Op weg naar 50.000 ‘Nul-op-de-meter’ woningen in 2020 10 september vond de ‘kick-off’ van het regionale ‘nul-op-de-meter’ programma plaats. Het programma heeft als doel bestaande initiatieven te bundelen, zodat we als regio sneller, goedkoper en slimmer de ‘nul-op-de-meter’ doelstellingen kunnen realiseren. Onderstaande personen (zie foto) hebben zich die dag gecommitteerd om bij te dragen aan de ambitie van 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020.
Staat u hier nog niet tussen, maar draagt u al wel actief bij aan de ‘nul-op-de-meter’ ambities? Of wilt u ook meedoen? Neem dan contact op met Irene ten Dam, domeinmanager Groen bij Economic Board Utrecht, via
[email protected], en noteer alvast de vervolgbijeenkomst op 29 januari in uw agenda!
In navolging van de bijeenkomst op 10 september heeft de organisatie de belangrijkste opbrengsten, bevindingen en actiepunten besproken en zijn de eerste vervolgstappen in gang gezet. Hierbij sturen wij u een update, inclusief een korte vooruitblik.
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
Opbrengsten tot nu toe Tijdens de Get Connected op 10 september en uit de evaluaties is gebleken dat bewonersverleiding een integraal onderdeel is van alle doorbraakissues. Daarnaast blijkt in de praktijk dat het logischer is om een onderscheid te maken tussen koop- en huurwoningen. Dit betekent dat het regionale programma voortaan de volgende indeling kent:
wordt
Vervolg
Proces
De Economic Board Utrecht werkt momenteel actief aan de onderstaande overkoepelende trajecten binnen het programma:
Per doorbraakissue zijn er drie groepen en daarmee drie actiesporen te onderscheiden, zo bleek aan de doorbraaktafels op 10 september. Het ‘nul-op-de-meter’ programma probeert hen in de vorm van een estafette of wielerwedstrijd te activeren.
1) Er wordt onderzocht of en op welke manier het Center of Expertise Smart Sustainable Cities de regie op zich wil nemen van het regionale ‘nul-opde-meter’ programma, in nauwe samenwerking met Ucreate (het Center of Expertise van de creatieve industrie) en alle bestaande samenwerkingspartners. Hierbij wordt ook gekeken welke rol het consortium van 033-Energie in de realisatie van de regionale ambitie kan spelen. 2) Economic Board Utrecht, provincie Utrecht en de gemeenten voeren namens de U10 verkennende gesprekken over een mogelijk fonds rondom industrialisatie fees.
Zo hebben de woningcorporaties die al actief bezig zijn op 10 september aan de doorbraaktafel ‘Woningcorporaties’ bijvoorbeeld afgesproken een actief regionaal leerplatform te ontwikkelen. Hiervoor worden het komende jaar diverse bijeenkomsten georganiseerd, om daarmee ook de (achter)volgers en het peloton te enthousiasmeren.
2
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
1) Koplopers Doen al en weten wat hen te doen staat Actie: Versnellen 2) (Achter)volgers Begrijpen het ‘nul-op-de-meter’ concept, hebben de intentie om mee te doen, maar kijken het nog even aan Actie: Verleiden om het stokje over te nemen en ook actief deel te nemen (Community of Practice) 3) Peloton Zijn nog niet overtuigd van het ‘nul-op-de-meter’ concept of kennen het nog niet. Potentieel geïnteresseerden Actie: Exploreren wat ‘nul-op-de-meter’ hen zou kunnen bieden. Enthousiasmeren en informeren (Community of Practice) De koplopers zijn grotendeels bekend (zie bijlage). Het ‘nul-op-de-meter’ programma probeert de koplopers zoveel mogelijk een podium te bieden, zodat de (achter)volgers en het peloton enthousiast raken. Wilt u zich aanmelden voor de groep van (achter)volgers of het peloton? Of hebben we u over het hoofd gezien en bent u al dusdanig actief dat u tot de koplopers behoort? Neem dan contact op met Irene ten Dam, domeinmanager Groen bij Economic Board Utrecht, via
[email protected].
