Op weg naar zelfstandigheid voor jongeren bij de RIBW

Op weg naar zelfstandigheid voor jongeren bij de RIBW

Brochure voor verwijzers

ribw arnhem & veluwe vallei

3

Voorwoord Voorwoord Werkwijze Wonen Stap voor stap naar zelfstandigheid Aanmelden Contactgegevens

Colofon Uitgave van RIBW Arnhem & Veluwe Vallei © maart 2014

tekst: Tekstproducties, Annemieke Uittenbroek eindredactie: RIBW Arnhem & Veluwe Vallei ontwerp: ontwerpbureau Voltage, Nijmegen fotografie: Stef Verstraten, Nijmegen drukwerk: Rikken Print, Gendt

3 4 8 11 14 15

Sinds 2006 biedt de RIBW Arnhem & Veluwe Vallei begeleiding op het gebied van wonen en leven aan jongeren met een psychiatrische achtergrond en/of ernstige psychosociale problemen. In beschermde woningen of bij de jongere thuis leren ze vaardigheden die nodig zijn om zo zelfstandig mogelijk te leven. Jongeren stromen bij ons in tussen de 12 en 18 jaar. Zij hebben geen intensieve behandeling meer nodig en willen of kunnen (tijdelijk) niet meer thuis wonen. Zij hebben behoefte aan een woonplek met begeleiding op het gebied van wonen, leren, werken en vrije tijd. De begeleiding is gericht op ontwikkeling van de mogelijkheden, met als doel zelfstandigheid. Dit kan stapsgewijs in de verschillende woonvormen van de RIBW AVV met als laatste stap zelfstandig wonen buiten de RIBW.

4

5

Werkwijze Jongeren zijn veerkrachtig, volop in ontwikkeling en bezitten kwaliteiten die de RIBW AVV optimaal wil benutten. Onze werkwijze kenmerkt zich door resultaat- en doelgericht werken. We werken in drie fasen met de jongeren. Wanneer een jongere binnenkomt, start de observatieperiode van drie maanden. Na die periode stellen we leerdoelen vast waarmee de jongere in de tweede fase aan de slag gaat. In de laatste fase werken we toe naar doorstroom of uitstroom naar Beschermd of Begeleid Zelfstandig Wonen (ambulante begeleiding). Iedere jongere heeft gedurende dit traject een persoonlijk begeleider (PB-er), en een schaduw-PB-er als contactpersoon vanuit het begeleidingsteam.

opvoedingsverantwoordelijken. Ook jongeren stimuleren we steun en hulp binnen hun eigen familie en netwerk te zoeken.

Intake

Competentiegericht werken

Jongeren die zich aanmelden, worden samen met hun ouders en verwijzer uitgenodigd voor een oriëntatiegesprek. Als blijkt dat een jongere op zijn plek is bij ons, krijgt hij of zij een plaatsingsgesprek; hierbij zijn ook de orthopedagoog, het regiohoofd en zo mogelijk de persoonlijk begeleider van de jongere aanwezig. Daarin bespreken we de specifieke hulpvraag en vragen de jongere naar zijn of haar motivatie om bij de RIBW AVV te komen wonen. We bespreken wat ze willen leren en we maken afspraken over de ontwikkelpunten waar we in de eerste periode mee aan de slag gaan.

Wij werken volgens het competentiemodel. Dat houdt op hoofdlijnen in dat we doelgericht werken aan de hand van een aantal levensgebieden zoals persoonlijke verzorging, onderwijs, sociale vaardigheden en relaties.

Samenwerken met ouders Zodra de jongere bij de RIBW AVV woont, plannen de zorgcoördinator en de persoonlijk begeleider een gesprek met de jongere en hun ouders waarin afspraken worden gemaakt en wederzijdse verwachtingen afgestemd worden. We werken nauw samen met ouders en betrekken hen zoveel mogelijk bij de begeleiding, want zij blijven tenslotte de

Samenwerking met behandelaars In onze regio werken we samen met organisaties zoals Karakter, Pro Persona en dr. Leo Kannerhuis. Als een jongere vanuit een behandelinstelling bij ons komt wonen, werken we zorgvuldig aan een soepele overgang. We maken afspraken over de voortzetting van de behandeling en de samenwerking rondom de jongere.

