Studiehandleiding Ontwikkeling van het kind
Hogeschool Rotterdam Instituut Sociale Opleidingen Opleiding Modulecode Studiebelasting Bestemd voor Versie Modulebeheerder
: : : : : :
Pedagogiek PEDOVK01RD 3 Deeltijd Jaar 1, kwartaal 2 2014-2015 Irina Nojoredjo
Inhoudsopgave
1.
Algemene omschrijving van de module 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.7
2.
3.
Inleiding Relatie met andere onderwijseenheden Kwalificaties/competenties en leerdoelen, Inhoud Verplicht studiemateriaal Overige bronnen
Programmaoverzicht 2.2 2.3
3.4
3.5
5
Wekenschema Verantwoording studielast
Toetsing en beoordeling 3.1 3.2 3.3
3
7
Deelnamevereisten toetsing Toetsprocedure Toetsvereisten o Technische en inhoudelijke vereisten Beoordeling o Beoordelingscriteria o Vaststellen cijfer en toekenning studiepunten o Inzage in toetsresultaat Herkansing
4.
Beschrijving van de lessen en opdrachten
8
5.
Bijlagen bij de opdrachten
9
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
2
1.
Algemene omschrijving van de module
1.1 Inleiding De opleiding Pedagogiek leidt op tot pedagogen die als professionals werkzaam zullen zijn in een werk- en beroepenveld waarin zij te maken krijgen met kinderen en jeugd, opvoeders en medeopvoeders in hun maatschappelijke context. Hierbij staat de pedagogische relatie steeds centraal. Om op de diverse vragen waarmee een pedagoog in de beroepspraktijk geconfronteerd wordt een professioneel antwoord te kunnen geven, is theoretische kennis over en inzicht in de opvoeding en ontwikkeling van kinderen en jeugd noodzakelijk. Deze module gaat over de ontwikkeling van het kind in de leeftijd van 0 t/m 12 jaar. Het betreft hier een eerste, algemene theoretische verkenning van de ontwikkeling en de levensloop van het kind. 1.2 Relatie met andere onderwijseenheden Het onderwijs in het eerste leerjaar is opgebouwd langs de vier domeinen waartoe de HBO-pedagoog wordt opgeleid (kinderopvang, onderwijsondersteuning, opvoedingsondersteuning en jeugdzorg). Het eerste jaar staat in het teken van ‘Oriëntatie van Beroep’ Verder behoort deze module nog tot een andere lijn die te zien is in het eerste jaar van de opleiding Pedagogiek, namelijk een lijn die is opgebouwd naar de leeftijd van het kind. Zo is deze module de voorganger van de conceptuele module ‘Opgroeien van de adolescent in de stad’, waarin de ontwikkeling en de levensloop van de adolescent van 12 tot 24 jaar centraal staat. Ook wordt aangesloten op de module ‘Als opvoeden niet centraal staat’. In deze module staat de ontwikkeling die niet vanzelfsprekend of met problemen verloopt centraal. Het betreft hier een module in de kennisgestuurde leerlijn. Voor deze module betekent dit dat het accent wordt gelegd op het leren van theorieën, uitgangspunten en concepten die de basis vormen voor het professioneel handelen in de beroepspraktijk. 1.3 Kwalificaties /competenties en leerdoelen Door het volgen van deze module wordt met behulp van de inhoud en de leerdoelen van de module een bijdrage geleverd aan het verwerven van een aantal competenties. Hieronder staan deze competenties genoemd en zijn gespecificeerd naar algemene HBOcompetenties en beroepsspecifieke competenties. De leerdoelen van deze module zijn ook hieronder te vinden. Beroepsspecifieke kerntaken en prestatie-indicatoren -
Kerntaak 1.1 Verkent en analyseert de opvoedingssituatie en de achtergrond van het kind / de jongere en verheldert de pedagogische vraag. 1.b) Heeft kennis van de ontwikkelings- en levenslooppsychologie, in het bijzonder van kinderen/jongeren van 0-23
-
Kerntaak 4.1Voorwaarden scheppen voor ontwikkeling en opvoeding van kinderen en jongeren, met name in een grootstedelijke context 1.a) Kent de basisbehoeften van kinderen/jongeren in de relatie met de ouder/opvoeder
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
3
