28
cogiscope
0312
B E R IC H T E N U I T H E T V E L D
b e r i c ht e n u i t h e t v e ld Website over Psychotrauma problematiek voor hulpverleners eerste lijn Recent heeft Echoes Online de website www.voorhulpver leners.nl gelanceerd. De web site is onderdeel van het project ‘Psychotrauma-zelfhulp Online’, welke door Echoes Online is op gezet met een startsubsidie van de rijksoverheid. De website www.voorhulpverle ners.nl biedt ondersteuning voor nulde- en eerstelijns hulpverleners op gebied van preventie, begelei ding en behandeling van personen die een schokkende gebeurtenis hebben meegemaakt. Vaak komt het voor dat iemand die een schokkende gebeurtenis heeft meegemaakt, klachten als gevolg hiervan niet kan verklaren, laat staan dat hij weet bij wie hij terecht kan. Hij meldt zich vaak met (onduidelijke) klachten bij een huisarts of andere hulpverlener. Deze professional is niet altijd vol doende op de hoogte van de mo gelijkheden omtrent specialistische hulpverlening op het gebied van psychotraumaproblematiek.
Op dit gebrek in het hulpver leningsnetwerk speelt www. voorhulpverleners.nl in. Met de gebruiksvriendelijke zoekfunctie is het mogelijk om de juiste specialist in de juiste regio voor de juiste doelgroep te vinden. Ook zijn er tools beschikbaar waarmee – bij voorbeeld – de huisarts de eerste hulp kan bieden, alvorens hij doorverwijst. Tevens delen collegahulpverleners hun ervaringsverha len. Ook bevat de site uitgebreide informatie over psychotrauma. Echoes Online biedt tools voor online empowerment en psychoso ciale preventie na schokkende ge beurtenissen. Echoes Online is een onderdeel van Arq Pscychotrauma Expertgroep. In samenwerking met andere organisaties, zoals het Trimbos-instituut, Slachtofferhulp Nederland en het Ministerie van Defensie, ontwikkelt Echoes Online portals voor specifieke doelgroe pen. Voorbeelden hiervan zijn de portals voor veteranen, politie en cliënten van Slachtofferhulp. www.echoesonline.nl www.voorhulpverleners.nl
Pilot zorgketen GGZ voor ongedocumenteerden van start Een deel van de ongedocumenteer den (illegalen) kampt met ernstige psychische of psychiatrische pro blemen. De crisishulp voor onge documenteerden is weliswaar goed georganiseerd, maar de nazorg en behandeling verlopen moeizaam, onder andere omdat de leefsituatie niet stabiel is en het toekomstper spectief van deze mensen onduide lijk is. Dit maakt dat er weer eerder een beroep gedaan moet worden op de crisishulp wat deels door eerder ingrijpen voorkomen kan worden. Op initiatief van de Samenwerkende Instellingen Gezondheidszorg Regio Amsterdam (SIGRA) hebben Arkin, GGZ inGeest, Equator Foundation en ASKV Steunpunt Vluchtelingen de handen ineengeslagen voor het opzetten van een zorgketen, om de GGZ-zorg voor ongedocumen teerden in de regio Amsterdam te optimaliseren. Dit heeft geleid tot een pilot voor een zorgketen in 2012. Nieuwe cliënten kunnen nu terecht bij een spreekuur van het Rehab-team, so
ciaal-psychiatrische hulpverlening voor dak- en thuisloze psychiatri sche cliënten. Doel van deze zorg keten is optimaal gebruik maken van ieders deskundigheid, beschik baarheid en specialisme, waardoor de zorg veel effectiever en preven tiever wordt en dreigende noodsi tuaties, waarbij cliënten tussen het wal en het schip geraken veel beter kunnen worden opvangen. www.sigra.nl Nieuwsbrief Nazorg In juli verscheen het eerste num mer van de nieuwsbrief Nazorg van het centrum Gezondheid en Milieu (cGM). De nieuwsbrief, die wordt uitgegeven is samenwerking met Arq Psychotrauma Expert Groep, biedt veel informatie voor iedereen die via GGD, GGZ of GHOR be trokken is bij psychosociale opvang na incidenten, calamiteiten en rampen. De nieuwsbrief verschijnt 4 keer per jaar, aanmelden kan via
[email protected]. www.rivm.nl
B E R IC H T E N U I T H E T V E L D / b o e k e n
cogiscope 0312
29
b o e k e n Intensieve samenwerking Cogis en Impact in Arq Psychotrauma Expert Groep Sinds 1 augustus is Cogis nog in tensiever gaan samenwerken met Impact in het landelijk kennis- en adviescentrum voor psychosociale aspecten met betrekking tot schok kende gebeurtenissen. Het doel is het bevorderen van kwalitatief hoogwaardige en adequaat georga niseerde psychosociale zorg. Alle activiteiten vinden plaats on der de naam van Impact; de naam Cogis blijft intact met betrekking tot de inhoud rondom de langetermijn gevolgen aangaande de Tweede Wereldoorlog. Ook de Bibliotheek blijft de naam Cogis voeren. Film uit 1946 over veteranen met ptss opnieuw uitgebracht In 1946 regisseerde John Huston namens het Amerikaanse leger een documentaire over (oud)militairen uit de Tweede Wereldoorlog. Voor het eerst zou een film aan het grote publiek worden opengesteld over veteranen met posttrauma tische stoornissen. John Huston
wilde aantonen dat deze soldaten niet afgeschreven of als gek ver klaard moesten worden. De film, Let there be light, werd echter con troversieel verklaard, gecensureerd en pas in 1980 in slechte kwali teit vrijgegeven. In 2012 is deze zeldzame film door de National Archives gerestaureerd en met aanvullende filminformatie te zien op de website van de National Film Preservation Foundation. www.filmpreservation.org/pre served-films/screening-room
Alisic, Eva, Kinderen ondersteunen
Croiset, Manja, Zieleroerselen
na trauma. Amsterdam: Boom,2012.
van een getormenteerd mens.
ISBN 9789461057389; 110 pagina’s.
Met als ondertitel: Living on
Hoe reageert een kind op een schokkende gebeurtenis en wat kunnen volwassenen in de naaste omgeving doen om een kind te helpen bij het verwerken van deze ervaring? Dit boek biedt praktijkvoorbeelden, tips en eenvoudige handvatten om ouders en leerkrachten, maar ook huisartsen, jeugdhulpverleners en andere professionals hierin te ondersteunen.
my isle of fear and loneliness. Leeuwarden: Elikser, 2012. ISBN 9789089544551; 387 pagina’s.
De auteur behoort tot de zogenoemde tweede generatie oorlogs getroffenen (1946 geboren in Amsterdam). Zij is de dochter van een Joodse moeder en een vader die wegens illegaal drukwerk in verschillende kampen heeft gezeten en ook nog Joodse genen had. Na een lang leven van aanpassen en zwijgen is ze gaan schrijven. In dit boek noteert zij teksten, gedichten, foto’s, tekeningen, brieven, et cetera.