Per levensgebied geeft de jongere aan wat hij kan en wat hij wil ontwikkelen, de begeleider vult op basis daarvan aan. Ook de ouders en betrokken hulpverleners hebben hierin een belangrijke rol. De doelen leggen we vast in een persoonlijk plan dat ieder half jaar geëvalueerd wordt en waarna nieuwe doelen gesteld worden. Binnen de dagelijkse routine werken we met kleine concrete werkplannen aan de vaardigheden die nodig zijn om de doelen te bereiken. De jongere ontwikkelt zich in zijn eigen tempo en op de manier die het beste past. De begeleiding is individueel, direct en persoonlijk. Aanvullend op de begeleiding biedt de RIBW AVV het zorgprogramma Locus aan. Dit is een behandelprogramma met modules op het gebied van educatie, training en therapie die speciaal ontwikkeld zijn voor onze doelgroep.

6

7

Mission Possible

School en werk

Voor de jongsten werken we daarnaast met Mission Possible. De naam zegt het al: de methodiek gaat uit van het positieve. De begeleiding richt zich niet op het probleem, maar op de oplossing en wat er wél goed gaat. Jongeren stellen doelen voor zichzelf en samen met hen kijken we welke stappen nodig zijn om die doelen te realiseren. Een wezenlijk onderdeel van de methodiek is het betrekken van supporters in de vorm van familie en vrienden en het vieren van successen.

School en/of werk is een belangrijk onderdeel in het leven van de jongeren. Naast het feit dat de jongere hiermee werkt aan zijn toekomst en zelfstandigheid, biedt school of werk ook een duidelijke structuur en daginvulling. Om jongeren zo goed mogelijk te kunnen begeleiden op dit vlak onderhoudt de RIBW AVV intensief contact met scholen en andere instanties.

Sociale contacten en activiteiten Herstelondersteunend werken: ZO De RIBW AVV werkt herstelondersteunend. We noemen dat ZO, en dat staat voor Zelfontwikkeling en Ontplooiing. Dit zijn de twee belangrijkste ingrediënten voor herstel. ZO symboliseert de eigen koers die iedere cliënt kiest om tot herstel te komen. In onze begeleiding is die eigen koers het uitgangspunt. Eigen kracht is een belangrijke pijler van ZO. Om deze eigen kracht aan te boren organiseert een werkgroep van jongeren en begeleiders jaarlijks diverse activiteiten.

Ons team Onze teams bestaan uit begeleiders en medewerkers begeleiding die de jongeren gezamenlijk ondersteunen binnen de woonvorm. De gedragswetenschappers geven inhoudelijk begeleiding en consultatie aan de teams. Het regiohoofd is eindverantwoordelijk.

Het ondernemen van activiteiten en ontwikkelen van een stevig en ondersteunend sociaal netwerk is een belangrijk doel binnen de begeleiding van de RIBW AVV. Ervan uitgaande dat het wonen binnen de RIBW tijdelijk is, is het belangrijk dat jongeren hun sociale leven steeds meer buiten de RIBW gaan ontplooien. Het uiteindelijke doel is dat zij een eigen netwerk hebben waarop ze kunnen terugvallen als ze zelfstandig wonen.

Medicatie Ons doel is dat jongeren hun eigen medicijnen tijdig innemen en (leren) beheren. Waar nodig ondersteunen begeleiders hierbij. De afspraken over medicijngebruik leggen we expliciet vast in het cliëntdossier. Het voorschrijven of veranderen van medicatie is voorbehouden aan de behandelaar van de jongere.

8

9

Wonen Groepswoningen Presikhaaf In de woonwijk Presikhaaf heeft de RIBW AVV een aantal woonlocaties. Presikhaaf is voor onze jongeren een prettige woonplek met scholen en een winkelcentrum dichtbij en de binnenstad op bus/fietsafstand. In een gewone straat liggen zeven groepswoningen dichtbij elkaar. Zij hebben hun eigen voordeur en hun eigen sfeer. Iedere jongere heeft zijn eigen kamer en er is een gemeenschappelijke woonkamer, keuken en sanitair. In twee van deze huizen wonen jongeren die nog meer structuur en regelmaat nodig hebben. Er is 24-uurs begeleiding aanwezig die de jongeren ondersteunt en bijstuurt als dat nodig is.

zijn. De begeleiding in deze woonvormen is erop gericht dat de jongere zo veel mogelijk zelfstandig leert functioneren. Desondanks kan de begeleiding intensief zijn. Zo kan het een goede opstap naar zelfstandig wonen zijn voor jongeren die een sterke behoefte aan autonomie hebben en gevoelig zijn voor de prikkels die het samenwonen en delen van een woning met andere jongeren met zich meebrengt. Van daaruit kan de begeleiding ambulant voortgezet worden. Voor alle jongeren in Presikhaaf is ’s nachts en in de weekenden begeleiding aanwezig en oproepbaar.