Leerdoelen Kennis Aan het einde van deze module: - weet de student wat de basisbegrippen betekenen zoals deze zijn besproken in het boek en de colleges - weet de student wat en hoe kinderen van 0 tot 12 jaar zich ontwikkelen binnen de verschillende ontwikkelingsgebieden - kent de student de theorieën en visies over de ontwikkeling van een kind van 0 tot 12 jaar zoals deze zijn besproken in het boek en de colleges - heeft de student een Engelstalig artikel bestudeerd en weet de student meer over een actualiteit over de ontwikkeling van het in het buitenland. Inzicht Aan het einde van de deze module: - kan de student de in de colleges en het boek besproken begrippen en theorieën met elkaar in verband brengen 1.4
Inhoud De in deze module behandelde onderwerpen, (thema’s, feitenkennis, begrippen, procedures) /of: geoefende vaardigheden / of: te beoefenen beroepstaken/ of: uit te oefenen beroepsactiviteiten,zijn: - De belangrijkste ontwikkelingstheorieën: Piaget, Vygotsky, Freud, Erikson, Mahler, Erikson, leertheorie, informatieverwerkingstheorie - Invloeden op de ontwikkeling: genetische invloeden, omgeving, SES, cultuur, stressvolle gebeurtenissen - Ontwikkeling van motoriek, zintuigen, cognitie, sociaal-emotie, problemen specifiek per leeftijdsfase: Prenataal, perinataal, post-nataal, baby, peuter, kleuter en het schoolkind
1.6
Verplicht studiemateriaal Studiehandleiding Ontwikkeling van het kind: november 2012 Boek(en), artikel(en) Verhulst, F (2008) De ontwikkeling van het kind. Assen: Koninklijke van Gorcum ISBN 978 90 232 4121 8 LET OP: Hoofdstuk 10 is GEEN tentamenstof
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
4
2.
Programmaoverzicht
Het hoorcollege is een verduidelijking van het boek. Het werkcollege dient als verdieping of verbreding van de theorie uit de literatuur 2.1.
Wekenschema
1
Hoorcollege
Inleiding
Lezen H 1-3-4
Boek De ontwikkeling van het kind
2
Werkcollege
Weekpresentaties
Verschillende theorieën vergelijken, en mening vormen
Boek De ontwikkeling van het kind + 2 andere bronnen
Ontwikkelingstheorieën 3
Hoorcollege
Baby/Peuter
Lezen H 5-6-7-8 Boek De ontwikkeling van het kind
4
Werkcollege
Weekpresentaties
Film over tweelingen en discussievragen
Nature/nurture 5
Hoorcollege
Kleuter/Basisschoolkind Lezen H 9+10
6
Werkcollege
Weekpresentaties Problemen
7
Eindpresentaties
Actualiteit problemen ontwikkeling
8
Responsie en proeftoets
Belangrijke begrippen/responsiecoll ege/proeftoets
TOETS
TOETS
10
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
Link naar film; uitleg presentatie in week 6 Boek De ontwikkeling van het kind
Vakbladen, en minimaal 2 Engelstalige bronnen per groep Presentatie Boek De actualiteit; ontwikkeling van koppeling NL en het kind buitenland Boek De ontwikkeling van het kind TOETS
TOETS
5
2.2. Studielast van de module Studieactiviteit
Uren
Contact-tijd
Hoorcollege: 4 x100 min
=7 uur
werkcollege: 4 X 100 min
=7 uur
Leestijd
+/-135 pagina’s X 5 pagina’s per =27 uur uur
Schrijftijd
Opdrachten
NVT NVT
NVT
Buiten de contacttijd voorbereid
= 35 uur
Toetstijd
Overig
=100 min
Engelstalige literatuur Wetenschappelijke =6 uur artikelen
totaal
84 uur
module
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
6
3.
Toetsing en beoordeling
3.1
Deelnamevereisten toetsing
Er geldt een 80% aanwezigheidsplicht bij de werkcolleges (2x afwezig). Bij de 3e keer afwezig; vervangende opdracht (essay van 2 a4tjes over het thema van de week) Deelname aan de weekpresentaties
3.2 Toetsprocedure Toetsnaam
School/ Thuis
Toetsvorm
Toetsduur
Weging (%)
Combi MC en OV .
School
Combi
X 100 min
100%
Tijdstip schooltoets Week v. kwart 10 2
3.3 Toetsvereisten Technische en inhoudelijke vereisten De toets zal worden gemaakt aan de hand van de verplichte literatuur en de voorafgestelde leerdoelen. 3.4 Beoordeling De studiepunten worden toegekend bij een 5,5 of hoger, mits de student voldaan heeft aan de aanwezigheidsplicht. De student heeft recht op inzage van de gemaakte toets. 3.5 Herkansing De herkansing vindt plaats in kwartaal 3.
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
7
4.