30
cogiscope
0312
BoeKeN
B o e K e N In de nafase is het zaak schade te repareren, het ontwrichtende maatschappelijk leven te reactiveren en nazorg te bieden. Deze rapportage richt zich primair op de rol van de Rijksoverheid in de nafase. Ee, Elisa van & Rolf Kleber, ‘The
art of medicine. Child in the shadowlands’, in: The Lancet vol. 380 (2012) nr. 9842 (August), pp. Dückers, M.L.A., Richting geven
642-643.
aan de laatste schakel: de nafase.
Sinds verkrachting als misdaad tegen de menselijkheid werd veroordeeld door het Internationaal Joegoslavië Tribunaal, gaat de toenemende aandacht en zorg vooral uit naar de moeders. De kinderen, geboren uit deze verkrachtingen worden nog nauwelijks gezien als getroffen individu. Dit artikel maakt duidelijk dat die zorg wel hard nodig is.
Rijksbrede versterking van herstel en nazorg bij rampen en crises. Den Haag: Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid, Ministerie van Veiligheid en Justitie, 2012. 90 pagina’s.
De gevolgen waarmee Nederland wordt geconfronteerd bij een gebeurtenis als een ernstige overstroming, pandemie of nucleair incident zijn enorm. De focus van de aanpak vanuit de overheid, bedrijven en bevolking verschilt in dat geval per fase. In de acute fase is het noodzakelijk de directe dreiging weg te nemen of te beheersen. De nafase is een onderbelicht onderdeel van de crisisbeheersing.
Eyerman, Ron, Jeffrey C. Alexander, Elisabeth Butler Brees (Eds.), Narrating Trauma: on the Impact of Collective Suffering. Paradigm Publishers, 2011. ISBN 9781594518867; 295 pagina’s.
Dit boek gaat over collectieve traumatisering van naties en volkeren,
door internationale gebeurtenissen als oorlogen, bombardementen, genocide en andere schokkende gebeurtenissen. Het boek gaat in op de vaak tegenstrijdige gevolgen: de holocaust is een erkend trauma voor de Joden, terwijl de bombardementen op Duitsland vanwege de Duitse schuld aan de oorlog ook door de Duitsers niet als zodanig wordt beleefd. Een groot aantal gevallen van collectief trauma worden door verschillende auteurs verder uitgewerkt.
Kamp, Erwin & Michaela Schok, Na de missie. Tips en tools voor militairen, veteranen en het thuisfront, Delft: Eburon, 2012.
Heiningen, Anneke van, Juffrouw
ISBN 9789059726413; 135 pagina’s.
Dina mijn moeder. Soesterberg:
Na de missie is bedoeld als wegwijzer bij terugkeer na uitzending. Het biedt ondersteuning bij de overgang naar het dagelijks leven. Ook het thuisfront van de militair en veteraan komt aan bod.
Aspekt, 2012. ISBN 9789461531698; 282 pagina’s.
Een dochter schrijft een boek over haar moeder, die als jonge vrouw in de Tweede Wereldoorlog verzetswerk deed en vol overgave als ‘juffrouw Dina’ zorgde voor ondergedoken Joodse kinderen. Maar na de oorlog verandert zij van een sterke vrouw in een timide dame die niet in staat blijkt haar eigen kinderen op te voeden. De dochter probeert te achterhalen wat er met haar moeder gebeurd is.
boeken
cogiscope 0312
31
gen die steden hanteren, geven de auteurs een keur aan beleidsopties en overwegingen, die van belang zijn voor iedere reflectie op het ‘wat’, ‘hoe’ en ‘waarom’ van antiradicaliseringsbeleid.
Trees krijgt een Canadees
Zijlstra, Elianne, In the best
Bevrijdingskinderen in Nederland
interest of the child? A study into
BON N IE OKKEMA
a decision-support tool validating asylum-seeking children’s rights from
Okkema, Bonnie, Trees krijgt een
Vermeulen, Floris & Frank
a behavioural scientific perspective,
Canadees. Bevrijdingskinderen in
Bovenkerk, Engaging with violent
Proefschrift Rijksuniversiteit
Nederland, Zutphen: Walburg
Islamic extremism. Local policies in
Groningen, 2012.
Pers, 2012.
Western European cities, Den Haag:
ISBN 9789036753432; 216 pagina’s.
ISBN 9789057308741; 256 pagina’s.
Eleven International Publishing,
Over meisjes die met de geallieerde soldaten gingen, werd eind 1945 niet alleen bezorgd maar ook misprijzend gesproken en geschreven. Het verschil in benadering van een moffenmeid of een ‘Canadel’ lijkt maar klein. Bovendien was het na ruim vijf jaar chaos de hoogste tijd om de jeugd- en zedenverwildering een halt toe te roepen. Trees kreeg een Canadeesje en sindsdien zit haar mond op slot. Voor het 'Canadeesje' is opgroeien soms een levenslange worsteling met het leven. Dit boek brengt deze verhalen in kaart.
2012.
Het Internationale Verdrag voor de Rechten van het Kind (IVRK) bepaalt in artikel 3(1) dat bij alle besluiten waar kinderen bij betrokken zijn, het belang van het kind een eerste overweging moet zijn. In dit proefschrift, vormt de groep asielzoekerskinderen van wie de ouders een asielaanvraag in Nederland indienen de onderzoeksgroep. In de vreemdelingenprocedure vormt het belang van het kind in de besluitvorming geen afzonderlijke overweging maar wordt deze geacht gerepresenteerd te zijn via hun ouders. De auteur onderzocht hoe deze begrippen
ISBN 9789490947576; 205 pagina’s.
De auteurs onderzoeken in deze studie hoe grote Europese steden omgaan met dilemma’s bij het tegengaan van radicalisering, vooral waar het gaat om de samenwerking met islamitische organisaties. Het blijkt dat overheden in Europa doorgaans geneigd zijn om gewelddadig islamitisch extremisme te zien als een probleem van de (gebrekkige) integratie van de islam of moslims in Europese samenlevingen. Door sterke en zwakke punten aan te wijzen van de verschillende benaderin-
uit het IVRK zich verhouden tot de ontwikkelingsvoorwaarden en de staat van ontwikkeling van deze groep kinderen. Hiervoor is een BIC-vragenlijst ontwikkeld.
Voor meer boeken, artikelen en dvd’s bezoek onze bibliotheek www.cogis.nl/bibliotheek
32
cogiscope
in de media Hulpverleners: Trauma in Syrië zal jaren doordreunen Metro, 10 september 2012
Gevolgen van de al anderhalf jaar voortdurende burgeroorlog in Syrië zijn niet te overzien, waarschuwen hulpverleners. Zelfs als in Syrië de vrede snel terugkeert, dreunen de gevolgen in het land nog lang na. Dat zeggen lokale hulpverleners. ‘We doen nu al veel, maar ons werk begint pas in de nasleep van dit conflict’, verwacht Salah Raya, neuroloog bij de Rode Halve Maan, de zusterorganisatie van het Internationale Rode Kruis in Syrië. Volgens hem zal het trauma onder de bevolking, met name onder kinderen, vele jaren voortslepen. ‘Mensen zijn op de vlucht geslagen, zijn zeer bang en hebben alles verloren. De psychische gevolgen zijn al groot en zullen alleen maar groter worden.’
