoordelijk voor het implementeren en bewaken van het lokale opleidingsplan. Dit opleidingsplan is afgeleid van het landelijk opleidingsplan van de opleiding tot MDL arts. Het voldoet aan de daarin gestelde eisen en aan de regelgeving m.b.t. het specialisme Maag‐ darm‐ en leverziekten (kaderbesluit en specifiek besluit CCMS, KNMG, 2010).
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
7
Communicatie Om de organisatie, de uitvoering en de kwaliteit van de opleiding vorm te geven is het noodzakelijk om met verschillende partijen op bepaalde momenten te overleggen en af te stemmen. Hieronder staan de verschillende overlegmomenten genoemd, inclusief doel, aanwezigen, frequentie, deelnemers en plaats waar notulen zijn te vinden. Regionaal Opleidersoverleg Doel: - Volgen ontwikkeling AIOS over regionale instellingen heen; - Toetsing en afstemming opleidingsschema’s regionale opleidingsinstellingen; - Toetsing en afstemming lokale opleidingsplannen aan regionale opleidingsplan; - Toetsing en aanscherping regionale opleidingsplan aan landelijke kaders. - Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in regionaal verband - Aanname nieuwe Aios. Frequentie: 2 x per jaar Deelnemers: alle opleiders en de plaatsvervangend opleiders van de regio Nijmegen, Arnhem, Den Bosch. Voorbereiding: Over vooraf bepaalde onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. regionaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, organisatie wetenschappelijk onderzoek). Notulen worden gemaakt en verspreid. Centrale Opleidings Commissie (COC) van het JBZ Doel: Evaluatie en afstemming opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) in JBZ verband met als doel om met elkaar de kwaliteit van de opleiding tot medisch specialist vorm te geven, te bewaken en te bevorderen conform de regelgeving KNMG (Kaderbesluit 2010) Frequentie: 5x per jaar op maandag van 17.00 – 18.30 uur Deelnemers: Opleiders JBZ, plaatsvervangend opleiders JBZ, afgevaardigde aios, afvaardiging Raad van Bestuur, manager Leerhuis en afhankelijk van de agenda inhoudsdeskundigen (op uitnodiging). Voorbereiding: Over vooraf bepaalde onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal opleidingsplan, discipline overstijgend onderwijs) Notulen: worden door het secretariaat gemakt en verspreid. Lokaal opleiding MDL Lokaal AIOS overleg Doel: Lopende opleidingszaken (organisatorisch en inhoudelijk) worden besproken. Frequentie: 4 x per jaar (donderdag 12.30‐1330) Deelnemers: AIOS, opleider, plv. opleider, MDL artsen. Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen (o.a. lokaal opleidingsplan, cursorisch onderwijs, opleidingsroosters, etc). Notulen: worden afwisselend door aios gemaakt en bewaard in de map vakgroep/opleiding MDL. Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
8
Maatschapvergadering Doel: Alle relevante zaken betreffende de organisatie van de maatschap worden besproken, inclusief opleidingszaken als vast agendapunt. Frequentie: 12 x per jaar Deelnemers: alle maatschapsleden Voorbereiding: Op onderwerpen moeten stukken worden voorbereid en ideeën worden uitgedragen Notulen: archief Vooropleiding en stages: Tijdens de vooropleiding Interne Geneeskunde valt de aios onder verantwoordelijkheid van de betreffende opleider met eigen erkenning en curriculum (inclusief de stage Intensive care met eigen stagebegeleider). De vooropleiding Interne Geneeskunde kan door de aios in het JBZ gevolgd worden onder verantwoordelijkheid van dr. P. Netten, opleider, maar ook in iedere andere erkende opleidingskliniek interne geneeskunde in Nederland. De stage Intensive Care wordt verzorgd door: drs. P. de Jager. De inhoud en vormgeving van de stages in het JBZ wordt in gezamenlijk overleg vastgelegd. De inhoud van de stages is opgenomen in de bijlagen. Tijdens de stageperioden stuurt de stagebegeleider/supervisor de aios vakinhoudelijk aan. Naast de aios MDL (in overleg met het UMC St Radboud) worden ook aios interne geneeskunde aangetrokken. Voor aios uit deze opleiding gelden andere individuele opleidingsplannen. Deze worden in overleg tussen opleider en aios in samenhang met de opleiding c.q. het opleidingsplan van het desbetreffende specialisme waartoe de aios wordt opgeleid, afgestemd. Het betreft hier zowel de zaalstage voor assistenten in opleiding voor interne geneeskunde, als de MDL stage voor aios interne geneeskunde. Naast de verplichte stages zijn er ook mogelijkheden voor specifieke wensen.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
9
2
De opleiding
De functie van het specialisme MDL en de opleiding MDL in het Jeroen Bosch Ziekenhuis. Het vakgebied van de MDL‐arts richt zich op het voorkomen, herkennen en behandelen van ziekten van de tractus digestivus, geïsoleerd en in hun samenhang, bij adolescenten en volwassenen. Het vak van de Maag‐ Darm‐ Leverarts kenmerkt zich door een integrale benadering van patiënten, waarbij het professionele handelen zo veel mogelijk is gebaseerd op evidence‐based medicine en vigerende pathofysiologische en farmacotherapeutische concepten. Psychosociale aspecten en maatschappelijke verwachtingen komen ook tot uitdrukking in het handelen van de MDL arts. De MDL arts heeft een bijzonder intensieve samenwerking, in streven specialisme overschrijdend, met MDL/oncologie chirurgen, oncologen en interventieradiologen. Ook is er een goede samenwerking met de kindergastroenteroloog. Wij zien voor de MDL arts een coördinerende rol in deze samenwerking. Acute en chronische ziektebeelden op haar terrein kunnen zich presenteren in klinische, poliklinische en consultatieve setting. De MDL arts is primair verantwoordelijk voor het verrichten van diagnostische en therapeutische endoscopien en voor het toezicht op de kwaliteit hiervan. Met name op het terrein van de endoscopische verrichtingen is de laatste jaren een constante ontwikkeling geweest, hetgeen voor de MDL artsen een voortdurende en intensieve bijscholing vereist. Bij de diagnostiek en behandeling wordt daarnaast door de MDL arts frequent en intensief gebruik gemaakt van de diensten van andere intramurale poortspecialismen en ondersteunende specialismen. De MDL arts werkt direct of indirect samen met verpleegkundigen, endoscopie verpleegkundigen, functieassistenten, administratief medewerkers, de meeste in het ziekenhuis aanwezige specialisten en huisartsen. Snelle en juiste diagnostiek en heldere communicatie naar patiënt en medebehandelaren zijn sleutelbegrippen als het om de rol en positie van de MDL arts gaat. Vaak speelt hij hierbij een coördinerende rol tussen andere hulpverleners, medisch en paramedisch, in het ziekenhuis en daarbuiten. De MDL arts handelt volgens de in het Jeroen Bosch Ziekenhuis vastgestelde medische kaders en houdt rekening met de specifieke omstandigheden van de patiënt en zijn begeleiders. De MDL arts ziet erop toe dat hij zich bekwaamt en blijft bekwamen in kennis en vaardigheden die van hem in de uitoefening van zijn functie mogen worden verwacht. Hij participeert in de voor hem relevante overlegstructuren. Voorts zorgt hij voor onderlinge afstemming en overleg met zijn collega’s en draagt bij aan de ontwikkeling van het vakgebied. Er is regelmatig overleg met specialistische vakgroepen en huisartsen. In onderling overleg worden richtlijnen voor behandelingen opgesteld. Opbouw van de opleiding De totale opleiding tot MDL‐arts duurt 6 jaar. In de opleiding krijgen de aios de gelegenheid zich de competenties van de MDL‐arts eigen te maken. Competenties, leerdoelen en stages
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
10
De competenties van de MDL‐arts zijn in thema’s geconcretiseerd naar het betreffende thema. Binnen het thema zijn Kritische Beroepssituaties (KBS) opgenomen om het geïntegreerd toetsen van competenties mogelijk te maken. Een overzicht van de thema’s staat in tabel 1. Tabel 1: 18 thema’s 1 Gastro‐intestinale Oncologie 2
Inflammatoir darmlijden
3
Infecties van het maag‐darmkanaal, bacterieel, viraal en parasitair
4
Ischaemische aandoeningen
5
Maagzuur‐gerelateerde aandoeningen
6
Aandoeningen van de lever en levertransplantatie
7
Aandoeningen van de pancreas
8
Aandoeningen van de galwegen
9
Bekkenbodemproblematiek en proctologie
10
(Mal)absorptie en (mal)digestie
11
Neurogastro‐enterologie en motiliteit
12
Voeding
13
Spoedeisende maag‐darm‐leverziekten
14
Genetische en aangeboren aandoeningen Diagnostische endoscopie
15 Algemene therapeutische endoscopie (o.a. bloedingen, poliepectomie, ERCP niet verplicht) 16 Geavanceerde endoscopie: ERCP, stents, EMR, EUS 17 Abdominale echografie 18 Om al deze competenties te bereiken tijdens de opleiding zijn leermiddelen nodig (leermiddelen zijn ook per thema genoemd). Van deze leermiddelen zijn een aantal verplicht en een aantal zijn door de aios te kiezen uit een gevarieerd aanbod. Ook kan het voorkomen dat een aios in overleg met de
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
11
opleider een specifiek traject volgt naar aanleiding van geconstateerde lacunes tijdens het voortgangsgesprek. Een overzicht van de verschillende leermiddelen staat in tabel 2 van het opleidingsplan. Een aantal van deze leermiddelen worden getoetst middels een beoordeling, in de vorm van onder meer een Korte Praktijk Beoordeling (KPB). Tabel 2 Overzicht leermiddelen en toetsen Leermiddelen Introductie Leerhuis / opleider Ochtendoverdracht Röntgenbespreking Visite lopen Statusvoering Grote visite Gesprek met patiënten / familie Dienst Brieven Consult / aanvullend onderzoek aanvragen Chirurgische overdracht Begeleiden co‐assistenten PA‐ bespreking Probleempatiënt bespreking CAT Refereerbijeenkomst Laboratorium onderwijs Incidentbespreking Oncologie bespreking (MDO) Landelijk onderwijs Lokaal onderwijs Congressen Discipline overstijgend onderwijs Leerhuis/BMS/PAOG Voortgangstoetsen Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging
Toetsen aanwezigheid KPB overdracht KPB algemeen KPB algemeen Fiatteren status door supervisor KPB grote visite KPB algemeen en KPB slecht nieuws gesprek KPB dienst KPB brief KPB grote visite KPB algemeen KPB grote visite KPB Cat / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB Cat / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB Cat / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking KPB Cat / referaat / Probleempatiënt / PA bespreking aanwezigheid aanwezigheid aanwezigheid certificaat aanwezigheid Certificaat? certificaat certificaat certificaat
Het opleiden vindt m.n. op de werkplek plaats, tijdens de patiëntenzorg. Op elk moment kan er dan ook geleerd worden. De stages beschrijven samen het gehele vakgebied en vormen de kern van de verplichte leermiddelen. Zij zijn op de werkvloer voor de aios herkenbaar aan de aard van de betrokken patiëntenpopulaties. Alle stages bieden de mogelijkheid tot het groeien in de diverse competenties. Verplicht voor alle aios MDL is in het eerste jaar MDL het doen van een zaalstage. De aios neemt tijdens de stages deel aan de relevante opleidingsmomenten waar hij op dat moment stage loopt. De planning hiervan is verschillend per stageperiode (zie ook desbetreffende stageomschrijvingen). Sommige activiteiten zullen specifiek aandacht aan het leren besteden, dit zijn m.n. de onderwijsmomenten. Tijdens deze opleidingsactiviteiten komen verschillende zaken aan de orde die door een supervisor beoordeeld kunnen worden. Voor de ontwikkeling van kennis en wetenschap wordt o.a gebruik gemaakt van referaten en CAT. In Deel B worden de verschillende instrumenten toegelicht. Door groei van de aios gedurende de gehele opleiding wordt het niveau van een medisch specialist bereikt voor alle competenties. Deze groei wordt bewaakt in de voortgangsgesprekken tussen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
12
opleider en aios. Verslaglegging en documentatie ten aanzien van deze groei is terug te vinden in het portfolio van de aios. De aios bespreekt de voor hem geldende leerdoelen per stage (stageafhankelijk, stageonafhankelijk en individuele) tevoren met de supervisor die de betreffende stage begeleidt in een begin‐ stageblokgesprek. Bijzondere aandacht dient hierbij uit te gaan naar het individuele leerdoel. Deze individuele leerdoelen worden vastgesteld tijdens het voortgangsgesprek met de opleider. Zo wordt niet nodeloos veel energie gestoken in competenties die al op het nodige niveau blijken te zijn ontwikkeld en slechts ‘periodiek onderhoud’ behoeven, en wordt extra aandacht besteed aan achterblijvende competenties, zodat een evenwichtig competentieprofiel ontstaat tijdens de opleiding. Van de aios wordt verwacht dat er een toename plaatsvindt in het zelfstandig functioneren (afname supervisie) in steeds complexere situaties. Het kennen van eigen grenzen (en daarmee tijdig inschakelen van hulp) zijn belangrijke competenties die gedurende de opleiding ontwikkeld worden. Verplichte stages: Verplichte stagestages voor aios MDL in de vooropleiding - algemeen interne geneeskunde in jaar 1 Sterk aanbevolen stages in de vooropleiding: - IC (of stage met aandacht voor acute problemen circulatie en respiratoir) - nefrologie - oncologie Verplichte stages gedurende de 4‐jarige opleiding tot MDL‐arts: - 12 maanden zaalstage (6 maanden/maximaal 9 maanden aan het begin en later in de opleiding zes maanden als supervisor) - 2 jaar MDL met nadruk op polikliniek en endoscopische verrichtingen - 1 jaar MDL‐aandachtsgebied De MDL‐opleiding JBZ verzorgt twee van de vier jaar tot MDL‐arts. In nauwe samenwerking met de opleiding in het UMC ST.Radboud is de opleiding tot stand gekomen. Het geheel draagt er zorg voor dat iedere aios aan het eind van de opleiding een competente MDL‐arts is. Voortgang en beoordelen Middels zelfreflectie op basis van de afgelopen periode en het portfolio vinden de voortgangsgesprekken plaats met de opleider of zo nodig de plaatsvervangend opleider. Om de ontwikkeling en voortgang van de aios tijdens de stages te monitoren en bij te stellen zullen naast deze voortgangsgesprekken regelmatig gesprekken worden gevoerd. In de volgende tabel zijn deze overzichtelijk opgenomen. Deze gesprekken hebben als doel de totale vorderingen van de aios te bespreken. Op basis van het portfolio (en de directe beoordeling van supervisoren middels KPB´s) wordt de voortgang besproken. Activiteit Instrumenten Actie Voor aanvang opleiding Introductie gesprek Introductie formulier Opleider en aios Voortgangsgesprekken Beoordeling (plv) opleider in ( kennistoets), KPB’s, Opleider Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
13
iedere 3 mnd in eerste jaar, in tweede jaar 2 x en daarna jaarlijks Begin stage, halverwege en aan het einde van de stages
overleg met de opleidingsgroep
zelfreflectie verslag en portfolio.
en aios
Opleider, eventueel supervisor die verantwoordelijk is voor de structurele begeleiding van de stage.