Doorbraakissues Voor de doorbraakissues zijn in navolging van de bijeenkomst op 10 september diverse actiepunten vastgesteld, waaraan door de koplopers al actief wordt gewerkt. HUUR Voor wat betreft de huurwoningen wordt er momenteel door de koplopers gewerkt aan concrete doelstellingen. Gemeenten Utrecht en Amersfoort hebben als zogenaamde Hoogspringer-steden expliciete doelen. Gemeente Amersfoort heeft een doel van 1000 ‘nul-opde-meter’ huurwoningen in 2020. Gemeente Utrecht spreekt over alle woningen met slechte energielabels naar ‘nul-op-de-meter’. Ook bij woningcorporaties in andere gemeenten, zoals Soest en Lopik, is dynamiek op dit gebied. Woningcorporaties, gemeenten en huurders die aan de slag willen, worden vanuit het project ‘Van Stroomversnelling tot Waterval’ gefaciliteerd. Dit project wordt uitgevoerd door de Natuur en Milieufederatie Utrecht, samen met de provincie Utrecht en programma Energiesprong. Met alle spelers in deze provincie hebben we goede hoop dat we eind 2016 in de provincie Utrecht minimaal 1.500 ‘nul-op-de-meter’ huurwoningen hebben gerealiseerd.
3
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
KOOP De koplopers werken momenteel aan de doelstelling van 100 voorbeeldwoningen eind 2015. Vanaf 2016 willen zij minimaal 1.000 ‘nul-op-de-meter’ koopwoningen per jaar opleveren.
Het aanbod moet worden afgestemd op bewonersprofielen (persona’s, communicatieboodschap, communicatiekanalen etc.) De proceskant moet worden uitgewerkt tot een ketensamenwerking, om tot een gezamenlijk aanbod te kunnen komen
Voor de eerste 100 woningen bedragen de kosten per woning €60.000. Bouwers geven aan dat zij na deze eerste 100 woningen de ‘nul-op-de-meter’ oplossing aan kunnen bieden voor €45.000, dankzij industrialisatie van concepten. Zij willen zich gezamenlijk inspannen voor minimaal 200 extra woningen, na de 100 voorbeeldwoningen.
Tijdens de regiotafel op 20 november zal hierover verder worden gesproken.
Bewoners zullen per woning €45.000 betalen, conform de prijs die eind 2015 op de markt geldt voor ‘nul-op-demeter’ renovaties. Voor de eerste 100 woningen zal er daarmee een aanvullende financiering nodig zijn van €1.500.000. Hiervoor worden momenteel verkennende gesprekken gevoerd om een fonds met industrialisatie fees op te zetten.
Landelijke invulling Platform31 zet zich actief in voor het volgende:
REGIONAAL BEDRIJFSLEVEN Voor de doorbraakissue Regionaal Bedrijfsleven zijn de volgende actiepunten vastgesteld:
Het technisch aanbod dient afgestemd te worden op type woningen en type bewoner (starter, 50+, minima etc.)
FINANCIERINGSOPLOSSINGEN Binnen de doorbraakissue Financieringsoplossingen wordt gewerkt aan een aantal landelijke en regionale actiepunten.
Medio 2015 komt er een nieuw taxatiemodel waarbij energiebesparing formeel gewaardeerd kan worden. In 2015 wordt er meer duidelijk over de general explain regeling door banken, waarmee een deel van de energiebesparing meegenomen wordt in inkomen/lastenbepaling voor financiering. (Begin 2016 moet er een wetgeving komen die de general explain regeling opvolgt)
4
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
Er wordt gelobbyd voor een verlenging van de looptijd en/of een verhoging van de leen-ruimte van leningen uit het Nationaal Energiebespaarfonds
Regionale invulling Daarnaast wordt er verkend of het Garantiefonds Collectieve Energieprojecten kan worden ingezet voor ‘nul-op-de-meter’ renovaties en of dit wellicht kan worden vertaald in VVE-financiering ‘nul-op-de-meter’. Tot slot zal er naar verwachting vanaf 2017 meer volume in ‘nul-op-de-meter’ woningen worden gerealiseerd, waardoor financiering via Europese Investeringsbank (EIB) of beleggers interessant wordt. REGIONAAL BELEID Bouwers die de ‘nul-op-de-meter’ propositie in de markt zetten, roepen lokale overheden op hun vergunningenbeleid op elkaar af te stemmen. Dit om te voorkomen dat iedere bouwer in elke gemeente opnieuw het gesprek aan moet gaan wat wel en niet mag en kan. Daarom organiseert de Natuur en Milieufederatie Utrecht, samen met provincie Utrecht en Energiesprong een inhoudelijke bijeenkomst voor gemeenten. Landelijk is er een Taskforce Procedurele Stroomversnelling aan het werk om op gebied van Bestemmingsplannen, Bouwbesluit, Welstand en Flora en Faunawetgeving aanpassingen te realiseren die ervoor zorgen dat ‘Nul-op-de-meter’ renovaties optimaal mogelijk worden gemaakt. Vooral bestemmingsplannen en welstandbeleid moeten op lokaal niveau aangepast worden. BEWONERS Hoewel bewonersverleiding dus een integraal onderdeel vormt van alle doorbraakissues, is NMU voornemens in samenwerking met Ucreate, lokale energie-initiatieven, gemeenten, energiesprong, wijkverenigingen, de aanbodkant en financiers ook specifiek met dit issue aan de slag te gaan. Er wordt toegewerkt naar een aantrekkelijk aanbod dat aansluit op de wensen en behoeften van de bewoners, dat voldoende aanknopingspunten biedt om te kunnen worden opgeschaald om de uiteindelijke doelstellingen in te lossen. Ervaringen, learnings en inspiratie kunnen worden gedeeld in de community of practice voor lokale energie initiatieven. NMU en Ucreate proberen binnen het regionale programma afspraken te maken voor het vervolgtraject.
