Het programma Inleiding door ir. Peter Nuiten, voorzitter van de VBR.
Nieuwe aanpak bij de inspectie van betonnen kunstwerken:
Meer doen voor minder geld door ir. Paul Copier van Arcadis te Rotterdam.
Risicogestuurd Beheer en Onderhoud
Onderhoud is geen kostenpost maar een investering in het behoud van het object door ing. Erik Smit van Batec bv te Velddriel. Kennis en ervaring verkleinen het risico bij de uitvoering van onderhoud aan kunstwerken door Ron Nijman van Salverda bv te ‘t Harde.
WELKOM
Vragen en discussie 14.30 Einde bijeenkomst 23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
1
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
2
Waarom ? Inleiding:
• Opdrachtgevers beperken zich tot hun primaire taak. • Techniek wordt aan de markt overgelaten. • Kwaliteit is “vanzelfsprekend ”. • Krimpende onderhoudsbudgetten. • Van “technisch beste ” naar “veilige en functionele ” oplossingen. • Van projectmatig naar procesmatig.
“Op een andere manier naar Beheer en Onderhoud kijken”. Ir. Peter Nuiten (voorzitter VBR)
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
3
Aanleiding
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
4
Aanleiding • Onderzoeken Rijkswaterstaat 2007/2009: • Toenemende verkeersbelasting • Degradatieprocessen • Publicatie VROM 2011: • Gevolgen van Eurocodes veel kunstwerken niet veilig (genoeg) • Handreiking Constructieve veiligheid • Onderzoek Bouwend Nederland 2015
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
5
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
6
1
Cijfers In beheer bij lagere overheden: • Circa 40.000 kleine(re) kunstwerken • Vervangingswaarde € 60 miljard •Vaak onvoldoende inzicht in huidige staat •Nauwelijks lange termijn beheerplannen (m.n. kleinere gemeenten)
In beheer bij Rijkswaterstaat: • • • •
Ca 3.100 betonnen kunstwerken Vervangingswaarde € 6,6 miljard Onderhoud: ca. € 40 miljoen/jr Vervanging: € 200 500 milj./jr
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
Conclusies: •Grote onderhoudsbehoefte •Tikkende tijdbom onder gemeentebegrotingen
7
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
8
Wij wensen u een boeiende en leerzame lunchbijeenkomst toe.
Uitdagingen • Bewustwording bestuurders en beleidsmakers • Beperkte financiële middelen optimaal benutten • Op een andere manier naar B&O kijken.
Hoe?
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
9
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
10
Even voorstellen Risicogestuurd Beheer & Onderhoud ‘Meer doen voor hetzelfde geld’
Ir Paul Copier Senior Adviseur ARCADIS Nederland Asset Management Beheer- & Onderhoud Voornamelijk Operationeel-Tactische
Verder Docent Betonvereniging Secretaris NVDO Inspectieplatform Mede-grondlegger CRIAM Lid Platform Betononderhoud Lid CUR-Commissie 1715 (o.a. CUR-A-117) Lid Werkgroep Kunstwerken NEN2767-4 Mede-grondlegger Collegerama ~ TUDelft 23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
11
23 September 2015
VBR lunchbijeenkomst
12
2
We deliver exceptional and sustainable outcomes across the entire value chain through the application of design, consultancy, engineering, project and management services that span the entire lifecycle of our clients’ assets.
In het verleden…
28,000+ people │ 400+ offices │ 40+ countries │ 30,000+ projects
United Kingdom
~3,600 Continental Europe
North America
~6,800
~5,200 Middle East
Regulier (Vast) onderhoud
Asia
~6,000
~2,200
Latin America
~3,600
Calamiteitenbeheer
Australia
~600
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
13
Markt veranderingen…
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
14
Mogelijke gevolgen…
15
Aansprakelijkheid?
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
16
Vergt dus anders denken… Regulier (Vast onderhoud) Frequente kosten Juiste onderhoud bij het probleem? Vroegtijdig vervangen? Onderhoud of vervangen echt nodig?
Calamiteitenbeheer Hoge (onvoorziene) kosten Juiste herstel bij het probleem? Vroegtijdig vervangen? Had dit voorkomen kunnen worden?
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
17
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
18
3
Risico gestuurd…
Risico gestuurd… • Wat heb ik in bezit?
Instandhouden versus nieuwbouw?
Overzicht areaal
• Wat is de status van mijn bezit?
Welk beleid? Welke strategie? Welk budget?
Hoe staat het er nu bij?
