www.researchportal.be - 28 Jun 2016 11:53:19
Onderzoeksprojecten (450 - 500 van 853) Zoekfilter: Classificaties: Neurologie, neuropsychologie, neurofysiologie
Magnetische resonantie beeldvorming ter evaluatie van cognitieve disfunctie na adjuvante systemische therapie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Radiologie
Onderzoekers: • Stefan Sunaert • Frédéric Amant
Efrines in neurodegeneratie. KU Leuven Abstract: ALS is de meest dramatische neurodegeneratieve aandoening door het progressieve karakter ervan, de korte overlevingsduur en de grote invloed opde kwaliteit van het leven van de patiënt en zijn omgeving. ALS is erfelijk in 10% van de patiënten en in 20% van deze gevallen zijn dit mutaties in het superoxide dismutase 1 (SOD1) gen. ALS is een multifactoriële ziekte waarbij modificerende genen en omgevingsfactoren de klinische manifestatie van de ziekte beïnvloeden. In ons labo werd een zebravismodel voor ALS ontwikkeld waarbij een axonopathie van de motorische zenuwen geïnduceerd wordt, door overexpressie van mutant SOD1 in het zebravisembryo. Een knockdown van de ephrin receptor A4 (EphA4) door morpholino-injectie, resulteerde in een volledige omkering van deze axonopathie. Ook ALSmuizen bij welke één of beide EphA4 allelen zijn geïnactiveerd, hebben een langere overleving dan hun "littermates" waar beide allelen aanwezig zijn.We zullen nagaan of de kruising van de conditionele EphA4knoc Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
Onderzoekers: • Wim Robberecht • Philip Van Damme • Lies Schoonaert
Karakterisatie van TRPM3, een nieuw hitte-gevoelig ionenkanaal in nociceptors. KU Leuven Abstract: Het aanvoelen van temperatuur is absoluut essentieel voor overleving. Een snelle reactie bij contact met extreem koude of hete voorwerpen is noodzakelijk om mogelijk fatale schade te voorkomen. Bovendien, om een lichaamstemperatuur van ~37 graden te behouden moeten warmteproductie en warmteverlies elkaar in evenwicht houden. Dit vereist een accurate waarneming van de temperatuur in de huid en inwendige organen.In eerder werk werd aangetoond dat verschillende ionenkanalan van de TRP-superfamiliesterk op temperatuur reageren en werken als de thermometers in het menselijk lichaam. De sensor voor extreme hitte was echter niet gekend. In dit project wordt onderzocht of TRMP3 fungeert als de sensor voor extremehitte en voor pijn. Organisaties: • Laboratorium voor Ionenkanaalonderzoek
Onderzoekers: • Thomas Voets • Joris Vriens
Een stamcel gebaseerde studie van progranuline-gemedieerde neurodegeneratie. KU Leuven Abstract: Frontotemporal dementia (FTD) is a disease characterized by degeneration of cortical neurons, playing a role in memory, attention, thought, language, and consciousness. A proportion of FTD cases have a familial component. The most common genetic defect causes a decrease in the levels ofprogranulin (PRGN), a protein whose role in disease progression is still unknown. The aim of this project is to study the role of PRGN in FTD. Human embryonic stem cells (hESC), derived from an early stage embryo, can be used as a model to study human embryonic development thanks to their pluripotency, i.e. give rise to all different cell types of the body.Recent developed technology, called induced pluripotent stem cells (iPSC) makes it possible to generate cell lines similar to ESC lines starting from mature cells, and advances in zinc-finger-mediated homologous recombination makes it possible to knockout the PRGN gene from human ES. Such human pluripotent stem cells, harbouring the PRGN defect will be Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Philip Van Damme • Martine Geraerts • Catherine Verfaillie
Studie van de rol van nucleair export factor 5 (NXF5) in neuronaal mRNAtransport en metabolisme en de link met mentale retardatie. KU Leuven Abstract: Onze vroegere rapporten over verlies of toename van NXF5 in patiënten met een verstandelijke beperking wijzen in de richting van een belangrijke rol van dit eiwit in de ontwikkeling van het geheugen. In dit project willen we deze associatie functioneel onderzoeken. Eerder onderzoek naarNxf7, het muis ortholoog van NXF5, toonde aan dat Nxf7 vooral lokaliseert in mRNA-geassocieerde polyribosomen, P-lichaampjes en stress granulenin neuriten. Aangezien deze structuren een rol spelen in mRNA translatie, stabiliteit en stockage veronderstellen we dat de functie van NXF5 overeenkomt met deze die reeds uitvoerig beschreven werd voor het FMRP eiwit. Verlies van dit eiwit resulteert eveneens in verstandelijke beperking, het zgn. Fragiele-X syndroom. Wij speculeren daarom dat het verlies of de toename van de functie van NXF5 in neuronen leidt tot een verminderd cognitief vermogen. Deze hypothese wordt gesteund door onze recente bevinding dat Nxf7 knock-out muizen een defect vertonen in het ruimt Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Guido Froyen • Rudi D'Hooge • Claudia Bagni
