Wat halen ze in hun hoofd?
Ontwikkeling van het Puberbrein Wouter Camps
Dit zijn ze nou…..
3 Fasen • Vroege adolescentie
• Midden adolescentie
• Late adolescentie
Doelstellingen • • • •
Kennismaking met informatie over brein Voorbeelden brein en gedrag Tips Aanzetten tot nadenken en actie.
Dendrieten Cellichaam Celkern Eindknoppen
Axon, met een laag myeline (witte stof eromheen)
Leren= leggen van verbindingen
Myelinisatie van het brein
Disbalans
‘Waarom gedragen ze zich niet wat meer volwassen?’ De werkelijke verklaring levert een opmerkelijk antwoord op: Ze kunnen zich niet volwassen gedragen, want ze denken niet als volwassenen. De neurowetenschap bevestigt wat we altijd al vermoedden: De hersenen van een adolescent zijn nog in aanbouw. Enkele praktijkvoorbeelden
1) Thalamus krijgt stimulus en schakelt naar amygdala en visuele cortex
2) Amygdala: gevaar Amygdala triggert snelle fysieke reactie 3) Een helder beeld van de slang gaat naar het bewuste deel van het brein voor een ‘beargumenteerde respons’
Voorbeelden uit de praktijk • Emotionele systeem: • • • •
Brutale leerling, Schelden, Seksistisch gedrag, “Domme” dingen doen
Tips • • • • • • •
Als de fluitketel fluit, stop er geen water bij! Ik zie je dit doen…….aandacht krijgen Praat over wat hen bezig houdt, toets, examen, etc. De wereld verbeteren, laat ze maar starten De ene puber is de andere niet Ondersteuning in plaats van voorschrift Verwachtingen-vertrouwen-structuur en terugkijken
Dopamine & Serotonine Dopamine Jongens
Serotonine
Jongens
12
25
Voorbeelden uit de praktijk • Dopamine: • Risicogedrag • Ongezond leven • Seksistisch gedrag • Cortex
Tips • • • • • • •
Alleen straffen of belonen helpt niet Feedback op gedrag en vier successen Leg de regels weer uit Praat over risico’s (incl. bewijsmateriaal) Blijf alert Ondersteuning in plaats van voorschrift Sporten : dat is scoren!
Sociale media Multitasken?
Dopamine! Maar de gevolgen?
Gevoel van veiligheid?
Communicatieve Vaardigheden!
Gaat mijn boodschap online of juist niet? (de 5 W’s van communicatie)
• • • • •
WAT wil ik zeggen? Tegen WIE wil ik dat zeggen? WAAROM wil ik dat zeggen? WANNEER wil ik dat zeggen? Met WELK middel kan ik dat het beste zeggen??
Voorbeelden uit de praktijk • Spiegelneuronen: ouder/docent is rolmodel • • • • •
gapen, rust, uitstraling, stress, cynisme
Tips • • • • • • •
Reageer oprecht Ik boodschap Wees alert op de communicatie thuis Vraag wat ze hebben meegemaakt Vertel wat u hebt meegemaakt Neem ze mee naar verschillende activiteiten Beweeg!
Slaapritme -70% heeft moeite ‘s morgens wakker te worden -64% is moe op school -15% valt in slaap tijdens de les (Taylor&Markow 2003)
Melatonine Minimaal 8 uur slaap
Tips • • • • • •
Laat ze slapen! Neem de dag door Laat ze buitenactiviteiten doen Waak over hun (weekend)agenda Geen PC spellen ‘s avonds Geen ruzie ‘s avonds (stel corrigerend gedrag uit) • Geen melatoninepillen
Huiswerk
Huiswerktips voor de leerling • Noteer op school je huiswerk op een duidelijke manier in je agenda • Begin zo snel mogelijk na school aan je huiswerk • Begin uitgerust aan je huiswerk. Zorg ook dat je geen honger hebt • Stel vast in welke volgorde je huiswerk gaat doen. Verdeel het maak- en leerwerk in overzichtelijke porties • Begin met een vak dat je makkelijk en/of leuk vindt. Daarna een vak dat je moeilijk en /of minder leuk vindt. • Doe nooit twee vakken achter elkaar die veel op elkaar lijken. Bijvoorbeeld eerst woordjes voor Frans en daarna woordjes voor Engels. • Zorg voor een regelmatige afwisseling van leerwerk, maakwerk en ontspanning. Houd een korte pauze van 10 minuten na 60 minuten werken/leren • Controleer of je de stof beheerst voordat je jezelf overhoort of laat overhoren. Check list: ◦ maak oefeningen ◦ maak een schematische weergave van de leerstof ◦ maak een samenvatting of vertel waar de leerstof over gaat ◦ maak een overzicht van hoofd- en bijzaken en leg verbanden ◦ maak een apart overzicht van stukjes tekst en opdrachten, die je lastig vindt • Zorg ervoor dat je de dag voor je repetitie of examen geen nieuwe stof moet doornemen of dingen die je niet begrijpt nog moet snappen. Voor een SO leer je minstens twee dagen en voor een repetitie minstens vier dagen. De laatste dag gebruik je om alles te herhalen. • Als je denkt klaar te zijn met huiswerk, controleer alles dan nog even.
Wat kan ik als ouder doen? • • •
• • • • • • •
Ben op de hoogte van het huiswerkbeleid op school (wat wordt er allemaal verwacht?) Zorg voor goede werkomstandigheden (vaste opgeruimde plek, tijdstip, balans met andere activiteiten) Ondersteun het plannen en organiseren (agendagebruik, terug plannen, hoe pakt uw kind niet schoolse taken aan?) Bied praktische tips (afwisseling vakken, pauzes, herhalen) Toon begrip en belangstelling (steunen ipv controleren) Vraag naar de leertechnieken die ze geleerd hebben op school Vraag naar wat uw kind wel boeit, motiveert. (Je leert voor je zelf niet voor de leraar of het cijfer) Sociale media Als het toch niet goed gaat? Praten / vragen / mentor / docent Externe huiswerkbegeleiding
“Ik heb geen zin” moe? motivatie? afzetten tegen? bang om te falen?
Met onvoorwaardelijke liefde in contact blijven. Bevraag de puber, hij / zij is de expert
Doelstellingen • • • •
Kennismaking met informatie over brein, Voorbeelden brein en gedrag Tips Aanzetten tot nadenken en actie.
Wouter Camps Senior Onderwijsadviseur HCO
[email protected] 070-4482824 06-23038912