Stagebeschrijving, KPB, Aios en zelfreflectie, opleider/ Eind beoordelingsformulier. supervisor
Bekwaamheidsniveaus De verschillende thema’s worden op 3 momenten ( de ijkpunten) beoordeeld, waarbij de aios aan gedefinieerde bekwaamheidsniveau’s moet voldoen (tabel 5 en 6). IJkpunt 1 valt na het eerste jaar MDL opleiding, ijpunt 2 na het 3de jaar en ijkpunt 4 op het einde van de opleiding. De toetsingsmogelijkheden staan vermeld in tabel 7.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
14
Tabel 5: Beoordeling van bekwaamheidsniveau van de verschillende thema’s Bekwaamheids‐ 1 2 3 4 niveau Heeft Handelt onder Handelt met Handelt kennis supervisie beperkte zonder supervisie van supervisie Tabel 6: Thema’s en ijkpunten Bekwaamheidsniveau per ijkpunt 1 Gastro‐intestinale Oncologie 2 Inflammatoir darmlijden 3 Infecties van het maag‐darmkanaal, bacterieel, viraal en parasitair 4 Ischaemische aandoeningen 5 Zuur‐gerelateerde aandoeningen 6 Aandoeningen van de lever en levertransplantatie 7 Aandoeningen van de pancreas 8 Aandoeningen van de galwegen 9 Bekkenbodemproblematiek en proctologie 10 (mal)absorptie en (mal) digestie 11 Neurogastro‐enterologie en motiliteit 12 Voeding 13 Spoed‐eisende maag‐darm‐leverziekten 14 Erfelijke en aangeboren aandoeningen 15 Diagnostische endoscopie 16 Algemene therapeutische endoscopie (o.a. bloedingen, poliepectomie) 17 Geanvanceerde endoscopie: ERCP, stents, EMR, EUS 18 Abdominale echoscopie
5 Superviseert en onderwijst bij de handeling
IJkpunt I
IJkpunt II
IJkpunt III
1
3
4
2
3
4
2
‐
4
2
‐
4
3
3
4
2
2
4
2
3
4
2
3
4
2
‐
4
2
‐
4
2
3
4
2
‐
4
2
3
4
2
4
2
3
4
1
‐
4
‐
4
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
15
Tabel 7: Toetsingsmogelijkheden van de competenties in de verschillende thema’s Nr thema en nr KBS 1.1 1.2 2.1 2.2 3.1 4.1 5.1 5.2 6.1 6.2 6.3 7.1 7.2 8.1 8.2 8.3 9.1 9.2 10.1 11.1 11.2 12.1 12.2 13.1 13.2 13.3 13.4 14.1 15.1 15.2 15.3 16.1 16.2 16.3 17.1 17.2 17.3 17.4 17.5
Medisch technisch KPB 2x KPB KPB VG KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB
Commu‐ nicatie KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT
Samen‐ werking KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT
Organi‐ satie KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT
Wetensch kennis KPB KPB KPB
Maatsch handelen KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT
Professio‐ naliteit KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB KPB OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT OSAT
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
16
Wetenschap Het JBZ is een STZ‐ziekenhuis waarin naast opleiden wetenschap een belangrijke rol speelt in het verzorgen van topklinische zorg. Daarvoor is er een wetenschapsbureau opgericht met een secretaris en epidemioloog. Dr R.C.H. Scheffer is verantwoordelijk voor het stimuleren van en begeleiden bij het schrijven van een of meerdere publicaties. Daarnaast dragen ook de overige leden van het opleidingsteam hieraan bij. Het is voor de afronding van de opleiding gewenst dat de aios in een onderzoeksproject tenminste één publicatie in een peer‐ reviewed tijdschrift gepubliceerd heeft of een voordracht houdt op een internationaal congres. Naast het doen van onderzoek worden er voldoende opleidingsmomenten gecreëerd waarin aandacht is voor het wetenschappelijk denken en werken. Regelmatig (volgens rooster) doen aios een CAT, zijn er refereeravonden en worden aan de hand van probleempatiëntbesprekingen het evidenced based denken en werken gestimuleerd. De verschillende leden van het opleidingsteam die de bijeenkomsten begeleiden cq aanwezig zijn geven de aios mn feedback op het wetenschapscomponent (zie KPB CAT/referaat/probleempatientbespreking). Daarnaast wordt er door het Leerhuis verschillende cursussen aangeboden waarmee aios bepaalde onderzoeksvaardigheden kunnen ontwikkelen. Cursorisch onderwijs lokaal en regionaal Cursorisch onderwijs is onderwijs dat zich buiten de patiëntenzorg afspeelt, maar wel een duidelijk verband heeft met de patiëntenzorg. Het gaat hierbij om onderwijs op het gebied van algemene kennis, vakinhoudelijke kennis, vaardigheden en gedrag (waar mogelijk te realiseren deels met behulp van e‐learning). Op 2 dinsdagen per maand wordt gedurende 1 uur volgens een tevoren opgesteld rooster onderwijs gegeven door de leden van het opleidingsteam, soms ook door de aios zelf. Naast vakinhoudelijke onderwerpen, komen hier ook onderwerpen als DBC registratie aan bod. Op locatie worden onderwijsmomenten gehouden, waarbij naar aanleiding van casuïstiek cursorisch onderwijs wordt gegeven. Het discipline overstijgend onderwijs (DOO, JBZ‐breed, georganiseerd door het Leerhuis, Brabant Medical School en PAOG Nijmegen) is toegankelijk voor de aios. (zie hiervoor generiek opleidingplan JBZ). Deelnamecertificaten en behaalde resultaten worden opgenomen in het portfolio.
Landelijk cursorisch onderwijs - Cursus stralingshygiëne (1x) - Aios onderwijs in Lunteren (min 3x) - Cursus klinische hepatologie NVH (1x) - Cursorisch onderwijs in veldhoven (min 6x) - Hands‐on basis cursus flexibele endoscopie (1x)
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
17
Tabel 3. Overzicht opleiding Maag‐ Darm‐ Leverziekten 4 jaar opleiding Maag‐darm‐leverziekten jaar
*
1 (JBZ of academie)
2 (JBZ of academie)
3 (JBZ of academie)
4 (JBZ of academie)
Zaalstage 6 ‐9 mnd
6 mnd supervisie zaalstage consulten
consulten
Eventueel aandachtsgebied
Diensten
Diensten
diensten
diensten
1 dagdeel polikliniek
3 dagdelen polikliniek
3 dagdelen polikliniek
3 dagdelen polikliniek
endoscopie
Interventie endoscopie (3 dagd) Interventie endoscopie(3 dagd)
Interventie endoscopie(3 dagd)
NB 1. De vooropleiding is in dit overzicht niet opgenomen NB 2. Tot op heden wordt door de aios jaar de opleiding in jaar 1 en 2 gedaan in het JBZ, in de nabije toekomst zijn ook andere jaren mogelijk.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
18
Tabel 4. Overzicht onderwijs‐ en toetsingsinstrumenten, competenties en beoordelingen Toetsing
Jaar 3
Jaar 4
Jaar 5
Jaar 6
Voortgangsgesprek Alle competenties
4 x ☺
2 x ☺
1 x ☺
1 x☺
Geschiktheidsbeoordeling Alle competenties
☺
☺
☺
☺
kennistoets Medisch handelen. Kennis en wetenschap
☺
☺
☺
☺
360 graden beoordeling Communicatie, samenwerking, organisatie en professionaliteit
☺
☺
CAT (Critical Appraised Topic) Kennis en wetenschap, organisatie
2 x ☺
2 x ☺
2 x ☺
2 x ☺
Structurele chirurgie bespreking Kennis en wetenschap, communicatie
1x
1x
1 x ☺
1 x ☺
Oncologiebespreking (MD) Kennis en wetenschap, samenwerking, organisatie
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
PA bespreking Kennis en wetenschap, organisatie
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
Referaat Kennis en wetenschap, organisatie
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
1 x ☺
KPB Alle competenties
12 per jaar
10‐12 per jaar
10‐12 per jaar
10‐12 per jaar
OSATS Medisch handelen, communicatie en samenwerking
6 x per jr
Min 2x per jaar
Min 2x per jaar
Min 2x per jaar
Cursorisch onderwijs (10 dagen per jaar) Alle competenties
Landelijk Bijeenkomst wetenschappelijk vereniging DOO
Landelijk Bijeenkomst wetenschappelijk vereniging DOO
Landelijk Bijeenkomst wetenschappelijk vereniging DOO
Landelijk Bijeenkomst wetenschappelijk vereniging DOO
e
1 auteur peer‐reviewed artikel Kennis en wetenschap
In principe minimaal 1 artikel, manuscript of presentatie op internationaal congres
Rood: Summatieve toets Blauw: Formatieve toets Groen: de competenties die met betreffende instrument kunnen worden getoetst Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
19
Beschrijvingen stages
1. Zaalstage 2. Supervisiezaalstage 3. Polikliniek 4. Endoscopie stage 5. Dienstenstage 6. Consulten
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
20
MAAG- DARM- LEVERZIEKTEN – ALGEMENE ZAALSTAGE Plaats:’s-Hertogenbosch Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis, Groot Ziekengasthuis Duur: 6-9 maanden, 1e jaars AIOS MDL Begeleiders/supervisoren: kliniek-MDL-arts, 2e jaars AIOS COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De AIOS Maag- darm- leverziekten maakt een start met de opleiding op de afdeling Maag- darm- leverziekten (E3). De AIOS dient aan het eind van deze periode te beschikken over voldoende kennis betreffende klinische ziekten van het maag-darmkanaal, de lever, de galwegen en het pancreas. Hij/zij toont inzicht te hebben in laboratoriumdiagnostiek, beeldvormende diagnostiek en therapeutisch beleid, c.q. farmacotherapie. Hij/zij heeft een goed probleemoplossend vermogen opgebouwd en is in staat om adequaat informatie aan patiënt en diens omgeving over te dragen. Hij/zij kan samenwerken in breed teamverband, waarbij samenwerking binnen het eigen specialisme, met overige specialisten en andere werkers in de gezondheidszorg (huisartsen, verpleegkundigen, endoscopie assistenten, diëtistes) essentieel is. Speciaal de relatie met internisten, internistische aandachtsgebieden als medische oncologie, chirurgen, intensivisten en (interventie-)radiologen is hierbij van groot belang. Hij/zij kent de eigen beperkingen. Specifieke leerdoelen: Het accent ligt tijdens deze stage op het aanleren van de anamnese, lichamelijk onderzoek, aanvragen vervolgonderzoek, statusvoering en het maken van adequaat beleid rondom een MDL-patiënt. Praktische kennis vergaren van veel voorkomende MDL-ziekten. Inzicht in aanvraagbeleid en interpretatie van laboratorium- en beeldvormende diagnostiek. Adequaat voorschrijfgedrag medicatie met oog voor interacties en bijwerkingen. Empathisch houding t.a.v. patiënten en familie. Afbakening eigen competenties. Leren begeleiden van co-assistenten. Dicteren van ontslagbrieven. Time management en ondersteuning werkzaamheden middels ICT mogelijkheden. Afbakenen eigen competenties en leren samenwerken met collegae, verpleging en andere hulpverleners. LEERMIDDELEN: - introductie opleider/oudere AIOS - visite, inclusief grote visite - statusvoering - gesprek met patiënten en familie - omgang met co-assistenten Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
21
-
consult aanvragen röntgen onderzoek aanvragen zelfstudie nav casuistiek ontslagbrieven
Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als - overdrachten MDL en interne geneeskunde - probleempatiënt/poli bespreking - referaat en CAT - besprekingen: radiologie, chirurgie, oncologie, pathologie - lokale onderwijs MDL - incidentbespreking - regionale refereeravonden UMCN Soeterbeeck - casuïstische patiëntbesprekingen NVGE Utrecht - extra curriculaire en discipline overstijgende bijeenkomsten VERPLICHTE LEERMIDDELEN:
-
Landelijk cursorisch onderwijs NVGE Veldhoven 2x/jaar, minimaal 6x tijdens opleiding Landelijk onderijs Lunteren 1x/jaar, minimaal 3x tijdens opleiding Cursus klinische hepatologie NVH, 1x tijdens opleiding Cursus stralenhygiëne, 1x tijdens opleiding Hands-on basiscursus flexibele endoscopie, 1x tijdens opleiding 12 KPB verdeelt over de verschillende competenties 4 voortgangsgesprekken met de (plv) opleider 1 x CAT, 1 x referaat en 1 x probleempatientbespreking
VAARDIGHEDEN: - reanimatie - inbrengen maagsonde - diagnostische ascitespunctie - ascitesdrainage - voorschrijven van geneesmiddelen TOETSEN: In totaal 12 KPB, verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB dienst - KPB brieven - KPB probleempatiënt bespreking / referaat / PA bespreking / CAT - KPB vaardigheden (aftekenlijst met bovengenoemde vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie) - OSATS - 360 graden observatie (facultatief) - Voortgangsgesprekken opleider - Bijhouden portfolio Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
22
Daarnaast: - Fiattering statusvoering - Participatie lokale MDL onderwijs - Participatie incidentbespeking - Certificaat NVGE cursorisch onderwijs - Certificaat casuïstische patiëntbesprekingen NVGE - Certificaat landelijk onderwijs Lunteren - Certificaat discipline overstijgend onderwijs
WEEK INDELING ZAALSTAGE / WERKZAAMHEDEN OVERDAG: maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
ochtend 08.15 - 09.00 weekend overdracht interne/MDL 09.00 - 12.00 grote visite 12.00 - 13.00 uitwerken visite en opnames 13.00 - 13.30 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 11.00 endoscopie met supervisor 11.00 - 12.30 visite, opnames, gesprekken 12.30 - 13.30 lokaal onderwijs of incidentbespreking (incl lunch) 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 13.00 visite en opnames 13.00 - 13.30 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 11.30 grote visite 12.30 - 12.00 radiologiebespreking 12.00 - 12.30 PA bespreking of MDL overleg 12.30 - 13.00 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 12.30 visite en opnames 12.30 - 13.30 poli bespreking probleempatiënten (incl lunch)
middag 13.30 - 16.00 administratie 16.30 - 17.00 chirurgie bespreking 17.00 - 17.30 overdracht 17.30 - 18.00 polivoorbespreking 13.30 - 14.00 familiegesprekken 14.00 - 16.30 poliklinisch spreekuur 16.30 - 17.30 oncologie bespreking
13.30 - 14.00 familiegesprekken 14.00 - 16.30 poliklinisch spreekuur 17.00 - 17.30 overdracht 13.00 - 17.00 studie 17.00 - 17.30 overdracht
13.30 - 16.00 opnamen, familiegesprekken, administratie 17.00 - 17.30 overdracht interne 17.30 - 18.00 weekendoverdracht MDL afdeling
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
23
MAAG- DARM- LEVERZIEKTEN – SUPERVISIE ZAALSTAGE Plaats: ’s-Hertogenbosch Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis, Groot Ziekengasthuis Duur: 3-6 maanden, 2e jaars AIOS MDL Begeleiders/supervisoren: kliniek-MDL-arts COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: De 4e jaars AIOS MDL maakt een start met het begeleiden van jongere jaars AIOS MDL en interne assistenten werkzaam op de afdeling Maag- darm- leverziekten (E3), waarbij hij/zij fungeert als een eerste aanspreekpunt voor de afdeling en steeds zelfstandiger beslissingen omtrent kliniekpatiënten neemt. De AIOS toont een probleemoplossend vermogen en is in staat om adequaat de informatie die door de zaalassistenten wordt overgedragen te overzien. Daarnaast is hij/zij in staat op coachende en didactische wijze de zaalassistent te begeleiden. Hij/zij kan samenwerken in breed teamverband, waarbij samenwerking binnen het eigen specialisme, met overige specialisten en andere werkers in de gezondheidszorg (huisartsen, verpleegkundigen, endoscopie assistenten, diëtistes) essentieel is. Speciaal de relatie met internisten, internistische aandachtsgebieden als medische oncologie, chirurgen, intensivisten en (interventie)radiologen is hierbij van groot belang. Hij/zij kent de eigen beperkingen en vraagt zo nodig op zijn/haar beurt supervisie van de kliniek MDL-arts. Specifieke leerdoelen: Het accent ligt tijdens deze stage op leren geven van supervisie omtrent de anamnese, lichamelijk onderzoek, aanvragen vervolgonderzoek, statusvoering en het maken van adequaat beleid rondom een MDL patiënt. Het leren begeleiden van arts assistenten en co-assistenten. Time management door supervisie taken te leren combineren met poli-, scopie- en consulten- werkzaamheden. Het leren verkrijgen van overzicht over de klinische MDL-afdeling. Inzicht in aanvraagbeleid en interpretatie van laboratorium- en beeldvormende diagnostiek. Afbakening eigen competenties. Leren samenwerken met collegae, verpleging en andere hulpverleners. LEERMIDDELEN: - visite, inclusief grote visite - dagelijks overleg met kliniek MDL-arts over acute problemen en nieuwe opnames - gesprek met patiënten en familie - omgang met arts-assistenten op zaal en co-assistenten - zelfstudie nav casuistiek Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
24
Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties als - overdrachten MDL en interne geneeskunde - probleempatiënt/poli bespreking - referaat en CAT - besprekingen: radiologie, chirurgie, oncologie, pathologie - lokale onderwijs MDL - incidentbespreking - regionale refereeravonden UMCN Soeterbeeck - casuïstische patiëntbesprekingen NVGE Utrecht - extra curriculaire en discipline overstijgende bijeenkomsten VERPLICHTE LEERMIDDELEN:
