Onderzoeksprojecten ( van 853)

www.researchportal.be - 20 Sep 2015 23:21:26

Onderzoeksprojecten (500 - 853 van 853) Zoekfilter: Classificaties: Neurologie, neuropsychologie, neurofysiologie

Neuroconnectiviteit van de ontwikkelende taal bij kinderen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Inge Zink • Nathalie Rommel • Marjolein Verly

Histone Deacetylase 6 (HDAC6) als een therapeutisch doelwit in de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. KU Leuven Abstract: Het onderzoek van dit doctoraatsproject is gericht op de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT), de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie die zowel motorische als sensorische zenuwvezels aantast. Het doel van dit project is om een beter inzicht te verwerven in de pathogenese van de axonale vorm van CMT (CMT2) en van distale Hereditaire Motorneuropathie (distale HMN, het ziektebeeld waarbij enkel motorische axonen aangetast worden). Bovendien willen we onderzoeken of histone deacetylase 6 (Hdac6) een mogelijk therapeutisch doelwit is bij deze ziekten. In eerste instantie gaan we de betrokkenheid van Hdac6 in het pathogenetischmechanisme van mutant heat shock protein B1 (HSPB1) geïnduceerde CMT2en distale HMN verder bestuderen in het mutant HSPB1 muismodel voor deze ziekten. We zullen deze muizen inkruisen met Hdac6-/- muizen en het effect hiervan nakijken op het CMT2 fenotype. In tweede instantie gaan we analogen van Tubastatine A met verbeterde farmacokinetische en farmacody Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Veronick Benoy

Biobanking en dementie mib van alzheimer en glaucoma. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds MRFA. UA levert aan MRFA de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag

Onderzoekers: • Peter De Deyn

Neurale representaties in personen met ontwikkelingsstoornissen. KU Leuven Abstract: Een nieuwe methodologie voor de analyse van hersenscans, gegroepeerd onder de benaming multi-voxel analyses, heeft in de voorbije jaren geleid tot een fundamentele verandering in het domein van neuroimaging. Fundamentaal onderzoek in de gewone populatie toonde het potentieel van deze methodologie voor het achterhalen van de neurale basis van mentale representaties. Hier stellen we voor om deze methodologie toe te passen in de studie van specifieke klinische populaties en met name ontwikkelingsstoornissen. Deze toepassing zal van grote waarde zijn om de neurale basis van deze stoornissen te begrijpen. Organisaties: • OG Labo voor Biologische Psychologie

Onderzoekers: • Hans Op de Beeck • Bart Boets • Bert De Smedt • Jean Steyaert

Rol van componenten van het corticostriatale systeem in responsflexibiliteit, sturing van aangeleerd gedrag en neurocognitieve deficits. KU Leuven Abstract: Verschillende hersenaandoeningen (bv. schizofrenie) zijn gerelateerd aan ernstige cognitieve stoornissen. Deze stoornissen worden met de beschikbare medicatie niet doeltreffend behandeld, waardoor ze een belangrijk medisch en economisch probleem vormen. Nieuwe inzichten in de onderliggende neurale processen zijn dus essentieel voor een beter begrip van de pathologie.Recente gegevens suggereren hiervoor een belangrijke, maarnog onbegrepen, rol voor het corticostriatale systeem in cognitieve functies. In dit project wordt deze neurocognitieve rol onderzocht door middel van laesiemuizen en transgene muizen, die in een specifieke gedragsbatterij getest zullen worden. Aansluitend zal eveneens de neurocognitieve rol van het nieuwe drugtarget PDE10A onderzocht worden.Deze kenniszal leiden tot nieuwe inzichten in de betrokken hersenmechanismen en behandelingswijzen van verschillende hersenaandoeningen. Organisaties: • OG Labo voor Biologische Psychologie

Onderzoekers: • Rudi D'Hooge • Ilse Gantois • Tine Pooters

De neurale representaties van nummers in context bij individuen met en zonder dyscalculie. KU Leuven Abstract: Tijdens het laatste decennium is er een boost geweest in gedrags- en neurowetenschappelijk onderzoek naar numerieke cognitie om de onderliggende neurale mechanismen van nummerverwerking bloot te leggen. Hetdoel in dit doctoraat is om een aantal onbeantwoorde fundamentele vragen te onderzoeken, met name (a) kunnen de neurale representaties van nummers onderscheiden worden, (b) wat is de invloed van aritmetische contexten op de representaties van nummers, en (c) hoe verschillende numerieke representaties in aritmetische context tussen individuen met en zonder dyscalculie. Om dit doel te bereiken zal er gebruik gemaakt worden van fMRI onderzoek met geavanceerde analyse-

technieken zoals multi-voxel pattern analysis. Organisaties: • OG Labo voor Biologische Psychologie

Onderzoekers: • Hans Op de Beeck • Bert De Smedt • Jessica Bulthé

Veroudering en hersenplasticiteit: veranderingen in hersenstructuur, functie en connectiviteit in relatie tot complex motorisch gedrag. KU Leuven Abstract: Met dit project willen we onze kennis verruimen met betrekking tot leeftijdsgerelateerde veranderingen in het brein en hun gevolgen voor de bewegingssturing. Ons uitgangspunt is dat veranderingen in motorisch functioneren beperkt worden door functionele, structurele en connectiviteitsveranderingen in het normaal verouderende brein. Om deze uitdaging aan te gaan wordt gebruik gemaakt van een waaier van technieken bestaande uit (a) gedragsparadigmas om complex motorisch gedrag te bestuderen inclusief cognitieve controle, (b) state-of-the-art magnetische resonantie beeldvormingstechnieken om hersenstructuur, functie, en connectiviteitsveranderingen te bestuderen, en (c) transcraniale magnetische stimulatie (TMS)technieken om de toestand van de inhibitorische netwerken te verkennen.Alhoewel de algemene hersenstructuur en functie wordt onderzocht ligt de focus primair op het corpus callosum (CC) omdat het een centrale structuur is in de organisatie van complexe hersenfuncties die de intera Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Stephan Swinnen • James Coxon • Marcus Heitger

Een functioneel humaan genoom project: geïntegreerd onderzoek van aangeboren aandoeningen bij de mens. KU Leuven Abstract: Eén van de belangrijkste uitdagingen voor het hedendaagse biomedische onderzoek is de annotatie van het humane genoom. Dit betekent de functionele karakterisatie van alle humane genen geïdentificeerd door het HumaanGenoom Project. Een elegante manier om dit te bereiken is de identificatie van de genen die aan de basis liggen van genetische ziekten bij de mens. Wij zijn actief op het raakvlak tussen de klinische genetica en fundamenteel onderzoek en hebben een jarenlange expertise in de klinische en moleculair onderzoek van aangeboren aandoeningen. Onze nadruk ligt op aangeboren malformaties, malformatie syndromen en microcefalie en neurologische aandoeningen, inclusief een verstandelijke beperking en aangeboren aandoeningen van glycosylering.Het doel van dit voorstel is om nieuwe (kandidaat) genen te identificeren voor humane genetische aandoeningen, vertrekkend van unieke patiënten en hun families. We zullen state-of-the-art genetische technologieën en methoden toepassen om genetische Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid

Onderzoekers: • Guido Froyen • Joris Vermeesch • Gert Matthijs • Hilde Van Esch • Koenraad Devriendt • Hilde Peeters

De causale rol van gezichtsselectieve corticale gebieden in gezichtsperceptie: fMRI-geleide microstimulatie en chemische inactivatie studies bij apen. KU Leuven Abstract: With this project we aim to explore the causal role of face-selective cortical regions in face perception. High spatial resolution fMRI will beconducted in monkeys to locate distinct face-selective regions, and neuronavigation-based fMRI-guided chemical inactivation and electrical microstimulation will be applied to these regions to examine how the behavioral performance of the monkeys in face perception will be influenced. Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Qi Zhu

Structurele studie van ionenkanalen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Structurele Neurobiologie

Onderzoekers: • Chris Ulens • Mieke Nys

Stoornissen in de gastro-oesofagale motiliteit bij zuigelingen met congenitale hernia diafragmatica KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Karel Allegaert • Nathalie Rommel • Maissa Rayyan

Brain machine interface voor functioneel herstel in hersenletsels. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Jean-Marie Aerts • Robert Puers • Bart Nuttin • Kris van Kuyck

Studie van intercellulaire alfa-synucleine transmissie en neurotoxiciteit in diermodellen via optogenetische neuromodulatie. KU Leuven Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is de tweede meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening en wordt gekenmerkt door een progressieve degeneratievan de dopaminerge neuronen in de substantia nigra pars compacta (SNc).Het gebrek aan inzicht in pathofysiologische mechanismen vormt een hindernis in de zoektocht naar nieuwe therapieën. De globale doelstelling van dit project beoogt een beter inzicht in de pathofysiologischerol van#945;-SYN in PD. De concrete vragen die we in dit projectzullen proberen te beantwoorden zijn: Is er bewijs van intercellulaire transmissie van#945;-SYN in het AAV-#945;-SYN ratmodel en wat zijn de factoren die dit proces beïnvloeden?Wat is het effect van synaptische activiteit op transmissie en neurotoxiciteit van α-SYN in PD. De concrete vragen die we in dit projectzullen proberen te beantwoorden zijn: Is er bewijs van intercellulaire transmissie van#945;-SYN in het AAV-#945;-SYN ratmodel en wat zijn de factoren die dit proces beïnvloeden?Wat is het effect Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • Wouter Peelaerts

CUPID. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Alice Nieuwboer

Klinische en genetische epidemiologie van de ziekte van Parkinson: belang van ziekteprogressie en niet-motorische symptomen. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is een neurodegeneratieve aandoening, die veroorzaakt wordt door een samenspel van genetische en omgevingsfactoren. Tijdens het laatste decennium werden vijf causale genen geïdentificeerd die leiden tot monogenetische familiale vormen van PD. Er werd aangetoond dat variaties in deze genen eveneens de susceptibiliteit verhogen voor het ontwikkelen van sporadische PD. In dit project zal prospectief een grote Belgische populatie van familiale en sporadische PD patiënten verzameld worden. We zullen de patiënten uitgebreid fenotypisch karakteriseren met gevalideerde meetinstrumenten op verschillende tijdsmomenten. Genetische variaties (simpele mutaties, CNV's en variaties in regulatorische regio's) in de reeds gekende causale PD genen worden opgespoord bij elke patiënt met state-of-the-art genetische technieken. We zullen eveneens genotype-fenotype correlatiestudies uitvoeren. Vermits de heterogeniteit in het fenotype van PD voornamelijk tot uiting komt in variabele ziekteprogressie, zal de nadruk worden gelegd op deze ziekteprogressie, respons op dopaminerge therapie en nietmotorische symptomen. In samenwerking met internationale onderzoekspartners zullen patiënt-controle gebaseerde associatiestudies opgezet worden om zo nieuwe genetische risicofactoren te identificeren. In informatieve families zullen nieuwe causale PD genen via positionele cloneringsstrategie geïdentificeerd worden. Een belangrijke troef van dit project is de koppeling van objectieve gegevens over de ziekteprogressie met resultaten uit high-throughput genetische onderzoeken. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Patrick Cras • David Crosiers

Grootschalige genetische benadering voor de moleculaire karakterisatie van autosomaal recessieve vormen van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Peter De Jonghe • Albena Jordanova • Magdalena Zimon

De neurale correlaten van auditieve bewustzijnsperceptie. Universiteit Antwerpen Abstract: Bewustzijn is één van de grootste onopgeloste mysteries binnen de neurowetenschappen. Het bewust waarnemen van auditieve stimuli met een betekenis is een cruciaal sensorisch percept. Het begrijpen van de hersenmechanismen betrokken bij auditieve bewustzijnsperceptie, zoals ruis of tonen is cruciaal om onze kennis te vergroten over bewustzijn. Horen wordt hoofdzakelijk verwerkt binnen het auditief systeem. Er is echter aangetoond dat activiteit binnen de auditieve hersenschors noodzakelijk is, maar niet voldoende voor een auditief bewustzijnspercept. Om een auditieve stimulus bewust te percipiëren moeten er andere hersennetwerken worden geco-activeerd. In dit project trachten we deze verschillende netwerken weer te geven, te ontrafelen en te bepalen wat hun exacte functie is gerelateerd aan bewustzijn door drie populaties te includeren. Eén groep zonder auditief bewustzijnsperceptie (i.e. personen met bilaterale doofheid), één groep met een normaal auditief bewustzijnsperceptie (i.e. gezonde subjecten) en één groep met een overactieve auditief bewustzijnspeceptie (i.e. fantoompercept). Auditieve stimuluspresentatie net onder en boven de gehoorsgrens zullen worden geanalyseerd door gebruik te maken van verschillende beeldvorming- en neuromodulatie technieken. Dit onderzoeksproject zal fundamentaal bijdragen tot het begrip van de neurobiologische mechanismen betrokken bij auditieve bewustzijnsperceptie. Bovendien zal dit onderzoek bijdragen tot de neurowetenschappen door het introduceren van de

netwerkwetenschappen binnen het bewustzijnsonderzoek, alsook in het ontwikkelen van nieuwe diagnostische middelen en behandelingen voor patiënten met een auditief probleem. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Paul Van de Heyning • Dirk De Ridder • Sven Vanneste

Opheldering van de moleculaire achitectuur van epilepsieën via de analyse van recessive families door middel van highthroughput sequencing technologieën en functionele assays. Universiteit Antwerpen Abstract: Mijn onderzoeksproject heeft als doel de genetische etiologie van epilepsieën verder te ontrafelen via de analyse van bloedverwante families, vooral afkomstig vanuit een zigeuner populatie vermits deze een zeer unieke genetische achtergrond hebben. Door gebruik te maken van verscheidene complementaire strategieën (SNP-genotypering, CNV-analyse, en next-generation sequencing) zullen majeure genetische factoren, die aanleiding geven tot epilepsie in deze populatie, geïdentificeerd worden. Nieuwe genen geïmpliceerd in de ontwikkeling van epilepsie zullen vervolgens in een opvolg cohorte onderzocht worden om additionele pathogene mutaties te zoeken. Daarnaast zullen de functionele effecten van deze gemuteerde genen bestudeerd worden, waardoor er meer inzicht en bewijs zal verkregen worden over de causaliteit van de geobserveerde mutaties en hun toedracht tot de pathofysiologie van epilepsie. Deze kennis kan hopelijk bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe/innovatieve therapieën, verbeterde diagnostiek, genetische counseling en preventie. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Peter De Jonghe • Arvid Suls

Pathofysiologische mechanismen in amyloidosis muismodellen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Neurochemie en gedrag

Onderzoekers: • Debby Van Dam • Peter De Deyn

Nieuwe toepassingen van dynamic-clamp aan de elektrofysiologie studie van neuronale microcircuits. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering

Onderzoekers: • Michele Giugliano • Daniele Linaro

Identificatie van nieuwe genen voor frontotemporale kwabdementie via genoom sequentieanalyse. Universiteit Antwerpen Abstract: Wereldwijd zijn er ongeveer 35,6 miljoen mensen gediagnosticeerd met dementie. Dementie is verantwoordelijk voor 3,4% van de overlijdens in de industrielanden. Therapeutische mogelijkheden om dementie te voorkomen of te behandelen zijn beperkt en het aantal patiënten blijft exponentieel toenemen. Door de vergrijzing van de bevolking wordt er geschat dat het aantal dementiepatiënten elke 20 jaar zal verdubbelen. In België alleen al leven ongeveer 163 500 patiënten met dementie. In dit doctoraatsproject ligt de focus op fronto-temporale-kwabdegeneratie (FTLD). FTLD is, na de ziekte van Alzheimer, de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie in patiënten die jonger zijn dan 65 jaar. Het is een klinisch heterogene aandoening die veroorzaakt wordt door neuronale degeneratie van de frontale en temporale kwabben. De belangrijkste klinische eigenschappen zijn veranderingen in persoonlijkheid en gedrag, problemen in het vinden van woorden en andere taalproblemen. Ongeveer 50% van de FTLD patiënten hebben een familiale achtergrond van dementie. FTLD wordt vaak autosomaal overgeërfd en in minder dan 50% van deze patiënten kan de ziekte verklaard worden door mutaties in één van de gekende FTLD genen (MAPT, C9orf72, GRN, VCP en CHMP2B). Voor de andere 50% familiale FTLD patiënten blijft de genetische oorzaak ongekend. Hierdoor is er nog steeds nood aan verder onderzoek naar de genetische oorzaken van FTLD. Het doel van mijn project is de identificatie van de ontbrekende genen door gebruik te maken van volledige genoomsequenties. De volledige genomische sequentie van verwante en niet-verwante familiale FTLD patiënten worden geanalyseerd en er wordt speciaal gekeken naar de aanwezigheid van segregerende en/of gedeelde varianten. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Marc Cruts • Christine Van Broeckhoven • Stéphanie Philtjens

Moleculair genetisch en biomerker onderzoek naar frontotemporale kwab degeneratie ondersteund door robuuste biosampling en biobanking strategieën. Universiteit Antwerpen Abstract: De voorbije jaren werd enorme vooruitgang geboekt in het in kaart brengen van de etiologie van frontotemporale kwab degeneratie (frontotemporal lobar degeneration, FTLD), na de ziekte van Alzheimer één van de belangrijkste oorzaken van dementie. In scherp contrast hiermee staat echter het ontbreken van enige therapeutische strategie gebaseerd op deze nieuwe inzichten en het feit dat bij een aanzienlijk aandeel van de patiënten de oorzaak van de ziekte onverklaard blijft. Dit onderzoeksproject stelt een geïntegreerde aanpak voor om the genetische etiologie van FTLD verder te ontrafelen. Hiertoe zullen we gecentraliseerde biobank opbouwen van humane weefsels en lichaamsvloeistoffen afkomstig van medisch en moleculair sterk gekarakteriseerde FTLD patiënten alsook van gezonde personen. Deze krachtige biobank zal toelaten om state- of- the-art genetische studies van FTLD uit te voeren, waaronder het deelnemen aan internationale grootschalige genoom-wijde associatie studies (GWAS) op zoek naar genetische risico factoren voor FTLD. Bevindingen uit de GWAS zullen we verder onderzoeken in onze studiepopulatie van Vlaamse FTLD patiënten om populatie specifieke

risicoprofielen te onderzoeken. Bovendien zal de biobank de translatie bevorderen van doorbraken in het fundamenteel basisonderzoek naar klinische toepassingen voor betere diagnose en behandeling van toekomstige patiënten. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Julie van der Zee

Modellen van cerebellair lijden: preklinisch en klinisch. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Neurosearch. UA levert aan Neurosearch de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag

Onderzoekers: • Peter De Deyn • Mattias De Coninck

Biologische merkers voor dementie (BIODEM). Universiteit Antwerpen Abstract: Op basis van de CSV biomerkers -amyloïd1-42 proteïne (A1-42), totaal tau proteïne (T-tau) en tau gefosforyleerd op threonine 181 (Ptau181P) werden diagnostische modellen ontwikkeld. Na het bepalen van de toegevoegde diagnostische waarde, zullen deze biomerkermodellen klinisch gevalideerd worden. Om op accuratere wijze het onderscheid te maken dus een ziekte van Alzheimer (AD) en non-AD dementies, zullen nieuwe CSV biomerkers getest worden (A1-40, TDP-43, -synucleïne). Ook de diagnostische waarde van nieuwe beeldvormingtechnieken (MRI, PET met specifieke liganden) zal getest worden. Door hersenveranderingen van verscheidene neurochemische merkers (biogene amines, A1-42, T-tau, P-tau181P) te correleren met neuropathologische en klinische variabelen, vergroot het inzicht in de pathofysiologie van dementie. Organisaties: • Neurochemie en gedrag

Onderzoekers: • Sebastiaan Engelborghs

Neuroelectronica en nanotechnologie: naar een multidisciplinaire aanpak voor de wetenschap en de techniek van neurale netwerken (NAMASEN). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering

Onderzoekers: • Michele Giugliano

In welke mate passeren cel penetrerende peptiden selectief de bloed-hersenbarriére Universiteit Gent Abstract: De snelheid, de hersenzonde-selectiviteit en de mate waarion CPPs de hersenen penetreren wordt kwantitatief bepaald. Eerst worden de meest representatieve CPPs geselecteerd en gekoppeld aan de BBB-homing peptiden. Daarna wordt een LC-MS-methode ontwikkeld en geëvalueerd om de CPPs te kwantificeren. Uiteindelijk worden verschillende technieken toegepast om in cel- en diermodellen de selectieve herseninteractie van de CPPs te kwantificeren. Organisaties: • Vakgroep Farmaceutische analyse

Onderzoekers: • Bart De Spiegeleer

Emotie controle in patiënten met comorbiditeit van epilepsie en depressie Universiteit Gent Abstract: Deze studie onderzoekt de hypothese dat depressie in epilepsie gebaseerd is op dysfunctie in het netwerk voor emotie controle. Tijdens emotie controle taken, wordt (invasieve) electro-encefalografie gebruikt voor meting van taak-gerlateerde neurale activiteit in depressieve vs. nietdepressieve patiënten met epilepsie. Dit project onderzoekt verder de effecten van nervus vagus stimulatie, een behandeling die effectief is voor zowel epilepsie als depressie. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Robrecht Raedt

Onderzoek naar de onderliggende mechanismen van het ontstaan van epileptische aanvallen en de elektrische beïnvloeding hiervan Universiteit Gent Abstract: Dit project onderzoekt de onderliggende mechanismen van paroxysmale epileptische activiteit en het effect van elektrische stimulatie hierop. Dit zal gebeuren a.d.h.v. intracerebrale registratie van neurofysiologische signalen bij patiënten die in de hippocampus een electrode hebben om diagnostische of therapeutische redenen. De bevindingen van deze studie kunnen bijdragen tot het op rationale wijze indentificeren van manieren om via elektrische neurostimulatie epilepsie te behandelen. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Kristl Vonck

Invloed van geslachtshormonen op psychoseksuele functie: een prospectieve interventie studie Universiteit Gent Abstract: Achtergrond: Transseksuele personen ondergaan grote veranderingen in geslachtshormoonconcentraties, met mogelijke implicaties op psychologisch en seksueel functioneren.

Doel: Differentiële effecten van oestrogenen en androgenen op psychologische en seksuele functie nagaan. Design: Prospectieve interventiestudie bij transseksuele personen. Methode: Gestandardiseerde vragenlijsten meten psychologisch en seksueel functioneren. fMRI voor het bepalen van objectieve seksuele opwinding. Hormoonbepalingen via LCMS-MS. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Jean Kaufman • Guy T'Sjoen

Celgemedieerde vrijstelling van adenosine in de hippocampus van een muismodel voor temporale kwab epilepsie Universiteit Gent Abstract: Voor patiënten met temporale kwab epilepsie (TLE) waarvoor bestaande behandelingen ontoereikend zijn, kan lokale vrijstelling van adenosine in de epileptische hippocampus mogelijk soelaas bieden. Dit project heeft als doel via video-EEG monitoring de anti-epileptische effecten van intrahippocampale adenosine vrijstelling door adenosineproducerende neurale stamcellen, afkomstig van mens en muis, te evalueren in het intrahippocampale kainaat muis model voor TLE. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Paul Boon

De rol van neuroinflammatie en oxidatieve stress op alpha-synucleïne aggregatie en intercellulaire transmissie van de pathologie in de ziekte van Parkinson Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project beoogt neuroprotectieve verbindingen die kunnen voorkomen in in vivo a-syn aggregatie door interferentie van ontsteking en de NADPH oxidase gerelateerde oxidatieve stress, te valideren. We zullen bovendien onderzoeken of deze mechanismen betrokken zijn bij de verspreiding van een a-syn pathologie. Twee vragen zullen worden onderzocht:1) Wat is het verband tussen oxidatieve stress, inflammatie en asyn aggregatie?; 2) Kan modulatie van inflammatie en oxidatieve stress de verspreiding van PD pathologie voorkomen? Wordt dit effect ook verkregen door de remming van de cel-naar-cel transmissie van een a-syn oligomeer? Organisaties: • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Ann MASSIE

VIB-Ontrafelen van de moleculaire basis van erfelijke spasmodische paraplegieën - bijdrage van Europese zigeuners. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds TWS. UA levert aan TWS de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Albena Jordanova

Regulation of the Y-secretase complex and Aß generation during AD by GPR3 KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Neurodegeneratieve Ziektes

Onderzoekers: • Bart De Strooper • Amantha Thathiah • Yunhong Huang

Sequentiebepaling van het genoom voor de identificatie van een nieuw gen voor autosomaal recessieve vormen van de neuropathie van Charcot-Marie-Tooth. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Magdalena Zimon

WAKE-UP. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Vincent Thijs

De rol van zuurstofsensoren in neurale stamcellen. KU Leuven Abstract: In het gebruik van neurale stemcellen voor regeneratieve geneeskunde ishet van cruciaal belang om de expansie en de differentiatie van deze stamcellen te kunnen controleren. Tot op vandaag is dit echter nog niet mogelijk. Lage zuurstofgehaltes stimuleren de expansie van neurale stam cellen, het mechanisme dat hiervoor verantwoordelijk is, is tot op heden niet ontrafeld. Op moleculair gebied meten cellen het zuurstofniveau doormiddel van twee families van zuurstof sensoren (PHD1-3 en FIH) die zuurstof gebruiken om de stabiliteit en de activiteit van de HIF transcriptie factoren in te perken. Initiële data van ons labo tonen aan dat verlies van de zuurstofsensor PHD2 in neurale stam cellen, de uitbreiding van deze cellen in de hersenen induceert na de geboorte.In dit project zullen we onderzoeken welke rol de zuurstof sensoren spelen in de uitbreiding en

differentiatie van neurale stam cellen in vivo, en welke de onderliggende moleculaire mechanismen in dit proces zijn. Daar neurologisch Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet

Neuroprotectie via hypoxie-afhankelijke dendritische spine hermodulering: genetische rol en therapeutisch potentieel van het silencen van de zuurstofsensor PHD2. KU Leuven Abstract: Neuronen geven impulsen door aan het centraal zenuw stelsel. De transmissie gebeurt op het einde van de lange uitloper van het neuron - het axon, op het contact punt (synapse) met de dentrieten van het naburige neuron. Deze dendrieten dragen veel kleine stekels, de dentritische spines, die de ontvangst-capaciteit van de dentrieten verhogen. De dendrieten kunnen de vorm en de activiteit van de spines zeer snel veranderen in antwoord op stimuli, door hun intracellulaire eiwit skelet te veranderen. Neuronen zijn zeer gevoelig voor verlaagde zuurstof niveaus. Bij lage zuurstof gehaltes (hypoxia) vermindert het aantal spines en worden de dentrieten minder actief - meer immatuur. Dit kan beschouwd worden als een natuurlijk afweermechanisme van neuronen om in minder gunstige conditities te overleven. In normoxia, normaal zuurstofniveau, verhoogt het aantal spines en worden de dentrieten actiever. Onze initiele data suggereren dat een zuurstof sensor molecule (PHD2) betrokken is in deze aanpas Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet

De metabole regulatie van angiogenese: een computationele benadering. KU Leuven Abstract: Wereldwijd is kanker één van de voornaamste ziekte- en doodsoorzaken waarvan de impact en het voorkomen enkel zal stijgen omwille van een verouderende populatie. Angiogenese, de vorming van nieuwe bloedvaten uit reeds bestaande bloedvaten, speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van een tumor. Bijgevolg gebeurt er veel onderzoek naar het inhiberen vandit proces. Tot nu toe, focussen behandelingen op signaalpathways en het verlengen van de overleving van de patiënt in termen van maanden. De sector wordt echter geconfronteerd met problemen zoals slechte respons, weerstand en toxiciteit. Er is bijgevolg nood aan conceptueel andere en innovatieve strategieën. In dit project zal onderzocht worden of ingrijpen in het metabolisme van endotheelcellen een mogelijke nieuwe antiangiogene strategie kan zijn. In de eerste fase zal een computer-model van endotheelcel-metabolisme ontwikkeld worden waarbij een nauwe link tussen desimulaties en experimentele data in acht zal worden genomen. Vervo Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet • Bert Cruys

