Onderzoeksrapport Grevelingenmeer
Auteur:
N. Broodman
Datum:
Februari 2011
1
Onderzoeksrapport Grevelingenmeer
Bestemd voor:
Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB)
Auteur:
N. Broodman
Studentnummer:
45538
Datum:
Februari 2011
Begeleiding:
K. Provoost R. Groenestein
Studie:
Vitaliteitsmanagement & Toerisme Semester 1, 2011-2012 Hogeschool Zeeland
Plaats:
Vlissingen
2
Samenvatting De doelstelling van dit onderzoeksrapport is om meer niet duikende toeristische gezinnen met kinderen aan het duiken te krijgen in het Grevelingenmeer met als hoofdvraag: Hoe kunnen niet duikende toeristische gezinnen met kinderen gestimuleerd worden om te gaan duiken in het Grevelingenmeer? Om deze hoofdvraag te kunnen beantwoorden worden de volgende deelvragen gebruikt: 1. Wat doen toeristische gezinnen met kinderen tijdens hun vakantie? 2. Welke behoeften hebben duikers voor, tijdens en na het duiken? 3. Wanneer is de onderwaterwereld in het Grevelingenmeer interessant voor niet duikende toeristische gezinnen met kinderen? 4. Op welke manier kunnen de kinderen van toeristische gezinnen betrokken worden bij het duiken?
Toeristische gezinnen op vakantie Steeds vaker gaan gezinnen met kinderen op vakantie in eigen land vanwege de economische crisis. Tevens worden er meer dagtochten gemaakt naar bijvoorbeeld het strand. Dagtochten in de natuur zijn populair onder toeristische gezinnen met kinderen. Zeeland is wat dat betreft een aantrekkelijke provincie voor buitenrecreatie vanwege de mooie (onderwater)natuur. Duikersbehoeften Over het algemeen zijn duikers redelijk tevreden, maar er is nog veel ruimte voor verbetering in het voorzien van de behoeften. Eén van de belangrijkste factoren waarop een duiklocatie wordt gekozen is het aantal voorzieningen, zoals sanitair. Tevens zijn specifieke duikvoorzieningen bij accommodaties belangrijk. Een accommodatie met specifieke duikvoorzieningen zou voor duikers een goede uitkomst bieden. Gemiddeld heeft 80% van de duiker die naar Zeeland komt interesse in andere toeristische activiteiten tijdens het bezoek aan Zeeland. Dit is interessant voor de Zeeuwse economie, omdat duikers gemiddeld meer geld uitgeven per dag dan de gemiddelde toerist doet. Nederlandse duikers noemen topdrukte bij duikplaatsen een drempel om meer te gaan duiken volgens de Nederlandse Onderwatersport Bond. Dit is makkelijk op te lossen door middel van spreiding en/of bootduiken. Ook actuele informatie is een belangrijk punt voor (onervaren) duikers. Een manier om deze actuele informatie te verzamelen zijn de waarnemingen van de duikers zelf te verzamelen en te bundelen. Onder begeleiding de geheimen van de Zeeuwse onderwaterwereld leren kennen, is voor onervaren duikers een duidelijke toegevoegde waarde.
3
De onderwaterwereld van het Grevelingenmeer De beleving is ontzettend belangrijk bij duiken, zowel voor de ervaren duikers als bij toeristen die voor het eerst kennis gaan maken met het duiken. Ook voor kinderen is het belangrijk dat er iets te beleven valt tijdens het duiken. Op zich is het al een hele beleving op zich voor kinderen om te ademen onderwater, toch willen zij ook wat zien. Hier is het Grevelingenmeer goed geschikt voor, omdat het water erg helder is. Ook is er een unieke duikbelevenis en onderwaternatuur die je nergens anders ter wereld ervaart. In het Grevelingenmeer liggen drie wrakken, wat erg gewild is onder toeristen. Om het wrakduiken voor ervaren en beginnende duikers aantrekkelijk te maken, is er voor gekozen om de wrakken op verschillende dieptes te laten afzinken. Dit alles maakt het Grevelingenmeer erg interessant voor toeristische gezinnen met kinderen die willen gaan duiken. Kinderen en duiken Om kinderen van toeristische gezinnen te betrekken bij het duiken, zijn er meerdere concepten bedacht. Eén van deze concepten is ‘Edutainment’, een combinatie tussen educatie en entertainment om kinderen op een leuke manier wat nieuws te leren. Onder dit concept vallen de producten ‘Boven onderwater’ en ‘Bodemzicht’. Bij beide producten leren de kinderen over de onderwaterwereld en de onderwaternatuur. Het tweede concept is bedoeld om de kinderen plezier te laten hebben tijdens het duiken en heet ‘Spelenderwijs’. Onder dit concept vallen drie producten: ‘Onderwatercamera’, ‘Duikfeest’ en ‘Schatduiken’. Het laatste concept heet ‘Lichaam en geest’ waar de producten ‘Vitaliteit’ en ‘Onbeperkt’ onder vallen. Dit concept staat voor duiken in combinatie met gezond leven.
