zondag 8 maart 2015 van 11 tot 17 uur Universiteit Antwerpen - Grote Kauwenberg 2 - 2000 Antwerpen Info en reservatie uantwerpen.be/kinderuniversiteit Voor alle nieuwsgierigen tussen 8 en 14 jaar
De Kinderuniversiteit van de Universiteit Antwerpen wordt georganiseerd in samenwerking met Technopolis, het Koninklijk Instituut voor Natuurwetenschappen en het Koninklijk Antwerps Genootschap voor Micrografie.
Verantwoordelijke uitgever: Universiteit Antwerpen Departement Communicatie Prinsstraat 13 2000 Antwerpen Fotografie: Vincent Jauniaux en Jesse Willems
Welkom aan de Kinderuniversiteit
Elk kind stelt zich heel wat vragen terwijl het de grote wereld leert kennen. Op de Kinderuniversiteit krijg je niet alleen de antwoorden, maar ontdek je ook de speelse kant van wetenschappen en het leven op de universiteit. Toverspiegels, gekke flubbers, reuzencamera’s, bizarre beestjes en auto’s die rijden op een houtskoolvuurtje nemen je mee naar een wereld die onwerkelijk lijkt, maar dichterbij is dan je zou denken. De Kinderuniversiteit is er speciaal voor alle kinderen en jongeren tussen 8 en 14 jaar. Maar ook ouders, grootouders, ooms of tantes, zussen en broers, meesters en juffen zijn welkom. Er worden ook enkele activiteiten voorzien voor de jongere broers en zusjes vanaf 6 jaar. Alle activiteiten zijn gratis. Deze elfde editie van de Kinderuniversiteit pakt uit met gevestigde waarden, maar er staan ook een heel aantal nieuwe activiteiten op de agenda. Die nieuwe proefjes, experimenten en workshops worden voor een deel georganiseerd door de wetenschappers en professoren van de nieuwe opleidingen van de Universiteit Antwerpen. Vanaf 1 oktober 2013 kan je op onze universiteit immers ook studeren voor vertaler/tolk, ingenieur, ontwerper of kinesist. Verderop in het programmaboekje zal je zien dat er professoren zijn die doorlopend experimenteren, anderen doen dat alleen op bepaalde uren. Hier moet je niet voor inschrijven en het kan best dat je mee mag helpen als je het een leuke proef vindt. Er zijn ook echte lessen zoals voor de universiteitsstudenten. Daar moet je minstens een halfuurtje stil voor zitten. De professoren en wetenschappers doen natuurlijk hun best om er een leuke les van te maken zodat je je geen ogenblik zal vervelen. Voor enkele van die lessen moet worden ingeschreven. Als je wil meedoen met onze workshops moet je vooraf kiezen en inschrijven via onze website www.uantwerpen.be/kinderuniversiteit. Om alle kinderen de kans te geven vragen we om voor maximum drie workshops in te schrijven. Er is een beperkt programma voor de jongere broers en zusjes van zes tot acht jaar die al een eerste kijkje nemen op onze Kinderuniversiteit. Zij kunnen de doe-opstellingen van Technopolis testen. Er rijdt ook een Proefmobiel rond, waarmee een reeks proefjes worden gedemonstreerd. Tenslotte interviewt Rick de Leeuw enkele van onze professoren en geeft Stijn Meuris een lezing over het einde van onze aarde en van het heelal.
1
Inhoudsopgave
Praktische informatie Kijk je ogen uit en doe mee Doorlopend en vrij toegankelijk Sporthal Tollende wereld . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . De wondere wereld van het heel kleine . . . . Ik zie wat jij niet kan zien … top secret . . . . Dinosauriërs aan de Kinderuniversiteit . . . . Spuitjes geven zonder pijn? . . . . . . . . . . . . . . Vurige wetenschapsshow . . . . . . . . . . . . . . . .
blz. 6 blz. 6 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7
Wandelgangen Gebouw K Koud, kouder, koudst . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wiskunde in de war . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Computeren Zonder Stroom . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Vieze beestjes in zuiver water . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Duizend Bruisballen en Gloeiende Augurken! . . . . . . .
blz. 8 blz. 8 blz. 9 blz. 9 blz. 9
Volg les zoals een echte student Vrij toegankelijk Zet je diepste frons op: Filosoferen met kinderen . . . . . . . . . . . . . . . . . Afval: opgesmurft staat netjes? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Lang zullen ze leven (10 – 14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Een teer onderwerp, geschikt voor nicotieners (13-14 jaar) . . . . . . . . . . Doorgedraaid?! Geestelijke gezondheid op een geestige manier . . . . Skeletten, botten en pezen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 11 blz. 11 blz. 11
Vooraf inschrijven Koken met Joris . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 12 Technopolis Wetenschappe-leuke show . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 13 Stijn en de sterren. Hoe lang gaat het hier nog duren? (10-14 jaar) . . . . . . . blz. 13
2
Workshops Vooraf inschrijven Baas van Europa voor één dag (12 – 14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 14 Goochelen met wiskunde . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 14 Neem je hond in de maling .... De Boemerang . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 15 Doktertje spelen, hoe leer je dat? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 15 TaPas for KIDS: een vergrootglas voor jouw talenten en passies (10-12 jaar) . . blz. 15 Mmmmmm …… lekker zoet (8-10 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 16 Chinees is cool! (10-14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 16 Braakballen pluizen . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 16 Maar een spelletje? (12–14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 16 Een brug van papier . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 17 Je eerste programma met beelden en geluid maken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 18 Kinderrechten voor de toekomst: duurzame ontwikkeling (9-14 jaar) . . . . . . . . . blz. 18 Economie: kinderspel! (10–14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 18 Oud schrift: paleografie (12-14 jaar) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 19 Haal eens DNA uit een kiwi! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 19 Opgepast: vreemde krachten aan het werk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 20 De vraagstaart: Rick de Leeuw interviewt wetenschappers en bekende breinen Vooraf inschrijven Professor Nina Hermans . . . . . . blz. 21 Professor Floris Wuyts . . . . . . . . blz. 21 Professor Karolien Poels . . . . . . blz. 21 Voor de jongere broers en zusjes Vrij toegankelijk Test je kennis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 22 De Proefmobiel . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . blz. 23 Overzicht activiteiten Overzichtsplan
3
Praktische informatie Waar?
