DI T D OSSI ER WOR DT GE PUBLICE E R D DOOR S m a rt m edi a E N VA LT N I E T O N D E R D E VE RA N T WO O R D ELIJ KH EID VAN DE REDACTIE VAN het nieuwsbl ad
Onze 5 zintuigen om van te genieten
mei 2013
Trend
Bril is nu écht modeartikel
De gustibus... Over smaak valt niet te twisten Ingrijpend Als de geur plots weg is
Roger van Damme
‘Ik vind dat kinderen vaak echt een hele goede smaak hebben en heel nauwkeurig met smaak kunnen omgaan’ Expertpanel
Allergie
‘Je leert met je handicap leven’
Dringend ingrijpen vereist
Na 25 jaar springen wij er nog steeds uit! Al 25 jaar is bodystyling in België een vaste waarde op gebied van gezond afslanken, door de juiste combinatie van doelgericht bewegen, huidtherapie en professionneel voedingsadvies
Vraag een gratis en vrijblijvende figuuranalyse aan in een studio in uw buurt. U vindt ze allemaal op W W W. B O DY S T Y L I N G . B E
2
e d ito r i a l
Zonder zintuigen is een mens nergens Tijdens het eten maar ook bij onze dagelijkse bezigheden maken we veel meer gebruik van onze zintuigen dan we denken. Ogen, neus, mond, oren en tastzin beïnvloeden bewust of onbewust de keuzes die we maken.
“Het begint allemaal met het uiterlijk van producten. Hoe iets er uit ziet, schept een bepaalde verwachting. Groene appels zijn hard en zuur, bij gele appels verwacht je een zachte en zoete vrucht. Wanneer de verwachting niet overeenkomt met de ervaring – er bestaan immers ook zoete, groene appels – kan de consument teleurgesteld zijn. En dat willen producenten van voedingsmiddelen en andere producten niet.
veel beperkter dan ons geurenpalet. Op de tong proeven we enkel zoet, zuur, zout, bitter en umami, de vijfde basissmaak. Umami is de hartige smaak van bouillon en niet altijd makkelijk te onderscheiden voor ons, Westerlingen. Oosterse producten zoals sojasaus, algen, shiitake (paddenstoelen), maar ook Parmesaanse kaas, tomaten en bouillonblokjes zijn rijk aan umami. het nog niet gehad over de textuur van het voedingsmiddel. Textuur hangt nauw samen met de structuur van een product en is een
En dan hebben we
dat aangesproken wordt, is de neus. De geur van gebakken uien bij het hamburgerkraam of de zoete geur van rijp fruit doen het water in onze mond lopen nog voor we het echt opeten. Geur is belangrijk, maar het aroma, de vluchtige verbindingen die vrijkomen bij het kauwen en die via de keel naar de neus gaan, zijn nog belangrijker. Tachtig procent van wat we denken te proeven, doen we met de neus. Dit is aroma. Doe eens de test: eet een aardbei of een stuk chocolade met een dichtgeknepen neus. Je proeft enkel zoet, zuur of bitter. Laat nu je neus vrij en adem in en uit. Wat een ervaring! Nu neem je ook aardbei, fruitige, bloemige of kruidige aroma’s waar. Het tweede zintuig
Saskia Buysens Smaak- en consumentenonderzoek Provinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt Oost-Vlaanderen
en geur in orde lijken, stop je het product in de mond. Wat we proeven, ons smakenpalet, is
‘Tachtig procent van wat we denken te proeven, doen we met de neus’
factoren in voedingsmiddelen en samen bepalen ze hoe een product sensorisch aanvaard wordt. Voor een nieuw product op de markt komt, heeft het al een hele weg achter de rug. Sensorische analyse is een stap in dat proces. Bij sensorische analyse worden de menselijke zintuigen gebruikt als instrument om de sensorische acceptatie van producten te meten. Mensen proeven in aparte hokjes de aangeboden producten en noteren hun oordeel op een scoreformulier. Die aparte hokjes en een gestandaardiseerde testprocedure zijn absoluut nodig, want de menselijke zintuigen zijn snel afgeleid en ook snel misleid. proeven onder rood licht, want we willen niet dat de kleur een invloed heeft op de beoordeling. Voor de meeste mensen zijn blekere vruchten onrijp en dus zuurder en dat zal onbewust meespelen in hun waardeoordeel. We geven het testpanel ook geen tien producten na mekaar want vermoeide zintuigen werken niet goed.
Tomaten laten we
combinatie van fysische eigenschappen. Textuur wordt waargenomen met de tastzin, denk maar aan de hardheid of de korreligheid, maar ook via gehoor en zicht. Chips horen te kraken om als krokant en vers te worden beschouwd.
Wanneer uiterlijk
smaak en textuur zijn 4 belangrijke kwaliteits-
Uiterlijk , geur/aroma ,
analyse kom je te weten welke producten consumenten lekker vinden en krijg je een idee waarom dit zo is. En met die informatie kun je aan de slag om nog smakelijkere producten op de markt te brengen.”
Met sensorische
05
06
09
10
04 ‘Je leert met je handicap leven, maar je mist heel wat’ 05 Pijn kan nuttig zijn 06 Profielinterview: Roger van Damme 08 Als de geur plots weg is... 09 Lijk slim, draag een bril 10 De gustibus... 11 Allergie: dringend ingrijpen
Colofon
Over Smart Media
Project Manager: Pascale Bakker,
[email protected] Productieleider: Oskar Wästlund Hoofdredactie: Jerry Huinder,
[email protected] Tekst: Frederic Petitjean, Hilde Van Raemdonck Coverbeeld: Frank Croes Grafische vormgeving: Leon Mooijer Drukkerij: Corelio
Smart Media ontwikkelt, produceert en financiert themabijlagen die via landelijke, gerenommeerde kranten worden verspreid. Elke themabijlage wordt gemaakt door zorgvuldig samengestelde redactieteams. De grafische productie wordt verzorgd door creatieve vormgevers met gevoel voor de productie van moderne tijdschriften. Onze basisgedachte is een sterke onderwerpgerichtheid. Door zichtbaar te zijn in onze themabijlagen bereiken onze klanten het gehele verspreidingsterrein van de dragende krant. En selecteren ze automatisch de doelgroep die in de markt is voor de producten en diensten van het bedrijf. Smart Media is een jonge en dynamische onderneming met hoge doelstellingen. Wij ontwikkelen ons snel en onze planning is erop gericht een van de toonaangevende bedrijven van Europa in ons vakgebied te worden. Op dit moment zijn we vertegenwoordigd in Zweden, Noorwegen, Zwitserland, België en Nederland.
Voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar
[email protected] Smart Media Publishing Belgium BVBA, De Keyserlei 53, 2018 Antwerpen, Belgium. Tel +32 3 289 19 40, www.smartmediapublishing.com
Volg ons
D I T DOSSIE R WOR DT GE PUBLICE E R D D O O R S m a rt m edi a E N VA LT N I E T O N D E R D E V E RA N T WOO RDELIJ KH EID VAN DE REDACTIE VAN het nieuwsbl ad
Céréal Stevia Sweet Heerlijk & natuurlijk zoet*
Ontdek het volledige Céréal Stevia Sweet gamma !
Neem nu deel aan onze wedstrijd ! Heb je zelf een lekker receptje gemaakt en wil je dit met iedereen delen? Stuur je recept dan voor 31/05 naar
[email protected]. Als we jouw recept op onze website plaatsen dan sturen we je de gebruikte Céréal Stevia Sweet producten terug! Vind de voorwaarden op cereal.be
Meer informatie op cereal.be *gezoet met steviolglycosiden uit de steviablaadjes
VLEUGELS VOOR ELKE SMAAK.
CRANBERRY. LIMOEN. BLAUWE BOSBES. EN HET EFFECT VAN RED BULL.
Een klare kijk op alle korte en middellange afstanden
DOE TOT
VO O R D E E L
€450
*
zen Gratis @Wmeot HorkyaluxgiD la brillenglazen
*
bij aankoop van een bril
Met @Work brillenglazen zijn vermoeide ogen verleden tijd! Hebt u tijdens het werk of het beoefenen van uw hobby last van vermoeide ogen? Dan is er goed nieuws. De @Work brillenglazen van Hoya zijn speciaal ontwikkeld voor een haarscherp zicht en een natuurlijke houding op korte en middellange afstanden. Ideaal voor activiteiten waarbij uw ogen lang op één punt gefocust blijven, zoals lezen, werken aan de computer, tv-kijken... En we hebben nog meer goed nieuws. Bij uw vakopticien ontvangt u nu een gratis paar Hoya @Work glazen met kraswerende en ontspiegelende topcoating Hi-Vision LongLife bij aankoop van een bril met Hoyalux iD brillenglazen* met Hi-Vision LongLife coating.