4
Inhoudsopgave 1. Inleiding
6
2. Toeristische gezinnen op vakantie
7
2.1 Ontwikkeling in de toeristische markt 2.2 Activiteiten tijdens de vakantie 2.3 Dagrecreatie
3. Duikersbehoeften 3.1 Voorzieningen 3.2 Toeristische activiteiten 3.3 Drukte bij duikplaatsen 3.4 Informatie bij duikplaatsen 3.5 Begeleiding
4. De onderwaterwereld van het Grevelingenmeer 4.1 Beleving 4.2 Uniek 4.3 Wrakduiken
5. Kinderen en duiken 5.1 Edutainment 5.1.1 Boven onderwater 5.1.2 Bodemzicht
5.2 Spelenderwijs 5.2.1 Onderwatercamera 5.2.2 Duikfeest 5.2.3 Schatduiken
5.3 Lichaam en geest 5.3.1 Vitaliteit 5.3.2 Onbeperkt
7 7 8
9 9 9 10 10 10
12 12 12 12
14 14 14 14
15 15 15 16
16 17 17
Literatuur
18
Bijlage 1: De drie duikwrakken in het Grevelingenmeer
19
5
1. Inleiding Dit onderzoeksrapport wordt geschreven in opdracht van de Nederlandse Onderwatersport Bond (NOB). De Nederlandse Onderwatersport Bond is de bond voor alle duikers en daarmee dé organisatie voor iedereen die het unieke van ‘onderwater-zijn’ wil beleven.
In dit rapport wordt specifiek ingegaan op het duiken in het Grevelingenmeer. Het Grevelingenmeer wordt begrensd door de Brouwersdam en staat in verbinding met de Noordzee. Elke watersporter, beginner of gevorderde, kan hier aan zijn trekken komen. Het meer staat vooral bekend als het grootste en helderste zoutwatermeer van West Europa en is één van de mooiste duikgebieden van West-Europa. Er zijn vele mogelijkheden om aan het water te overnachten en het meer kent talloze faciliteiten zoals parkeerplaatsen, toiletten en douches aan het water. Helaas trekt het Grevelingenmeer nog maar weinig niet duikende toeristische gezinnen met kinderen. Door middel van dit onderzoeksrapport wordt er geprobeerd een manier te vinden om deze gezinnen te stimuleren om in het Grevelingenmeer te gaan duiken en de onderwaterwereld te ontdekken. Dit rapport gaat over het stimuleren van niet duikende toeristische gezinnen met kinderen om te gaan duiken in Zeeland. Het hoofdprobleem is dat er weinig tot geen interesse in het duiken is vanuit niet duikende toeristische gezinnen met kinderen. Deelproblemen zijn onder andere dat het moeilijk te bepalen is wanneer de onderwaterwereld interessant is voor toeristische gezinnen met kinderen. Een ander deelprobleem is de manier waarop zij kennis van het duiken krijgen. Ook de betrekking van de kinderen van toeristische gezinnen bij het duiken is een deelprobleem en welke behoeften toeristische gezinnen met kinderen tijdens het duiken hebben. De doelstelling van dit onderzoeksrapport is om meer niet duikende toeristische gezinnen met kinderen aan het duiken te krijgen in het Grevelingenmeer met als hoofdvraag: Hoe kunnen niet duikende toeristische gezinnen met kinderen gestimuleerd worden om te gaan duiken in het Grevelingenmeer? Om deze hoofdvraag te kunnen beantwoorden worden de volgende deelvragen gebruikt: 1. Wat doen toeristische gezinnen met kinderen tijdens hun vakantie? 2. Welke behoeften hebben duikers voor, tijdens en na het duiken? 3. Wanneer is de onderwaterwereld in het Grevelingenmeer interessant voor niet duikende toeristische gezinnen met kinderen? 4. Op welke manier kunnen de kinderen van toeristische gezinnen betrokken worden bij het duiken?