Agora-gebouw op de hoek van de Vekestraat en de Grote Kauwenberg in het centrum van de stad Antwerpen. Daar is ook het onthaal.
Wanneer?
Gratis
Alle activiteiten worden georganiseerd op de Stadscampus van de Universiteit Antwerpen. De ingang van de Kinderuniversiteit ligt in het
De Kinderuniversiteit heeft plaats op zondag 8 maart 2015. De activiteiten starten om 11 uur en eindigen rond 17 uur.
Reserveren
De activiteiten waarvoor je moet reserveren staan in het programma aangeduid met een Reserveren kan vanaf zaterdag 7 februari om 10 uur. Doe het snel, want voor de helft van de activiteiten zijn de plaatsen beperkt. Om zoveel mogelijk kinderen de kans te geven om deel te nemen aan een workshop willen we vragen om voor maximaal drie workshops per kind in te schrijven.
Alle activiteiten zijn gratis.
Met het geprinte inschrijvingsformulier dient u zich aan te melden bij het onthaal. Dat kan op zondag 8 maart al vanaf 10.30 uur. Mocht u technische problemen ondervinden bij het inschrijven kunt u dat melden via het telefoonnummer 03 265 55 00 (Departement Communicatie). Inschrijven kan niet per telefoon.
Reserveren kan via www.uantwerpen.be/kinderuniversiteit.
Vervoer
De Stadscampus van de Universiteit Antwerpen ligt vlakbij het Centraal Station (zie plannetje). Je komt het best met de trein,
de tram of de bus. Parkeren kan eventueel in de parkings in de buurt van de Stadscampus. Meer info: www.uantwerpen.be/route.
Honger of dorst?
Middagpauze
Je kan de ganse dag voor een hapje en een drankje terecht in het Agora caffee, vlakbij de ingang van de Kinderuniversiteit, in Gate 15 tegenover de ingang van gebouw K of bij het kraam van De Hongerkiller.
4
Onze professoren en wetenschappers nemen ook allemaal een korte middagpauze. Het kan zijn dat sommige stands tussen 12 uur en 13 uur even niet bemand zijn.
Legende Gebouwen Reserveren verplicht via www.uantwerpen.be/kinderuniversiteit
Fysica
Letteren en filosofie
Technologie
Biologie
Rechten/jusititie
Milieu
Microscopie
Informatica
Vraagstaart
Chemie
Geneeskunde
Astronomie
Wiskunde
Economie
politiek
5
Kijk je ogen uit en doe mee Met onze wetenschappers en professoren Voor deze activiteiten is reserveren niet nodig. Je kan ze bijna allemaal doorlopend bezoeken tussen 11 en 17 uur. Neem zeker eens een kijkje!
Sporthal Agora, hoek Vekestraat - Grote Kauwenberg Tollende wereld
De aarde draait rond: dat weet toch iedereen! Maar als ik naar buiten kijk, zie ik wel de zon bewegen van zonsopgang tot zonsondergang. Hoe kunnen we dan zo zeker zijn dat het de aarde is die draait? Vroeger gingen wetenschappers prompt naar de gevangenis als ze durfden beweren dat de wereld niet stil stond in het centrum van het heelal! Met onze reuzenslinger kun je zelf vaststellen dat de aarde héél langzaam rond haar as draait. Je zult ook formules ontdekken waarmee je kan berekenen hoe vlug dat gebeurt. Kom in de loop van de dag een paar keer langs, en je zal zelf zien dat de aarde telkens een stukje verder is gedraaid.
Greet Eyckmans en Joris Dirckx nemen je mee naar één van de beroemdste experimenten uit de negentiende eeuw: de slinger van Foucault die ons toont dat de aarde draait als een tol.
6
De wondere wereld van het heel kleine Heb je al eens binnen in een plant gekeken? Met een microscoop kan je dat!
Kijk samen met het Koninklijk Antwerps Genootschap voor Micrografie door de microscoop naar dingen die je niet met het blote oog kan zien.
Ik zie wat jij niet kan zien … top secret
NIEUW
Een spannende activiteit rond geheimschrift en onzichtbare inkt. Dure 007-gadgets zijn niet nodig: met huis-keuken-tuin-gerief kan je teksten tevoorschijn toveren en weer doen verdwijnen.
Dit leer je aan de stand van de Toegepaste Ingenieurswetenschappen.