U herkent de deelnemende opticiens aan de actiedisplay in hun optiekzaak. Of surf naar www.hoya.be voor de lijst met deelnemende optiekzaken.
Oog voor detail * Aanbod enkel geldig bij de deelnemende optiekzaken vanaf 21 maart tot en met 21 juni 2013, bij aankoop van een bril met een paar Hoyalux iD MyStyle, iD InStyle of iD LifeStyle V+ multifocale brillenglazen behandeld met Hi-Vision LongLife coating. Niet cumuleerbaar met andere aanbiedingen. Vraag naar de voorwaarden in de deelnemende winkels.
4
e x p e r tpa n e l
horen
‘Je leert met je handicap leven, maar je mist natuurlijk heel wat’ Gehoorschade kan je leven ingrijpend veranderen. Drie mensen vertellen over hun handicap. “Je leert ermee leven, maar je mist wel heel wat.” Tekst Hilde Van Raemdonck
Lode Goossens (62)
Marc Lambrechts (36)
Pieter De Graaff (19)
Schrijnwerker uit Harelbeke
Leerkracht uit Herentals
Student Social Work en gelegenheidsdj uit Heusden-Zolder
Hoe heb je gehoorschade opgelopen?
“Ik ben meteen na mijn opleiding zelfstandig schrijnwerker geworden en heb mijn leven lang niets anders gedaan. Maar vroeger werd er nogal nonchalant omgesprongen met bescherming en beveiliging. Persoonlijke beschermingsmiddelen zoals een veiligheidsbril, gehoorkappen of oordopjes... eigenlijk bestond dat gewoon niet. Ik ben dus jaren blootgesteld geweest aan het geluid van cirkelzagen, schuurmachines, frezen... zonder enige vorm van bescherming. Ik heb daar nu veel spijt van, maar het was toen gewoon zo. Ik ben nu grotendeels doof aan beide kanten.”
“Op een morgen werd ik wakker en aan één kant hoorde ik plots niets meer. Het geluid dat ik hoorde met mijn gezond oor, zeg maar, kon ik ook niet thuisbrengen. Ik hoorde niet waar het vandaan kwam. Ik had ook last van duizeligheid. De oorzaak van dit plotse gehoorverlies, hebben ze nooit kunnen achterhalen. Ik heb diverse gehooronderzoeken ondergaan, er werd een bloedonderzoek gedaan en een MRI-scan genomen van het binnenoor, maar zonder resultaat. Beterschap moet ik ook niet verwachten.”
“Ik ben van mijn 14e dagelijks bezig met muziek. Muziek beluisteren, draaien op een feestje, concerten bijwonen... Liefst allemaal loeihard. Het geeft een kick als je de zware bassen door je maag voelt dreunen. Ik had nadien wel eens last van een vervelend piepgeluid. Zo erg soms dat ik moeilijk kon slapen en er ’s anderendaags nog last van had. Ik heb een gehoortest laten doen en blijkbaar heb ik nu al het gehoor van een 50-jarige.”
Wat doe je eraan?
“Ik draag nu twee hoorapparaten, maar die werken niet altijd optimaal. Thuis draag ik ze niet altijd omdat ik intussen goed kan liplezen. Als mijn vrouw iets zegt, begrijp ik haar vrij goed. Ik moet haar dan wel zien, natuurlijk. Als ze vanuit de keuken zou roepen dat het eten klaar is, dan hoor ik dat niet. Telefoon of gsm gebruiken lukt me niet, ook niet met mijn hoorapparaten. Het probleem is dat die alle geluiden versterken, dus ook achtergrondgeluiden. En dan hoor ik niets.”
“De neus-keel-oorspecialist heeft me aangeraden eerst een periode af te wachten. Plotse doofheid komt voor bij 8 op 100.000 mensen en bij een derde van de gevallen treedt soms verbetering op na een paar weken. Bij mij gebeurde er niets, ik hield er alleen een vervelend geluid aan over, een soort van oorsuizen. We zijn intussen een paar jaar verder en verbetering zal er nooit meer komen. Intussen heb ik een cochleair implantaat (een hoortoestel dat in het oor ingeplant zit, nvdr.) waarmee ik weer functioneer.”
“Ik ben erg geschrokken en heb meteen besloten er iets aan te doen. Ik draag nu op maat gemaakte kwaliteitsoordopjes. Oké, die zijn niet goedkoop, maar ze zijn het waard. Ik wil de situatie echt niet erger maken. Je oren moeten ten slotte je leven lang mee. Ik heb ook niet langer dat onhebbelijke dj-trekje om maar met één schelp naar mijn hoofdtelefoon te luisteren. Ik zet muziek en versterkers ook systematisch wat minder luid en ga tijdens concerten niet meer zo dicht bij de boxen staan.”
“Je leert met je handicap leven, maar je mist natuurlijk heel wat. Ik hield van muziek, daar heb ik nu niets meer aan. Je raakt voor een stuk ook sociaal geïsoleerd en je krijgt vaak het gevoel er niet meer bij te horen. Gewoon, omdat je de gesprekken niet meer kunt volgen. Vooral op rumoerige plaatsen, waar muziek gespeeld wordt en veel mensen tegelijk aan het praten zijn, is het erg moeilijk om iets te verstaan. Iemand die duidelijk praat en articuleert versta ik nog het best.”
“Wakker worden met een dergelijke handicap... Ik kan je verzekeren dat het geen pretje is. Van vandaag op morgen ben je een sukkel en voel je je uitgeschakeld. Lesgeven was onmogelijk. Muziek, toneel... alles viel weg. Ik had de grootste moeite met alledaagse dingen. Communiceren bijvoorbeeld. Ik heb trouwens een hele tijd met briefjes geleefd, mijn gezin werd er gek van. Intussen gaat het beter, ik kan weer naar school en ga ook weer naar toneel, maar genieten van muziek, zal nooit meer ’t zelfde zijn.”
“Dat mijn gehoor er op achteruit gegaan is, beschouw ik nog niet echt als een handicap. Maar het idee dat de situatie onomkeerbaar is, zet toch aan tot nadenken. Het is dom om je eigen lichaam zo te mishandelen. En waarom? Met die dopjes hoor of geniet je echt niet minder. Bovendien dempen degelijke dopjes het volledige geluidsspectrum, zodat het gewoon lijkt alsof je de volumeknop een beetje terugdraait. Je kunt zelfs blijven praten met de mensen. Bovendien zitten ze goed omdat ze op maat gemaakt zijn.”
Hoe heeft deze handicap je leven beïnvloed?
‘Ik draag nu op maat gemaakte kwaliteitsoordopjes’ Pieter de Graaff (niet op foto, red.)
5
vo e le n
ve r d i e p i n g
Hoe kunnen we pijn bestrijden? Pijn wordt waargenomen op het perifere niveau (plaats waar het pijn doet) en het centrale niveau (hersenen). Er bestaan dan ook pijnstillers met perifere of centrale werking. Perifere pijnstillers onderdrukken de pijnprikkel voor die naar de hersenen gaat. Centrale pijnstillers sluiten de hersenen af voor de binnenkomende pijnprikkel, ze ‘misleiden’ de hersenen waardoor je geen pijn voelt.