6
2. Toeristische gezinnen op vakantie Het gedrag van de toerist wordt beïnvloed door verschillende omgevingsfactoren. De rol van toerisme en vrije tijd is in de loop der jaren sterk veranderd, onder invloed van sociale, culturele en economische trends en ontwikkelingen. Kwaliteit wordt steeds belangrijker in de vakantiesector.1 Tevens speelt het woord ‘beleving’ een steeds grotere rol in de samenleving van tegenwoordig. Toeristen willen een beleving tijdens de vakantie. In dit hoofdstuk wordt de vraag ‘Wat doen toeristische gezinnen met kinderen tijdens hun vakantie?’ besproken.
2.1 Ontwikkeling in de toeristische markt In het jaar 2007 maakten Nederlanders 887 miljoen dagtochten binnen het eigen land. De meeste van deze dagtochten worden gemaakt voor het beoefenen van sport en sportieve recreatie. Het aantal Nederlandse huishoudens met kinderen dat op vakantie gaat is in de afgelopen jaren gestegen. Ook het aantal overnachtingen van buitenlandse toeristen in Nederland neemt toe. 2 Volgens de toeristenbond geven Nederlanders, vanwege de economische onzekere tijden, de voorkeur voor een vakantie in eigen land. Zo kiezen ongeveer 3,5 miljoen vakantiegangers voor vakantie in eigen land.3 Deze onzekere tijden kunnen een goede reden zijn om eens wat nieuws uit te proberen, zoals duiken met het hele gezin in Zeeland.
2.2 Activiteiten tijdens de vakantie Tijdens een toeristische vakantie in Zeeland/Nederland worden de volgende activiteiten het meest ondernomen.
1
Trends en ontwikkelingen, KenniscentrumKusttoerisme, 2011 Toerisme en recreatie in cijfers 2011 3 ANVR, CVO Vakantieplannen 2010, ANWB Panel, 2010 2
7
In deze tabel is duidelijk te zien dat de participatie aan activiteiten in Zeeland hoger is dan in de rest van Nederland. Het verschil in soorten activiteiten is niet groot. Behalve dat ‘bezoek aan strand’ in Zeeland veel vaker wordt ondernomen dan in Nederland. Dit is te verklaren doordat niet alle provincies over strand beschikken en deze activiteit dus niet overal ondernomen kan worden.4 In de tabel is te zien dat recreatie in de natuur een populaire bezigheid is voor toeristen. De link tot het duiken is dan ook snel gelegd. De onderwaternatuur is een belangrijke reden voor toeristen om te gaan duiken. Zeker in Zeeland is de onderwaternatuur de belangrijkste reden waarom toeristen willen gaan duiken.5 In het Grevelingenmeer is het water zo helder dat het zicht erg goed is onderwater. Dit zorgt voor een ware beleving tijdens het duiken.
2.3 Dagrecreatie In tegenstelling tot vroeger heeft men tegenwoordig meer vrije tijd en hierdoor meer tijd voor dagrecreatie. Steeds vaker gaat men er met het hele gezin op uit. Van de Nederlandse bevolking onderneemt 98,5% op jaarbasis minstens één vrijetijdsactiviteit en hebben in totaal in het jaar 20082009 zo’n 3,57 miljard vrijetijdsactiviteiten ondernomen. 6 Zeeland is een aantrekkelijke provincie wat betreft watersport/recreatie en buitenrecreatie. Dit is verklaarbaar door de geografische samenstelling van de provincie; veel water voor watersportmogelijkheden en veel ruimte voor buitenrecreatie. Jaarlijks wordt door vele miljoenen Nederlanders in en op het water gerecreëerd. Naast de uitstapjes van de Zeeuwse bevolking zelf (31,6 miljoen uitstapjes) worden in Zeeland nog eens 12,2 miljoen uitstapjes ondernomen door Nederlandse bezoekers van buiten de provincie.7
Conclusie Steeds vaker gaan gezinnen met kinderen op vakantie in eigen land vanwege de economische crisis. Tevens worden er meer dagtochten gemaakt naar bijvoorbeeld het strand. Dagtochten in de natuur zijn populair onder toeristische gezinnen met kinderen en hier kan de duikondernemer goed op in spelen. Zeeland is wat dat betreft een aantrekkelijke provincie voor buitenrecreatie vanwege de mooie (onderwater)natuur.