Dinosauriërs aan de Kinderuniversiteit
Het Museum voor Natuurwetenschappen zapt je terug naar het verleden, naar de tijd van de dinosauriërs of naar je eigen voorouders tijdens de ijstijd. Of zie je liever de wereld op zes poten voorbijlopen? Puzzel zelf een dinoskelet in elkaar of bewonder van dichtbij kriebelbeestjes zoals harige spinnen en kleurrijke insecten. Leef je zelf uit als een toekomstige paleontoloog met leuke doe-activiteiten uit ons paleoLAB of knutsel zelf een prachtige vlinder of bezige bij en leer meer over biodiversiteit. Kom dus zeker langs als je een hart voor de natuur hebt!
Dat kan allemaal aan de stand van het Museum voor Natuurwetenschappen.
Spuitjes geven zonder pijn? Pipi in een potje zonder morsen?
NIEUW
Aan onze Novosanisstand geven we graag meer uitleg over hoe onze Colli-Pee juist de eerste urine opvangt en waarom het prikken met onze VAX-ID juist zo pijnloos en efficiënt is. Met onze doe-het-zelf-activiteiten leer je waarom het zo belangrijk is om af en toe een plasje naar de dokter te brengen en je te laten vaccineren. Zeker komen dus!
Voor meer info over wie wij zijn, kan je altijd terecht op onze website: www.novosanis.com of onze Facebook-pagina: www.facebook.com/novosanis.
Vurige wetenschapsshow
Een voorstelling waarin op een geanimeerde en speelse manier allerlei wetenschappelijke principes worden gedemonstreerd. In deze show wordt op swingende wijze getoond waarom iets brandt, wat er eigenlijk gebeurt als iets geblust wordt of … juist ontploft. Een aanstekelijke voorstelling voor het hele gezin!
Een productie van Spelenderwijzer vzw Wanneer: 14.20 en 16.20 uur Duur: +/- 20 minuten
7
Wandelgangen gebouw K Koud, kouder, koudst
Wat is warmte? En hoe maak je dingen koud? Wat is het koudste plekje in het bekende heelal? Dat zijn maar enkele vragen waarop je hier het antwoord krijgt. Gassen, vloeistoffen en vaste stoffen krijgen andere eigenschappen wanneer ze
koud worden, en gaan over in elkaar. En bij de allerkoudste temperaturen krijg je een nieuwe toestand, die zich weer helemaal anders gedraagt dan de toestanden die je kent. Onze onderzoekers maken je zo enthousiast dat je het er warm van krijgt.
Bevroren balonnen worden zo broos als een zeepbel
Wiskunde in de war
Vind je wiskunde ingewikkeld? Geraakt je maag ervan in de knoop? Brengt het je haar in de war? Neem dan nu de touwtjes zelf in handen en ontrafel met ons de meest warrige puzzels.
Durf jij samen met de onderzoekers van het Departement Wiskunde-Informatica de uitdaging aan?
8
Computeren Zonder Stroom
Computers kom je tegenwoordig overal tegen. Maar hoe werken ze juist? Hoe denken ze? En hoe kunnen we ze beter en sneller doen werken? Kom dit allemaal te weten samen met de onderzoekers van het Departement Wiskunde-Informatica. Zij leggen je enkele basisprincipes van een computer uit zonder er één aan te raken.
Vieze beestjes in zuiver water
Aan de hand van de ongewervelde diertjes in het water proberen we de waterkwaliteit te bepalen. Bekijk de diertjes goed, volg de tabel en breng de diertjes op naam. Als je al de diertjes bekeken hebt, kijk je achteraan in de tabel en zou je de kwaliteit moeten kunnen bepalen. Succes !
Ontdek samen met de biologen wat voor gekke beestjes in onze vijvers leven.
Duizend Bruisballen en Gloeiende Augurken! Word werknemer in onze bruisballenfabriek waar je de handen uit de mouwen steekt om mooi gekleurde en welriekende producten te maken met speciale eigenschappen. De bruisballen gebruik je in bad of douche. Je neemt de afgewerkte ballen proper ingepakt mee naar huis. Je werkt ook mee aan de productie van grondstoffen waar water in verdwijnt, of grondstoffen die rare dingen doen als je ze in water gooit. Je mengt grondstoffen die vanzelf handschoenen opblazen, om te kijken of ze van goede kwaliteit zijn.
Aangezien we een innoverend ecologisch bedrijf zijn (alles bio goedgekeurd door de inspecteurs!) werken jullie ook aan de ontwikkeling van biologische augurken verlichting. Die wordt door jullie klaargestoomd voor de groeimarkt Troglodietiston, waar volgens onze reporter ter plaatse Kuifje nog tunnels zijn zonder licht aan het einde! Mon Odeurs, Sofie Slaets, Laurens Nagels, Linny Baeten en Veerle Smout leiden de Bruisballen- en rariteiten fabriek n.v. Duur:
+/- 20 minuten
Zelf aan de slag 9
Volg les zoals een echte student Vrij toegankelijk
Zet je diepste frons op: Filosoferen met kinderen
Al heel lang stellen volwassenen, maar ook kinderen zichzelf en anderen allerlei vragen die je niet zomaar met ja of neen kan beantwoorden. Het antwoord kan je ook niet snel even opzoeken of op een eenvoudige manier uittesten.
Enkele voorbeelden: Moet je altijd doen wat goed is? Kan je denken zonder taal? Zijn we allemaal gelijk? Bestaat God en kan je dat bewijzen? Kies je zelf wie je bent en wat je zal worden? Vraagt het leven op aarde een inspanning van iedereen? Professor Luc Braeckmans van het Departement Wijsbegeerte en assistent Peter Visser zullen trachten samen met de kinderen klaarheid te scheppen door je filosofische vragen te onderzoeken.