Brein van uitgezonden militair na 1,5 jaar nog niet helemaal hersteld Scientias.nl, 4 september 2012
Nederlandse wetenschappers heb-
0312
In de media
ben ontdekt dat het brein van militairen die in Afghanistan hebben gevochten na ongeveer anderhalf jaar weer grotendeels hersteld is. Maar nog niet helemaal: de oorlog blijft gevolgen houden voor hun cognitieve netwerken. Dat schrijven de onderzoekers in het blad Proceedings of the National Academy of Sciences. Voor hun onderzoek volgden ze een groep militairen voor en nadat deze naar Afghanistan werd uitgezonden. De resultaten die dat opleverde, werden vergeleken met die van een controlegroep: een groep soldaten die zich op een missie naar het buitenland voorbereidde, maar uiteindelijk in Nederland bleef.
E-diagnostiek vermindert verwijzingen naar tweedelijns ggz
cent. Gemiddeld wordt landelijk circa 74 procent van de patiënten met een ggz-indicatie naar de tweedelijns ggz doorverwezen.
Jong slachtoffer geweld loopt groot risico zelf ook dader te worden Het Parool, 30 augustus 2012
Middelbare scholieren die het slachtoffer zijn geweest van grof geweld, lopen een relatief groot risico zelf ook dader te worden. Ze spijbelen vaker, gebruiken eerder drugs en bewapenen zich vaker dan leeftijdgenoten die geen doelwit waren van geweld. Dat blijkt uit het rapport Jonge daders, jonge slachtoffers? dat de Amsterdamse politie en de Vrije Universiteit vandaag presenteren.
Zorgvisie.nl, 4 september 2012
Diagnostiek op aanvraag zorgt voor een afname van het aantal doorverwijzingen naar de tweedelijns ggz. Dat blijkt uit een experiment van TelePsy in Limburg onder ruim honderd huisartsen en praktijkondersteuners ggz (POH-GGZ). Wanneer gebruik wordt gemaakt van de online diagnostiek, ligt het aantal op iets minder dan 50 pro-
Oorlogservaringen niet alleen oorzaak voor het ontwikkelen van PTSS Science Daily, 17 augustus 2012
Deens onderzoek laat zien dat het merendeel van uitgezonden militairen met PTSS een zwakke geestelijke gezondheid hadden alvorens ze in een oorlogsgebied kwamen. Daarvoor werd gekeken
naar 746 Deense soldaten die in Afghanistan gediend hadden. De onderzoekers denken dat oorlog alleen mensen niet ziek maakt, maar dat het er wel toe kan bijdragen. Het ontwikkelen van een oorlogstrauma moet worden bezien in het perspectief van het leven vóór de uitzending naar een oorlogsgebied. Dat bepaalt grotendeels de kans dat uitzending kan leiden tot PTSS.
Nieuwe studie over PTSS en depressie bij veteranen The Montreal Gazette, 10 augustus 2012
Militairen en veteranen die behandeld willen worden voor PTSS, zouden eerst grondig gescreend moeten worden op depressiviteit. Depressiviteit is de belangrijkste drijfveer tot het hebben van suïcidale gedachten, aldus een Canadese studie. Zelfmoord komt veel voor onder Amerikaanse veteranen die gediend hebben in Afghanistan en Irak.
Stress zorgt voor anders leren NU.nl, 9 augustus 2012
Gestreste mensen gebruiken andere hersengebieden en strategieën
in de media tijdens het leren dan niet-gestreste personen. Dat stellen onderzoekers van de Ruhr-Universität Bochum. ‘Onze resultaten laten zien dat stress invloed heeft op de verschillende geheugensystemen die de hersenen aanzet’, aldus onderzoeker Lars Schwabe. Samen met zijn collega Oliver Wolf publiceerde hij het onderzoek in het Journal of Neuroscience: 'Stress Modulates the Engagement of Multiple Memory Systems in Classification Learning'.
In de media
weten waar ze terecht kunnen met hun problemen.
Haren gebruikt 'rampensysteem' Enschede
Bron: NOS, 11 juli 2012
Slachtofferhulp Nederland opent per 1 oktober een permanent en onafhankelijk meldpunt voor slachtoffers van seksueel misbruik. Dat heeft het ministerie van Volksgezondheid bevestigd. Het meldpunt is een startpunt in de hulpverlening. Het idee komt voort uit het werk van de commissies onder leiding van Deetman en Samson. Uit beide onderzoeken blijkt dat slachtoffers niet altijd
Het netwerk vroeg eind vorig jaar voor het eerst met een bundeling van schrijnende praktijkvoorbeelden aandacht voor de slechte positie van de slachtoffers in het strafproces.
Trouw, 27 september 2012
De gemeente Haren maakt voor de nazorg van inwoners en andere slachtoffers van de rellen gebruik van een 'rampensysteem' (RISE) dat de gemeente Enschede heeft ontwikkeld na de vuurwerkramp. In het informatiesysteem wordt precies bijgehouden wie waar heeft aangeklopt voor welke hulp.
Slachtoffers nog vaak genegeerd Permanent meldpunt voor misbruik
cogiscope 0312
Telegraaf, 27 september 2012
Slachtoffers van een gewelds- of een zedenmisdrijf staan nog steeds niet op het netvlies van rechters en het openbaar ministerie. Nog te vaak merken de slachtoffers en hun advocaten dat ze op het tweede plan komen, lastig worden gevonden en soms zelfs helemaal worden vergeten. Dat schrijft LANZS, het landelijk advocatennetwerk zedenslachtoffers, in het tweede zwartboek dat werd aangeboden aan de hoogste baas van het OM, Herman Bolhaar.
‘Cliënten niet beter af na invoering Eigen Regie’ Zorgvisie.nl, 3 september 2012
De kwaliteit van leven of zorg blijven onveranderd na invoering van een digitale omgeving voor Eigen Regie (ER). Ook scoren cliënten niet hoger op het gebied van empowerment. Dat komt naar voren in het onderzoek Evaluatie van de eerste ervaringen met Eigen Regie door het Julius Centrum en het Trimbos-instituut. De kern van het project ER is de introductie van een internettoepassing voor cliënten met een psychotische kwetsbaarheid, zoals schizofrenie of verwante psychotische aandoeningen, hun mantelzorgers en hulpverleners. Voor deze pilot zijn in totaal 60 cliënten benaderd met hun mantelzorgers en hulpverleners.
33
VWS en VenJ starten nieuwe campagne tegen geweld in huiselijke kring Rijksoverheid, 27 augustus 2012
De ministeries van VWS en VenJ zijn een campagne gestart tegen geweld in huiselijke kring. Doel van de campagne is slachtoffers, omstanders of plegers van kindermishandeling, partnergeweld, eergerelateerd geweld, vrouwelijke genitale verminking en ouderenmishandeling er toe aan te zetten om zo snel mogelijk advies en hulp te zoeken. Titel van de campagne is Een veilig thuis. Daar maak je je toch sterk voor? De campagne bestaat uit spotjes voor televisie en radio, de website vooreenveiligthuis.nl en campagnemateriaal waarmee gemeenten, steunpunten huiselijk geweld en advies- en meldpunten kindermishandeling in hun eigen stad of regio campagne kunnen voeren.