Pijn kan nuttig zijn Iedereen heeft wel eens pijn. Een teken dat er iets mis is misschien. Maar wat is pijn? En wat gebeurt er in je lichaam als je pijn hebt? Tekst Hilde Van Raemdonck
Wat is pijn? Een moeilijke vraag, want pijn is hoe dan ook een subjectief gegeven. Iedereen heeft een andere pijndrempel en -tolerantie. Bovendien spelen ook emoties en herinneringen mee. Pijn is een complex fenomeen en daarom ook moeilijk meetbaar. Al wordt er in sommige ziekenhuizen wel een soort puntensysteem gebruikt, zodat patiënten zelf een score geven van 0 tot 10 om de pijnintensiteit aan te geven. Volgens de definitie van de International Association for the Study of Pain is pijn ‘een onprettige, sensorische en emotionele ervaring, die samenhangt met mogelijke weefselbeschadiging of toch zo beschreven wordt’. Pijn is ook dàt wat de patiënt aangeeft, waar, wanneer en hoe intens hij die pijn ervaart en beschrijft. Dat wil dus zeggen dat een dokter zijn patiënt moet geloven in zijn pijnervaring. “Pijn kan het gevolg zijn van weefselschade”, legt verpleegkundig pijnspecialiste Dorien Callebaut (AZ St-Maarten Mechelen - Duffel) uit. “Als je in je vinger snijdt bijvoorbeeld,
‘Mensen kunnen ook pijn voelen zonder zichtbaar lichamelijk letsel’ Dorien Callebaut
voel je pijn. Maar mensen kunnen ook pijn voelen zonder zichtbaar lichamelijk letsel, hoewel ze hun ervaring wel lichamelijk beschrijven. Dat is het soort pijn waar de omgeving vaak negatief op reageert, omdat ze
geen aanwijsbare symptomen van pijn ziet. Denk maar aan mensen met CVS (chronisch vermoeidheidssyndroom) of fibromyalgie.” soorten pijn. Acute of chronische pijn, zeurende, stekende, brandende, kloppende pijn... Acute pijn is de best aanwijsbare pijn en duidelijk gelinkt aan weefselbeschadiging, zoals de snee in je vinger. Het is
Er zijn diverse
pijn heeft geen alarmfunctie. Ze houdt ook langer aan, na een operatie bijvoorbeeld, maar is minder ‘zichtbaar’. Chronische pijn leidt vaak tot uitputting, waar de omgeving soms ook weinig begripvol op reageert. Bij gebrek aan inlevingsvermogen of omdat ze niet weet hoe hiermee om te gaan. Mensen met rugklachten ondervinden dat dikwijls.” onderscheiden we kwaadaardige pijn (kanker), niet-kwaadaardige (rugpijn), palliatieve pijn, ontstekingspijn, pijn bij beschadiging van het zenuwstelsel... Maar wat gebeurt er nu precies in ons lichaam als we ons pijn doen? “Ons zenuwstelsel is een wijdvertakt netwerk van zenuwbanen en sensoren, overal in ons lichaam”, aldus Callebaut. “Sommige lichaamsdelen bevatten meer sensoren, handen en lippen bijvoorbeeld, die zijn dus nog gevoeliger voor pijnprikkels (stimuli).” Zodra een sensor een pijnprikkel krijgt, stuurt de sensor een ‘gevaarboodschap’ naar een zenuw. Vanuit de
Naargelang de oorzaak
‘Ons zenuwstelsel is een wijdvertakt netwerk van zenuwbanen en sensoren’ Dorien Callebaut
een ‘nuttige’ en levensreddende pijn, een waarschuwing die natuurlijke reflexen uitlokt. Je trekt je hand vanzelf terug als je te dicht bij een vuur komt. Callebaut: “Chronische
zenuw vertrekt de boodschap naar het ruggenmerg. Via het ruggenmerg flitst het alarmsignaal dan naar de hersenen. Het is pas wanneer de hersenen de gevaarboodschap ‘geïnterpreteerd’ hebben en ‘besloten’ hebben om het signaal inderdaad te erkennen als een pijnprikkel, dat we pijn voelen. Het is ook dàn pas dat het lichaam in een bijna automatische reflex reageert door te wrijven, au te roepen, de hand terug te trekken... Het hele proces gebeurt razendsnel. zo eenvoudig mogelijk uitgelegd is, is in feite veel complexer dan dat. “Om te beginnen zijn er meerdere zenuwen en sensoren bij betrokken”, zegt Callebaut. “Bovendien is er ook veel meer hersenactiviteit. Want op het moment dat jij jezelf pijn doet, worden er in de hersenen ook gedachten gevormd, komen er emoties los en worden er herinneringen opgeslagen. Die spelen allemaal een rol bij het verwerken van pijn. Ze zullen ook invloed hebben op je reactie de volgende keer dat je je pijn doet.”
Maar wat hierboven
Wat neem je best bij welke pijn? Voor alledaagse pijn (tandpijn, hoofdpijn...) zijn er voldoende perifere pijnstillers die je zonder voorschrift kunt krijgen. Type aspirine, paracetamol... Voor fellere pijnen krijg je van de dokter meestal een geneesmiddel ‘op maat’, dat zowel een perifere als centrale werking heeft. Pijnstillers met dubbele werking, zoals ze ook genoemd worden. Voor extreme pijn worden morfine of synthetische opioïden gegeven.
En wat gebeurt er als je een klap krijgt in je gezicht en tegelijk trapt er iemand hard op je tenen? Voel je die
‘Het zijn de hersenen die beslissen welk signaal voorrang krijgt’ Dorien Callebaut
twee dingen dan tegelijk? “Nee”, weet Callebaut. “Het zijn de hersenen die beslissen welk signaal voorrang krijgt. Sommige sensaties zullen dus verloren gaan. Je kunt dus nooit tegelijk proeven hoe de soep smaakt, je schoenen aantrekken, muziek beluisteren, jeuk hebben en het licht zien branden.”
Bestaan er alternatieven? Onze eigen hersenen kunnen pijn verminderen door aandachtstraining, hypnose of afleiding. Ook rust en slaap zijn nuttig bij elk soort pijn, omdat de spieren ontspannen, de spijsvertering rust en de zenuwen kalmeren. Tijdens de slaap worden bovendien de cellen hersteld, het bloed gezuiverd en afvalstoffen afgevoerd. Pijn is onprettig, maar de signaalfunctie van pijn mag je nooit negeren.
6
i n te r vi ew
‘Smaken verslavend maken’ Roger van Damme is heel veel dingen tegelijk: een van de beste dessertkoks van het land, chef van ‘Het Gebaar’ in Antwerpen, tv-ster op Njam! en auteur van ‘Smossen Mag’, een nieuw kookboek voor kinderen en hun (groot)ouders. En bovenal: een echte smakenfreak. BEELD Frank Croes
U draait al twintig jaar mee als topkok. Is er in al die tijd een
dat heeft de culinaire wereld zo op z’n kop gezet, dat zijn blijvers.”
evolutie geweest hoe u met smaken De smaak van het publiek zelf
“Ja, toch wel, het verandert eigenlijk constant. Die lijstjes van ‘beste restaurants ter wereld’ of de chefs van driesterrenrestaurants hebben daar ook een grote invloed in. De mensen die in de belangstelling staan, die worden natuurlijk door anderen gekopieerd en hun methodes worden overgenomen. Ik heb zelf ook een tijdje in El Bulli gewerkt. De technieken die ik daar geleerd heb, hebben een grote invloed gehad op mijn eigen koken. Dat was zelfs een soort keerpunt in mijn carrière. Nu heeft het Deense restaurant Noma die rol van baken een beetje overgenomen. Niet alleen in de smaken en technieken en ingrediënten, maar ook in de presentatie. Hoe zij met nonchalante blokjes en kubusjes werken, dat zie je ineens overal opduiken.” (Intussen is Noma van de troon gestoten en is El Celler de Can Roca het beste restaurant van de wereld, nvdr.)
verandert ook.
Zijn er trends in smaken? Dingen
kookmethodes en producten. Het is niet zo dat die dan plots voor een totaal nieuwe stijl in de keuken zorgen, maar ze hebben zeker hun invloed.”
dag niet meer?
“Zeker weten. Ik denk aan bepaalde kruiden of vergeten groenten die nu ineens weer populair zijn, pastinaak bijvoorbeeld of topinamboer. Dennenolie is nu ook heel erg in. Ken je dat niet? Dat is olie van bepaalde dennennaalden en die heeft een lekkere, zoete smaak. Perfect voor desserts. Nu, je moet wel een verschil maken tussen trends en echt nieuwe, innovatieve technieken, vind ik. Wat Ferran Adrià in El Bulli deed, dat was meer dan een trend. De manier waarop hij espuma’s (‘schuimpjes’, nvdr.) gebruikte of agar agar (bindmiddel uit zeewier, nvdr.),
gerecht moet krijgen? Of is het voldoende als het ‘lekker’ is?
werkt of smaken combineert?
die de ene dag hip zijn en de andere
Hoe bepaalt u welke smaak een
“Dat ook, ja. Ik weet nog hoe ik twintig jaar geleden een gerecht maakte met eetbare bloemen. Dat gaf toen een schokgolf, de mensen waren er echt nog niet klaar voor (lacht). Ik vind het ook wel goed hoor, dat het allemaal evolueert. Het brengt toch weer wat extra kennis mee over nieuwe
“Het moet natuurlijk wel lekker zijn, maar ik probeer er toch ook altijd een mooie balans in te steken tussen zoet, zuur en zout. Het mooiste is natuurlijk als je het gerechtje…‘verslavend’ kunt maken, begrijp je? Dat mensen zich echt niet kunnen bedwingen om een tweede hap te nemen.” U bent een Hollandse Belg/ Belgische Hollander. Hoe verhou-
‘Ik heb nu net een nieuwe warme appeltaart gemaakt. Daar ben ik zes, zeven maanden mee bezig geweest’
De manier waarop we proeven verandert door de jaren. Ervaart u dat ook?