Neurale basis voor de interacties tussen hoofd, arm- en beenbewegingen tijdens lopen. KU Leuven Abstract: De hernieuwde belangstelling voor armbewegingen tijdens lopen komt doorde recente vaststelling dat deze armbewegingen ook waarschijnlijk gecontroleerd worden door spinale generatoren voor locomotie, soortgelijk aandeze die beenbewegingen sturen. De vraag die blijft is echter hoe die generatoren gekoppeld zijn om een optimale coördinatie te krijgen van armen, benen en hoofd. Dit wordt in dit project bestudeerd met 3 benaderingen. Eerst worden de effecten van armen op benen bestudeerd, vooral voor wat betreft de regeling van reflexen. Daarna wordt de omgekeerde vraag gesteld, namelijk hoe worden armbewegingen beïnvloed door beenbewegingen.Al zittend domineren de in-fase armbewegingen maar al lopend verwacht men een omschakeling naar alternerende bewegingen (taakafhankelijkheid). In een derde deel wordt onderzocht hoe been- en armbewegingen tijdens lopen kunnen worden beïnvloed door veranderingen in hoofdpositie. Vooral bij kinderen met hersenverlamming (Cerebral Palsy, CP) kunnen deze ve Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit
Onderzoekers: • Katleen Desloovere • Ilse Jonkers • Stephan Swinnen • Jacques Duysens • Guy Molenaers • Bouwien Engelsman
Neuroplasticiteit bij de ziekte van Parkinson: de consolidatie van motorisch leren en de gerelateerde veranderingen in hersenactiviteit. KU Leuven Abstract: Denbsp;ganglia spelen eennbsp;rol bij de consolidatie van het motorisch leren. Dit roept de vraag op,nbsp;het mogelijk is om de leerprestaties te behoudennbsp;een neurodegeneratieve aandoening, zoals de ziekte van Parkinson (PD).nbsp;project heeft als doel om kennis te genererennbsp;hoe neuroplasticiteit wordt beïnvloed doornbsp;ennbsp;denbsp;leercontext (leercondities met en zonder cues).Wij stellen voornbsp;een nieuw oefenprogramma te onderzoeken voor het herleren van schrijfvaardigheden. Studienbsp;vergelijktnbsp;in het schrijven bij PDnbsp;controlesnbsp;twee wekennbsp;intensief oefenen, met de nadruk op de automatisering van het geleerde (bestand tegennbsp;interferentie), de overdracht naar een ongetraindenbsp;en de retentie van de leertaak.nbsp;2 zal gebruik maken van beeldvormingvan de hersenennbsp;veranderingen in denbsp;activiteit te onderzoeken, om denbsp;betrokken regio'snbsp;de consolidatie te verhelderen ennbsp;dit alles wordt beïnvloednbsp;PD. Studienbsp;zal de effecten Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie
Onderzoekers: • Wim Vandenberghe • Alice Nieuwboer • Stephan Swinnen • Bouwien Engelsman
Studie van het therapeutisch werkingsmechanisme van parkine in cellulaire en diermodellen voor de ziekte van Parkinson. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie
Onderzoekers: • Veerle Baekelandt
Koppelen van activiteits-afhankelijke mRNA translatie ter hoogte van desynapsen aan de hervorming van spines: inzichten in mentale retardatie. KU Leuven Abstract: De vorming van het geheugen en cognitieve processen berusten deels op activiteitsafhankelijke synaptische plasticiteit. Deze processen worden beïnvloed door lokale eiwitsynthese en wanneer deze synthese verhinderd wordt, kan dit leiden tot spine dysmorfogenese en tot een waaier van pathologische aandoeningen waaronder mentale retardatie. De meest voorkomende vorm van erfelijk overdraagbare mentale retardatie is het Fragiele X syndroom dat te wijten is aan de afwezigheid of mutatie van het RNA bindend eiwit Fragile X Mental Retardation Protein (FMRP).FMRP is van belang bij verschillende stappen van het neuronale boodschapper RNA (messenger RNA, mRNA) metabolisme zoals transport, stabiliteit en lokale translatie. We hebben aangetoond dat FMRP - tezamen met zijn cytoplasmatische interactor CYFIP1 de synthese van sleuteleiwitten ter hoogte van de synaps op een activiteitsafhankelijke wijze controleert, eiwitten die verhinderd worden in een muismodel voor FXS. CYFIP1 is ook betrokken bij de Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Claudia Bagni
Het gebruik van humane geïnduceerde pluripotente stamcellen in het onderzoek naar twee specifieke ziektemodellen voor neurologische ontwikkelingsstoornissen: het Fragiele X syndroom en MECP2 duplicatie. KU Leuven Abstract: We streven naar de ontwikkeling van mature en functionele neuronen vanuit geïnduceerde humane pluripotente stamcellen (iPSC) voor twee neurale ontwikkelingsstoornissen, nl. het Fragiele X Syndroom en het MECP2 duplicatie syndroom. Deze neurale modellen zullen gebruikt worden voor 1) hetgenereren van cellulaire en moleculaire kennis van de individuele stoornis alsook de gezamenlijke kenmerken van beide aandoeningen; 2) als basis voor preklinische screening naar geneesmiddelen vanuit een humaan-specifiek systeem. De verwachte resultaten zullen mogelijk leiden tot de identificatie van targets (kleine moleculen) voor behandelingen om de symptomen van synaptopathieën zoals Fragiele X Syndroom, Autisme en MECP2 duplicaties te genezen of te verbeteren. Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Hilde Van Esch • Martine Geraerts • Claudia Bagni