34
cogiscope
0312
In d e m e d i a
- advertentie -
- advertentie -
Traumahulp na 15 jaar nog steeds hard nodig Arq Educatie Programma Bent u hulpverlener, vrijwilliger of op een andere manier betrokken bij getroffenen van schokkende gebeurtenissen? Heeft u behoefte aan ondersteuning in de vorm van opleiding, training, intervisie, supervisie of coaching? Neem dan contact op met het Arq Educatie Programma, hét landelijke opleidingsinstituut op het gebied van psychosociale hulpverlening en psychotrauma. Een greep uit onze opleidingen: • Multi Family Therapy • Narrative Exposure Therapy (NET) • Beknopte Eclectische Psychotherapie voor PTSS (BEPP) • Complexe traumatisering in theorie en praktijk • Geestelijke zorg en trauma • Basisopleiding psychotrauma
Dit jaar viert War Trauma Foundation (WTF) haar 15-jarig jubileum. WTF zet zich wereldwijd met psychosociale programma’s in voor mensen en gemeenschappen die getraumatiseerd zijn door oorlog en geweld. Naast het werken met lokale organisaties in psychosociale programma’s in Afrika, Azië, Balkan, Midden Oosten en de Noordelijke Kaukasus, richt WTF zich ook op de verspreiding van kennis en ervaring op het gebied van traumaverwerking. WTF-oprichter Maurits Cohen (1934) overleefde zelf nagenoeg als enige van zijn familie de Tweede Wereldoorlog. Hij werd midden jaren negentig geconfronteerd met de Balkanoorlog. Cohen: ‘Ik zag de journaalbeelden van de Balkanoorlog en dacht: deze mensen hebben onze hulp nodig. Een open oog en een luisterend oor kunnen van levensbelang zijn. Dat is al 15 jaar mijn missie: gehoor te geven aan die roep.’ Helpt u War Trauma Foundation kinderen en volwassenen te leren leven met hun trauma, en vertrouwen, hoop en vrede op te bouwen, met het oog op een betere toekomst? Maak een gift over op ING Bank 1050 tnv War Trauma Foundation, Diemen. Meldt u aan voor onze nieuwsbrief: www.wartrauma.nl
Kijk voor meer informatie op onze website www.educatie.arq.org. www.wartrauma.nl
f i lm s
cogiscope 0312
35
films Documentaire: Gesneuveld Regie: Robert Oey, Ned. 2012, 90 min. Première: 30 september 2012 op het Nederlands Film Festival, vanaf 14 oktober te zien in de filmtheaters.
reactie, het ongeloof en daarna ‘het zwaarste moment van mijn leven’, namelijk het informeren van zijn vrouw. Net als ieder ander worstelt Van Uhm als militair en als vader met de waarom-vraag. Hij heeft daar maar één antwoord op: ‘Op de vraag waarom, is alles krom. Het is beter stil te staan, hoe nu verder te gaan.’ Kunduz
Een meisje van 12 speelt op strand. Ze maakt radslagen in het zand. Een alledaags, luchtig zomers tafereel dat een onverwachte wending krijgt als een voorbijganger haar vraagt naar haar vader. Ze vertelt bijna achteloos dat die drie jaar geleden is omgekomen in Afghanistan. Het is de openingsscène uit de indrukwekkende documentaire Gesneuveld. Een film die gaat over de onverwachte wendingen in het leven van mensen nadat een van hun dierbaren is omgekomen bij een militaire missie. Vijfentwintig Nederlandse militairen zijn er gesneuveld in Afghanistan in de periode van 2006 tot 2010, zo blijkt uit de aftiteling van Gesneuveld. In meer dan een minuut stilte glijden de namen voorbij. In zwart-wit, als teksten op een grafsteen. Militairen die met hun dood voor een explosie zorgden in de gemoedstoestand van nabestaanden. Ouders, echtgenotes, kinderen, vrienden, kameraden. Filmmaker Robert Oey zocht ze op en liet ze voor de camera hun verhalen vertellen. Verhalen vol verdriet, woede, frustratie, vertwijfeling, berusting en ook hoop. Ontroerende oprispingen van mensen die hun leven weer op de rails proberen te krijgen. Sterke beelden ondersteund door een toepasselijke soundtrack. Oey begint met de ervaringen van de militaire berichtgevers, de ‘messengers’ die het fatale doodsbericht moeten overbrengen. In Nederland gebeurt dit werk meestal door maatschappelijk werkers van het leger, maar oud-commandant van de strijdkrachten Peter van Uhm hoorde van zijn plaatsvervanger dat zijn zoon was gesneuveld. Hij vertelt over zijn eerste
Robert Oey koos ervoor om de oorlogshandelingen in Uruzgan zoveel mogelijk buiten beeld te houden. Het blijft beperkt tot foto’s van de gesneuvelde soldaten en het volgen van een groep militairen op weg naar de nieuwe missie in Kunduz. Verder ging hij in Nederland op bezoek bij de thuisbases van de commando’s, de mariniers en de luchtmobiele brigade om een soort profielschets te maken van de militairen bij deze legeronderdelen. Hij gaat mee op oefening en spreekt met kameraden van gesneuvelden. Sommigen zijn op zoek naar de laatste tastbare dingen. Het militaire voertuig bijvoorbeeld waarin iemand is omgekomen. Familieleden zijn op hun beurt bezig met het verzamelen van foto’s en andere herinneringen en blijken er vooral moeite mee te hebben dat ze het lijk, het stoffelijk bewijs van iemands dood, niet meer hebben kunnen zien. Het gevoel geen afscheid te hebben kunnen nemen. hoezeer het leger ook zijn best doet om de gesneuvelden zorgvuldig en in overleg met de nabestaanden te begraven. Invoelbaar is het verhaal van de vader wiens zoon door ‘eigen vuur’ is omgekomen, wat twee van de vijfentwintig gesneuvelden overkwam. Hij kan er, vier jaar later, nog niet over uit dat zijn zoon het slachtoffer is geworden van ‘blunders’ en het negeren van protocollen. En hoe ga je als nabestaande om met de mededeling dat je zoon of broer er in Afghanistan zelf een eind aan heeft gemaakt. Dat kan zoveel impact hebben dat je verhuist naar een andere stad, om niet meer door de buurt te worden nagekeken. Schrijnend zijn ook de verhalen over wat de dood veroorzaakt in gezinnen. Relaties die op de klippen lopen, kinderen die onhandelbaar worden en in de jeugdzorg terecht komen, familieleden die touwtrekken om de
36
cogiscope
0312
films/tentoonstellingen
films
tentoonstellingen
kinderen. Verhalen waar je niet vrolijk van wordt en die overeenkomen met de getuigenissen van gezinsleden van getraumatiseerde veteranen in de film Beer is cheaper than therapy van Simone de Vries (zie Cogiscope 2011-4). Gelukkig biedt Gesneuvelden ook wel enige hoop. Een van de vaders is gelukkiger dan ooit sinds hij God heeft gevonden en hij is ervan overtuigd dat hij zijn gesneuvelde zoon weer zal terugzien. Voor anderen leeft de gesneuvelde kameraad voort in de herinnering op het jaarlijkse bal van de adelborsten of gewoon tijdens een uitje op de Solex met een paar vrienden. Met als afsluiting een toast op de overledene om elkaar te troosten.