Afval: opgesmurft staat netjes?
Afval is overal. En we maken er alsmaar bij. Maar waar gaat al dat afval naartoe? Wordt dat allemaal wel zo mooi gerecycleerd als we denken? En is al dat recycleren eigenlijk wel zo’n goed idee? Is alles wat we weggooien eigenlijk wel afval? Misschien is het voor een ander juist erg waardevol... In de natuur vind je heel wat voorbeelden van planten, dieren en bacteriën die aan de slag gaan met afval van een ander. Zouden we daar niet eens een voorbeeld aan nemen?
Lokaal: B.002 Wanneer: 15.40 Duur: +/- 20 minuten
Waar: B.001 Wanneer: 11.40 uur Duur: +/- 1 uur
Lang zullen ze leven (10 – 14 jaar)
We horen of lezen wel eens dat in land A de kindersterfte toch wel hoog is, of dat in land B de mensen gemiddeld ouder worden. Als je hierover cijfers kan verzamelen, dan kan je dat allemaal in mooie grafieken bij elkaar brengen.
Hoe kan je zo’n grafiek voor een land maken? Wat kan je er allemaal uit aflezen? Blijft zo’n grafiek hetzelfde als je hem na 50 jaar opnieuw zou maken? Kan je aan een grafiek zien of het gaat om een ontwikkelingsland of om een westers land? Hoe kan je zo’n grafieken met elkaar vergelijken? Wat bedoelt men juist 10
als men spreekt over levensverwachting? En waar ter wereld lijk je als pasgeboren baby de grootste kans te hebben om heel oud te worden? Samen met professor Ann De Schepper van de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen proberen we deze vragen te beantwoorden, en bestuderen we grafieken op zoek naar opvallende resultaten. Waar: B.002 Wanneer: 11.40 uur Duur: +/- 25 minuten
Een teer onderwerp, geschikt voor nicotieners (13-14 jaar)
Roken, (n)iets voor jou? Natuurlijk niet! Wist je dat de sigaret in ons land verantwoordelijk is voor 50 sterfgevallen per dag? Maar waarom is roken zo dodelijk? Kankeronderzoeker professor Filip Lardon legt uit wat er allemaal gebeurt met je lichaam wanneer je rookt en waarom de sigaret zo verslavend is. Ook joints, waterpijp en passief roken komen aan bod. Je mag ook je eigen kennis hierover testen met een quiz. Roken of toch maar niet? Je komt het hier te weten!
Lokaal: B.001 Wanneer: 14.20 uur Duur: +/- 60 minuten
Doorgedraaid?! Geestelijke gezondheid op een geestige manier
Wat is psychologie? Wat zijn gevoelens en wat doen ze met mij? Waarom voel ik mij soms wat verdrietig? Wat is dat dan, psychisch ziek zijn? Moeten alle psychisch zieke mensen bij een psychiater op de bank gaan liggen? Wat doet de psychiater? Is een psychiater hetzelfde als een psycholoog? …
Veel vragen over geestelijke gezondheid, psychologie en psychiatrie… Kom deze en veel andere antwoorden samen met ons ontdekken tijdens een interactieve lezing. Super(choko)tof(f) voor wie erbij is! CAPRI, Psychiatrisch Ziekenhuis Duffel-UZA en ZNA-UCKJA heten je van harte welkom! Waar: C.103 Wanneer: 11.40 uur (8 tot 11 jaar) 14.20 uur (12 tot 14 jaar) Duur: +/- 1 uur
Skeletten, botten en pezen
Hoe hard zijn onze botten? Wat is het gewicht van ons geraamte? Wat is een versleten knie? Leeft een bot? Hoe maak je en prothese vast in het bot? Wat is een meniscus? Hoe groeien botten terug aan elkaar na een breuk?.Deze en nog meer vragen zullen beantwoord worden door professor Francis Van Glabbeek en Jan Gielis in een boeiend interactief verhaal met onder andere de hulp van een skelet, knie- en heupprothesen, platen, schroeven en pinnen!! Plezier verzekerd!
Waar: B.003 Wanneer: 11, 12.20, 13.40 uur Duur: +/- 25 minuten
Jan Gielis toont waar het langste bot van ons lichaam zit
11
Vooraf reserveren
Koken met Joris
Chef Joris: nog geen ster, maar dat is een kwestie van tijd
Na de successen van Jeroen Meus en Piet Huysentruyt konden we niet achterblijven: een eigen kookprogramma op de kinderuniversiteit. Maar wat blijkt? Koken is toch óók weer allemaal wetenschap! We bereiden samen een driegangenmenu met de wetten van de Fysica, en natuurlijk zullen kinderen uit het publiek weer de nodige hulp leveren.
12
Ons kookprogramma gaat over lekkere en minder lekkere eitjes, een aardappel die maar niet gaar wil worden, je handen in kokend water steken… het hoort er allemaal bij. Voor de durvers ligt de koksmuts alvast klaar. Lokaal: B.004 Wanneer: 15 uur Duurtijd: +/- 40 minuten
Technopolis Wetenschappe-leuke show Technopolis ontwikkelde het frietgeweer en de filmrolbazooka, twee wetenschappelijk verantwoorde wapens die zullen afgevuurd worden richting publiek. Kan een bankbriefje branden? Of hadden jullie graag nog meer vuur? Eindigen doen we met vuurwerk. We tonen het publiek waar die mooie kleuren van het vuurwerk
vandaan komen. Bij een geslaagd vuurwerk horen natuurlijk ook knallen. Ook de wetenschapsshow van Technopolis wordt afgesloten met een knaller! Waar: K.001, Aula Rector Dhanis Wanneer: 11.40 en 13.40 uur Duur: +/- 30 minuten
Stijn en de sterren. Hoe lang gaat het hier nog duren? (10-14 jaar)
Een lezing over het einde van onze aarde en bij uitbreiding van het heelal. Het slechte nieuws is dat het hier binnen een half miljard jaar onherroepelijk gedaan is. Het goede nieuws is dat daar heel wat vuurwerk aan te pas komt. Een productie van Vegas Las
Waar: C.204 Wanneer: 15.40 uur Duur: 60 minuten + 30 minuten voor vragen uit het publiek Voor 150 kinderen/jongeren zonder ouders.