-
Landelijk cursorisch onderwijs NVGE Veldhoven 2x/jaar, minimaal 6x tijdens opleiding Landelijk onderijs Lunteren 1x/jaar, minimaal 3x tijdens opleiding Cursus klinische hepatologie NVH, 1x tijdens opleiding Cursus stralenhygiëne, 1x tijdens opleiding Hands-on basiscursus flexibele endoscopie, 1x tijdens opleiding 12 KPB verdeelt over de verschillende competenties 4 voortgangsgesprekken met de (plv) opleider
TOETSEN: In totaal 12 KPB, verdeeld over: - KPB algemeen (betreffende directe observatie anamnese en/of onderdeel lichamelijk onderzoek) - KPB overdracht - KPB grote visite - KPB dienst - KPB brieven - KPB probleempatiënt bespreking / referaat / PA bespreking / CAT - KPB vaardigheden (aftekenlijst met bovengenoemde vaardigheden) - KPB gesprek met patiënt (en familie) - OSATS - 360 graden observatie (facultatief) - Voortgangsgesprekken opleider - Bijhouden portfolio Daarnaast: - Participatie lokale MDL onderwijs - Participatie incidentbespeking - Certificaat NVGE cursorisch onderwijs - Certificaat casuïstische patiëntbesprekingen NVGE - Certificaat landelijk onderwijs Lunteren - Certificaat discipline overstijgend onderwijs
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
25
DIENSTEN MAAG- DARM- LEVERZIEKTEN Plaats: ’s-Hertogenbosch. Locatie: Jeroen Bosch Ziekenhuis Duur: tijdens 1e en 2e jaar MDL in JBZ Begeleiders/supervisoren: Dienstdoende MDL-arts
COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen
samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN: Algemene leerdoelen: Leren acute MDL-ziekten juist in te schatten en zorg te dragen voor de eerste opvang van een acuut verwezen patiënt of zelfverwijzer. Analyseren MDL ziekten bij patiënten verwezen door huisarts en andere specialisten, door gebruik te maken van noodzakelijke aanvullende diagnostiek. Adequaat te overleggen met en superviseren van dienstdoende assistenten interne. Adequaat overleg met superviserende dienstdoende MDLarts, andere bij de acute zorg betrokken collegae en juiste overdracht van patiëntengegevens aan de collegae. Leren van acute endoscopische verrichtingen. Specifieke leerdoelen: Middels anamnese en lichamelijk onderzoek komen tot een probleemlijst en inschatten welk relevant vervolgonderzoeken met spoed dienen te worden ingezet. Begeleiden van dienstdoende assistenten interne geneeskunde, verpleegkundigen, patiënten en familie in acute fase of tijdens acute problemen op de verpleegafdeling. Overleg met supervisor of het voorgestelde beleid juist is. Adequaat overdragen van de zorg voor patiënt aan verpleging en de collegae. Dit middels een adequate statusvoering en verslaglegging. Leren omgaan met stress tijdens pieken in de werkbelasting, door prioriteiten te stellen in de te verrichten werkzaamheden. Uitvoeren van acute endoscopieën onder supervisie van MDL-arts. Voordragen van patiëntencasuïstiek tijdens het ochtendrapport, onder supervisie van de dienstdoende MDL-arts. Leermiddelen
Overdracht, radiologiebespreking, chirurgiebespreking, PA bespreking, statusvoering, overleg met supervisor en interne assistent, reanimatiecursus, endoscopie, onderwijs lokaal, regionaal en landelijk. Discipline overstijgend onderwijs en extra-curriculaire bijeenkomsten.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
26
Klinische presentaties - Buikpijn - Rectaal bloedverlies - Bloedbraken - Koorts - Hypotensie en shock - Collaps - Veranderd defecatiepatroon - Intoxicaties - Verwardheid - Toename buikomvang - Passagestoornissen - Ileus
Van deze klinische presentaties zal men vooral de acute medische aspecten zien, zich uitent in o.a. de volgende ziektebeelden:
Zelfstandige diagnose en therapie i.o. met dienstdoend MDL-arts -
acute huid-/gewrichtsklachten bij IBD acute pancreatitis acute problemen bij oncologische patiënt (ileus, pijn, passageproblemen, koorts bij stent) acuut leverfalen anafylaxie / allergie auto-intoxicaties (etsend, paracetamol) corpora aliena oesophagus/darm cholangitis cholecystitis diverticulitis divertikelbloeding exacerbatie IBD galsteenlijden gastro-enteritis gedecompenseerde levercirrose hepatitis ileus ischaemie koorts leverabces portatrombose short bowel problematiek ulcuslijden varicesbloeding vasovagale collaps volvulus
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
27
Initiële diagnose en therapie, tijdige consultatie en eventueel verwijzing
-
shock AAAA / dissectie gastro-intestinale bloeding acute buik / peritonitis leverfalen ernstige/necrotiserende pancreatitis galsteenlijden niersteenkoliek perforatie maag/darm appendicitis ileus ischaemie acute psychiatrie, agressie, suicide
toetsen
-
KPB overdracht KPB dienst Fiattering status Certificering reanimatie cursus Certificaat regionaal en landelijk onderwijs Certificaten discipline overstijgend onderwijs Voortgangsgesprekken met opleider
INDELING WERKZAAMHEDEN: Voor aanvang van een dienstenblok heeft de AIOS MDL een reanimatie certificaat. Hij/zij heeft kennis vergaard met het werken met DKS, alwaar ziekenhuisprotocollen te vinden zijn. Hij/zij is logistiek voldoende wegwijs gemaakt mbt gang van zaken op de verpleegafdeling maag- darm- leverziekten, SEH en endoscopie afdeling. De AIOS MDL is tijdens dienstmomenten telefonisch bereikbaar waarbij hij/zij fungeert als achterwacht voor de dienstdoende assistent interne geneeskunde bij MDL ziekten en telefonisch opnames vanaf de SEH, consulten MDL en problematiek op de afdeling Maagdarm- leverziekten superviseert. Opnames vanaf de SEH en nieuwe consulten worden telefonisch daarna altijd overlegd met de dienstdoende MDL arts, waarbij diagnose en het ingezette beleid worden getoetst. Bij acute problemen of endoscopieën komt hij/zij samen met de superviserende MDL-arts in huis en verricht waar mogelijk zoveel mogelijk zelf de acute endoscopie. Diensten door de week lopen van 18.00 tot 8.15 de volgende dag. De AIOS draagt zorg voor de ochtendoverdracht MDL. De weekdienst vindt gemiddeld 1x per week plaats. Weekenddiensten lopen van zaterdagochtend 09.00 tot maandagochtend 8.15 en vinden gemiddeld 1x per 6 weken plaats onder begeleiding van verschillende MDL-artsen. De AIOS loopt in het weekend zelfstandig visite op de verpleegafdeling MDL en overlegt eventuele problemen met de superviserend MDL-arts. Op maandagochtend is de AIOS MDL aanwezig voor de ochtendoverdracht, waarna hij/zij de rest van de dag compenseert.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
28
WEEK INDELING SUPERVISIE maandag
dinsdag
woensdag
donderdag
vrijdag
ZAALSTAGE / WERKZAAMHEDEN OVERDAG:
ochtend 08.15 - 09.00 weekend overdracht interne/MDL 09.00 - 11.30 grote visite 11.30 - 13.00 consulten, spoedpoli 13.00 - 13.30 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 12.00 poliklinisch spreekuur 12.00 - 12.30 supervisie afdeling 12.30 - 13.30 lokaal onderwijs of incidentbespreking (incl lunch) 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 12.00 endo-echo/ERCP programma met supervisor 12.00 - 1300 supervisie afdeling 13.00 - 13.30 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 11.30 grote visite 12.30 - 12.00 radiologiebespreking 12.00 - 12.30 PA bespreking of MDL overleg 12.30 - 13.00 lunch 08.15 - 8.30 MDL overdracht 08.30 - 09.00 radiologie- en interne overdracht 09.00 - 11.30 studie 11.30 - 12.00 supervisie afdeling 12.00 - 12.30 polivoorbespreking supervisor 12.30 - 13.30 polibespreking probleempatiënten (incl lunch)
middag 13.30 - 16.30 poliklinisch spreekuur 16.30 - 17.00 chirurgie bespreking 17.00 - 17.30 overdracht 13.30 - 14.00 consulten 14.00 - 16.30 zelfstandig scopieprogramma 16.30 - 17.30 oncologie bespreking
13.30 - 14.00 consulten 14.00 - 17.00 zelfstandig scopieprogramma 17.00 - 17.30 overdracht
13.00 - 14.00 consulten 14.00 - 17.00 zelfstandig scopieprogramma 17.00 - 17.30 overdracht
13.30 - 14.00 consulten 14.00 - 17.00 ERCP/spoed scopieprogramma met supervisor 17.00 - 17.30 overdracht interne 17.30 - 18.00 weekendoverdracht MDL afdeling
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
29
POLIKLINIEK STAGE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ’s-Hertogenbosch. Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: 4 jaar, als lijnstage Invulling: mogelijk voor twee tot drie aios. Begeleiders: Iedere aios heeft een begeleider. De stage begint met een gesprek met de directe begeleider. Besproken wordt de stagespecifieke en stageonafhankelijke leerdoelen, evenals de individuele leerdoelen, naar aanleiding van het portfolio. Dit wordt schriftelijk vastgelegd. Halverwege is er een voortgangsgesprek, de stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Ook de resultaten van deze gesprekken worden schriftelijk vastgelegd, gebruikmakend van de formulieren in het portfolio. COMPETENTIEDOMEINEN: medisch handelen: samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie LEERDOELEN Algemene leerdoelen: De aios leert specifieke poliklinische MDL problematiek zoals ijzergebreksanemie, diarree, IBD, pancreasafwijkingen, coloncarinoom, oessofaguscarcinoom buikklachten, en afwijkend aanvullend onderzoek bv leverfunctiestoornissen, te analyseren en behandelen. Middels voor- en nabespreken patiënten casuïstiek en zelfstudie. Specifieke leerdoelen: Analyseren van problemen door huisarts en andere specialisten verwezen. De indicaties van aanvullende onderzoeken (laboratorium, endoscopieën, radiologische en functieonderzoeken) leren kennen en interpreteren. Daarnaast verwerven de aio's specifieke deskundigheid in de behandeling en begeleiding van patiënten met chronische ziekten. Het diagnostisch beleid bij en begeleiding van patiënten met onverklaarde lichamelijke klachten. De aios moet besluiten kunnen nemen in beperkte tijd en op basis van eenvoudige technieken. Kunnen beoordelen wanneer de behandeling weer aan de verwijzer kan worden overgedragen, middels een brief. De aios heeft hierbij met name in de tweede fase meer zelfstandigheid. LEERMIDDELEN: - statusvoering Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
30
- omgang met co-assistenten - brieven - zelfstudie n.a.v. casuistiek Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties: - overdracht en röntgenbespreking - oncologiebespreking - MDL radiologie bespreking - referaat en CAT, probleempatiëntbespeking - chirurgische overdracht - onderwijs lokaal - regionaal - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) georganiseerd door: het Leerhuis, Brabant Medical School PAOG Nijmegen. - Bijeenkomsten wetenschappelijke vereniging ( voor- en najaarsvergadering NVGE); minimaal 1 dag per jaar KLINISCHE PRESENTATIES: - ijzergebreksanemie - koorts - hepatitis en icterus - klachten bovenste deel tractus digestivus - buikpijn - diarree - veranderd defaecatie patroon - gewichtsverlies / gewichtstoename - afwijkende bij laboratorium onderzoek of toevalsbevinding bij beeldvormend onderzoek VAARDIGHEDEN: - voorschrijven geneesmiddelen TOETSEN - KPB overdracht (voorbereiden poli) - KPB algemeen - KPB brieven - Fiattering statusvoering - Beoordeling voordracht voor patiënten vereniging / patiëntenfolder / protocol / artikel en, of wetenschappelijke voordracht - KPB probleempatiënt bespreking / CAT / PA-bespreking - Participatie incidentbespreking - Certificaten discipline overstijgend onderwijs. - Certificaat deelname wetenschappelijke vereniging - Voortgangsgesprekken met stagebegeleider en halfjaarlijks met (plv) opleider Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
31
Verplicht voor deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - 8 KPB* verdeelt over de verschillende competenties. - Beoordeling voordracht voor een patiënten vereniging / patiëntenfolder / protocol / artikel en, of wetenschappelijke voordracht afhankelijk van opleidingsjaar - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking.
WERKINDELING
De polikliniekstage is als lijnstage ingedeeld, met per week 2-3 (afhankelijk van fase opleiding) dagdelen polikliniek en een dagdeel, woensdagmiddag onderwijs. Voor een nieuwe patiënt wordt 45 minuten en voor een controle patiënt 15 minuten ingeroosterd. Poliklinische patiënten worden na afloop besproken door de vaste begeleider, zo nodig ook voorafgaand aan eerste bezoek. Bij problemen is er uiteraard direct overleg mogelijk met supervisor.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
32
Stageomschrijving “endoscopie” De endoscopie stage wordt als lijnstage uitgesmeerd over de gehele opleiding tot MDL-arts, en valt grofweg te verdelen in twee onderdelen: “basis endoscopie” en “advanced endoscopie”. Tijdens de endoscopiestage zal de AIOS in het eerste jaar, en deels in het tweede jaar van de opleiding te maken krijgen met expositie aan eenvoudige endoscopietechnieken onder stricte supervisie, zoals diagnostische gastroscopie, sigmoïdoscopie en in tweede instantie coloscopie. In het tweede jaar, maar met name het 3e en 4e jaar van de MDL-opleiding zal er meer aandacht zijn voor en expositie aan complexe scopietechnieken en bijzondere (therapeutische) verrichtingen tijdens endoscopie. Deze bestaan o.a. uit ERCP’s, dilataties (ballon en Savary), pneumodilataties, plaatsing slokdarm stents, banding van varices. Daarnaast zal enige ervaring worden opgedaan met diagnostische en therapeutische endoechografie (EUS), en beoordeling van videocapsules. Deze onderzoeken worden onder intensieve supervisie uitgevoerd. Tijdens de endoscopiestage kan een goede start, maar ook op een veilige manier progressie worden gemaakt in het uitvoeren van deze endoscopische onderzoeken. Naast de endoscopische (technische) vaardigheden wordt, door overleg met de supervisor, ook inzicht verkregen in indicatiestelling, contra-indicaties, beperkingen en mogelijke complicaties van deze onderzoeken. Bovendien wordt inzicht verkregen in het juiste gebruik en toepassing van accessoire apparatuur als de ERBE coagulatie/APC unit en van accessoires, die tijdens bijzondere verrichtingen en ERCP’s worden gebruikt. .
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
33
CONSULTSTAGE Plaats: Jeroen Bosch Ziekenhuis, ‘s-Hertogenbosch Locatie: Groot Ziekengasthuis Duur: tenminste 12 maanden, als lijnstage Begeleiders: alle MDL artsen De stage begint met een gesprek met de directe begeleider. Besproken wordt de stagespecifieke en stageonafhankelijke leerdoelen, evenals de individuele leerdoelen, naar aanleiding van het portfolio. Dit wordt schriftelijk vastgelegd. Halverwege is er een voortgangsgesprek, de stage wordt afgesloten met een eindgesprek. Ook de resultaten van deze gesprekken worden schriftelijk vastgelegd, gebruikmakend van de formulieren in het portfolio. COMPETENTIESDOMEINEN: medisch handelen samenwerken communicatie organisatie maatschappelijk handelen kennis en wetenschap reflectie
LEERDOELEN Algemene leerdoelen: Tijdens deze stage leert de aios op adequate en efficiënte wijze adviezen te geven, in samenspraak met de aanvrager over MDL vraagstellingen bij patiënten die niet op de eigen verpleegafdeling behandeld worden. Specifieke leerdoelen: Na lezen vraagstelling en eventuele navraag ter verduidelijking, wordt na inzage van de klinische gegevens, anamnese en lichamelijk onderzoek verricht, om een plan van aanpak te maken. Daarbij worden adviezen geven voor aanvullende diagnostiek en voorlopig beleid. In een latere fase worden de resultaten hiervan beoordeeld, om te besluiten tot afronden van het consult of inzetten van een medebehandeling of overname patiënt. Organisatie van de werkzaamheden is hierbij van groot belang evenals samenwerking met de andere zorgverleners op de consultafdeling.
LEERMIDDELEN -
overdracht, röntgenbespreking, MDL radiologie bespreking statusvoering, gesprek met patiënten en familie. omgang met co-assistenten.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
34
-
Ontslagbrieven bij zondere pathologie.