Identificatie van nieuwe LBD genen via genoom sequentie technologie. Universiteit Antwerpen Abstract: Lewy body hersenziekten zijn veelvoorkomende aandoeningen die een belnagrijke handicap en vermindering van de levenskwaliteit veroorzaken. De ziekte van Parkinson en 'Lewy body' dementie zijn diverse manifestaties van dit ziektespectrum en vertonen een aanzienlijke klinische overlap wat suggereert dat deze ziekten kunnen veroorzaakt worden door gelijkaardige ziekteprocessen. Zonder de ontwikkeling van vroeg-diagnostische tests en therapieën die een interventie in een vroeg ziektestadium toelaten vormen Lewy body hersenziekten een groot sociaal-economische probleem in onze samenleving. Om dit te bereiken hebben we een grondige kennis nodig van de onderliggende biologische processen en een daaropvolgende efficiënte vertaling van deze nieuwe inzichten naar verbeterde patiëntenzorg. Met dit onderzoek willen we de onderliggende oorzaken en mechanismen van Lewy body hersenziekten ontrafelen met name door de identificatie van nieuwe causale genen voor familiale Lewy body aandoeningen. We zullen gebruik maken van state-of-the-art technologieën om de identificatie van nieuwe genen te versnellen en hun rol te onderzoeken in het ontstaan van de verschillende aandoeningen van het Lewy body spectrum en verwante hersenziekten. We streven er ook naar om het biologisch effect van de geïdentificeerde gendefecten te bestuderen om zo tot nieuwe inzichten te komen in de onderliggende ziekteprocessen. Deze kennis zal uiteindelijk leiden tot verbeterde therapieën en meer accurate diagnostische tests. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Jessie Theuns • Christine Van Broeckhoven

Studie naar functionele en structurele hersenabnormaliteiten aan de hand van multimodale beeldvorming in een diermodel met relevantie voor schizofrenie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Jean-Pierre Timmermans • Anne Marie Van Der Linden • Steven Staelens • Stefanie Dedeurwaerdere

Karakterisatie van neuroinflammatie in een epilepsiemodel door middel van longitudinale in vivo PET/MRI beeldvorming. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Stefanie Dedeurwaerdere

Evaluatie van neuroplasticiteits-geïnduceerde veranderingen ten gevolge van repetitieve Transcraniële Magnetische Stimulatie Universiteit Antwerpen Abstract: Repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rTMS) is een veelbelovende behandeling voor verscheidene neurologische aandoeningen, die gebruik maakt van snel variërende magnetische velden om neuronale ensembles op een niet-invasieve manier te stimuleren. De effecten veroorzaakt door rTMS blijven nazinderen na het stoppen van de stimulatie, wat de inductie van lange termijn neuroplasticiteit suggereert. Daarom zullen we aan de hand van complementair multimodaal beeldvormend onderzoek van de rattenhersenen de veranderingen in neuronale exciteerbaarheid en de lange termijn veranderingen in functionele connectiviteit tussen hersengebieden onderling, veroorzaakt door rTMS, gaan visualiseren en evalueren. Positron Emissie Tomografie zal gebruikt worden om veranderingen in neuronale excitatie of inhibitie te visualiseren, terwijl resting-state functionele Magnetische Resonantie Beeldvorming gebruikt zal worden om veranderingen in de functionele interactie tussen bepaalde hersengebieden van de rat te gaan in beeld brengen. Bevindingen uit het beeldvormingsonderzoek zullen worden gecorreleerd en gevalideerd aan de hand van Motorische Geëvoqueerde Potentialen, die een indirecte maat zijn voor de mate van exciteerbaarheid van de motorische cortex na lange termijn rTMS. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Tine Wyckhuys

Talige muzikaliteit: experimenteel onderzoek naar het verband tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid (intonatie en beklemtoning) in de vreemdetaalverwerving. Universiteit Antwerpen Abstract: Recent onderzoek in de vreemdetaalverwerving doet een verband vermoeden tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid. Experimenteel onderzoek moet uitwijzen of 'gevoel voor ritme en intonatie' - de essentie van muzikaliteit -, samenvalt met de processen die verantwoordelijk zijn voor de uitspraakvaardigheid in een vreemde taal. Indien deze hypothese bevestigd wordt, biedt dit evidente perspectieven voor een wetenschappelijk onderbouwde uitspraaktraining in de vreemdetalendidactiek op basis van inzichten en instructiemethodes uit de muziekpedagogie. Organisaties: • Internationale bedrijfscommunicatie

Onderzoekers: • Veronique Verhoeven • Lieve Vangehuchten

Definiëring van sleutel-regulatoren betrokken in de zelf-hernieuwing en differentiatie van neurale stamcellen. Universiteit Antwerpen Abstract: Hoewel er grote verwachtingen worden toegeschreven aan het gebruik van neurale stamcellen (NSC) als potentiële cellulaire therapie voor verschillende aandoeningen aan het centraal zenuwstelsel, blijven er momenteel nog enkele belangrijke vragen onbeantwoord. Een van de huidige beperkingen in NSC transplantatie onderzoek is het ontbreken van een exclusieve merker voor de identificatie van ongedifferentieerde NSC. De gedeelde expressie van merker-eiwitten tussen NSC en astrocyten bemoeilijkt de interpretatie van het in vivo lot van getransplanteerde NSC aangezien we reeds konden aantonen dat NSC getransplanteerd in gezonde hersenen van immuun-competente muizen een gelimiteerd ontwikkelingspotentieel hebben in vermoedelijk astrocyten en niet ontwikkelen tot neuronen of oligodendrocyten. Daarom heeft dit onderzoeksproject als doel nieuwe moleculaire merker-eiwitten voor ongedifferentieerde NSC te definiëren die een belangrijke bijdrage zullen leveren in de verdere ontwikkeling en beoordeling van NSC-gebaseerde therapeutische strategieën Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)

Onderzoekers: • Kristien Reekmans

VIB-Toepassing van 'next generation sequencing' om de genetische architectuur van erfelijke sensorische en autonome neuropathieën te ontrafelen. Universiteit Antwerpen Abstract: Erfelijke perifere neuropatieën zijn klinisch en genetisch heterogenen aandoeningen die bij 1 op 2500 personen voorkomen. Het gemeenschappelijke kenmerk is een progressieve lengte-afhankelijke axonal degeneratie in het perifere zenuwstelsel resulterend in gangmoeilijkheden en distaal gevoelsverlies. In het huidige project focussen we op een minder gekarakteriseerde subgroep namelijk de hereditaire sensorische en autonome neuropathieën (HSAN). Deze aandoeningen zijn zeer heterogeen en de meeste patiënten hebben de dag van vandaag geen moleculaire diagnose. In dit project zullen we exoomwijde sequencing technologie toepassen op een cohorte van 20 patiënten uit 10 families met HSAN met als doel een majeure doorbraak te maken in onze kennis van de genetische oorzaken van HSAN. Zodoende kunnen we de genetische diagnose bij patiënten verbeteren, nieuw licht werpen op de onderliggende ziektemechanismen om uiteindelijk doelwitten te vinden voor toekomstige therapeutische strategieën. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Jonathan Baets

Karakterisatie van herseninflammatie in een epilepsiemodel door middel van longitudinale in vivo PET/MRI beeldvorming. Universiteit Antwerpen Abstract: De neurobiologische processen die uiteindelijk resulteren in epilepsie zijn nog niet volledig begrepen. Het is wel reeds geweten dat hersenbeschadigingen zoals neurotraumata, koortsstuipen, infecties en status epilepticus geassocieerd zijn met het acuut optreden van aanvallen en een hoger risico op het ontwikkelen van epilepsie na een latente periode. Recente studies ondersteunen de hypothese dat herseninflammatie een belangrijke rol speelt in de pathofysiologie van aanvallen en epilepsie. De opzet van deze veelomvattende studie is dat het de meest recente vooruitgang, gemaakt in de niet-invasieve beeldvorming van proefdieren zal gebruiken om herseninflammatie te karakteriseren in een chronisch epilepsiemodel. Het project zal in eerste instantie trachten om dit proces te karakteriseren gebruikmakend van traditionele post-mortem technieken. In een volgende stap zullen in vivo methodes ontwikkeld worden met histologische validatie om herseninflammatie, hersenactiviteit en structurele hersenabnormaliteiten na te gaan. Vervolgens zullen structurele veranderingen in de hersenen samen met inflammatie longitudinaal opgevolgd worden tijdens de ontwikkeling van epilepsie in levende dieren gebruikmakend van PET/MRI beeldvorming. Ten slotte zal het effect nagegaan worden van verschillende farmacologische interventies op de herseninflammatie door middel van PET/MRI beeldvorming. Het project zal dus aanleiding geven tot een beter begrip en karakterisatie van de rol van herseninflammatie in epilepsie, wat een enorme impact zal hebben op de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe behandelingen in het veld. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Stefanie Dedeurwaerdere • Halima Amhaoul

VIB-Het ophelderen van het allelische spectrum van risico genen bij de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Alzheimer (AD) is een ongeneeslijke neurodegeneratieve vorm van dementie met een complex overervingpatroon. Recente genoom wijde associatie (GWA) studies hebben nieuwe genetische genen ontrafeld die het risico op de ziekte van Alzheimer verhogen. Toch blijven de onderliggende risico varianten die de GWA associatie verklaren en hun precieze bijdrage tot de ziekte grotendeels onverklaard. In dit project, zullen we nieuwe risico varianten, die delen van de ontbrekende heritabiliteit van AD kunnen verklaren, identificeren en in detail bestuderen. Doordat we deel uitmaken van het internationaal globaal AD project (IGAP), waarin een mega meta-analyse van de GWA SNP data van 4 grootschalige AD consortia gaande is, hebben we een snelle toegang hebben tot associatie data met nieuwe AD genen. Ons doel is dan ook om IGAP SNPs die geassocieerd zijn met het risico op AD en/of aanvangsleeftijd van de ziekte, verder te onderzoeken in een uitgebreide, goed gekarakteriseerde Vlaams-Belgische AD patiënten/controle populatie. Deze populatie bestaat uit 1100 AD patiënten en 1000 cognitief gezonde controle individuen. Naast de associatie analyse met 'common' of veel voorkomende risico varianten voor AD, beogen we ook om de onderliggende genetische varianten te identificeren met 'deep-sequencing' technieken van significant geassocieerde risico genen. Voor dit doeleinde, zullen we MASTR assay(s) ontwikkelen die een 'high-throughput' multiplexing en parallele resequencing van coderende en regulatorische delen van risico genen toestaan.Het integreren van de informatie van 'common' en 'rare' AD varianten, zal leiden tot betere inzichten in de etiologie van de ziekte van Alzheimer. Bovendien zal dit leiden tot een betere voorspelling van het risico op de ziekte. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Karolien Bettens

Dotatiekrediet VIB8 20012-2016: Departement Moleculaire Genetica. Universiteit Antwerpen Abstract: Het VIB Departement voor Moleculaire Genetica (DMG) beschikt over expertise in de analyse van complexe neurologische en neuropsychiatrische ziekten. Al deze ziekten zijn multifactorieel wat betekent dat hun expressie afhankelijk is van de samenwerking tussen genetische en omgevingsfactoren. In sommige van deze ziekten is het overervingspatroon mendeliaans met gendefecten in één gen. In andere ziekten kan slechts een kleine fractie van patiënten verklaard worden door genetische factoren. In deze groep werden verschillende families geïdentificeerd met een mendeliaanse overerving (= monogenische component). In de meerderheid van de patiënten wordt de expressie van de ziekte gemoduleerd door complexe gen-gen en gen-omgeving interacties. Onze belangrijkste doelstellingen zijn de identificatie van nieuwe moleculaire mechanismen voor het ontstaan van deze ziekten en voor een efficiëntere behandeling van deze ziekten. Wij gebruiken verschillende genetische methoden om genen (causale genen) en risicofactoren (susceptibiliteitspolymorfismen) te identificeren gebaseerd op moleculair genetische en genetisch epidemiologische studies. De bijdrage van een ziektegen wordt geschat in populatie en hospitaal gebaseerde groepen van patiënten in relatie tot andere genen en omgevingsfactoren. De biologische relevantie van mutaties en polymorfismen wordt onderzocht in cellulaire systemen (bvb. stabiele cDNA transfectanten) en in muismodellen. Deze modellen laten ons toe om het effect van deze mutaties en polymorfismen op de normale functie van het genproduct te begrijpen. Bovendien kunnen de geobserveerde biologische fenomenen direct vergeleken worden met deze in patiënten. Tenslotte, kunnen deze modellen gebruikt worden om behandelingswijzen uit te testen. Vandaag zijn er 5 onderzoeksgroepen actief in het departement met elk een professor als groepsleider: Neurodegeneratieve Hersenziekten (Christine Van Broeckhoven PhD DSc), Neurogenetica (Peter De Jonghe MD PhD), Perifere Neuropathieën (Vincent Timmerman PhD), Moleculaire Neurogenomica (Albena Jordanova PhD) en Toegepaste Moleculaire Genomica (Jurgen Del-Favero PhD). Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven

Voorbij het Visuele De invloed van Auditieve en Comtextuele Representuaties in het Visuele Werkgeheugen Universiteit Gent Abstract: Tot op heden werd altijd aangenomen dat tijdelijk te onthouden informatie in een audititief dan wel visueel format werd vastgehouden. Recent onderzoek geeft redenen om aan een dergelijk model te twijfelen, omdat ook abstracte categorische en andere niet-relevanteobjectinformatie word vastgehouden. In het huidige project zal onderzocht worden hoe niet-visuele informatie een rol speelt in het visuele werkgeheugen. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie

Onderzoekers: • Durk Talsma

Perifere rugspierdisfuncties en centrale pijnmechanismen: Een innoverende kijk op verschillen tussen recurrente en chronische pijn Universiteit Gent Abstract: In een case-control design worden gezonde personen vergeleken met patiënten met recurrent lage rugpijn (zowel in pijnlijke als in pijnvrije conditie), chronische lage rugpijn en fibromyalgiepatiënten voor wat betreft perifere spierdisfuncties (spiermorfologie, spiervezeltypering en spierrekruteringspatronen), en voor centrale mechanismen (pijninhibitie, temporele summatie, O&NS geïnduceerde perifere en centrale sensitisatie, en cognitief emotionele sensitizatie) . Zo wordt de interactie tussen perifere en centrale mechanismen onderzocht en hun rol in chroniciteit. Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Lieven Danneels

De interacties tussen de hersenen en MMP8 en MMP3 in systematische inflammatie Universiteit Gent Abstract: Tijdens systemische inflammatie, bv bij sepsis patiënten, is er steeds een bepaalde graad van neuronale complicaties te merken, gaande van mild tot zeer ernstig, bv coma. In dit project pogen we te begrijpen wat daar de moleculaire basis van is, en of MMP3 en MMP8, twee proteasen, daar een rol in spelen. Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Claude Libert

Voorbij het Visuele: De invloed van Auditieve en Contextuele Representaties in het Visuele Werkgeheugen Universiteit Gent Abstract: Tot op heden werd altijd aangenomen dat tijdelijk te onthouden informatie in een auditief dan wel visueel format werd vastgehouden. Recent onderzoek geeft redenen om aan een dergelijk model te twijfelen, omdat ook abstracte categorische en andere niet--?relevante objectinformatie word vastgehouden. In het huidige project zal onderzocht worden hoe niet--?visuele informatie een rol speelt in het visuele werkgeheugen. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie


De rol van microglia tijdens de ontwikkeling van neuronale netwerken in het embryonale centrale zenuwstelsel Universiteit Hasselt Abstract: Microglia worden beschouwd als de residente macrofagen van het centrale zenuwstelsel (CZS) en zijn verantwoordelijk voor de bescherming tegen infecties en verwondingen door middel van fagocytose, de secretie van cytokines en het presenteren van antigenen. Ze zijn steeds meer aanwijzingen dat, naast deze beschermende rol, de microglia ook andere functies in het ontwikkelende en adulte CZS op zich nemen zoals het fagocyteren van dode cellen, elimineren van axonale uitlopers, neuronale groei en synaptogenese. Microglia koloniseren op cruciale momenten en locaties in de ontwikkeling het embryonale CZS. Deze kolonisatie valt samen met de periode wanneer neuronale migratie zijn hoogtepunt bereikt en de synaptogenese en differentiatie van neuronen bezig is. Organisaties: • Fysiologie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Jean-Michel RIGO • Nina SWINNEN • Bert BRONE

Ontrafelen van de rol van systeem xc- in epileptogenese Vrije Universiteit Brussel Abstract: studie naar de rol van systeem xc- in epileptogenese. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Ann MASSIE • Ilse Julia SMOLDERS

UHPLC met elektrochemische detectie voor in vivo neurochemisch onderzoek Vrije Universiteit Brussel Abstract: In het onderzoek naar nieuwe therapieën voor neurologische aandoeningen is het opvolgen van veranderingen in neurotransmitterconcentraties een belangrijk hulpmiddel. Dit project richt zich specifiek op de analyse van de monoamines (DA, NAD, 5-HT) en hun voornaamste metabolieten (DOPAC, HVA en 5-HIAA). We beogen hierbij het ontwikkelen van verbeterde, snellere LCmethoden met ECD, zonder verlies aan scheidingsefficiëntie. Een tweede belangrijk criterium is de noodzaak om de gevoeligheid ten opzichte van de bestaande systemen te verbeteren. Naast jarenlange expertise in neurochemisch en neurofarmacologisch onderzoek, heeft het onthaallaboratorium ook een sterke analytische achtergrond en ontwikkelde het al gevalideerde microbore LC-ECD methoden voor de monoamines en hun metabolieten. In samenwerking met de firma Antec (Leiden, Nederland), de producent van ECD met de beste marktwaarde, zal getracht worden een snel, selectief en gevoelig multidimensioneel UHPLC-ECD systeem te ontwikkelen voor in vivo neurochemisch onderzoek. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis

Onderzoekers: • Ann VAN EECKHAUT

Real-time uitlezing en controle van geheugen verwerking in de hippocamus KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Labo voor Biologische Psychologie

Onderzoekers: • Fabian Kloosterman • Davide CILIBERTI

Interacties tussen de hippocampus and cortex in geheugen processen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OG Labo voor Biologische Psychologie

Onderzoekers: • Fabian Kloosterman • Frédéric Michon

Signaalverwerking bij cochleare implantation KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Robert Luke

Neurale correlaten van het verouderende auditieve systeem. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Astrid Van Wieringen • Tine Goossens

Beeldvorming van neuroinflammatie bij neurodegeneratieve aandoeningen (INMIND). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden

Micro en nanogeconstrueerde bidirectionele koolstofinterfaces voor geavanceerde perifere zenuwstelselprothesen en hybride bionica (MERIDIAN). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


Observatieonderzoek van de neurale codering bij actieve dieren via nieuwe optogenetische micro-opnamen met hoge dichtheid en rekenkundige benaderingen: Naar cognitieve Brein-Computer interfaces (ENLIGHTENMENT). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


Cancer cells and their microenvironment: from gene regulatory networks to therapy. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet • Jean-Christophe Marine

Integrated cerebral networks for perception, cognition and action in human and non-human primates. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Wim Vanduffel

An integrated approach towards understanding the pathogenesis of neurodegeneration. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Robberecht

Immuno-positron emissie tomografie als een potentiële biomerker voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds een privé-instelling. UA levert aan de privé-instelling de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Sigrid Stroobants • Steven Staelens • Leonie Wyffels

Geïntegreerde hersennetwerken voor perceptie, cognitie en actie in menselijke en niet-menselijke primaten Universiteit Gent Abstract: Studie van het visuele systeem en zijn relatie met motorische, geheugen en executieve hersengebieden. Dit onderzoek richt zich in het bijzonder op het visueel systeem en de modificatie ervan door aandacht en leren, geheugen en hogere orde visuele functies, controle van acties, het cerebellum , slaap en geheugen consolidatie, kwantitatieve verwerking en diffusion tensor imaging (DTI) en connecitiviteit. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie

Onderzoekers: • Wim Fias

Moleculaire en cellulaire mechanismen van elektrische exciteerbaarheid Universiteit Gent Abstract: Dit netwerk heeft als doel een beter inzicht te verkrijgen in de specifieke mechanismen die aan de basis liggen van normale en abnormale exciteerbaarheid in het hart en het centraal zenuwstelsel. Hierbij zullen we op weefsel, cellulair en moleculair niveau de expressie, functie en regulatie van ionkanalen, transporters en ionotrope receptoren onderzoeken. Organisaties: • Vakgroep Medische Basiswetenschappen

Onderzoekers: • Luc Leybaert

ElecXite: Moleculaire en cellulaire mechanismen van elektrische exciteerbaarheid in het hart en het centraal zenuwstelsel Universiteit Hasselt Abstract: De toenemende vergrijzing is, in Europa en daarbuiten, een thema dat duidelijk de gezondheidsagenda bepaalt. Cardiovasculaire aandoeningen en ziekten van het centraal zenuwstelsel (CZS) zijn koplopers wat betreft prevalentie en impact op de gezondheidszorg. Om de voorstaande uitdagingen succesvol het hoofd te kunnen bieden is een brede multidisciplinaire aanpak noodzakelijk die zowel een klinische als fundamenteel-wetenschappelijke benadering inhoudt en die de klassieke aflijning van disciplines overstijgt. Het huidige projectvoorstel brengt verschillende onderzoeksgroepen samen met diverse expertises, aanpak en methodologische benaderingswijzen die zowel basismechanismen als translatie naar een klinische setting garanderen en die allen gefocusseerd worden op een beter begrip van de elektrische signalisatie en exciteerbaarheid van hart en CZS. Het doel van dit project is om te komen tot een beter inzicht in de specifieke mechanismen van elektrische exciteerbaarheid in het hart en CZS, met focus op zowel de complexe moleculaire mechanismen, de geassocieerde celfysiologische aspecten, als op de meer integratieve fysiologische en pathofysiologische aspecten in vivo, verder aangevuld met in silico modelering. De betrokken onderzoeksgroepen hebben een gegronde expertise in specifieke aspecten van exciteerbaarheid, ionenkanalen en ionentransporteiwitten, zowel wat betreft de functie onder normale omstandigheden als de verstoorde functie bij aandoeningen van hart en CZS. Meer bepaald wordt gefocusseerd op de structuur-functie relatie van ionenkanalen in de context van hun complexe associatie met omgevende eiwitpartners, de cardiale exciteerbaarheid en orgaanhermodelering bij hartziekten (Karin Sipido, KULeuven), de modulatie van ionenkanalen door specifieke liganden (Jan Tytgat, KULeuven), de fysiologie en farmacologie van ionenkanalen in het CZS (Vincent Seuting, ULg), de intercellulaire communicatie via gap juncties en hemikanalen (Luc Leybaert, UGent), de inhibitorische ionotrope receptorkanalen en neurogliale ionenkanalen (Jean-Michel Rigo, UHasselt), synaptische plasticiteit en netwerk activiteit in het CZS (Serge Schiffmann, ULB), integratieve modelering van exciteerbaarheid en cardiale arrhythmieën (A. Panfilov UGent). De inclusie van Europese partner laboratoria scherpt verder de expertise aan op het vlak van een meer integratieve benadering naar het orgaan in toto (Marc Vos, Universiteit Utrecht), alsook wat betreft ischemische hartaandoeningen (Rainer Schultz, Justus-Liebig Universität Giessen) en synaptische transmissie in het CZS (Neil Marrion, Bristol University). Op diverse niveaus wordt de link naar translationeel-relevante benaderingen uitgewerkt op het vlak van zowel diagnostische uitwerking als het vinden van nieuwe therapeutische targets. De combinatie van studies die zowel het hart als het CZS omvatten is vrij uniek en heeft een belangrijke toegevoegde waarde. Verder genereert de uitwisseling van jonge wetenschappers tussen de diverse betrokken laboratoria een breed trainingsplatform die de samenwerking en multidisciplinaire benadering daadwerkelijk vorm geeft. De objectieven van het huidige consortium zijn gericht op het operationeel maken van een gemeenschappelijk onderzoeksprogramma, de uitwisseling van expertise, de toegang tot gemeenschappelijke methodieken en infrastructuur, de training van jonge veelbelovende wetenschappers en een streven naar optimale communicatie naar buiten toe. Het onderzoeksprogramma zit vervat in 5 werkpaketten. 1. Moleculaire architectuur van ionenkanalen, macrocomplexen en multi-kanaal interacties 2. Mechanismen van normale en abnormale pacemaking 3. Koppeling van Ca2+ homeostase en elektrische exciteerbaarheid 4. Ligand-geopereerde ionenkanalen bij de plasticiteit van elektrische exciteerbaarheid 5. Exploratie van nieuwe benaderingswijzen en moleculaire 'tools' die inzicht kunnen verschaffen in de betrokkenheid en rol van specifieke ionenkanalen bij normale en abnormale exciteerbaarheid Organisaties: • Biofysica • Fysiologie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Marcel AMELOOT • Rosette BEENAERTS • Johannes JANSSEN • Jean-Michel RIGO • Nina SWINNEN • Elke CLYNEN • Kristof NOTELAERS • Sophie SMOLDERS • Bert BRONE • Ann SWIJSEN • Virginie BITO

Een optisch afbeeldingsstelsel voor in vivo bioluminescente en fluorescerende beeldvorming voor kleine proefdieren. KU Leuven Abstract: Moleculaire beeldvorming laat toe om biologische processen zichtbaar temaken, te karakteriseren en kwantificeren in levende organismen. Hierdoor kunnen o.a. ziekteprocessen en therapeutische ingrepen vroeg opgevolgd worden in individuele dieren. Dit reduceert de variabiliteit, het aantal dieren en dus ook de kosten. De aanvraag betreft een toestel voor optische beeldvorming in kleine proefdieren op basis van bioluminescentie (BLI) (lichtproductie door het luciferase enzyme, vb afkomstig van de vuurvlieg) en fluorescentie (FLI) (gebaseerd op fluorescente moleculen). Beide beeldvormingsmodaliteiten zijn complementair met specifieke voordelen naar kwantificatie, weefselpenetratie, 3D informatie enz. De aanvraag past binnen het beeldvormingsplatform MoSAIC (Molecular Small Animal Imaging Center) aan de KULeuven, dat uniek is in Vlaanderen doordat het alle belangrijke beeldvormingsfaciliteiten voor kleine proefdieren verzamelt in een kader waar ook de nodige expertise en infrastructuur aanw Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Zeger Debyser • Veerle Baekelandt • Rik Lories • Guy Bormans • Patrick Van Dijck • Johan Nuyts • Liesbet Lagae • Catherine Verfaillie • Michel Koole • Uwe Himmelreich • Jean-Christophe Marine

VIB-Decoderen van Alzheimer dementie en verwante aandoeningen Universiteit Antwerpen Abstract: Het onderzoeksproject van de MetLife Award for Medical Research is gefocust op de genetica van complexe neurologische ziekten van het centrale zenuwstelsel zoals Alzheimer dementie en aanverwante ziekten. Deze ziekten hebben gemeenschappelijk dat ze een ernstige

bedreiging vormen voor de levenskwaliteit van ouderen doordat ze hun gedrag (bv. geheugen en cognitie) met inbegrip van hun persoonlijkheid, emotie en menselijke waardigheid aantasten. Pioniersonderzoek in neurodegeneratieve hersenziekten omvat meerdere belangrijke doorbraken zoals de identificatie van het amyloïde voorlopereiwit (APP) als een sleuteleiwit in het Alzheimer ziekteproces, en meer recent in frontaalkwabdegeneratie, de erkenning van een belangrijke rol voor de groeifactor progranuline en de identificatie van het C9orf72 eiwit dat een verband legt tussen frontaalkwabdegeneratie en de spierziekte ALS. Het huidige genetische onderzoek legt de focus op de zoektocht naar nieuwe causale genen voor jongdementie en de identificatie van genetische risicofactoren voor dementie met inbegrip van geslaagde samenwerkingen in genomische associatiestudies. In het onderzoek wordt gebruik gemaakt van de nieuwste genetische technologieën inclusief sequentieanalyses van ganse genomen. Verder worden door functionele genomica nieuwe muismodellen aangemaakt voor de verschillende proteinopathieën. Ook wordt er intensief geïnvesteerd in translationeel onderzoek om een beter begrip te ontwikkelen van de biologie van de verschillende neurodegeneratieve processen die we observeren in Alzheimer en in frontaalkwabdegeneratie en om deze kennis te vertalen in methoden en instrumenten voor een vroeg diagnose van deze ziekten. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten


Studie van functionele connectiviteit in de hersenen met behulp van grafentheorie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie

Onderzoekers: • Patrick Dupont • Yu Wang

Transcraniële magnetische stimulatie voor kleine dieren: methodes en apparatuurm. Universiteit Antwerpen Abstract: Transcraniële Magnetische Stimulatie (TMS) is een behandeling voor verscheidene neurologische aandoeningen. Wij ontwikkelden een apparaat en methodes voor de toediening van TMS bij wakkere, vrijbewegende proefdieren. Het project bestaat uit noodzakelijke evaluatietesten en het ontwikkelen van een demonstrator, ter ondersteuning van de octrooi-indiening. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Sigrid Stroobants • Steven Staelens • Tine Wyckhuys

Prijs ING Vrije Universiteit Brussel Abstract: Bouwend op de ervaring die Ze had opgedaan tijdens de Eerste Wereldoorlog, vooral in de vier hospitalen aan het Belgische front, richtte Koningin Elisabeth in 1926 de naar Haar genoemde geneeskundige stichting op. Ze beoogde hiermee het laboratorium-onderzoek te stimuleren en een nauwe samenwerking tot stand te brengen tussen vorsers en ziekenhuisartsen, omdat de kwaliteit van hun relatie bepalend werd geacht voor het welzijn van de patiënten. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie


TRACER. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)

Onderzoekers: • Peter Ponsaerts

Study of the formation and retention of drug-induced stimulus-reward associations through out the brain in combination with functional MRI KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Koen Nelissen • Sherihane Bensemmane

Immuno-positron emissie tomografie als potentiële biomarker voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds een privé-instelling. UA levert aan de privé-instelling de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)


Functional role of neural circuits governing fear and anxiety KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Emre Yaksi • Suresh Kumar Jetti

Multimodale beeldvorming-gestuurde transcraniële magnetische stimulatievoor het aflijnen van eloquente corte bij neurochirurgische patiënten en bij de behandeling van refractaire partiële epilepsie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Van Paesschen • Steven De Vleeschouwer • Laura Seynaeve

Endofenotypes van niet-syndromale schisis KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Greet Hens • Jasmien Roosenboom

Ontvangst Yana Chekalarova van 10 tot 21 december 2012: Study of the role of the angiotensin modulatory system in the mechanisms linking epileptic seizures to hypertension () Vrije Universiteit Brussel Abstract: studie van de rol van de angiotensine modulerend systeem in de mechanismen die epileptische aanvallen koppelen aan hypertensie Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis

Onderzoekers: • Ilse Julia SMOLDERS

NA KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Anderson Mora Cortes

Modulatie van de lange termijn hersenrespons op geïmplanteerde neurale interfaces. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Bart Nuttin • Liesbet Lagae • Katrien Mols • Vincent Bonin

Unsupervised learning in visual cortex KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Rufin Vogels • Susheel Kumar

De rol van histone deacetylase 6 (HDAC6) bij perifere axonale neuropathieën en amyotrofische laterale sclerose (ALS) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Wim Robberecht • Lawrence Van Helleputte

Functionele scheiding en integratie in de corticale circuits voor taal en selectieve aandacht en de effecten van focale letsels en corticale neurodegeneratieve aandoeningen

KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Veerle Neyens

Neuro-immune mechanismen betrokken in nasale hyperreactiviteit KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Peter Hellings • Jan Ceuppens • Guy Boeckxstaens • Brecht Steelant

Neurale correlaten van het verouderende auditieve systeem KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Astrid Van Wieringen • Charlotte Vercammen

Ontwikkeling van cel-specifieke modellen voor TDP-43 geassocieerde ALS. KU Leuven Abstract: Met de vergrijzing van de bevolking in de Westerse samenleving, neemt ook de frequentie van neurodegeneratieve aandoeningen (NDA) toe. Deze ziekten vormen een immens medisch en sociaal probleem door hun verwoestendeimpact op zowel het leven van de patiënt als zijn/haar naaste omgeving.Tragisch genoeg blijven deze ziekten nog steeds onbehandelbaar. Eén vandeze NDAs is amyotrofische laterale sclerose (ALS). ALS treft tot 8 à 10 mensen per 100 000. Deze patiënten vertonen een progressief verlies van spierkracht met de dood tot gevolg, al dan niet gepaard met dementie.Dit is het gevolg van degeneratie van specifieke zenuwcellen in het centraal zenuwstelsel. Met dit onderzoek willen we bijdragen aan het vindenvan een behandeling voor de schrijnende aftakeling van de getroffen patiënten. Het overgrote deel van de ALS patiënten vertoont klonters van een bepaald proteïne in hun cellen, TDP-43. Onderzoekers zijn het er over eens dat deze klonters bijdragen aan het afsterven van de zenuwcellen Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Robberecht • Steven Boeynaems

De rol van het efrinesysteem in neurodegeneratie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Robberecht • Philip Van Damme • Lindsay Poppe

Learning and brain plasticity for perceptual decisions. KU Leuven Abstract: Research about learning and brain plasticity for perceptual decisions. Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Zoe Kourtzi

Functionele karakterisering van neurologische aandoeningen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Emre Yaksi • Luis Manuel Franco Mendéz

Hormones and neuroplasticity: image guided discoveries of molecular mechanisms in neuroplasticity. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afd. Dierenfysiologie en Neurobiologie

Onderzoekers: • Veerle Darras

Identificatie van nieuwe membraan-vervormende eiwitten door een liposoom-gebaseerde proteoom analyse. KU Leuven Abstract: Membraan dynamiek, i.e. het vermogen van de membraan om zijn structuur en/of vorm aan te passen, is betrokken in een groot aantal cellulaire activiteiten zoals celmigratie en -deling, vorming van organellen en vesikeltransport. Door hun gecompartimentaliseerde structuur moeten eukarytotische cellen hun proteïnen en lipidecargos transporteren tussen membraan-omgeven organellen via vesiculair transport. Vooral aan het plasmamembraan is vesikelvorming en -levering aan intracellulaire compartimenten via endocytose zeer belangrijk voor o.a. de regeling van de activiteit van oppervlaktereceptoren, intracellulaire signalisatie en binnenkomst vanpathogenen in de gastcel. Deze centrale rol van de endocytosemachinerie wordt verder benadrukt door de betrokkenheid vanverschillende endocytotische proteïnen in allerlei ziekten. Verschillende endocytotische pathways werden reeds beschreven, elk met hun kenmerkende moleculaire eigenschappen, maar in al deze pathways komt de behoefte om het plasmamem Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid

Onderzoekers: • Patrik Verstreken

Functionele segregatie en integratie in de corticale netwerken voor taal en selectieve aandacht en het effect van focale letsels en corticale neurodegeneratieve ziekte. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Patrick Dupont

Geen Nederlandstalige Titel KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Vandenberghe • Caroline Fecher

Optimalisatie van de coherentie tussen onderwijs- en examenvorm door integratie van videomateriaal binnen online examineren in de Toledo leeromgeving.nbsp; KU Leuven Abstract: Tot op heden wordt binnen de opleidingen Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie de patiënt op verschillende manieren aan de student geïntroduceerd: via casussen op papier, door middel van patiëntenvideo's, en via reëel patiëntencontact tijdens de stages. Er is echter een belangrijkediscrepantie tussen (onderwijs)werkvorm en examenvorm: het examen omvatechter steeds een casus op papier.Het doel van dit project is de uitwerking, evaluatie en implementatie van een online meerkeuzevragenexamen met inbegrip van patiëntenvideo's in de Toledo leeromgeving. Op deze manier wordt voor student en docent de coherentie tussen werkvorm en examenvorm geoptimaliseerd. Deze onderwijstechnologische innovatie wordt binnen dit project voor zowel formatief als summatief toetsen gebruikt, zowel voor praktische oefeningen als theoretische hoorcolleges, en zowel binnen Nederlandstalig als Engelstalig onderwijs. Organisaties: • Departement Revalidatiewetenschappen

Onderzoekers: • Katleen Desloovere • Filip Staes • Alice Nieuwboer • Hilde Feys • Geert Verheyden

Impact van ziekteprofiel op het motorisch leren bij de ziekte van Parkinson: neurowetenschappelijke en gedragsmatige inzichten. KU Leuven Abstract: Patiënten met de ziekte van Parkinson (PD) hebben ernstige cognitieve en motorische problemen. Revalidatie, gericht op het verbeteren van deze motorische problemen, kan hun levenskwaliteit positief beinvloeden. In dit project onderzoeken we het effect van motorisch leren in combinatie met externe cues bij twee types van PD patiënten, namelijk patiënten met en zonder gangblokkades. Deze types patiënten hebben verschilllende ziekteprofielen op gebied van motoriek en cognitie, ongeacht hun ziekte-ernst. We verwachten dat patiënten met gangblokkades sterke problemen vertonen bij het motorisch leren en sterk afhankelijk zullen zijn van de aanwezigheid van toegevoegde externe informatie (cues) om motorische taken uit te voeren en aan te leren. Eerst zullen we de gedragsmatige en neuraleparameters van het schrijven onderzoeken, aangezien deze motorische taak vaak is verstoord bij patiënten met PD. Dit zal onderzocht worden in de aan- en afwezigheid van externe cues en dit zowel bijpatiënten m Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Alice Nieuwboer • Stephan Swinnen • Nicole Wenderoth • Elke Heremans

Evaluatie van anti-galectine-1 geneesmiddelen in combinatie met chemo- immunotherapie bij de behandeling van hooggradige gliomen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Stefaan Van Gool • Steven De Vleeschouwer • Matthias Van Woensel

Interacties tussen het maagdarmstelsel en de hersenen in viscerale pijnen stoornissen van voedselinname. KU Leuven Abstract: Neurohumorale signalen tussen de gastrointestinale tractus en de hersenen zijn deel van een geïntegreerd interoceptief systeem dat continu homeostatische informatie naar de hersenen stuurt; normaal wordt dit proces niet bewust waargenomen. Dysfuncties van deze 'gut-brain signals' lijkt een rol te spelen in zowel functionele (i.e. medisch onverklaarde) gastrointestinale aandoeningen, gekenmerkt door viscerale pijn, als in stoornissen van voedselinname, zoals obesitas. Beide groepen aandoeningenkomen zeer vaak voor en gaan gepaard met een lage levenskwaliteit en hoge gezondheidszorg-gerelateerde kosten. Het doel van dit project is het verder in kaart brengen van de hersenmechanismen die ten grondslag liggen aan het verwerken en moduleren van 'gut-brain signals' bij gezonde proefpersonen zowel als bij patiënten met functionele gastrointestinale aandoeningen en stoornissen van voedselinname. Gebaseerd op ons vorig onderzoek zullen we drie hypothesen testen:1. Affectieve processen beïnvloed Organisaties: • TARGID

Onderzoekers: • Lukas Van Oudenhove

De pathofysiologie van oesofageale motiliteitsstoornissen opnieuw in kaart gebracht aan de hand van geautomatiseerde impedantie-manometrie metingen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Tack • Nathalie Rommel • Charlotte Scheerens

Pragmatische taalprofielen bij microdeletiesyndromen: cross-sectionele vergelijking van kinderen met 22q1.2 deletiesyndroom en Williams syndroom met een lichte tot matige verstandelijke beperking KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Eric Manders • Inge Zink • Ann Swillen • Ellen Van Den Heuvel

Studie van de rol van adulte neurogenese in de bulbus olfactorius met behulp van optogenetische neuromodulatie. KU Leuven Abstract: Voor een lange tijd werd gedacht dat de hersenen van volwassenen niet in staat waren zich te herstellen na geleden schade. Het is echter wel aangetoond dat er neuronale stamcellen aanwezig blijven in de hersenen vanvolwassenen en dit in twee regios: de hippocampus en het olfactorisch systeem. De capaciteit van deze cellen om ongedifferentieerd te delen enverschillende celtypes te vormen, opent perspectieven voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën voor diverse hersenaandoeningen. Jammer genoegis de exacte functie van deze adulte neuronale stamcellen in de hersenen nog niet volledig begrepen hoewel er evidentie is dat ze een mogelijkerol zouden spelen in de ontwikkeling van het geheugen. In dit project, willen we de rol van nieuw geboren neuronen in de olfactorische bulbusonderzoeken met behulp van een nieuwe en vooruitstrevende techniek in het onderzoeksveld van de neurologie, namelijk optogenetica. Neuronen in de hersenen maken deel uit van een complex neuronaal netwerk en commun Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Zeger Debyser • Veerle Baekelandt • Sarah Libbrecht

Complexe en adaptieve visuele representaties inde cortex van rat en aap KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Rufin Vogels • Hans Op de Beeck • Kasper Vinken

Studeren neuronale circuits tijdens epileptogenese KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Emre Yaksi • Carmen Diaz Verdugo

Effecten van de stimulusvoorgeschiedenis op de antwoorden van inferotemporale neuronen van de aap KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Rufin Vogels • Venkata Kuravi

Auditieve en cognitieve ontwikkeling bij kinderen met een familiaal risico opo dyslexie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Pol Ghesquière • Jan Wouters • Astrid De Vos

De validatie van Automatische Impedantie Manometrie(AIM)voor onderzoek van pharynx- en slokdarmmotiliteit in verschillende patiëntengroepen door middel van een multi-center studie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Tack • Nathalie Rommel • Claudia Liesenborghs

Visuele herkenning en leren KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Zoe Kourtzi • Marcelo Armendariz

Impliciet leren van taal en muziek en de cognitieve en brein effecten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Marie-Eve Joret

Xaperone-assisted drug discovery. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Structurele Neurobiologie

Onderzoekers: • Chris Ulens

Onderzoek naar het neuraal substraat van spraakontwikkeling gebruik makend van functionele MRI in het zebravink model. Universiteit Antwerpen Abstract: Zebravinken zijn een veelgebruikt dierenmodel voor de studie van taalverwerving. Zowel mensen als zebravinken kennen namelijk een sensitieve periode voor taal- en zangverwerving. In dit project worden zebravinken gebruikt voor de studie van de neurale mechanismen achter deze sensitieve periode door eenzelfde groep vogels longitudinaal op te volgen en op verschillende tijdspunten zangproductie en -perceptie te evalueren. Enerzijds zullen er zangopnames worden uitgevoerd en anderzijds in vivo functionele MRI tijdens auditieve stimulatie met verschillende soorten zang o.a. zang met verschillende sociale context. Sensori-motorisch leren in mannetjes, die leren zingen van een volwassen tutor, zal vergeleken worden met louter sensorisch leren in vrouwtjes, die niet zingen maar voor wie zang belangrijk is voor partnerkeuze. Ook het effect van sociale omgeving op zangverwerving zal onderzocht worden. Uiteindelijk kan deze studie leiden tot de identificatie van het tijdsvenster en spatiele neurale coördinaten van cruciale ontwikkelingen in de hersenen tijdens zangontwikkeling en zal zo het onderzoek van de onderliggende neurale en moleculaire mechanismen van zangontwikkeling als model voor humane taalverwerving, initiëren. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Lisbeth Van Ruijssevelt

Identificatie van moleculaire partners en medicinale doelwitten voor DI-CMTC neuropathie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties:

• VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Vincent Timmerman • Albena Jordanova • Biljana Ermanoska

Identificatie van nieuwe genen betrokken bij Charcot- Marie-Tooth neuropathieën gebruik makend van "next generation" sequentiebepaling van het volledige genoom. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT) is de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie en is zowel klinisch als genetisch uiterst heterogeen. Dit project behandelt de identificatie van CMT-veroorzakende mutaties en genen voor twee onopgeloste loci (DI-CMTA en CMT2G) door middel van whole genome sequencing. Bovendien zal een cohorte van kernfamilies getroffen door DI-CMT en CMT2 systematisch gescreend worden voor pathogene mutaties in de gekende CMT-genen, waarna uitgebreide genotype/fenotype-correlaties zullen worden opgesteld. Dit onderzoek draagt bij tot de diagnosestelling en finaal het ontrafelen van de pathomechanismen die aan de basis liggen van neuropathie. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Peter De Jonghe • Albena Jordanova • Kristien Peeters

Het effect van cellulaire mediatoren op het bijsturen van innate pathogene responsen in multiple sclerose (MS). Universiteit Antwerpen Abstract: In voorliggend project willen we de haalbaarheid en toepasbaarheid van tolerogene DC en Treg als cellulaire mediatoren om pathogene reacties in MS patiënten te onderdrukken, klinisch en preklinisch onderzoeken. Huidig onderzoek zal de fundamentele basis leggen voor de eventuele latere ontwikkeling van een cellulair vaccin voor de behandeling van MS. Patiënten die lijden aan MS zouden in de toekomst gevaccineerd kunnen worden met tolerogene DC en/of immuunonderdrukkende Treg om alzo autoreactieve T-cellen, die auto-immuniteit veroorzaken, te elimineren of te inactiveren. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)

Onderzoekers: • Zwi Berneman • Nathalie Cools

Hormonen en neuroplasticiteit: een op beeldvorming gebaseerde ontdekkingstocht naar moleculaire mechanismen (PLASTOSCINE). Universiteit Antwerpen Abstract: Binnen dit project gebruiken we een combinatie van in vivo beeldvorming en moleculaire technieken om te onderzoeken hoe hersenplasticiteit op cellulair vlak geregeld wordt in twee zangvogelsoorten die verschillend zijn voor wat betreft het leren van zang en neuroplasticiteit. Onze hypothese is dat de hersenplasticiteit geïnduceerd door hormonen en de omgeving minstens gedeeltelijk berust op epigenetische veranderingen in DNA methylatiepatronen, histonmodificaties (acetylatie, methylatie) en expressie van niet coderende RNAs. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden

Mechanismen van zenuwbedrading in de hersenen in normale en pathologische condities (WIBRAIN). Universiteit Antwerpen Abstract: WIBRAIN is dus een nieuw initiatief, gericht op een beter begrip van de regulatie van neuronale netwerkvorming, van Drosophila tot de mens, en met aanwending van een gepast arsenaal aan moleculaire, genetische, neurofysiologische, morfologische en gedragsmatige analyseprocedures om om adequate en state-of-the-art wijze alle onderzoeksaspecten te kunnen behandelen Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


Een gezamenlijk trainingsprogramma ter ontwikkeling van multi-electrodesequentie (MEA) platformen om de synaptische functie beter te begrijpen en aandoeningen van het zenuwstelsel te behandelen (NEUROACT) Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


Onderzoek in het domein van de neurochemie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Inst. Born Bunge. UA levert aan Inst. Born Bunge de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


VIB-geïntegreerd Europees omics-onderzoeksproject voor de diagnose en therapie van zeldzame neuromusculaire en neurodegeneratieve ziekten (NEUROMICS) . Universiteit Antwerpen

Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Neuromics (FP7 kaderprogramma) onderzoekt 10 zeldzame neurodegeneratieve en neuromusculaire aandoeningen met als doel: 1. identificatie van met ziekte geassocieerde genen, 2. verbetering van diagnostiek, en 3. ontwikkeling van nieuwe therapeutische mogelijkheden voor deze aandoeningen. Bijkomende gegevens zijn te vinden op de www-site: http://rd-neuromics.eu Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën

Onderzoekers: • Vincent Timmerman

Waar is mijn pijn? Een neuro-cognitief onderzoek naar de spatiale perceptie van pijn. Universiteit Gent Abstract: Dit project zal onderzoeken hoe het menselijk brein een peripersoonlijk schema van het lichaam construeert om te kunnen omgaan met potentiële fysieke bedreigingen. Door middel van gedrags ? en neurofysiologische studies in gezonde vrijwilligers en in patiënten met fibromyalgie zal getest worden of beperkingen in de cognitieve representaties van het lichaam een centrale rol spelen in de chronische pijn pathofysiologie. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie

Onderzoekers: • Geert Crombez • Valéry Legrain

Hemodynamische en structurele veranderingen in mitraalkleplijden: nadruk op klepherstel in functionele mitralisinsufficiëntie. Universiteit Hasselt Abstract: Functionele mitralisinsufficiëntie (MI) in patiënten met ischemisch of gedilateerd hartlijden blijft tot op heden een complexe en onvoldoende begrepen pathologie met ongunstige prognose. De pathofysiologie situeert zich voornamelijk op ventriculair niveau, waarbij de functionele klepinsufficiëntie veroorzaakt wordt door (1) uitzetten van de mitralisklepring door ventriculaire dilatatie, en (2) verplaatsing van de papillairspieren in een hermodellerende linker ventrikel met aantrekken van de klepblaadjes naar apicaal. Heelkundige behandeling van ernstig functioneel MI bestaat momenteel voornamelijk uit restrictief klepherstel ter hoogte van de klepring. Echter, postoperatief recidief is frequent, en recent werd aangetoond dat de heelkundige ingreep aanleiding kan geven tot functionele mitralisstenose. Het onderliggend mechanisme hiervan is nog onvoldoende bestudeerd. Er is bijgevolg nood aan een doorgedreven evaluatie van de structurele en hemodynamische veranderingen na heelkundig klepherstel, met focus op ventriculaire en subvalvulaire pathofysiologie. In het voorgestelde project zullen nieuwe beeldvormingstechnieken (3D-echocardiografie en MRI) aangewend worden om nieuwe en verbeterde inzichten te verwerven in de evolutie van functioneel MI na klepherstel. Daarnaast zal een patiënt-specifieke numerieke modellering van de mitraalklep (met inbegrip van subvalvulair apparaat en linker ventrikel) uitgevoerd worden om klepdynamica en kinematica te simuleren in fysiologische omstandigheden. Deze inzichten en modelleringsresultaten moeten uiteindelijk leiden tot mogelijke aangrijpingspunten voor verbetering van de huidige therapie. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Wilfried MULLENS

Studie naar het myocardiale regeneratie potentieel van stamcellen afkomstig uit de hart auricula. Universiteit Hasselt Abstract: De huidige therapieën voor myocardinfarct (MI) zijn ontoereikend, aangezien de mortaliteit na MI erg hoog ligt. Farmacologische en chirurgische behandelingen zijn niet opgewassen tegen het grootschalig verlies van hartspierweefsel en kunnen bijgevolg de progressie naar hartfalen enkel vertragen. De opkomst van stamceltherapieën biedt nieuwe mogelijkheden voor cardiale regeneratie. Wereldwijde klinische studies hebben de veiligheid van stamcellen in MI aangetoond, maar de therapeutische effecten waren eerder teleurstellend. Recent is echter gebleken dat er cardiale stam cellen (CSCs) aanwezig zijn in het adulte humane hart. Deze CSCs zijn waarschijnlijk "voorgeprogrammeerd" om cardiomyocyten te vormen en zijn bijgevolg beter geschikt voor herstel van hartweefsel. Verschillende types CSCs werden reeds gekarakteriseerd, vb. c-kit+ and isl-1+ cellen. De groep Experimentele Hematologie heeft onlangs een nieuwe CSC populatie ontdekt, namelijk cardiale atriale appendage stam cellen (CASCs). Deze CASCs bezitten typische stamceleigenschappen en vertonen een superieur myocardiaal differentiatiepotentieel in vitro. Op basis van deze veelbelovende bevindingen, zal de bijdrage van CASCs in myocardiale regeneratie verder onderzocht worden in dit project, inclusief hun bijdrage tot cardiale revascularisatie door middel van endotheel- en gladde spierceldifferentiatie. CASCs zijn dus veelbelovend voor het ontwikkelen van een innovatieve therapie voor MI en andere cardiomyopathieën. Organisaties: • Fysiologie • Immunologie - Biochemie

Onderzoekers: • Marc HENDRIKX • Karen HENSEN • Yanick FANTON

Nieuw financieringsmodel onderzoek: ZAP-startkrediet 2012 Vrije Universiteit Brussel Abstract: Toekenning startkrediet aan nieuw lid ZAP VUB Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis


Cognitieve EEG potentialen voor het beoordelen van sematische begripsstoornissen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Elvira Khachatryan

Elektrische stimulatie in de wand van een hersencaviteit om hiermee geassocieerde symptomen te verbeteren. Een generische aanpak toegepast bij centrale pijn na een herseninfarct KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Sabine Van Huffel • Bart Nuttin • Philippe De Vloo

Emotieherkenning met EEG door meerkanaals informatietheoretische metrieken KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Yelena Tonoyan

International Neuroinformatics Coordinating Facility (INCF). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel

Codering van ruimtelijke aandacht door dynamische hersennetwerken en robuustheid tegen focale schade. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie


Magnetisatie transfer ratio (MTR) als surrogaatmerker voor ziekteheterogeniteit in multiple sclerose. (MS) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neuro-immunologie

Onderzoekers: • Bénédicte Dubois • Patrick Dupont • An Goris

PhenotYpe Research for ALS Modlfyer Discovery. (Pyramid) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Philip Van Damme

User-centered design van een Brain-Computer Interface headset gebruikmakend van moderne antropometrische methoden KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Daniël Lacko

Biomarker based adaptive development in Alzheimer disease - BioAdaptAD. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Jos Tournoy

Ontrafelen van de moleculaire architectuur van autosomaal recessieve Charcot-Marie-Tooth neuropathieën. Universiteit Antwerpen

Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Biochemische markers voor een verbeterd diagnostisch onderscheid tussen de ziekte van Alzheimer en dementie met Lewy lichaampjes. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel: Neurodegeneratieve dementies worden gekenmerkt door veranderingen in de hersenen die bestaan uit aggregatie en afzetting van eiwitten. Biochemische markers (biomarkers) in het cerebrospinale vocht (CSV) kunnen deze neuropathologische veranderingen detecteren en hebben een potentiële diagnostische waarde. Van bepaalde biomarkers is reeds bewezen dat ze bijdragen aan de diagnostische accuraatheid en in staat zijn om de ziekte van Alzheimer (AD) te onderscheiden van gezonde controles en patiënten met een depressie of andere psychiatrische stoornissen. Echter, gezien de overlap in klinische symptomen, pathologie en pathofysiologie, blijft de discriminatie tussen AD en dementie met Lewy bodies (DLB) een klinisch relevante, maar niet opgeloste vraag. Dit onderzoek zal zich richten op biomarkers in CSV die de neuropathologie van AD en van DLB weerspiegelen. De combinatie van verschillende biomarkers in goed gekarakteriseerde patiëntengroepen maakt dit onderzoek waardevol en klinisch relevant. Waarschijnlijk zal alleen een combinatie van markers toelaten om DLB te onderscheiden van AD. Dit onderzoek zal ook nieuwe inzichten bieden in de pathofysiologie van dementie. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


Zijn epimutaties verantwoordelijk voor de ontwikkeling van Dravet syndroom? Een geïntegreerde analyse van het methyloom en transcriptoom. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Arvid Suls

Longitudinale veranderingen in de stofwisseling van de hersenen van neonatale transgene 'Huntington's Disease' ratten, bestudeerd met MR-spectroscopie, in rust en stimulatie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Marleen Verhoye

Identificatie en karakterisering van nieuwe causale genen voor autosomale recessieve Charcot-Marie-Tooth neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van mijn project is de moleculaire basis van autosomale recessieve Charcot-Marie-Tooth (ARCMT) neuropathieën beter te begrijpen door de identificatie van nieuwe causale genen. Dit wordt verwezenlijkt door het combineren van exome sequencing en bioinformatica met intra- en inter-familiale homozygosity mapping, haplotype sharing en koppelingsanalyse. Ik bestudeer een grote collectie van ARCMT families met gedocumenteerde verwantschap en/of geografische of etnische clustering, wat het vinden van genen vergemakkelijkt. De gevonden genen kunnen nieuwe pathomechanismen van neurodegeneratie aantonen of kunnen het belang van de reeds gekende nog versterken. Daarnaast biedt deze studie de gelegenheid tot een verbeterde moleculaire diagnose, prognose en ziektepreventie en kunnen potentiële doelwitten voor geneesmiddelen worden gevonden om de ziekte te behandelen. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Albena Jordanova • Derek Atkinson

Identificatie van genetische modulatoren van de aanvangsleeftijd in frontaalkwabdementie: een geïntegreerde aanpak. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit doctoraatsonderzoek is de identificatie van genetische factoren die de sterk variabele aanvangsleeftijd van frontaalkwabdementie beïnvloeden. In een uitgebreide familie (DR8 familie) waarin een causale mutatie in het granuline gen segregeert, identificeerden we een quantitative trait locus (QTL) voor de aanvangsleeftijd. Om de functionele variatie die aan de basis van deze QTL ligt te identificeren, maken we gebruik van genoomsequentiebepaling, gecombineerd met transcriptoom- en proteoomanalyse van leden van de DR8 familie. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Marc Cruts • Christine Van Broeckhoven • Eline Wauters

NEURON II - Proteolische hermodellering van de extracellulaire matrix bij atypische synaptische plasticiteit onderliggend aan door een traumatisch hersenletsel geïnduceerde epilepsie (TBI epilepsie) .

Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)


Het Europese consortium voor vroege dementie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit financieringsprogramma ondersteunt de coördinatie van het Europese Consortium voor Jongdementie of "European Early-Onset Dementia (EU EOD) consortium". Het EU EOD Consortium werd door de P.I. in 2011 opgericht om het translationeel genetisch en klinisch onderzoek naar EOD te stimuleren op het Europese niveau. De doelstellingen van het consortium zijn het kapitaliseren op de sterke genetische component aanwezig bij EOD patiënten en gebruikmakende van nieuwe –omics technologieën die vandaag beschikbaar zijn. Het consortium telt 29 partners van 14 EU landen. Deze centra hebben expertise in dementieonderzoek en vertegenwoordigen verschillende disciplines zoals neurologie, neuropathologie, klinisch onderzoek (biomerkers, hersenbeeldvorming) en klinische trials, medische genetica en moleculaire genetica. De participerende centra beschikken samen over biomaterialen en informatie van meer dan 5000 EOD patiënten, met een verwachte aangroei van jaarlijkse van +500 patiënten. Het budget financiert de coördinatie door en de activiteiten van het consortium zoals de organisatie van bijeenkomsten met de partners gedurende internationale congressen alsook van jaarlijkse EU EOD consortium vergaderingen. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Julie van der Zee

Europees medisch informatie raamwerk (EMIF). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


VIB-Identificatie van nieuwe frontotemporale kwabdegeneratie genen met massale parallel sequenering. Universiteit Antwerpen Abstract: Frontotemporale kwabdegeneratie (FTLD) is een klinisch heterogene groep van aandoeningen die worden veroorzaakt door degeneratie van de frontale en temporale hersenkwabben. De klinische kenmerken waaronder veranderingen in persoonlijkheid en gedrag en taalstoornissen verschijnen op volwassen leeftijd, gemiddeld rond 60 jaar. In de gevorderde stadia van FTLD kan dementie deel uitmaken van het ziektebeeld. FTLD treft ongeveer 10 op de 100.000 mensen over de hele wereld, maar in de leeftijdsgroep < 65 jaar is het de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie, na de ziekte van Alzheimer (AD). Er is weinig bekend over de ziektemechanismen. Het identificeren van ziektegenen is een efficiënte eerste stap in de richting van het karakteriseren van betrokken moleculaire pathways en het begrijpen van de biologie van de ziekte. We hopen dat een beter begrip van de ziektemechanismen indicaties zal bijdragen tot de ontwikkeling van op dit moment ontbrekende effectieve therapieën . Tot 50% van de patiënten met FTLD hebben een erfelijke afwijking en in de meeste FTLD families is het overervingspatroon in overeenstemming met een autosomaal dominant gendefect. in ongeveer de helft van FTLD families is dit genetisch defect gekend, maar nog andere, ongekende genen met sterk penetrante mutaties moeten bestaan. Identificatie van zeldzame mutaties in kleine, nucleaire families of zelfs onverwante patiënten is in de afgelopen jaren nieuw leven ingeblazen dankzij de technologische vooruitgang van de moleculaire genetica en genomica. Vooral exoom- en genoomsequencing hebben de mogelijkheid gecreëerd om Mendeliaanse mutaties te identificeren in nucleaire families of onverwante patiënten. In dit project zullen we nieuwe FTLD-genen identificeren met behulp van genoomsequencing. De ontdekking van nieuwe FTLD genen zal leiden tot een betere diagnostiek van en potentiële biomarkers voor FTLD en zal door opvolging in celbiologische studies ziektemechanismen blootleggen die de gerichte ontwikkeling van efficiënte therapieën zal vergemakkelijken. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Marc Cruts

VIB-High-profile translationeel genetisch onderzoek van dementie met vroege aanvangsleeftijd. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds SAO. UA levert aan SAO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Dit onderzoeksproject stelt een geïntegreerde aanpak voor tot hoogstaand translationeel genetisch onderzoek naar jongdementie. Het steunt hierbij op twee onderzoeksstrategieën: genetische onderzoek naar jongedementie, en translationele biobanking. Met ons jongedementie onderzoek trachten we de nog ongekende genetische oorzaken van dementie in kaart te brengen door te focussen op patiënten met een extreme fenotype in termen van jonge aanvangsleeftijd of zware familiale belasting. Onderzoek van deze genetisch zwaar belaste patiënten gecombineerd met de nieuwste technologieën voor massieve parallelle sequentiebepaling (next-generation sequencing, NGS)) zal leiden tot de ontdekking van nieuwe genetische oorzaken van dementie. Met translationele biobanking, bouwen we op onze bestaande humane weefselbank (biobank) van de VIB-Neurodegeneratieve Hersenziekten Groep. We zullen verder investeren in het systematische verzamelen van biosamples van uitgebreid gekarakteriseerde jongdementie patiënten via nationale en internationale samenwerkingen. Dit zal toelaten om genetische ontdekkingen verder te onderzoeken in biomaterialen afkomstig van patiënten. Dit is een essentiële stap om te zorgen voor een snellere vertaling van doorbraken in het genetisch basis onderzoek naar een verbeterde diagnose, en behandeling van de patiënten, zowel voor jongedementie als voor ouderdomsdementie. Specifiek zullen we met het budget van deze Pilot Grant een diep-genetische screening uitvoeren van 250 jongdementie patiënten aan de hand van de NBD MASTR assay. We hebben hiervoor een nieuwe diagnostische screening tool ontwikkeld voor de snelle en kost-effectieve genetische screening van alle genen geassocieerd met neurodegeneratieve hersenziekten (neurodegenerative brain diseases, NBD) in één enkele assay. Deze NGS-gebaseerde resequencing assay, de NBD MASTR assay genaamd, zal gebruikt worden voor de diep-genetische screening van jongdementie patiënten die worden opgenomen in onze translationele biobank. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Julie van der Zee

VIB-Europees medisch informatie raamwerk (EMIF). Universiteit Antwerpen Abstract: Voortuitgang in medisch onderzoek vraagt om een toenemende kwantiteit en kwaliteit aan gezondheidsgegevens om de steeds complexere en gedetailleerde onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. In feite worden deze data al op grote schaal gegenereerd en bijgehouden, maar veelal gefragmenteerd en met verschillende systemen, waardoor de data geïsoleerd worden gebruikt. We kunnen dus stellen dat het potentieel van de data nog onvoldoende benut wordt. Het door IMI gefinancierde Europese Medische Informatie Framework (EMIF) project beoogt een omgeving te creëren die efficient hergebruik van bestaande data mogelijk maakt, waarbij privacy, wettelijke en ethische overwegingen op de juiste wijze in acht worden genomen. Het project bevat twee ziekte georienteerde thema's waarvan Alzheimer dementie (AD) er een is (EMIF-AD). EMIF-AD heeft als doel een informatie framework te construeren voor het ontdekken en valideren van biomerkers voor predictie en progressie van AD, om ontwikkeling van medicijnen en opzet van klinische trials in prodromale AD te faciliteren. In dit project gaan wij amplicon-gebaseerde massieve parallel sequentiebepalingen uitvoeren van causale en risicogenen voor AD op een groep van 1000 zorgvuldig geselecteerde Europese individuen in de prodromale stadia van AD (asymptomatisch met biomerker tekenen van AD, subjectieve cognitieve achteruitgang en milde cognitieve achteruitgang). We gaan de data gebruiken voor geavanceerde genetische risicoprofilering en genotype-fenotype correlatie studies. Aan de hand hiervan gaan we bepalen wat het potentieel is van genetische risicoprofilering voor de identificatie van individuen met een verhoogd risico gedurende een stadium van het ziekteproces waarin therapeutisch ingrijpen het meest efficient is. Daarnaast zal de genetische data worden gealigneerd met andere –omics data verkregen in dezelfde groep, evenals klinische, neuropsychologische, biochemische en hersenbeeldvormingsmerkers, in een geïntegreerde data analyse. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Kristel Sleegers

CSF biomerkers bij AD diagnose: standaardisatie van klinische protocols. Universiteit Antwerpen Abstract: Tot nu toe werd een diagnose van ziekte van Alzheimer gesteld door andere ziekten uit te sluiten. Deze diagnostische criteria leiden in amper 70% van de patiënten tot een correcte dementiediagnose en laten slechts een diagnose toe als een patiënt het dementiestadium heeft bereikt. Op dat moment heeft de patiënt al enkele jaren van progressieve cognitieve aftakeling achter de rug. De hersenveranderingen die bij de ziekte van Alzheimer optreden, ontwikkelen zich immers vele jaren voor het ontstaan van de eerste symptomen. De laatste jaren werd veel onderzoek verricht naar biochemische veranderingen in hersenvocht bij de ziekte van Alzheimer. Dit onderzoek heeft een aantal betrouwbare biomarkers opgeleverd die de eiwitneerslagen in de hersenen bij de ziekte van Alzheimer weerspiegelen. Deze biomarkers kunnen al opgespoord worden bij de eerste ziektesymptomen. Recent werden er dan ook nieuwe diagnostische criteria gepubliceerd waarin biomarkers een centrale plaats krijgen. Om deze biomarkers in de klinische praktijk te kunnen gebruiken, worden er wereldwijde initiatieven genomen om het analyseren van deze biomarkers op een gestandaardiseerde wijze te laten verlopen. Dit onderzoek zal een bijdrage leveren aan de standaardisatie van de interpretatie van biomarkerresultaten. Hoe kunnen deze biomarkerresultaten geïnterpreteerd worden? Welke betekenis kan men hechten aan afwijkende biomarkerresultaten? Hoe worden deze biomarkerresultaten vervolgens gerapporteerd? Dit project zal dus de vertaalslag maken van een laboratoriumbevinding naar een resultaat dat behulpzaam zal zijn voor het stellen van een diagnose van ziekte van Alzheimer, ook in een vroeg stadium van de ziekte wanneer de patiënt enkel milde vergeetachtigheid opmerkt. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


Motorische stoornissen bij kinderen met 'Developmental Coordination Disorder' en autisme: is hersenconnectiviteit het overkoepelend probleem? Universiteit Gent Abstract: De motorische stoornissen zijn het belangrijkste kenmerk van kinderen met 'Developmental coordination disorder'. Echter ook een aanzienlijk aantal kinderen met autisme vertoont zeer gelijkende motorische problemen. In beide aandoengingen wordt een verstoorde connectiviteit tussen motorische stoornissen en verminderde" integriteit van de hersenbanen en geassocieerde wijzigingen in activeringspatronen van het brein Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Guy Vanderstraeten

Seriële positie in het werkgeheugen als determinant van spatiaal-numerieke interacties Universiteit Gent Abstract: De cognitieve verwerking van getallen en van ruimtelijke informatie zijn sterk aan mekaar gelinkt. Traditionele verklaringen schrijven de link toe aan de langetermijn geheugen representatie van getalgrootte die de vorm aanneemt van een mentale getallenlijn. Echter, recent onderzoek van onze groep suggereert dat de link meer te maken heeft met de manier waarop informatie als een opeenvolgende reeks wordt opgeslagen in het werkgeheugen. Dit zal onderzocht worden in dementerende en neglect patiënten.Dit heeft ook implicaties voor begrijpen en behandeling van ontwikkelingsdyscalculie en rekenproblemen. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie


Integratie van simultaan aangeboden akoestische en elektrisch prikkels op niveau van het centraal auditieve zenuwstelsel bij dove patiënten met een cochleair implantaat: een elektrofysiologische benadering. Universiteit Gent Abstract: Cochleaire implantatie (CI) is actueel de standaardzorg voor zwaar slechtorende patiënten. Omwille van technologische verbeteringen is er een toenemend aantal CI-gebruikers met restgehoor in het niet-geïmplanteerde oor (bimdaal horen). Binnen deze groep van patiënten is er een onverklaarde inter-subject variabiliteit qua outcome. De hoofddoelstelling van dit project is dan ook inzicht te verkrijgen in de centrale verwerking

van bimodale stimulatie. Organisaties: • Vakgroep Neus-, Keel-, Oorheelkunde en Logopedische-audiologische Wetenschappen

Onderzoekers: • Ingeborg Dhooge

Nervus vagus stimulatie voor de behandeling van epilepsie en depressie Universiteit Gent Abstract: Nervus vagus stimulatie (NVS) is een neuromodulatoire behandeling voor refractaire epilepsie en depressie. Hoewel NVS reeds gebruikt wordt voor de behandeling van patiënten, is het werkingsmechanisme nog steeds niet gekend. We willen dit werkingsmechanisme verder onderzoeken in diermodellen voor depressie en epilepsie. De focus wordt hierbij gelegd op het noradrenerg systeem. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten


Microglia als 'missing link' in de embryologische ontwikkeling van neuropsychiatrische aandoeningen. Universiteit Hasselt Abstract: Het is bekend dat maternale infecties het risico op autisme en schizofrenie bij de nakomelingen verhogen, wat suggereert dat prenatale immuunactivatie schadelijk kan worden voor de ontwikkeling van de hersenen en dus betrokken wordt bij de etiologie van de aandoeningen. Microglia zijn de residente immuuncellen van het centrale zenuwstelsel (CNS) en hun activering tijdens de prenatale ontwikkeling resulteert mogelijk in de defecte inrichting van neuronale circuits. Het antwoord op deze vraag zal een impact hebben op de behandeling van zwangere vrouwen met een infectie en zal het centrale doel van ons werk vormen. We zullen de rol van microglia in de ontwikkeling van het embryonale CNS studeren onder drie voorwaarden: normale ontwikkeling (gezonde niet-geïnfecteerde moeders), onder omstandigheden van maternale inflammatie (prenatale activering van microglia, zoals een winst van functie-model), en in een muismodel waarin alle microglia worden weggenomen (verlies van functie). We willen de moleculen betrokken bij de kolonisatie van de embryonale CZS door microglia en in het patroon van microgliale migratie in de cortex moleculen bestuderen. We zullen onderzoeken waar en wanneer tijdens de ontwikkeling microglia communiceren met neuronale precursors, neuronen en bloedvaten in het embryonale cortex. Ons uiteindelijke doel is om de rol van microglia in de ontwikkeling van radiaal migrerende exciteerbare neuronen, tangentiaal migrerende interneuronen te begrijpen en in het opzetten van goed uitgebalanceerde inhiberendeexciteerbare neuronale circuits in gezondheid en ziekte. Organisaties: • Fysiologie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Jean-Michel RIGO • Bert BRONE

Preeclampsie: fysiologische en klinische relevantie van de bepaling van verschillende subtypes Universiteit Hasselt Abstract: Pre-eclampsie (PE), gedefinieerd als de zwangerschap-geïnduceerde hypertensie met urinair eiwit-verlies, en foetale groeivertraging (FGR) behoren tot de meest bedreigende ziektes van de zwangerschap voor zowel moeder als kind. Huidige therapieën voor deze ziekten zijn aspecifiek, symptomatisch en zijn al tientallen jaren niet gewijzigd. In dit project, worden protocollen voor de toepassing van nieuwe technologieën zoals ''maternal venous Doppler sonography" en "impedance cardiography" -beiden gevalideerd binnen de onderzoeksgroep - gebruikt om vrouwen met PE en/of FGR te classificeren in subtypes, afhankelijk van hoge of lage cardiac output en/of vasculaire tonus. Groep-specifieke therapie, gericht op de vermindering van de vasculaire tonus +/-cardiale output of om de cardiac output te verhogen, zullen worden toegevoegd aan de conventionele therapie. In de verkennende fase van het project, worden haalbaarheid en veiligheid van deze groep-specifieke therapieën geëvalueerd. Hierna wordt een gerandomiseerde prospectieve observatie gestart voor vergelijking van de conventionele therapieën met groepspecifieke therapieën. Primaire uitkomstmetingen zijn vertraging van de levering, maternale en neonatale uitkomst. Dit project kan perspectieven openen naar gerationaliseerd aanpassing en verbetering van de therapie voor PE en/of FGR. Continue cardiovasculaire monitoring van vrouwen die behandeld zijn voor PE en/of FGR zal ook voor een verbetering zorgen van ons begrip van de achtergrond mechanismen achter deze ziekten. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Wilfried GYSELAERS

Hemodynamische en structurele veranderingen in mitraliskleplijden: nadruk op klepherstel in functionele mitralisklepinsufficiëntie Universiteit Hasselt Abstract: Functionele mitrale regurgitatie (MR) door abnormale functie van structureel normale mitralis klepbladen in de context van verminderde linkerventrikelfunctie blijft een complexe en slecht begrepen pathologie, de aanwezigheid en ernst van MR die onafhankelijk geassocieerd worden met een verhoogde morbiditeit en mortaliteit. De pathofysiologie van functionele MR heeft voornamelijk betrekking op ventriculaire dysfunctie dan op structurele valvulaire afwijkingen, en is gebaseerd op (1) ringvormige uitbreiding secundair aan linker atriale of ventriculaire dilatatie, en (2) verplaatsing van papillaire spieren door linker ventriculaire remodeling wat resulteert in vasthechting van klepbladen. Tot dusver zijn chirurgische behandelingsstrategieën bij patiënten met ernstige functionele MR voornamelijk gericht op het corrigeren en zelfs "downsizing" van de ringvormige dimensies (bv. beperkende annuloplastie). Uit de verslagen van postoperatieve herhaling van MR, alsmede over de functionele mitralis stenose veroorzaakt door operatie benadrukken de noodzaak van aangepaste behandelingsstrategieën, waardoor de subvalvulaire inrichting en linker ventrikel remodeling ook ge-target worden. Daarom is een beter begrip van (sub-)valvulair gedrag bij patiënten met functionele MR kritisch nodig. Ons project richt zich op (1) het toepassen van de huidige ontwikkelingen in de beeldvorming, d.w.z. driedimensionale (3D) echocardiografie en MRI, om nieuwe inzichten in de structurele en hemodynamische veranderingen te bieden na mitralisklep herstel. Verder richten we ons op (2) het ontwikkelen van een patiënt-specifiek 3D numeriek model van de mitralisklep (inclusief subvalvulaire toestellen en linker ventrikel myocard), om simulatie van klep mechanica en kwantificering van hemodynamische veranderingen na de operatie toe te laten. Uiteindelijk (3) zullen deze nieuwe inzichten en toepassing van een numeriek model gebruikt worden voor het identificeren van targets voor de huidige behandelingsstrategieën. Organisaties: • Fysiologie


Onderzoek naar de cystine/glutamaat antiporter of systeem xc- als innovatief neurofarmacologisch aangrijpingspunt voor majeure depressie

Vrije Universiteit Brussel Abstract: Majeure depressie is een frequent voorkomende stemmingsstoornis, die vaak leidt tot verminderde levenskwaliteit. De laatste halve eeuw wordt de antidepressieve therapie gedomineerd door de monoamine hypothese. Vermits slechts 50-60% van de depressieve patiënten reageert op een eerste antidepressieve behandeling, is er ruimte voor verbetering en noodzaak aan ontwikkeling van nieuwe medicatie. De recente glutamaathypothese toont aan dat glutamaat een primaire mediator is van majeure depressie en zodoende een potentieel interessant doelwit is voor antidepressieve therapie. Zeer recent nam ook de interesse voor gliale glutamaattransporters toe in de pathofysiologie van depressie, aangezien zij een belangrijke rol spelen in de abnormale extrasynaptische glutmaatconcentratie. Onderzoekshypothese: In dit project zullen we aantonen of systeem xc-, een antiporter die intracellair glutamaat uitwisselt voor extracellulair cystine en belangrijk is in verschillende hersenregio's, betrokken is in de mechanismen van depressie. Om deze hypothese te toetsen worden 3 werkpakketten opgesteld. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie


Validatie van de rol van de cystine/ glutamaat antiporter of systeem Xc- in aandoeningen van het visueel systeem Vrije Universiteit Brussel Abstract: Met dit project gaan we de betrokkenheid van systeem xc- na in aandoeningen van het visueel systeem zoals bv. glaucoom. Bovendien wordt onderzocht of systeem xc- betrokken is in de plasticiteit van de hersenen na monoculaire enucleatie (het verwijderen van één oog). Organisaties: • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Ann MASSIE

The neuroanatomy of semantic cognition studies by means of MRI activitiypattern analysis KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Antonietta Gabriella Liuzzi

Inzicht in de mechanopathogenese van hersenkneuzingen en brugvene scheuren met het oog op het verbeteren van hoofdbescherming KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Jan Ivens • Bart Depreitere • Nele Famaey • Gracia Umuhire Musigazi

Actieve controle van neuronale netwerken in vivo middels het controleren van de exciteerbaarheid van individuele neuronen. Universiteit Antwerpen Abstract: Een aloud punt van discussie in de neurowetenschappen betreft de vraag of de neurale code is gebaseerd op de frequentie van spiking of op de precieze timing waarmee actiepotentialen in een neuronaal netwerk optreden. In een alternatieve, gelijkwaardige formulering luidt de vraag; wat is belangrijker en relevanter voor cognitief, motorisch en sensorisch gedrag? Het aantal actiepotentialen dat een neuron uitzendt gedurende een bepaalde periode, of de exacte tijdstippen waarop deze optreden? Het doel van dit project is het moduleren van de vuur frequentie van een populatie neuronen in vivo doormiddel van het controleren van het vuurgedrag van een enkel neuron welk integraal toebehoort tot deze populatie. Om dit doel te bereiken, zullen we zowel een extracellulaire probe gebruiken om de momentane vuur frequentie van het netwerk te monitoren alswel een intracellulaire patch-clamp electrode die zal dienen om een aansturende stroom te injecteren in een enkel neuron uit het netwerk. De hoeveelheid te injecteren stroom wordt real-time berekend door een proportionele-integrale controller op basis van het verschil tussen de geschatte en de gewenste vuurfrequentie. De geïnjecteerde stroom en de pulstrein van de gecontroleerde neuron zullen inzicht geven van de mate waarin het netwerk gevoelig is voor de precieze tijdstippen waarop het neuron vuurt. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering

Onderzoekers: • Daniele Linaro

Functionele validatie van miRNA varianten gerelateerd aan miRNA expressie niveaus. Universiteit Antwerpen Abstract: MicroRNAs zijn één van de voornaamste genexpressie regulatoren betrokken bij belangrijke cellulaire processen, zoals apoptose, celdifferentiatie en celcyclus controle, maar zijn ook betrokken bij regulatie van processen in specifieke celtypes, zoals synaptische transmissie en synaptogenese. Veranderingen in de functie of expressie van een miRNA beïnvloeden de regulatoire capaciteit van het miRNA en kunnen leiden tot deregulatie van mRNA genen die belangrijk zijn in normale celfunctionering. Varianten gelegen in of in nabijheid van de mature miRNAsequentie kunnen een effect hebben op de maturatie van het miRNA door wijzigen van secundaire structuur en/of op het doelwitspectrum van het miRNA door baseveranderingen in de seed region. In dit project stellen we voor 5 recent geïdentificeerde miRNA varianten functioneel te valideren met een eerder opgezet platform dat gebruikt maakt van SH-SY5Y cellen als neuronaal model. miRNA varianten werden geïdentificeerd via mutatiescreening van 66 hersengeëxpresseerde miRNA genen in 1128 psychiatrische patiënten en 1140 controles door middel van multiplex PCR gevolgd door massief parallele sequencing. De varianten werden geselecteerd op basis van een hogere frequentie in patiënten en gewijzigde secundaire structuurpredicties van de miRNAs. Met deze experimenten willen we het effect van de geïdentificeerde varianten op miRNA maturatie onderzoeken en het opgezette platform voor functionele studie van miRNA varianten verder valideren. Organisaties:

• VIB DMG - Toegepaste Moleculaire Genomica

Onderzoekers: • Mojca Strazisar

De effecten van neuromodulatie op de neuronale netwerken ex vivo: het verkennen van leren en conditionering in onstoffelijke systemen, door real-time optogenetic stimulatie. Universiteit Antwerpen Abstract: De oprichting van een actieve controle en een volledige experimentele begrip van de activiteit van neuronale netwerken in vitro heeft een aantal belangrijke implicaties voor zowel fundamenteel als toegepast aspecten van de huidige neurowetenschappelijk onderzoek. Door recente technische ontwikkelingen, is ons laboratorium tot oprichting van routine optische controle van neuronale prikkelbaarheid door het implementeren van optogenetic methoden en in het huis van virale vector transfectie. Samen met de studie van cellulaire en netwerk-niveau elektrofysiologie, in vitro neuronale netwerken in staat stellen het aanpakken van een aantal belangrijke onopgeloste kwestie in de neurowetenschappen wanneer hun farmacologische, biochemische en celbiologische aspecten worden beschouwd. In dit voorstel richten we ons op neuromodulatie met specifieke betrekking tot gedrag, leren en neuroplasticiteit. We gericht op het karakteriseren van de rol van specifieke neuroactive biomoleculen zoals neurotrofinen, cannabinoïden, glucocorticods en dopamine, in het kader van een elektrofysiologische optogenetic-bediende stimulatie systeem van neurale netwerken in vitro. Door het leveren van deze moleculen in direct tijdsverband met specifieke patronen van elektrische activiteit nabootsen realistische fysiologische beloning gebaseerde en gedrags-resultaten gebaseerde interacties tussen elektrische activiteit en biochemische neuromodulatie van het centrale zenuwstelsel. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering

Onderzoekers: • Gabriele Musumeci

Een kwantumsprong: van een piek-gecentreerd hersenuniversum naar het onderliggende synaptische landschap (BRAINLEAP). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


PAEDIGREE. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Katleen Desloovere

Voorbij de perceptie: de rol van individuele verschillen in multisensorische verwerkingscapaciteit en selectie voor aandacht Universiteit Gent Abstract: Tot op heden werd altijd aangenomen dat multisensorische verwerking een passief proces is wat niet beinvloedbaar was door cognitie. Recent onderzoek heeft aangetoont dat dit mogelijk wel het geval is. bovendien zijn er grote individuele verschillen in multisensorische verwerkingscapaciteit vastgesteld. Het voorgestelde project onderzoekt of deze individuele verschillen van eveneens terug te vinden zijn in de cognitieve verwerking. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie


Neurale mechanisme voor novelty verwerking KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Sebastian Haesler • Aytac Kadir Mutlu

Van muis naar mens en terug: Humane iPS cellen afgeleide neuronen om farmaceutisch onderzoek naar de ziekte van Alzheimer te stimuleren Universiteit Hasselt Abstract: Momenteel is er nog geen doeltreffende therapie beschikbaar voor de behandeling van de ziekte van Alzheimer (AD). Hoewel genetisch gemodificeerde diermodellen en in vitro celculturen nuttig kunnen zijn bij de verduidelijking van de ziektemechanismen, is het moeilijk om nieuwe bevindingen vertalen in menselijke therapeutica. Het huidige project beoogt de validatie van het gebruik van menselijke geïnduceerde pluripotente stamcel (iPSC)-afgeleide modellen voor AD onderzoek. De interactie tussen Abeta, Tau pathologie en neuroinflammation zullen worden bestudeerd. Organisaties: • Fysiologie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Bert BRONE

Dynamics and network structure in neuroimaging data: insights from epilepsy research Universiteit Gent

Abstract: The PhD project is aimed to the development and validation of measures for brain connectivity using a network approach to understand brain function and dysfunction. Being epilepsy a clear example of a brain network disease, this visit to a lab which combines advanced recording methods with state of art analysis techniques will be most beneficial for my future. Organisaties: • Vakgroep Data-analyse

Onderzoekers: • Daniele Marinazzo

Optimalisatie van coderingstrategieën voor gedeeltelijk en volledig implanteerbare cochleaire implantaatsystemen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Marc Moonen • N. N.