• Wat wil ik? Beleid, Strategie, Budget
• Welke risico’s loop ik? Wat is de oorzaak? Wat is het gevolg? Welk risico op RAMS(SHE€P) aspecten loop ik?
Levensduur verlengen
• Wat moet ik doen aan de risico’s?
Wanneer interventie? Waarom interventie? Oorzaak van gebrek? Gevolgen voor functie? Gevolgen voor imago?
Beheersmaatregelen vaststellen
• Welke afweging maak ik? LCC/LCA? – Keuze tussen hoe en wat oppakken
• Uitvoeren keuze/afweging Vervangen, Vernieuwen, Verbouwen, Restaureren, Repareren?
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
19
1. Hierarchical inventory
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
20
Risico gestuurd In de praktijk
6. Maintenance, Replacement, Renovation or Refurbishment
2. Condition Survey Methode ([UK] Atkinson Method)
Bureaustudie
Keuze maatregel
• Dossiers • Normen • Richtlijnen • Interviews • etc
Opstellen risicoanalyse
• Informatie uit bureaustudie
Inspectieplan
5. Life Cycle Analysis (LCA) & Life Cycle Costs (LCC)
• Informatie uit concept risicoanalyse
3. Object Risk Assessment (FMECA) Inspectie
Strategie & Beleid
• Informatie uit concept ORA • Informatie uit het veld
4. Maintenance Plans
Analyse
• Aanpassen ORA op basis van inspectie
Advies/ rapportage
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
21
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
Risico gestuurd
Risico gestuurd
In de praktijk
In de praktijk
• • • •
Met Risico analyse mogelijke beheersmaatregelen bepalen Met mogelijke beheersmaatregel kosten en jaar van uitvoeren bepalen Met LCA/LCC afweging kosten/baten bepalen Met beleid, strategie en budget afwegen hoe & wanneer uit te voeren op basis van risicoanalyse (en inspectie)
Element
Risico
Risico score
Beheersmaatregel
Steunpunt
Vervolgschade door blootliggende wapening
Laag
Betonreparaties uitvoeren bij groot onderhoud
Leuning
Kans op ongevallen door te lage leuning
Hoog
Leuning vervangen
Voegovergang
Vervolgschade door lekkage
Gem.
Dilatatieband vervangen
2015
2016
2017
•
Met beleid, strategie en budget verwerkt in MJOP • MIOK/MJOP geeft inzicht in de te verwachte kosten • MIOK/MJOP geeft basis voor budgetreserveringen • Schuiven op basis van meest recente informatie (risicoanalyse en inspectie) • Schuiven op basis van bundelen t.b.v. groot onderhoud
2018
Element
Risico
Risico score
Beheersmaatregel
€2.500
Steunpunt
Vervolgschade door blootliggende wapening
HOOG
Betonreparaties uitvoeren bij groot onderhoud
Leuning
Kans op ongevallen door te lage leuning
LAAG
Leuning vervangen
Voegovergang
Vervolgschade door lekkage
Gem.
Dilatatieband vervangen
€7.500 €14.000
Meerjarenonderhoudsplanning 23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
22
2015
2016
2017
2018 €2.500
€7.500 €14.000
Meerjarenonderhoudsplanning 23
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
24
4
Voordelen Risico gestuurd
Anders denken?
In de praktijk
Ja & Nee … Bij ons eigen huis doen we dit al (on)bewust. Maar beseffen wij dat:
• • • • • • •
Minder verrassingen en daardoor minder calamiteitbeheer Een VEILIG areaal Budget vroegtijdig inzichtelijk Budget inzetbaar daar waar nodig ‘In control’ over risico’s, budget en imago Waardebehoud van areaal Duurzamer areaal
Dit meer tijd (en dus geld) kost in het voortraject om later te besparen? • Meer inventarisatie • Meer analyse • Diepgaandere inspecties (ook (constructieve) veiligheid) • LCA en LCC afwegingen
Kosten vooraf wegen niet op tegen Waarde areaal en de juiste keuze voor het juiste onderhoud op langere termijn
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
25
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
Anders denken?
Uiteindelijk…
Wat kreten en termen bij functies
Kunnen we meer doen voor hetzelfde geld!
26
Risico gestuurd AM vergt een andere zienswijze Functie Bestuurder
B&O is niet sexy! De krant halen ook niet altijd!
Beleidsmaker
Wat je hebt kost ook geld om te houden!
Eigenaar/Beheerder
Wat is nu ECHT urgent?