Daarnaast de diverse onderwijsmomenten en overlegsituaties: - bedside teaching - probleempatient bespreking op vrijdagmiddag - referaat en CAT, - chirurgische overdracht, - Klinische les aan verpleging - Onderwijs lokaal, - Regionaal onderwijs - Landelijk onderwijs - Per jaar deelname aan 1 thema in het kader van Discipline Overstijgend Onderwijs (DOO) georganiseerd door: het Leerhuis, Brabant Medical School PAOG Nijmegen. - Bijeenkomsten wetenschappelijke (vereniging voor- en najaarsvergadering NVGE). KLINISCHE PRESENTATIES: - melena - hematemesis - ijzergebreksanemie anemie - Klachten bovenste tractus digestivus - Veranderd defeactiepatroon - Buikpijn - IBD - Icterus - Leverfunctiestoornissen - Symptomatisch galsteenlijden - Palliatieve zorg - Afwijkingen bij laboratorium onderzoek - Toevalsbevinding bij beeldvormende diagnostiek
VAARDIGHEDEN -
indicatiestelling endoscopisch onderzoek, incl ERCP ascites punctie voedingsbeleid, incl sondes en PEG indicatie
TOETSEN -
KPB probleempatiënt bespreking / CAT / gesprek / brief Beoordeling ingevuld consultformulier Fiattering status Probleempatiëntbespreking en chirurgische overdracht Certificaten discipline overstijgend onderwijs. Halverwege en eindbeoordeling van de stagist.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
35
-
Voortgangsgesprekken.
Verplicht tijdens deze stage: - Introductie, halverwege en eindgesprek door stagebegeleider - Participatie interne bespreking - 4-6 KPB verdeelt over de verschillende competenties. - 1 x CAT of 1 x referaat of 1 x probleempatiëntbespreking. WERKWIJZE: Hoe te handelen: Maak met de afdelingen duidelijk afspraken wanneer je langs komt voor de consulten, dit voorkomt veel onnodige telefoontjes. Consulten worden direct opgestuurd naar het secretariaat MDL, dan wel via het secretariaat interne geneeskunde. De status wordt er bij gezocht en klaar gelegd voor de consulent. Van bekende patiënten doorschrijven in de klinische status. Van onbekende patiënten nieuwe status maken. Op consultvel voor aanvragend specialist, kort de bevindingen en het vervolgplan. Status op afdeling laten op de plaats “Consulten”. (Per afdeling bij secretaresse/verpleging bekend, zie ook consultenklapper). Het eerste consultvel is voor de aanvragend specialist, de doorslag + sticker (met daarop datum + afdeling) voor onze eigen administratie. Doorslag consultvel moet je in consultenmap houden tot consult beëindigd is, dan in consultenkast op poli, secretariaat maatschap interne geneeskunde/MDL. Supervisie: Deze wordt volgens schema gedaan door een van de MDL artsen. De MDL arts met middagEHBO dienst is altijd bereikbaar, de supervisor is op afroep schikbaar, en er wordt altijd binnen 24 uur langs de patient gelopen.. Administratie: Normale gang van zaken: Aanvraag consult met relevante klinische gegevens en gerichte vraagstelling van klinische afdeling naar secretariaat poli (“postbak in”) door aanvragend specialisme. Aldaar wordt consult geregistreerd. Bij bekende patiënt wordt status opgezocht door secretariaat. Consultaanvraag met bekende gegevens naar postvak “consulten”. De consulenten kijken iedere dag of er in dit postvak nieuwe consultaanvragen zijn en behandelen deze binnen 2 dagen. Aanvraag op klinische afdeling : Probeer onderhands aangereikte consulten via bovenstaande aanpak te laten verlopen, door ze naar het secretariaat te laten sturen of brengen. Geldt uiteraard niet voor spoedconsulten. Als je toch direct het consult wilt doen, bij bekende patiënt status opvragen op secretariaat anders nieuwe status maken. Altijd zorgen voor registratie: ponsje + datum op prikker bureau bij postvakjes op secretariaat maatschap internisten. Spoedaanvragen : Bij een spoedconsult dient de aanvrager zelf contact op te nemen met de “consulten-arts”. ALTIJD zorgen voor registratie achteraf d.m.v. ponsje + datum op prikker. Bij bekende patiënt status opvragen op secretariaat. Na afsluiten consult : Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
36
Eventueel brief dicteren in overleg supervisor. Status zelf meenemen en in consultenkast leggen of via afdelingssecretaresse retour. Wanneer geen brief gedicteerd wordt: consult antwoordformulier in “consultenkast” op secretariaat maatschap MDL bij postvakjes. Dus : ALTIJD consult registreren op secretariaat.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
37
Toelichting verschillende besprekingen In de volgende paragrafen worden de verschillende overlegmomenten/besprekingen besproken hoe deze optimaal gehanteerd kunnen worden voor het leerproces van de aios. Het betreft de volgende activiteiten: 1. Overdracht en ochtendrapport 2. Probleempatiëntbespreking 3. complicatiebespreking 4. Bespreking met chirurg 5. Bespreking met de patholoog 6. Critically Appraised Topic 7. Overzicht verrichtingen 8. Overzicht cursorisch onderwijs en richtlijnen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
38
1 Overdracht/ochtendrapport
Het ochtendrapport is een belangrijk leermoment en goede gelegenheid voor de beoordeling van de vorderingen van de aios, vooral wat betreft het klinisch denken. Het nodigt de aios uit tot reflectie op de klinische keuzes tijdens de dienst. Op deze wijze wordt er gewerkt aan verdieping van kennis en inzicht, tevens worden lacunes zichtbaar. Leerdoelen: - Informatieoverdracht - Verantwoording afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen. Kader: Maandag: 45 minuten (08.15‐09.00) in ’t Narreschip: 1. 2 patiënten worden uitvoerig besproken (bij voorkeur 1 interne en 1 MDL patient) 2. De overige patienten worden kort overgedragen: naam, afdeling en werkdiagnose met eventueel bijzonderheden voor de collega die de zorg overneemt Dinsdag t/m vrijdag (08.15‐09.00) demonstratieruimte op de röntgenafdeling. 1. Van 8.15 tot 8.30 is er een specifieke MDL overdracht, waarbij de MDL‐artsen (zoveel als mogelijk is in het huidige 2 locatie model) en de aios aanwezig zijn en de opnames en problemen van MDL patiënten besproken worden. 2. Röntgenoverdracht: alleen kort indicatie vermelden, er volgt eventueel terugkoppeling op de aanvraag of indicatiestelling 3. niet‐verslagen CT en echo’s worden niet besproken tijdens röntgenoverdracht (aios en/of supervisor nemen zonodig na overdracht contact op met desbetreffende radioloog) 4. Een patiënt wordt uitvoerig besproken (interne of MDL) 5. De overige patienten als bovenstaande bij punt 2. Structuur ochtendoverdracht In overleg met de ochtendrapportvoorzitter worden patiënten geselecteerd voor nadere bespreking; overige patiënten worden tbv bedrijfsvoering genoemd. Van de aios wordt verwacht dat de volgende gegevens kort en bondig worden verteld: - Naam, leeftijd, verpleegeenheid en specialisme waarvoor patiënt is opgenomen; - Relevante voorgeschiedenis - Anamnese: klachten patiënt bij presentatie. Benoem alle positieve en negatieve bevindingen die de werkdiagnose ondersteunen; - Gegevens uit het lichamelijk onderzoek: algehele indruk, bloeddruk, pols, lichaamstemperatuur alleen die positieve (en z.n. negatieve) bevindingen die de werkdiagnose ondersteunen - Laboratoriumonderzoek: alleen die afwijkende (en z.n. normale) uitslagen noemen die de werkdiagnose ondersteunen; - Geef de conclusie, cq werkdiagnose; bevindingen samenvatten die tot werkdiagnose hebben geleid; expliciet die zaken uit probleemlijst noemen die niet in de werkdiagnose zijn onder te brengen! - Geef in het kort de ingestelde diagnostisch en therapeutisch beleid weer. Aandachtspunten voor feedback door de superviserende specialist (= dienstdoende achterwacht algemene interne geneeskunde dan wel MDL). Tijdens overdracht van zorg, de aios: - Kan hoofd‐ en bijzaken onderscheiden - Benoemt reële differentiaal diagnose Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
39
-
Benoemt expliciet die zaken uit de probleemlijst die niet binnen de werkdiagnose vallen Doet voorstellen voor aanvullend onderzoek Betrekt prognose van patiënt in het gevoerde beleid Neemt verantwoording voor gevoerd beleid Benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen Is actief bij selectie van de te bespreken patiënten met rapportvoorzitter Kan uit de voeten met instructie om patiënten zonodig kort te bespreken Maakt problemen in de organisatie van zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking andere specialismen)
Aandachtspunten voor de ochtendrapportvoorzitter: De voorzitter: - bewaakt de structuur van de overdracht (bepaald in overleg welke patiënten er uitvoerig wordt besproken) en bewaakt de tijd. - stelt vragen die uitnodigen te reflecteren over zaken die bovengenoemde leerdoelen betreffen. - tracht de aanwezigen in de zaal actief hierin te betrekken, waarbij altijd de aios als eerste uitgenodigd worden te reageren. - Supervisoren worden gevraagd relevante terminologie, interpretaties, denkprocessen of handelen te expliciteren - Draagt zorg voor veiligheid: o feedback op actueel gedrag en niet op beleving o positieve feedback o vermijd gezichtsverlies o NB: 1 aios tegenover 4‐15 supervisoren, 15‐20 collega’s en meerdere co‐ assistenten! - Aios moet werken (verhoogt daarmee het leerrendement) en niet de supervisor of voorzitter: o Aios die overdraagt moet leren een patiënt over te dragen en verantwoording af te leggen over diagnostisch en therapeutisch handelen en niet de supervisor of voorzitter o Aios in het gehoor worden actief betrokken - Fouten maken mag: o De geneeskunde gat niet vooruit door allesweters en alleskunners, maar juist door de erkenning van niet weten en niet kunnen en de bereidheid daar iets aan te doen. Lacunes Vaststellen lacunes in kennis en kunde (concretisering probleemstelling en wanneer rapporteren over oplossing of een zoekvraag die door een aios wordt beantwoord middels een CAT (naam van aios die het gaat uitwerken, inclusief probleemstelling noteren)
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
40
2 Probleempatientbespreking Inleiding De wekelijkse bespreking van probleempatiënten is bedoeld om met name poliklinische probleem patiënten te bespreken met het gehele opleidingsteam. Kader Elke vrijdag worden van 12.30‐13.30 problemen van poliklinische patiënten, maar zo nodig ook van klinische patiënten, besproken. De betreffende aios maakt een samenvatting van de problematiek, in principe alleen verbaal, maar indien gewenst via een powerpoint presentatie. Hierbij worden de problematiek, de vraagstelling en de mogelijke oplossingen vermeld, waarna met inbreng van het gehele opleidingsteam tot een behandelingsvoorstel gekomen wordt.. Leerdoelen. - Verantwoording afleggen over diagnostisch en therapeutisch handelen. - Vergaren van vakinhoudelijke kennis.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
41
-
4 Complicatiebespreking
1. Inleiding Een complicatiebespreking dient meerdere doelen. Ten eerste is het belangrijk dat er een bewustwording van complicaties is, zowel bij stafleden als bij AIOS, en te beseffen dat een complicatiebespreking tot verandering in beleid kan leiden. Tevens is het zaak meer openheid naar elkaar te tonen in het kader van complicaties. 2. Organisatorisch De complicatiebesprekingen zijn bedoeld voor de gehele staf MDL en AIOS MDL. Op uitnodiging kunnen verpleegkundigen of andere specialismen aansluiten. Elke vrijdagochtend tijdens de poli-bespreking worden de complicaties van de afgelopen week besproken. De bespreking wordt genotuleerd. 3. Inhoudelijk Tijdens de complicatiebespreking worden de complicaties ontstaan na endoscopische ingrepen, leverbiopten en andere invasieve ingrepen, besproken. Een staflid MDL of AIOS MDL meldt complicaties op een complicatieformulier dat conform het landelijk complicatieformulier is. Dit formulier staat in uitgeprinte versie in een klapper op de afdeling centrale endoscopie, waar het ingevuld en verstuurd kan worden, naar 1 coördinerend staflid. Tevens is er een elektronische versie voorhanden die gemaild kan worden naar hetzelfde staflid, te weten T. Römkens, die alle complicaties verzamelt en invoert in het landelijk complicatie registratie programma. 4. Format De AIOS of het staflid MDL licht de casus tijdens de bespreking toe, waarna een samenvatting volgt door het coördinerende staflid, met hieraan gekoppeld de leermomenten van de casus en eventuele maatregelen voor de toekomst
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
42
Complicatieregistratieformulier JBZ MDL-ziekten augustus 2010 Patientgegevens: Lokaal patientnummer Naam scopist Naam assistenten Naam verpleegkunde Geboortedatum Datum verrichting Datum complicatie Soort onderzoek
Onderzoek: Indicatie procedure Premedicatie Relevante medicatie
Risicofactoren Soort complicatie
Gastroscopie Sigmoidoscopie Coloscopie ERCP Proctoscopie Orale endo echo Ballonenteroscopie PEG Leverbiopt Overige nl:
Trombocytenaggregatieremmer Coumarinederivaat Overig Cardiopulmonaal Stolling Bloeding Perforatie Infectie Pancreatitis Overige nl:
Complicatie: Omschrijving Ernst van de complicatie * Mild Gering Matig Ernstig Tijdsinterval tussen <72 uur ontstaan complicatie 72 uur-30 dagen en de ingreep Melding Patient Huisarts Collega's MIP Directie Datum compl bespreking Getroffen maatregelen: Follow up Verandering beleid nav de complicatie bespreking
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
43
**: milde complicaties worden niet centraal geregistreerd Uitleg ernst complicatie: mild:** elke klacht waarvan aannemelijk is dat deze door de ingreep is veroorzaakt en niet tot opname, bloedtransfusie of een ingreep leidt gering: (extra) opname < 4 dagen matig: 4-10 dagen (extra) opname en/of maximaal 4 EH bloedtransfusie en/of endoscopische of percutane interventie ernstig: ernstig: > 10 dagen (extra) opname en/of > 4 EH bloedtransfusie en/of angiografische of chirurgische interventie en/of IC opname en/of overlijden
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
44
-
4 Chirurgische overdracht:
Locatie: Groot Ziekengasthuis; röntgen demonstratieruimte. Voorzitter: MDL‐arts, die tevens verantwoordelijk is voor het archiveren van de te bespreken patiënten. Ieder maandagmiddag is er om 16.30 tot 17.00 overleg met de chirurgen over patiënten die in aanmerking komen voor een operatieve ingreep. Daarbij is het van belang dat mondeling en schriftelijk alle gegevens worden uitgewisseld, zodat op een verantwoorde wijze de patiënt kan worden overgedragen aan de chirurg. Tevens is terugkoppeling gewenst van door de interne voorgedragen patiënten, die een operatieve ingreep hebben ondergaan. Aanwezig: aios MDL‐ziekten / interne en chirurgie; (plv) opleiders, MDL‐artsen, chirurgen en internisten Middels een sheet wordt de patiënt gepresenteerd door aios MDL, aios interne, internist of MDL‐ arts. Eventueel röntgenonderzoek dat van belang is wordt getoond en toegelicht door de radioloog. De in onderling genomen beslissing wordt genoteerd op een doorslag van de sheet en bewaard in de aanwezige klapper. Er wordt gezorgd dat de chirurg binnen een week na de bespreking een brief heeft betreffende de besproken patiëntencasuïstiek. De bespreking wordt afgerond met een terugkoppeling van geopereerde patiënten, die door de MDL‐ziekten of interne geneeskunde zijn voorgedragen. Vandaar dat er een archief wordt bijgehouden van overgedragen patiënten. Een maal per 2 maanden (te beginnen op de eerst maandag in februari) wordt 15 minuten ingeruimd om indicatiestelling voor veel voorkomende operaties onderling te bespreken. De aios MDL‐ziekten / interne en chirurgie worden hiervoor ingedeeld, om dit gezamenlijk onderling voor te bereiden. Mogelijke onderwerpen: - cholecystectomie - acute buik - maligniteiten dikke darm en sigmoid - pancreas chirurgie ‐ diverticulitis - diagnostische laparotomie
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
45
Overdrachtsformulier chirurgie Datum: Naam: Geb Datum: Patiëntennr : Voorgeschiedenis: Medicatie: Klinisch probleem:
Allergieën: Leucovrije/irreg al:
Lichamelijk onderzoek: Relevant laboratorium onderzoek: Aanvullend onderzoek: Conclusie: Voorstel:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
46
5 Bespreking met de patholoog Een maal per maand vindt er een bespreking plaats met de afdeling pathologie. Rondom een thema worden er biopten besproken. Bespreking biopten Aan de hand van de lijst met onderwerpen is er een cyclische bespreking gedurende 2 jaar van de meest voorkomende PA diagnoses op het gebied van de MDL‐ziekten. De opzet van deze bespreking is als volgt: 1. Een a(n)ios houdt gedurende 15 minuten een inleidende bespreking over de klinische aspecten van het te bespreken onderwerp. 2. Daarna volgt de patholoog met het bespreken van PA materiaal ter illustratie, gedurende 20 min. Daarbij wordt tevens aandacht besteed aan manier van aanvragen PA‐onderzoek, insturen materiaal en problemen bij de PA‐diagnostiek. Het materiaal wordt geselecteerd uit ingestuurd materiaal door de afdeling interne geneeskunde / MDL‐ziekten. De besprekingen worden een half jaar van tevoren gepland. Wanneer een a(n)ios onverhoopt verhinderd is, dient hij/zij dit zelf te ruilen met een collega. De aios neemt twee weken van tevoren contact op met de afdeling pathologie (telefoon 2750/1; mailadres
[email protected]), om een afspraak te maken met de patholoog. Het secretariaat van de afdeling pathologie zorgt voor een selectie van patiëntenmateriaal dat voor de onderhavige bespreking in aanmerking komen. Deze besprekingen vinden eens per maand plaats op donderdag van 12.30 tot 13.30 in de demonstratieruimte van de afdeling pathologie op de derde etage.