Elektrische stimulatie en recording in hersenletsels voor de behandeling van pathologische symptomen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Bart Nuttin • Marjolijn Deprez

Ontwikkeling van een mathematisch predictief model voor tumor vaccinatie strategieën voor maligne glioma KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Stefaan Van Gool • Steven De Vleeschouwer • Joost Dejaegher

De rol van de bed nucleus van de stria terminalis in angststoornissen: diepe hersenstimulatie en recording in een ratmodel KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

Onderzoekers: • Bart Nuttin • Laura Luyten • Kelly Luyck

Liposoom-gebaseerde proteoom screen om nieuwe membraanvervormende proteinen te identificeren KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid

Onderzoekers: • Patrik Verstreken • Yu-Chun Wang

Veroudering en neurale plasticiteit: veranderingen in hersenstructuur, functie en connectiviteit in relatie tot motorische coordinatie. KU Leuven Abstract: De problematiek van de veroudering is een uitdaging voor de maatschappij. Met dit project verruimen we onze kennis in verband met leeftijdsgerelateerde veranderingen in de hersenen en de gevolgen hiervan voor de bewegingssturing. Het uitgangspunt is dat veranderingen in motorisch functioneren worden bepaald en beperkt door functionele, structurele en connectiviteitsveranderingen in het normaal verouderende brein. Er wordt gebruik gemaakt van state-of-the-art beeldvormingstechnieken gecombineerd metgedragsparadigmas om complexe motorische taken te bestuderen. Er zijn 3 hoofddoelen. Ten eerste wordt bestudeerd hoe veranderingen in de motoriek verklaard kunnen worden door structurele en connectiviteitsveranderingen in de hersenen. Ten tweede worden leeftijdsgebonden veranderingen in cognitieve controle van de motoriek en hersenfunctie bestudeerd. Ten derde wordt onderzocht op welke wijze oefening en ervaring kan leiden tot optimalisatie van neuroplasticiteit (structurele en functionele) Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Stephan Swinnen

Effect of FUS mutations on motor neurons differentiated from induced pluripotent stem (iPS)cells from patients with amyotrophic lateral sclerosis (ALS) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Wenting Guo

Een geïntegreerde aanpak van de analyse van grootschalige netwerken inde menselijke hersenen door middel van graafanalyse. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie

Onderzoekers: • Patrick Dupont • Eshwar Gorakhnath Ghumare

Identificatie en karakterisatie van klinisch relevante cys-loop receptoren. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Structurele Neurobiologie

Onderzoekers: • Chris Ulens • Eveline Wijckmans

De rol van 'inhibitor DNA binding 2' in neurodegeneratie: een translationele benadering KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie

Onderzoekers: • Wim Robberecht • Caroline Eykens

Optogenetica en genetische hersentransductie in niet-menselijke primaten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Pascaline Vancraeyenest

Karakterisering van de biologische aspecten van progranuline in axonaleregeneratie en frontotemporale kwabdegeneratie, een translationele studie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Philip Van Damme • Sander Beel

Functionele studie van Neurogenese binnen Hersencomputaties en Herstel na Letsel in ontwikkelings- en volwassen zebravis levensstadia KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Emre Yaksi • Stéphanie Foré

Identificatie van modificerende genen in FUS-geïnduceerde amuyotrofe laterale sclerose (ALS) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Elke Bogaert • Jolien Steyaert

Structuur en functie van de mediale bovenste olijfkern. KU Leuven Abstract: De mediale bovenste olijfkern (MSO) is een auditieve kren in de hersenstam, en is de eerste plaats van binaurale interactie in de hersenstam. Het is de meest prominente kern in de bovenste olijfkernen bij de mens. Een aantal kenmerken maken het buitengewoon moeilijk om deze kern te karakteriseren. We hebben methodes ontwikkeld om deze moeilijkheden te omzeilen en de anatomische en fysiologische eigenschappen van de kern te bestuderen die aan de basis liggen van zijn binaurale functie. De methode gebruikt afleidingen van de de axonen van deze cellen eerder dan van het cellichaam. Na bepaling van de response eigenschappen op geluiden toegediend aan één of beide oren, kunnen we een kleurstof (Neurobiotin) injecteren die het individuele axon en het ganse cellichaam, dendritisch veld, and collateralen vult. Dit laat

ons toe de belangrijk anatomische eigenschappen van deze fysiologisch gekarakteriseerde cellen te bepalen op licht en electronen-microscopisch niveau. Kennis van de fysiologie e Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Philip Joris

Moleculaire beeldvorming in de preklinische en prodromale fase van de ziekte van Alzheimer KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Jolien Schaeverbeke

Neuroprotectie in glaucoom: een optogenetische benadering. KU Leuven Abstract: Recent neuropathologisch onderzoek in glaucoompatiënten en diermodellenvan glaucoom toont aan dat niet alleen de retina maar ook de hersengebieden van het visueel systeem degeneratieve veranderingen ondergaan. Hierdoor wordt glaucoom meer en meer gezien als een ziekte van het hele visueel systeem, met frappante overeenkomsten met andere ouderdomsziekten zoals Alzheimer en Parkinson. Deze bevindingen wijzen op een dringende nood aan nieuwe therapieën voor glaucoom die verder kijken dat het oog alleen.In dit project zal de invloed van chronische oculaire hypertensie en degeneratie van retinale ganglioncellen op visuele projectiegebieden in de hersenen bestudeerd worden. Daarnaast willen we met behulp van overexpressie van neurotrofe factoren en optogenetische stimulatie in deze projectiegebieden retinale celdood tegengaan in een muismodel voor glaucoom. Hiertoe zullen verschillende belangrijke parameters gekwantificeerd worden, zoals het aantal overlevende retinale ganglioncellen, antero Organisaties: • Afd. Dierenfysiologie en Neurobiologie

Onderzoekers: • Lutgarde Arckens • Godelieve Moons • Emiel Geeraerts

PhD Bollansée Jim KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Jim Bollansée

Een structurele studie van pentamere ligand-geactiveerde ionenkanalen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Structurele Neurobiologie

Onderzoekers: • Chris Ulens

Patronen op magnetische resonantie als selectiemiddel bij trombolyse voor beroerte KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Stefan Sunaert • Patrick Dupont • Vincent Thijs • Anke Wouters

Oorzakelijk verband tussen activiteit van dopaminerge neuronen in de ventrale middenhersenen en de modulatie van visuele representaties in de cortex: een fMRI studie in de aap gecombineerd met VTA microstimulatie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • John Arsenault

Objectieve instelling van cochleaire implantaten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Marc Moonen • Astrid Van Wieringen

• Maaike Van Eeckhoutte

Hogere orde visuele representaties van vorm voor grijpen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Peter Janssen • Pedro Faria

Objective mapping of cochlear implants KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Marc Moonen • Astrid Van Wieringen • Robin Gransier

De rol van de extracellulaire matrix proteasen MMP-9 en uPA in de ontwikkeling van posttraumatische epilepsie na traumatische hersenschade. Universiteit Antwerpen Abstract: De doelstelling van dit project is om de rol van de extracellulaire matrix proteasen MMP-9 en uPA in de ontwikkeling van posttraumatische epilepsie te onderzoeken via zowel post-mortem als innovatieve in vivo beeldvormingstechnieken. We stellen als hypothese dat de hersenschade na een hoofdtrauma verschillende herstelmechanismen activeert, waaronder remodelering van de extracellulaire matrix door MMP-9 en uPA. Veranderingen in deze proteasen, gepaard gaande met herseninflammatie, induceren vermoedelijk abnormale synaptische remodelering en zo epileptogenese. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Steven Staelens • Stefanie Dedeurwaerdere • Stephan Missault

Studie van ruimtevlucht geïnduceerde neuroplasticiteit met behulp van geavanceerde NMR beeldvormingstechnieken. Universiteit Antwerpen Abstract: Neuroplasticiteit is de eigenschap van de hersenen om zichzelf te reorganiseren. Dit onderzoek zal zich focussen rond deze neuroplasticiteit na ruimtevlucht. Micrograviteit heeft immers een immense impact op verscheidene fysiologische systemen, in bijzonder het evenwichtssysteem. Met behulp van geavanceerde beeldvormingstechnieken zoals Diffusie Tensor Imaging (DTI) en High Angular Resolution Diffusion Imaging (HARDI), zal getracht worden biomarkers bloot te leggen voor deze ruimtevlucht geïnduceerde neuroplasticiteit. Analoog zullen deze biomarkers ook geverifieerd worden bij vestibulaire patiënten met specifieke klachten. Organisaties: • Biofysica en Biomedische Fysica

Onderzoekers: • Floris Wuyts • Paul Van de Heyning • Angelique Van Ombergen

Het effect van hersen-geproduceerde oestrogenen op gedragsmatig relevante auditieve perceptie en het leren van zang (geheugen) in de volwassen zangvogel hersenen. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit project zijn we geïnteresseerd in welke hormonale interacties (snelle neuronale en/of trage gonadale) nodig zijn om omstandigheden te creëren die de neuroplasticiteitsveranderingen toelaten bij seizoenale broedvogels. We willen achterhalen of Europese spreeuwen een meer 'juveniel' patroon van hersenconnectiviteit vertonen wanneer ze in staat zijn om nieuwe liedjes aan te leren en wanneer ze in staat zijn om bepaalde auditieve vocale signalen beter te kunnen onderscheiden. We zullen dit doen door gebruik te maken van 'real-time', niet-invasieve, in vivo beeldvormingstoepassingen (namelijk MRI) die toelaten om een individu meerdere malen te meten tijdens functionele of anatomische veranderingen van de zangvogelhersenen. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Geert De Groof

Biochemische en klinische karakterisatie van TDP-43 als diagnostische marker voor FTLD met TDP-43 pathologie. Universiteit Antwerpen Abstract: Frontotemporale lobaire degeneratie (FTLD) is de tweede meest voorkomende vorm van dementie met jonge aanvaangsleeftijd, na de ziekte van Alzheimer (AD). Aangezien FTLD vooral mensen van middelbare leeftijd treft, heeft deze invaliderende ziekte een dramatisch effect op het persoonlijke en professionele leven van patiënten. De differentiële diagnose van dementie is gebaseerd op de klinische diagnose die zelfs met behulp van bestaande AD biomarkers in cerebrospinaal vocht suboptimaal is. Er bestaan immers geen goed gekarakteriseerde en gevalideerde diagnostische markers voor FTLD. Door de ontdekking van het TAR DNA-binding proteïne van 43 kDa (TDP-43) als belangrijkste eiwit in de pathogenese van 50-60% van de FTLD patiënten, werd meteen ook een potentiële diagnostische marker voor FTLD-TDP geïdentificeerd. Het huidige project heeft als doelstellingen: (1) het genereren van nieuwe TDP-43 antilichamen en de karakterisatie van TDP-43; (2) het ontwikkelen van een immunoassay om TDP-43 te kwantificeren in biologische stalen; (3) het testen van het diagnostische potentieel van TDP-43 waarvoor stalen van bevestigde FTLD-TDP en AD patiënten gebruikt zullen worden. Indien dit project succesvol is, dan zal dit project leiden tot nieuwe diagnostische instrumenten (goed gekarakteriseerde TDP-43 antilichamen en een immunoassay) voor onderzoekers om de TDP-43 pathogenese verder te bestuderen wat tot nieuwe onderzoekshypothesen kan leiden en eventueel ook nieuwe farmacologische behandelopties. Door de TDP-43 immunoassay te gebruiken als diagnostisch instrument om FTLD-TDP patiënten te identificeren, hopen we de (differentiële) dementiediagnostiek te verbeteren en een bijdrage te leveren aan het domein van andere TDP pathologieën.

Organisaties: • Neurochemie en gedrag

Onderzoekers: • Sebastiaan Engelborghs • Julie van der Zee • Joery Goossens

Identificatie van nieuwe genen voor frontotemporale kwabdementie via genoom sequentieanalyse. Universiteit Antwerpen Abstract: Wereldwijd zijn er ongeveer 35,6 miljoen mensen gediagnosticeerd met dementie. Dementie is verantwoordelijk voor 3,4% van de overlijdens in de industrielanden. Therapeutische mogelijkheden om dementie te voorkomen of te behandelen zijn beperkt en het aantal patiënten blijft exponentieel toenemen. Door de vergrijzing van de bevolking wordt er geschat dat het aantal dementiepatiënten elke 20 jaar zal verdubbelen. In België alleen al leven ongeveer 163 500 patiënten met dementie. In dit doctoraatsproject ligt de focus op fronto-temporale-kwabdegeneratie (FTLD). FTLD is, na de ziekte van Alzheimer, de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie in patiënten die jonger zijn dan 65 jaar. Het is een klinisch heterogene aandoening die veroorzaakt wordt door neuronale degeneratie van de frontale en temporale kwabben. De belangrijkste klinische eigenschappen zijn veranderingen in persoonlijkheid en gedrag, problemen in het vinden van woorden en andere taalproblemen. Ongeveer 50% van de FTLD patiënten hebben een familiale achtergrond van dementie. FTLD wordt vaak autosomaal overgeërfd en in minder dan 50% van deze patiënten kan de ziekte verklaard worden door mutaties in één van de gekende FTLD genen (MAPT, C9orf72, GRN, VCP en CHMP2B). Voor de andere 50% familiale FTLD patiënten blijft de genetische oorzaak ongekend. Hierdoor is er nog steeds nood aan verder onderzoek naar de genetische oorzaken van FTLD. Het doel van mijn project is de identificatie van de ontbrekende genen door gebruik te maken van volledige genoomsequenties. De volledige genomische sequentie van verwante en niet-verwante familiale FTLD patiënten worden geanalyseerd en er wordt speciaal gekeken naar de aanwezigheid van segregerende en/of gedeelde varianten. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Marc Cruts • Christine Van Broeckhoven • Stéphanie Philtjens

Macroautofagie: een gemeenschappelijk pathomechanisme voor mutant small heat shock proteïnes in perifere neuropathieën? Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën

Onderzoekers: • Vincent Timmerman • Delphine Bouhy

Studie van de interactie tussen neuroinflammatie, synaptisch verlies en amyloid pathologie in muismodellen voor de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Alzheimer (AD) is de meest voorkomende oorzaak van dementie en wordt gekenmerkt door geheugenverlies en veranderingen in cognitie en gedrag. AD pathologie bestaat uit een verhoogde vorming van amyloid plaques, tau-fibrillen, inflammatie en neurodegeneratie in de hersenen. Omdat zowel amyloïdose als inflammatie vroeg in het ziekteproces optreden, ligt de focus van vele studies in de zoektocht naar de bijdrage van beide fasen als mogelijke oorzaak van AD. Oplosbaar abeta (sA) en inflammatie leiden in een vroeg stadium tot synaptische defecten, waarbij op langere termijn ook synaptische transmissie mechanismen noodzakelijk voor leren en geheugen verstoord worden. Dit resulteert uiteindelijk in de cognitieve defecten die zich voordoen in latere stadia van AD. Studies van behandelingen die specifiek gericht zijn op amyloïdose en inflammatie geven echter inconsistente resultaten. Dit kan verklaard worden door het feit dat deze behandelingen voornamelijk gericht zijn op het tegengaan van amyloïde plaques, terwijl sA reeds vroeger aanwezig is in de hersenen en mogelijk de initiële oorzaak van AD is. Bovendien is er een nauw verband tussen amyloïdose en inflammatie. De behandeling van inflammatie in het pre- en post-plaque stadium resulteert in een verschillend effect op de pathologie i.e. respectievelijk verbetering en ergernis. De synaptische defecten veroorzaakt door sA en inflammatie kunnen mogelijk een verandering in functionele connectiviteit (FC) veroorzaken. FC kan in vivo worden gemeten met behulp van rusttoestand functionele MRI (rsfMRI) en wordt gedefinieerd als de correlatie van de lage frequentie fluctuaties (LFF) in het rsfMRI signaal tussen verschillende hersengebieden. Onze hypothese is dat amyloïdose, inflammatie en synaptische defecten nauw verwant zijn met elkaar en elkaar beïnvloeden vanaf een vroeg stadium in AD. Zij vertegenwoordigen hierbij interessante en specifieke doelen voor de ontwikkeling van geneesmiddelen. Dit project is erop gericht het complexe samenspel in muismodellen verder te ontrafelen, wat nuttig zal zijn voor studies in dieren en AD patiënten. Bovendien zijn wij van mening dat de synaptische defecten in AD tot uitdrukking komen als veranderingen in FC. Hierdoor zou rsfMRI een in vivo methode zijn die toelaat om de synaptische integriteit in verschillende stadia van de ziekte te volgen en het effect van manipulaties te controleren. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Marleen Verhoye • Disha Shah

Populatie-gebaseerde nieuwe generatie sequentiebepaling in de ontrafeling van de complexe genetica van Alzheimer dementie. Universiteit Antwerpen Abstract: Alzheimer dementie (AD) is een veelvoorkomende, ongeneeslijke aandoening. Door veranderende demografie neemt de prevalentie van AD snel toe. Recent werden 9 genen geïdentificeerd die bijdrage aan het risico om AD te krijgen en dankzij grootschalige internationale samenwerkingen zullen er binnenkort nog meer worden gerapporteerd. Dit doctoraatsproject beoogt in deze genen op zoek te gaan naar de genetische polymorfismen die het verhoogde risico veroorzaken. Hiervoor zal gebruik gemaakt worden van next generation sequencing op een studiepopulatie die >2200 patiënten en controle personen telt. Wanneer deze ware genetische risicofactoren geïdentificeerd zijn zal een translationele karakterisatie worden uitgevoerd, waaronder genotype-fenotype correlatie studies op bestaande en nieuw te genereren fenotypes,

ten einde de bevindingen te kunnen vertalen in een vooruitgang in de behandeling van en zorg voor patiënten met AD. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Kristel Sleegers • Johannes Maria Verheijen

"In the mind's eye": Is het effect van reele en iconische oog stimuli op het cooperatief gedrag beinvloed door context en intrinsieke motivatie? Een gedragen fMRI studie. Universiteit Antwerpen Abstract: De studie onderzoekt de neurale processen die de relatie tussen oog stimuli en coöperatief gedrag in sociale dilemma's onderbouwen, en onderscheidt hierbij het effect van foto's van levensechte ogen versus oogiconen. We verwachten dat enkel de levensechte ogen sociale informatie kunnen verschaffen en hierdoor het sociale cognitiesysteem in de hersenen activeren (de temporo-pariëtale junctie, de mediale frontale cortex, en de amygdala) en vertrouwen opwekken. Oogiconen roepen het gevoel op geobserveerd te worden, wat samen gaat met reputatie-effecten en activatie in de laterale prefrontale cortex. Bovendien toetsen we of het effect van levensechte oogstimuli versus oogiconen (en het daarbij horende patroon van hersenactivatie) gemodereerd wordt door de sociale waarden oriëntatie van een persoon (een eigenschap die aangeeft in hoeverre men intrinsiek gemotiveerd is om te coöpereren) en de beslissingscontext. Dit manipuleren we door gebruik te maken van drie verschillende speltheoretische paradigma's (het simultaan en sequentieel gespeeld gevangenisdilemma en het coördinatiespel) die verschillen in de mate waarin ze de speler tot hebzucht of wantrouwen aanmanen. We testen in hoeverre de 2 types van oogstimuli coöperatie aanmoedigen door hebzucht en angst te temperen en we verwachten dat dit afhangt van de sociale waarden oriëntatie. Organisaties: • Management

Onderzoekers: • Carolyn Declerck • Christophe Boone • Loren Pauwels

Intermediëren tussen koolstofgebaseerde nanomateralen en neuronen: verkenning van nieuwe horizonten op het vlak van celullaire neuroprothesen (INCA-NANEP). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering

Onderzoekers: • Michele Giugliano • Antonina Maria Monaco

Neurale correlaten van perceptueel-motorische (dys-)functie bij kinderen met obesitas Universiteit Gent Abstract: Dit onderzoeksproject zal de perceptueel-motorische (dys-)functie bij kinderen met obesitas verder documenteren a.d.h.v. specifieke motorische taken. M.b.v. geavanceerde neurologische beeldvorming zullen ook de karakteristieken van structurele en functionele netwerken in de hersenen worden onderzocht. Via een cross-sectioneel en longitudinaal (pre-post) design wordt nagegaan in hoeverre (een afgenomen) BMI, motorische gedragsmaten en structurele/ functionele kenmerken de hersenen met elkaar gecorreleerd zijn. Organisaties: • Vakgroep Bewegings- en sportwetenschappen

Onderzoekers: • Matthieu Lenoir • Eva D'Hondt

Mogelijke interacties tussen perifere en centrale mechanismen bij patiënten met chronische whiplash: speelt een daling in de integriteit van de witte stof in de hersenen een rol in deze traumatische gebeurtenis? Universiteit Gent Abstract: Het doel van dit project is om de interrelatie na te gaan tussen veranderingen in spierfunctie, centrale pijnmechanismes en integriteit van de witte stof bij patiënten met chronischd whiplash-geassocieerde aandoeningen. 35 controles, 35 traumatische ? en 35 nontraumatische nekpijnpatiënten zullen verschillende investigaties ondergaan: evaluatie van de spierfunctie, spiereigenschappen, integriteit van de witte stof en centrale pijnmechanismen. Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Lieven Danneels • Mira Meeus

Brain-computer interfaces met machinaal leren Universiteit Gent Abstract: Brain-computer interfaces worden gebruikt om te communiceren via hersengolven, gecreëerd als respons op aangelegde stimuli. De gebruiksvriendelijkheid van deze systemen is sterk afhankelijk van de snelheid en nood tot kalibratie. Het gebruik van machinaal leren technieken wordt onderzocht om de kalibratie te vermijden, alsook de combinatie van deze technieken met het aanlegpatroon van de stimuli om de snelheid te verhogen. Organisaties: • Vakgroep Elektronica en informatiesystemen

Onderzoekers: • Benjamin Schrauwen

Het pathomechanisme van spontane perifere neuropathie bij geriatrische ratten Universiteit Gent Abstract: Bij geriatrische ratten komt spontane perifere neuropathie vaak voor. Dit resulteert in achterhandparese, die evolueert naar een totale achterhandparalyse. De letsels die ontstaan in het perifere zenuwstelsel van de rat zullen in vivo opgevolgd worden, met behulp van Diffusion Tensor Imaging (DTI) en elektrofysiologisch onderzoek. Daarna zal de vroege pathobiologie van de aandoening meer diepgaand bestudeerd worden.

Organisaties: • Vakgroep Pathologie, bacteriologie en pluimveeziekten

Onderzoekers: • Katleen Hermans

Het chronische pijn brein: structurele witte en grijze materie correlaten van verstoorde spiercontrole en dysfunctionele pijnverwerkingsprocessen Universiteit Gent Abstract: In het huidige onderzoeksproject worden objectieve en vernieuwende evaluatietechnieken van pijnverwerkingsprocessen, motorische spiercontrole, en hersenenstructuur gebruikt om na te gaan of structurele veranderingen ter hoogte van de hersenen geassocieerd zijn met een verstoorde pijnverwerking en spiercontrole, en of er een relatie bestaan met het recurreren en / of persisteren van pijnklachten bij muskuloskeltale aandoeningen zoals lage rugpijn en fibromyalgie. Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Lieven Danneels • Jessica Van Oosterwijck

Effecten van anticipatieangst op aandachtscontrole: een geïntegreerde psychophysiologische benadering. Universiteit Gent Abstract: Angst is een krachtige motivationele drive, met een substantiële impact op aandachtsallocatiestrategieën -en processen. Zowel de wetenschappelijke literatuur en de klinische praktijk suggereren dat verschillende types van angst (bv. sociale angst vs. specifieke fobieën) aandacht op een verschillende manier beïnvloeden. Hierdoor kan perceptie op verschillende en soms zelfs tegengestelde manieren beïnvloed worden. In dit project onderzoeken we de effecten van verschillende types van angst op de hersenmechanismen die aandacht en sensorische verwerking controleren. Organisaties: • Vakgroep Experimenteel-klinische en gezondheidspsychologie

Onderzoekers: • Gilles Pourtois

Gezondheid en Welzijn op de Beat (-Health Beat) Universiteit Gent Abstract: Er is een nauwe band tussen het ritme van externe informatie (bijvoorbeeld auditief ) en beweging . Dit kan worden gezien als we spontaan of bewust bewegen op de beat van de muziek (bijvoorbeeld in dans ) , of wanneer we genieten van het uitvoeren van fysieke en sportieve activiteiten (bijvoorbeeld lopen of fietsen ) in combinatie met muziek. Deze neiging de beweging aan te passen aan het ritme is natuurlijk, ontwikkelt zich zeer vroegrijp , en is waarschijnlijk hard-wired in mensen , zoals blijkt uit de cognitieve en neurowetenschappen. In dit project gebruiken we dit dwingend verband tussen muziek en beweging voor het stimuleren van individuele prestaties en het verbeteren van de gezondheid en het welzijn. Dit doel zal worden bereikt door het creëren van een intelligente technologische architectuur - BeatHealth . Onze architectuur zal embodied , flexibel en efficiënt ritmische stimulatie opleveren, aangepast aan vaardigheden van het individu met als doel het verbeteren of herstellen van functies van de beweging ( dwz , kinematica en fysiologische prestaties ). Dit streven is zeer multidisciplinair . De gunstige effecten van BeatHealth zal geëvalueerd worden bij patiënten met bewegingsstoornissen (bijvoorbeeld de ziekte van Parkinson ) en gezonde burgers van verschillende leeftijden met matige fysieke activiteit . Organisaties: • Vakgroep Kunst-, Muziek- en Theaterwetenschappen

Onderzoekers: • Marc Leman

Human Brain Project Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Elektronica en informatiesystemen

Onderzoekers: • Benjamin Schrauwen

Voorbij de p-waarde: het verbeteren van de balans tussen sensitiviteit en specificiteit bij functionele localisatie in fMRI data Universiteit Gent Abstract: niet beschikbaar Organisaties: • Vakgroep Data-analyse

Onderzoekers: • Beatrijs Moerkerke

Outils pour l'apprentissage semi-autonome dirigé de la biologie cellulaire à destination d'étudiants du premier cycle universitaire / Tools voor een semi-automatische onafhankelijke studie van celbiologie voor bachelorstudenten Universiteit Hasselt Abstract: Le taux d'échec en première année à l'université est un problème qui dépasse 5 largement les frontières (linguistiques). Les institutions universitaires développent chacune des stratégies pour remédier à ce problème. Ces stratégies sont le plus souvent développées au sein de chaque Communauté linguistique, suivant en cela les recommandations des ministères compétents. Très peu d'échanges de bonnes pratiques existent à ce niveau entre institutions des différentes communautés en Belgique. L'université de Hasselt, en particulier au sein de sa faculté de médecine et des sciences de la vie, utilise des méthodes pédagogiques actives consistant à promouvoir l'apprentissage en semi-autonomie dirigée, rendant l'étudiant acteur de son parcours d'apprentissage. En bref, dès la première année, les matières sont regroupées en modules (mêlant plusieurs spécialités, par exemple physiologie, cytologie et histologie) . Les chapitres de ces modules sont organisés en "missions d'auto-apprentissage" où des instructions sont fournies pour atteindre des objectifs clairs d'apprentissage, agrémentées de questions d'auto-évaluation et de moments de feedback en petits groupes. A l'université de Liège, en faculté des sciences option sciences de la vie, des séances de remédiation sont organisées, basées entre autre, sur des fiches d'études reprenant les objectifs principaux des chapitres, ainsi que des

questions d'auto-évaluation, avec feedback. Ces deux approches, proactive et rétroactive, nous paraissent particulièrement complémentaires. Dans ce projet, nous voulons développer du matériel pédagogique commun (en français et en néerlandais) permettant de soutenir ces deux approches. Ce matériel consistera la première année en la réalisation commune de deux chapitres concernant la biologie de la cellule (la membrane et la périphérie cellulaire, ainsi que le cycle cellulaire). Notre choix pour ces chapitres est basé sur leur caractère essentiel, mais difficile pour les étudiants. Organisaties: • Fysiologie • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Jean-Michel RIGO

Through a kid's eyes project - part 2 Universiteit Hasselt Abstract: Autisme is een van de meest voorkomende ontwikkelingsstoornissen en is gekenmerkt door beperkingen in sociale wederkerigheid, communicatievaardigheden en repetitief gedrag. Ofschoon autisme manifest is voor de leeftijd van 3 jaar, wordt de diagnose vaak pas gesteld in de schoolleeftijd. Onze onderzoeksgroep droeg reeds bij tot een vervroegde diagnose van autisme door middel van imitatieproblemen. Dit project beoogt mogelijke voorwaarden voor imitatie te onderzoeken om de diagnose van autisme te vervroegen. Organisaties: • Revalidatiewetenschappen • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Marleen VANVUCHELEN

De wisselwerking tussen abdomen, hart & nieren in de pathofysiologie van congestief hartfalen. Universiteit Hasselt Abstract: Cardio-Abdomino-Renale Interacties in Congestief hartfalen (CHF) is wereldwijd in opkomst in epidemische proporties. Ondanks succesvolle vooruitgangen in therapie, blijven patiënten frequent gehospitaliseerd door symptomen van congestie. Decognestieve behandelingen worden vaak gecompliceerd door renale dysfunctie, dit is geassocieerd met een slechtere uitkomst, langere hospitalisaties en hogere kosten. Echter, blijven cardio-renale interacties in CHF onvoldoende opgehelderd. Historische gezien werd een slechte forward flow i.e., lage cardiac output resulterend in ongeremde neurohumorale opregulatie, beschouwd als de hoofdoorzaak. Steeds meer aanwijzingen hebben echter het gelijktijdige belang van backward failure benadrukt i.e., systeem congestie in pathofysiologie en ziekteprogressie. Recente aanwijzingen stellen voor dat splanchnische congestie met maladaptieve verstoringen in het abdominale compartiment mogelijks een belangrijke invloed uitoefenen op de cardiorenale efficiëntie in CHF. Doch, wanneer verminderde cardiac output, neurohumorale opregulatie en systeem congestie gelijktijdig optreden in CHF, blijft hun individuele pathofysiologische bijdrage en relatie met het abdominale compartiment nog steeds onbevredigend beantwoord. Daarom is het eerste doel van dit project een ratmodel van splanchnische congestie te ontwikkelen. Vervolgens, zullen de effecten op hemodynamiek, neurohumorale homeostase, en renale cardiale en abdominale orgaan functie geëvalueerd worden. Uiteindelijk zullen de effecten van abdominale congestie bij ratten met bestaande cardiale of renale dysfunctie onderzocht worden. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Wilfried MULLENS • Frederik VERBRUGGE

NanoLC-ESI-MS/MS voor de absolute in vivo kwantificatie van neuromedine U en neuromedine S Vrije Universiteit Brussel Abstract: Neuropeptides seem to play an important role when the central nervous system is challenged. In order to obtain better insights into the central peptidergic effects, it is essential to monitor their concentration in the brain. Quantification of neuropeptides in dialysates is challenging due to their low extracellular concentrations (low pM range), their low microdialysis efficiencies, the need for acceptable temporal resolution, the small sample volumes, the complexity of the matrix and the tendency of peptides to stick to glass and polymeric materials. The quantification of neuropeptides in dialysates therefore necessitates the use of very sensitive nanoLC-MS/MS methods. A number of LC-MS/MS and microdialysis parameters need to be optimized to achieve maximal sensitivity. In this project, we focus on the development of nanoLC-MS/MS methods for the quantification of 2 larger peptides (20-40 amino acids) in brain microdialysates. Both peptides belong to the neuromedin family and are involved in the regulation of the hypothalamo-pituitary-adrenal axis, which in turn is involved in the neurobiology of depression. Therefore, the optimized and validated methods will be used to investigate the in vivo neuromedin U and neuromedin S release in two rodent models for depression, in this way initiating new and immense challenges for the development of new drugs. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis


Epidemiologische studie van hartfalen (acuut gedecompenseerd en chronisch ahrtfalen); prevalentie, behandeling en prognose in Lumumbashi, Congo. Universiteit Hasselt Abstract: Hartfalen komt vaak voor. Ondanks de rijke ondergrond, is Lubumbashi een land met lage inkomens waar de totale bevolking leeft van minder dan een dollar per dag, waar er 0,5 ziekenhuis per 100.000 is en waar de bevolking blootgesteld is aan een belangrijke vervuiling door zware metalen uit de mijnbouw bedrijven. Een onderzoek naar het epidemiologische patroon van hartfalen in deze bijzondere stad blijkt belangrijk te zijn. - Om de diagnostische en therapeutische benaderingen uit de dagelijkse praktijk van Lubumbashi ziekenhuizen te beschrijven - Voor het beoordelen van de ziekenshuis-opnames en ontslagen van patiënten met hartfalen en om hun toekomstkansen te onderzoeken. Organisaties: • Fysiologie


Periotale celtherapie voor de behandeling van neurofibromatosis type-1 gerelateerde pseudoartrose KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties:

• Labo voor Onderzoek van Neurofibromatose

Onderzoekers: • Hilde Brems • Eric Legius • Carlijn Brekelmans

Een moderne neurowetenschappelijke benadering van chronische spinale pijn : pijn neurowetenschappen onderwijs gecombineerd met cognitie gerichte motor control opleiding Universiteit Gent Abstract: In dit Project wil men een moderne neurowetenschappelijke benadering van chronische spinale pijn implementeren. Het hoofddoel is de effectiviteit van de moderne neurowetenschappelijke benadering van chronische spinale pijn versus evidentie-gebaseerde kinesitherapie voor het reduceren van pijn en disfunctioneren bij Vlaamse patiënten met CSP te onderzoeken Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Lieven Danneels

Studie naar de neurale substraten van auditieve sociale signalen tijdens taalverwerving gebruik makend van fMRI in het zebravinken-model. Universiteit Antwerpen Abstract: Zebravinken zijn een veelgebruikt dierenmodel voor de studie van taalverwerving. Zowel mensen als zebravinken kennen namelijk een gevoelige periode voor taal- en zangverwerving. In dit project worden deze zangvogels gebruikt voor de studie van de link tussen sociale context en taalverwerving. De perceptie van auditieve sociale signalen tijdens en na de sensitieve periode voor zangverwerving wordt bestudeerd. Door gebruik te maken van functionele MRI worden hiervoor de neurale substraten van de perceptie van zang met verschillende sociale context onderzocht. Vervolgens wordt gekeken hoe deze gemoduleerd worden door de sociale omgeving. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Lisbeth Van Ruijssevelt

Verbetering van het geheugen functie na profylactische craniale bestraling ( PCI ) door het vermijden van de hippocampus Universiteit Gent Abstract: Het consortium wil een fase III gerandomiseerde klinische studie uitvoeren ter klinische validatie van HA-PCI bij patiënten met kleincellig longcarcinoom. Daarenboven zal de klinische validatie van HA-PCI een aanzet geven tot de profylactische bestraling van hersenmetastasen bij andere kankerpatiënten met een hoog risico op hersenmetastasen, zoals patiënten met lokaal gevorderde niet-kleincellige longkanker. hoog-risico borstkankerpatiënten en patiënten met primaire hersentumoren. Organisaties: • Vakgroep Radiotherapie en Experimenteel Kankeronderzoek

Onderzoekers: • Yolande Lievens

Informatieavond over de stage voor apothekers 26/9/2013 Vrije Universiteit Brussel Abstract: Informatieavond over de stage voor apothekers georganiseerd door de faculteit geneeskunde VUB 26/9/2013 Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis

Onderzoekers: • FRANCIS PUTTEMANS • YVETTE MICHOTTE

Onderzoeksovereenkomst tussen BSC International en Universiteit Hasselt betreffende de 'CrossBoss & Hybrid registry' studie Universiteit Hasselt Abstract: Om het hart zelf met bloed te voorzien, zijn er verschillende coronaire bloedvaten aanwezig. Helaas geraken deze bloedvaten vaak vernauwd, enerzijds omwille van genetica, anderzijds door onze Westerse levensstijl. Het proces hiervoor verantwoordelijk is atherosclerose. Om deze bloedvaten te heropenen wordt vaak percutane coronaire interventie (PCI) uitgevoerd, een techniek waarbij speciale draden, ballonnen en stenten (metalen of polymere tube-achtige structuren) worden gebruikt. Echter, sommige types van deze verstoppingen zijn moeilijker te openen via PCI. Deze worden chronische totale occlusies (CTO) genoemd. In de laatste jaren is er al veel vooruitgang geboekt in het veld van CTO PCI (speciale CTO materialen en technieken, bv. voerdraden, ballonnen, etc.). Desalniettemin blijven cardiologen terughoudend voor het heropenen van CTO's, hetgeen dikwijls te wijten is aan de technische moeilijkheden die zich voor doen tijdens deze procedures. Dit leidt tot suboptimale succespercentages wereldwijd (±70-80%), ondanks deze vele innovaties. Om deze succespercentages te verhogen is er een hybride behandelingsalgoritme ontwikkeld, aan de hand van technieken en materialen (bv. CrossBoss, Stingray; Bridgepoint Medical, Inc.) reeds voorhanden. Gebaseerd op verschillende karakteristieken van de CTO wordt er een bepaalde strategie gekozen, aan de hand van dit algoritme. Met behulp van de RECHARGE studie willen we de efficiëntie, effectiviteit en veiligheid van dit hybride algoritme valideren alsook de effectiviteit van het CrossBoss en Stingray systeem. Om dit te doen, zal prospectieve, nietgerandomiseerde data verzameld worden in de vorm van een register. Hierin wordt data verzameld betreffende de demografie van de patiënt, de CTO karakteristieken, de procedure en de uitkomst. Verschillende Europese centra (België, Nederland, Verenigd Koninkrijk en Frankrijk) zullen deelnemen in deze studie. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Joseph DENS

Systeem xc- als aangrijpingspunt voor de ontwikkeling van nieuwe neuroprotectieve behandelingen: focus op de ziekte van Parkinson en zijn psychiatrische co-morbiditeiten Vrije Universiteit Brussel Abstract: Systeem xc- of de cystine/glutamaat antiporter is een gliale transporter die één molecule cystine opneemt in ruil voor een intracellulair glutamaat molecule. Cystine wordt intracellulair gereduceerd tot cysteine, een bouwblok van het belangrijke antioxidans glutathion. Activatie van systeem xc- kan dus resulteren in bescherming tegen oxidatieve stress maar zal tegelijkertijd resulteren in verhoogde extracellulaire glutamaat concentraties die mogelijks toxisch zijn. Zowel oxidatieve stress als glutamaat toxiciteit zijn belangrijke factoren in de pathogenese van neurologische aandoeningen. Recent hebben we systeem xc- gekarakteriseerd als een mogelijks interessant en innovatief aangrijpingspunt voor de behandeling van de ziekte van Parkinson. In deze studie hebben we aangetoond dat muizen die deficiënt zijn voor systeem xc- beschermd zijn tegen neurodegeneratie geïnduceerd door 6-hydroxydopamine. Binnen dit project zullen we andere muismodellen voor de ziekte van Parkinson, gebaseerd op een verschillend werkingsmechanisme, aanwenden om na te gaan of voorgaande resultaten bevestigd kunnen worden en niet toxine-afhankelijk zijn. Bovendien zullen we onderzoeken wat het mechanisme is dat zorgt voor bescherming van deze systeem xc--deficiënte muizen in modellen voor de ziekte van Parkinson. Tenslotte zal onderzocht worden of een verlies van systeem xc- ook beschermt tegen twee belangrijke psychiatrische comorbiditeiten van de ziekte van Parkinson, namelijk depressie en angst. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis • Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie


De pathogene rol en het therapeutisch potentieel van adulte neurogenesein transgene muismodellen voor de ziekte van Alzheimer: een multi-opoelktrode array studie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Groep Biomedische Wetenschappen • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • An Schreurs

STRENGTH: Epigenetische, omgevings- en genetische factoren in het ontstaan van motorneuronziekte. KU Leuven Abstract: Amyotrofische laterale sclerose (ALS) is een fatale neurologische aandoening die aanleiding geeft tot progressieve spierzwakte. De meeste patiënten sterven hieraan binnen drie jaar na het ontstaan van de eerste symptomen, omdat de ademhalingsspieren te zwak worden. ALS treft ongeveer 1 op 300 mensen en er zijn in Europa op dit moment ongeveer 50000 patiënten. Het is een gevreesde diagnose en een frequente reden voor vraag naar euthanasie of geassisteerde zelfdoding. Het vinden van een behandeling die de ziekte vertraagt, of stopt of omkeert is een prioriteit, maar het ontwikkelen van nieuwe behandelingen wordt bemoeilijkt door een gebrek aan kennis over de ontstaansmechanismen en de neiging om ALS als één ziekte te beschouwen.Het doel van STRENGTH is om factoren te identificeren die: het risico om ALS te krijgen, de beginleeftijd en de snelheid van ziekteprogressie bepalen. Om dit te doen zal een nieuwe benadering gehanteerd worden:Subgroepen van ALS zullen geïdentificeerd worden aan d Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Wim Robberecht • Philip Van Damme

Geluidswerking voor gecombineerde cochlear implantaat en akoestische stimulatie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Tom Francart • Dimitar Spirrov

Preclinical Parkinson research KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • N. N. • Anke Van der Perren

Studie van de pathofysiologische rol van alfa-synucleïne aggregatie en propagatie in knaagdierhersenen met behulp van virale vectortechnologie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt

De laterale bovenste olijfkern als tijdmachine voor de ruimtelijke localisatie van geluidstransienten. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract

Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie


Het mechanisme van mutant C9orf72 in de pathogenese van Amyotrofische Lateraal Sclerose/Frontotemporale kwab Degeneratie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Wim Robberecht • Philip Van Damme

Het axongeleidend efrine systeem in Amyotrofische Lateraal Sclerose. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


De rol van het efrinesysteem in Amyotrofe Laterale Sclerose (ALS). KU Leuven Abstract: Amyotrofe laterale sclerose ( ALS ) is een ziekte van de motorische zenuwen die leidt tot spierzwakte en atrofie. De ziekte is snel progressiefen fataal na drie tot vijf jaar. We hebben eerder aangetoond dat de expressie van de receptor EphA4 de ernst van ALS beïnvloedt: het blokkeren van EphA4 vertraagt de motor neuron degeneratie in ALS terwijl een verhoogde aanmaak van deze receptor de ziekte erger maakt. Het blokkeren van deze receptor vormt een mogelijke therapeutische strategie voor de behandeling van ALS. In het huidige project willen we het mechanisme, via welke EphA4 het ziekteproces van ALS beïnvloedt, onderzoeken. Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


Verbetering van de algemene levenskwaliteit van ALS-patienten en hun omgeving. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


Investigation of the pathogenic mechanism underlying FTLD/ALS induced by hexanucleotide repeats in C9orf72 using fruit flies (Drosophila melanogaster). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Philip Van Damme • Elke Bogaert

C9orf72GGGGCC repeat expansion mutations in ALS: an international gene expression study. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


Inductie van plasticiteit in de volwassen hersenschors van primaten door stimulatie van de area ventralis tegmentalis. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel

FMRI-gedefinieerde lichaam-selectieve regios in de makaak visuele cortex: kenmerkselectiviteit en contributie tot lichaamsherkenning. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Rufin Vogels

Onderzoek van cognitieve controle door middel van fMRIgecombineerd met artificiele controle van neurale signaalverwerking dmv de DREADD (designer receptorexclusively activated by designer drug) methode bijrhesus apen KU Leuven Abstract: The research project is using a new and remarkableneuro-modulatory method concurrent with functionalmagnetic resonance imaging to study the cognitivecontrol system in monkeys. The method allows a remotecontrol of neuronal signaling with high cellular specificityand high spatial resolution and is very promising for bothfundamental and clinical neuroscience. Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • Puiu Balan

Neurologische correlaten van somatosensorischestoornissen in het bovenste lidmaat na eencerebrovasculair accident KU Leuven Abstract: This project is a collaboration between the fields ofrehabilitation sciences (G Verheyden, H Feys),experimental neurology (V Thijs) and radiology (SSunaert). It is lead by the department of rehabilitationsciences and hence, we have chosen the panel of healthsciences. Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Alice Nieuwboer • Geert Verheyden

CNS Delivery of the secreted amyloid precursor protein ectodomain APPsa: effects on brain psychology an therapeutic potential for Alzheimer's disease KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Departement Menselijke Erfelijkheid

Onderzoekers: • Antonius Roebroek

Identificatie van recessieve genen en netwerken voor Charcot-Marie-Tooth neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van mijn project is de moleculaire basis van autosomale recessieve Charcot-Marie-Tooth (ARCMT) neuropathieën beter te begrijpen door de identificatie van nieuwe causale genen. Dit wordt verwezenlijkt door het combineren van exome sequencing en bioinformatica met intra- en inter-familiale homozygosity mapping, haplotype sharing en koppelingsanalyse. Ik bestudeer een grote collectie van ARCMT families met gedocumenteerde verwantschap en/of geografische of etnische clustering, wat het vinden van genen vergemakkelijkt. De gevonden genen kunnen nieuwe pathomechanismen van neurodegeneratie aantonen of kunnen het belang van de reeds gekende nog versterken. Daarnaast biedt deze studie de gelegenheid tot een verbeterde moleculaire diagnose, prognose en ziektepreventie en kunnen potentiële doelwitten voor geneesmiddelen worden gevonden om de ziekte te behandelen. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Onderzoek naar de ziekte mechanismen veroorzaakt door HSPB1 en HSPB8 mutaties in iPSC afgeleide motorische neuronen van Charcot-Marie-Tooth patiënten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën


Ontrafelen van de nucleaire functie van tyrosyl-tRNA synthetase en zijn link met het dominant-intermediaire type C van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Het definiëren van fMRI resting state netwerk wijzigingen en perfusie abnormaliteiten in een muis model van de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Ines Blockx

Expressie van het translocator proteïne in modellen voor verworven epilepsie: Janus met de twee gezichten?

Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)


Ontrafelen van de moleculaire architectuur van perifere zenuwen - een "systems genetics" benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit projectvoorstel is het begrip van de moleculaire architectuur van perifere zenuwen te vervolledigen door de moleculaire basis van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth te ontrafelen. We zullen "omics"-technologieën gebruiken voor het bestuderen van patiënten en modelorganismen (gist, Drosophila, muis). Hierbij concentreren we ons op de identificatie van causale en modificerende CMT-genen en de regulerende netwerken waarin deze betrokken zijn. Aan de hand van onze uitgebreide datacollectie zullen we de mechanistische en systemische basis trachten te verklaren van zowel homeostase als dysfunctie van de perifere zenuw. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Identificatie en functionele karakterisatie van varianten in microRNA genen van belang bij epileptische encefalopathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Tijdens mijn doctoraat zal ik de rol van microRNAs in epileptische encefalopathieën onderzoeken. Epileptische encefalopathieën zijn een subgroep van de epilepsieën waarbij patiënten een vroege aanvangsleeftijd en een slechte uitkomst hebben. De patiënten ontwikkelen een verstandelijke beperking en zijn niet behandelbaar met de huidige antiepileptica. Meer en meer bewijs toont aan dat microRNAs een rol hebben in het pathomechanisme van epilepsie. De hypothese van mijn project is daarom dat varianten in microRNAs de oorzaak kunnen zijn van epileptische encefalopathie. Om dit te onderzoeken zal ik varianten in microRNA genen screenen in een cohorte van patiënten met epileptische encephalopathieën. Daarna zal ik de varianten (en de microRNAs) opvolgen met behulp van een uitgebreide functionele karakterisatie. Dit zal leiden tot een beter inzicht in de pathomechanismen van de epileptische encefalopathieën en hopelijk tot de ontdekking van nieuwe manieren om deze aandoeningen te behandelen. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Jurgen Del-Favero • Peter De Jonghe • Jolien Roovers

Ontrafelen van de nucleaire functie van tyrosyl-trna synthetase en zijn link met het dominant-intermediaire type C van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. Universiteit Antwerpen Abstract: Aminoacyl-tRNA synthetasen zijn essentiële enzymen, die de precieze translatie regelen van genetische informatie naar proteïnes. Mutaties in vier ervan leiden tot verschillende subtypes van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT), de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie. Wij hebben vastgesteld dat dominant-intermediaire CMT type C (DI-CMTC) wordt veroorzaakt door genetische afwijkingen in tyrosyltRNA synthetase (YARS). Het is een uitdaging om te begrijpen hoe mutaties in dit primordiale enzym specifiek leiden tot neuronale degeneratie. Om inzicht te verwerven in de pathologie van de ziekte, ontwikkelden we een Drosophila DI-CMTC model, dat succesvol meerdere typische kenmerken van CMT-pathofysiologie recapituleert. Hier zullen we dit model gebruiken als een functioneel platform om de hypothese te valideren dat de neuronale toxiciteit van YARS wordt uitgeoefend in de nucleus, waar DI-CMTC mutaties interfereren met een buiten-translationele functie van dit eiwit. Ondersteund door veelbelovende preliminaire data, zullen we verschillende "omics"-technologieën combineren om regulerende netwerken en pathways van neurotoxiciteit te identificeren, die worden geactiveerd door de DI-CMT mutaties in de nucleus. Onze bevindingen zullen bijdragen tot een beter begrip van de fundamentele rol van tRNA synthetasen in de biologie van het organisme, zullen mechanistische inzichten leveren in de neurodegeneratieve processen geassocieerd met DI-CMTC en andere aandoeningen met een gemeenschappelijke etiologie, en zullen de weg vrijmaken voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingswijzen voor CMT-patiënten. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Albena Jordanova • Sven Bervoets

Inzicht in de gemeenschappelijke moleculaire netwerken van neurologische ontwikkelingsstoornissen via de studie van het ANK3 gen. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van dit project is om inzicht te verkrijgen in hoe variatie in het ANK3 gen leidt tot een verscheidenheid aan neurologische ontwikkelingsstoornissen. Recent werden in een artikel van onze groep ANK3 mutaties beschreven die leiden tot autisme, ADHD en cognitieve problemen in een patiënt en tot een verstandelijke beperking en gedragsproblemen in een andere familie. ANK3 werd eerder ook gelinkt aan schizofrenie en bipolaire stoornis. Dit project zal uiteindelijk leiden tot een verbeterd inzicht in de gemeenschappelijke moleculaire mechanismen die ten grondslag liggen aan de verschillende neurologische ontwikkelingsstoornissen. Organisaties: • Cognitieve Genetica (COGNET)

Onderzoekers: • Frank Kooy • Ilse van der Werf

VIB-Ophelderen van de causale SORL1 varianten en hun bijdrage aan de ziekte van Alzheimer bij de Vlaams-Belgische bevolking. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds SAO. UA levert aan SAO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. De ziekte van Alzheimer (AD) is de meest voorkomende vorm van dementie. Deze ongeneeslijke neurodegeneratieve ziekte heeft een genetisch complex overervingspatroon. Variaties in het SORL1 gen zijn een belangrijke risicofactor voor AD. Eerder konden wij een genetische associatie

aantonen met veel voorkomende SORL1 variaties (SNPs) in een Vlaams-Belgische studie populatie. In dit onderzoeksproject willen we deze genetische risicofactor verder in kaart brengen door de ziekteveroorzakende variaties te identificeren. We beogen om de juiste bijdrage, effect grootte en functionele rol van veel voorkomende en minder voorkomende genetische SORL1 variaties in AD te ontrafelen. Dit zullen we doen door eerst de SNP associatie uit te breiden a.d.h.v. het genotyperen van meerdere genetische variaties in een uitgebreide Vlaams-Belgische populatie van Alzheimer patiënten en neurologisch gezonde individuen. We zullen de variaties, die beschreven zijn in de replicatie fase van het grootschalige IGAP (International Genomics of Alzheimer's) Project, verder uitbreiden. Ten tweede zullen we een hoog technologische re-sequenerings assay ontwikkelen om het volledige allelische spectrum aan variaties in dit gen te ontdekken. Alzheimer patiënten die drager zijn van de geassocieerde SORL1 haplotypes (zowel patiënten met latere aanvangsleeftijd als familiale patiënten met een vroege aanvang voor 65 jaar) zullen hierbij gesequeneerd worden met deze assay. Ten derde zullen we het actiemechanisme van nieuwe genetische SORL1 variaties in AD onderzoeken, door het effect te bepalen op SORL1 transport en verdere verwerking van het amyloide eiwit in celsystemen. Dit project zal bijdragen tot onze kennis van de AD pathogenese en verdere aangrijpingspunten vormen voor vroege biomerkers en gerichte therapeutische strategieën. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Karolien Bettens

VIB-Transcriptoom genetica van Alzheimer dementie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds SAO. UA levert aan SAO de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Kristel Sleegers

VIB-Rol van het RNA metabolisme in de ziekte Charcot-Marie-Tooth veroorzaakt door mutaties in HSPB1. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ABMM. UA levert aan ABMM de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën

Onderzoekers: • Delphine Bouhy

VIB-Chemisch genetische screen voor kandidaat-geneesmiddelen die CMT-geassocieerde fenotypes tenietdoen in Drosophila. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds ABMM. UA levert aan ABMM de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Studie van de interactie tussen synaptisch verlies, neuro-inflammatie en amyloid pathologie in muismodellen voor de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Alzheimer is de meest voorkomende vorm van dementie met een hoge prevalentie bij bejaarden. Amyloid pathologie en inflammatie, die toxische effecten veroorzaken t.h.v. de synapsen, zijn potentiële drijfkrachten achter deze ziekte. Het is van cruciaal belang meer inzicht te verwerven in deze vroege gebeurtenissen om de mechanismen achter de ziekte van Azheimer beter te begrijpen. In dit project focussen we ons op de interactie tussen synaptisch verlies, amyloidosis en inflammatie door gebruik te maken van rust-status functionele MRI in een muismodel voor amyloidosis. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Marleen Verhoye • Disha Shah

Chemo-zintuiglijke codering gemoduleerd door STDP en Dynamische I/O-transfer functie van in vivo corticale neuronen. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering


Geïntegreerde omics- studies van de frontotemporale lobaire degeneratie en gerelateerde ziekten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds GSKE. UA levert aan GSKE de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Marc Cruts • Ilse Anne-Maria Leo Gijselinck

Expressie van het translocator proteïne in temporaal kwab epilepsie: Janus met de twee gezichten? Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds GSKE. UA levert aan GSKE de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)


Van activatieplek tot meta-analyse map: informatie integratie van beeldvormingsstudies Universiteit Gent Abstract: Het belangrijkste doel van het project is om de bestaande coördinaat-gebaseerde meta-analyse methoden voor fMRI data aan te passen aan een informatieve set van meta-analyse maps, gebruik makend van schattingen voor effectgroottes. Bovendien zullen we procedures ontwikkelen voor het diagnosticeren en corrigeren van publicatie bias omdat deze momenteel niet beschikbaar zijn voor coördinaat-gebaseerde meta-analyse. Organisaties: • Vakgroep Data-analyse

Onderzoekers: • Beatrijs Moerkerke • Ruth Seurinck

Trainingsgerelateerde veranderingen in cognitieve vaardigheden en neurale plasticiteit bij kinderen met traumatisch hersenletsel Universiteit Gent Abstract: Geheugenproblemen bij kinderen met traumatisch hersenletsel (TBI) hebben een grote impact op het dagelijks leven van het kind. We zullen onderzoeken of een trainingsprogramma cognitie kan verbeteren. Met behulp van medische beeldvormingstechnieken zullen we onderzoeken of veranderingen in cognitie worden ondersteund door modulaties in structurele connectiviteit. Onze bevindingen kunnen leiden tot de ontwikkeling van betere behandelingsstrategieën. Organisaties: • Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie

Onderzoekers: • Karen Caeyenberghs

Ontwikkeling van een screening-algoritme voor de zwangerschapsduur hypertensieve ziekte en intra-uteriene groeivertraging door 'niet-invasieve maternale cardiovasculaire profiling' Universiteit Hasselt Abstract: Achtergrond: Zwangerschapsvergiftiging (Preeclampsie) is wereldwijd de belangrijkste zwangerschapsgerelateerde aandoening, die zich bij 3-5 % van de zwangeren voordoet. Heden bestaat er geen screeningsmethode of diagnostische methode tijdens de eerste weken van de zwangerschap. Enkel wanneer de symptomen zich manifesteren, kan er een conclusie gemaakt worden. Op dit punt zijn cardiovasculaire aanpassingen reeds gebeurd en is er sprake van irreversibele schade aan de organen en bloedvaten. De enige optie om de gezondheid van moeder en kind te vrijwaren, is de geboorte van het kind. Een eerste trimester screening en een vroegere identificatie van zwangerschapsvergiftiging is sterk aanbevolen in de medische wereld. Doel: Mijn doctoraatsproject is erop gericht om een vroege, niet-invasieve screeningsmethode te ontwikkelen die gebruikt maakt van impedantie cardiografie (ICG), elektrocardiogram (ECG)-Doppler echografie en bio-impedantie in vrouwen die 12 weken en 20 weken ver zijn in de zwangerschap. De combinatie van deze technieken zorgt voor een geïntegreerde cardiovasculaire evaluatie van het moederlijk hart, slagaders en aders. Methode: Alle zwangere vrouwen met een gestatie van 12 weken worden geïnformeerd over de studie tijdens hun routine consultaties in het ziekenhuis. Alle geïncludeerde vrouwen op 12 weken komen terug rond 20 weken. Zowel op 12 als op 20 weken worden de 3 metingen gedaan: ICG, ECG-Doppler echo en bio-impedantie. Bij de geboorte wordt de gestationele uitkomst bekeken en gecategoriseerd in ongecompliceerde zwangerschap (UP), gestationele hypertensie (GH), preeclampsie (PE) of intra-uteriene groei retardatie (IUGR). Preliminaire resultaten: In een preliminaire studie van onze onderzoeksgroep werden 242 zwangere vrouwen gemeten rond 12 weken, gebruikmakend van ICG en ECG-Doppler echografie. Deze resultaten toonden hogere bloeddrukken en lagere 'aortic flow' parameters in vrouwen met GH of PE. Conclusie: Maternale cardiovasculaire functie in de eerste zwangerschapstrimester verschilt tussen ongecompliceerde zwangerschappen en zwangerschappen die zich uiteindelijk zullen uiten in GH, PE of IUGR. Het aantal gecompliceerde zwangerschappen in deze preliminaire studie waren te laag, waardoor de studie op een grotere populatie moet getest worden om de resultaten te versterken. Na afloop van de studie kan een screeningsalgorithme opgesteld worden dat getest kan worden in verschillende centra. Organisaties: • Fysiologie

Onderzoekers: • Wilfried GYSELAERS

"YES, I DRIVE" : project voor jongvolwassenen met een autismespectrumstoornis (ASS) ter bevordering van het leren autorijden en van het veilig deelnemen aan het gemotoriseerde verkeer. Universiteit Hasselt Abstract: Het "YES, I DRIVE"-project beoogt de integratie van jonge volwassenen met ASS te bevorderen door 1) een geschikte rijvaardigheidstraining te ontwikkelen zodat de drempel om te leren autorijden verlaagt, de kostprijs door het langzame leerproces verkleint en de voorbereiding voor het reguliere praktische rijexamen geoptimaliseerd wordt; en 2) een betekenisvol adviessysteem over hun rijgeschiktheid tot stand te brengen zodat zij als veilige bestuurders participeren aan het gemotoriseerde verkeer. Organisaties: • Verkeersveiligheid • Revalidatiewetenschappen • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Tom BRIJS • Ellen JONGEN

• Marleen VANVUCHELEN

Exploration of intravital microscopy for in vivo fluorescent imaging inbrain with applications for adult neurogenesis. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Radiofarmacie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • Guy Bormans • Uwe Himmelreich • Lina Malinouskaya

Kunnen slaapstoornissen leiden tot veranderingen in de functionele connectiviteit in muizenhersenen? Universiteit Antwerpen Abstract: Onlangs werd een duidelijke link aangetoond tussen slaapstoornissen en A depositie in de ziekte van Alzheimer. Echter, de kip-ei vraag blijft onopgelost. Met dit project willen we het effect van slaap deprivatie op functionele connectiviteit in muizenhersenen bestuderen door middel van magnetische resonantie beeldvorming. Zo zal dit project uiteindelijk de basis vormen voor toekomstig onderzoek om eerder genoemde kip-ei vraag te beantwoorden. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Jelle Praet

Het bestuderen van veranderingen in de neurovasculaire koppeling in een muismodel van de ziekte van Alzheimer: een in vivo MRI benadering. Universiteit Antwerpen Abstract: De neuro-vasculaire koppeling, essentieel voor een normale hersenfunctie, is reeds in een vroeg stadium van de ziekte van Alzheimer aangetast. In het huidige project willen we de hemodynamische koppeling en neuronale activiteit veranderingen bestuderen m.b.v. functionele magnetische resonantie beeldvorming. Vroege identificatie van deze pathologische processen is van uitermate belang voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingsstrategieën. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Ines Blockx

Gestandaardiseerde SUV kwantificatiemethoden in 18F-FDG microPET beelvorming van hersenen in ratten Universiteit Antwerpen Abstract: Een vereenvoudigde maat voor FDG-opname in preklinische PET hersenbeeldvorming dat correleert met glucose metabolisme onafhankelijk van lichaamsgewicht wordt onderzocht. Deze maat vormt een alternatief voor de bekende 'standardized uptake value' (SUV) die wel een correlatie toont met lichaamsgewicht. De maat maakt geen gebruik van dynamische beeldvorming of van overvloedige bloedafname en is daardoor geschikt voor longitudinale beeldvorming. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Jeroen Verhaeghe

Spatial awareness under attentional load in stroke patients and healthy participants Universiteit Gent Abstract: Everyday life often requires to perform several tasks in parallel. Under these conditions, our otherwise efficient system devoted to spatial processing can reveal unexpected impairments. Our project will study those multitasking situations where the concurrent processing of visually- or auditorily-presented information results in inefficient processing of the surrounding space. Both stroke patients and healthy participants will participate in this study to address the neural and cognitive mechanisms of pathological and normal spatial awareness under load. Organisaties: • Vakgroep Experimentele psychologie


Nieuwe biomerkers met een diagnostische en/of prognostische waarde voor Alzheimer in een vroeg stadium hebben. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de opdrachtgever. UA levert aan de opdrachtgever de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


Multivariate patroon analyse van semantische representaties en semantische controle KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie

Onderzoekers: • Rik Vandenberghe • Kim Van de Perre

Het gebruik van Ondersteunende Communicatie (OC) en de invloed van begeleiderkenmerken KU Leuven Abstract: Focus van de studie zijn volwassenen met een verstandelijke beperking (VB) ten gevolge van het Down syndroom en hun begeleiders. Volwassenen met een VB waarbij de oorzaak niet genetisch is vormen de controlegroep. De cliënten hebben allen een lichte tot matige VB en

gebruiken een vorm van Ondersteunde Communicatie (OC). Men schat dat ongeveer de helft van volwassenen met een VB communicatieproblemen ondervindt. OC ondersteunt hen in de dagdagelijkse communicatie en beoogt daarbij optimale participatie in de maatschappij. Huidige communicatiemodellen, zoals het Participation Model (Beukelman & Mirenda, 2005) en het ICF (WHO, 2001), beschouwen zowel cliënt- als omgevingsgerelateerde elementen als belangrijke factoren in de communicatie. een groot deel van de omgevingsfactoren bestaat uit kenmerken van de gesprekspartner. In dag- en residentiële voorzieningen voor volwassenen met een VB is de belangrijkste gesprekspartner debegeleider. Hoewel een groot aantal studies zich naar de bege Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Inge Zink • N. N.