t/m 30 september 20121 Dolle dagen Tentoonstelling over de bevrijdingsfeesten Rotterdam 1945. Locatie: OorlogsVerzetsmuseum Rotterdam, Coolhaven 375 te Rotterdam. www.ovmrotterdam.nl
Henk Maurits, freelance filmjournalist.
t/m 30 september 2012 Emmy Andriesse – Beelden van joods Amsterdam, oorlog en bevrijding Locatie: Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1 te Amsterdam. www.jhm.nl t/m 2 oktober 2012 De opstand in Warschau Locatie: Museon, Stadhouderslaan 37 te Den Haag. www.museon.nl t/m 6 oktober 2012 Legacy / Een vergeefs leven Tentoonstelling over schuld en familiebanden. Locatie: Verzetsmuseum Amsterdam, Plantage Kerklaan 61 te Amsterdam. www.verzetsmuseum.org
t/m 14 oktober 2012 Mindmap. Een manifestatie over kunst en psychiatrie. Locatie: diverse locaties in Venray. www.mindmapvenray.nl medio oktober t/m maart 2013 Geen kinderspel Expositie over het speelgoed van joodse onderduikkinderen. Locatie: OorlogsVerzetsmuseum Rotterdam, Coolhaven 375 te Rotterdam. www.ovmrotterdam.nl t/m 21 oktober 2012 Transit Fototentoonstelling over het dagelijks leven van vluchtelingen uit tien landen. Locatie: Humanity House, Prinsengracht 8 in Den Haag. www.humanityhouse.org t/m 28 oktober 2012 Gratis rondleidingen over de historische plek van kamp Westerbork Locatie: Herinneringscentrum Kamp Westerbork, Oosthalen 8 te Hooghalen. www.kampwesterbork.nl
t/m 25 november 2012 Black Nox/Chambre Noire – William Kentridge Locatie: Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1 te Amsterdam. www.jhm.nl t/m 8 december 2012 1942, de val van Indië Bijzondere schilderijen over de strijd om Nederlands-Indië, die in Japan werden gemaakt voor het Japanse Keizerlijke leger. Locatie: Museum Bronbeek, Velperweg 147 te Arnhem. www.bronbeek.nl t/m 9 januari 2013 Ogen van de oorlog Fotoportretten van oud- gevangenen. Locatie: Nationaal Monument Kamp Vught, Lunettenlaan 600 te Vught. www.nmkampvught.nl
CogisCope
0312
redaCtioneel
auteursinstruCtie
BeHoefte om te puBliCeren?
Van de redaCtie trauma, hulp en ethiek Beïnvloeden traumatische ervaringen nu wel of niet het leven van het slachtoffer? Ben je sterk, wanneer je ‘gewoon’ doorgaat met je leven, na gevangenschap en marteling? En dus een slappeling als je dat niet lukt? Of getuigt het juist van zwakte wanneer je de confrontatie met je demonen niet aangaat, niet aan durft te gaan misschien, uit angst er door overweldigd te worden? Het blijven vragen die veel emoties oproepen en waar we ook nooit een eenduidig antwoord op zullen vinden. Feit is wel dat veel mensen die naar alle maatstaven ernstig getraumatiseerd zijn, bijvoorbeeld door een verblijf in een concentratiekamp van de nazi’s of in gevangenschap in Iran, niet bij de geestelijke gezondheidszorg aankloppen om hulp. Of het zonder hulp ook goed met hen gaat, blijkt ook al een moeilijk te beantwoorden vraag. Marja Vuijsje schrijft hier persoonlijk en gedetailleerd over – zij en haar vader verschillen van mening over de antwoorden op bijna al deze vragen maar blijven er wel over in gesprek. Hulpverleners menen dat het belangrijk is dat slachtoffers van trauma zich uiten – op wat voor manier dan ook. Erik Romme vertelt welke veranderingen er zich hebben voorgedaan in de behandeling van trauma gedurende zijn 27-jarige loopbaan als psychotherapeut bij Stichting Centrum ’45. Onder narcose of bij bewustzijn, met of zonder pillen, in de kliniek of juist ambulant – alle variaties passeerden de afgelopen decennia de revue. Ook hulpverleners leren door vallen en opstaan wat wel en wat niet werkt bij steeds weer andere
groepen mensen. Daarbij blijft het de vraag of traumaslachtoffers ‘soort bij soort’ behandeld moeten worden, of juist gemengd. Marcella Pommée schetst haar ervaringen met getraumatiseerde agenten op de politiepoli van Stichting Centrum ’45 en Iva Bicanic beschrijft het ontstaan van zogenaamde ‘Rape Centres’ – eigenlijk een afschuwelijke benaming – waar slachtoffers van verkrachting, meestal vrouwen, een specifiek op hen toegesneden behandeling krijgen. In Nederland is zo’n eerste centrum opgericht, in het UMC in Utrecht. Het heet Centrum Seksueel Geweld en biedt multi-disciplinaire hulpverlening. Niemand zal betwisten dat verkrachting een serieus probleem is. Toch loopt het centrum tegen het probleem op dat de cliënten een eigen bijdrage in het kader van de GGZ moeten betalen wanneer ze bij hen aankloppen en om die reden soms afzien van behandeling. Ook verder in dit nummer aandacht voor dit soort ethische vragen. Stichting Centrum ’45 heeft een interne commissie Ethische Dilemma’s die in deze kan adviseren – Eli ten Lohuis interviewde twee leden van de commissie. Clemy van Koningsbruggen interviewde Evert Bloemen, stafmedewerker van het iMMO, het instituut voor Mensenrechten en Medisch Onderzoek. Het iMMO doet onafhankelijk lichamelijk en psychologisch onderzoek bij asielzoekers die vermoedelijk martelingen en inhumane behandelingen hebben ondergaan. Dit is voor hun asielprocedure van groot belang. En ook daar zijn veel ethische dilemma’s aan verbonden. Hanneke Bot
CogisCope Cogiscope informeert over de psychosociale ge-
kwartaalblad: verschijnt 4x per jaar
kosten: € 27,50 per jaar aanmelden:
[email protected]
volgen van schokkende gebeurtenissen. Er is aanvan schokkende gebeurtenissen
Locatie: Diemen www.educatie.arq.org 5-23 september 2011 psychosocial Mental health and areas support in post conflict
SCholing
trauma
vanaf 27 oktober 2011 oorlogs- en Hulpverlening vanaf 10 aprilbij2012
23 september 2011 in de EMDR: brede toepassing praktijk Locatie: Utrecht www.bsl.nl/emdr
gevolgen van) schokkende gebeurtenissen wor-
• interviews
den geconfronteerd. Daarbij denken wij ook aan
• congresverslagen
geüniformeerden bij defensie, politie, ambulance,
• recensies
brandweer, openbaar vervoer.