Strategiemaker
Hoe wil je in de krant komen?
Inkoop organisatie
Goedkoop is duur koop
Inspecteur
Van schade gerelateerd naar functie/risico gerelateerd
Adviseur
Meer analyseren en rekening houden met omgeving
Constructeur
Niet elke schade is een direct en groot risico
Betonreparateur
Goed betonherstel vergt kennis van oorzaak, gevolg (& risico)
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
Dank u voor de aandacht!
27
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
28
Vragen
’Onderhoud is geen kostenpost, maar het is een investering in het behoud van het object’.
Ing. Erik Smit Directeur van VBR-bedrijf Batec bv
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
29
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
30
5
•
Kwaliteit is niet meer vanzelfsprekend?
•
Primair selecteren op prijs?
•
Lage inschrijvingen bij aanbestedingen!
•
Neerwaartse spiraal: faillissement
Agenda • Introductie Batec
Batec pleit voor een gespecialiseerde en ervaren aannemer, die tevens lid is van de VBR. Samenwerking tussen opdrachtgever en opdrachtnemer gebaseerd op vertrouwen
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
31
• Verschillende Opdrachtgevers - Rijkswaterstaat - Provincies - Gemeentes • Ontzorgingscontract Civiele kunstwerken gemeente Tilburg: -Langdurig contract met evenwicht tussen kosten, risico, beschikbaarheid/veiligheid en kwaliteit.
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
32
Introductie Batec
Introductie Batec
Batec BV is een uitvoerend gespecialiseerd aannemersbedrijf.
• Specialist in het onderhouden van civiele kunstwerken met jarenlange praktische ervaring. Batec bestaat al sinds 1957. We zijn sinds 1 januari 2000 zelfstandig en hebben ons gevestigd in Velddriel.
Certificaten: KOMO proces certificaat BRL 3201, ISO 9001:2008 en VCA **,
• Complete onderhoud wordt in eigen beheer uitgevoerd. We worden regelmatig gevraagd door Gemeenten om inspecties uit te voeren naar de aard en omvang van de schade aan hun civiele kunstwerken.
• Dankzij de kennis en het vakmanschap van goed opgeleide en gemotiveerde medewerkers wordt de levensduur van het kunstwerk aanzienlijk verlengd
•MIOK = Meerjaren Inspectie en Onderhoudsplan Kunstwerken. •Visuele inspectie naar algehele onderhoudstoestand •Advies voor herstel , prioriteit en kosten opgaaf voor uitvoering •Prijzen All-In dus inclusief bereikbaarheid en milieumaatregelen •Aandacht voor Constructieve veiligheid (eventueel nader onderzoek) •Belang kwaliteit en veiligheid (risico’s)
• Het betreft onderhouden van bruggen, viaducten en sluizen van beton maar ook constructies (-onderdelen) van staal, metselwerk en hout. • Ook werkzaam in de industrie en voor waterschappen.
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
33
Opdrachtgever Rijkswaterstaat
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
34
Opdrachtgever Rijkswaterstaat
Rijkswaterstaat: Eigenaar/ beheerder van o.a de snelwegen Vaak grote integrale projecten: Weg van A naar B met asfalt/geleiderails enz. Aannemers vaak grootbedrijven zoals de Bam/Heijmans/Structon/Ballast
Rijkswaterstaat Programma’s Projecten en Onderhoud van de Dienst OostNederland geeft opdracht voor de renovatie van de John Frost Brug te Arnhem aan Batec na meervoudig onderhandse aanbesteding.
Inspecties door ingenieursbureau zoals: Arcadis/IV Infra/Antea/Nebest. Bestekken op de markt via RAW of UAV GC
Inspectie vooraf door Nebest; Vraagspecificatie RWS.
Onderaannemer wordt gevraagd voor betonherstel aan bruggen en viaducten
Die onderaannemer wordt vaak geselecteerd op laagste prijs
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
35
In de vraagspecificatie wordt de scope van het werk omschreven: •Herstel betonschades schampkanten •Herstel schades hoofdrijbaan; asfalt en slijtlagen •Vervangen slijtlagen fiets- en voetpaden •Vervangen rubbers voegovergangen en dilataties •Herstel betonschades onderzijde brugdek
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
36
6
Opdrachtgever Provincie Voorbeeld renovatie vier bruggen Mark-Vlietkanaal Provincie Noord-Brabant.