EEG@HOME Universiteit Gent Abstract: Het doel van dit Project is de ontwikkeling van een EEG kap/headset die uitgerust is met gebruikersvriendelijke droge elektroden, en die qua design tegemoet komt aan de wensen van de gebruikers op vlak van comfort en esthetiek, zonder de functionele en technische vereisten uit het oog te verliezen. De ontwikkelde EEG kap/headset moet de registratie van hoogkwalitatieve hersensignalen toelaten. Hiertoe dient het aantal elektroden in de kap/headset moet de registratie van hoogkwalitatieve hersensignalen toelaten. Hiertoe dient het aantal elektroden in de kap/headset voldoende hoog te liggen (min. 21 posities is wenselijk) zodat klinische neurologische aandoeningen zoals epilepsie kunnen onderzocht worden. Deze EEG kap/headset kan ook thuis gedragen worden waardoor opname in het ziekenhuis voor een aantal patiënten overbodig wordt en het aantal patiënten dat kan onderzocht worden sterk toeneemt. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten


De rol van EphA4 in neuronaal herstel na ischemische beroerte KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Wim Robberecht • Robin Lemmens • Vincent Thijs • Antina de Boer

High-end, modular EEG equipment for Brain Computer Interfacing (Flanders BCI Lab). KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle

Model-gebaseerde signaalverwerking voor bilaterale cochleaire implantaten en hoorapparaten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Tom Francart • Arturo Moncada Torres

Brein-computer interfacing gebaseerd op electrocorticografie en visuelestimulatie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Flavio Camarrone

Listening effort in school-age cochlear implant users KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Astrid Van Wieringen

Opstart van een revalidatie database om de normen van MS revalidatie te verhogen: haalbaarheid, capaciteitsopbouw en proof-of-concept in het domein van oefentherapie en mobiliteit. Universiteit Hasselt Abstract: Personen met de progressieve vorm van MS vertonen over het algemeen meer beperkingen dan personen met de relapsing-remitting vorm van MS. Oefentherapie is een potentiële effectieve behandelingsmodaliteit. Ondanks de enorme toename van onderzoek in het domein van fysische revalidatie en oefenen, blijft het echter onduidelijk of gunstige effecten evenwaardig aanwezig zijn in de progressieve als in de relapsingremitting vorm van MS. Tevens is het onduidelijk in welke mate de effecten afhankelijk zijn van de ernst van de aandoening en van de interventie op zich (modaliteit, duur en intensiteit). Bovendien is het onvoldoende geweten welke uitkomstmaten voor mobiliteit er het beste zijn om

veranderingen die betekenisvol zijn voor de personen met MS te meten. De voortgang van de kennis, in het bijzonder over oefentherapie maar ook algemeen over revalidatie, is vertraagd deels omwille van vier zaken: 1) kleine proefgroepen die geen onderscheid in effecten volgens type MS of beperkingsniveau toelaten, 2) beperkte systematische beschrijving van de inhoud van de interventie (de zogenoemde 'black-box van de revalidatie), 3) inconsistent gebruik van multi-dimensionele uitkomstmaten met onvoldoende kennis over hun nauwkeurigheid en referentiewaarden van betekenisvolle verandering en 4) beperkte inspanningen om de relatie dosering-effect van verscheidene revalidatiestrategieën te bepalen. De lange termijndoelstelling is antwoorden te geven op onderzoeksvragen over de multi-dimensionele effecten van revalidatie volgens type MS en beperkingsniveau evenals over de inhoud van de interventie. Dit project betreft de voorbereiding van het oprichten van een grote gedeelde database die zal bestaan uit 1) retrospectieve data omhaling van individuele patiënten data uit gepubliceerde studies en 2) prospectieve data invoer door clinici en onderzoekers aan de hand van een revalidatie register. Dit zal onderzoekers in staat stellen om (vergelijkende) effecten van specifieke interventies en instellingen, of geschiktheid van verscheidene uitkomstmaten te onderzoeken. Uiteindelijk zal dit leiden tot verbeterende normen in MS revalidatie in de dagelijkse praktijk. Revalidatie kan een effectieve behandeling zijn om de fysieke functie bij personen met de progressieve vorm van MS te onderhouden. In tegenstelling tot medische registers, bestaat er tot op heden geen register voor revalidatie. Dit is nodig om onderzoeksvragen in grote proefgroepen te kunnen onderzoeken, welke uiteindelijk de wetenschappelijke zekerheid zullen verhogen en een impact zullen hebben op oefen/revalidatie studies in MS. Deze studiefinanciering (1 jaar durende opstart) zal ons in staat stellen om volgende aspecten te bestuderen: 1) de wettelijke reglementering van databases in Europa en de Verenigde Staten van Amerika, 2) in de praktijk uitgewerkte voorbeelden van bestaande registers, 3) de door de onderzoekers' ervaren belemmeringen en stimuli om data te delen, 4) de bereidwilligheid van clinici en mogelijkheid om data te leveren in het register, 5) betrokkenheid van experts om in werkgroepen samen uitkomstmaten en een classificatie systeem der behandelingen voor het register te identificeren. Proof-of-concept studies zullen uitgevoerd worden in het domein van oefentherapie en mobiliteit. Consultatie van onderzoekers en clinici zullen tijdens conferenties en ondersteunende internationale revalidatie organisaties plaatsvinden. Een platform zal ontwikkeld worden voor informatie en communicatie. Dit project kan in het komende jaar informatie verwerven betreffende de effectiviteit van oefentherapie bij personen met de progressieve vorm van MS. In een langer perspectief, kan dit project tevens leiden tot gedetailleerde wetenschappelijk gebaseerde richtlijnen over fysische revalidatie, gevolg door andere domeinen daar zijnde ergotherapie, logopedie en cognitieve revalidatie. Organisaties: • Revalidatiewetenschappen • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Peter FEYS • Ilse BAERT

De effecten van oculomotor omscholing op de functie van de bovenste en onderste ledematen bij progressieve MS. Een proof-of-concept studie van de International Progressieve MS Alliantie. Universiteit Hasselt Abstract: Zo'n twee derde van de personen met Multiple Sclerose (MS) vertoont ataxie. Personen met ataxie hebben traditioneel last van verschillende symptomen zoals een spiertremor, ongecoördineerde oog-, hand-, en voetbewegingen, problemen met balans en wandelvaardigheid. Aangezien medicatie en operatie hier slechts een beperkt effect op hebben, wordt personen met ataxie meestal revalidatie voorgeschreven. De bovengenoemde symptomen veroorzaken vaak moeilijkheden met lezen, objectmanipulatie en het ontwijken van obstakels. Deze problemen worden mogelijks veroorzaakt door de pijlsnelle, ongecoördineerde oogbewegingen die personen met ataxie onbewust maken, waardoor ze geen nauwkeurige oogbewegingen naar stilstaande en bewegende objecten kunnen maken. Dit kan ervoor zorgen dat objecten niet scherp worden waargenomen en visuele feedback niet optimaal kan worden gebruikt. Visuele feedback speelt nochtans een cruciale rol in de bewegingsplanning van arm- en voetbewegingen. In andere patiëntengroepen met ataxie werd reeds aangetoond dat onnauwkeurige oogbewegingen resulteren in een verminderde controle van arm- en voetbewegingen. Verschillende onderzoekseenheden hebben echter aangetoond dat in bepaalde patiëntenpopulaties oogbewegingscontrole kan worden 'hertraind' en dat dit kan leiden tot een verbeterde balans en wandelvaardigheid. Het huidige project wil enerzijds nagaan in welke mate personen met MS een achteruitgang vertonen in dagelijkse activiteiten zoals wandelen, balanceren, reiken en lezen. Anderzijds willen we onderzoeken of 4-wekendurende oogbewegingstraining deze vaardigheden kan verbeteren. Hiervoor zullen er 30 personen met MS, die de typische symptomen van ataxie vertonen, onderzocht worden. Oorspronkelijk zullen de oogbewegingen worden geregistreerd terwijl ze bovengenoemde taken uitvoeren. Vervolgens zullen de proefpersonen willekeurig worden onderverdeeld in een trainingsgroep en controlegroep. De trainingsgroep zal bovenop zijn normale therapie een 4-wekendurende oogbewegingstraining volgen, terwijl de controlegroep enkel de normale therapie verderzet. Het trainingsprogramma zal worden begeleid met een DVD en handboek en is bijgevolg eenvoudig thuis uit te voeren. Na 4 weken volgt er tenslotte een vergelijking om na te gaan of de trainingsgroep beter presteert op de functionele taken dan de controlegroep. Deze studie is de eerste die het verband tussen oogbewegingscontrole en de uitvoering van dagelijkse activiteiten systematisch zal onderzoeken bij personen met MS en kan bijgevolg belangrijke inzichten verschaffen voor de juiste en veilige uitvoering van deze activiteiten. Daarenboven zal worden nagegaan of deze oogbewegingscontrole kan worden geoptimaliseerd via thuistraining om zo de levenskwaliteit en zelfstandigheid van personen met MS te verbeteren. Bij positieve resultaten kan deze trainingsstudie leiden tot een grotere vervolgstudie. Organisaties: • Revalidatiewetenschappen • Biomedisch Onderzoeks Instituut

Onderzoekers: • Peter FEYS

Improving Children's Auditory Rehabilitation (iCARE) KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Wim Van Petegem • Astrid Van Wieringen

• Lina Xue

Gehoorscreening gebaseerd op spraak-in-ruis perceptie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Sam Denys

B-arrestin regulatie van G proteine-gekoppelde receptor (GPCR) functie inde ziekte van Alzeimer KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Neurodegeneratieve Ziektes

Onderzoekers: • Bart De Strooper • Amantha Thathiah • Elisabeth Rossaert

Fysiologische functie van BACE2 in de hersenen en evaluatie van potentiële bijwerkingen van de crossremming van BACE2 door BACE1 remmers KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium Neurodegeneratieve Ziektes

Onderzoekers: • Bart De Strooper • Iryna Voytyuk

Lichtbladmicroscopie. Universiteit Antwerpen Abstract: In het kader van dit project wordt een whole-brain imaging methode tot stand gebracht om de verspreiding van neurodegeneratieve proteïne aggregaten op te volgen. Hiervoor zullen we gebruik maken van moderne klaringstechnieken, geavanceerde lichtmicroscopie en bio-image informatics. Organisaties: • Laboratorium voor celbiologie en histologie

Onderzoekers: • Winnok De Vos

Opsporen van nieuwe genen als oorzaak van gecombineerde OXFOS deficiënties Universiteit Gent Abstract: Dit project heeft als doel nieuwe genetische defecten te ontdekken bij patiënten met OXFOS deficiënties. Dit zal verwezenlijkt worden aan de hand van genetische analyses in een geselecteerde patiëntenpopulatie met gecombineerde deficiënties in ofwel complex I en IV ofwel I en II. Eens nieuwe varianten gevonden, zullen experimenten ter bevestiging van de pathogene aard van de mutatie uitgevoerd worden. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica

Onderzoekers: • Rudy Van Coster • Björn Menten

Klaarheid in het benevelde brein. Spatiotemporele vingerafdrukken van neurodegeneratie door middel van whole-brain microscopische beeldvorming. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IWT. UA levert aan IWT de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Laboratorium voor celbiologie en histologie

Onderzoekers: • Winnok De Vos

BioMeTIOm : Bio-Medical Applications of Incremental Forming KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Afdeling PMA

Onderzoekers: • Frank Van Calenbergh • Jozef Vander Sloten • Joost Duflou • Stefaan Nijs

Functionele circuits in het vroege auditieve systeem: structuur en functie. KU Leuven Abstract: Met dit project bestuderen we verscheidene circuits en fenomenen op niveau van de auditieve hersenstam. De belangrijkste experimentele vragen betrefen 1) de verwerking van geluiden die een waarneming van toonhoogte uitlokken; 2) de effecten van activatie van het efferent systeem - waarmee de hersenen het slakkenhuis controleren; 3) context effecten in de dorsale cochleaire nucleus; 4) gevoeligheid voor binaurale verschillen in de bovenste olijfkernen

Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie


Studie van het verband tussen#945;-synucleïne transmissie, neuroinflamn neurotoxiciteit in de hersenen van knaagdieren. KU Leuven Abstract: Inzicht in het moleculair mechanisme van neurodegeneratie in de ziekte van Parkinson (PD) kan leiden tot nieuwe mogelijkheden voor therapie. indit project zullen we ons toeleggen op het eiwit#945;-synucleïne(α-synucleïne(α-synuclein (αSYN)), dat een sleutelrol speelt in de ziekte,maar de juiste rol in normale omstandigheden en ziekte is nog niet volledig begrepen. In PD heeft men vooropgesteld dat cel tot cel transmissievan misgevouwen#945;SYN bijdraagt tot het verspreiden van synucleïnopathie in het zenuwstelsel. in dit project zullen we de transmissie en neurotoxiciteit van#945;SYN onderzoeken in ons#945;SYN ratmodel dat gebaseerd is op virale vectoren. We willen ook het verband tussen#945;SYN aggregatie, neuroinflammatie en neurotoxiciteit bestuderen in dit ratmodel. Een beter inzicht in de rol van aggregatie, transmissie en neuroinflammatie in#945;SYN-gemedieerde dopaminerge neurodegeneratie zla bijdragen tot de ontwikkeling vannbsp;nieuwetherapeutische s Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt

Neurologische biomarkers in de predictie van arm- en handfunctie en behandelingsseffecten bij kinderen met unilaterale cerebrale parese. KU Leuven Abstract: Kinderen met unilaterale cerebrale parese (CP) vertonen veel sensorische en motorische stoornissen wat leidt tot beperkingen in hun arm- en handfunctie. Heden hebben we onvoldoende inzicht in de complexe onderliggende neuropathologie en is er weinig gekend over hoe karakteristieken van het hersenletsel en hersenreorganisatie het resultaat van de behandelingbeïnvloeden. De doelstellingen van het project zijn (1) het identificeren van de neurologische biomarkers in de predictie van bovenste lidmaat functie bij kinderen met unilaterale CP, (2) het onderzoeken of beeldvormingsparameters kunnen voorspellen of kinderen een goed behandelingsresultaat behalen na intensieve therapeutische benaderingen. We zullen gebruik maken van beeldvormingstechnieken en niet-invasieve hersenstimulatie om (1) de anatomische karakterisatie van het hersenletsel met behulp vanmagnetische resonantie imaging (MRI), (2) structurele en functionele hersenconnectiviteit van het motorische en sensorische snbsp;ysteemge Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Philippe Demaerel • Hilde Feys • Els Ortibus

De organisatie en functie van het spiegelneuron systeem. KU Leuven Abstract: De ontdekking van de spiegelneuronen in de hersenen van de aap is een van de intrigerende ontdekkingen van de afgelopen jaren in de cognitieve neurowetenschappen. Deze neuronen vuren niet alleen tijdens actieve bewegingen van de aap (bijv. grijpen), maar ook tijdens het passief kijken naar gelijkaardige bewegingen die door een ander individu worden gedaan. Een gelijkaardig systeem blijkt eveneens aanwezig in de hersenen van de mens, en er is gespeculeerd dat dit systeem aan de basis ligt van een heel scala sociale eigenschappen, zoals het begrijpen van acties en intenties, imitatie, taal en ons vermogen tot empathie. Ondanks deze vele speculaties is, 20 jaar na de ontdekking van deze neuronen, de organisatie en de rol van het spiegelsysteem bij de primaat bij het begrijpen van acties, nog niet ontrafeld.In dit project zullen we de organisatie van het spiegelsysteem van de primaat op systeem niveau onderzoeken, in een vergelijkende studie. Met behulp van functionele magnetische resonant Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Koen Nelissen

Kunnen we de werking van het autistische brein verbeteren met hersenstimulatie gecombineerd met farmacotherapie op basis van oxytocine? Onderzoek naar de neurale en gedragsmatige effecten van twee beloftevolle interventie methoden. KU Leuven Abstract: Hersenonderzoek heeft de laatste jaren een sterke vooruitgang gemaakt bij het in kaart brengen van de hersengebieden en hersennetwerken die aande basis liggen van humaan sociaal gedrag.Het zoeken naar interventiemethoden die kunnen inwerken op deze hersennetwerken om sociale vaardigheden te verbeteren of te herstellen zou zeer relevant kunnen zijn in het kader van neurpsychiatrische aandoeningen die specifieke problemen vertonen in socio-communicatieve functies, zoals autisme spectrum stoornissen.Tot op heden zijn interventiemethoden voor het bewerkstelligen van neuromodulatie voornamelijk gedragsmatig van aard. Het huidige onderzoeksproject heeft als doel om een nieuwe methodiek te ontwikkelen voorhet induceren van neuromodulatie in de sociale hersennetwerken van het autistische brein.Eerste veelbelovende resultaten toonden aan dat het intranasaal toedienen van het sociale neuropeptide oxytocine socialevaardigheden kan verbeteren. Ook het toedienen van noninvasieve hersenstimulati Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Kaat Alaerts

Onderzoek naar modificatoren van C9orf72-geïnduceerde pathologie in amyotrofe lateraal sclerose (ALS) in zebravis modellen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Wim Robberecht • Bart Swinnen

Evaluatie van de rol van dopamine neuronen in de midhersenen in incentive sailence. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgroep Neurofysiologie

Onderzoekers: • Luc Lauwers • Sabrina Bruyneel • Sebastian Haesler • Joachim Morrens

Onderzoek naar het mechanisme verantwoordelijk voor mutant HSPB1 geïnduceerde perifere axonopathieën KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Ludo Van Den Bosch • Lore Pottie

Objectief en automatisch meten van spraakverstaan bij cochleair implantaten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • Tom Francart • Jonas Vanthornhout

Development of fitting procedures for patients with acoustic implants KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Jan Wouters • N. N.

Onderzoek naar ziektemechanismen van neurodegeneratie veroorzaakt door C9orf72 repeat expansies met behulp van geïnduceerde pluripotente stamcellen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)

Onderzoekers: • Philip Van Damme • Catherine Verfaillie • Sarah Debray

Het onderscheiden van hypertonie-mechanismen bij kinderen met cerebraleparese via medische beeldvorming van spieren en multidimensionale signaalverwerking: de weg naar geïndividualiseerd tonus behandeling. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Neuromotorische Revalidatie

Onderzoekers: • Katleen Desloovere • Lynn Bar-On

Therapie in cervixcarcinomen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Astrid Van Wieringen • Anouk Francisca Maria Sangen

Vetzuuroxidatie: een ongewone rol in endotheelcelproliferatie en onverwacht doelwit voor antiangiogenese therapie. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Angiogenese en Neurovasculaire Link

Onderzoekers: • Peter Carmeliet • Joanna Kalucka

3D kwantitatieve multi-weefsel beeldvorming met behulp van contrast-verbeterde nanoCT om de dynamische biologische processen van weefselvormingbeter te begrijpen.

KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Skeletale Biologie en Engineering

Onderzoekers: • Frank Luyten • Greet Kerckhofs

Neurale codering van toonhoogte in de laterale lemniscus. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Groep Biomedische Wetenschappen • Lab voor Auditieve Neurofysiologie

Onderzoekers: • Philip Joris • Mark Sayles

Evaluatie en optimalisatie van de gesproken communicatie bij jonge kinderen met cochleaire implantaten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Astrid Van Wieringen

Brain Computer Interfacing gebaseerd op de Detectie van EEG Responses in het Tijdsdomein gecombineerd met Beamforming. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Marc Van Hulle • Benjamin Wittevrongel

Opheldering van de molculaire gevolgen van inhibitie van LRRK2, een kinase betrokken in de ziekte van Parkinson KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie

Onderzoekers: • Veerle Baekelandt • Evy Lobbestael • Tina De Wit

Waarom kan het verouderende brein zich niet aanpassen aan het verouderende lichaam? KU Leuven Abstract: Met het ouder worden verslechteren de motorische vaardigheden van mensen, mede doordat de lichaamskenmerkenveranderen (zoals spieren en pezen). Het brein van ouderen is minder goed in staat zich aan deze veranderingen aan tepassen dan het brein van jongvolwassenen. Om te onderzoeken waaraan ditligt, bestudeer ik in dit project deonderliggende neurale mechanismen van het motorisch aanpassingsvermogenbij ouderen. Het verminderdeaanpassingsvermogen bij ouderen is waarschijnlijk te wijden aan het feit dat veel hersencellen van het oudere brein nietmeer functioneren, maar interessant is, dat transcraniële direct current stimulatie (tDCS) non−functionele hersencellenkan aanroepen. Daarom zal ik onderzoeken hoe tDCS kan bijdragen aan hetverbeteren van de motorischevaardigheden van ouderen. Het effect van de elektrische stimulatie zal via magnetische resonantiebeeldvormingstechnieken gevolgd worden om te begrijpen via welke neurale systemen tDCS motorische vaardighedenverbetert. Hoew Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Jean-Jacques Orban de Xivry

OPTIMALISATIE VAN HET GEHEUGEN IN HET HUMANE SYSTEM: NEUROFYSIOLOGISCHEMODULATIE VAN DE AANLERING EN CONSOLIDATIE VAN HET MOTORISCH GEHEUGEN. KU Leuven Abstract: Mensen hebben het belangrijke vermogen om informatie op te slaan. Deze functie is essentieel voor het dagelijksfunctioneren en bepaalt het vormen van onze identiteit, kennis als ook onze motorische en perceptuele vaardigheden. Deonderliggende neurofysiologische mechanismen bij het vormen en consolideren van geheugen het proces waarbijinformatie robust wordt opgeslaan zijn goed gekend. Het wordt echter zeer beperkt onderzocht hoe deze mechanismenkunnen geoptimaliseerd worden. Het doel van dit onderzoek is om de factoren te bepalen die het vormen en consoliderenvan geheugen bij mensen kunnen moduleren met het uiteindelijke doel om tools te ontwikkelen die het geheugenoptimaliseren bij zowel jongeren als ouderen. We plannen het motorisch geheugen als model te gebruiken om geheugenoptimalisatie te bestuderen gezien dit baanbrekende nieuwe inzichten kan opleveren. Meer specifiek kunnen de resultatenvan dit onderzoek in belangrijke mate nieuwe toepassingen opleveren op vlak van neuroreva Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Genevieve Albouy

Het Ontwikkelen van Smart en Selectieve Neurale Implantaten. KU Leuven

Abstract: Neurale implantaten hebben een revolutie in de behandeling van sensorische en neurologische stoornissen teweeggebracht. Cochleaire en retinale implantaten laten nu toe dat dove mensen horen en blinde mensen zien, terwijl de diepehersenstimulatie (DBS) kan worden gebruikt om een reeks van bewegingen en psychiatrische stoornissen te behandelen.Ondanks deze successen worstelen de neurale implantaten met een gemeenschappelijk probleem, dat als volgt kanworden weergegeven: 'Hoe kan stimulatie worden geoptimaliseerd om zeker te zijn dat de patiënt de meest effectievetherapie krijgt en de neveneffecten geminimaliseerd worden ?' Dit project gebruikt twee complementaire benaderingenom dit probleem te helpen oplossen: de eerste benadering is het ontwerpen en evalueren van smart neurale implantatendie biosignale feedback gebruiken om de geleverde stimulatie te optimaliseren. De tweede benadering is het ontwerpenen evalueren van selectieve stimulatiemodi die de activering van discrete neuronale po Organisaties: • Experimentele Oto-rino-laryngologie

Onderzoekers: • Myles Mc Laughlin

Hoe studenten leren: antwoorden vanuit een neurologisch-onderwijskundig onderzoeksperspectief. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit interdisciplinair onderzoeksvoorstel vertrekt van de vaststelling dat het bestaande onderzoek naar het leren van studenten in het hoger onderwijs tegenstrijdige resultaten oplevert over de manier waarop studenten studietaken verwerken (gebruik van verwerkingsstrategieën). Een belangrijke kritiek is dat het bestaande onderzoek te sterk vertrouwt op zelfrapportagetechnieken om verwerkingsstrategieën bij studenten te meten en het gebruik van directe observatiemethoden negeert. Medische beeldvormingstechnieken zijn in opmars in het studiedomein van de 'educational neurosciences' en laten toe om verwerkingsprocessen die zich voordoen tijdens het leren van studietaken rechstreeks in kaart te brengen. Samen met het gebruik van zelfrapportage-instrumenten kan het gebruik van brain-imaging technieken (zoals fMRI) als directe observatiemethode een meer comprehensief beeld opleveren van hoe studenten leren. Drie onderzoeksvragen staan centraal: (1) Wat is de neurale basis voor verwerkingsstrategieën van studenten in het hoger onderwijs? (2) Welke verbanden treden op tussen verwerkingsstrategieën gemeten via zelfrapportage en medische beeldvormingstechnieken? (3) Welke individuele verschillen treden op in het gebruik van verwerkingsstrategieën overheen verschillende vakspecifieke studietaken? Het project wordt in twee fasen georganiseerd: een pilootstudie, gevolgd door een hoofdonderzoek. In de piloot-studie worden studietaken ontwikkeld en uitgetest in vier inhoudsdomeinen en worden traditionele zelfrapportagetechnieken (hardop-denk-protocollen en een zelfrapportagevragenlijst) gebruikt om te onderzoeken hoe studenten de verschillende verwerkingsstrategieën voor verschillende studietaken gebruiken. In het hoofdonderzoek worden de verwerkingsstrategieën van de studenten in kaart gebracht via zelfrapportage en medische beeldvorming (fMRI) . De resultaten van dit project kunnen belangrijke gevolgen hebben voor zowel de theorie-ontwikkeling over verwerkingsstrategieën als voor het begrijpen van de onderliggende neurale activiteit van deze processen en hoe deze individuele verschillen adequaat gemeten kunnen worden. Organisaties: • EduBROn

Onderzoekers: • Paul Parizel • Vincent Donche • David Gijbels • Leen Catrysse

Identificatie en karakterisatie van nieuwe causale genen voor autosomaal recessieve Charcot-Marie-Tooth neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: Het doel van mijn project is de moleculaire basis van autosomale recessieve Charcot-Marie-Tooth (ARCMT) neuropathieën beter te begrijpen door de identificatie van nieuwe causale genen. Dit wordt verwezenlijkt door het combineren van exome sequencing en bioinformatica met intra- en inter-familiale homozygosity mapping, haplotype sharing en koppelingsanalyse. Ik bestudeer een grote collectie van ARCMT families met gedocumenteerde verwantschap en/of geografische of etnische clustering, wat het vinden van genen vergemakkelijkt. De gevonden genen kunnen nieuwe pathomechanismen van neurodegeneratie aantonen of kunnen het belang van de reeds gekende nog versterken. Daarnaast biedt deze studie de gelegenheid tot een verbeterde moleculaire diagnose, prognose en ziektepreventie en kunnen potentiële doelwitten voor geneesmiddelen worden gevonden om de ziekte te behandelen. Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica


Onderzoek naar de rol van schildklierhormonen in de seizoenale plasticiteit van het zangcontrolesysteem in volwassen zangvogels. Universiteit Antwerpen Abstract: Het is geweten dat veranderingen in testosteron concentraties tijdens het broedingseizoen een effect hebben op het zanggedrag van spreeuwen. Deze seizoenale neuroplasticiteit wordt echter niet alleen door testosteron bepaald. Schildklierhormonen spelen mogelijk ook een rol. Met dit project willen we onderzoeken hoe neuronale en/of systemische veranderingen in schildklierhormonen bijdragen tot de seizoenale neuroplasticiteit in spreeuwen. Eveneens willen we onderzoeken of deze schildklierhormonen een direct effect hebben op de neuroplasticiteit of dat ze eerder op een indirecte wijze de neuroplasticiteit veranderen door hun effect op de gonadale hormonen. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Jasmien Orije

Onderzoek naar het neuraal substraat van spraakontwikkeling gebruik makend van functionele MRI in het zebravink model. Universiteit Antwerpen Abstract: Zebravinken zijn een veelgebruikt dierenmodel voor de studie van taalverwerving. Zowel mensen als zebravinken kennen namelijk een sensitieve periode voor taal- en zangverwerving. In dit project worden zebravinken gebruikt voor de studie van de neurale mechanismen achter deze sensitieve periode door eenzelfde groep vogels longitudinaal op te volgen en op verschillende tijdspunten zangproductie en -perceptie te evalueren. Enerzijds zullen er zangopnames worden uitgevoerd en anderzijds in vivo functionele MRI tijdens auditieve stimulatie met verschillende soorten zang o.a. zang met verschillende sociale context. Sensori-motorisch leren in mannetjes, die leren zingen van een volwassen tutor, zal vergeleken worden met louter sensorisch leren in vrouwtjes, die niet zingen maar voor wie zang belangrijk is voor partnerkeuze. Ook het effect van sociale omgeving op zangverwerving zal onderzocht worden. Uiteindelijk kan deze studie leiden tot de identificatie van het tijdsvenster en spatiele neurale coördinaten van cruciale ontwikkelingen in de hersenen tijdens zangontwikkeling en zal zo het onderzoek van de onderliggende neurale en moleculaire mechanismen van zangontwikkeling als model voor humane taalverwerving, initiëren.

Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Lisbeth Van Ruijssevelt

Het combineren van moleculaire beeldvorming met nieuwe neuromodulatie-technieken in een proefdiermodel voor Obsessieve-Compulsieve Stoornis. Universiteit Antwerpen Abstract: In vivo moleculaire beeldvorming is een uiterst gevoelige techniek om in vivo de neuroreceptorkinetiek te bestuderen en de volledige hersennetwerkdynamiek in beeld te brengen zowel in patiënten als in kleine proefdieren. Obsessieve-Compulsieve Stoornis (OCS) is een chronische psychiatrische aandoening die ongewilde obsessieve gedachten opwekt en compulsies veroorzaakt die de geassocieerde angst tijdelijk verminderen. De prevalentie van OCS bedraagt tussen de 0.8% en 3.2% en 60% van de patiënten reageert niet op de medicatie. OCS is een zeer complexe psychiatrische stoornis die voortkomt uit een pathologisch samenspel van serotonerge (5-HT), dopaminerge (DA) en glutamaterge neurochemische disfuncties. In dit project omschrijven we 3 duidelijke doelstellingen: 1.de pathofysiologie voor OCS met behulp van een diermodel helpen ontrafelen; 2.glutamaatniveaus moduleren om een specifiekere targetselectie na te streven; 3.nieuwe neuromodulatietechnieken voor kleine proefdieren evalueren. We hebben drie werkpakketten gedefinieerd met 2 tussentijdse mijlpalen waarbij we kunnen terugvallen op een alternatieve aanpak indien nodig. Het eerste werkpakket bestaat uit het valideren van het "compulsief controlerende" diermodel d.m.v. Positron Emissie Tomografie (PET) om veranderingen in de hersenactiviteit (FDG PET), serotonine (MDL PET), dopamine (Raclo PET) en glutamaattransmissie (MRS) te visualiseren en te correleren met symptomatisch gedrag. Bij de eerste mijlpaal, na 15 maanden, zullen we alternatieve diermodellen in overweging nemen indien nodig. In het tweede werkpakket gebruiken we glutamaat-modulatoren die gekend zijn om de OCS-symptomen te verergeren ofwel te verbeteren, met als doel een meer specifieke doelregio voor neuromodulatie aan te duiden (tweede mijlpaal, halfweg). We kunnen hierbij terugvallen op de nucleus caudatus indien nodig. De vergaarde kennis (neurobiologie-WP1 en specifiekere doelregio-WP2) zal dan in een derde werkpakket worden toegepast om een behandeling met repetitieve Transcraniële Magnetische stimulatie (rTMS) te evalueren versus intra-corticale farmacologische modulatie als de gouden standaard enerzijds en Diepe-HersenStimulatie (DHS) anderzijds. SAMENVATTING: we willen multimodale en multiprobe moleculaire beeldvormingstechnieken gebruiken om de neuropathofysiologie van OCS te helpen ontrafelen met behulp van een diermodel waarin we ook nieuwe neuromodulatiebehandelingen evalueren die we hebben geminiaturiseerd voor de rat. Organisaties: • Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO)

Onderzoekers: • Steven Staelens • Stijn Servaes

Biomarkers voor synapsen neurodegeneratie in de vroege stadia van de ziekte van Alzheimer. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds de opdrachtgever. UA levert aan de opdrachtgever de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


Modulatie van Corticale Excitabiliteit in Epilepsie Universiteit Gent Abstract: Deze studie gaat de efficaciteit en het werkingsmechanisme van continue Theta Burst Stimulatie (cTBS) na in een translationele setting, in een diermodel voor corticale hyperacxitabiliteit en refractaire epilepsiepatiënten. We hypotheseren dat cTBS een effectieve anti-epilepstische behandeling is, gebaseerd op bewezen neuromodulatoire effecten in preklinisch onderzoek, een daling van de corticale excitabiliteit en een gewijzigde functionele connectiviteit van het epileptisch netwerk. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Paul Boon • Kristl Vonck • Daniele Marinazzo

Neurofysiologische relatie tussen verstoorde perceptie van geluidsintensiteit en hypofone spraakproductie bij de ziekte van Parkinson: onderzoek naar de invloed van primaire auditieve waarneming, gating en aandacht. Universiteit Gent Abstract: De spraak bij de ziekte van Parkinson (PD) wordt doorgaans gekenmerkt door een hypokinetische dysartrie. Dit projectvoorstel wil via een proefgroep van 50 PD patiënten en 50 controlepersonen nagaan in hoeverre de hypofone spraak bij PD patiënten gerelateerd is aan veranderingen in auditieve waarneming. De rol van gating en aandacht bij spraakproductie en geluidsperceptie zal bestudeerd worden. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten

Onderzoekers: • Patrick Santens

Invloed van een Helicobacter suis infectie op het ontstaan van neurodegeneratieve aandoeningen bij de mens Universiteit Gent Abstract: In dit interdisciplinair onderzoeksproject zal er nagegaan worden in welke mate en op welke manier (via welke mechanismen) een H. suis infectie de bloed-hersenbarrière en de bloed-cerebrospinaalvochtbarrière beïnvloedt en het ontstaan van neurodegeneratieve veranderingen ter hoogte van het centraal zenuwstelsel in de hand werkt. Hiervoor zal gewerkt worden met verschillende muismodellen.

Organisaties: • Vakgroep Pathologie, bacteriologie en pluimveeziekten

Onderzoekers: • Freddy Haesebrouck

Invloed van een Helicobacter suis infectie op het ontstaan van neurodegeneratieve aandoeningen bij de mens Universiteit Gent Abstract: In dit interdisciplinair onderzoeksproject zal er nagegaan worden in welke mate en op welke manier (via welke mechanismen) een H. suis infectie de bloed-hersenbarrière en de bloed-cerebrospinaalvochtbarrière beïnvloedt en het ontstaan van neurodegeneratieve veranderingen ter hoogte van het centraal zenuwstelsel in de hand werkt. Hiervoor zal gewerkt worden met verschillende muismodellen. Organisaties: • Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

Onderzoekers: • Claude Libert

Gealligneerde en via plasma biogeactiveerde nanovezelconduits voor het herstel van perifere zenuwen Universiteit Gent Abstract: Het doel van deze studie is de ontwikkeling en evaluatie van ?conduits? voor de regeneratie van perifere zenuwen via nanovezels. Bioactivatie van de conduits wordt verkregen via plasma behandeling. Na in vitro evaluatie van structurele, mechanische en cel interactieve eigenschappen, zullen geselecteerde conduits geïmplanteerd en geëvalueerd worden in ?critical size? defecten aangebracht in de nervus sciaticus bij ratten. Organisaties: • Vakgroep Toegepaste fysica

Onderzoekers: • Rino Morent

Gealligneerde en via plasma biogeactiveerde nanovezelconduits voor het herstel van perifere zenuwen Universiteit Gent Abstract: Het doel van deze studie is de ontwikkeling en evaluatie van ?conduits? voor de regeneratie van perifere zenuwen via nanovezels. Bioactivatie van de conduits wordt verkregen via plasma behandeling. Na in vitro evaluatie van structurele, mechanische en cel interactieve eigenschappen, zullen geselecteerde conduits geïmplanteerd en geëvalueerd worden in ?critical size? defecten aangebracht in de nervus sciaticus bij ratten. Organisaties: • Vakgroep Medische Basiswetenschappen

Onderzoekers: • Maria Cornelissen

Magnetische nanopartikels gebaseerde hyperthermische behandeling voor spinale metastasen Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt de ontwikkeling en het verwerven van een dieper inzicht in een therapie voor enerzijds de stabilisering van de wervelkolom en anderzijds de hyperthermische behandeling van spinale metastatische tumoren. Magnetische nanodeeltjes in huidige beencement, kunne worden geactiveerd via een extern opgewekt magnetisch veld met als doel het botcement en aldus het omringende biologisch weefsel op te warmen. Organisaties: • Vakgroep Elektrische energie, systemen en automatisering

Onderzoekers: • Luc Dupré

Magnetische nanopartikels gebaseerde hyperthermische behandeling voor spinale metastasen Universiteit Gent Abstract: Dit project beoogt de ontwikkeling en het verwerven van een dieper inzicht in een therapie voor enerzijds de stabilisering van de wervelkolom en anderzijds de hyperthermische behandeling van spinale metastatische tumoren. Magnetische nanodeeltjes in huidige beencement, kunne worden geactiveerd via een extern opgewekt magnetisch veld met als doel het botcement en aldus het omringende biologisch weefsel op te warmen. Organisaties: • Vakgroep Heelkunde

Onderzoekers: • Dirk Van Roost

Hoge resolutie fMRI in niet-menselijke primaten dat laag- en zuil-niveau benaderd KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Wim Vanduffel • N. N. • Qi Zhu

De impact van de HPG-as op veranderingen in de functionele hersennetwerken tijdens normale, versnelde en pathologische veroudering (i.e ziekte van Alzheimer). Universiteit Antwerpen Abstract: Het verouderingsproces heeft een grote invloed op vele cellulaire processen die uiteindelijk leiden tot neurodegeneratie en het aantasten van de cognitieve functies. Dit gaat gepaard met veranderingen in de functionele netwerken (bijvoorbeeld het default mode network (DMN) en haar anticorrelatie netwerk) en synaptische defecten. De belangrijkste sturingsmechanismen van het verouderen van de hersenen blijven echter grotendeels onbekend. De hypothalamus, een belangrijk structuur van de hypothalamus-hypofyse-gonadale as (HPG-as), is cruciaal voor de neuroendocriene interactie tussen het centrale zenuwstelsel en verschillende perifere functies. Deze structuur blijkt ook betrokken bij de leeftijdsgebonden neurodegeneratie. Dit suggereert dat het verouderingsproces gedreven wordt door de integratie van immuun- en hormonale reacties waarbij de hypothalamus een leidende rol vertoont. Daarnaast is er de betrokkenheid van de menopauze en de leeftijdsafhankelijke

veranderingen in HPG-as hormoonspiegels in de etiologie van de ziekte van Alzheimer (AD), de meest voorkomende vorm van dementie bij ouderen. In dit preklinische project willen we de veranderingen in het DMN en haar anticorrelatie netwerk onderzoeken met behulp van rsfMRI bij normale veroudering, versnelde en pathologische veroudering (i.e. AD). De waargenomen veranderingen in functionele connectiviteit zullen gecorreleerd worden met de verschillen in HPG-as hormoonspiegels en de neuroinflammatie. Het eerste doel van de studie is het bestuderen van de korte en lange termijn effecten van het luteïniserend hormoon (LH) en oestrogeen hormoon behandeling op het DMN en haar anticorrelatie netwerk. Onze hypothese is dat de verstoring van oestrogeen signalisatie in de hersenen na ovariëctomie gepaard gaat met een vermindering van de functionele connectiviteit, en dat deze verminderde connectiviteit (gedeeltelijk) kan hersteld worden met hormonentherapie. Het tweede doel van het project is meer inzicht verkrijgen in hoe de veranderingen van de gonadotropin-releasing hormoon (GnRH)–HPG-as receptor signalisatie tijdens pathologische veroudering (i.e. AD) leidt tot veranderingen in de functionele netwerken van de hersenen. Het derde doel is het bestuderen van de modulatie van het DMN en haar anticorrelatie netwerk in Tg2576 muizen ten gevolge van een GnRH agonist, leuprolide acetaat, die de afgifte van LH beperkt en als functie van het voorkomen van het amyloïde-ß-peptide (Aß) (oplosbaar of plaques). Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Marleen Verhoye • Michaël Belloy

Functionele en structurele connectiviteit van de hersenen in relatie tot bimanuele coordinatie in patienten met een traumatisch hersenletsel. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Stephan Swinnen

Kunnen microglia de link vormen tussen maternale immuun activatie en neuropsychiatrische stoornissen? KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Labo voor Neuronale Differentiatie

Onderzoekers: • Carlos Dotti • Annette Gärtner • Silke Smolders

Expressie van het translocator proteïne in een diermodellen voor temporale kwabepilepsie epilepsie: Janus met de twee gezichten? Universiteit Antwerpen Abstract: Epilepsie is een chronisch neurologische aandoening die ongeveer 65 miljoen mensen wereldwijd treft en een enorme impact heeft op de levenskwaliteit van de patiënt en zijn familie. Temporale Kwab Epilepsie wat geassocieerd is met psychiatrische comorbiditeiten zoals angst en depressie, is de meest ernstige en meest voorkomende vorm van verworven partiële epilepsie. Het huidig onderzoeksvoorstel zal een nieuwe hypothese bestuderen waarbij herseninflammatie en veranderingen in neurosteroiden worden gekoppeld als zijnde protagonisten gedurende de ontwikkeling van epilepsie en comorbiditeiten, een proces genoemd epileptogenese. Beide moleculaire processen zijn reeds gekend om de aanvalsgevoeligheid te wijzigingen. Echter, tot nu toe zijn deze pathways enkel afzonderlijk bestudeerd. Onze hypothese om de twee te koppelen wordt ondersteund door volgende observaties: i) het translocator eiwit (TSPO) dat gekend is als biomerker voor herseninflammatie, wordt tot overexpressie gebracht in epilepsie en ii) de belangrijkste functie van TSPO is de opname van cholesterol, de limiterende stap in het proces van de steroidogenese. Ten eerste zullen we in vivo de regionale en celspecifieke verdeling van TSPO in de hersenen tijdens de epileptogenese en de chronische periode bepalen in een rattenmodel voor verworven epilepsie. Ten tweede zullen farmacologische stoffen gebruikt worden om te interfereren met herseninflammatie en TSPO zodat het mogelijk wordt om een causale relatie te onderzoeken tussen epileptogenese en TSPO. De experimenten worden uitgevoerd door middel van translationele technieken waaronder in vivo PET beeldvorming van TSPO, gedragstesten, videoEEG opnames en histologie. Dit innovatief project zal in eerste instantie TSPO PET als een biomerker voor epileptogenese evalueren. Vervolgens zal het ons begrip over de ambigue complexiteiten gerelateerd aan herseninflammatie en neurosteroid geïnduceerde effecten op de exciteerbaarheid van de hersenen verhogen zodat potentiële associaties tussen beide pathways kunnen ontrafeld worden. Indien de vooropgestelde hypothese stand houdt, zal het onze huidige manier van denken betreffende de rol van herseninflammatie in epilepsie en psychiatrische condities beïnvloeden. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)

Onderzoekers: • Stefanie Dedeurwaerdere • Daniele Bertoglio

Ontrafelen van een nieuw pathomechanisme van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth en de therapeutische toepasbaarheid. Universiteit Antwerpen Abstract: Aminoacyl-tRNA synthetasen zijn essentiële enzymen, die de precieze translatie regelen van genetische informatie naar proteïnes. Mutaties in zes ervan leiden tot verschillende subtypes van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT), de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie. Wij hebben vastgesteld dat dominant-intermediaire CMT type C (DI-CMTC) wordt veroorzaakt door genetische afwijkingen in tyrosyltRNA synthetase (YARS). Het is een uitdaging om te begrijpen hoe mutaties in dit primordiale enzym specifiek leiden tot neuronale degeneratie. Om inzicht te verwerven in de pathologie van de ziekte, ontwikkelden we een Drosophila DI-CMTC model, dat succesvol meerdere typische kenmerken van CMT-pathofysiologie recapituleert. Hier zullen we dit model gebruiken als een functioneel platform om de hypothese te valideren dat de neuronale toxiciteit van YARS wordt uitgeoefend in de nucleus, waar DI-CMTC mutaties interfereren met een buiten-translationele functie van dit eiwit. Ondersteund door veelbelovende preliminaire data, zullen we verschillende "omics"-technologieën combineren om regulerende netwerken en pathways van neurotoxiciteit te identificeren, die worden geactiveerd door de DI-CMT mutaties in de nucleus. Verder zal de therapeutische toepasbaarheid geëvalueerd worden met een in vivo, chemische, genetische screening in Drosophila. Op deze manier zal ons DICMTC proefmodel niet enkel gebruikt worden als een genetische middel om ziektemechanismen te ontrafelen, maar ook als een preklinisch platform voor de ontdekking van medicijnen voor CMT. Onze bevindingen zullen bijdragen tot een beter begrip van de fundamentele rol van tRNA synthetasen in de biologie van het organisme, zullen mechanistische inzichten leveren in de neurodegeneratieve processen geassocieerd met DICMTC en andere aandoeningen met een gemeenschappelijke etiologie, en zullen de weg vrijmaken voor de ontwikkeling van nieuwe behandelingswijzen voor CMT-patiënten.

Organisaties: • VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica

Onderzoekers: • Albena Jordanova • Paulius Palaima

Soevereiniteit in de Belgische grondwet: de betekenis ervan in 1831 en de implicaties voor politieke participatie vandaag. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • OE Centr. Ethiek, Soc. & Pol. Filosofie

Onderzoekers: • Raf Geenens • Stefan Sottiaux

Karakterisering van de biologische effecten van progranuline in axonaledegeneratie en frontotempoorale kwabdegeneratie/amyotrofische laterale sclerose, een translationele studie KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


De rol van het mediaal temporaal stelsel bij de mens bij semantische verwerking van woorden en afbeeldingen. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Cognitieve Neurologie


MinE. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Laboratorium voor Neurobiologie (VRC)


De immunogenetische basis van progressie in multiple sclerose. KU Leuven Abstract: Personen met multiple sclerose verschillen in belangrijke mate van elkaar in de ernst en mate van progressie van de ziekte. Ons begrip van en onze mogelijkheid om ernst en progressie te voorspellen zijn momenteel beperkt en dit vormt een belangrijke uitdaging. Een beter begrip van dit belangrijke aspect van de ziekte zou de klinische zorg beter op elke individuele persoon met multiple sclerose kunnen laten afstemmen (gepersonalizeerde geneeskunde). Met deze doelstelling voor ogen combineren we in dit project klinische data over progressie en ernst van de ziekte met de immunologische handtekening, bestaande uit 38 types immuuncellen, en hetgenetisch profiel van personen met multiple sclerose die verschillen inde snelheid van progressie en de ernst van de ziekte. We zullen onderzoeken hoe het genetisch en immunologisch profiel progressie van de ziektereflecteert. Organisaties: • Laboratorium voor Neuro-immunologie

Onderzoekers: • An Goris • Adrian Liston • Ide Smets

In vivo hersenstudie van de functionele rol van de adenosine 2A en de glutamaat mGluR5 receptor in bewegingstoornissen KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming

Onderzoekers: • Koenraad Van Laere • Cindy Casteels

De rol van PDE10A bij Alcohol Verslaving: voorspelling van herval aan de hand van in vivo multimodale en translationele neuroimaging KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Nucleaire Geneesk. & Molec. Beeldvorming

Onderzoekers: • Koenraad Van Laere • Jenny Ceccarini

Stimuleren van oscillatoire activiteit in het respons inhibitie netwerkom de kritische rol van de hersengebieden betrokken bij motorische inhibitie te ontwaren

KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Bart Nuttin • Stephan Swinnen • James Coxon • Hendrika Petronella Leunissen

Training van de controle van houdings- en gangbalans bij kinderen met een hersenverlamming: associaties tussen hersenstructuur en motorisch gedrag KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit

Onderzoekers: • Katleen Desloovere • Stephan Swinnen • Pieter Meyns • Els Ortibus

Predictieve waarde van hersenletsels voor het voorkomen en de karakteristieken van cerebrale visuele inperking bij kinderen met cerebrale parese tot de leeftijd van 6 jaar. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Orgaansystemen

Onderzoekers: • Lieven Lagae • Els Ortibus

Neurale controle van oog- en grijpbewegingen naar ruimtelijke objecten KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Peter Janssen • Elsie Premereur

Prolyl oligopeptidase: partners en pathways in neuronfunctie en neurodegeneratie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Medische biochemie

Onderzoekers: • Pieter Paula Frans Van Der Veken • Anne-Marie Lambeir • Stefanie Dedeurwaerdere

De pathofysiologie van epileptische encefalopathieën: inzichten vanuit de genetica in patiënten en het in vivo modellen in zebravis en fruitvlieg. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Peter De Jonghe

Neuro Image-guided decodering van normale, versnelde en pathologische veroudering. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Peter Ponsaerts

Amyloid en slaapproblemen, een neurotoxische pas de deux tijdens het ouder worden? Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Bio-imaging

Onderzoekers:

• Anne Marie Van Der Linden

Rol van wild type en mutant small heat shock proteïne HSPB8 in axonale homeostase. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën

Onderzoekers: • Delphine Bouhy

Verstoorde endocytose in epilepsie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica

Onderzoekers: • Arvid Suls

Het ontcijferen van het moleculaire landschap van vroegtijdige Parkinson met behulp van een geïntegreerde aanpak van exome en transcriptome sequentie. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds IWT. UA levert aan IWT de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten

Onderzoekers: • Jessie Theuns • Christine Van Broeckhoven

Kleine 'heat shock' proteïnen in gezonde omstandigheden en bij ziekte. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën


Kleine 'heat shock' proteïnen in gezonde omstandigheden en bij ziekte. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk OnderzoekVlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Organisaties: • Biomolecular & Analytical Mass Spectrometry (BAMS)

Onderzoekers: • Frank Sobott

Translationeel onderzoek in neurodegeneratieve dementies en verwante ziektebeelden. Universiteit Antwerpen Abstract: Neurodegeneratieve dementie zoals de ziekte van Alzheimer en frontotemporale kwab degeneratie zullen waarschijnlijk toenemende sociale en economische gevolgen hebben voor de Europese en mondiale bevolking als gevolg van de steeds toenemende gemiddelde leeftijd van onze bevolking. Vandaag zijn doeltreffende profylactische behandelingen schaars en als zodanig vertegenwoordigen neurodegeneratieve dementies een van de belangrijkste klassen van wijdverbreide ziekten met in de ontwikkelde wereld met toenemende mortaliteit. Ons belangrijkste doel is om bij te dragen aan een beter begrip van de moleculaire basis van neurodegeneratieve hersenziekten en om deze kennis te vertalen naar de klinische praktijk. Wij plannen genoom en exoom projecten om nieuwe zeldzame, hoog penetrante mutaties, op te sporen in multiplex en nucleaire families evenals in genealogisch niet-verwante patiënten met extreme fenotypen. Het hele spectrum van variaties zal worden onderzocht d.w.z. eenvoudige DNA sequentie variaties alsmede complexe structurele en kopie-variaties (CNV), in coderende en niet-coderende en in regulatorische sequenties, enz. Onze toekomstige strategische onderzoekstrajecten zijn gericht op het continue investeren in biobanking en databanking, het investeren in parallele sequentieanalyses en omics-technologieën waardoor meerdere lagen van biologische informatie kunnen geïntegreerd wat de ontdekking van ziekte gerelateerde genen en eiwitten kan verbeteren, het uitwerken van functionele genomica en celbiologie en het opstarten van translationeel onderzoek. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten


ASCID: Antwerps Onderzoekscentrum voor Infectieziekten. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de Universiteit Antwerpen. De promotor levert de Universiteit Antwerpen de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Organisaties: • Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO)

Onderzoekers: • Herwig Leirs • Pierre Van Damme • Zwi Berneman • Philippe Beutels

Het ontrafelen van het farmaceutische potentieel van receptorheterodimeren voor therapeutische interventie bij stoornissen van het centraal zenuwstelsel. Universiteit Antwerpen Abstract: Dit onderzoeksproject heeft als doelstelling een beter inzicht te verkrijgen in de moleculaire basis van GPCR heterodimeren met een focus om acetylcholine- (M1), dopamine- (D2) en glutamaat- (MGluR5) receptoren gezien hun belang bij signalisatie in het centraal zenuwstelsel. Organisaties: • Neurochemie en gedrag


The Extracellular Matrix in Epileptogenesis (ECMED). Universiteit Antwerpen Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Organisaties: • Translationele Neurowetenschappen (TNW)


Ontrafeling van de rol van MYT1L in mentale retardatie: een geïntegreerde functioneel genetische aanpak Universiteit Gent Abstract: MYT1L is een nieuw kandidaatgen voor mentale retardatie, dankzij zijn expressie beperkt tot post-mitotische neuronen, associatie met andere neurologische aandoeningen en zijn rol in de directe conversie van fibroblasten naar functionele neuronen. Door integratie van transcriptoomanalyse en proteoomanalyse zal getracht worden de cellulaire functie en de betrokken pathways van dit gen te achterhalen. Organisaties: • Vakgroep Pediatrie en genetica

Onderzoekers: • Björn Menten

Cel-cel communicatie in de neurogliovasculaire eenheid ter hoogte van de bloed-hersenbarrière: focus op endotheel-glia interacties, inflammatie en de rol van Ca2+ en connexines Universiteit Gent Abstract: Dit project bestudeert de rol connexine-gemedieerde intercellulaire Ca2+ signalisatie in de neurogliovasculaire eenheid waarin cerebrale endotheelcellen welke de bloed-hersenbarrière vormen, interageren met gliale cellen en neuronen, en in de bloed-CSV-barrière die wordt opgebouwd uit het choroid plexus epitheel. We focussen op deze connexine-dependente intercellulaire Ca2+ signalisatie in een inflammatoire context welke geassocieerd is met vele aandoeningen van het CZS. Organisaties: • Vakgroep Medische Basiswetenschappen

Onderzoekers: • Luc Leybaert

Single-cell studies of higher-order disparity selectivity in extrastriate cortex of the macaque brain KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Peter Janssen • Amirmohammad Alizadeh

TransEStim. KU Leuven Abstract: Geen Nederlandstalig Abstract Organisaties: • Lab voor Neuro- en Psychofysiologie

Onderzoekers: • Peter Janssen

Onderzoeksprojecten ( van 853)

Recommend Documents