• actuele informatie uit het veld
Engelstalige praktijkgerichte opleiding Locatie: Uganda www.cogis.nl/mhpss
9 oktober 2012 Landelijke studiedag BASIS-GGZ www.leidscongresbureau.nl
jaargang 8 nummer 4 deCember 2011
2011 15 en 22 november 15 juni 2012 Train-de-trainer methode is 23 t/m 26 mei Levensboek Effectieve hulp aan het gezin 20 april 2012 World Conference on Traumatic Utrecht Locatie: een investering in de toekomst 5.0. Lustrumcongres De DSM Stress vensboek klinisch geweldstrauma Training EMDR www.cogis.nl/le www.ggznederland.nl klinisch psychologen en rg inleiding cursus; brede www.tswc.org Vijfdaagse www.educatie.arq.o neuropsychologen over in de theorievorming november 2011 16-18 www.zonderzorg.nl en een oriëntatie 24 mei 2011 psychotrauma 12 april 2012 Najaarscongres VGCT 21 juni 2011 van en praktijk and metaphors: Refereerbijeenkomst Stichting de theorie culture op Trauma, www.vgct.nl Refereerbijeenkomst Stichting 9 mei 2012 ling Centrum ’45 traumabehande Universal pathways of coping, 9-20 januari 2011 8 februari 2012 ’45 Centrum Is evidence based ptss behandeling Diemen and integration Debat over klachtenprocedures Cursus Culture, Psychology 2011 Locatie: transformation and Dag van de Psychoanalyse: mogelijk? november en PTSS-behandeling 29bij patiënten Oxytocine 2011 complexe ot 27 september www.centrum45.nl www.cogis.nl/h behandelkamer en Psychiatry psychoanalyse in de media en de www.rvagroep.nl en kinTrauma, www.centrum45.nl Middagsymposium Stichting Mindfulness voor ouders media in de psychoanalyse www.amma.socsci.uva.nl maatschappij Centrum ’45 en NtVP 2011 deren 3-5 24 en 25 mei 2012 NTVP april 2012 www.psychoanalytischinstituut.nl 19 november Jaarcongres 12 en 13 september 2012 through www.ntvp.nl Locatie: Utrecht and trauma bonds op weg naar Social Beknopte Eclectische PTSS’en; vanaf 16 januari Eclectische 2012 Congres www.ntvp.nl Beknopte (BEPP) www.bsl.nl life span the Psychotherapie voor PTSS Complexe traumatisering in PTSS (BEPP) 14 februari 2012 maatwerk voor Psychotherapie 20 t/m 24 mei 2011 Annual Meeting 2011 ISTSS www.educatie.arq.org theorie en praktijk 3e Jaarsymposium GZ-psychologie www.sympopna.nl 24 november of Victimology www.educatie.arq.org USA 14th World Society 3 oktober 2011 Onverklaarbare Locatie: Baltimore, www.educatie.arq.org www.benecke.nl Landelijk congresSymposium therapie in de Cognitieve en International Congres Lichaam www.istss.org vanaf juni 2012 19 april 2011 lichamelijke klachten. leden najaar 2012 Gereduceerd tarief voor praktijk Narratieve Exposure Therapie: 17 januari 2012pastoraat en trauma 23 februari 2012 Refereerbijeenkomst Stichting geest: één zorg Cursus NtVP Locatie: Amstelveen Transculturele aspecten in rg Refereerbijeenkomst Stichting NET Locatie: Barneveld Centrum ’45 www.educatie.arq.o www.14thsymposiumwsv.nl www.bsl.nl supervisie Centrum '45: www.educatie.arq.org www.benecke.nl Terugvalpreventie bij depressie Psychosociale aspecten www.psynip.nl oktober 2012 www.centrum45.nl vanaf 11 22 mei 2012 bij rampen & Promotieonderzoek, 7 en 8 juni 2012 oorlogsen Cursus Hulpverlening bij Landelijk congres Diagnostiek solutistress sensitisatie 20 januari 2012 The future of forensic care; 19 en 20 april 2012 van suïcidaal gedrag en geweldstrauma behandeling www.centrum45.nl Symposium Mindfulness, van rg ons worth sharing Lustrumcongres Vereniging www.educatie.arq.o www.suiciderichtlijncongres.nl dummie tot expert www.efp.nl kinder- en jeugdpsychiatrie vanaf 14 maart 2012 www.vumc.nl www.vkjp.nl 1 t/m 3 november 2012 23 t/m 25 mei 2012 Cursus Pastoraat en trauma 8 juni 2012 on Child Annual Meeting ISTSS 1st European Conference www.cogis.nl/pastoraatentrauma Kinderen met complex trauma26 januari 2012 20 april 2012 www.istss.org Abuse and Neglect 9e Jaarsymposium www.bsl/complextrauma Congres intercultureel vakwww.euccon.eu en Persoonlijkheidsstoornissen 15 maart 2011 manschap van pedagogen www.benecke.nl Refereerbijeenkomst Stichting psychologen Centrum ’45 www.intercultureelvakmanschap.nl Depressie en IPT bij allochtonen 2 februari 2012 www.centrum45.nl GGZ Kennisdag. De Eerste Lijn: klaar voor de toekomst? www.trimbos.nl
Locatie: Eindhoven www.congresburo.com
Cogiscope omslag_1-2012.indd
sCH
CogiSCoPe
Vanaf 31 oktober 2012 Geestelijke zorg en trauma (voorheen: pastoraat en trauma) www.educatie.arq.org
Vanaf 11 oktober 2012 Basisopleiding Psychotrauma (voorheen: Hulpverlening bij oorlogs- en geweldstrauma) www.educatie.arq.org
k of Rehabil itation Europea n Networ rs of Torture Centres for Survivo aan het woord Twee pioniers
Militair en
kwaad tussen goed en Emotionele strijd
sCholing
vanaf 16 maart 2012 Multi Family Therapy bij getraumatiseerde gezinnen www.educatie.arq.org
20 t/m 24 mei 2011 14th World Society of Victimology International Symposium www.14thsymposiumwsv.nl
29 t/m 31 maart 2012 3rd International conference European Society for Trauma and Dissociation www.estd2012.org
21 en 22 mei 2012 Workshop Brief Eclectic Psychotherapy for PTSD: Making meaning out of Traumatic Experiences (BEPP International) www.educatie.arq.org
vanaf april 2012 Narratieve Exposure Therapie (NET) www.educatie.arq.org 19 april 2011 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ’45 Terugvalpreventie bij depressie www.centrum45.nl 19 en 20 april 2012 Lustrumcongres Vereniging kinder- en jeugdpsychiatrie www.vkjp.nl
23 t/m 26 mei World Conference on Traumatic Stress www.5tswc.org
12 oktober 2012 Studiedag Slaapstoornissen www.bsl.nl/slaapstoornissen
1 november 2012 Congres online hulpverlening www.congresonlinehulp.nl 1 t/m 3 november 2012 Annual Meeting ISTSS www.istss.org
9 november 2012 Het Tweede Nederlanse EFTcongres (Emotionally Focused Therapy) www.emotionallyfocusedtherapy.nl 15 november 2012 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ’45: dr. Bauke Koekoek over zijn promotieonderzoek ‘Omgaan met moeilijke mensen’ www.centrum45.nl