Stijn Meuris beantwoordt de vragen van een enthousiast publiek
13
Workshops Let op: voor alle workshops, voorzien van een , moet je vooraf registreren via het online inschrijvingsformulier (www.uantwerpen.be/kinderuniversiteit). Houd er rekening mee dat activiteiten kunnen uitlopen en dat je voor een volgende activiteit misschien nog naar een ander gebouw moet gaan.
Baas van Europa voor één dag (12 – 14 jaar) Elke dag nemen politici in Brussel belangrijke beslissingen. Over milieu, over vluchtelingen, over landbouw, over van alles en nog wat. Ook over wie bij Europa mag horen. Turkije is zo’n land dat er graag bij wil zijn. Maar niet iedereen is het daarover eens. Sommige landen vinden dat een goed idee, andere landen helemaal niet. Ze hebben daar allemaal hun eigen redenen voor.
Maar wie beslist daar nu eigenlijk over? In het echt zijn dat de eerste ministers en de presidenten van de landen van Europa. In deze workshop kruip je in de huid van de Europese leiders zoals Merkel, Hollande, Cameron en Michel. Je krijgt de mening van één van de politici over Turkije en vervolgens
NIEUW
ga je onder begeleiding onderhandelen met elkaar. Je probeert het met elkaar eens te worden: moet Turkije er nu bij of niet? Door te spelen merk je hoe moeilijk het is om over ingewikkelde zaken samen beslissingen te nemen. Zeker als je het allemaal eens moet geraken. Misschien lukt het, misschien ook niet. Net zoals in het echt. Trek je deftige kleren aan en speel voor één dag de baas over Europa! Professor Peter Bursens, Brecht Volders en Thalia Wyns van het Departement Politieke Wetenschappen leiden het spel. Waar: C.001 Wanneer: 11.40 en 14.20 uur Duur: 1.30 uur
Goochelen met wiskunde Rekenen saai? Wiskunde moeilijk? Vergeet het!
In deze workshop demonstreren Stijn Symens en Jan Adriaenssens wiskundige goocheltrucjes waarmee je jouw ouders kan overdonderen! Waar: C.101 Wanneer: 13, 14.20, 15 en 16.20 uur. Duur: +/- 25 minuten
Prof. Stijn Symens tovert met wiskunde 14
Neem je hond in de maling .... De Boemerang Als je hout weggooit, loopt je hond er meteen achterna om het terug te halen. Maar als je dat hout slim in elkaar knutselt, en er een mooie boemerang van maakt, kan je hond rustig blijven zitten ... het komt wel vanzelf terug!
Neen .. geen elastiek, geen muur waarop het terugbotst, geen hulplijn .... maar simpelweg
wat druk van de lucht doet je houtconstructie terugkomen. In deze sessie leggen we uit hoe dat precies in elkaar zit, leer je hoe je zelf een boemerang kan maken en ... mag je, met wat geluk, je eigen boemerang mee naar huis nemen! Waar: C.002 Wanneer: 11.40 en 12.20 uur. Duur: +/- 25 minuten
Doktertje spelen, hoe leer je dat? Van je Fisher-Price-set naar de werkelijkheid Geeft je hart geheimen door langs de stethoscoop? Hoe moet je met een hamertje de kniepeesreflex opwekken? Reanimeren na een hartstilstand, de lichtkegel zien op een trommelvlies, je eigen bloeddruk en pols meten. Alles wat je altijd wilde weten maar niet durfde te vragen.
De artsenschool van dr. Benedicte De Winter– dr. Olivier Vanderveken – dr. Nele Michels en dr. Carla Dingemans: allen daarheen! Waar: C.102 Wanneer: 14.20 en 15.40 uur Duur: +/- 45 minuten
TaPas for KIDS: een vergrootglas voor jouw talenten en passies (10-12 jaar) In de lagere school ligt het programma vast. Je hoeft niet te kiezen wat je gaat doen. Maar in het middelbaar wordt dat anders. Wat doe jij graag? Waar ben je goed in? Hoe zie ik mezelf als ik volwassen zal zijn? Dat is de wereld van passies en talenten!
Echt kiezen is nu nog wat vroeg, maar je kan wel spelen met verschillende rollen, jezelf bekijken door een andere bril, overleggen met anderen over wie je zou willen zijn… Leuk om te vergelijken met wat je ouders of
NIEUW
je vrienden daarvan vinden. In deze workshop onderzoeken we de wereld van talenten en passies, we brengen die voor jou in kaart en we geven je tips hoe je daar zelf aan kan werken. Zin om je talenten en passies mee te onderzoeken? Kom dan naar de spannende wereld van TaPas for KIDS! Waar: D.013 Wanneer: 11.40, 13.40, 15 en 16 uur Duur: +/- 45 minuten
15
Mmmmmm …… lekker zoet (8-10 jaar)
Hoeveel suiker zit er in een glas cola ? En is die boterham met Nutella nu echt niet gezond ? In deze workshop onderzoeken we hoe zoet ons ontbijt, onze tussendoortjes en drankjes wel zijn. Maar …… is suiker wel gezond ?