4
Cijfers en Feiten, KenniscentrumKusttoerisme, 2011 Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011 6 Dagrecreatie, KenniscentrumKusttoerisme, 2011 7 Dagrecreatie, KenniscentrumKusttoerisme, 2011 5
8
3. Duikersbehoeften Jaarlijks komen er vele tienduizenden duikers naar de provincie Zeeland toe. Hierbij gaat het niet alleen om Nederlandse duikers, maar ook duikers afkomstig uit België, Duitsland en Frankrijk. Zij maken ongeveer 800.000 duiken per jaar in Zeeland. Over het algemeen zijn de duikers redelijk tevreden, maar er is nog veel ruimte voor verbetering in het voorzien van de behoeften. In dit hoofdstuk wordt daarom verder in gegaan op de vraag: Welke behoeften hebben duikers voor, tijdens en na het duiken?
3.1 Voorzieningen Eén van de belangrijkste factoren waarop een duiklocatie wordt gekozen is het aantal voorzieningen, zoals omkleedruimtes en sanitair. Uit resultaten van het marktonderzoek van de Nederlandse Onderwatersport Bond is gebleken dat in Zeeland duikers het minst over de voorzieningen te spreken zijn, terwijl dit zo belangrijk is. Tevens missen zij specifieke duikvoorzieningen bij accommodaties.8 Een accommodatie met specifieke duikvoorzieningen zou voor duikers een goede uitkomst bieden. Wat ook opvalt is dat duikers tijdens een duikvakantie vaak in een hotel verblijven, terwijl ze tijdens een bezoek aan Zeeland liever op de camping staan.9 Hier kan makkelijk op in gespeeld worden door een camping op te starten gelegen bij een duikpunt met specifieke duikvoorzieningen.
3.2 Toeristische activiteiten Duikers zijn naast de duiksport ook op zoek naar toeristische activiteiten. Gemiddeld heeft 80% van de duiker die naar Zeeland komt interesse in andere toeristische activiteiten tijdens het bezoek aan Zeeland. Voorbeelden van activiteiten die duikers graag ondernemen zijn een bezoek aan het strand brengen en een stad of een Zeeuwse bezienswaardigheid bezoeken.10 Ook voor de (niet duikende) familie van de duiker is het belangrijk om toeristische activiteiten in de buurt te hebben, zodat men zich met bijvoorbeeld slecht weer niet hoeft te vervelen. Duikers zijn een interessante doelgroep voor de Zeeuwse economie. De meeste duikers zijn hoog opgeleid en hebben een bovengemiddeld inkomen. Ze komen als liefhebber van de duiksport naar Zeeland en vormen hierdoor een zogenaamde ‘special interest group’. Special interest groups geven vaak meer geld uit tijdens een 8
Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011 Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011 10 Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011 9
9
bezoek. Dit blijkt ook het geval te zijn bij duikers in Zeeland: zij besteden gemiddeld tussen de €65,en €107,- per dag aan toerisme in Zeeland en geven daarnaast nog eens €25,- tot €30,- per dag uit aan de duiksport. Ter vergelijking: de gemiddelde toerist geeft tussen de €27,- en €65,- per dag uit.11 Wanneer er op of vertrekkend vanaf de duikplaats toeristische activiteiten georganiseerd worden is het ook interessant voor de (niet duikende) familie van de duiker.
3.3 Drukte bij duikplaatsen Nederlandse duikers noemen topdrukte bij duikplaatsen een drempel om meer te gaan duiken volgens de Nederlandse Onderwatersport Bond. Duiken is voor veel mensen een manier om van het hedendaagse leven te ontglippen en om tot rust te komen. Dit is helaas niet het geval wanneer je met nog tweehonderd andere duikers op dezelfde duikplaats staat. Deze drukte is makkelijk op te lossen door middel van spreiding. Deze spreiding zal gestimuleerd moeten worden door bijvoorbeeld informatievoorzieningen over de (minder druk bezochte) duikplaats. Een andere oplossing zou zijn om vanaf een boot het water in te gaan. Ook dan vermijd je de drukte langs de kant en komt de duiker op nieuwe duiklocaties terecht.
3.4 Informatie bij duikplaatsen Het is fijn voor een duiker om actuele informatie te hebben over een duikplaats met daarin bijvoorbeeld informatie over bijzondere waarnemingen en de watertemperatuur. Wanneer deze informatie makkelijk beschikbaar is, komen duikers ook makkelijker naar deze duikplaats. Een manier om deze actuele informatie te verzamelen zijn de waarnemingen van de duikers zelf te verzamelen en te bundelen. Op deze manier wordt de informatie nog interessanter en wordt de duiker zelf er bij betrokken. Zeker voor onervaren duikers is het interessant om te lezen wat andere duikers precies op die plek hebben gezien of gevonden. Zo weet de onervaren duiker ook wat hij of zij kan verwachten tijdens het duiken en wordt de beleving nog groter.