In de eerste fase zouden expertmeetings en veldwerk moeten plaatsvinden, waarin de doelgroep(en) in kaart worden gebracht en de mogelijke propositie(s) worden gecreëerd. In de daaropvolgende creatieve fase zouden de propositie-richtingen tot prototypes worden ontwikkeld. Aan de hand van deze Service Blueprints worden dan de materialen ontwikkeld die nodig zijn voor realisatie. De doelstellingen voor 2016 zijn hiermee heel concreet, namelijk:
getoetste en onderbouwde ‘nul-op-de-meter’ proposities die aansluiten op de wensen en behoeften van de doelgroep vier initiatieven die een project hebben lopen met minimaal één ‘nul-op-de-meter’ woning acht initiatieven die zijn gestart met voorbereidingen voor een ‘nul-op-de-meter’ project 30 initiatieven die op de hoogte zijn gebracht van de ontwikkelingen rondom ‘nul-op-de-meter’
Kennisvragen binnen het regionale ‘nul-op-de-meter’ programma Binnen het regionale ‘nul-op-de-meter’ programma staan kennisvragen centraal die gevaloriseerd dienen te worden binnen het programma: Hoe schalen we op om de opgave in 2020, maar ook een klimaatneutrale provincie te realiseren in 2040? (scenario-denken, roadmaps, gebiedsaanpak) Hoe gaan we nieuwe technologieën toepassen en welke? Hoe gaan we leerervaringen in de beroepspraktijk borgen, bijvoorbeeld door bij- en nascholing van de bouwketen? Hoe komen we tot een open en praktische wisselwerking tussen kennis en praktijk? Neem als voorbeeld ‘anti-geluid concepten’ of het ‘rebound effect’; een duurzaam huis versus duurzaam gedrag, hoe gaan we daarmee om? Als de huizen ‘nul-op-de-meter’ zijn, maar de bewoners gaan hier niet duurzaam mee om, wordt het beoogde effect niet behaald. Hoe pakken we dit aan?
5
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
Hoe komen we tot en wat zijn oplossingen voor onmogelijke opgaven? Hoe bijvoorbeeld om te gaan met huishoudens die tot de minima behoren en een woning hebben die ‘onder water’ staat qua woningwaarde/ hypotheekwaarde. Of welke fysieke oplossingen zijn er om appartementen binnen grote appartementencomplexen om te bouwen tot ‘nul-op-de-meter’ appartementen?
Get Connected Magazine In het volgende Get Connected magazine komt een ‘nul-op-de-meter’ vervolgartikel. In het vorige magazine stond een eerste introductieartikel over ‘nul-op-demeter’. In het nieuwe artikel komt een korte terugblik op 10 september, een update van de stand van zaken na 10 september tot nu en een eerste blik in de toekomst. Deadline artikel 1 december.
6
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
Vervolgbijeenkomsten na 10 september
In de aanwezigheid van minister Stef Blok en Prins Carlos Bourbon de Parme ondertekenden 175 partijen, waaronder bouwbedrijven, makelaars/taxateurs, banken, hypotheekverstrekkers, gemeenten, energie-coöperaties, renovatiewinkels en garantie-instellingen op de bijeenkomst 29 september de Green Deal Koopwoningen. Deze Deal creëert voor honderdduizenden huiseigenaren de mogelijkheid hun rijtjeswoning compleet en duurzaam te vernieuwen van het geld dat zij normaal gesproken aan de energierekening kwijt zijn. De landelijke deal werd door 23 Utrechtse partijen ondertekend.