NIEUW
Opgelet: In deze workshop gaan we proeven en smullen – als uw kind een bepaalde voedselallergie heeft, gelieve dan vooraf contact op te nemen. Waar: D.014 Wanneer: 14 uur Duur: +/- 25 minuten
Chinees is cool! (10-14 jaar)
Braakballen pluizen
Waar: D.015 Wanneer: 11 uur en 12.20 uur Duur: 40 minuten
Kom jij ook eens kijken wat er in de braakballen terug te vinden is?
Zowat één miljard mensen spreken Chinees als moedertaal. Het duurt jaren alvorens je deze taal onder de knie krijgt: er zijn immers weinig aanknopingspunten met de Europese talen. Maar is de taal echt zo moeilijk? Aan het departement Vertalers en Tolken ontdek je de logica van het sierlijke karakterschrift, verheug je je over de efficiënte (en dus makkelijke) grammatica, en leef je je uit met de tonen van deze toontaal.
Waar: E.207 (tweede verdieping Wanneer: 11.30, 13.30 en 15.30 uur Duur: 1 uur
Maar een spelletje? (12–14 jaar)
NIEUW
Het lijken drolletjes, maar dat zijn het niet: het zijn braakballen. Deze braakballen vind je onder bomen. Het zijn resten eten, meestal van uilen. Dus als je zo’n braakbal vindt, weet je dat er een uil in de buurt is geweest! Als je wil weten wat die uil gegeten heeft dan moet je de braakbal uitpluizen. In die bal kun je van alles tegenkomen: haren en botjes en soms zelfs het schedeltje van een muis, veertjes van kleine vogels en resten van insecten.
)
NIEUW
Spelletjes op laptops, tablets, en gsm’s zijn erg populair. Maar sommige games zijn niet alleen leuk, ze leren je ook iets! Ontdek in deze workshop hoe we werken aan een computergame tegen cyberpesten! En geef jouw mening over de personages, het verhaal en de opdrachten! Like of dislike?
Waar: K.102 Wanneer: 11 uur Duur: 1 uur
16
Een brug van papier
Papier is toch niet sterk genoeg om een brug mee te maken? Met behulp van papier (of rietjes, karton, bamboe, ...), plakband, een schaar en een meetlat tonen de onderzoekers van de opleiding Bouwkunde (Faculteit Toegepaste Ingenieurswetenschappen) hoe dit wel kan. Je leert kort over verschillende types van bruggen en hoe je de nodige stevigheid aan een brug kan geven. Het doel van deze workshop is het maken van een zo lang mogelijke brug in papier die het gewicht van een speelgoedautootje kan dragen.
Waar: K.101 Wanneer: 11.40 en 15 uur Duur: 1.30 uur
De kinderen ontdekken, samen met hun ouders, hoe sterk een brug van papier kan zijn
17
Je eerste programma met beelden en geluid maken
Jongens en meisjes worden uitgenodigd om hun eerste stapjes te zetten om een eenvoudig spel, een animatie of een verhaal te programmeren in Scratch. Scratch helpt jonge mensen creatief te leren denken, systematisch te redeneren en samen te leren werken. Ook de ouders kunnen meehelpen. En na de les kan je thuis je ontwerp verder verbeteren, ja, zelfs op Internet plaatsen.
Wie: Jij alleen, maar het kan ook leuk zijn om samen met een vriendje te werken. Waar: K.103 Wanneer: 12, 14.20, 15.40 uur Duur: +/- 1 uur
Kinderrechten voor de toekomst: duurzame ontwikkeling (9-14 jaar)
Het Kinderrechtenverdrag is de belangrijkste tekst over kinderrechten. Maar dat verdrag spreekt nauwelijks over de natuur, milieu of duurzame ontwikkeling. We kruipen in de huid van diplomaten die over verdragen onderhandelen, en schrijven een voorstel uit voor een nieuw recht van kinderen. Schrijf je mee? Dan word jij misschien degene die het recht op een speelbos, klimberg of zwemrivier uitvindt.
Waar: K.201 Wanneer: 11.40 uur Duur: +/- 45 minuten
Economie: kinderspel! (10–14 jaar)
Wie meedoet gaat niet alleen kunnen kopen en verkopen zoals op een echte veiling. Je mag ook beslissingen nemen in een verdeel en heers! probleem en ervaren wat de gevolgen zijn van samenwerken of profiteren?. En natuurlijk kunnen jouw beslissingen je een mooi meegenomen winst opleveren! En niet alleen voor geluksvogels maar ook, en vooral, voor slimmeriken.
Nù plaatsen reserveren, want de vraag naar een plaatsje is groot terwijl het aanbod beperkt is… Docent is professor Jan Bouckaert van de Faculteit Toegepaste Economische Wetenschappen. Waar: K.202 Wanneer: 11.40 en 13.40 uur Duur: +/- 30 minuten
18
Oud schrift: paleografie (12-14 jaar)
De vorm van letters, de spelling, het taalgebruik en de woordenschat zijn door de eeuwen erg veranderd. Dat maakt het moeilijk om een oude tekst te ontcijferen. Zin om dat eens uit te proberen, als een echte paleograaf? We tonen je brieven, rekeningen, boedelinventarissen en andere
Haal eens DNA uit een kiwi!