“Ja, maar je kunt het wel een beetje trainen en het heeft ook wel te maken met de dingen waarmee je in contact komt, denk ik. Als ik nu zie hoe sommige kinderen opgroeien met koken en eten… die hebben binnen tien jaar betere smaakpapillen dan ik destijds. Vroeger praatten ze over voetbal, nu gaat het over welke olijven ze het lekkerst vinden (lacht).”
Culinaire vondst Aan het begin van ons BBQ seizoen introduceert Oil & Vinegar de Himalaya Zoutplaat. Hierop kan vis, vlees en groente direct op open vuur of in de oven bereid worden. Het zout uit de plaat bevordert niet alleen de bereiding, het brengt het gerecht ook meteen subtiel op smaak. Deze vuurvaste zoutplaten zijn afkomstig uit het Himalaya gebergte en bestaan uit gefossiliseerd zeezout. De zoutplaat met daarop het te bereiden gerecht wordt direct op het vuur geplaatst en dat kan zowel op de BBQ als op gas. In ca. 15 minuten is het gerecht gaar en perfect op smaak en ook geschikt om mooi als plateau uit te serveren. Of leg de plaat een half uurtje in de vriezer en presenteer aan tafel heerlijk koele sushi of sashimi, salades, fruit, desserts en zelfs ijs. Voor meer informatie: www.oilvinegar.com
den de smaken zich in de twee landen?
“Ik weet niet of de smaken zo gek veel verschillen, maar er is zeker een verschil in de aandacht die eten krijgt. Als je het heel breed bekijkt, dan heb je in Nederland misschien 50 procent van de mensen die echt in lekker eten geïnteresseerd zijn. In België zal dat wel eerder naar pakweg 90 procent gaan. Maar afgezien daarvan heeft Nederland de laatste vier of vijf jaar toch wel een flinke inhaalbeweging gemaakt, hoor. Men is er ook meer en meer met eten en smaken bezig. Er is meer…beleving rond eten dan vroeger. Dat is onder meer een verdienste van topkoks als Sergio Herman en Jonnie Boer, die dat ook commercieel geweldig goed aangepakt hebben. Of van bijvoorbeeld 24Kitchen (zeg maar de Nederlandse Njam!, nvdr.).” U bent vooral bekend als dessertkok, is het nog een uitdaging om daarmee iets ander te doen dan enkel ‘zoet’?
“Oh, maar in zoet zit nog altijd héél veel uitdaging, hoor. Er is nog enorm veel ruimte om te proberen. We kennen allemaal de smaak van een
Altij ’n bee d tj beter e
Heerlijke Belgische Proef nu! aardbeien
-0,30€* *Bij aankoop van een product met Belgische aardbeien. Bon enkel geldig bij Panos België t.e.m. 15/06/2013. 1 bon per persoon, niet cumuleerbaar met andere promoties.
ENJOY YOUR BREAK !
Publicatie: “Onze 5 zintuigen” - 14/05/2013
Tekst Frederic Petitjean
7
‘Twintig jaar geleden had ik een gerecht ontwikkeld met eetbare bloemen. Daar was men toen echt nog niet klaar voor’ appel of een aardbei, maar doe er wat yoghurtpoeder bij en je krijgt weer iets nieuws. Zo simpel is het soms. Kijk, ongeveer om de 18 maanden veranderen we de complete dessertkaart in het restaurant en de uitdaging is altijd om weer wat verder te gaan, met nieuwe ideeën voor de dag te komen. Ik heb het dus absoluut nog niet gehad met zoet.” Wat is uw eigen lievelingssmaak? En wat vindt u absoluut niet lekker?
“Ik heb het nogal voor de klassiekers eigenlijk. Een goede cake of lekkere pannenkoeken vind ik nog altijd
‘Smossen mag’ is een boek voor kinderen en hun (groot)ouders. Past u de smaken aan voor die groep?
“Nee, helemaal niet. We hebben wel de moeilijkheidsgraad van sommige recepten een beetje verlaagd en we doen soms ook grappige dingen als fish sticks maken in de vorm van een vis. Maar het is niet zo dat we smaken wat vlakker gemaakt hebben omdat het ‘maar’ voor kinderen is, zeker niet. Dat hoefde ook niet. Ik vind dat kinderen vaak echt een hele goede smaak hebben en heel nauwkeurig met smaak kunnen omgaan.” Koken kinderen anders dan
‘Het mooiste is als je een gerechtje verslavend kunt maken, dat mensen zich niet kunnen bedwingen om een tweede hap te nemen’ heerlijk. Ik heb nu een nieuwe warme appeltaart gemaakt, daar ben ik zo’n zes, zeven maanden mee bezig geweest, er zit bergamot en sinaasappel in, fantastisch gewoon. En wat ik niet lust: spruitjes (lacht). Daar doe je me echt geen plezier mee. Ik denk wel dat je sommige dingen kunt ‘leren’ eten. Ik lustte vroeger bijvoorbeeld absoluut geen gekookte bloemkolen. Als ik dat nu klaarmaak met wat tonka erbij, ja dan vind ik het wél best lekker.”
volwassenen?
“Ze zijn minstens zo precies. Er zaten echt heel veel pietje preciezen tussen (lacht). Sloddervosjes hadden we ook wel, hoor, maar soms dacht ik van: ‘Wow, die heeft het echt wel in de vingers’. Je merkt het ook meteen als ze talent hebben en eventueel zouden kunnen doorgroeien naar een echte job in de keuken.”
smart FACTS Na ‘Bakken en Desserts’ is ‘Smossen Mag’ het derde boek van Roger van Damme bij Njam!. Met veel fantasie en humor laat de chef, bijgestaan door een bende enthousiaste kids, zien hoe leuk (en lekker!) koken kan zijn. Naast tientallen recepten staan er bovendien ook nog massa’s handige tips in voor zowel grote als kleine koks-in-spe. Smossen Mag telt 160 bladzijden en is verkrijgbaar in elke boekhandel voor 24,99 euro.
Voeding, beweging en psychologie Gewicht verliezen is meer dan een kwestie van minder eten. Diëtiste Ils Vernelen van Bodystyling legt uit. Mensen die slank willen worden. Diëtiste Ils Vernelen komt ze elke dag tegen. “We beginnen met het in kaart brengen van de voedingsgewoontes”, legt ze uit. “Dat doen we met een ‘eetdagboekje’, waarin de mensen alles noteren wat ze gegeten hebben. Daarna zoeken we een eetpatroon dat tot gewichtsverlies leidt.” Klinkt simpel, maar dat is het niet. “Je kunt wel tips geven als ‘eet veel groenten’, of ‘drink veel water’, maar dat zijn heel algemene dingen. Een goed voedingspatroon is op maat gemaakt. We proberen ook steeds te benadrukken wat mensen goed doen, positieve punten worden benadrukt. Op die manier houden ze het veel langer vol. Er komt ook veel psychologie bij kijken. Wie zich niet goed in zijn vel voelt, zal geen aandacht hebben voor gezonde voeding of zal troost zoeken in eten.” Daarnaast is ook bewegen enorm belangrijk. “Het ene kan niet zonder het andere. Sporten is enorm belangrijk. Het omgekeerde ook: al doe je nog zo goed je best, zonder gezonde voeding zal je geen gram verliezen. Je vet wordt gewoon in spieren omgezet en je gewicht blijft hetzelfde.”