Lijst van relevante PA diagnoses -
Dikke darmpoliepen coloncarinoom Barret oesophagus Coeliakie IBD; Crohn / colitis ulcerosa Leverpathologie : - virale hepaptitis - autoimuun hepatitis - levercirrhose - primaire biliaire cirrhose
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
47
6 Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van wetenschappelijke publicaties wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collega en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Uitwerking De aanleiding voor een CAT is een patiëntencontact, naar aanleiding waarvan een vraag gerezen is met betrekking tot de directe medische zorg aan die patiënt. Een CAT bestaat uit zeven onderdelen, zoals hieronder weergegeven. Een CAT bestaat uit zeven vaste onderdelen zoals weergegeven in figuur 1.2 Patiënt (Praktijk) Vertaalslag(expert) Wetenschap (literatuur) Trefwoorden 1 Kritisch scenario 2 Klinische Vraag 3 Literatuur Search 4 Kritisch beoordelen artikel 5 Evidence 6 commentaar: 7 Botton Line besluitvvormings proces EBM 1. Klinisch scenario Voor het beschrijven van een goed scenario is het noodzakelijk dat de patiënt helder en bondig wordt gepresenteerd en dat duidelijk wordt waarom het probleem relevant is. Het beschrijven van zo’n patiëntenpresentatie kan goed ondersteund worden met behulp van een lijst met noodzakelijke onderdelen. ‐ naam ‐ geslacht ‐ leeftijd ‐ anamnese ‐ lichamelijk onderzoek ‐ uitslag diagnostische tests ‐ aandoening (of verdenking daarop) ‐ specialisatie arts en setting ‐ belangrijke aspecten uit medische voorgeschiedenis (o.a co‐morbiditeit en medicatie. Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
48
‐ relevante leefstijlfactoren (roken, bewegen, alcohol, voeding etc) ‐ verwachting patiënt ‐ voorkeur patiënt en arts ‐ klinisch dilemma/spanningsveld waaraan klinische vraag zijn relevantie ontleent. 2. Klinische vraag De vragen kunnen betrekking hebben op de diagnose, prognose, therapie en evaluatie van het gevoerde beleid betreffende een specifieke patiënt. Voor het vinden van het juiste antwoord is het van belang dat de vraag is opgebouwd uit concrete meetbare elementen, waardoor voor aanvang van de search duidelijk is wat belangrijk is bij de selectie van een artikel. 3. Literatuur search Het bewijs dat men zoekt moet verkregen zijn binnen een kwalitatief goed wetenschappelijk onderzoek (best evidence), om met voldoende zekerheid het antwoord op de klinische vraag te kunnen onderbouwen. 4. Kritisch beoordelen artikel In welke mate is een gevonden resultaat (een schatting van de werkelijkheid) reproduceerbaar als dat onderzoek opnieuw wordt uitgevoerd en binnen welke marges bevindt zich, met een bepaalde mate van zekerheid, werkelijke waarde van die uitkomstmaat (zie beoordelingsformulieren). 5. Evidence table Samenvatten en interpreteren van relevante cijfers uit een wetenschappelijke publicatie. Methodologische kwaliteit hoog of laag; geldigheid voor de patiëntencasus hoog of laag. 6. Commentaar De weging van alle componenten is een complex proces, evenals het goed verwoorden hiervan het leggen van de juiste accenten daarbij. 7. Bottom line Terugvertalen van conclusies uit het besluitvormingsproces naar de patiënt uit de klinische vraag. Wanneer Iedere week wordt tijdens de overdracht of visite een onderwerp uitgekozen die volgens een vast rooster door een A(N)IOS wordt uitgewerkt en op een woensdag middag gepresenteerd. Praktische aanpak in het kort: CAT’s zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen (aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen: - Beschrijving van een klinisch scenario (aan de hand van een patiënt van het ochtendrapport of naar aanleiding van casuïstiek besproken tijdens een grote visite); - Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario; - Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelworden en inclusiecriteria voor de gevonden artikelen; - Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van de kwaliteit ervan; - Weergeven van de mate van ‘evidence’; - De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor het geschetste scenario; - Middels een Power Point presentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
49
gepresenteerd. De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle a(n)ios en leden opleidingsteam. De CAT’s hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen: - Diagnostiek; - Prognose; - Therapie en (contra)indicaties; - Evaluatie van het gevolgde beleid. Toets Supervisor en overige aanwezige vullen nav de presentatie het KPB‐formulier CAT in. De AIOS neemt dit op in zijn portfolio. Literatuur: Training critical appraisal of a topic. Een onmisbare handleiding in het tijdperk van Evidence Based Medicine. CPM de Brouwer, IJ Kant, LJM Smits, AC Voogd. Mediview BV, Maastricht augustus 2009. ISBN 978‐90‐77201‐31‐2.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
50
Beoordelingsformulier CAT Diagnostiek Onderdeel CAT Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, sexe, kenmerken/symptomen patiënt, relevante risicofactoren, setting, range van priorkansen + bronvermelding) Is het klinisch probleem/dilemma goed benoemd? (focus gelegd bij een of meer van de volgende punten; risico missen diagnose, risico ten onrecht behandelen, kosten, belasting, plaats in diagnostisch traject) Goed geformuleerd? (helder, beknopt, juiste medische/epidemiologische terminologie
Beoordeling
Opmerking
O V G O V G
O V G
Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: belangrijke symptomen en patiëntenkenmerken, die bepalend zijn voor prior-range, test, aandoening, gouden standaard en is vraag helder geformuleerd? O V G Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario en klinisch probleem/dilemma? Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? Is gekozen zoekstrategie goed opgebouwd? Is de motivering van keuze artikel toegelicht? (Diagnostiek: gouden standaard, patiëntenpopulatie, omvang populatie, primair artikel, taal, evt. datum+argumenten voor datum) Is het gekozen artikel een relevant artikel gezien het voorafgaande klinische probleem Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten uit de bijdrage hier genoemd? Zijn de belangrijkste methodologische criteria, zoals uitgebreid besproken in de bijlage, beknopt weergegeven en geïnterpreteerd in de CAT Evidence table: Zijn de belangrijkste uitkomsten samengevat in een tabel?
O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G
O V G Commentaar: Is een samenvattend oordeel over de methodologische kwaliteit van het beschreven onderzoek enerzijds en de methodologische O V G kwaliteiten van de test anderzijds gegeven? Is kritische gekeken naar de bruikbaarheid van de test (kosten, belasting,behandelbare aandoening, invloed op beleid door O V G toegenomen zekerheid over aan/afwezigheid aandoening? Zijn de overeenkomsten en verschillen tussen onderzoekspopulatie uit artikel en patiënt uit het scenario O V G bediscussieerd? Zijn de DW+ en/of DW- zoals gevonden voor de patiënt vertaald in termen van medisch handelen? O V G Bottomline: Wordt in de bottomline een zinvol antwoord geformuleerd op de O V G klinische vraag? Is de formulering van de bottom line kort, krachtig en toch O V G volledig? Totaal CAT: Eindoordeel CAT*: O V G U Beoordeling CAT: *als >6 O: onvoldoende, <=2 0 en 7-10 G: goed, als > 10 G en <=1 O: uitstekend, anders: voldoende
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
51
Beoordelingsformulier CAT prognostiek Onderdeel CAT Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, geslacht, aard en ernst aandoening, klinische setting, moment van presentatie, beschrijving prognostische probleem, belangrijkste prognostische variabelen) Volledig en beknopt geformuleerd? Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: patiënt, moment, uitkomst, periode? Is de vraag als een goedlopende vraag geformuleerd? Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario? Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? Is gekozen zoekstrategie goed opgebouwd? Is de motivering voor keuze artikel gegeven? (Past patiënt in patiëntenpopulatie, uitkomst, lengte follow-up, omvang populatie, primaire literatuur) Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten van het artikel hier genoemd? Zijn de belangrijkste methodologische criteria, helder, volledig en beknopt gepresenteerd en geïnterpreteerd? Evidence table: Zijn de voor de prognostische vraag belangrijkste uitkomsten op heldere wijze weergegeven? Bondig samengevat Commentaar m.b.t. toepasbaarheid: Is aangegeven in hoeverre de methodologische kwaliteit de bruikbaarheid van het artikel beïnvloedt? Is kritisch gekeken naar de bruikbaarheid van het artikel voor de patiënt (t0, setting, overeenstemming studiepopulatie- patiënt, verouderde diagnostiek / behandelingsmethoden)? Heeft student gekeken naar de implicaties van relevante prognostische factoren bij de patiënt? (ook als ze niet zijn vermeld in artikel) Heeft de student beredeneerd of prognose patiënt beter of somberder is o.b.v. afweging van algemeen oordeel in toepasbaarheid artikel en prognostische factoren? Bottomline: Wordt in de bottomline een zinvol relevant geformuleerd op de klinische vraag? Is de bottomline kort, krachtig en volledig geformuleerd? Eindoordeel CAT*: Toelichting:
Beoordeling
Opmerking
O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G
O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G U
*als >5 O: onvoldoende, als 8-11 G en <2 O: goed, als > 11 G en geen O: uitstekend, anders: voldoende
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
52
Beoordelingsformulier CAT therapie Naam student: Beoordelaar: Onderdeel CAT Klinisch scenario: Relevante onderdelen aanwezig? (o.a. lft, geslacht, aard en ernst aandoening, klinische setting, moment van presentatie, beschrijving therapeutisch probleem en met de interventie na te streven doel) Volledig en beknopt geformuleerd? Klinische vraag: Bevat vraag alle elementen: patiënt, intervention, control, outcome, time (PICOT)? Is de vraag als een goed lopende vraag geformuleerd? Sluit de vraag goed aan bij klinisch scenario? Search: Sluiten zoektermen goed aan bij klinische vraag? Relevante combinatie van (voldoende) methodologische en medische zoektermen? Is de motivering voor keuze artikel gegeven? (Past patiënt in patiëntenpopulatie, interventie, uitkomst, lengte follow-up, omvang populatie, primaire literatuur, redenen van eliminatie overige artikelen) Beoordeling artikel: Zijn de belangrijkste sterke en zwakke methodologische punten van het artikel hier genoemd? Zijn de belangrijkste methodologische criteria, helder, volledig en beknopt gepresenteerd en geïnterpreteerd? Evidence table: Zijn de voor de prognostische vraag belangrijkste uitkomsten en effectmaten op heldere wijze weergegeven? Bondig samengevat Commentaar m.b.t. toepasbaarheid: Is aangegeven in hoeverre de methodologische kwaliteit de bruikbaarheid van het artikel beïnvloedt? Is kritisch gekeken naar de bruikbaarheid van het artikel voor de patiënt (t0, setting, uitvoering interventie, co-interventies, subgroepanalyses)? Heeft student gekeken naar eventuele praktische toepasbaarheid, kosten-effectiviteit, juridische en/of ethische dilemma’s? Bondig geformleerd? Bottomline: Wordt in de bottomline een relevant antwoord geformuleerd op de klinische vraag? Is de bottomline kort, krachtig en volledig geformuleerd? Eindoordeel CAT*: Toelichting:
ID: Cluster: Beoordeling
Run: Opmerking
O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G
O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G O V G U
Beoordeling CAT:*als > 4 O: onvoldoende, als 9-12 G en geen O is goed, als > 12 G en geen O: uitstekend, anders: voldoende
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
53
7 Overzicht verrichtingen uit landelijk plan De aios moet aan het einde van zijn opleiding minimaal de volgende verrichtingen hebben gedaan: a. b. c. d.
oesophago‐gastro‐duodenoscopie haemostase bovenste tractus digestivus colonoscopie poliepectomie en haemostase onderste tractus digestivus
e.
sigmoidoscopie
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
300 25 200 50
200
54
8 Overzicht cursorisch onderwijs en richtlijnen Landelijk onderwijs Soort onderwijs
Minimaal aantal tijdens opleiding
Uren per keer
Uren tijdens opleiding
Cursus stralenhygiëne
1
16
16
AIOS onderwijs (Lunteren)
3
16
48
Cursus klinische hepatologie NVH
1
20
20
Cursorisch onderwijs Veldhoven
6
6
36
Hands‐on basiscursus flexibele endoscopie
1
16
16
De volgende richtlijnen zijn door de NVMDL geaccepteerd: -
Acuut leverfalen
-
Acute pancreatitis
-
Behandeling van chronische hepatitis‐B‐virusinfectie
-
Behandeling van chronische hepatitis‐C‐virusinfectie
-
Bloedingen tractus digestivus
-
Colorectale levermetastasen
-
Coloncarcinoom
-
Cystic Fibrosis
-
Diagnostiek en behandeling oesophaguscarcinoom
-
Oesophaguscarcinoom, samenvatting
-
Diagnostiek en behandeling van hereditaire hemochromatose
-
Doorverwijsrichtlijn chronische hepatitis B patienten
-
Endoscopische ingrepen bij patiënten met antistolling
-
Follow‐up na poliepectomie
-
Follow‐up na poliepectomie, samenvatting
-
Gastro‐oesofageale refluxziekte in de zwangerschap
-
Maagklachten
-
NSAID‐gebruik en preventie van maagschade
-
Perioperatief voedingsbeleid
-
Rectumcarcinoom
-
Sedatie en/of analgesie bij endoscopische ingrepen
De volgende richtlijnen zijn momenteel in voorbereiding: -
Diagnostiek en behandeling van coeliakie
-
Stoornissen in het gebruik van alcohol
-
Inflammatoire darmziekten
-
Maagcarcinoom
-
Obesitas
-
Sedatie en/of analgesie door niet‐anesthesiologen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
55
Deel B
Portfolio
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
56
Inleiding portfolio Overeenkomstig de richtlijnen is de aios verplicht een verzameling bij te houden van documenten waarin op systematische wijze de voortgang in de opleiding wordt gedocumenteerd. Het portfolio en het voortgangsgesprek hangen nauw met elkaar samen. Het portfolio levert de informatie op basis waarvan het voortgangsgesprek wordt gevoerd. Daarmee vormen zij een leidraad in de opleiding. Het portfolio is een verzameling van informatiebronnen en beoordelingsgegevens op basis waarvan leerdoelen geformuleerd kunnen worden en reflectie op het functioneren van de aios door zichzelf en anderen kan plaatsvinden. Tevens worden verplichte onderdelen hierin afgetekend en toetsuitslagen verzameld. Aan het eind is een schema opgenomen dat laat zien wat er op welk moment in de opleiding minimaal in het portfolio opgenomen moet zijn. Daarin is tevens een overzicht opgenomen met de minimale toetsing gedurende de opleiding. Een voorbeeld portfiolio kan gevonden worden op de MDL‐site. Het portfolio van de aios omvat ten minste de volgende onderdelen: - een individueel opleidingsplan (IOP) inclusief opleidingsschema - reflectieverslagen - de documenten ten behoeve van de toetsing / beoordeling van de aios (KPB, CAT, verslagen voortgangs‐ en beoordelingsgesprekken etc.) - stagebeoordelingen - de gehouden voordrachten en/of referaten - de gepubliceerde artikelen - de gevolgde cursussen, inclusief certificaten - deelname certificaten lokale, regionale en landelijke onderwijsdagen Individueel opleidingsplan vs opleidingsschema Bij aanvang van de opleiding stelt de aios in samenspraak met de opleider een individueel opleidingsplan (IOP) op. In een begeleidend opleidingsschema worden de verschillende stages in een tijdpad aangegeven (zie overzicht opleiding JBZ). Daarnaast zijn in het IOP de individuele leerdoelen van de aios opgenomen. De inbreng van de aios in het individueel opleidingsplan (IOP). De aios dient over zijn ontwikkeling te reflecteren. Dit kan enerzijds aan de hand van de gekregen feedback (KPB, CAT), maar daarnaast is het noodzakelijk dat de aios bijhoudt welke ervaringen aan de ontwikkeling van de competenties gedurende de stages hebben bijgedragen. De doorgemaakte ontwikkelingen dienen in een individueel opleidingsplan (IOP) bijgehouden te worden. Hierin dient de aios per stage aan te tekenen hoe er aan is gewerkt: bijvoorbeeld welk soort patiënten of pathologie er is gezien, wat er is geleerd en hoe dit is ervaren. Naast de toetsingsverslagen (KPB, CAT etc.) reflecteert de aios middels het IOP over de vorderingen in de opleiding en bespreekt dit met de opleider tijdens de voortgangsgesprekken. De aios is zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van zijn eigen portfolio. Zoals eerder gezegd is het portfolio een middel om tot een gefundeerd oordeel te komen, het is geen doel op zich. Daarom zijn slechts minimumeisen opgesteld waaraan de inhoud van het portfolio moet voldoen Naar eigen wens en noodzaak kan de opleider dit (laten) uitbreiden.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
57
Overzicht begeleiding individuele aios tijdens zijn opleiding Onderstaande figuur geeft de globale structuur weer van de begeleiding van de individuele aios gedurende zijn opleiding. b. Overzicht van het Kennismakingsgesprek met de opleider IOP Tijdens introductiegesprek stage afspreken cf plan: - Thema’s - Opleidingsactiviteiten
-
Toetsing
Bespreken: -
CV Opleidingstructuur Modelinstructie aios Opleidingsschema Leerdoelen voor de komende periode Thema’s Toetsing (KPB, OSATS, CAT etc.)
