Ooijenintermediair Professionele begeleiding van personeel en management

Ooijenintermediair Professionele begeleiding van personeel en management

Respectvolle communicatie Inleiding Als mens hebben we de beschikking over een lichaam en geest, welke allerlei signalen afgeven, zoals emoties, gevoelens en lichamelijke pijn. Dit zijn informatiebronnen, of boodschappers, die ons iets willen laten weten. Het zijn tekens die iets zeggen over onze dieperliggende wensen of behoeften. Veelal hebben we niet of onvoldoende geleerd hoe we deze signalen zo goed mogelijk kunnen benutten. Twee opmerkelijke menselijke patronen 1. Gebrekkige communicatie met ons ‘zelf’; onze innerlijke bron: Over het algemeen hebben we niet, of slechts ten dele, geleerd om de pijn- en/of gevoelssignalen ‘te lezen’ . Onprettige gevoelens en pijn drukken we het liefste weg. Hiermee gaat de boodschapfunctie vaak verloren. Wat kunnen we doen om deze signalen meer serieus te nemen? Hoe kunnen we beter luisteren naar onze achterliggende wensen en behoeften? 2. In onze maatschappij zijn we geneigd om snel een conclusie te trekken over iets of iemand. We interpreteren of oordelen, terwijl we slechts een klein stukje informatie hebben. Hierdoor is er veel miscommunicatie.

Uitgangspunten bij respectvol communiceren 1. Respectvol communiceren is gericht op verbetering van het contact en de relatie tussen onszelf en de ander. 2. We zijn zelf verantwoordelijk voor ons eigen welzijn, voor hoe we omgaan met gevoelens, wensen of behoeften van onszelf en de ander. 3.

Ieder mens heeft de beschikking over een enorm potentieel aan kwaliteiten en talenten. Dit is als het ware een innerlijke bron, waar we uit kunt putten om onze gewenste situatie te bereiken.

4. Eerlijkheid is niet; alles durven zeggen wat je denkt. Eerlijkheid is wel; openstaan voor gevoelens en behoeften en deze kunnen onderscheiden van onze eigen interpretaties of oordelen. 5. Zelfrespect en respect voor de ander gaan hand in hand. Ga met de ander om, zoals jij wilt dat anderen met jou omgaan. 6. Vanuit een helicopterview (of door op een platform te staan) zijn we in staat om oordeelloos te kijken naar en contact te maken met de gevoelens en behoeften van onszelf en de ander.


Vier stappen in respectvol communiceren Intentie, intonatie en houding bepalen in grote mate hoe een boodschap overkomt!

1. Waarneming = het observeren van de situatie, het gedrag van de ander en jezelf, je gevoelens en gedachten, je (voor)oordelen. Je neemt als het ware een foto. Een voorbeeld: Annie ervaart dat haar partner Piet niet luistert, als ze vertelt over haar pijn. Ze zegt tegen hem: “Je neemt mijn pijn niet serieus”. Dit is geen waargenomen feit, maar een oordeel. Waarneming : Ik merk dat je over iets anders gaat praten als ik vertel dat ik de hele nacht niet heb kunnen slapen van de pijn.

2. Gevoel

: Gevoelens kun je onderscheiden in vier hoofdgroepen: boos, blij, bang, bedroefd. Blijf zo dicht mogelijk bij wat innerlijk met je gebeurt.

Gevoel “Als ik zie en hoor dat je over iets anders begint te praten, voel ik me geïrriteerd”. Toelichting * Er is een verschil tussen quasigevoelens en echte gevoelens. Quasi-gevoelens zijn invullingen, oordelen en gedachten die we over een voorval hebben, of over een ander. B.v. ik voel me niet gewaardeerd; ik voel dat hij me niet mag; ik voel me aangevallen. Quasi-gevoelens zijn woorden die beschrijven wat de ander bij ons veroorzaakt. Het lijkt gemakkelijk om te denken dat ons gevoel veroorzaakt wordt door wat de ander doet, maar het zijn onze behoeften en waarden die gevoelens veroorzaken. Gedachten veroordelen, gevoelens nooit. 3. Behoeften : Geef aan wat je wenst, of waar je behoefte aan hebt. Behoeften