DEMEYERE… CHEFS WETEN WAAROM! MADE IN BELGIUM
Ba kk en & Br B ra ad de en n in EEn roEStvr
E
NL(outline).indd
pan
mEt DEm EyEr
auteur St efaan Da eninck fotografie Sven Eve raert 48 pag. 20x20
ijStalEn
1
22-03-2008
09:29:36
8
fo c u s
ruiken
‘Ik herinner me ook niet meer hoe de dingen ruiken’ Jos van Thielen
Als de geur plots weg is... Geuren spelen een enorme rol in ons leven. Als we het plots zonder moeten stellen, heeft dat een serieuze invloed op ons functioneren. Tekst Frederic Petitjean
Van alle zintuigen is geur waarschijnlijk hetgene dat het minst gewaardeerd wordt. Geef honderd mensen de keuze tussen het kwijtspelen van hun gezicht- of hun reukvermogen en haast iedereen zal voor het laatste kiezen. Je geurvermogen kwijtspelen, is nochtans een bijzonder ingrijpende en traumatische ervaring, waarvan de implicaties niet te onderschatten zijn. Dokters noemen deze handicap anosmie. “Ruiken wordt door de meeste mensen als iets ‘normaals’ ervaren, maar het is een enorm belangrijk proces”, zegt Jur Strelitski, voorzitter van de Anosmie Vereniging Nederland. “Het gaat veel verder dan het waarnemen van geurtjes. Het is bepalend voor je dagelijks functioneren en voor bijvoorbeeld contacten tussen mensen. Soms leidt het ook echt tot relatieproblemen tussen mensen. Kijk, als een kind geboren wordt, leggen we het op de moederborst. Het is echt geen toeval dat dit vlak bij de neus is, zodat moeder en kind mekaar kunnen ruiken. Daar wordt de basis gelegd om mekaar later te herkennen. Als een wild dier zijn reukzin kwijtraakt, is het ten dode opgeschreven.” oorzaken waarom anosmie bij sommige mensen de kop opsteekt. “Het kan aangeboren zijn”, zegt Strelitski. “Nog een belangrijke oorzaak zijn poliepen op de ‘olfacrory’, dat is een deel achter in de neus waar minuscule borsteltjes zitten die de geurmoleculen uit de lucht opvangen. We zien ook dat ziektes als Alzheimer en Parkinson vaak met anosmie gepaard gaan. Die olfacrory, waar ik over sprak, moet Er zijn verschillende
gesmeerd worden door een klein kliertje. Bij Parkinson gebeurt het vaak dat dit kliertje opdroogt, waardoor de borsteltjes niet meer werken.” Strelitski zelf heeft de aandoening op nog een andere manier
‘Soms leidt het ook echt tot relatieproblemen tussen mensen’ Jur Strelitski
gekregen: door een klap tegen het achterhoofd, waardoor een kleine beschadiging in de hersenen ontstond. “In 2001 ben ik in Brussel overvallen
en kreeg ik een klap van een valhelm. Toen ik weer bijkwam, bleek ik niet meer te kunnen ruiken. Ik werd getest en moest aan potjes ruiken. ‘Wat ruik je?’, vroeg de dokter. Nou, helemaal niks. Er bleek ammoniak in te zitten.” Volgens Strelitski zijn er alleen al in Nederland zo’n 350.000 tot 400.000 mensen met anosmie. Voorlopig is er geen zicht op een therapie of een medicijn. “We krijgen soms wel berichten van mensen die zeggen dat ze genezen zijn door acupunctuur of natuurgeneeskunde, maar echt wetenschappelijk is dat nooit getoetst. Sinds een jaar of tien doen universiteiten er wel meer en meer onderzoek naar, maar genezing is nog niet mogelijk.” Ook Jos Van Thielen uit het Vlaams-Brabantse Langdorp heeft
anosmie. “Ik was zestien jaar en zat op het internaat in Lier toen ik een zware verkoudheid kreeg”, vertelt hij. “Die werd eigenlijk niet zo goed verzorgd en bleef een hele tijd aanslepen, tot ik plots merkte dat ik niks meer kon ruiken. Ik ben dan uiteindelijk toch maar bij een neus-, keel- en oorspecialist langsgegaan en die bevestigde mijn vermoeden: mijn geurvermogen was verdwenen. Hij vertelde ook dat het hoogstwaarschijnlijk onomkeerbaar zou zijn. Daar heeft hij trouwens ook gelijk in gekregen.” Van Thielen dus zo goed als niks meer. “Nee, mijn geurzin is echt bijna helemaal weg. Hoewel ik wel weet dat het niet kan, beeld ik me wel eens in dat ik kan ruiken. Als ik bijvoorbeeld ’s morgens bij de bakker kom, heb ik soms de
indruk dat ik ‘iets’ ruik, maar dat komt vooral omdat ik weet dat er gebakken wordt en er dus waarschijnlijk ook wel een geur zal hangen. Geur is voor mij eigenlijk iets compleet abstracts geworden, ik herinner me ook niet meer hoe de dingen ruiken.” Voor heel wat anosmielijders brengt de handicap flink wat praktische problemen mee. Hun huis hangt bijvoorbeeld meestal vol rookdetectors omdat ze geen brandlucht meer kunnen waarnemen. Ze moeten ook altijd heel goed opletten dat ze het
Sinds die tijd ruikt
‘Geur is voor mij eigenlijk iets compleet abstracts geworden’ Jos van Thielen
Vloeibare emotie gasvuur helemaal dichtdraaien. “Als ik bijvoorbeeld twijfel aan de versheid van ham of salami, laat ik dat altijd aan mijn vrouw ruiken”, zegt Van Thielen. “Want zelf ruik ik het helemaal niet als dat eten bedorven moest zijn. Het beïnvloedt natuurlijk ook heel erg de smaak van wat ik eet. Om een gevoel van smaak te hebben, eet ik heel pikant. Er staat altijd wel een flesje tabasco of sambal of pilipili klaar. Die laatste maak ik ook graag zelf en die gebruik ik dan in flinke hoeveelheden (lacht).”
Geuren spelen een enorme rol in het leven van David Depuydt uit Wevelgem. Hoeft het te verbazen dat hij parfumverkoper is geworden? Maar niet zo maar eentje. Depuydt is zaakvoerder van Place Vendôme in Wevelgem. Geen gewone parfumerie, maar een ‘haute parfumerie’, met alleen reukwaren van tophuizen als Guerlain, Chanel en Annick Goutal. Depuydt is zelfs zo gefascineerd door geur dat hij lessen ‘geurpsychologie’ geeft. “Er zijn weinig dingen die er zo gemakkelijk in slagen om emoties op te roepen als geuren”, vertelt hij. “Stel dat je als adolescent ruzie kreeg met een vriend of vriendin en die persoon had die dag een bepaald parfum op. Wel, de kans is heel groot dat je die geur voor de rest van je leven niet meer lekker vindt. Dat komt omdat geuren in onze hersenen worden opgeslagen in het limbisch gedeelte, zeg maar de oerhersenen. Andere emoties zitten in de neocortex, een veel jonger deel van de hersenen. In die neocortex worden herinneringen ook veel meer verbloemd en genuanceerd en vervagen ze na een tijd. In het limbisch gedeelte niet. Laat een 85-jarige de geur van een potlood ruiken en hij zit meteen terug in de kleuterklas.” Nog zo’n klassieker is de geur van vers gemaaid gras. “Veel mensen vinden dat aangenaam omdat gras meestal gemaaid wordt in de zomer. We associëren dat dus onbewust met mooi weer, vakantie en natuur. Geur speelt, zonder dat we
het zelf beseffen, ook een rol in onze partnerkeuze. De geurmoleculen van iemands zweet bepalen grotendeels of we die persoon aantrekkelijk vinden.” Parfums zijn een mooie mengeling van wetenschap en psychologie, meent de parfumeur. “Het is eigenlijk pure vloeibare emotie. Een stuk ingewikkelder ook dan de meeste mensen denken. Basisgeuren als fruit of brood kunnen kleine kinderen onderscheiden, maar het duurt ongeveer tot we achtentwintig zijn om echt complexe geuren als leer of Oosterse geuren te kunnen plaatsen.”
Mist hij de sensatie van geuren dan niet? “Ja, best wel, maar om eerlijk te zijn: ik heb deze ziekte nu al vijftig jaar, ik ben eigenlijk al vergeten hoe het was om te kunnen ruiken. Ik heb er mee leren leven en voor mij is het eigenlijk een secundair probleem geworden. Natuurlijk ben ik wel eens jaloers als ik zie hoe iemand van een glas wijn kan genieten en minutenlang met zijn neus in het glas hangt, maar voor de rest… Er zijn toch nog wel ergere dingen die je kunnen overkomen, denk ik.”