•Inspecties door IV Infra
breed scala aan herstelwerkzaamheden nodig
•Batec hoofdaannemer na meervoudige onderhandse aanbesteding - Batec voert herstel betonnen constructies uit - De Vries Werkendam voor herstel houten remmingwerken (onderaannemer) - Ballast Nedam voor asfalteringswerkzaamheden, herstel geleiderails en taludbestratingen (onderaannemer)
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
37
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
38
Opdrachtgever Gemeente Gemeentes laten inspecties uitvoeren door ingenieursbureaus zoals Nebest, Westenberg of kleinere inspectiebureaus. Daarna volgt er een bestek volgens RAW-systematiek of door middel van een bestek met vraagspecificatie. RAW: Opdrachtgever ontwerpende partij : risico bij opdrachtgever met betrekking tot afwijkingen. Intensief toezicht door opdrachtgever. Vraagspecificatie: aannemer verantwoordelijk voor werk, kwaliteitsniveau, werkwijze, materiaalkeuze en eindresultaat. Uitvoeringsrisico bij aannemer. Vervolgens vaak onderhandse aanbesteding na voorselectie. Regelmatig keuze voor direct contact met uitvoerend bedrijf.
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
39
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
40
Voorbeeld 2: Gemeente Geldermalsen
Voorbeeld 1: Gemeente Heusden
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
41
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
42
7
Ontzorgingscontract Tilburg • • • • • • • • • • •
Ontzorgingscontract civiele kunstwerken gemeente Tilburg. Aanbesteding 16-02-2012 .Contractvorm UAV-GC 2005. Selectie niet alleen op prijs, maar ook op plan van aanpak. Prijs opgesplitst in ‘op beeld brengen’ en ‘op beeld houden’. 180 CKW 120 beton, 60 hout. Contract loopt van 2012-2016, met kans op verlenging van 2 jaar. Inspectierapporten van de bruggen voorhanden bij de aanbesteding. Op basis van minimumeisen onderhoudsstaat prijs bepalen. dus Batec heeft alle bruggen nogmaals zelf geinspecteerd. Opdracht ontvangen 18-4-2012. Economisch Meest Voordelige Inschrijving
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
43
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
44
45
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
46
Uitvoering op beeld brengen Moest gereed zijn per 30-4-2013 (dus ca 1 jaar) Werkzaamheden zeer divers: Reinigen beton, hout, staal,metselwerk betonreparaties/betonconservering /kitvoegen/slijtlagen/staalconservering • Verkeersmaatregelen/ milieumaatregelen. • • • •
• In plan van aanpak als meerwaarde op het contract aangeboden extra aandacht te geven aan constructieve veiligheid. Inschakeling van gespecialiseerd ingenieursbureau: Arcadis. Selectie uitgevoerd op basis van beschikbare gegevens. Criam analyse van 37 vooral betonnen kunstwerken. Daaruit vervolgens 7 naderonderzoek met herberekeningen.
• • • •
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
Uitvoering op beeld houden
Loopsteiger Dongevallei
Innovatief Geluidscherm
• Loopt van 1 mei 2013 tot 30-4-2017 (4 jaar) • Beperken van hinder. Slechts plaatselijk herstel en bijwerken. • Jaarlijks controle / aantonen dat aan de eis voldaan wordt. • Klachtenafhandeling : Meldingen van burgers komen digitaal binnen via Centraal meldpunt bij Gemeente. Object in beheer bij Batec? Dan toegewezen. Veiligstellen binnen 1 uur. Offerte binnen 1 week . • Kosten onderbouwing resulteert in opdracht voor herstel. • Tevens terugmelding naar burger. • Mogelijkheden om verbetervoorstellen te doen. • Minder medewerkers bij gemeente. Meerwerk voor de aannemer • Inmiddels zijn ook nieuwe objecten toegevoegd • Gemaakte afspraken vastleggen en nakomen> Ontzorgt
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
47
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
48
8
Vertrouwen • • • • •
Risicogestuurd onderhoud Maar nu in de praktijk…
Opdrachtgever is “ontzorgd” Vertrouwen leidt tot samenwerken Minder controle noodzakelijk Goed onderhouden infrastructuur. Kwaliteit in belang van beide partijen
Ron Nijman Salverda b.v.
•Hartelijk dank voor uw aandacht
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
49
Wie is Salverda?
VBR lunchbijeenkomst
50
Wie is Salverda?