29 september 2014 Vervolgsessie Financieringsoplossingen
Als vervolg op de doorbraaktafel Regionaal beleid op 10 september, organiseert NMU samen met Energiesprong en provincie Utrecht op 11 november een vervolgsessie over eenduidig regionaal beleid; beleid dat renovaties naar ‘nul-op-de-meter’ optimaal faciliteert, waarbij gemeenten hun regels zoveel mogelijk op elkaar afstemmen. Aan het eind van de middag worden de resultaten van de werksessies opgeleverd aan de betrokken bestuurlijke trekkers van de U15-gemeenten van dit thema, en worden vervolgafspraken gemaakt. Meer info.
29 september 2014 Ondertekening Green Deal Koopwoningen Voorafgaand aan de officiële lancering van de deal zaten de financieringsinstellingen en makelaars/ taxateurs bij elkaar om een intakeproces uit te werken voor de opzet van een financieringsoplossing voor de ’nul-op-de-meter’ renovatie. Dit werd gedaan aan de hand van een aantal concrete voorbeelden van bewoners die een ‘nul-op-de-meter’ pilotrenovatie willen ondergaan in pilotgemeentes betrokken bij de deal. Voor elke Stroomversnelling gemeente zal een lokale vertegenwoordiger van de Hypotheker met lokale erkende makelaars/taxateurs voorbereid worden op het ‘nul-op-de-meter’ intakeproces, voorafgaand aan de persoonlijke ‘keukentafelgesprekken’. De makelaars/taxateurs zullen daarbij nu al de nieuwe waarderingsmethode gaan hanteren voor de bepaling van de waarde van de nieuwe energieprestatie van de woning; de waarde die vanaf medio 2015 landelijk ingevoerd gaat worden.
11 november 2014 Vervolgsessie Regionaal Beleid
7
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
29 september 2014 Ondertekening Green Deal Koopwoningen
20 november 2014 Regiotafel Green Deal Koopwoningen
Als vervolg op 10 september en op de ondertekening van de Green Deal Koopwoningen op 29 september, vindt op 20 november de regiotafel Green Deal Koopwoningen plaats. Deze bijeenkomst is op uitnodiging en wordt afgestemd met de reeds lopende activiteiten vanuit EBU en NMU. Zowel Stroomversnelling Koop en Stroomversnelling Huurpartijen zullen worden uitgenodigd. De regiotafel is bedoeld als kennismaking tussen vraag en aanbod en om acties in te zetten om te komen tot de eerste SV Koop pilotwoning.
Op 29 januari vindt de Get Connected ‘Nul-op-de-meter’ vervolgbijeenkomst plaats (ontvangst 13:00u, start 13:30u). Reserveert u deze datum alvast in uw agenda? Tijdens deze bijeenkomst is er voor partijen de gelegenheid zich – formeel, middels handtekening – bij Stroomversnelling Huur of Koop aan te sluiten. U ontvangt t.z.t. een uitnodiging met meer informatie. Hiervoor kunt u ook de website van Economic Board Utrecht in de gaten houden.
29 januari 2015 Get Connected ‘Nul-op-de-meter’ vervolgbijeenkomst 8
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
BLOG - Henk Broeders (voorzitter EBU) 19 september 2014 - Stelt u zich eens voor: u heeft geen energierekening meer. Het is dichterbij dan u denkt; uw huis kan namelijk door een combinatie van energiemaatregelen (denk aan isolatie, zonnepanelen) zo aangepast worden dat u net zo veel energie opwekt als dat u gebruikt. Deze renovatie betaalt u terug met het geld dat u anders aan uw energierekening kwijtraakt. En op de lange termijn betekent dat dus: winst! Duur? Ja, deze maatregelen kosten natuurlijk geld en vragen om een investering vooraf. Toch zijn deze technieken om twee redenen haalbaar en betaalbaar. Enerzijds vanwege het hoge tempo waarin de nieuwe technieken zich ontwikkelen. Anderzijds door een slimmer proces bij installatie- en bouwbedrijven door industrialisatie en standaardisatie vergelijkbaar met de auto-industrie. Ook banken willen meedenken over leencondities die een ‘nul-op-de-meter’ renovatie mogelijk maken. De meesten onder u zullen de benodigde investering niet zo op de plank hebben liggen. De kosten van de lening dienen lager te zijn dan de opbrengsten van de energiebesparing. Met de besparing op uw energiekosten financiert u dus uw maatregelen. Uw huis stijgt nog in waarde ook! Realistisch? Ja, als we met z’n allen de schouders eronder zetten. Dan is