Voortgangsgesprek bespreken: - KPB’s - CAT - Verrichtingen – OSATS - Briefbeoordelingen - Reflectiegesprek - Leerklimaat - Dynamisch CV: - cursussen - voordrachten
Opleidingsactiviteiten: - Stage – KPB’s/ OSATS - CAT / referaten - Uitvoering taken - Onderwijs - Referaat etc.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
58
Het maken van een curriculum vitae Zie CV formulier Doel Curriculum vitae volgens vast stramien, zodat voor iedereen een snel te bekijken overzicht ontstaat. Wanneer De aios werkt het CV bij voorafgaand aan elk voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling. Werkwijze Opbouw van CV: - Statisch deel (voornamelijk): - Algemeen - Opleiding en diploma’s - Werkervaring Dynamisch deel: - Cursussen - Voordrachten - Publicaties - Lidmaatschappen, nevenactiviteiten, interesses Aandachtspunten Het dynamische deel wordt voor elk gesprek bijgewerkt door de aios.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
60
Het maken van een Individueel Opleidings Plan (IOP) Zie IOP formulier stages Doel Overzicht over het opleidingsniveau van de aios en het beloop hiervan. Concrete beschrijving van (persoonlijke) leerdoelen. Wanneer De aios vult dit in voor elk voortgangsgesprek en vult dit aan na het voortgangsgesprek. Werkwijze De aios blikt gestructureerd terug op zijn functioneren gedurende de afgelopen periode van 3 of 6 maanden, met name voor wat betreft zijn niveau van functioneren op de 7 verschillende competentiegebieden. Daarbij wordt de informatie gebruikt van de themakaarten, de toetsmomenten gedurende die periode en bewijsmaterialen dat is vergaard in de afgelopen periode (gevolgde cursussen, gegeven presentaties e.d.). De aios analyseert deze gegevens en schrijft zijn bevindingen op in het IOP formulier. Aandachtspunten - Wat waren de afspraken bij het vorige gesprek? - In hoeverre zijn de afspraken geëffectueerd? - Hoe kijkt de aios nu terug op de afgelopen 3‐6 maanden? - Welke sterkte‐zwakte analyse wordt nu gegeven en op basis van welk bewijs (bijv. worden alle competenties in de analyse betrokken; worden uitspraken gedaan die voortvloeien uit de verzamelde bewijsmaterialen; worden activiteiten genoemd die bijdragen tot het verbeteren van het functioneren voor wat betreft de “zwakke” punten dan wel het verder ontwikkelen van de “sterke” punten). - Welke afspraken dienen gemaakt te worden tot het volgende voortgangsgesprek. - Maak de afspraken zo specifiek mogelijk, haalbaar binnen een bepaalde tijdsperiode en toetsbaar.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
61
Het voeren van een introductiegesprek bij aanvang opleiding en bij aangaan van een stage Zie formulier introductiegesprek en stagegesprek Doel Afspraken te maken tussen de aios en opleider, cq supervisor over wederzijdse verwachtingen ten aanzien van het functioneren op de afdeling. Wanneer Bij de start van de opleiding en bij de start van de stages. Werkwijze Afgesproken wordt, afhankelijk van de voorgeschiedenis van de aios, welke (onderdelen van) leerdoelen in de komende periode aan bod zullen komen en getoetst zullen gaan worden. Zowel stagespecifiek (zie stageomschrijving) en stage onafhankelijke leerdoelen. Ook het aantal Korte Praktijk Beoordelingen en brief beoordelingen wordt afgesproken. Richtlijn is dat per aios per maand één KPB wordt afgenomen tot een totaal van 12 KPB’s per aios/ jaar. De aios en opleider bewaken beide of er tijdens de komende periode ook nog andere beoordelingen dienen te worden gegeven (360o feedback, CAT’s, OSATS, vaardigheidstoetsen etc.). Aandachtspunten introductiegesprek - Wat waren de sterke en zwakke punten van de aios in de voorafgaande periode. - Wat zijn de leerdoelen van de aios in deze periode. - Wat kan de aios leren in komende periode. Hierbij moet niet alleen gedacht worden aan medisch handelen, maar ook aan andere competenties als communicatie, samenwerking en organisatie. - Afspraken over welke leerdoelen worden getoetst. - Afspraken over hoeveel KPB’s worden afgenomen. Ook worden afspraken gemaakt over het inhoudelijk domein waar de KPB’s over gaan. - Afspraken over hoeveel briefbeoordelingen zullen worden afgenomen. - Afspraken over het eventueel gebruik van andere beoordelingsinstrumenten tijdens de stage. Tijdstip van eerstkomend voortgangsgesprek. - Alle gebruikte formulieren van de introductiegesprekken dienen te worden opgenomen in het portfolio.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
62
Het voeren van een voortgangsgesprek en geschiktheidsbeoordeling Zie voortgangsformulier Doel De aios en opleider bespreken het functioneren van de aios van de afgelopen periode en meer specifiek: de voortgang en het niveau van de verschillende competenties die de aios ontwikkelt. Het voortgangsgesprek kan beschouwd worden als een tussentijdse evaluatie gericht op specifieke leermomenten voor de komende periode. Bij de geschiktheidsbeoordeling wordt door de opleider een oordeel uitgesproken over de geschiktheid van de aios als toekomstig specialist. Wanneer Voortgangsgesprekken: jaar 1: iedere drie maanden, jaar 2: iedere zes maanden en daarna éénmaal per jaar. De aios wordt ieder jaar in zijn opleiding door de opleider beoordeeld of hij geschikt is de opleiding voort te zetten. Dat is een unilateraal oordeel. Op deze momenten kan de opleiding van de aios tussentijds worden gestaakt. Deze beoordeling vindt plaats conform formulieren van de MSRC (geldt dit nog steeds, A/B formulier). Bij een onvoldoende oordeel wordt dit formulier naar de MSRC gestuurd (geschiktheidbeoordeling). Werkwijze De aios en opleider bereiden beiden het voortgangsgesprek voor. De opleider stelt de agenda samen, mede op basis van de punten die door de aios worden aangedragen. Vraagt na bij leden opleidingsteam en andere medewerkers hoe de betreffende aios functioneert. De aios levert uiterlijk 1 week van tevoren de volgende stukken bij de opleider in: 1 Agendapunten voortgangsgesprek 2 Portfolio waaronder: a Zelfbeoordeling competenties (algemeen en specifiek); b Individueel Ontwikkelings Plan; c Leerdoel stageperiode; d Beoordeling KPB’s; Osats e Andere beoordelingen; f CV g Informatie m.b.t. relevante activiteiten op één of meerdere competentiegebieden; h Reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie. 3 Leerklimaat 4 Toekomst Aandachtspunten voortgangsgesprek/geschiktheidbeoordeling - Identificeren sterke en zwakke punten. - Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd. - Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt. - Bespreken van zelfreflectie en mate van overeenkomst en eventuele discrepanties met het oordeel van de opleidingsgroep - Bespreken leerklimaat voor de aios - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio - De opleider ziet erop toe dat er van het voortgangsgesprek / de geschiktheidsbeoordeling een schriftelijke verslag gemaakt wordt dat zowel door de opleider als door de aios ondertekend wordt. Dit verslag wordt aan het portfolio toegevoegd. - Onvoldoende oordeel dient in het dossier dat opleider van de aios heeft opgenomen te worden Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
63
Het beoordelen d.m.v. Korte Praktijk Beoordelingen (KPB) Zie diverse KPB formulieren Doel Het vastleggen en het nabespreken van het functioneren van aios op onderdelen van competenties door middel van observatie m.b.v. een gestructureerd beoordelingsformulier. Wanneer Op ieder moment tijdens de opleiding kan een aios geobserveerd worden op onderdelen van het functioneren. Dat betekent dat de observatiemomenten primair worden bepaald door de mogelijkheden die de bedrijfsvoering biedt. Binnen deze conditie verdient het aanbeveling de observatiemomenten zoveel mogelijk te spreiden. Zwakkere onderdelen kunnen dan vaker geobserveerd worden om te beoordelen of er verbetering is opgetreden. Werkwijze Het initiatief tot het afnemen van een KPB kan zowel door de aios als door de opleider/ supervisor genomen worden. Als regel geldt dat bij elke aios eenmaal per maand een KPB wordt afgenomen minimaal 10 per jaar. Waarover de KPB gaat wordt deels bepaald door wat de aios wil leren en deels door de klinische presentaties en de voor de opleiding relevante activiteiten van de betreffende stageplek. De inhoud van een KPB beperkt zich tot het beoordelen van een beperkt aantal competenties. Mogelijkheden voor KPB - overdracht, (grote) visite - poli/SEH/afdeling consult (anamnese, LO, probleem, DD) - acute opvang - (grote) visite - status - voorzitten van een multidisciplinair overleg - brief - patiënt/familie/‐gesprek - slecht nieuwsgesprek - voordracht/referaat Aandachtspunten bij de beoordeling van de KPB - Bepaal welke activiteiten waardevol zijn om aios te observeren en feedback te geven. - Houdt bij de observatiemomenten rekening met de leerdoelen van de aios genoemd in het introductie‐ en voortgangsgesprek. - Spreek tijdens introductie‐ of voortgangsgesprek al af wanneer en over welke taken in ieder geval een KPB wordt afgenomen. - Beoordeel aios op een beperkt aantal competenties. - Bespreek de observatie direct na met de aios. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Neem tijd voor de toetsing en de aansluitende bespreking van de resultaten. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te worden.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
64
Het beoordelen van het functioneren d.m.v. 360 feedback Zie formulier voor 360 feedback Doel Het verkrijgen van informatie over eigen functioneren door professionals die veel met de aios te maken hebben aan de hand van een gestructureerde vragenlijst. Wanneer In principe in het vierde jaar van de opleiding (zie tabel, blz 14). De aios en opleider kunnen besluiten dit frequenter te doen. Zeker bij twijfel over functioneren is dit een wenselijke optie. Werkwijze De aios overlegt met de opleider welke personen gevraagd dienen te worden om een oordeel te geven over het functioneren. De waarde van de beoordeling zit in het aantal en de diversiteit van de personen die gevraagd worden. Als richtlijn wordt voorgesteld om twee oordelen te verzamelen van twee aios, van twee stafleden van het opleidingsteam, van een medewerker van de behandelkamer en van iemand uit de verpleegkundige staf. Uit deze minimaal 6 oordelen destilleert de opleider een sterkte/zwakte analyse en bespreekt deze met de aios. Deze analyse met de onderliggende beoordelingen wordt opgenomen in het portfolio. Er bestaan momenteel goede digitale mogelijkheden voor het afnemen van een 360° feedback. Aandachtspunten bij de beoordeling 360° feedback formulier - Tussen aios en opleider wordt afgesproken welke personen bijdragen aan de 360° feedback. - De aios vraagt de professionals de formulieren in te vullen voor zover mogelijk; - De beoordelingen worden in principe gegeven door personen die niet wezenlijk bijdragen aan het beoordelingsproces van de aios. - De formulieren worden verzameld door de opleider - De aios is verantwoordelijk voor het verkrijgen van de informatie en de analyse ervan. - De opleider bepaalt welke weging wordt gegeven aan de verzamelde beoordelingen. - Alle gebruikte formulieren dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te worden.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
65
Critically Appraised Topic (en critical appraisal of literature) Zie KPB CAT/referaat/probeempatiëntbespreking Doel De Critical Appraisal of Literature en Critically Appraised Topic (CAL/CAT) zijn vormen om de algemene competentie “kennis en wetenschap” te ontwikkelen. De principes van evidence based medicine met het kritisch beschouwen van de verschillende onderdelen van de wetenschappelijke publicatie wordt hiermee beoordeeld. Daarnaast is het een instrument om de vakkennis te verbreden en de deskundigheid van collegae en andere professionals in de gezondheidszorg te bevorderen. Wanneer Iedere week wordt tijdens de overdracht of visite een onderwerp uitgekozen die volgens een vast rooster door een A(N)IOS wordt uitgewerkt en op een woensdagmiddag gepresenteerd. Werkwijze - CAT's zijn bedoeld als oefening in het wetenschappelijk denken over het klinisch handelen (aanvraaggedrag, therapiekeuze). Een CAT omvat de volgende stappen: - Beschrijving van een klinisch scenario (aan de hand van een patiënt van het ochtendrapport of naar aanleiding van casuïstiek besproken tijdens een grote visite); - Formuleren van een relevante klinische vraag naar aanleiding van dit scenario; - Beschrijven van het zoekproces met databronnen, sleutelwoorden en inclusiecriteria voor de gevonden artikelen; - Beschrijven van opzet en uitvoering van een wetenschappelijk onderzoek en beoordeling van de kwaliteit ervan; - Weergeven van de mate van 'evidence'; - De CAT voorzien van commentaar en conclusie over het toepassen van de bevindingen voor het geschetste scenario. - Middels een Power Point presentatie van maximaal 15 minuten wordt het resultaat gepresenteerd. De presentatie wordt bewaard en verspreid onder alle a(n)ios en leden opleidingsteam. De CAT's hebben betrekking op vier klinisch relevante domeinen: - Diagnostiek; - Prognose; - Therapie en (contra)indicaties; - Evaluatie van het gevolgde beleid. Toets Supervisor en overige aanwezige vullen nav de presentatie het KPB‐formulier CAT in. De aios neemt dit op in zijn portfolio.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
66
De briefbeoordeling Zie KPB briefbeoordeling
Doel Het vastleggen en nabespreken van de kwaliteit van de brieven (ontslag‐, polikliniek‐, consultbrieven etc.) d.m.v. een gestructureerd beoordelingsformulier. Wanneer Op ieder moment van de opleiding kan een briefbeoordeling plaats vinden. Hiermee kunnen met name de competenties medisch handelen en communicatie getoetst worden. De aios en opleider waken ervoor dat de briefbeoordelingen verhoudingsgewijs min of meer gelijkelijk (ontslag‐, polikliniek‐, consultbrieven e.d.) verdeeld is. Werkwijze Het initiatief voor een briefbeoordeling kan zowel bij de aios als bij een lid van de opleidingsgroep liggen. Alle briefbeoordelingen worden samen met de aios nabesproken.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
67
Incidentbespreking Doel Bespreken van situaties waar de aios veel van geleerd heeft / kan gaan leren. Wanneer Wanneer zich een bepaalde situatie heeft voortgedaan. Werkwijze De aios benoemt het incident tijdens deze bespreking. Te samen met alle aanwezigen wordt een keuze gemaakt welk incident besproken wordt. Met name de wat rol van de aios was en wat hier goed in was, wat er beter had gekund en wat het leerdoel van deze situatie is/is geweest. Voorbeelden van situaties: reanimatie, VIM, slecht nieuwsgesprekken, ontevreden of agressieve patiënten of familie, problemen tijdens overleg met andere werknemers in de zorg, moeilijke patiënten, etc. Aandachtspunten: - Beperken tot kern van de zaak; - Beperken in aantal; - Geen waarde oordeel, maar alternatieve oplossingen.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
68
Het beoordelen van het portfolio Doel Inzicht krijgen in en zicht krijgen op alle competenties van de aios MDL. Werkwijze Het portfolio is het verzamelpunt van alle informatie die over de aios beschikbaar is. De aios is verantwoordelijk voor deze informatie. Het portfolio wordt gebruikt als onderliggend document bij het voortgangsgesprek. Het portfolio dient naast andere formulieren (zie voortgangsgesprek) een week van tevoren te worden ingeleverd zodat de opleider de tijd heeft deze informatie te bekijken en nog om aanvullende informatie te vragen. De hieronder vermelde aandachtspunten vormen voor een belangrijk deel de agenda van het voortgangsgesprek. Aandachtspunten - Is het portfolio op tijd ingeleverd? (Zegt iets over de competenties organisatie en timemanagement.) - Bevat het portfolio minimaal de volgende informatie: zelfbeoordeling algemene competenties; - Themakaarten die zijn afgenomen tijdens de stageperiode; - Individueel Ontwikkelings Plan; - Beoordelingen KPB; - Andere beoordelingen; - Informatie m.b.t. relevante activiteiten op één of meerdere competentiegebieden; - Reflectie op eigen functioneren op basis van voorafgaande informatie. - Het bespreken van discrepanties in de beoordeling van de opleider/supervisor - De kwaliteit van de reflectie wordt beoordeeld: ‐ goede aansluiting met sterke en zwakke punten; ‐ juiste conclusies uit reflectie; ‐ er worden toetsbare voornemens gemaakt. - Identificeren sterke en zwakke punten. ‐ Vastleggen op welke wijze zwakke punten kunnen worden verbeterd. ‐ Vastleggen hoe deze verbetering getoetst wordt. - Wat is de kwaliteit van het totale portfolio. De opleider dient de informatie ten opzichte van elkaar te wegen. Is er twijfel over de kwaliteit van het portfolio dan is het wenselijk leden van de opleidingsgroep in het oordeel te betrekken. - Hoe ervaart de aios het “leerklimaat” op de afdeling? - Komen de afspraken gemaakt bij het introductiegesprek overeen met de werkelijk verrichte activiteiten? - Wat dient voor de volgende keer te worden afgesproken? En hoe kan dit getoetst worden? - Neem tijd voor de bespreking van de resultaten (minimaal 30 minuten). - Alle verslagen dienen te worden opgenomen in het portfolio. - Een onvoldoende oordeel dient in het dossier dat de opleider van de aios heeft opgenomen te worden.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
69
Deel C
Formulieren
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
70
Curriculum Vitae Algemene informatie Datum gesprek Curriculum Vitae bij aanvang opleiding Naam: Geboortedatum: Adres: BIG registratie: Telefoonnummer: E‐mail:
Ingeschreven opleiding In opleiding tot: In opleiding sinds: Lid van ...