:B.v. “Als ik hoor dat je over iets anders gaat praten als ik over mijn pijn vertel, dan voel ik me geïrriteerd, omdat ik behoefte heb aan een luisterend oor”

Toelichting Behoeften zijn persoonlijk en in ieder mens te herkennen. Voorbeelden: eten, drinken, onderdak, rust, ruimte, afstand, verbinding, groei, empathie, overzicht, harmonie, leren, schoonheid, eerlijkheid, zingeving, inspiratie, enz. *

4. Verzoek of vraag aan de ander (of aan jezelf) Maak onderscheid tussen een verzoek of vraag dat gericht is op: verbetering van het contact, of gericht is op de oplossing. Voorbeeld van een vraag, dat gericht is op contactverbetering: Wat gaat er nu in je om als ik dit zeg? Kun je me vertellen hoe jij dit ervaart? Voorbeeld van vragen gericht op de oplossing (je vraagt om ander gedrag) Wil je in het vervolg …., of Ik zou het prettig vinden als u voortaan… Zullen we samen naar een andere manier op zoek gaan om…..


Oefening respectvol communiceren Neem een situatie voor ogen, waarbij je moeite hebt met het gedrag van de ander en daar graag tegen de persoon in kwestie iets over wilt zeggen. Stap 1: Waarneming a. Wat neem je waar bij jezelf en de ander? b. Maak de zin af. Als …(vul de naam in) zegt ….., dan merk ik bij mezelf… Of. Als …. (naam) .zo op me reageert, (of …. doet), dan merk ik bij mezelf dat….

Stap 2: Gevoel -

Dan voel ik …..

Stap 3: Behoeften - Waar ik behoefte aan heb is….

Stap 4: Verzoek of vraag - Wil je me zeggen, Kun je me uitleggen, hoe jij….. of - Ik zou het prettig vinden als je voortaan…..

**Noot: - Zie de bijlage voor voorbeelden van behoeften, gevoelens en quasigevoelens de bijlage.

Voor de bovenstaande tekst en het vier stappen model is gebruik gemaakt van: 1. Marshall B. Rosenberg: Geweldloze communicatie – ontwapenend en doeltreffend 2. Handout over geweldloos communiceren van Kip communicatie; Bureau voor advies en coaching uit Goes.


Bijlage: Inventarisatie van behoeften en omschrijving gevoelens Inventarisatie van behoeften (uit: Geweldloze Communicatie-Marshall B. Rosenberg) Autonomie - Zelf kiezen van dromen/doelen/waarden - Zelf kiezen van de realisatie van dromen/doelen/waarden

Vieren - Vieren van de schepping van leven - Vieren van het verlies van leven (rouw)

Fysieke verzorging - Lucht - Licht - Voedsel - Water - Aanraking - Rust - Beweging/oefening - Seksuele expressie - Beschutting - Bescherming tegen levensbedreigende levensvormen; virussen, bacteriën, insecten, roofdieren (in het bijzonder menselijke wezens)

Contact (onderlinge afhankelijkheid) - Acceptatie - Nabijheid - Beschouwing - Bijdragen aan het verrijken van leven (eigen kracht inzetten) - Mededogen - Helderheid - Erkenning - Tederheid - Geruststelling - Veiligheid - Respect - Ondersteuning - Vertrouwen - Warmte - Zorg - delen Spirituele verbondenheid - Schoonheid - Heelheid - Vervulling - Harmonie - Inspiratie - Ordening - Vrede - Leren - Spel - Spelen - Plezier - humor Integriteit - Authenticiteit - Betekenis - Creativiteit


Gevoelens Bij het uiten van gevoelens is het belangrijk om woorden te kiezen die heel specifiek die gevoelens weergeven die wij duidelijk willen maken. Bijvoorbeeld, als er gezegd wordt ‘het voelt niet goed voor mij’, is het niet duidelijk wat er met ‘goed’ bedoeld wordt, omdat het woord ‘goed’ blij, opgewonden, opgelucht, of nog een hele reeks andere gevoelens kan betekenen. Woorden als goed of slecht maken het voor de luisteraar niet gemakkelijk om contact te maken met wat wij echt voelen. Met de navolgende lijsten kunt u wellicht uw bewustzijn en woordkennis over gevoelens vergroten. Gevoelens die aanwezig kunnen zijn als behoeften bevredigd zijn of worden ademloos alert avontuurlijk behaaglijk betrokken bevredigd bezield bezorgd blij bruisend dankbaar dolblij energiek enthousiast erkentelijk extatisch geamuseerd geïnspireerd geïntrigeerd gelukkig gelukzalig