Voordat je DNA kunt bestuderen om bijvoorbeeld een genetische ziekte vast te kunnen stellen, moet je allereerst DNA hebben. DNA zit namelijk niet zomaar op een makkelijk te vinden plek van je lichaam opgeslagen. Het zit verspreid door je hele lichaam, goed weggestopt in de celkernen van je cellen. Je zal het DNA eerst van die cellen, en alles wat daarbij hoort zoals organellen, eiwitten en membranen, moeten ontdoen.
DNA isoleren uit cellen is de eerste stap in heel wat moleculair biologisch onderzoek. De genetische code lezen, genen opsporen, DNA van planten of bacteriën wijzigen,...: alles
documenten uit de veertiende tot de negentiende eeuw. Kan je ze ontcijferen?
NIEUW
Waar: K.203 Wanneer: 11 , 13 en 14 uur Duur: 40 minuten
begint met een DNA-isolatie. Je kan DNA isoleren uit bacteriën, maar net zo goed uit een doodgewone kiwi. Als je een kiwi voor je ziet liggen, denk je nog niet direct aan lange dunne draden, maar zo ziet het DNA van een kiwi er toch echt uit. Met behulp van afwasmiddel, alcohol en zout toveren we samen het DNA uit de kiwi! Na de isolatie mag je het DNA mee naar huis nemen! Waar: wandelgangen van gebouw K Wanneer: 11, 13, 14, 15, en 16 uur Duur: +/- 40 minuten
19
Opgepast: vreemde krachten aan het werk
Ben je naar de Slinger van Foucault gaan kijken? Dan weet je dat de slinger lijkt rond te draaien, maar dat de waarheid anders is. In een draaiend assenstelsel gebeuren nog wel meer rare dingen. Wij hebben speciaal voor de Kinderuniversiteit een reusachtig toestel gebouwd waarin je deze geheimzinnige effecten aan den lijve kan ondervinden. Deze demonstratie kan je maar op twee plaatsen in de wereld vinden, en één daarvan is de Universiteit Antwerpen!
De plaatsen zijn érg beperkt. Je kan alleen de dag zelf reserveren: wie eerst komt, heeft meeste kans. Als je een plaatsje wil bemachtigen moet je s’morgens bij het onthaal een ticket vragen: daarop zal het uur staan dat je aan het toestel verwacht wordt. Zorg dat je op het juiste uur aanwezig bent, want anders is je beurt voorbij! Maak samen met professor Dirckx en zijn assistenten een reis in een wereld waar alles krom loopt! Waar: Sporthal Wanneer: Om de 20 minuten van 11.20 tot 16.40, alleen toegankelijk op vertoon van ticket op het juiste uur. Ouders wachten buiten aan het toestel. Duur: voorstelling 20 minuten, aanwezig 10 minuten vóór het begin van de voorstelling, anders gaat je plaats naar de eerste die komt, en is je beurt onherroepelijk voorbij!
20
De Vraagstaart Rick de Leeuw interviewt onze professoren
Professor Nina Hermans Je lichaam in balans: Wat mag je nog eten?
Professor Floris Wuyts Met zijn allen naar Mars?
Waar: C.003 Wanneer: 12 uur Duur: +/- 25 minuten
Waar: C.003 Wanneer: 14 uur Duur: +/- 40 minuten
Professor Karolien Poels Games en Sociale Media
Waar: C.003 Wanneer: 15.40 uur Duur: +/- 25 minuten
Rick de Leeuw en professor Blondé
21
Voor de jongere broers en zusjes Test je kennis In samenwerking met Technopolis. Test je kennis in de interactieve doe-opstellingen over de volgende thema’s:
Hokken voor de varkens
Probeer een hok te bouwen voor de varkens door enkel de schotten te verplaatsen. Eerst vier hokken met in elk hok één varken, dan twee hokken, één voor één varken en één voor drie.
In de knoop
Geschakeld
Twee metalen lussen hangen in elkaar zoals een ketting. Probeer ze los te maken zonder ze stuk te maken.
Hand-oog coördinatie
Verplaats een touw van het blauwe frame via het rode naar het gele frame, zonder de knoop in het touw los te maken.
Hoe gemakkelijk kan je met een laserstraal een gebogen vorm volgen door aan de links/ rechts en vooruit/achteruit knoppen te draaien?
Deinende wolken
T of boom
Als je naar een bewegend patroon kijkt, wennen je hersenen aan de beweging. Als je dan van de beweging wegkijkt, zie je een soort nabeeld. Je neemt beweging waar, terwijl er helemaal geen is. Doe het experiment nog een keer en kijk nu eens naar je hand.
Probeer met vier stukken van een puzzel verschillende figuren te maken, zoals een kerstboom, een letter T, L of I!
Zweepofoon
Steek de steen ineen
Maak een volledige dobbelsteen door negen vlakken op de juiste manier samen te voegen.
Buisjes van verschillende lengte geven verschillende tonen als je er met een zweepje op slaat. Welke pijp heeft de hoogste en welke pijp heeft de laagste klank? Probeer zelf je lievelingsdeuntje te spelen.
Tandwieltafel
Punten pakken
Experimenteer met de tandwielen door ze in verschillende posities te zetten en zie hoe de overbrengingsverhouding verhoogt of verlaagt.
Door het oog van de naald
Steek de draad door het oog van de naald met één oog dicht. Dat kan behoorlijk moeilijk zijn, zeker zonder je hoofd te bewegen.