Delay Aversion bij jongeren met ADHD en at risk voor vroegtijdig drugsgebruik: een fMRI-studie. KU Leuven Abstract: Kinderen met ADHD lopen een verhoogd risico op vroegtijdig middelengebruik en -misbruik. Het begrijpen van de link tussen ADHD en middelengebruik is bijgevolg een prioriteit voor het gezondheidsbeleid. Recente theorieën over ADHD beklemtonen dat er multiple ontwikkelingspaden bestaan van risico tot ADHD, waarbij elk pad gelinkt is met specifieke oorzaken, beïnvloedende en risicofactoren. In dit project staat het 'motivationeel/affectief' ontwikkelingspad centraal. Het gehanteerde model stelt dat delay aversion (DAv) een belangrijke rol speelt in het ontwikkelen van ADHD. DAv is een motivationeel/affectieve component dat ervoor zorgt dat delay wordt vermeden owv het negatief affect dat hiermee is geassocieerd. Momenteel bestaat er evidentie op basis van gedragsstudies dat problemen met DAv geassocieerd zijn met ADHD. Tot op heden is er echter weinig geweten over de onderliggende neurale architectuur van DAv en zijn dehypotheses over de mogelijke rol van DAv in het ontstaan van middeleng Organisaties: • Onderzoeksgroep Psychiatrie
Onderzoekers: • Stefan Sunaert • Marina Danckaerts • Jurgen Lemiere
Registraties in de premotorische en parietale cortex in rhesus apen en patiënten tijdens grijpen. KU Leuven Abstract: Mensen en andere primaten hebben een uitzonderlijke vaardigheid om objecten te grijpen en te manipuleren. Deze schiijnbaar moeiteloze interactie met voorwerpen berust op een aantal hersengebieden in het visueel en het motorisch systeem. Om een voorwerp correct te grijpen moet het complexe beeld dat invalt op het netvlies omgezet worden in een motorisch plandat de spiercontracties kan controleren. De neurale basis voor deze visuomotorische transformaties is echter nog grotendeels niet gekend. Dit project heeft als doel de neurale banen en mechanismes te onderzoeken diebetrokken zijn bij het plannen van acties naar objecten - een essentiele vaardigheid voor ons overleven. Wij stellen een geïntegreerde aanpak voor om de omzetting van visuele informatie in motorische instructies te bestuderen in de hersenen van primaten, door middel van een combinatie van registraties van neuronen bij apen en bij patiënten, het decoderen van neurale informatie die op die manier bekomen wordt, computer visi Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie
Onderzoekers: • Peter Janssen • Steven De Vleeschouwer
De relevantie van LRP1 in het metabolisme van Abeta, de belangrijkste component van seniele plaques bij de ziekte van Alzheimer. KU Leuven Abstract: De toename van seniele plaques in de hersenen van patiënten is een van de kenmerken van de ziekte van Alzheimer (Alzheimers disease, AD). Dezeplaques bestaan hoofdzakelijk uit aggregaten van een klein peptide, Aβ, dat ontstaat uit klieving van een groter eiwit, het amyloid precursor protein (APP).#946; is ook aanwezig in de hersenen van gezonde mensen, maar in Alzheimer patiënten is de hoeveelheid#946; in de hersenen sterk verhoogd met depositie van aggregaten ervan inseniele plaques als gevolg. Blijkbaar is de normale balans tussen Aβ is ook aanwezig in de hersenen van gezonde mensen, maar in Alzheimer patiënten is de hoeveelheid#946; in de hersenen sterk verhoogd met depositie van aggregaten ervan inseniele plaques als gevolg. Blijkbaar is de normale balans tussen Aβ in de hersenen sterk verhoogd met depositie van aggregaten ervan inseniele plaques als gevolg. Blijkbaar is de normale balans tussen Aβ productie en afbraak, het#946; metabolisme ve Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Antonius Roebroek
De functionele rol van inter-areale corticale communicatie in de normale en tijdelijk verstoorde hersenen van menselijke en niet-menselijke primaten: een vergelijkende en gekombineerde electrofysiologische en hemodynamische studie. KU Leuven Abstract: Perceptie, cognitie en gedrag komen tot stand dankzij de gezamenlijke neurale activiteit in verschillende 'knopen' van functionele netwerken. Er wordt gesuggereerd dat snelle (en trage) synchronisatie tussen corticale hersengebieden belangrijk is voor de neurale communicatie tussen verschillende gebieden binnen functionele netwerken. In deze studie onderzoeken we de interacties tussen knopen van functionele netwerken van menselijke en niet-menselijke primaten door gebruik te maken van gecombineerdeelectrofysiologische en hemodynamische metingen. We zullen netwerken karakteriseren die coherente hemodynamische activiteit vertonen tijdens rust en onderzoeken hoe de functionele architectuur ervan verandert in functie van gedrag. Verder onderzoeken we het effect van artificiële lokaleverstoringen op de organisatie van functionele netwerken. Deze perturbaties worden geïnduceerd door middel van transcraniale magnetische stimulatie, electrische microstimulatie en chemische inactivatie. We zull Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie
Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Dante Mantini
Actie potentiaal gedreven mitochondriaal transport in zenuwcel uitlopers van muis en mens. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • TARGID
Onderzoekers: • Pieter Vanden Berghe
Amyotrophic Lateral Sclerosis en evolutionaire rol van Elp3 in vliegen en planten. KU Leuven Abstract: We toonden recent aan dat verhoogde Elp3 expressie correleert met protectie tegen ALS. In deze studie stellen we voor om de rol van Elp3 verderte bestuderen door gebruik te maken van verschillende organismen. Het merendeel van de studies gebeurt evenwel in drosophila neuronen aan de hand van electrophysiologie en live beeldvorming.
Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid
Onderzoekers: • Patrik Verstreken
Meerdere Sip1/Zfhx1b knockout muismodellen die klinische aspecten van Mowat-Wilson syndroom verklaren. KU Leuven Abstract: Mutaties in ZFHX1B (SIP1, ZEB2) veroorzaken Mowat-Wilson syndroom (MWS)bij de mens, met typische afwijkingen in het centraal zenuwstelsel (CZS) [mentale retardatie, epilepsie] en ontwikkelingsstoornissen in de neurale lijst cellen [leidend tot aangezichtsafwijkingen en ziekte van Hirschsprung]. Dit nieuwe project zal een uitgebreide reeks verschillende Sip1 knockout muismodellen in het CZS en perifeer zenuwstelsel en zou ons moeten toelaten om in detail de belangrijkste klinische tekenen van MWS te verklaren, inbegrepen in de hersenen en ziekte van Hirschsprung. In ditzelfde project zullen wij ook de biochemie bestuderen van een nieuwe missense Sip1 mutatie, die zeer zeldzaam zijn in MWS en werd aangetroffen in een patiënt met een milde vorm van MWS. Organisaties: • Stamcelbiologie en Embryologie
Onderzoekers: • Eve Seuntjens • Danny Huylebroeck
In vivo karakterisatie van de mediale bovenste olijfkern. KU Leuven Abstract: De mediale bovenste olijfkern is de kern in de hersenstam van zoogdieren waar tijdsvergelijkingen gemaakt worden tussen de geluiden t.h.v. de twee oren, welke informatie bevatten omtrent de ruimtelijke positie van de geluidsbron. Omwille van biofysische specialisaties voor snelle temporele verwerking tonen deze neuronen kleine actiepotentialen en zijn ze omgeven door grote fase-gekoppelde locale veldpotentialen. De neuronen zijn daarom zeer moeilijk te bestuderen in vivo met extracellulaire methodes. In dit project gebruiken we patch-clamp methodes om MSO neuronen anatomische en fysiologisch te karakteriseren. Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie
Onderzoekers: • Philip Joris
Inzicht in de intramoleculaire regulatiemechanismen van hemikanalen - een stap voorwaarts naar nieuwe substanties voor in vivo modulatie van hemikanaal functie in de hersenen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo Molec. en Cel. Signaaltransmissie
Onderzoekers: • Bernard Himpens • Geert Bultynck
Plasticiteit van regulatoire T cellen in hooggradige gliomen als middelom immuuntherapie te optimaliseren. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Kinderimmunologie
Onderzoekers: • Stefaan Van Gool • Adrian Liston
Locomotorische deficits als gevolg van traumatisch hersenletsel: een longitudinale studie omtrent de invloed van hersenaandoeningen op spatiotemporeel waarnemingsgedrag en gangdeficits tijdens de rehabilitatiefase. KU Leuven Abstract: De relaties tussen ruimtelijke en temporele waarnemingspatronen en gang/motoriekbeperkingen na een traumatisch hersenletsel (TBI) worden onderzocht. Eerdere studies hebben aangetoond dat TBI problemen veroorzaakt incognitie zoals, aandacht, planning van vaardigheden en snelheid van informatieverwerking alsook stoornissen in oogbewegingen / oculomotorische controle en beperkingen in het lopen en evenwicht. Ondanks het grote belang van visuele begeleiding tijdens het wandelen, is er vooralsnog geen informatie beschikbaar over de relatie tussen stoornissen in de controlevan 'gezichtsvermogen' /gaze-parameters en de beperkingen in hetgaan / beweging bij volwassenen of kinderen met een TBI. Ook de relatietussen de beperkingen in de motoriek en de door medische beeldvorming bewezen neurale schade na TBI is niet onderzocht. Deze studie onderzoekt deze aspecten in kinderen / jongeren met een mild, matig en ernstig TBI,met bijzondere aandacht voor visuele begeleiding en het looppatroon in sit Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit
Onderzoekers: • Marc Sabbe • Stefan Sunaert • Stephan Swinnen • Jacques Duysens
Verbetering van de algemene levenskwaliteit van ALS-patienten en hun omgeving. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Philip Van Damme
Investigation of the pathogenic mechanism underlying FTLD/ALS induced by hexanucleotide repeats in C9orf72 using fruit flies (Drosophila melanogaster).
KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Philip Van Damme • Elke Bogaert
C9orf72GGGGCC repeat expansion mutations in ALS: an international gene expression study. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)
Onderzoekers: • Philip Van Damme
Onderzoek van cognitieve controle door middel van fMRIgecombineerd met artificiele controle van neurale signaalverwerking dmv de DREADD (designer receptorexclusively activated by designer drug) methode bijrhesus apen KU Leuven Abstract: The research project is using a new and remarkableneuro-modulatory method concurrent with functionalmagnetic resonance imaging to study the cognitivecontrol system in monkeys. The method allows a remotecontrol of neuronal signaling with high cellular specificityand high spatial resolution and is very promising for bothfundamental and clinical neuroscience. Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie
Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Puiu Balan
Neurologische correlaten van somatosensorischestoornissen in het bovenste lidmaat na eencerebrovasculair accident KU Leuven Abstract: This project is a collaboration between the fields ofrehabilitation sciences (G Verheyden, H Feys),experimental neurology (V Thijs) and radiology (SSunaert). It is lead by the department of rehabilitationsciences and hence, we have chosen the panel of healthsciences. Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie
Onderzoekers: • Alice Nieuwboer • Geert Verheyden
Ondersteuning instandhouding wetenschappelijke apparatuur. Universiteit Antwerpen Abstract: Ondersteuning instandhouding wetenschappelijke apparatuur. Organisaties: • Neurochemie en gedrag
Onderzoekers: • Peter De Deyn
Geïntegreerde benadering naar het ontrafelen van de pathogenese van CNS en PNS aandoeningen. Universiteit Antwerpen Abstract: De onderzoeksactiviteiten in het onderzoeksexcellentiecentrum NEURO zijn toegespitst op moleculaire genetica en klinische neurologie van neurodegeneratieve ziekten van het centrale zenuwstelsel zoals Alzheimer dementie, de ziekte van Parkinson, frontaal temporale dementie, amyotrofe laterale sclerose en verwante hersenaandoeningen, en het perifere zenuwstelsel zoals motorische en/of sensorische neuropathieën en verwante aandoeningen. Het centrum brengt basis en klinische onderzoekers samen van het Departement voor Moleculaire Genetica, VIB, en het Instituut Born Bunge, die twee belangrijke neurowetenschappelijk activiteiten vertegenwoordigen aan de Universiteit van Antwerpen. De algemene doelstelling van het excellentie centrum is het beantwoorden van een reeks fundamentele vragen aangaande de pathofysiologie van ziekteprocessen die leiden tot neurodegeneratie. In het bijzonder het ophelderen van biologische ziekteprocessen door de identificatie van nieuwe genen en genetische risicofactoren evenals van genen die functiemodificatie veroorzaken, door het analyseren van functionele netwerken waarin de eiwitten functioneren die gecodeerd worden door deze genen, en uiteindelijk, door het aanleveren van mogelijkheden tot vroege diagnose, prognose, preventie en behandeling. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Peter De Deyn • Christine Van Broeckhoven
Neurale Stamcellen: moleculaire en fysiologische controle van in vivo migratie en differentiatie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)
Onderzoekers: • Philippe Jorens • Anne Marie Van Der Linden • Dirk Ysebaert • Peter Ponsaerts • Zwi Berneman • Michele Giugliano • Patrick Pauwels
Identificatie van gemeenschappelijke moleculaire pathomechanismen van RAB7 en SPT mutaties in erfelijke sensorische neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project heeft als doel gemeenschappelijke ziektemechanismen te ontrafelen voor twee ernstige perifere zenuwaandoeningen, zijnde, Charcot-Marie-Tooth type 2B (CMT2B) en erfelijke sensorische neuropathie type I (HSAN-I), in vitro en in vivo. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën
Onderzoekers: • Vincent Timmerman
Moleculaire genetica van Alzheimer dementie met aanvang op jonge leeftijd. Universiteit Antwerpen Abstract: Alzheimer dementie (AD) met aanvang op jonge leeftijd is een dodelijke neurodegeneratieve dementie (met aanvang meestal tussen de 30 en 65jaar) die ernstige inbreuk maakt op het leven van de patiënt zowel als de naasten. Er wordt geschat dat ongeveer 3000 tot 11000 mensen in België AD met jonge aanvangsleeftijd hebben. De aandoening heeft een sterke genetische component, maar het grootste deel van de genetische etiologie is nog niet gekend, aangezien mutaties in de bekende dementie genen en het genetisch risico afkomstig van APOE 4 niet meer dan 1020% kunnen verklaren van het voorkomen van AD met jonge aanvangsleeftijd. Het doel van dit project is de genetische etiologie verder te ontrafelen, door gebruik te maken van een goed gedocumenteerde studiepopulatie in combinatie met geavanceerde moleculair genetische technieken, om zo tot een beter begrip te komen van de pathogenese van AD. We zullen familiegebaseerde studies uitvoeren om nieuwe mutaties en zeldzame risicovarianten te identificeren, en we zullen populatiegebaseerde whole-genome studies uitvoeren om mogelijke recessieve oorzaken van AD te vinden, evenals frequente risicofactoren, zeldzame risicofactoren en genetische factoren die het verloop of de symptomen van de ziekte kunnen modificeren. Interessante genetische varianten zullen nader onderzocht worden door middel van genotype - fenotype correlatie studies, functionele karakterisatie en translatie naar biomarkers. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Marc Cruts • Christine Van Broeckhoven • Kristel Sleegers
Moleculaire mechanisme en rol van modulerende subeenheden van Kv Kanalen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Moleculaire biofysica, fysiologie en farmacologie
Onderzoekers: • Alain J F E Labro • Dirk Snyders
Leren en hersenplasticiteit: een studie op drie niveaus. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Bio-imaging
Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Geofrey De Visscher
Immuunmodulerende therapie voor ruggenmergletsels gebruikmakende van IL-4 en IL-13 producerende celtransplanten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)
Onderzoekers: • Peter Ponsaerts
Identificatie en karakterisering van nieuwe causale genen voor Lewy Body hersenziekten door middel van next-generation sequencing. Universiteit Antwerpen Abstract: Lewy body aandoeningen (LBD) vertegenwoordigen een heterogene groep van neurodegeneratieve hersenziekten (NBD) die gekarakteriseerd worden door de aanwezigheid van intraneuronale -synucleïne bevattende inclusielichaampjes, Lewy lichaampjes. De Lewy body variant van de ziekte van Alzheimer definieert het ene uiteinde van het spectrum, de ziekte van Parkinson (PD) het andere en Lewy body dementie en de ziekte van Parkinson met dementie bevinden zich tussen beide. Met een prevalentie van ~2 % in de populatie ouder dan 65 jaar is PD de tweede meest voorkomende NBD. Genetische koppelingsanalyses in zeldzame PD-families met een autosomaal dominant of recessief overervingspatroon hebben tot de identificatie van meer dan 5 genen geleid waarin mutaties tot PD leiden. Ontleding van hun corresponderende genproducten was de primaire informatiebron voor de huidige kennis van de PD pathogenese. De bijdrage van deze genen tot de genetische etiologie van PD in onze Belgische populatie is echter relatief beperkt. Met dit doctoraat wil ik bijdragen tot de identificatie van nieuwe PD-genen door middel van genoomwijde sequentiebepaling in Belgische PD-families. Vervolgens zal het het pathogeen effect van de geïdentificeerde gendefecten functioneel gekarakteriseerd worden. De verwachtte resultaten zullen bijdragen aan de opheldering van de onderliggende pathomechanismen van PD en verwante LBD en zullen belangrijk zijn voor de ontwikkeling van meer accurate diagnostische methoden en therapieën. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Jessie Theuns • Christine Van Broeckhoven • Aline Verstraeten
Karakterisatie van neuroinflammatie in een epilepsiemodel door middel van longitudinale in vivo PET/MRI beeldvorming. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)
Onderzoekers: • Stefanie Dedeurwaerdere
Identificatie van recessieve genen en netwerken voor Charcot-Marie-Tooth neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van mijn project is de moleculaire basis van autosomale recessieve Charcot-Marie-Tooth (ARCMT) neuropathieën beter te begrijpen door de identificatie van nieuwe causale genen. Dit wordt verwezenlijkt door het combineren van exome sequencing en bioinformatica met intra- en inter-familiale homozygosity mapping, haplotype sharing en koppelingsanalyse. Ik bestudeer een grote collectie van ARCMT families met gedocumenteerde verwantschap en/of geografische of etnische clustering, wat het vinden van genen vergemakkelijkt. De gevonden genen kunnen nieuwe pathomechanismen van neurodegeneratie aantonen of kunnen het belang van de reeds gekende nog versterken. Daarnaast biedt deze studie de gelegenheid tot een verbeterde moleculaire diagnose, prognose en ziektepreventie en kunnen potentiële doelwitten voor geneesmiddelen worden gevonden om de ziekte te behandelen. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica
Onderzoekers: • Albena Jordanova • Derek Atkinson