9
zien
3 VRAGEN AAN...
Lijk slim, draag een bril Brillen zijn er tegenwoordig in alle mogelijke vormen, kleuren en maten. Opticien Ignace Fransman en styliste Sarah Roelstraete onthullen de nieuwste trends en geven stijladvies. Tekst Frederic Petitjean
kleuren zijn dan bijvoorbeeld zwart, bruin en oliekleur. Ook groene, half doorschijnende monturen zijn heel erg in, alles wat zo’n beetje de sfeer van de jaren veertig oproept. Nu goed, je krijgt dan natuurlijk ook een tegenbeweging die net het omgekeerde gaat doen. Een merk als Theo bijvoorbeeld heeft nu zwarte monturen, met heel felle kleuraccenten.” ronde vorm kan weer, weet Roelstraete. “Vooral als de bril groot en zwaar is, maar zelfs de fijnere monturen maken een comeback, zoals het typische John Lennon-brilletje. En ook hier geldt dat kleur zeker kan, zoals zachte pastels en felle kleuren, eigenlijk zoals we ze in de mode ook spotten. Gevlekte monturen zijn helemaal trendy en passen door de vele kleuren ook goed bij veel van je kleurige outfits.” Ook een compleet
Tot voor enkele jaren was het dragen van een bril bijna een straf, iets wat mensen beslist wilden vermijden. Maar de tijden veranderen, en op dit moment is de bril helemaal in. Zozeer zelfs dat ook mensen die helemaal niet ver- of bijziend zijn, er eentje op de neus zetten. “De bril is een echt modeartikel geworden”, zegt opticien Ignace Fransman, voorzitter van de Algemene Professionele Opticiens en Optometristen Bond. “Vooral bij de jeugd zie je nu dat ze brillen dragen, ook als ze die niet echt nodig hebben. Logisch ook, een bril is zowat het eerste wat er opvalt aan iemands gezicht. Het is dus een prima instrument om bijvoorbeeld je intelligentie te benadrukken.” werkt ruim tien jaar als styliste voor onder meer de VRT, Libelle en Nina. Ook zij zag de fake brillentrend enkele jaren geleden opduiken. “Vooral de nerd bril met zwart streng montuur is nog altijd populair. Echte fashionista's kozen voor de klassieke Ray Ban Wayfarer, iets later vond je aan de kassa van H&M en Veritas daarop geïnspireerde plastic brillen. Ook deze zomer zijn we op deze trend nog steeds niet uitgekeken, alleen is het zwarte montuur nu een pak vrolijker en vind je de fake brillen in felle kleurtjes, wat vooral de jonge modeliefhebbers moet aanspreken.”
Qua materialen is er één regel: er zijn geen regels. “Rots, hout, papier, zelfs brillen van mensenhaar… je kunt het zo gek niet bedenken”, zegt Fransman. “Vooral in Groot-Brittannië en in de Alpen-streek zijn enkele creatieve
brillenateliers die met exotische materialen experimenteren.” Als brillen dan toch een modeartikel zijn geworden, zijn ze natuurlijk ook onderhevig aan trends. Komen en gaan die in de brillensector net zo snel als bij kleding? “Kleding gaat toch nog altijd iets sneller”, zegt Fransman. “Maar wat je wel ziet, is dat kleuren uit de mode doorsijpelen naar de brillen. Blauw dat nu heel in is, zie je ook voor brillen opduiken. Enkele jaren geleden was het al paars dat de klok sloeg in de kleding, voor brillen is dat nu ook helemaal passé.” De bril ‘voor het leven ’, is dan ook iets dat niet meer bestaat, zegt Sarah Roelstraete. “De mode evolueert heel snel. Langer dan vijf jaar dezelfde bril dragen, gebeurt nog maar zelden. Onze outfits vernieuwen we ieder jaar, het modebeeld verandert ingrijpend om de 18 tot 24 maanden, dus ook de bril als accessoire wordt gewoon veel sneller vernieuwd.”
een nieuwe bril, dat wordt snel een dure grap. “Het zijn ook niet altijd de glazen die een
Elke achttien maanden
Sarah Roelstraete
is ook de retro-chic trend al enkele jaren onuitroeibaar, met merken als Cutler & Cross, Ray Ban en Tom Ford. “Hippe
Volgens Fransman
‘De standaardregel is dat een montuur er voor moet zorgen dat het lijkt alsof je ogen in het midden van je gezicht zitten’ Ignace Fransman
tr e n d s
bril duur maken, zoals veel mensen denken”, zegt Fransman. “Een gemiddeld montuur schommelt in België rond de 150 euro, monofocale glazen rond de 120 euro per paar. Voor vijftigplussers met ouderdomsbijziendheid is het een ander verhaal. Progressieve glazen schommelen gemiddeld rond de 440 euro.” Oké,we weten nu wat in is, maar kun je elk montuur zomaar op elk gezicht zetten? Welnee, zo blijkt. “De standaardregel is dat een montuur er voor moet zorgen dat het lijkt alsof je ogen in het midden van je gezicht zitten”, legt de opticien uit. “Met een hoog voorhoofd kies je best voor een platte bril, met een laag voorhoofd voor een diepe bril. Het montuur moet ook ongeveer zo breed zijn als je hoofd, of iets breder.” van je gezicht speelt een rol, zegt Sarah Roelstraete. “Bij een rond gezicht passen brilvormen die het gezicht verticaal benadrukken, zodat het wat smaller lijkt. Bij een trapezevormig gezicht is bijvoorbeeld een vlindervorm een mooi contrast. Daar kunnen de smalle slapen mee gecamoufleerd worden. Hartvormige gezichten harmoniseren goed met brillen die een zware, dieper aangezette en opwaarts gebogen vorm hebben. Gezichten met een brede haarlijn op hun beurt komen beter uit met zachte, afgeronde modellen. Mensen met een ovaal gezicht kunnen bijna elke bril dragen, maar hun gelaat komt het best tot zijn recht met een rechthoekige vorm.”
En ook de vorm
standaardregels, maar, zoals het in de mode gaat, is er weinig in steen gehouwen. “Je kunt natuurlijk ook precies het tegenovergestelde doen”, zegt Fransman. “Tv-figuur Paul De Leeuw zou volgens de regels geen ronde bril mogen kiezen, maar hij doet het vaak toch, om de rebel uit te hangen of als een soort statement. Zo kan het natuurlijk ook.”
Dat zijn de
IGNACE FRANSMAN ■ Beïnvloedt de populariteit van brillen de verkoop van lenzen?
“De meeste lenzendragers hebben ook een bril. Wanneer je bijvoorbeeld een verkoudheid hebt, kun je geen lenzen dragen. Lenzendragers veranderen wel minder vaak van bril en kopen meestal goedkopere modellen.” ■
Er zijn ‘harde’ lenzen en
‘zachte’. Wat is het beste?
“Zachte lenzen zijn het populairst, omwille van het onmiddellijke draagcomfort en de perceptie dat ze makkelijk en veilig zijn. Harde lenzen kennen wel een groeiend succes. Wat je moet kiezen, hangt van veel factoren af: wanneer wil je lenzen dragen? Hoe lang aan één stuk? De lenssterkte en de oogbiometrie spelen ook een rol. Harde lenzen zijn in veel meer parameters verkrijgbaar dan daglenzen. Ze zijn op maat te maken, helemaal aangepast aan het oog. De levensstijl van de drager is ook belangrijk: een sporter en een IT’er gebruiken hun ogen in verschillende omstandigheden.” ■ Lenzen worden tegenwoordig ook op internet aangeboden. goed idee?
“Nee, de correctie is maar één element dat bepaalt of een contactlens geschikt is voor een bepaalde persoon. De deskundigheid van de opticien is dus van groot belang. Die parameters veranderen met de jaren, waardoor opvolging minstens even belangrijk is.”
ZIEN IN HIGH DEFINITION MET CONTACTLENZEN! TM
U verdient het beste zicht wat er te krijgen is! Vooral tijdens het werken en het naar huis rijden in de spits met slechte lichtomstandigheden, maar ook tijdens de lange rit naar de vakantiebestemming. Daarom zijn PureVision®2 HD contactlenzen van Bausch + Lomb speciaal ontwikkeld om halo’s en lichtschitteringen te verminderen, vooral tijdens slechte lichtomstandigheden. Zo kunt u de hele dag helder en scherp zien. ✓ Beter zicht ✓ Natuurlijker zicht ✓ Groter blikveld CONTACTLENZEN VERSUS BRIL ✓ Groter draaggemak ✓ Geen zonnebril op sterkte nodig ✓ Makkelijker met sporten
Naast een uitstekend zicht geven PureVision®2 HD contactlenzen uw ogen het comfort en de gezondheid die ze verdienen. Vraag uw contactlensspecialist om een kennismaking met PureVision®2 HD contactlenzen van Bausch + Lomb!
Maak kennis met PureVision®2 HD contactlenzen Hoe werkt het?