geprikkeld geraakt gestimuleerd gevoelig geweldig glorieus heerlijk hoopvol intens jolig kalm klaarwakker levendig liefdevol lyrisch nieuwsgierig onbekommerd onbezorgd onstuimig ontroerd ontspannen

opgelucht opgetogen opgewekt overweldigd prettig rustig sereen sprankelend stil stralend teder tevreden toegenegen trots uitgelaten veilig verbaasd verbluft verfrist verlangend verrukt

versterkt vertrouwd vervuld verwachtingsvol verwonderd voldaan vredig vreugdevol vriendelijk vrij warm zacht zachtmoedig zalig zelfverzekerd zelfvoldaan zorgeloos zwierig

Gevoelens die aanwezig kunnen zijn als behoeften niet bevredigd zijn of worden aarzelend afgemat angstig bang bedroefd bedrukt bekommerd beverig bevreesd bezorgd boos chagrijnig doodsbang eenzaam ellendig futloos geagiteerd geïrriteerd gekweld

geprikkeld geschokt gespannen knorrig koel koud kwaad melancholiek miserabel mistroostig moedeloos narrig nerveus netelig onbehaaglijk ongeduldig ongelukkig ongemakkelijk ongerust

onrustig onthutst ontsteld ontzet onzeker opgelaten overstuur overweldigd paniekerig perplex razend rusteloos slaperig smartelijk somber treurig triets uitgeput van streek

verbaasd verbijsterd verlangend vermoeid verontrust verschrikkelijk verslagen vervelend vervreemd verward wanhopig warm weemoedig zenuwachtig


Quasi-gevoelens Het verwarrende van taal is dat wij het woord ‘voelen’ kunnen gebruiken zonder dat wij daadwerkelijk gevoel uitdrukken. Een voorbeeld hiervan is: ‘Ik voelde dat zij mij niet eerlijk behandelden’. Het zou juister zijn om de woorden ‘ik voel’te vervangen door ‘ik vind’, of ‘ik denk’. Voorbeelden van woorden en uitdrukkingen die meer zeggen over onze interpretaties, analyses en oordelen, dan over hoe wij ons voelen aangemoedigd gehinderd mishandeld overwerkt aangetast geïnteresseerd neerbuigend benaderd sceptisch aangevallen geïntimideerd niet gehoord schuldig afgescheiden gemanipuleerd niet gesteund teleurgesteld afgewezen gemeen niet gewaardeerd terneergeslagen bedreigd getergd niet gewenst verdoofd bedrogen getiranniseerd niet gezien verkeerd begrepen behulpzaam gewantrouwd niet serieus genomen verontwaardigd beschaamd haatdragend onder druk gezet verraden bitter hulpeloos onderbroken verveeld geanimeerd in ’t nauw gedreven onderdrukt verwaarloosd geboeid in de steek gelaten ontgoocheld wantrouwig gebruikt ingelijfd op mijn nummer gezet gecharmeerd jaloers opgesloten gedeprimeerd misbruikt overheerst

Over het algemeen worden gevoelens niet duidelijk verwoord wanneer het woord ‘voelen’ gevolgd wordt door: a. Woorden als: dat, zoals, alsof Ik voel dat jij beter behoort te weten. Ik voel me (zoals) een mislukkeling Ik heb het gevoel alsof ik met een muur samenwoon b. De voornaamwoorden ik, jij, hij, zij en het Ik heb het gevoel dat ik constant beschikbaar moet zijn Ik heb het gevoel dat het waardeloos is c. Namen of persoonlijke voornaamwoorden Ik heb het gevoel dat Amy zich behoorlijk verantwoordelijk heeft opgesteld Ik heb het gevoel dat mijn baas zich manipulerend gedraagt.

Ooijenintermediair Professionele begeleiding van personeel en management

Recommend Documents