VIB-Identificatie van nieuwe frontotemporale kwabdegeneratie genen met massale parallel sequenering. Universiteit Antwerpen Abstract: Frontotemporale kwabdegeneratie (FTLD) is een klinisch heterogene groep van aandoeningen die worden veroorzaakt door degeneratie van de frontale en temporale hersenkwabben. De klinische kenmerken waaronder veranderingen in persoonlijkheid en gedrag en taalstoornissen verschijnen op volwassen leeftijd, gemiddeld rond 60 jaar. In de gevorderde stadia van FTLD kan dementie deel uitmaken van het ziektebeeld. FTLD treft ongeveer 10 op de 100.000 mensen over de hele wereld, maar in de leeftijdsgroep < 65 jaar is het de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie, na de ziekte van Alzheimer (AD). Er is weinig bekend over de ziektemechanismen. Het identificeren van ziektegenen is een efficiënte eerste stap in de richting van het karakteriseren van betrokken moleculaire pathways en het begrijpen van de biologie van de ziekte. We hopen dat een beter begrip van de ziektemechanismen indicaties zal bijdragen tot de ontwikkeling van op dit moment ontbrekende effectieve therapieën . Tot 50% van de patiënten met FTLD hebben een erfelijke afwijking en in de meeste FTLD families is het overervingspatroon in overeenstemming met een autosomaal dominant gendefect. in ongeveer de helft van FTLD families is dit genetisch defect gekend, maar nog andere, ongekende genen met sterk penetrante mutaties moeten bestaan. Identificatie van zeldzame mutaties in kleine, nucleaire families of zelfs onverwante patiënten is in de afgelopen jaren nieuw leven ingeblazen dankzij de technologische vooruitgang van de moleculaire genetica en genomica. Vooral exoom- en genoomsequencing hebben de mogelijkheid gecreëerd om Mendeliaanse mutaties te identificeren in nucleaire families of onverwante patiënten. In dit project zullen we nieuwe FTLD-genen identificeren met behulp van genoomsequencing. De ontdekking van nieuwe FTLD genen zal leiden tot een betere diagnostiek van en potentiële biomarkers voor FTLD en zal door opvolging in celbiologische studies ziektemechanismen blootleggen die de gerichte ontwikkeling van efficiënte therapieën zal vergemakkelijken. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Marc Cruts
VIB-High-profile translationeel genetisch onderzoek van dementie met vroege aanvangsleeftijd. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds SAO. UA levert aan SAO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Dit onderzoeksproject stelt een geïntegreerde aanpak voor tot hoogstaand translationeel genetisch onderzoek naar jongdementie. Het steunt hierbij op twee onderzoeksstrategieën: genetische onderzoek naar jongedementie, en translationele biobanking. Met ons jongedementie onderzoek trachten we de nog ongekende genetische oorzaken van dementie in kaart te brengen door te focussen op patiënten met een extreme fenotype in termen van jonge aanvangsleeftijd of zware familiale belasting. Onderzoek van deze genetisch zwaar belaste patiënten gecombineerd met de nieuwste technologieën voor massieve parallelle sequentiebepaling (next-generation sequencing, NGS)) zal leiden tot de ontdekking van nieuwe genetische oorzaken van dementie. Met translationele biobanking, bouwen we op onze bestaande humane weefselbank (biobank) van de VIB-Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep. We zullen verder investeren in het systematische verzamelen van biosamples van uitgebreid gekarakteriseerde jongdementie patiënten via nationale en internationale samenwerkingen. Dit zal toelaten om genetische ontdekkingen verder te onderzoeken in biomaterialen afkomstig van patiënten. Dit is een essentiële stap om te zorgen voor een snellere vertaling van doorbraken in het genetisch basis onderzoek naar een verbeterde diagnose, en behandeling van de patiënten, zowel voor jongedementie als voor ouderdomsdementie. Specifiek zullen we met het budget van deze Pilot Grant een diep-genetische screening uitvoeren van 250 jongdementie patiënten aan de hand van de NBD MASTR assay. We hebben hiervoor een nieuwe diagnostische screening tool ontwikkeld voor de snelle en kost-effectieve genetische screening van alle genen geassocieerd met neurodegeneratieve hersenziekten (neurodegenerative brain diseases, NBD) in één enkele assay. Deze NGS-gebaseerde resequencing assay, de NBD MASTR assay genaamd, zal gebruikt worden voor de diep-genetische screening van jongdementie patiënten die worden opgenomen in onze translationele biobank. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Julie van der Zee
CSF biomerkers bij AD diagnose: standaardisatie van klinische protocols. Universiteit Antwerpen Abstract: Tot nu toe werd een diagnose van ziekte van Alzheimer gesteld door andere ziekten uit te sluiten. Deze diagnostische criteria leiden in amper 70% van de patiënten tot een correcte dementiediagnose en laten slechts een diagnose toe als een patiënt het dementiestadium heeft bereikt. Op dat moment heeft de patiënt al enkele jaren van progressieve cognitieve aftakeling achter de rug. De hersenveranderingen die bij de ziekte van Alzheimer optreden, ontwikkelen zich immers vele jaren voor het ontstaan van de eerste symptomen.