13 december 2012 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ’45: prof.dr. Claudi Bockting over ‘Terugvalpreventie bij depressie’ www.centrum45.nl
TijdsChrifT over gevolgen gebeurTenissen
startva januari n 2013 sChokkende Complexe traumatisering in theorie en praktijk: gevolgen van vervolging, oorlog en geweld behandelen. www.educatie.arq.org
CogisCope
5 november 2012 15 november 2012 Van je familie met je het hebben. Zorg voor Kinderen met Zorgen 18 oktober 2012 Landelijk congres over familieparti- www.leidscongresbureau.nl Refereerbijeenkomst Stichting assingen e a ainndepGGZ Centrum ‘45: drs. Marcella B e n o d i g dcipatie Pommée over beroepsgebonden 22 november 2012 handelingen t r a u m a b ewww.loc.nl traumatisering Maatschappelijk congres – rse migranten n i e t - w e s t6enovember Vluchtelingen Werk Nederland www.centrum45.nl 2012 Congres Nederlands Vluchtelingen willen intergreren; eid s s g e v o e l i g hwie e n s t r eOuderenpsychiatrie is verantwoordelijk? Kenniscentrum 25 oktober 2012 To e g e n o m alleen Congres COLK – Centrum v e r l a t e P T S S , n i e t www.vluchtelingenwerk.nl/alger z a a k www.nkop.nl o ovoor meen/vooraankondiging-maatOnverklaarbare Lichamelijke zoekers b i j a s i e l 7-9 schappelijke-congres-2012.php Klachten ‘Vallen en opstaan: de november 2012 conversiestoornis te lijf’ Back to basics: de cognitieve w e r k e r a l s 23 november 2012 a p p e l i j k herontdekt www.yulius.nl M a a t s c hgedragstherapie gs- en h e t w e b v o o r o o r l o Trauma bij kinderen en jongeren s p i n i n www.vgctnajaarscongres.nl www.bsl.nl 31 oktober 2012 n e n e f f o r t e g s d l gewe Congres DSM-5 in de dagelijkse praktijk 13 december 2012 www.discura.nl Dag van de GGZ
23 mei 2011 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ‘45 Debat over klachtenprocedures www.centrum45.nl 21 juni 2011 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ‘45 Oxytocine en PTSS-behandeling www.centrum45.nl
www.dagvandeggz.nl
20-03-12 13:53
18 en 25 januari, 1 februari 2013 Multi Family Therapy www.educatie.arq.org 23 en 24 januari, 30 mei 2013 Narratieve Exposure Therapie www.educatie.arq.org 29 en 30 januari, 27 maart en 29 mei 2013 Vervolgopleiding EMDR www.educatie.arq.org Th em anummer
over schaamte - ‘Schaamte is een aspect van civilisering’ over seks
6-9 juni 2013 ‘Patiënten praten– makkelijker Trauma- and its clinical pathways PTSD anddan beyond over schaamte’ www.estss.org
- De centrale plaats van schaamte bij ptss
CogisCope
04 41 11
psychotrauma
2011 vanaf 8 september bij Multi Family Therapy getraumatiseerde gezinnen Vijfdaagse training
22 september 2011 met psychoVerantwoord omgaan en jeugdigen trauma bij kinderen
er gevolgen TijdSChrifT ov eurTeniSSen ovlainnS g Chokkende geB
0312 C o g i s C o p e
7 september 2011 Hoe ver ga je? Transculturele e psychiatrie in maatschappelijk e context. Over medisch-ethisch ling aspecten in traumabehande Locatie: Beilen www.ggzdrenthe.nl
tijdsCHrift oVer geVolgen Va n s C H o k k e n d e g e B e u r t e n i s s e n
jaargang 9 nummer 3 oktoBer 2012
0411 C o g i s C o p e
werkbelasting voor mensen die veelvuldig met (de
www.epc2011.org
2011 vanaf 11 november i l 2 0 1 2van 1 a P rbehandeling 2011 oktober n u M M e rIntegratieve 12j a a r g a n g 9 voor en Trauma: late gevolgen getraumatiseerde kinderen kinderen en volwassenen gezinnen op de vlucht 1940-1945 Symposium Stichting Vierdaagse training ’45 en Stichting Centrum Locatie: Diemen Locatie: Utrecht www.educatie.arq.org www.cogis.nl/lategevolgenvan-
Pe 0112 C o g i S C o
• achtergrondverhalen over
15 september 2011 ggz Congres Interculturele Locatie: Amsterdam www.leidscongresbureau.nl
C o g i s C o p e 04 11
Een belangrijk aandachtsgebied vormt ook de
4 t/m 8 juli 2011 on XII European Congress Psychology Turkije Locatie: Istanbul,
C o g i S C o P e 0112
inhoud:
CogiSCopE
0112
0211
SCholiNg
rellen, aanslagen, gijzelingen, rampen.
C o g i s C o p e 0312
juli 2011 NuMMER 2 jaaRgaNg 8
CopE 0211 C o g i S
CogiSCopE
slachtoffers van mensenhandel, seksueel geweld,
olgEN T ovER gEv TijdSChRif d g EN gEwEl va N o o R l o
03 12
thema: sociale en psychische gevolgen
oorlogsgetroffenen, asielzoekers, vluchtelingen en
021 1
dacht voor de hulpverlening aan slachtoffers als
Het b el an g van g eï n t eg r eer d e op van g n a s ek s u eel g ew el d Van B as t i aan s t ot n u – een k w ar t eeu w t r au m ab eh an d el i n g Ver s t er k i n g veer k r ac h t p ol i t i eag en t en d oor m u l t i d i s c i p l i n ai r e aan p ak
nieuwe omslag
schrijf voor Cogiscope – platform voor kennisuitwisseling – een artikel, essay, column; of interview een collega of bericht over uw onderzoek. auteursinstructie Cogiscope is een kwartaalblad over sociale en psychische gevolgen van schokkende gebeurtenissen. Het stelt zich ten doel om betrokkenen op dit terrein te informeren over ontwikkelingen op het gebied van preventie en hulpverlening. Ook wil het de huidige en sociaal-historische context belichten waarin geweld plaatsvindt en -vond. De redactie ontvangt graag wetenschappelijke, opiniërende en praktijkgerelateerde bijdragen over sociale en psychische gevolgen en achtergronden van geweld, als ook over de opvang, zorg en nazorg van betrokkenen. De redactie beoordeelt binnengekomen teksten en geeft een beknopte reactie. Daarin zijn de eventuele redenen voor afwijzing opgenomen dan wel vragen en opmerkingen als de tekst in beginsel is geaccepteerd. instructies voor de auteur Auteur en redactie hebben bij voorkeur contact over omvang en inrichting van het artikel vóórdat het wordt toegezonden. • Indien u noten wilt gebruiken, dan enkel eindnoten. Notenlijst als tekst aan eind van het artikel. • Indien u geen noten wilt gebruiken, maar wel literatuur wilt vermelden, dan graag aan het slot. * Houd het aantal literatuurverwijzingen beperkt. • Citaten in het Nederlands.