het in 2020 mogelijk dat 50.000 woningen in onze regio geen energierekening meer hebben. Natuurlijk zullen eerst de early adapters instappen. Later zal de massa volgen, zeker als de kosten inderdaad lager worden. Met de lage rente en de steeds goedkopere en betere ‘nul-op-de-meter’-oplossingen van het bedrijfsleven gaat het ons lukken. Dat was ook de sfeer die er hing tijdens de ‘nul-op-de-meter’ werkconferentie op 10 september. Bij veel partijen uit de regio heerst een grote bereidheid bij te willen dragen aan de realisatie van de ambitie van 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020. Onder gemeenten, die met eenvoudige en snelle vergunningsprocedures willen komen, (vergunning in één dag) als u bij hen aanklopt. Ook de Utrechtse creatieve industrie wil bijdragen, door voor de WAUW-factor te zorgen en u als bewoner enthousiast te maken voor het concept. De bouw- en installatiebedrijven zorgen voor slimme, betaalbare en betrouwbare producten en diensten en de financiële instellingen zorgen voor slimme financiering. Ook woningcorporaties kunnen en willen met hun woningvoorraad bijdragen, aangezien ‘nul-op-de-meter’ ook voor huurders van sociale huurwoningen interessant is. En last but not least zijn er de kennisinstellingen. Zo is de Hogeschool Utrecht nu al bezig studenten op te leiden voor deze nieuwe markt. Geweldig. Ivo Opstelten (@ivo_opstelten), lector ‘Nieuwe energie in de Stad’ aan de Hogeschool Utrecht en regisseur bij Energiesprong/ Platform31 (dus niet de minister Opstelten) presenteerde tijdens de werkconferentie dat 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen samen een economische waarde hebben van 2,2 miljard euro. Ook toonde hij aan dat ‘nul-op-de-meter’ een onderdeel van sociaal beleid is, in 2012 had namelijk 11% van de lage inkomensgroep onvoldoende geld voor verwarming in huis. Tot slot gaf hij aan dat Utrecht een uitstekende uitgangspositie heeft om de ambitie te realiseren. We presteren namelijk bovengemiddeld. Dat het bedrijfsleven deze giga-kans van 2,2 miljard euro ziet, zal u niet verbazen. Veel bedrijven in de regio zijn al aan de slag en weten dat als het hier lukt, de producten en diensten dan ook in de rest van het land, Europa en de wereld te verkopen zijn. De grootschalige uitrol van ‘nul-op-de-meter’ in de regio is goed voor 1.500 banen. Mooie voorbeelden te over die ons inspireren en het gevoel geven dat het gaat lukken. Ik denk meteen aan het consortium 033Energie ism.het ‘Centrum voor Duurzaam Renoveren’ en de proefwoningen van BAM Woningbouw en woningcorporatie Portaal in Soesterberg. Uw huis verdient het, uw portemonnee verdient het en het biedt onze ondernemers enorme kansen. En niet te vergeten: het milieu. Er zijn nog hobbels te nemen. Als Economic Board Utrecht werken wij met onze partners samen om deze hobbels weg te nemen, zodat ‘nul-op-de-meter’-oplossingen zo snel als mogelijk tegen een goede prijs beschikbaar zijn voor u. Met een groepsfoto bezegelden Utrechtse ondernemers, wetenschappers, politici en afgevaardigden van maatschappelijke organisaties op 10 september hun commitment dit voor elkaar te krijgen.
Geen energienota, Uw huis verdient het
Op weg naar 50.000 ‘nul-op-de-meter’ woningen in 2020
Bijlage
-
Lijst koplopers
regionaal programma ‘nul-op-de-meter’ woningen 1) 2) 3) 4) 5) 6) 7) 8) 9) 10) 11) 12) 13) 14) 15) 16) 17) 18)
033-energie ABN AMRO Ballast Nedam BJW Bo-Ex Centrum voor duurzaam renoveren Center of Expertise Smart Sustainable Cities De Alliantie Dura Vermeer Duurzame Energie Koepel Energie U Energiesprong / Platform31 Economic Board Utrecht Finance Ideas Gemeente Amersfoort Gemeente Eemnes Gemeente Houten Gemeente Utrecht
19) 20) 21) 22) 23) 24) 25) 26) 27) 28) 29) 30) 31) 32) 33) 34) 35) 36) 37) 38) 39) 40)
Goed Wonen (H)eerlijk Wonen (voorheen: SvgoU) Hier Klimaatbureau Mitros Natuur en Milieufederatie Utrecht Obvion Omnia Plegt Vos Portaal Provincie Utrecht Rabobank SBBS Seinen Projectontwikkeling SNS Bank Triodos Bank Utrecht Sustainability Institute Vallei Energie Van der Leij Van Wijnen Volker Wessels Well Design Zonnecomfort