3.5 Begeleiding Voor onervaren duikers is het fijn dat er begeleiding is bij het duiken. Onder begeleiding de geheimen van de Zeeuwse onderwaterwereld leren kennen, is voor onervaren duikers een duidelijke toegevoegde waarde.12 Zeker bij de eerste keer duiken, wanneer men nog niet goed beseft wat de onderwaterwereld allemaal te bieden heeft. Deze begeleiding kan ook door middel van een gids zijn. 11 12
Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011 Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011
10
Deze gids kan uitleggen wat er allemaal te zien is onderwater en waar men wel of niet aan mag zitten. Een andere variant waar begeleiding bij is, is bootduiken. Bootduiken is populair bij een grote groep duikers, zowel luxe duikliefhebbers, sportieve duikrecreanten, startende duikers als fanatieke ‘low budget’ duikers. Ook ervaren duikers zijn op zoek naar iets extra’s ten opzichte van de reguliere duik die meestal vanaf de kant plaatsvindt. Bovendien draagt bootduiken bij aan de (sociale) beleving van duiken in Zeeland.13 Dit zou een goede manier zijn voor toeristische gezinnen met kinderen om te beginnen met duiken. Op deze manier kan men vooraf al met andere duikers praten over hun belevingen onderwater en worden de kinderen vermaakt aan boord door alles wat ze te horen en zien krijgen.
Conclusie Over het algemeen zijn duikers redelijk tevreden, maar er is nog veel ruimte voor verbetering in het voorzien van de behoeften. Eén van de belangrijkste factoren waarop een duiklocatie wordt gekozen is het aantal voorzieningen, zoals sanitair en omkleedruimten. Hier kan een duikondernemer makkelijk op in spelen door deze voorzieningen aan te leggen. Tevens zijn specifieke duikvoorzieningen bij accommodaties belangrijk. Een accommodatie met specifieke duikvoorzieningen zou voor duikers een goede uitkomst bieden. Wanneer de accommodatie goed is, blijft een duiker ook langer en bezoekt toeristische activiteiten. Dit is interessant voor de Zeeuwse economie, omdat duikers gemiddeld meer geld uitgeven per dag dan de gemiddelde toerist doet.
13
Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011
11
4. De onderwaterwereld van het Grevelingenmeer In het vorige hoofdstuk is er ingegaan op de behoeften van de duiker. In dit hoofdstuk wordt hier verder op in gegaan met betrekking tot niet duikende toeristische gezinnen met kinderen. De volgende vraag wordt in dit hoofdstuk besproken: Wanneer is de onderwaterwereld in het Grevelingenmeer interessant voor niet duikende toeristische gezinnen met kinderen?
4.1 Beleving De beleving is ontzettend belangrijk bij duiken, zowel voor de ervaren duikers als bij toeristen die voor het eerst kennis gaan maken met het duiken. De belangrijkste reden waarom toeristen naar Zeeland komen om te duiken is de interessante onderwaternatuur. Door het stilstaande water in het Grevelingenmeer zijn klei- en zanddeeltjes naar de bodem gezakt, zodat het water hier mooi helder is en er goed zicht is.14 Uit onderzoek van de Nederlandse Onderwatersport Bond is gebleken dat de onderwaterwereld en de onderwaternatuur de belangrijkste criteria zijn voor de keuze van de duiklocatie. Ook voor kinderen is het belangrijk dat er iets te beleven valt tijdens het duiken. Op zich is het al een hele beleving op zich voor kinderen om te ademen onderwater, toch willen zij ook wat zien. Hier is het Grevelingenmeer goed geschikt voor.