• De tekst wordt verdeeld in (niet-genummerde) paragrafen, elke paragraaf heeft een titel (tussenkopje). Werk met korte tussenkopjes (max. 20 karakters). • Geef het artikel een korte titel, maximaal 30 karakters. De redactie kan kiezen voor een andere titel.
CogisCope 0312
37
abonnementsinformatie Cogiscope verschijnt 4x per jaar. Een jaarabonnement kost € 27,50. U kunt zich abonneren via de Cogis-site:
aanleveren en verdere procedure We ontvangen uw tekst in Word, bij voorkeur per e-mail:
[email protected]
www.cogis.nl/cogiscope Colofon Redactie: Hanneke Bot, Joris Haagen, Jeroen Knipscheer (wnd.
De tekst zo plat mogelijk aanleveren, dus zo weinig mogelijk opmaakeffecten in de tekst aanbrengen. Onderstrepingen en vet worden niet overgenomen, cursiveringen zijn wel toegestaan. In de regel zult u, korte tijd na de afgesproken inleverdatum, de geredigeerde bijdrage ter goedkeuring ontvangen. Indien de redactie geen inhoudelijke wijzigingen of slechts minimale wijzigingen aanbrengt, bijvoorbeeld alleen in de interpunctie, krijgt u uw tekst niet meer voorgelegd. Ook dan ontvangt u bericht van de redactie. Voor de lay-out van uw bijdrage is de redactie verantwoordelijk. Cogiscope verschijnt zowel in een papieren als digitale versie.
hoofdredacteur), Lies Schneiders (hoofdredacteur), Michaela Schok en Pim Scholte Eindredactie: Marleen van de Ven Bureauredactie: Linda Reek en Wim Visser Redactieadres: Cogis, Nienoord 5, 1112 XE Diemen Telefoon 020-6601930, fax 020-6601931 E-mail
[email protected] Oplage: 800 exemplaren Vormgeving: CARTA, communicatie & grafisch ontwerp, Utrecht Druk: ZuidamUithof, Utrecht ISBN 1871-1065 © Cogis Cogis Cogis is het kennisinstituut sociale en psychische gevolgen van oorlog, vervolging en geweld. Hulpverleners vormen de belangrijkste doelgroep. Voor hen ontwikkelt en organiseert Cogis cur-
Honorarium Voor toegezonden en opgenomen tekstmateriaal wordt geen honorarium verstrekt. In andere gevallen wordt het honorarium in overleg vastgesteld.
sussen, trainingen, congressen, symposia en studiedagen, ook op aanvraag. Daarnaast geeft Cogis beleidsadviezen en fungeert het als vraagbaak voor geweldsgetroffenen. de bibliotheek van Cogis
Copyright Het copyright van opgenomen materiaal valt toe aan Cogiscope. Uitzonderingen op deze regel zijn mogelijk.
Cogis heeft een uitgebreide bibliotheek over de psychische gevolgen van geweld. Naast een uitgebreide eigen verzameling gedrukt- en beeldmateriaal is veel (externe) informatie ook digitaal toegankelijk. www.cogis.nl/bibliotheek
1
Foto omslag: Uitgeprocedeerde asielzoeker, COA Ter Apel (Kees van de Veen/HH)
s ch o l i n g 9 oktober 2012 Landelijke studiedag BASIS-GGZ www.leidscongresbureau.nl Vanaf 11 oktober 2012 Basisopleiding Psychotrauma (voorheen: Hulpverlening bij oorlogs- en geweldstrauma) www.educatie.arq.org 12 oktober 2012 Studiedag Slaapstoornissen www.bsl.nl/slaapstoornissen 18 oktober 2012 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ‘45: drs. Marcella Pommée over beroepsgebonden traumatisering www.centrum45.nl 25 oktober 2012 Congres COLK – Centrum voor Onverklaarbare Lichamelijke Klachten ‘Vallen en opstaan: de conversiestoornis te lijf’ www.yulius.nl 31 oktober 2012 Congres DSM-5 in de dagelijkse praktijk www.discura.nl
Vanaf 31 oktober 2012 Geestelijke zorg en trauma (voorheen: pastoraat en trauma) www.educatie.arq.org 1 november 2012 Congres online hulpverlening www.congresonlinehulp.nl 1 t/m 3 november 2012 Annual Meeting ISTSS www.istss.org 5 november 2012 Van je familie met je het hebben. Landelijk congres over familieparticipatie in de GGZ www.loc.nl 6 november 2012 Congres Nederlands Kenniscentrum Ouderenpsychiatrie www.nkop.nl 7-9 november 2012 Back to basics: de cognitieve gedragstherapie herontdekt www.vgctnajaarscongres.nl
9 november 2012 Het Tweede Nederlanse EFTcongres (Emotionally Focused Therapy) www.emotionallyfocusedtherapy.nl
13 december 2012 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ’45: prof.dr. Claudi Bockting over ‘Terugvalpreventie bij depressie’ www.centrum45.nl
Cogiscope
0312
0312 C o g i s c o p e
C o g i s c o p e 0 3 12
t i j d s ch r i f t o v e r g e v o l g e n v a n s ch o k k e n d e g e b e u r t e n i s s e n
jaargang 9 nummer 3 oktober 2012
15 november 2012 Refereerbijeenkomst Stichting Centrum ’45: dr. Bauke Koekoek over zijn promotieonderzoek ‘Omgaan met moeilijke mensen’ www.centrum45.nl
Start januari 2013 Complexe traumatisering in theorie en praktijk: gevolgen van vervolging, oorlog en geweld behandelen. www.educatie.arq.org
H et b elang v an g eïnteg reerde op v ang na s ek s ueel g eweld
15 november 2012 Zorg voor Kinderen met Zorgen www.leidscongresbureau.nl
18 en 25 januari, 1 februari 2013 Multi Family Therapy www.educatie.arq.org
Van Bas tiaans tot nu – een k wart eeuw traumab ehandeling
22 november 2012 Maatschappelijk congres – Vluchtelingen Werk Nederland Vluchtelingen willen intergreren; wie is verantwoordelijk? www.vluchtelingenwerk.nl 23 november 2012 Trauma bij kinderen en jongeren www.bsl.nl
23 en 24 januari, 30 mei 2013 Narratieve Exposure Therapie www.educatie.arq.org
Vers terk ing v eerk racht p olitieag enten door multidis cip linaire aanp ak
13 december 2012 Dag van de GGZ www.dagvandeggz.nl
29 en 30 januari, 27 maart en 29 mei 2013 Vervolgopleiding EMDR www.educatie.arq.org 6-9 juni 2013 Trauma and its clinical pathways – PTSD and beyond www.estss.org