3. Samen met de contactlensspecialist worden de mogelijkheden bekeken.
1. Knip deze bon uit. 4. U ontvangt een proefsetje PureVision®2 HD contactlenzen. 2. Ga met de bon naar uw opticien of contactlensspecialist. Vraag ook om een proefflesje* Biotrue®, de contactlensvloeistof die net zo werkt als uw ogen! * Deze actie heeft betrekking op de 60ml verpakking, is geldig tot en met 31 december 2013 en zolang de voorraad strekt. ®/™ geven handelsmerken aan van Bausch & Lomb Incorporated.
10
i n s p i rat i e
p r o eve n
‘De Vlaamse keuken is lang niet de meest verfijnde, maar als je onze streekproducten bekijkt, zitten er toch wel echte pareltjes bij’
Gezonde kooktechnieken
Luc Devries
De gustibus... De gustibus non est disputandum. Over smaak valt niet te twisten. Maar wel veel te vertellen... Een leerrijk gesprek met een professionele fijnproever en een enthousiaste hobbykok. Tekst Hilde Van Raemdonck
Een smaakbeleving is een intense ervaring, gelinkt aan ons geurvermogen. Het ene kan niet zonder het andere. Als je neus verstopt is, proefje ook niet wat je eet. De mens heeft nochtans geen sterk smaak- en geurvermogen. Maar smaak kun je wel oefenen, net zoals je traint om beter te zwemmen of harder te lopen. Een ervaren chefkok is beter geoefend in het analyseren, herkennen en onthouden van smaken. Hij kan meer smaken onderscheiden en ze accurater beschrijven, ze in zijn herinnering opnieuw voor de geest halen en ze uiteindelijk succesvol combineren. Vakmanschap heet dat. Norbert Koreman , uitgever van ‘Culinaire Saisonnier’, een seizoengericht vakblad voor de horeca in Vlaanderen en Nederland, geeft toelichting. “Smaak is een van de vijf zintuigen van de mens. Proeven doen we met de smaakreceptoren op de tong en achterin de mondholte.” De vier basissmaken zijn zoet, zuur, zout en bitter. Zoet op het tipje van de tong, zout aan de zijkanten, zuur opzij achteraan op de tong en bitter helemaal achteraan, bijna in de keelholte. Maar om iets helemaal te proeven, spelen ook secundaire smaken mee, waar je ook je neus voor nodig hebt. Een aantal jaren geleden vond een Japanse prof dat er nog een vijfde smaakdimensie moest zijn, umami,
wat in het Japans zoveel betekent als hartig. “Het gaat hier om een vijfde smaak, die gevoelig is voor glutamaten (smaakversterkers), die van nature in kaas, zeewier of paddenstoelen zittten, maar ook makkelijk chemisch na te maken zijn”, legt Koreman uit. “Voor de voedingsindustrie was dit meteen een ideaal excuus om aan kant-en-klare voedingswaren mononatriumglutamaat toe te voegen en zo de hartig zoute en zoete smaken een boost te geven.” Authentieke smaken leren kennen en lusten, is een proces dat op jonge leeftijd begint. Of zou moeten beginnen. “De mooiste manier om smaken te bewaren, is ze van kleins af aan opslaan in je geheugen. Het is de meest pure manier om een ‘smaakencyclopedie’ aan te leggen, waar je je leven lang naar kunt refereren”, stelt
‘De mooiste manier om smaken te bewaren, is ze van kleins af aan opslaan in je geheugen’ Norbert Koreman
Koreman. Maar vandaag worden kinderen al heel vroeg overdonderd door zoveel zoets, dat hun smaakzin bijna meteen ‘misvormd’ is. Kinderen (en volwassenen) krijgen hierdoor een afgestompte smaakzin. We laten ons immers maar al te graag verleiden door convenience. Het is makkelijk, snel, vraagt geen moeite en we vinden het lekker. Ondanks de massa’s kookprogramma’s op tv, die de omgekeerde indruk geven, zijn we dus onbewust bezig met de verloedering van onze smaak. “Smaken zijn fragiel , we moeten dus voorzichtig omgaan met ons
voedsel”, vindt Koreman. Een beetje productkennis en een paar basistechnieken kunnen daarbij helpen. “Sommige producten moet je beschermen tegen oxidatie. Door blootstelling aan de lucht, slaan ze bruin uit en bederven ze. Veel etenswaren kun je ook zo ‘mishandelen’ dat ze oneetbaar worden. Laat je spruitjes te lang garen, dan hou je pure zwavel over. Vlees. Ook iets wat veel mensen vaak ‘vermassacreren’. De perfecte cuisson van vlees is nochtans niet moeilijk: laat een mooie biefstuk in een gloeiend hete pan even om en om bakken en laat hem dan een paar uur in een matig warme oven (70°C) verder garen. Zo is hij perfect gebakken.” waar je mee bezig bent. Sommige producten zijn het lekkerst met een korte kooktijd. Boontjes bijvoorbeeld. Andere worden net smakelijker door lang te garen, zoals stoverij. “De meeste mensen beschikken vandaag over keukenapparatuur waar koks zo’n dertig jaar geleden alleen maar van konden dromen. Er is dus geen enkel excuus om thuis minder lekker te koken dan op restaurant. Maar vaak ontbreekt de basiskennis. Zo weten veel huisvrouwen niet meer wat ‘blancheren’ is. Korte tijd onderdompelen in kokend water en dan prompt afkoelen in ijswater. Zo behouden groene groenten een frisse kleur, maar zijn ze toch lekker gaar.” Je moet wel weten
ook trends en rages mee in de keuken. De wet van actie en reactie. Na de rijkelijke Franse cuisine classique kwam de nouvelle cuisine. Mooie bordjes met dure niemendalletjes erop. Fastfood dook op en lokte even later de trend slow cooking uit, die mensen aanzette tot back to basics. Dan kwam de moleculaire keuken, waar gesofisticeerde technieken gebruikt worden om spectaculaire smaaksensaties te
Natuurlijk spelen
creëren. Frituren in vloeibare stikstof. Mysterieuze hapjes op een bedje of op een kussentje, in reageerbuisjes of pipetjes. Er komen lasertechnieken aan te pas om wolkjes, druppels, schuimpjes en zalfjes te maken. De terminologie alleen al: het lijkt wel of er een apotheker of alchemist aan het werk is. Je weet ook totaal niet wat je eet. Niets is wat het lijkt en niets lijkt wat het is. Waar zijn we in godsnaam mee bezig? Luc Devries denkt er zo over. Hij kookt en eet graag, maar houdt het simpel. Hij vertrekt van
Ook hobbykok
‘We zijn onbewust bezig met de verloedering van onze smaak’
Met ‘koken’ bedoelen we ‘eten klaarmaken’. Maar er zijn nog heel veel andere werkwoorden voor, omdat ze telkens voor andere bereidingstechnieken staan. Koken, stomen, bakken, braden, garen, stoven, pocheren, blancheren, wokken, grillen... Stomen is vandaag erg populair omdat het makkelijk en bovendien gezond is. Je hebt er geen vetstof voor nodig en wat je gaat stomen, komt niet in contact met water. De smaak én de nuttige voedingsstoffen blijven dus veel beter bewaard. Het gaat ook snel omdat water een snelle en gelijkmatige warmtegeleider is. Als je naast een stomer ook over een wok en een teppanyaki beschikt, ben je perfect uitgerust om in geen tijd lekkere, gezonde, beetgare en kort bereide, krokante gerechtjes tevoorschijn te toveren.
Bourgondiërs en... gelukzakken
Norbert Koreman
verse seizoenproducten uit zijn eigen tuin. Hij gebruikt traditionele materialen en kooktechnieken en experimenteert met nieuwe smaakcombinaties. Hij houdt ervan om met gewone dingen iets ‘anders’ te doen. Geen zalfjes en pipetjes voor hem, maar variatie door te garen, smoren, wokken, de römertopf, een bereiding met zoutkorst... “De Vlaamse keuken is niet de meest verfijnde, maar er zitten pareltjes bij onze Vlaamse streekgerechten. Een ‘patrimonium’ dat we niet verloren mogen laten gaan.” Luc vindt het een uitdaging om alle dagen lekker en vers voedsel op tafel te toveren. “Veel zogezegde hobbykoks freaken zich een weekend lang uit in de keuken om dan in de week kant-en-klare junk te eten. Dat vind ik zielig. Je moet niet wachten tot je pensioenleeftijd om ‘hobbykok’ te worden, da’s een gemiste kans.”