4.2 Uniek Het Grevelingenmeer is een unieke duiklocatie. In het verleiden van de potentiële doelgroep, de toeristische gezinnen met kinderen, moet Zeeland zich niet vergelijken met andere duiklocaties of de vooroordelen over duiken in Zeeland te ontkennen. Het is van belang het Grevelingenmeer te positioneren als ‘uniek’ of ‘anders dan anders’. Er is namelijk een unieke duikbelevenis en onderwaternatuur die je nergens anders ter wereld ervaart. Wat Zeeland onder andere uniek maakt is het bijzondere onderwaterleven zoals sepia, zeepaardjes, kreeften en bruinvissen.15 Dit moet benadrukt worden bij toeristische gezinnen met kinderen om zo de vooroordelen over bijvoorbeeld slecht zicht weg te halen. Tevens is Zeeland een makkelijke locatie om naartoe te reizen met een korte reisafstand, waar gezinnen makkelijk een paar keer per jaar naartoe kunnen. Dit geldt niet voor bijvoorbeeld Egypte of Curaçao, waar je een lange reis voor moet afleggen.
14 15
Natuur- en Recreatieschap de Grevelingen, 2011 Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011
12
4.3 Wrakduiken In de zomer van 2011 zijn er drie wrakken in het Grevelingenmeer afgezonken voor de duiksport (Bijlage 1). Omdat dit nog niet eerder in Nederland is gebeurd, wordt dit gezien als een nieuwe impuls voor het toerisme in Zeeland en de duiksport in het bijzonder. Daarnaast dragen de wrakken als natuurlijk rif bij aan het bevorderen van de onderwaterwereld.16 Ook dit is een voordeel om het duiken in het Grevelingenmeer populairder te maken onder de toeristen. Het ontdekken van nieuwe duiklocaties en wrakduiken zijn, zeker bij buitenlandse toeristen, het meest gewild.17 Om het wrakduiken voor ervaren en beginnende duikers aantrekkelijk te maken, is er voor gekozen om de wrakken op verschillende dieptes te laten afzinken. Op deze manier is het ook mogelijk voor de niet duikende toeristische gezinnen om te gaan wrakduiken en zo een ware beleving mee te maken.
Conclusie De beleving is erg belangrijk bij duiken, zowel voor de ervaren duikers als bij toeristen die voor het eerst kennis gaan maken met het duiken. Ook voor kinderen is het belangrijk dat er iets te beleven valt tijdens het duiken. Op zich is het al een hele beleving op zich voor kinderen om te ademen onderwater, toch willen zij ook wat zien. Hier is het Grevelingenmeer goed geschikt voor, omdat het water erg helder is. Ook is er een unieke duikbelevenis en onderwaternatuur die je nergens anders ter wereld ervaart. In het Grevelingenmeer liggen drie wrakken, wat erg gewild is onder toeristen. Om het wrakduiken voor ervaren en beginnende duikers aantrekkelijk te maken, is er voor gekozen om de wrakken op verschillende dieptes te laten afzinken. Dit alles maakt het Grevelingenmeer erg interessant voor toeristische gezinnen met kinderen die willen gaan duiken.
16 17
Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011 Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011
13
5. Kinderen en duiken In dit hoofdstuk worden verschillende concepten naar voren gebracht om de kinderen van toeristische gezinnen te betrekken bij het duiken. Onder deze concepten vallen producten die in het kort beschreven worden. Er wordt in dit hoofdstuk ingegaan op de vraag: Op welke manier kunnen de kinderen van toeristische gezinnen betrokken worden bij het duiken?
5.1 Edutainment Het aantal Nederlandse huishoudens met kinderen dat op vakantie gaat is in de afgelopen jaren gestegen.18 Tijdens deze vakantie willen ouders hun kinderen graag wat leren. Het concept edutainment biedt hier een goede uitkomst voor. Dit houdt namelijk in dat kinderen op een leuke en speelse manier leren over het onderwaterleven. Educatie en entertainment worden op de juiste manier in de juiste hoeveelheid gecombineerd.
5.1.1 Boven onderwater Wanneer de ouders van de kinderen onderwater aan het duiken zijn, kunnen de kinderen hun ouders boven water volgen op de boot. Zo kunnen de kinderen op de boot de zelfde route afleggen als hun ouders en tijdens deze route horen wat hun ouders onderwater voor bijzonders zien. Hier kan gebruik gemaakt worden van bijvoorbeeld een onderwatercamera of een bestaande film. Wanneer de ouders een bijzondere route afleggen, bijvoorbeeld langs het verdronken dorp Bommenede in het Grevelingenmeer, kunnen de kinderen hier bovenwater over leren. Zo kan bijvoorbeeld de geschiedenis verteld worden zonder dat het saai wordt aan boord. Op deze manier leren de kinderen over de onderwaterwereld terwijl zij bovenwater zijn en niet hoeven te duiken.