De laatste jaren werd veel onderzoek verricht naar biochemische veranderingen in hersenvocht bij de ziekte van Alzheimer. Dit onderzoek heeft een aantal betrouwbare biomarkers opgeleverd die de eiwitneerslagen in de hersenen bij de ziekte van Alzheimer weerspiegelen. Deze biomarkers kunnen al opgespoord worden bij de eerste ziektesymptomen. Recent werden er dan ook nieuwe diagnostische criteria gepubliceerd waarin biomarkers een centrale plaats krijgen. Om deze biomarkers in de klinische praktijk te kunnen gebruiken, worden er wereldwijde initiatieven genomen om het analyseren van deze biomarkers op een gestandaardiseerde wijze te laten verlopen. Dit onderzoek zal een bijdrage leveren aan de standaardisatie van de interpretatie van biomarkerresultaten. Hoe kunnen deze biomarkerresultaten geïnterpreteerd worden? Welke betekenis kan men hechten aan afwijkende biomarkerresultaten? Hoe worden deze biomarkerresultaten vervolgens gerapporteerd? Dit project zal dus de vertaalslag maken van een laboratoriumbevinding naar een resultaat dat behulpzaam zal zijn voor het stellen van een diagnose van ziekte van Alzheimer, ook in een vroeg stadium van de ziekte wanneer de patiënt enkel milde vergeetachtigheid opmerkt. Organisaties: • Neurochemie en gedrag
Onderzoekers: • Sebastiaan Engelborghs
Kunnen slaapstoornissen leiden tot veranderingen in de functionele connectiviteit in muizenhersenen? Universiteit Antwerpen Abstract: Onlangs werd een duidelijke link aangetoond tussen slaapstoornissen en A depositie in de ziekte van Alzheimer. Echter, de kip-ei vraag blijft onopgelost. Met dit project willen we het effect van slaap deprivatie op functionele connectiviteit in muizenhersenen bestuderen door middel van magnetische resonantie beeldvorming. Zo zal dit project uiteindelijk de basis vormen voor toekomstig onderzoek om eerder genoemde kip-ei vraag te beantwoorden. Organisaties: • Bio-imaging
Onderzoekers: • Jelle Praet
Het bestuderen van veranderingen in de neurovasculaire koppeling in een muismodel van de ziekte van Alzheimer: een in vivo MRI benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: De neuro-vasculaire koppeling, essentieel voor een normale hersenfunctie, is reeds in een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer aangetast. In het huidige project willen we de hemodynamische koppeling en neuronale activiteit veranderingen bestuderen m.b.v. functionele magnetische resonantie beeldvorming. Vroege identificatie van deze pathologische processen is van uitermate belang voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingsstrategieën. Organisaties: • Bio-imaging
Onderzoekers: • Ines Blockx
Inzicht in de gemeenschappelijke moleculaire netwerken van neurologische ontwikkelingsstoornissen via de studie van het ANK3 gen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit project is om inzicht te verkrijgen in hoe variatie in het ANK3 gen leidt tot een verscheidenheid aan neurologische ontwikkelingsstoornissen. Recent werden in een artikel van onze groep ANK3 mutaties beschreven die leiden tot autisme, ADHD en cognitieve problemen in een patiënt en tot een verstandelijke beperking en gedragsproblemen in een andere familie. ANK3 werd eerder ook gelinkt aan schizofrenie en bipolaire stoornis. Dit project zal uiteindelijk leiden tot een verbeterd inzicht in de gemeenschappelijke moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan de verschillende neurologische ontwikkelingsstoornissen. Organisaties: • Cognitieve Genetica (COGNET)
Onderzoekers: • Frank Kooy • Ilse van der Werf
Gestandaardiseerde SUV kwantificatiemethoden in 18F-FDG microPET beelvorming van hersenen in ratten Universiteit Antwerpen Abstract: Een vereenvoudigde maat voor FDG-opname in preklinische PET hersenbeeldvorming dat correleert met glucose metabolisme onafhankelijk van lichaamsgewicht wordt onderzocht. Deze maat vormt een alternatief voor de bekende 'standardized uptake value' (SUV) die wel een correlatie toont met lichaamsgewicht. De maat maakt geen gebruik van dynamische beeldvorming of van overvloedige bloedafname en is daardoor geschikt voor longitudinale beeldvorming. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)
Onderzoekers: • Jeroen Verhaeghe
VIB-Rol van het RNA metabolisme in de ziekte Charcot-Marie-Tooth veroorzaakt door mutaties in HSPB1. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ABMM. UA levert aan ABMM de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën
Onderzoekers: • Delphine Bouhy
VIB-Chemisch genetische screen voor kandidaat-geneesmiddelen die CMT-geassocieerde fenotypes tenietdoen in Drosophila. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ABMM. UA levert aan ABMM de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract.
Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica
Onderzoekers: • Albena Jordanova
Geïntegreerde omics- studies van de frontotemporale lobaire degeneratie en gerelateerde ziekten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds GSKE. UA levert aan GSKE de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Marc Cruts • Ilse Anne-Maria Leo Gijselinck
Expressie van het translocator proteïne in temporaal kwab epilepsie: Janus met de twee gezichten? Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds GSKE. UA levert aan GSKE de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)
Onderzoekers: • Stefanie Dedeurwaerdere
Localisatie van pijn op het lichaam: een neuropsychologische analyse Universiteit Gent Abstract: Een adequate reactie op pijnlijke stimuli vereist vaak een referentiekader waarin zowel nociceptieve als visuele nformatie in een lichaamsschema en de onmiddellijke aansluitende ruimte geïntefreerd wordt. Bedoeling van het project is om dit peripersoonlijke lichaamsschema experimenteel te onderzoeken in gezonde vrijwilligers en in patiënten met chronische pijn. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie
Onderzoekers: • Geert Crombez • Valéry Legrain
Bio-elektromagnetisch software-platform voor computerondersteunde transcraniële magentische stimulatie en conductiviteitsbepaling Universiteit Gent Abstract: We bestuderen nauwkeurige methoden voor het numeriek oplossen van bio-elektromagnetische problemen die daarna gekoppeld kunnen worden aan TMS en MRI. Meer concreet ontwikkelen we een software-platform om (1)de impact van huidige TMS stimulatoren op het neurologisch systeem te berekenen; (2)optimalere TMS spoelconfiguraties te ontwerpen; (3)de patiëntspecifieke conductiviteitswaarden van de verschillende hersenweefsels te schatten met behulp van een MR-gebaseerde techniek IC-MREIT. Organisaties: • Vakgroep Elektrische energie, systemen en automatisering
Onderzoekers: • Luc Dupré