Behaalde diploma’s:
Werkervaring: Voorgeschiedenis aios, reeds gelopen stages binnen Interne Geneeskunde of MDL als anios of elders, of op een andere afdeling als cardiologie/ longziekten/IC
Presentaties/congressen:
Publicaties en werken aan promotie, doen van onderzoek (idem wensen en mogelijkheden)
Opleidingsschema: schema tot op heden: huidige stage: opleidingsschema vervolg: wijzigingen opleidingsschema
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
71
Sociale omstandigheden en andere specifieke omstandigheden bv ten aanzien van gezondheid,
Andere relevante gegevens:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
72
Introductie/aanvangsgesprek Bespreekpunten bij aanvangsgesprek tussen opleider en aios: 1. Beoordeling reeds aanwezig portfolio, formulieren, punten van aandacht en van zelf benoemde leerdoelen 2. CV ingeleverd, gedateerd en gesigneerd? Arbeidscontract geregeld? 3. Verwachtingen van aios mbt (voor‐)opleiding en eventuele specifieke wensen 4. Wijzen op assistentenklapper 5. Toewijzen persoonlijk emailaccount en geven van aanwijzingen tot gebruik: wens om eigen JBZ emailadres te gebruiken voor correspondentie. 6. Werktijden, reeds geplande vakanties. Afspraken bespreken tav vakantieplanning. 7. Wat te doen bij ziekte 8. Uitleg opleidingsplan (stages, manier van visite lopen cf afspraken op de afdeling) 9. Verwachtingen mbt : a. verslaglegging, statusvoering, brieven: samenvatting status op vrijdag b. overleg met supervisor c. ontslagprocedures: trombosedienst, voorlopige ontslagbrief en dicteren ontslagbrief binnen 2 weken d. volgen onderwijs, casuspresentatie, refereren, intervisie, RODIN, COIG en voortgangstoets (boekje NIV) 10. Verantwoordelijkheid mbt diensten, dienstrooster, vakantie, vrije dagen 11. Voor de dienst ECG, X‐thorax kunnen beoordelen, procedure op MDL afdeling, consulten, SEH‐ dienst meelopen. 12. Verantwoordelijkheid naar co‐assistenten, wensen en ambitie mbt geven onderwijs. 13. Kennismaking met specialisten, unithoofden, secretariaat, omgangsvormen met verpleging en andere medewerkers. 14. Formele positie in zorgketen, verwijzen naar desbetreffende hoofdstukken assistentenklapper, omgangsvormen naar patiënten, duidelijk maken van positie 15. Wat te doen bij: a. Problemen b. Een klacht (zie gedragscode generiek plan) c. Prikaccidenten d. Agressieve patiënten 16. Portfolio uitreiken en bespreken: a. Lokaal opleidingsplan, stagebeschrijvingen b. Toetsinstrumenten: KPB, CAT, etc c. Introductie‐ en voortgangsgesprekken d. Besprekingen e. IOP 17. Voortgangsgesprekken: melding van voorbereiding hierop middels invullen zelfbeoordelingformulier en formulier tav beoordeling opleiding. In het eerste jaar in ieder geval 4 beoordelingen door directe supervisor. 18. Diverse opmerkingen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
73
Formulier introductiegesprek stage Introductiegesprek Naam aios Stage Periode/jaar Samenvatting gesprek Leerdoelen/competentie s uit vorige stages
Leerdoelen/competentie s bij komende stage
Naam supervisor Datum gesprek
Te toetsen leerdoelen/competenties binnen deze stage, inclusief hoe
Opmerkingen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
74
Formulier voortgangsgesprek oordeel opleider/aios algemene competenties Stage: Opleider:
Aios:
Datum:
Basisarts Schrijf uw overwegingen bij dit oordeel voor iedere competentie kort op. Welke individuele leerdoelen komen hieruit naar voren in de reflectie met de aios?
MDL‐arts
Handtekening gezien aios:
Handtekening gezien opleider:
© J.P.J Slaets interne geneeskunde UMCG v:21‐09‐07
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
75
Korte Praktijk Beoordeling algemeen Naam Aios: Type Patient: Focus van het contact:
Supervisor:
Wat is er goed? Wat kan er beter?
Handtekening gezien supervisor
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
76
Korte Praktijk Beoordeling algemeen Deelcompetentie 1: Bezit kennis en vaardigheid naar de stand van het vakgebied De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Deelcompetentie 2: Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence‐based toe. De AIOS verwerft specialistische kennis, en past deze adequaat toe, op het terrein van: Diagnostiek: Anamnese: de AIOS beheerst de vaardigheid van de anamnese tot in de details. Lichamelijk onderzoek: de AIOS is deskundig op het gebied van lichamelijk/fysisch‐diagnostisch onderzoek. Laboratoriumdiagnostiek: de AIOS leert gegevens uit het laboratoriumonderzoek te interpreteren en heeft kennis van afwijkende laboratoriumbevindingen behorend bij de specifieke interne ziektebeelden. Beeldvormende diagnostiek: de AIOS leert gegevens uit beeldvormende diagnostiek (radiologie, CT, MRI, echografie, isotopenonderzoek) te interpreteren en adequaat toe te passen. Functieonderzoek: de AIOS leert gegevens uit functieonderzoek te interpreteren en adequaat toe te passen Probleemoplossend vermogen: De AIOS beheerst het efficiënt opstellen van een probleemlijst met bijbehorende werkhypothesen in de vorm van een differentiaaldiagnose, daarbij gebruikmakend van de informatie direct bij de patiënt verkregen, alsmede integratie van overige diagnostische gegevens in combinatie met kennis en ervaring. Essentieel hierbij is de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Het bepalen van een effectief en doelmatig diagnostisch beleid behoort tot de specifieke deskundigheden van de MDL‐arts. Therapeutisch beleid: De AIOS is in staat om, op grond van de diagnostiek en context van de medische problemen, advies te formuleren over de behandeling, met name ten aanzien van leefstijl, voeding en farmacotherapie, niet‐farmacologische behandelingen en prognose. Speciale aandacht dient de AIOS te geven aan bijwerkingen op korte en lange termijn van het ingestelde therapeutisch beleid. Deskundigheid wordt vereist de evaluatie van het therapeutisch beleid. Farmacotherapie: De AIOS verkrijgt specifieke deskundigheid op het gebied van de farmacotherapie, stoelend op kennis van de farmacokinetiek en farmacodynamiek, mogelijkheden en beperkingen van de farmacotherapie, interacties en bijwerkingen van geneesmiddelen en het effect van polyfarmacie. Met name wordt deskundigheid vereist op het gebied van individualiseren van farmacotherapie. Deelcompetentie M3: Levert effectieve en ethisch verantwoorde patiëntenzorg. De aios: herkent en incorporeert ethische aspecten die bij medische beslissingen in het geding zijn, en is in staat morele vragen die in het medisch handelen ontstaan te analyseren. is in staat om de eigen morele standpunten met argumenten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden. neemt kennis van het binnen de afdeling geldende medische beleid en de regels, afspraken en protocollen, en past deze adequaat toe nover patiënten en collegae gezondheidswerkers te verantwoorden Deelcompetentie 4: vindt snel de vereiste informatie en past deze goed toe De AIOS verzamelt op een adequate wijze informatie rondom de zorg van een patiënt waarvoor hij de verantwoordelijkheid heeft aanvaard; hiertoe weet hij op gepaste wijze gebruik te maken van raadpleging van andere betrokkenen in het zorgproces resp. medische en niet‐medische deskundigen ( huisarts, specialisten, thuiszorg, GGZ, etc Communicatie deelcompetentie 1 Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. Communicatie deelcompetentie 2 -
Is in staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners. Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
77
KPB Overdracht Naam aios:
Supervisor:
Handtekening gezien aios:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
78
Leerdoelen Overdracht Communicatie deelcompetentie 4: Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. Samenwerking deelcompetentie 2: Verwijst adequaat. De aios is in staat naar de juiste persoon of instantie te verwijzen zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen. De aios vraagt adequaat consult en stelt hierbij de juiste vraag. De aios is in staat tot het interpreteren van consulten. Deelcompetentie 3: Levert effectief intercollegiaal consult. De aios is in staat een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden. De aios is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve zorg De aios is in staat de post‐operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het post‐operatieve traject. Reflectie deelcompetentie 3: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. De aios geeft blijk van besef dat voor het functioneren als MDL‐arts vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen De aios geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. De aios geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als MDL arts vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen. De aios geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken. De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogens liggen. Aandachtspunten voor supervisor (= dienstdoende achterwacht mdl) Tijdens overdracht van zorg de aios kan: Hoofd‐ en bijzaken onderscheiden Benoemt reële differentiaal diagnose Benoemt expliciet die zaken uit probleemlijst die niet binnen de werkdiagnose vallen Doet voorstellen voor aanvullend onderzoek Betrekt prognose van patiënt in het gevoerde beleid Neemt verantwoording voor gevoerd beleid Benoemt eigen twijfels over diagnostisch en therapeutisch handelen Is actief bij selectie te bespreken patiënten met rapportvoorzitter Kan uit de voeten met instructie om patiënten zonodig kort te bespreken Maakt problemen organisatie zorg bespreekbaar (hulponderzoeken, samenwerking andere specialismen)
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
79
KPB Dienst Naam aios:
Supervisor:
Handtekening gezien aios:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
80
Leerdoelen Dienst Communicatie deelcompetentie 4: Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. zorgvuldigheid door in het medisch dossier vast te leggen wanneer en waarover de patiënt is geïnformeerd. Samenwerking Deelcompetentie 2 Verwijst adequaat De aios is in staat naar de juiste persoon of instantie te verwijzen zowel in de eerste als in de tweede lijn en de mate van urgentie hierbij te bepalen. Deelcompetentie 3: Levert effectief intercollegiaal consult. De aios vraagt adequaat consult en stelt hierbij de juiste vraag. De aios is in staat tot het interpreteren van consulten. De aios is in staat een intercollegiale consultvraag adequaat te beantwoorden. Deelcompetentie 4 draagt bij aan een effectieve interdisciplinaire samenwerking en ketenzorg. De AIOS blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren. De aios levert in de praktijk een adequate bijdrage aan de continuïteit van zorg voor de patiënt Deelcompetentie Besteedt de beschikbare middelen voor de gezondheidszorg verantwoord De aios laat zien over de kennis en vaardigheden te beschikken om op passende wijze gebruik te maken van de beschikbare middelen en voorzieningen in de zorg, en bij te dragen aan een zo effectief en efficiënt mogelijke bedrijfsvoering en gezondheidszorgsysteem door: de indicatie voor eventueel aanvullend onderzoek adequaat te stellen. De aios houdt daarbij in de afweging tussen wel of geen aanvullend onderzoek rekening met: de te verwachten opbrengst (inclusief fout‐positieve/fout‐negatieve uitkomsten); de relevantie voor het verdere besluitvormingsproces; de wensen van de patiënt; de belasting voor de patiënt en zijn sociale omgeving: (bijvoorbeeld mantelzorg) en/of verwanten; (bijvoorbeeld genetisch onderzoek); - de eventuele complicaties en de kosten. Waar mogelijk volgens richtlijnen te werk gaan Deelcompetentie 3 Werkt effectief en doelmatig in een gezondheidszorgorganisatie De aios geeft er blijk van op de hoogte te zijn van de wijze waarop de afdeling en het ziekenhuis zijn ingericht en maakt adequaat gebruik van de diverse informatiestromen, procedures en protocollen Reflectie deelcompetentie 3: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. De aios geeft blijk: van besef dat voor het functioneren als MDL‐arts vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. van besef dat het voor het functioneren als MDL‐arts vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen. om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken. De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogens liggen.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
81
KPB (grote) visite Naam aios:
Supervisor:
Handtekening gezien aios:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
82
Leerdoelen (grote) visite Communicatie deelcompetentie 1 Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. Communicatie deelcompetentie 2 Is in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners. Communicatie deelcompetentie 2 Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld. Communicatie deelcompetentie 4 Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Samenwerking deelcompetentie 4: De aios blijkt in staat om adequaat in teamverband te kunnen functioneren, en daarbij de verschillende hiërarchische en functionele rollen te herkennen en te respecteren. Deelcompetentie 3: Levert effectief (inter‐)collegiaal overleg. De aios is in staat een vraag adequaat te beantwoorden. De aios is in staat de gezondheidstoestand van een patiënt te optimaliseren in relatie tot de operatieve zorg De aios is in staat de post‐operatieve patiënt te begeleiden en adequaat te reageren op problemen in het post‐ operatieve traject. Maatschappelijk handelen deelcompetentie 1: De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. Deelcompetentie 2 De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid; de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking; de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren. De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over: deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektebeelden. Deelcompetentie 3: De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming hiermee Deelcompetentie 4 De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
83
KPB gesprek met patiënt Naam aios:
Supervisor:
Handtekening gezien aios:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
84
Leerdoelen gesprek met patiënt Communicatie deelcompetentie 1 Is in staat om een voor de patiënt veilige omgeving te creëren met respect voor vertrouwelijkheid, privacy en autonomie Heeft een open houding ten aanzien van patiënten, ongeacht de eigen sekse of die van de patiënt, ongeacht levensfase, sociale en economische status, opleiding, etnische achtergrond, cultuur, seksuele geaardheid en levensovertuiging, en ongeacht de aard, de prognose en het stadium van hun gezondheidsprobleem of handicap. Communicatie deelcompetentie 2 Is in staat om staat om informatie te verzamelen en te synthetiseren gebruikmakend van andere bronnen zoals de familie, artsen en andere hulpverleners. Is in staat adequaat uitleg te geven over de bevindingen en over de redenen waarom (nog geen) verdere behandeling wordt voorgesteld. Communicatie deelcompetentie 3 Op een begrijpelijke en humane wijze te kunnen adviseren en voorlichten, met als doel om de patiënt zo veel mogelijk te betrekken bij de besluitvorming over het diagnostisch en therapeutisch beleid. Communicatie deelcompetentie 4 Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus. De aios geeft blijk van deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van statusvoering: verslag anamnese, lichamelijk onderzoek, problemenlijst, differentiaaldiagnose, aanvullend onderzoek, beloop, interpretatie adviezen consulten. De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Maatschappelijk handelen deelcompetentie 1: De AIOS heeft begrip voor de situatie van de patiënt (ook in uitzonderlijke omstandigheden) en diens sociale achtergrond. Hij toont persoonlijke belangstelling voor de patiënt en zijn omgeving en is zich bewust van mogelijke gevolgen van ziekte voor de gezinsleden en verdere omgeving (ook werkomgeving) van de patiënt. Hij houdt met de persoonlijke omstandigheden van de patiënt rekening bij zijn onderzoek, advies, behandeling en begeleiding. De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over praktische kennis en inzicht met betrekking tot: de somatische, psychische en sociale structuur en functies van mannen, vrouwen en kinderen, individueel en in onderlinge relatie; de levensfasen en de mogelijk verstorende factoren daarin; menselijk gedrag in verschillende omstandigheden met name in probleemsituaties en bij verschillende culturele achtergronden. Deelcompetentie 2 De AIOS beschikt over kennis en inzicht met betrekking tot de volksgezondheid: het belang zowel van preventie van langdurige arbeidsongeschiktheid als van het behoud van arbeidsgeschiktheid; de relatieve omvang van ziekte, handicap en sterfte en de verdeling daarvan in de bevolking; de determinanten van de volksgezondheid waaronder demografische, culturele, sociale en economische factoren. De AIOS laat in de praktijk zien te beschikken over: deskundigheid m.b.t. complicaties van chronische ziektebeelden. Deelcompetentie 3: De AIOS is in staat om te gaan met juridische aspecten van het systeem van de gezondheidszorg en handelt in overeenstemming hiermee Deelcompetentie 4 De AIOS kan verantwoordelijkheid dragen De AIOS kan omgaan met complicaties ten gevolge van het klinisch handelen Reflectie deelcompetentie 3 geeft er blijk van eigen gevoelens, normen en waarden te onderkennen in relatie tot existentiële vragen over leven, dood, ziekte en gezondheid en kan omgaan met medisch‐ethische vragen. geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als MDL‐arts vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening daarin, en van de medische professie in het algemeen daarin, kan beoordelen. De AIOS herkent irrationeel gedrag tussen professionals en maakt dit bespreekbaar. Reflectie deelcompetentie 3: Kent de grenzen van de eigen competentie en handelt daarbinnen. De aios geeft blijk van besef dat voor het functioneren als MDL‐arts vereist is dat hij eigen beperkingen kan onderkennen De aios geeft blijk om te kunnen gaan met onmachtsgevoelens. De aios geeft blijk van besef dat het voor het functioneren als MDL‐arts vereist is, dat hij grenzen en mogelijkheden van de gegeven situatie, van de eigen beroepsuitoefening en van de medische professie in het algemeen kan beoordelen. De aios geeft blijk van om te kunnen gaan met fouten van zichzelf of anderen, bij eigen fouten deze durft te erkennen tegenover patiënten en collega’s en er lering uit kan trekken. De aios heeft een eigenstandige zorgplicht en zal tijdens de opleiding geen handelingen verrichten die buiten zijn kennis en vermogens liggen. De aios kan onderhandelen over het medisch beleid De aios is in staat eigen morele standpunten te verduidelijken en tegenover patiënten en collegae gezondheidsmeedwerk te verantwoorden.