5.1.2 Bodemzicht Om kinderen over de onderwaterwereld te leren is het belangrijk dat zij dit op een leuke manier kunnen doen. Beleving speelt hierbij een grote rol. De boot beschikt over een dieptemeter met gekleurde grafieken waar de kinderen veel van kunnen leren en wat leuk is om naar te kijken. De 18
Toerisme en recreatie in cijfers 2011
14
bodem en de bodem gesteldheid worden goed duidelijk door deze grafieken weergegeven. Met de apparatuur kunnen de kinderen zien of er een harde of zachte bodem is, wat de structuur van de bodem is en wat voor gewas er is. Omdat het Grevelingenmeer erg helder is, is de bodem ook vanaf de boot goed te zien. Wanneer de kinderen wel zelf gaan duiken is het ook leuk om dit eerst met ze te bespreken voordat ze het water in gaan. Op deze manier leren zij meer over de onderwaternatuur.
5.2 Spelenderwijs Plezier en beleving is voor kinderen erg belangrijk. De kinderen kunnen makkelijk van en aan boord van de boot komen, waardoor het niet eng is om te gaan duiken. De boot beschikt over twee duiktrappen met een groot zwemplateau. Hierdoor hoeven de kinderen niet van de boot af te springen, maar kunnen zij gemakkelijk via de ladder afdalen. De eerste stap voor het duiken is dan gezet.
5.2.1 Onderwatercamera Door middel van een onderwatercamera kunnen kinderen van toeristische gezinnen betrokken worden bij het duiken. Zij kunnen papa en mama onderwater zien bewegen en zien wat zij zien. Aan de hand van de beelden op de onderwatercamera kunnen de kinderen leren hoe het onderwaterleven en de onderwaternatuur eruit ziet. Er is in het Grevelingenmeer een unieke duikbelevenis en onderwaternatuur die je nergens anders ter wereld ervaart. Wat Zeeland onder andere uniek maakt is het bijzondere onderwaterleven zoals sepia, zeepaardjes, kreeften en bruinvissen.19 Deze verschillende dieren- en plantensoorten kunnen de kinderen door middel van de onderwatercamera goed zien. De boot heeft een geringe diepgang, waardoor de kinderen aan boord ook zelf de bodem kunnen zien wanneer er niet diep gevaren wordt. Bovenwater kan er uitleg worden gegeven over de onderwaterwereld en met behulp van de onderwatercamera kan dit duidelijk gemaakt worden. Tevens is het leuk voor de kinderen om hun ouders onderwater te kunnen zien duiken.
5.2.2 Duikfeest Het wordt steeds moeilijker voor ouders om een speciaal verjaardagsfeestje te organiseren voor hun kinderen. Om een ware beleving te creëren biedt een duikfeestje hier een goede uitkomst. Kinderen 19
Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011
15
leren op een speelse manier kennis maken met de duiksport. De nadruk wordt gelegd op veilig duiken en toch kunnen kinderen plezier hebben. Eerst leren de kinderen de basis van de duiksport en de onderwaterwereld. Ze leren stap voor stap hoe te duiken. Wanneer ze dit goed onder de knie hebben kunnen ze de onderwaterwereld gaan ontdekken. Er kunnen spellen gedaan worden, zoals wie het de meeste soorten planten en dieren kan herkennen. Tevens is er een duikplank aan boord om de kinderen te vermaken.
5.2.3 Schatduiken Schatduiken is voor jonge duikers die plezier en actie willen beleven onderwater. Dit kunnen zij doen tijdens het spannende schatduiken. Op deze manier kunnen kinderen op een speelse manier kennis maken met het duiken. De nadruk wordt gelegd op veilig duiken en toch kunnen kinderen plezier hebben. Eerst leren de kinderen de basis van de duiksport en de onderwaterwereld. Ze leren stap voor stap hoe te duiken. Daarna kunnen de kinderen gaan schatduiken. Er worden twee teams gemaakt die op zoek gaan naar de schat. Het team dat de schat als eerste heeft gevonden wint. Ondertussen moeten de kinderen met een onderwatercamera foto’s maken van bijzondere dingen die ze tijdens hun zoektocht zien. Deze worden later met de hele groep besproken, zodat de kinderen weten wat ze onderwater allemaal hebben gezien. Omdat het Grevelingenmeer goed zicht biedt onderwater zijn de kinderen in staat om veel plant- en diersoorten te zien, wat het extra leuk voor ze maakt en er mooie foto’s gemaakt kunnen worden. Het leuke voor de kinderen (en hun ouders) is om thuis te komen met een onderwaterfoto van het Grevelingenmeer. Dit zorgt voor een extra beleving na het duiken en zorgt voor een herinnering. Deze herinnering kan later een herhalingsbezoek opleveren.