Villa Dennenheuvel In de andere groepswoningen wonen jongeren die zich zo ver ontwikkeld hebben dat de verwachting is dat zij binnen een jaar op een veilige manier op zichzelf kunnen wonen. Zo kunnen zij een jaar oefenen met zelfstandigheid terwijl begeleiding nog dichtbij is. In de wijk verspreid, maar op loopafstand van deze zeven woningen, ligt een aantal twee- en driepersoonswoningen voor jongeren die zelfstandig wonen met begeleiding aan huis. Er zijn dagelijks contactmomenten en als dat nodig is, kunnen jongeren een beroep doen op de dienstdoende begeleider.

In Villa Dennenheuvel hebben we drie etages waar jongeren met verschillende ondersteuningsbehoefte wonen. Op de tweede etage krijgen jongeren intensieve begeleiding met zowel individuele als groepsactiviteiten. Op de eerste etage is de begeleiding minder intensief en afgestemd op de individuele zorgvraag. Daarna kan de jongere eventueel doorstromen naar de begane grond; hier wonen jongeren zo zelfstandig mogelijk, maar ze kunnen wel een beroep doen op de begeleiding die 24-uur aanwezig is in het pand. Verder is er een grote gezamenlijke ruimte voor ontspanning en activiteiten.

In de groepswoningen is er veel aandacht voor het aanleren van praktische vaardigheden op het gebied van wonen, sociale druk, omgaan met regels en structuur, budgetteren etcetera.

Groepswonen op de Boulevard Heuvelink

Eenpersoonsappartementen Presikhaaf Daarnaast zijn er zes eenpersoonsappartementen en een tweepersoonsappartement in het gebouw waarin ook ons regiokantoor en de inloopruimte voor cliënten gehuisvest

Op de Boulevard Heuvelink is een nieuwe groepswoning voor jongeren van 12 tot 15 die (tijdelijk) niet meer thuis kunnen wonen. In deze woonvorm is 24-uursbegeleiding aanwezig. Er is ruimte voor 8-10 jongeren. In de woonvorm is er veel aandacht voor het groepsproces en gezamenlijke (sport)activiteiten.

10

11

Stap voor stap naar zelfstandigheid Centraal Wonen

Jongeren 12 – 15

Jongeren die al veel vaardigheden ontwikkeld hebben vanuit de andere woonvormen en toe zijn aan zelfstandig wonen, maar die nog wel de veiligheid en vertrouwdheid van de RIBW nodig hebben, kunnen terecht in een Centraal Wonen-complex. In een nieuw gebouw in Presikhaaf zijn acht eenpersoonsappartementen voor deze jongeren. Zij huren zelfstandig en ontvangen ambulante begeleiding van de RIBW AVV.

Sinds 2013 richt de RIBW AVV zich ook op jongeren vanaf 12 jaar. Jongeren in deze leeftijdscategorie hebben specifieke begeleiding nodig. Voor ouders en jongeren heeft het grote impact dat thuiswonen na een behandelperiode niet meer gaat. We gebruiken de methode Mission Possible om jongeren positieve ervaringen te laten opdoen. Daarnaast werken we, net als bij de andere jongeren, competentiegericht.

De juiste plek

“Mijn ouders waren eerst verdrietig dat ze zelf niet voor me konden zorgen, maar nu zijn ze trots op me.”

Cliënten stromen in op het gewenste en geschikte moment. Op grond van hun leeftijd en hun ondersteuningsvraag plaatsen we jongeren in een van de woningen. Op de volgende pagina’s leest u welke ondersteuning passend is voor elke leeftijdscategorie.

Als de jongeren 14 of 15 jaar zijn, kunnen zij, indien terug naar hun ouders geen optie is, doorstromen naar een andere woonvorm waar zich nieuwe ontwikkelmogelijkheden aandienen.

