Op naar 2025 Door: Watse van Balen 17 maart 2015
Uw Toekomst?
Strategieën • Op sectorniveau: wat komt op sector/zuivelketen af? • Op bedrijfsniveau: wat zijn cruciale beslissingen voor melkveehouders?
Schaalvergroting melkveehouderij 2000-2008 35
% bedrijven
30 25 20
2000
15
2008
10 5 0 00 <2
9 -39 0 0 2
9 -59 0 0 4
9 -79 0 0 6
9 9 .49 -99 1 0 0 8 00 1. 0
00 1.5 = >
35 30 % melk
25 20 15 10 5 0 <2
00
200
39 9
400
599
600
79 9
8 00
9 99 1.
-1 000
.4 9
9
.5 >=1
00
2000: 20% van de bedrijven > 500.000 = 40% van de melk
2008: 20% van de bedrijven > 800.000 = 40% van de melk
Toekomstbepalende ontwikkelingen melkveehouderij 1. Schaalvergroting 2. Groei van de wereldmarkt 3. Markt en maatschappij volgen melkveehouderij kritisch: aandacht voor zuivel = grote kans! 4. Duurzaamheid: welzijn, weiden, landschap, energie, milieu/NH3, klimaat/CO2/CH4 (PAS) 5. Trends voeding: gezond, natuurlijk, niet-dikmakend, smaak, slow food, gezond oud worden 6. NL: productie voor wereldmarkt én streekprodukt
5 thema’s
1. Ondernemerschap
Bedrijf 5. Personeel of automatisering?
4. Bedrijforganisatie KISS
Cruciale beslissingen 1. Hoe verbeter ik mijn ondernemerschap? 2. Hoe laat ik mijn bedrijf groeien? 3. Hoe bedrijf voorbereiden op prijsschommelingen? 4. Hoe hou ik mijn bedrijfsorganisatie eenvoudig? 5. Hoe maak ik bij extra werk afweging personeel of automatisering?
Belemmeringen voor creativiteit • Dat kan/wil ik niet • Dat past niet in Nederland • Melken moet binnen twee uur kunnnen • Personeel kun je hier niet krijgen • Beschikbare familie-arbeid bepaalt bedrijfsomvang • Samenwerking is verlies van zelfstandigheid • Mijn stal is versleten dus ik moet wel
Investering bij groei Productiemiddel Melkkoe (plus jongvee) Melkquotum Stal (excl. melkinstallatie) Grond Voeropslag Melkinstallatie Totaal
Per koe Per kg melk 1.500
0,19
0
0,00
4.000
0,50
0
0,00
1.000
0,13
0
0,00
6.500
0,82
Lasten per extra kg melk bij groei Financiële gevolgen van de extra kg melk
Investering per kg melk Voerkosten Veekosten Mestafvoer Energie en diversen Arbeid Omzet en aanwas Totaal exploitatie Rentelasten (4%) Aflossingen (in 8 jaar) Totaal rente en aflossing Totale lasten per extra kg melk
0,82 0,15 0,03 0,05 0,01 0,08 -0,02 0,30 0,02 0,10 0,12 0,42
Totale lasten voor 25% beste bedrijven
0,37
Tekort bij melkprijs van 0,35
-0,02
1. Zorg voor meer inzicht in het financiëel effect van de extra melk. Wat levert dat op?
2. Offer niet marge in de huidige situatie op om groei haalbaar Voordeel voor 25%-beste bedrijvente maken.0,05
Bij uitbreiding 50 melkkoeien/ 400.000 kg melk
-8.000
Succesvolle groei Kostprijs verlagen (25% beste)
Aflossen (tot < € 1,per kg melk)
Investeren (met + in winst)
De KISS-methode: Keep it Simple and Safe Bedrijfsorganisatie vereenvoudigen om: • Makkelijker werk over te dragen • Zelf meer overzicht te kunnen houden
De KISS-methode: 1. Zelfkennis en zelf-organisatie 2. Organisatie veemanagement – – –
Preventie Type koe Routing afkalfboxen, behandelstraat, zorgkoeien
3. Financieel mamagement: – – –
Investeren: de kunst van het weglaten Automatisering Ja/Nee? Kengetallen: sturen en monitoren
4. Personeel en arbeid – – –
Taakverdeling: verantwoordelijkheid, motivatie, resultaat Vaste dag-, week- en maandindeling Protocollen
Investeren in automatisering of personeel
Afweging: personeel of automatisering? 1. Wil ik personeel of automatisering? 2. Welke automatisering? 3. Welk type medewerker voor welke activiteit (vast, uitzend, STAP, ZZP, scholier, enz)? 4. Omgaan met personeel is te leren Conclusies: type personeel en soort automatisering
Investeren in automatisering of personeel? Investering
Investering
Extra jaarkosten
Bespaarde uren
Jaarkosten/ bespaard uur
€
€
Uren
€/uur
Jongveestal aanpassen
7.000
500
150
3
Kalverdrinkautoma at
5.000
750
200
4
Mestrobot
13.000
2.000
165
12
Beweegbaar voerhek
35.000
5.500
365
15
Boxenstrooier
7.500
1.100
75
15
100.000
15.000
300
50
7.000
1.000
15
66
Voerrobot Bredere maaier
Investeren in minder uren melken? Investering
Investering
Extra jaarkoste n
Bespaarde uren
Jaarkosten/ bespaard uur
€
€
Uren
€/uur
Melkstal 2x5 naar 2x10
60.000
7.200
550
13
Melker 5x/wk
0
12.500
500
25
Melker 10x/wk
0
25.000
1000
25
Melkrobot
250.000
29.000
1100
26
Draaimelkstal
365.000
27.000
800
34
Conclusies en aanbevelingen 1. Persoonlijke kwaliteiten + visie op markt → plan 2. Hoog saldo, lage vaste kosten en lage schuld: de remedie tegen groeipijn en prijsfluctuaties 3. KISS is het recept om het groeiende bedrijf goed te managen 4. Extra werk: persoonlijke voorkeur en kostenoverwegen bepalen: automatisering en categorie personeel
Vragen en discussie