5.3 Lichaam en geest Duiken is een perfecte manier om te relaxen en het is goed voor lichaam en geest. Bovendien is duiken een goede manier om de conditie op peil te houden. Zeker voor kinderen is dat erg belangrijk. Steeds vaker hebben kinderen last van overgewicht.20
20
Gezondheidsweb, maart 2007
16
5.3.1 Vitaliteit Tijdens het duiken wordt het hele lichaam gestimuleerd om te bewegen en worden de spieren getraind. Ook zorgt duiken voor de ontwikkeling van een goede motoriek. Voor kinderen met overgewicht is duiken zeker een goede sport om te beoefenen. Doordat men onderwater gewichtloos is, voelt men zich even helemaal vrij. Om dit te stimuleren kan gedacht worden aan een samenwerking met bijvoorbeeld de Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst (GGD) Zeeland. Zij kunnen kinderen met overgewicht informeren over de gezonde werking van duiken en doorverwijzen. Voor kinderen met overgewicht is het vaak moeilijk om op een sport te gaan, omdat zij zich hier niet fijn bij voelen. Duiken kan hierbij een goede uitkomst bieden.
5.3.2 Onbeperkt Voor mensen met een beperking is duiken een van de beste sporten om te beoefenen. Het zorgt voor een betere ontwikkeling van lichaam en geest.21 Voor mensen met een lichamelijke bepaling is duiken een manier om deze even te vergeten. Onder water ben je gewichtloos en kun je je vrij bewegen. Volgens International Association for Handicapped Divers (IAHD) is het voor mensen met een lichamelijke of visuele beperking mogelijk te (leren) duiken. De IAHD is op dit moment zelfs bezig met een project voor mensen met het syndroom van Down. De resultaten lijken veelbelovend. Dit kan als gevolg hebben dat de duikwereld een nieuwe doelgroep aan kan spreken. Om te duiken met mensen met een lichamelijke of zelfs verstandelijke beperking is een buddy nodig om te kunnen duiken net als bij elke duiker. Deze buddy moet om weten te gaan met de beperking en wat speciale aandachtspunten zijn. Hier zijn al opgeleide buddy’s voor.22 Mensen met een beperking kunnen met de reguliere duikuitrusting duiken. Om dit te promoten kan er een samenwerking aangegaan worden met bijvoorbeeld het Admiraal De Ruyter Ziekenhuis en/of huisartsen. Deze kunnen patiënten met een beperking informeren over de mogelijkheden en doorverwijzen.
21 22
Duikinfo, februari 2010 Medic Info, mei 2004
17
Literatuur http://www.onderwatersport.org/Actueel/WrakduikenindeGrevelingen.aspx (Geraadpleegd 15 december 2011) http://www.cbs.nl/NR/rdonlyres/AA52E3A2-6A8C-4AA7-8DA6-C5B48D2C1C17/0/2011g82pub.pdf (Geraadpleegd 15 december 2011) http://www.kenniscentrumtoerisme.nl/nl/trends-en-ontwikkelingen (Geraadpleegd 17 december 2011) http://www.kenniscentrumtoerisme.nl/nl/cijfers-dagrecreatie (Geraadpleegd 17 december 2011) http://www.kenniscentrumtoerisme.nl/l/library/download/10383 (Geraadpleegd 17 december 2011) http://www.grevelingen.nl/content.asp?menu=3&submenu=5&page=369&lang=1 (Geraadpleegd 20 januari 2012) http://www.medicinfo.nl/%7B3d5edf0e-649d-4e26-8f84-8a1fbf0ad885%7D (Geraadpleegd 28 januari 2012) http://www.duik.info/duiken/duikopleidingen/duiken_voor_kinderen/kinderduiken/ (Graadpleegd 28 januari 2012)
Zeeland Divers’ Delta: Rapportage fase 2 kwantitatief marktonderzoek, April 2011 Dutch Divers’ Delta, KenniscentrumKusttoerisme, Jaargang 3 2011 Trends en ontwikkelingen, KenniscentrumKusttoerisme, 2011 Toerisme en recreatie in cijfers 2011 ANVR, CVO Vakantieplannen 2010, ANWB Panel, 2010
18
Bijlage 1: De drie duikwrakken in het Grevelingenmeer
19