Evenwichtige ballen
Probeer de twee balletjes op de plateautjes bovenaan de helling te krijgen. (Tip: het zit hem in een zwiep van je pols.)
Waar: wandelgangen gebouw C Wanneer: doorlopend
22
Hier kun je aan den lijve ondervinden dat grip eigenlijk gelijk is aan wrijving uitgeoefend op een oppervlak. Kun jij de kegels oppakken? Probeer de scherpste eerst.
Afstotende magneten
Elke ring is een magneet, met een pool bovenaan en een pool onderaan. De magneten zijn gestapeld met de gelijke polen naar elkaar toe. Ze stoten elkaar dus af.
De Proefmobiel
De Proefmobiel doorkruist de wandelgangen, en toont met allerlei huis-, tuin- en keukenspulletjes dat wetenschap werkelijk overal in zit. Aan de hand van een hele reeks proefjes worden de verbazing en verbeelding van de toeschouwers geprikkeld! Uiteraard is het geheel interactief opgevat, en krijgen de kinderen ruim de kans om een en ander zelf uit te proberen... Een productie van Spelenderwijzer vzw
Waar: wandelgangen gebouw C Wanneer: doorlopend met een onderbreking tijdens de show (Vurige wetenschapsshow) om 14.20 en om 16.20 uur
23
Kijk je ogen uit en doe mee Tollende wereld De wondere wereld van het heel kleine Ik zie wat jij niet kan zien … top secret Dinosauriërs aan de Kinderuniversiteit Spuitjes geven zonder pijn? Vurige wetenschapsshow Koud, kouder, koudst Wiskunde in de war Computeren Zonder Stroom Vieze beestjes in zuiver water Duizend Bruisballen en Gloeiende Augurken! Volg les zoals een echte student Zet je diepste frons op: Filosoferen met kinderen Afval: opgesmurft staat netjes Lang zullen ze leven Een teer onderwerp, geschikt voor nicotieners Doorgedraaid?! Skeletten, botten en pezen Koken met Joris Technopolis Wetenschappe-leuke show Stijn en de sterren Workshops Baas van Europa voor één dag Goochelen met wiskunde Neem je hond in de maling .... De Boemerang Doktertje spelen, hoe leer je dat? TaPas for KIDS Mmmmmm …… lekker zoet Chinees is cool! Braakballen pluizen Maar een spelletje? Een brug van papier Je eerste programma met beelden en geluid maken Kinderrechten voor de toekomst Economie: kinderspel! Oud schrift: paleografie Haal eens DNA uit een kiwi! Opgepast: vreemde krachten aan het werk De vraagstaart: prof. Nina Hermans De vraagstaart: prof. Floris Wuyts De vraagstaart: prof. Karolien Poels
11
11.30
11.40
12.20
12
12.
blz. 6 blz. 6 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 7 blz. 8 blz. 8 blz. 9 blz. 9 blz. 9 11.40
11
blz. 10 blz. 10 blz. 10 blz. 11 blz. 11 blz. 11 blz. 12 blz. 13 blz. 13
B.001 B.002 C.103 B.003
B K.001 11.40
11
blz. 14 blz. 14 blz. 15 blz. 15 blz. 15 blz. 16 blz. 16 blz. 16 blz. 16 blz. 17 blz. 18 blz. 18 blz. 18 blz. 19 blz. 19 blz. 20 blz. 21 blz. 21 blz. 21
12.20
12
12.20
12
C.001 C.002
C
D.013 D.015 E.207 K.102
K.101 K.1 K.201 K.202 K.203 K S
S
S
S C.003
13.40
13
.30
14.20
14
13.30
15.40
15
14.30
16.20
16
15.30
16.30
Sporthal
Sporthal
Gebouw K Gebouw K Gebouw K Gebouw K Gebouw K 13.40
13
14.20
14
15.40
15
16.20
16
17
B.002 B.001 C.103
B.003
B.003 B.004 K.001 C.204 13.40
13
14.20
14
C.101
15.40
15
1
16.20
16
C.001 C.101
C.101
17
C.101
C.002 C.102
C.102
D.013 D.014
D.013
D.013
D.015 E.207
E.207
1 103
S
17
Sporthal Sporthal Sporthal Sporthal Sporthal
K.101 K.103
K.103
K.202 K.203 K S
S
K.203 K S
S
S
K S
S
S
K S
S
S
C.003 C.003
S
ss
ke An
Oude Leeuwenrui
i
Paardenmarkt
Paardenmarkt K K
CC
A A
S
Gebouw B
Gebouw C
Gebouw D
ui
Sint-Jacobstr.
Markgravestr.
Borzestr.
Kipdorp
est
Kattenstr.
ess
tr.
P. Van Hobokenstr.
Osse mark
Agora/onthaal
Pri ns
Koningstr.
Ambtmanstr.
r.
lst
Keizerstraat
ke
Gratiekapelstr.
in
Prins straat
Blindestr.
eW
Lange Brilstr.
ng
D D
La
BB
Stadswaag
Gr. Kauwenberg
Venusstraat
at
.
tra es
k Ve
Hoornstraat
Aula Rector Dhanis
Rodestraat
dorp
Kl. Kauwenberg
Falconrui
aat
iële
nrui
ordstr.
l Ita
i rru
Tunnelplaats
Ca
Sporthal
Frans Hals Plein Lange St. Annast Sint-Jacobsmarkt
Gebouw K Aula rector Dhanis