Gevestigd in ‘t Harde • krachtig, middelgroot allround bouwbedrijf, al ruim 60 jaar een betrouwbare partner • onderdeel Schagen Groep te Hasselt • circa 200 medewerkers uit de regio • VBR-lid • Gecertificeerd: VCA** ISO 9001 ISO 14001 BRL 3201 FSC Chain of Custody ISO 26000 richtlijn maatschappelijk verantwoord ondernemen CO² prestatieladder niveau 5
VBR lunchbijeenkomst
51
Traditioneel
VBR lunchbijeenkomst
52
Risico gestuurd… • Wat heb
ik in bezit? • Wat is de status van mijn bezit? • Wat wil ik? • Welke risico’s loop ik? • Wat moet ik doen aan de risico’s? • Welke afweging maak ik? • Uitvoeren keuze/afweging
Opdrachtgever: • Maakt ontwerp • Stelt bestek op • Vraagt vergunning af • Stemt af met omgeving • Veel risico’s voor opdrachtgever • Kosten overschrijdingen
VBR lunchbijeenkomst
53
VBR lunchbijeenkomst
54
9
Maasbrug Roermond
Maasbrug Roermond Opdrachtgever RWS Status brug op dat moment: - Betonschade aanwezig - Voegovergangen einde levensduur - Slechte verlichting - Leuningen zijn in slechte staat - Brug voldoet rekenkundig niet meer aan veiligheidseisen (constructieve veiligheid) Conclusie: Groot onderhoud of vervangen is nodig
VBR lunchbijeenkomst
55
Bepalen beleid
57
Risicogestuurd project
• • • • • •
Vervangen druklaag door hoge sterkte beton Vervangen voegovergangen Vervangen opleggingen Vervangen leuningen Nieuwe verlichting Nieuw asfalt
VBR lunchbijeenkomst
58
Inzichtelijk maken Meerdere doelen: • Procesmatige aanpak • Integraliteit • Opstellen plannen geeft nadere detaillering • Uitleg hoe en wanneer werkzaamheden worden uitgevoerd • Vertrouwen wekken van de OG • OG kan toetsen uitvoeren op basis van risico’s
UAV-gc contract risico gestuurd: • Principe ontwerp door OG • Nadere invulling door ON • Rekening houden met randvoorwaarden • Beheersen risico’s
VBR lunchbijeenkomst
56
Principe oplossing RWS
Wat wil RWS: • Constructieve veiligheid op orde • Betere en veiligere wegindeling • Zo weinig mogelijk hinder • Goede relatie met de omgeving (stakeholders) • Geen budget voor nieuwbouw wel voor groot onderhoud
VBR lunchbijeenkomst
VBR lunchbijeenkomst
59
VBR lunchbijeenkomst
60
10
Inzichtelijke maken
VBR lunchbijeenkomst
Risico’s
61
Beheersen risico’s
VBR lunchbijeenkomst
VBR lunchbijeenkomst
62
Beheersen risico’s
63
Beheersen risico’s
VBR lunchbijeenkomst
64
Beheersen risico’s
Maar niet alleen techniek ook omgeving is belangrijk….
VBR lunchbijeenkomst
65
VBR lunchbijeenkomst
66
11
Rol van de opdrachtgever
Samenvattend
Opdrachtgever: • Maakt vooraf een risico inschatting • Gaat toetsen op basis van risico’s • Procesmatig dus: -Systeemtoetsen -Procestoetsen -producttoetsen • Beheersen van risico’s bij ON, OG toetst hierop
Procesmatig en risico gestuurd werken: • Andere rol opdrachtgever / opdrachtnemer • Opdrachtnemer werkt procesmatig en beheerst risico’s • Risico’s liggen meer bij opdrachtnemer, betere beheersing budget
VBR lunchbijeenkomst
Hoe: • Maak gebruik van ervaren onderhoudsaannemers • Laat opdrachtnemer zijn kennis inzetten en benut deze • VBR-leden hebben bewezen kennis en ervaring met procesmatig werken
67
VBR lunchbijeenkomst
68
Afsluiting
Nog vragen……?
Overige belangrijke / interessante bijeenkomsten: 12e Noordelijke Betonreparatiemiddag: Aardbevingen in Groningen: Wat betekent dit voor onze betonconstructies?
Woensdag 4 november v.a. 13.00 uur, Vd Valk Assen Betondag 2015: Risicogestuurd Beheer en Onderhoud (herhaling)
Donderdag 18 november van 12.00-13.00 uur De Doelen Rotterdam (Van Capellenzaal) VBR lunchbijeenkomst
69
23 september 2015
VBR lunchbijeenkomst
70
12