Beschrijving lessen en opdrachten
Week 1 : Hoorcollege Prenataal Voorbereiding student - Lezen hoofdstukken uit het boek De ontwikkeling van het kind Hoorcollege - Bespreken theorie uit hoofdstuk 1-3-4-5 Week 2: Werkcollege Prenataal Voorbereiding student - Weekpresentatie van de Expertgroep en de Actualiteitengroep Werkcollege - Ontwikkelingstheorieën met elkaar vergelijken (zie bijlage 2) Week 3: Hoorcollege Baby en Peuter Voorbereiding student - Lezen hoofdstukken uit het boek De ontwikkeling van het kind Hoorcollege - Bespreken theorie uit hoofdstuk 6-7 Week 4: Werkcollege Baby en Peuter Voorbereiding student - Weekpresentatie van de Expertgroep en de Actualiteitengroep Werkcollege - Film kijken over nature/nurture en vragen beantwoorden (zie bijlage 3) Week 5: Hoorcollege Kleuter en Schoolkind Voorbereiding student - Lezen hoofdstukken uit het boek De ontwikkeling van het kind Hoorcollege - Bespreken theorie uit hoofdstuk 7-8 Week 6: Werkcollege Kleuter en Schoolkind Voorbereiding student - Weekpresentatie van de Expertgroep en de Actualiteitengroep Werkcollege - Uitleg Bronnenpresentatie/verslag ‘Ontwikkelingsproblematiek’ (zie bijlage 4)
Week 7: Bronnenpresentaties/ verslag
Voorbereiding student - Bronnenpresentaties/verslag ‘Ontwikkelingsproblematiek’ Week 8: Responsiecollege en proeftoets Voorbereiding student - Vragen mailen naar
[email protected], tot uiterlijk woensdag 23 januari 2013 - Alle hoofdstukken leren Werkcollege - Responsiecollege en proeftoets maken en bespreken
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
8
5.
Bijlagen bij de opdrachten
Bijlage 1
Weekpresentaties
Jullie krijgen heel veel nieuwe informatie te verwerken. Het is daarom belangrijk dat je elke week de hoofdstukken leest die er op het programma staan. In het werkcollege worden enkele begrippen die in het hoorcollege naar voren zijn gekomen herhaald en verdiept. Aan jullie is de opdracht om te ‘testen’ of jullie klasgenoten de belangrijke begrippen ook wel echt begrijpen. Doel 1. Testen of de klas weet wat de belangrijke begrippen van de week zijn (PER leeftijdsfase) en of ze zijn blijven hangen. 2. Mening vormen over een actualiteit Middel en criteria Per week zijn er twee groepen die verantwoordelijkheid zijn voor de weekpresentaties; de ‘Expertgroep’ die de kernbegrippen gaat toetsen, en de ‘Actualiteitengroep’ die de discussie gaat leiden aan de hand van een actualiteit. Als een student niet aanwezig is en geen bijdrage heeft geleverd aan de presentatie, dan krijgt hij/zij een vervangende opdracht. De Expertgroep: Toetst minimaal 8 begrippen: Hierin mogen jullie creatief zijn. Denk aan een proeftoets, speurtocht, quiz, spelshow, filmpje, casus, hints, verboden woorden, etc. Maak het uitdagend, interactief en leuk voor jezelf en voor de klas! Minimaal 10 minuten, maximaal 20 minuten. Maar mochten jullie een geweldig idee hebben dat meer tijd gaat kosten, dan is dat in overleg (van tevoren) met de docent ook mogelijk. De Actualiteitengroep: Bespreekt een actualiteit (krantenknipsel, nieuwsbericht, stukje uit een tijdschrift, actualiteitenprogramma oid) Verzint een prikkelende stelling die aansluit op de actualiteit Leidt de discussie Doet aan tijdsbewaking, maximaal 15 minuten Vult het begrippenformulier in
Groepenindeling Week 2 Prenataal (H1-3-4, h2 NIET!!) 1. Expertgroep: 2. Actualiteitengroep: Week 4 – Baby en peuter (H6-7) 3. Expertgroep: 4. Actualiteitengroep: Week 5 – Kleuter en schoolkind (H8-9) 5. Expertgroep: 6. Actualiteitengroep:
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
9
Bijlage 2
Ontwikkelingstheorieën
Psychologen hebben onderling altijd ruzie. Of het nou gaat over het nature-nurture debat, het mind-body probleem, of de discussie over of mensen te vergelijken zijn met dieren of niet. Ze zijn het nooit eens met elkaar. Ook over de ontwikkeling van het kind bestaan verschillende visies. In hoofdstuk 2 worden een aantal theorieën nader besproken: 1. Cognitieve ontwikkeling van Piaget 2. Socioculturele theorie van Vygotsky 3. Informatieverwerkingstheorie 4. Psychoanalytische theorie van Freud 5. Separatie-individuatie en de theorie van Mahler 6. Psychosociale ontwikkeling van Erik Erikson 7. Leertheorie Jullie gaan per groep één van de invalshoeken bestuderen. Gebruik het boek De ontwikkeling van het kind als basis en zoek minimaal 2 andere bronnen erbij, boeken, vakbladen, internet, webpagina’s. We houden het simpel. Je moet 3 vragen kunnen beantwoorden:
Hoe ontwikkelt een mens zich volgens deze theorie? Is het meer nature. meer nurture, of een combinatie? Kunnen jullie je vinden in deze visie?