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
85
CAT/referaat/probleempatiëntbespreking Naam aios:
Reflectant:
Handtekening gezien aios:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Wat is er goed? Wat kan er beter? Handtekening gezien supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
86
Leerdoelen CAT/referaat/probleempatientbespreking Communicatie Deelcompetentie 3 Bespreekt medische informatie goed met patiënten en familie, en anderen De aios is in staat op een gestructureerde en effectieve wijze medische informatie naar anderen te verwoorden Aandachtspunten Technische aspecten: lay‐out dia’s, bewaken tijd, heldere agenda, afgebakend onderwerp, vermijd afdwalen, gebruik pointer Verbale communicatie: Contact met zaal, intonatie, tempo, dia’s ter ondersteuning dwz niet voorlezen van..., woordkeus Houdt rekening met kennisniveau publiek Presentatie, houding, uitstraling, boeiend? Uitstraling Het adequaat samenvatten Kan met powerpoint een presentatie vorm geven Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 1 Beschouwt medische informatie kritisch. Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 2 Bevordert de verbreding en ontwikkeling van wetenschappelijke vakkennis. Kennis en Wetenschap Deelcompetentie 4 Bevordert de deskundigheid van studenten, AIOS, collegae, patiënten, verpleegkundigen en andere betrokkenen in de gezondheidszorg. Organisatie Deelcompetentie 4 Gebruikt ICT adequaat voor optimale patiëntenzorg en voor het eigen leerproces (incl bij‐ en nascholing). Aandachtspunten Focus, afbakenen onderwerp Relevantie Samenhang Niveau van detaillering Wetenschappelijk niveau (kritische waardering (appraisal): beoordelen van de wetenschappelijke kwaliteit van de literatuur, inclusief design, methode en analyse; dit gaat over interne en externe validiteit en vormen van vertekening (bias en confounding) CAT: formuleert PICO; licht zoekstrategie toe; licht selectie literatuur toe Is in staat elektronische databestanden te ontsluiten Reflecteren Deelcompetentie 2 Kan reflecteren met zichzelf. Reflecteren Deelcompetentie 4 Reflecteren met een professional. Aandachtspunten Wetenschappelijke reflectie: wat is de betekenis van deze kennis, wat zijn de implicaties, wat voegt het toe aan de praktijkvoering, zowel persoonlijk als in het algemeen. Eigen visie, onderkent onzekerheden. ‘reflection‐on‐action’: terugkijkend op handelingen uit het verleden, de ‘evidence’ plaatsen in de context van een individuele klinische gebeurtenis; dat kan ook betekenen gemotiveerd afwijken van deze “evidence” . Autonomie : Selectie onderwerp (CAT: door eigen praktijk ingegeven; Referaat: doet voorstel dat past bij het thema van de week) Geeft onzekerheden of onduidelijkheden aan Kan omgaan met feedback en vragen uit gehoor. Heeft zich hierop voorbereid Volgt eerder gegeven adviezen ter verbetering op, zoekt wanneer aangewezen hulp bij derden Nodigt inhoudsdeskundigen actief uit om aanwezig te zijn
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
88
KPB Briefbeoordeling Naam Aios:
Reflectant:
Handtekening gezien AIOS:
Handtekening gezien supervisor:
Datum:
Wat is er goed? Wat kan er beter?
Wat is er goed? Wat kan er beter?
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
89
Leerdoelen Briefbeoordeling Medisch Handelen deelcompetentie 2 Past het diagnostisch en therapeutisch arsenaal van het vakgebied goed en waar mogelijk evidence‐based toe De aios geeft blijk dat hij pathofysiologisch kan denken en juiste conclusies heeft getrokken op basis van (differentiaal) diagnose, onderzoeken, ziekteverloop en behandeling. Dit wordt kort, bondig en op heldere wijze weergegeven: de integratie van gegevens uit de anamnese, lichamelijk onderzoek en voortgezet onderzoek. Voorgeschiedenis: De relevante voorgeschiedenis is chronologisch weergegeven met vermelding van jaar ziekte/operatie. (Tip: controleer op volledigheid oa mbv oudere correspondentie. Zie ook in de PC en verwijs typiste hiernaar, vul ontbrekende gegevens aan). Anamnese: De relevante, ernstige hoofdklacht(‐en) is kort bij de tractus anamnese (dus niet alle tracti vermelden) beschreven De huidige status quo is duidelijk vermeld De ziektegeschiedenis is bondig en adequaat weergegeven Onderzoeksbevindingen en conclusies Bevindingen lichamelijk onderzoek is bondig en volledig beschreven, inclusief bloeddruk, etc Bevindingen van diagnostiek zijn helder weergegeven. Bij afwijkende waarden: vermeld de hoogte en de eenheden van de bepaling. Bij verbetering of verslechtering van bepaalde bepalingen: beschrijf beloop: dus bijv. Hb 3,2 stijgend tot 7,0 mmol/l na transfusie. Bij normale waarden: vermeld niet de uitslag, maar alleen dat de bepalingen normaal waren: bijv. normaal bili, AF, GammaGT, ASAT, ALAT, Amylase . Kweken: Kort met datum en uitslag Rontgen onderzoek: vermeld kort de conclusie. Endoscopisch onderzoek beschrijven relevante conclusies zijn helder weergegeven Bespreking: hoofddiagnose is kort beschreven therapie en in het kort het verloop staan beschreven vervolgens zijn neven diagnosen met therapie en verloop beschreven volledige medicatie met juiste dosering, inclusief evt. stopdatum van medicatie gepland follow‐up beleid is goed aangegeven de reden van follow‐up is aangegeven Communicatie Deelcompetentie 4 Doet adequaat mondeling en schriftelijk verslag over patiëntencasus De aios geeft in de praktijk blijk van: deskundigheid en zorgvuldigheid op het gebied van het schrijven van brieven betreffende de behandeling op het gebied van de MDL‐ ziekten (waarin o.a.: reden van opname, anamnese, lichamelijk onderzoek, laboratoriumonderzoek, röntgenonderzoek, verder onderzoek, consulten, conclusie, eventueel beloop of bespreking, medicatie bij ontslag, prognose, informatie gegeven aan de patiënt). Aandachtspunten Communicatie familie het inlichten van familie/omgeving is vermeld indien van toepassing Helderheid brief De brief is compact Aanhef brief is correct: opnameperiode en reden van opname De brief heeft een logische opbouw: adressering aan huisarts, aanvang, voorgeschiedenis, anamnese, bevindingen lichamelijk onderzoek, bespreking en samenvatting kopie gestuurd aan: Specialisten waar patiënt onder controle is (indien relevant) Specialisten, die patiënt in consult hebben gezien tijdens opname De brief bevat geen irrelevante informatie overbodig jargon is vermeden Samenvatting: medische diagnose is puntsgewijs beschreven (geen nadere toevoegingen als therapie noodzakelijk) Tot slot aandachtspunten bij dicteren: Bandjes verkrijgbaar op secretariaat MDL. Binnen 2 weken na ontslag moet de brief aan de huisarts gedicteerd zijn en bij de huisarts en andere behandelaars binnen zijn! Er mogen geen statussen van de polikliniek meegenomen worden naar huis of naar de afdeling. Dicteer de brief namens de specialist die “kliniekarts/supervisor” was tijdens opname. Meld daarbij: specialist die de huidige opname superviseerde. Patiënt wordt teruggezien door: (naam van specialist bij wie patiënt bekend is) Deze brief bevat de informatie die ik graag heb als ik de volgende arts ben die de patiënt ziet
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
90
IOP begin stage Naam Aios:
Supervisor:
Datum:
Stage: Stage specifieke leerdoelen zie stagebeschrijving
Individuele leerdoelen: Handtekening gezien AIOS:
Handtekening supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
91
IOP einde stage Naam Aios:
Supervisor:
Datum:
Stage: Stage specifieke leerdoelen: Wat is er goed? Wat kan er beter?
Individuele leerdoelen: Wat is er goed? Wat kan er beter?
Handtekening gezien AIOS:
Handtekening supervisor:
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 3
92
OSATS (Objective Structured Assessment of Technical Skills) Beoordelaar: AIOS: Verrichting: Complexiteit:
___________________________________ datum ______________ ___________________________________ opleidingsjaar ________ ___________________________________ laag
gemiddeld
hoog
Weefselgevoel 1 Gebruikt frequent onnodige kracht of veroorzaakt weefsel‐ schade door onjuist gebruik instrumenten
2 3 Gaat zorgvuldig om met weefsel, incidenteel weef‐ selschade
4 5 Consistente zorgvul‐ dige behandeling weefsel met minimale weefsel‐ schade
Tijd en beweging 1 Frequent onnodige bewegingen
2 3 4 5 Redelijk efficiënte beweging‐ Economische bewegingen, en, nog enkele onnodige maximale efficiëntie bewegingen
Hanteren van instrumenten 1 Maakt herhaaldelijk onzekere en/of onhandige bewegingen
2 3 Kundig gebruik van instru‐ menten, komt af en toe stijf of kundig onhandig over
4 5 Vloeiende bewegingen,
2 3 Kent de namen van de meeste instrumenten en gebruikt het juiste instrument op het juiste moment
4 5 Duidelijk bekend met de benodigde instrumenten, correcte benaming
Instrumentenkennis 1 Vraagt regelmatig verkeerde instrumenten of onjuist gebruik van instrumenten Gebruik van assistentie 1 Zeer matige instructie assis‐ tentie of onvoldoende gebruik assistentie
2 3 Gebruikt assistentie grootste deel van de tijd adequaat
4 5 Gebruikt assistentie strate‐ gisch, benut deze optimaal
Voortgang endoscopie 1 Stopt frequent met scopieren, vraagt vaak om instructie
2 3 Demonstreert voorwaartse planning, gestage vordering endoscopie
4 5 Duidelijke planning van endoscopie, moeiteloos van de ene stap naar de volgende
Kennis van procedure 1 Onvoldoende kennis, heeft bij bijna elke volgende stap specifieke instructie nodig
2 3 4 5 Kent de meest belang‐ Demonstreert een grote rijke aspecten van de mate van kennis van de endoscopie hele endoscopie
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
94
Vragenlijst voor 360º observatie Communicatie Is rustig, vriendelijk en belangstellend? Stelt gerichte, open vragen, vraagt indien nodig door? Staat open voor verbale‐ en non verbale reacties en emoties? Geeft duidelijk uitleg en kan slecht nieuws overbrengen? Is accuraat met medische verslaglegging? Informeert over voor‐ en nadelen, alternatieven en risico's? Controleert of de informatie begrepen is?
1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4 4
5 5 5 5 5 5 5
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2
3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3 3
4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4 4
Samenwerking en organisatie Waardeert de kennis en ervaring van collegae? Is flexibel en staat open voor nieuwe ideeën? Blijft stabiel en kalm in moeilijke situaties? Draagt bij aan de kwaliteit van het team? Hecht belang aan het oordeel van anderen? Houdt zich aan afspraken en het afgesproken beleid? Is zorgvuldig met de overdracht van zorg? Kent het belang van intercollegiaal overleg? Is win ‐ win gericht? Kan feedback accepteren? Kan fouten / tegenslagen erkennen? Geeft correct feedback op het functioneren van anderen?
Professionaliteit Zet zich in voor patiënten? Neemt actief deel aan besprekingen / reflectie? Stelt hoge eisen aan eigen prestaties? Stelt zich voor, legt het doel van komst uit? Is o.m. op de hoogte van het dossier en de toestand van de patiënt? Neemt vragen, zorgen, onzekerheid en emoties serieus? Is punctueel en komt afspraken na? Heeft aandacht voor de sociaal / psychologische aspecten? Heeft hoge ethische maatstaven? Is zorgvuldig bij het lichamelijk onderzoek en waarborgt de privacy? Houdt rekening met wensen van anderen? Bewaart het beroepsgeheim? Benadert alle patiënten gelijk?
5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5 5
Opleidingsplan maag-darm-leverziekten Jeroen Bosch Ziekenhuis 2010 versie 2
95