14+ instroom De jongeren stromen vanaf 14 – 16 jaar binnen in de 7-persoons groepswoningen of in een 4-persoons woonvorm. De jongeren krijgen er intensieve 24-uursbegeleiding. Alles is erop gericht de overgang vanuit de behandeling zo soepel mogelijk te laten verlopen. We werken met de methode competentiegericht werken, aangevuld met modules uit het Locus behandelprogramma dat in de woonvorm wordt aangeboden. Daarnaast kunnen zij, op indicatie, gebruikmaken van behandeling die gericht is op stabilisatie en versterking, zoals cognitieve therapie en systeemgerichte interventies. Voor meer

12

13

informatie hierover verwijzen we u naar de folder Locus: een basis leggen voor zelfstandigheid. Tijdens de evaluatiemomenten in de begeleiding, kijken we of de cliënt weer naar huis kan of dat doorstroom naar een minder intensieve woonvorm voor zelfstandigheidstraining nodig is.

klaar zijn om zelfstandig te gaan wonen, ondersteunen we ze hier graag optimaal bij. Omdat het vinden van een geschikte woning niet altijd makkelijk is, heeft de RIBW AVV met de woningcorporatie en de gemeente Arnhem afgesproken dat de jongeren een ‘kanskaart’ kunnen krijgen. Dit houdt in dat de jongeren met voorrang recht hebben op een zelfstandige woonruimte, met of zonder verdere begeleiding van de RIBW AVV. Voor de jongeren voor wie deze stap nog te groot is, zetten we een vervolgtraject in gang naar Centraal Wonen in Presikhaaf of naar een andere regio van de RIBW AVV voor 18+.

16+ doorstroom In deze fase doen we steeds meer een beroep op de eigen vaardigheden, de zelfstandigheid en de eigen verantwoordelijkheid van de jongeren. We werken intensief met het competentiegericht werken om de ontwikkeling positief te prikkelen en ondersteunen. Ook in deze fase kan de jongere gebruikmaken van de modules uit het Locus behandelprogramma. Als het nodig is kunnen jongeren, op indicatie, gebruikmaken van kortdurende behandelmodules. In deze fase is er nog altijd 24-uursbegeleiding in de nabijheid.

“Ze helpen me hier zelfstandig te worden. Ze leren me alles gestructureerd aan te pakken en daar word ik rustig van.” 18+ uitstroom Met onze ontwikkelingsgerichte werkwijze bereiden we de jongeren erop voor dat ze vanaf hun 18 jaar kunnen uitstromen naar zelfstandig wonen met ambulante begeleiding. De meeste jongeren in deze leeftijdscategorie verlangen daar steeds meer naar. Als ze

“De andere jongeren mochten me wel. We helpen elkaar ook bij problemen en steunen elkaar.”

14

15

Aanmelden

Contactgegevens

Instroom en aanmelding

Regiokantoor Arnhem Jeugd Laan van Presikhaaf 192a 6826 HE Arnhem T (026) 365 03 40

Voor jongeren tot 23 jaar is een AWBZ-indicatie van Bureau Jeugdzorg nodig. We richten ons op jongeren tussen de 12 en 18 jaar met een gemiddelde intelligentie. Het accent ligt bij hen niet meer op behandeling, agressie-regulatie en ze gebruiken geen (hard) drugs. Het eerste contact met de RIBW AVV verloopt via het Voordeurteam op het Centraal Bureau. De medewerkers van dit team informeren en adviseren u graag over de mogelijkheden. Twijfelt u of de RIBW AVV iets voor uw cliënt is, dan kunt u dit in het telefonisch spreekuur inbrengen. De medewerker en de orthopedagoog van het Voordeurteam voeren de intakegesprekken. Zij begeleiden ook de plaatsing. Het Voordeurteam houdt iedere werkdag een telefonisch spreekuur van 9.00 tot 13.00 uur. Zij zijn bereikbaar op telefoonnummer (026) 442 42 36. U kunt het Voordeurteam ook een e-mail sturen: [email protected].

Financiën: eigen ouderbijdrage Beschermd Wonen binnen de RIBW AVV is geïndiceerde zorg en wordt betaald vanuit de AWBZ/Wmo. Voor jongeren onder de 18 jaar blijven de ouders tijdens het wonen bij de RIBW AVV verantwoordelijk voor de kosten van onderhoud (kleding, zakgeld, reis- en ontspanningsgeld). Jongeren vanaf 18 jaar betalen een wettelijk verplichte eigen bijdrage aan het CAK.

RIBW Arnhem & Veluwe Vallei Centraal Bureau Velperweg 11 6824 BC Arnhem T (026) 442 42 36 F (026) 445 75 35 www.ribwavv.nl [email protected] Het Voordeurteam is bereikbaar via [email protected] en op werkdagen van 9.00 tot 13.00 uur via telefoonnummer (026) 442 42 36.

Op weg naar zelfstandigheid voor jongeren bij de RIBW

Brochure voor verwijzers

ribw arnhem & veluwe vallei