Zet de belangrijkste kernwoorden op een sheet, en vertel kort aan de klas wat je te weten bent gekomen van deze invalshoek.
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
10
Bijlage 3
Nature of Nurture?
Het Nature/Nurture-debat is al jaren aan de gang. Aan de ene kant zeggen aanhangers van de Evolutietheorie dat de mens is gevormd door wat er vroeger is gebeurd, alles in aangeboren. Aan de andere kant zeggen Behavioristen dat de mens als ‘lege pagina’ wordt geboren, alles is aangeleerd. Maar wie heeft er gelijk? In deze film wordt persoonlijkheid onder de loep genomen. Is persoonlijkheid aangeboren (Nature) of aangeleerd (Nurture)? Bedenk voordat je de video gaat kijken: 1. Is persoonlijkheid aangeboren of aangeleerd? 2. Hoe wordt dat onderzocht? Bekijk de film en beantwoord de volgende vragen: 3. Hoe is omgeving van invloed op het vormen van de persoonlijkheid? 4. Hoe zou je de persoonlijkheid van de tweeling Philipo en Pietro typeren? 5. Wat is er interessant aan de tweeling Daphne en Barbara? 6. Wat is in ieder geval NIET genetisch bepaald (muzikanten-tweeling) 7. Wat is wel genetisch bepaald (en is onderbouwd met onderzoeksresultaten) 8. En de hamvraag: Vind je dat persoonlijkheid aangeboren is of aangeleerd, en waarom?
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
11
Bijlage 4
Bronnenpresentatie/verslag ‘Ontwikkelingsproblematiek’
Sla een willekeurige krant open en je ziet wel een bericht dat te maken heeft met de ontwikkeling van kinderen. ‘kinderen eten ongezond’ ‘kinderen zijn te dik’ ‘TV en internet verpesten de creativiteit van kinderen’ ‘kinderen worden te vaak gediagnosticeerd met ADHD’ etc. In elke leeftijdsfase zijn er mogelijke problemen waarmee het kind te maken kan krijgen. In het boek De ontwikkeling van het kind worden een aantal problemen kort besproken, waaronder lichamelijke afwijkingen, verstandelijke beperking, autisme, hechtingsstoornis, ADHD, angststoornissen, gedragsstoornissen, riskant gedrag, depressie en anorexia. Maar er zijn ook ‘algemene gevaren’ te noemen die kenmerkend zijn voor onze maatschappij. Denk aan slecht voedsel, ouders die weinig aandacht besteden aan kinderen omdat ze veel werken, slechte kinderopvang, (cyber)pesten, invloed van geweld op tv en videospelletjes, invloed van vrienden en jeugdculturen, loverboys, en ga zo maar door. Opdracht Vorm een groepje van 4 of 5 studenten. Zoek op internet/krant/tv/tijdschriften en vakbladen een actualiteit over de ontwikkeling van het jonge kind. Je mag zelf kiezen waarover je het wilt hebben, als er maar een link is naar de ontwikkeling van het kind. OF Gebruik een casus van een kind op je werkplek. Bedenk het volgende: Wat zou je willen onderzoeken over de problematiek. Tip: Maak de onderzoeksvraag specifiek! Dus niet ‘Wat is ADHD’, maar ‘Waarom hebben jongens vaker ADHD dan meisjes’ of ‘Waarom komt ADHD in verhouding vaker voor in Amerika dan in China?’ Zoek daarbij vakliteratuur (uit vakbladen, boeken, GEEN internet) uit de mediatheek of een bibliotheek. Gebruik minimaal 1 bron per persoon, waarvan minimaal 1 Engelstalige bron. Maak een presentatie met visuele ondersteuning (powerpoint, poster, film). In de presentatie moet minimaal naar voren komen: - Waar ben je dit onderwerp tegen gekomen? - Wat wilden jullie onderzoeken? - Wat heb je gevonden in vakliteratuur over dit onderwerp? - Conclusie - Bronvermelding De presentatie duurt ongeveer 10 minuten. OF Maak een verslag van de bronnen, waarbij je bovenstaande criteria in een verslag verwerkt. In week 7 worden de presentaties gehouden, of de verslagen ingeleverd.
Studiehandleiding ontwikkeling van het kind DT 2014-2015
12