Lekker eten is voor Belgen een sociale gebeurtenis. Feesten zonder Bourgondisch te tafelen, is voor een Belg gewoon ondenkbaar. We staan ook altijd open voor nieuwe dingen. Uit gewoonte wellicht, want ons klein landje is in de loop van de geschiedenis zo vaak overspoeld door vreemde culturen, dat onze keuken sterk beïnvloed is. Zeker in de periode van de ontdekkingsreizen. Toen was de stroom van nieuwe producten niet meer te stuiten. Sommige daarvan zijn nu dagelijkse kost. Denk maar aan koffie, chocolade, aardappelen en tomaten. Maar ooit was dit alles ongekend, luxueus en exotisch voor ons. Een groot contrast met de Engelsen, eilandbewoners die noodgedwongen veel meer geïsoleerd waren en dat merk je wal aan hun keuken...
You choose You choose the espresso, the espresso, we’ll craftcraft your your perfect drink. we’ll perfect drink. De voorstelling van een nieuw smaak Er zijn er nu 10 in België avontuur! Introducing a new taste adventure.
Onze eerste Starbucks Origin Espresso een Starbucks at A-concourse, B-concourse and Departure Hall. beperkte tijd vanaf 3 april. Our first Starbucks Origin Espresso is available in-store for a limited time April. is verkrijgbaar infrom de3winkel voor
Brussels Airport: Terminal A/T, Terminal B en Departures Stations: Antwerpen Centraal, Brussel Centraal, Brussel Noord, Gent Sint-Pieters, Brugge Stadscentrum: Gent Korenmarkt, nieuwe Starbucks in Namen open sinds dinsdag 7/5
Elegant and refined with notes of cocoa and soft spices
11
c h r o n i c le
Allergie: dringend ingrijpen vereist In België heeft 25 procent van de bevolking last van allergische klachten. Verwacht wordt dat binnen 10 jaar 1 Belg op 3 allergisch zal zijn. Twintig jaar geleden was dit nog 1 op 10 Belgen. Tekst Christine Baelus van de Astma en Allergiekoepel
Allergieën kunnen op elke leeftijd de kop opsteken. En dat gebeurt steeds meer als we niet dringend maatregelen nemen. Dat komt onder meer omdat onze leefomgeving de laatste decennia sterk is veranderd. Er zijn veel meer allergene stoffen in de lucht, en die deeltjes ademen we met z’n allen in. We gebruiken thuis bijvoorbeeld meer geurstoffen en luchtverfrissers en in heel wat bedrijven staat het kopieerapparaat onnodig lang aan. Mensen met gevoelige luchtwegen, en dat zijn er heel veel, kunnen daardoor nieuwe allergieën ontwikkelen.
ons leefmilieu is veranderd, ook ons immuunsysteem is aangetast. Enerzijds omdat we jarenlang te veel antibiotica hebben geslikt – België was jarenlang koploper – maar anderzijds ook omdat we te hygiënisch zijn. Kinderen mogen zich nog amper vuilmaken, hun afweersysteem is ‘lui’. De kinderen worden niet meer ziek en dat verhoogt de kans op allergie. De reactie tegen infecties in je prille jeugd moet het afweersysteem trainen om degelijk en gedisciplineerd, dus niet-allergisch, te kunnen reageren. Grootste oorzaak van allergische reacties zijn de uitwerpselen van de huisstofmijt, verantwoordelijk voor 80 procent van de allergische klachten. Op de tweede plaats met 75 procent staat pollenallergie (ook wel hooikoorts genoemd) en op de derde plaats met 40 procent dierenepitheel (haren en huidschilfers van dieren) van vooral katten en honden.
dan vast tapijt of losse tapijten. Verder moet het huis droog zijn en regelmatig goed geventileerd worden om schimmelvrij te zijn en zo min mogelijk irriterende stoffen te bevatten. Elke morgen een half uur het raam open zetten zorgt, winter en zomer, voor een goede ventilatie. Een droog huis gaat de voortplanting van de huisstofmijt en de groei van schimmels tegen. De matras, het kussen en het dekbed overtrekken met een mijtondoorlaatbare hoes, verhelpt het mijtenprobleem aan de basis.
Maar niet alleen
ook voedselallergieën op. Dat komt omdat we meer ‘nieuwe’ voeding zijn gaan
De laatste jaren rukken
‘Niet alleen ons leefmilieu is veranderd, ook ons immuunsysteem is aangetast’ eten. Tropisch fruit bijvoorbeeld, of producten met allerlei toevoegingen zoals bijvoorbeeld arachideolie. Voedselallergieën zijn ernstig en kunnen steeds meer de oorzaak van allergisch astma zijn. Steeds meer kinderen krijgen eczeem, maag- en darmproblemen, plots bewustzijnsverlies, een opgezwollen mond, keel of oogleden na het eten van pinda’s, noten, schaal- en schelpdieren… Allergieën goed behandelen en correct de voorgeschreven medicatie nemen, ook in de klachtenvrije perioden, is zeer belangrijk. Helaas volgt amper de
helft correct zijn behandeling. Heel veel mensen negeren hun blijvende of jaarlijks weerkerende ‘verkoudheid’. Maar een allergie die niet behandeld wordt, kan na jaren astma worden. De beste, maar vaak ook de moeilijkste preventie is het vermijden van deze allergenen. is het belangrijk dat de ruimte waarin de patiënt leeft zoveel mogelijk stofvrij is. Hiermee moet rekening gehouden worden bij de inrichting. Een gladde vloer is makkelijk stofvrij te houden
Bij huisstofmijtenallergie
dieren moet elk contact met dieren vermeden worden, hoe klein en schattig de diertjes ook zijn. Het is ook aangeraden om niet op plaatsen te komen waar dieren verblijven. Zelfs als ze afwezig zijn zweven hun allergenen nog door de lucht! Bij een pollenallergie dient het contact met stuifmeel tot een aanvaardbaar minimum te worden herleid. Maar bovenal geldt, voor elke allergie: dagelijks en op een correcte wijze medicatie nemen is helaas een must.
Bij een allergie voor
advertorial
Oplossingen voor allergieën? Things we love... we make Ice Cream of
Feit 1: Kapotte water- en rioolleidingen zorgen voor meer besmetting van het drinkwater. Feit 2: Door het opstapelen van bacteriën worden allerhande chemicaliën toegevoegd om het water te zuiveren.
Feit 3: Elke dag ademen we twee soeplepels verontreinigde stoffen in binnen onze woningen. Allergieën worden dan ook beter in huis aangepakt. Feit 4: Veel verontreinigde stoffen zijn 1000 keer kleiner dan een menselijk haar.
© 2013 Chocolaterie Guylian N.V., Belgium
Direct Greenlife verdeelt exclusieve producten die een belangrijke bijdrage leveren aan uw gezondheid en welzijn. Direct Greenlife heeft de meest geavanceerde water en luchtzuiveraars ter wereld! Bel ons voor een kosteloze analyse en overtuig uzelf dat gezondheid binnen handbereik is.
DIRECT GREENLIFE www.guylian.com
The World’s Favourite Belgian Chocolates
Bel met onze informatielijn: 0486/644 200
ADVERTORIAL
Kom in dit uniek doe- en belevingscentrum in Vlaanderen meer te weten over voeding van grond tot mond. Doorloop er alle schakels van de voedingsketen op speelse en interactieve wijze. Ontdek er hoe geuren, kleuren en texturen jouw smaakbeleving vorm geven. Het Miummm stelt al je zintuigen op de proef!
Box waar bedrijven en onderzoeksinstellingen hun recentste innovaties aan u voorstellen. In het Miummm ontdek je het! Locatie: Spanjestraat 141 – Roeselare Contact:
[email protected] of 051 750 222
Ervaar er zelf welke inspanningen je kan leveren na het eten van één enkele boterham en hoe het gesteld is met uw kennis over gezonde voeding. Treed in de voetsporen van de moderne landbouwer, bind de strijd aan met de veilingklok en ga een paar tellen later aan de slag in een voedingsbedrijf. In het Miummm beleef je het! Werp een blik op het vooruitstrevende karakter van de agro-voedingswereld in onze Innovation Food
www.miummm.be
6
€
6
€
VOORDEEL MENU Bon geldig voor een voordeel menu aan 6 €. Aanbieding geldig tot en met 01/07/2013, enkel bij afgifte van deze bon in alle Lunch Garden. 1 bon per kasticket. Niet cumuleerbaar met andere promoties of kortingsbonnen. Niet terugbetaalbaar in speciën. Niet op de openbare weg werpen. V.U.: S. Vanderveken, Olympiadenlaan 2, 1140 Evere.
AFWISSELEND PLEZIER MET
7 GERECHTEN NAAR KEUZE OP ELK MOMENT VAN DE DAG
Foto niet bindend.
+
Geldigheid 01/07/2013
