www.researchportal.be - 5 Jan 2016 08:27:59
Onderzoeksprojecten (60 - 80 van 853) Zoekfilter: Classificaties: Neurologie, neuropsychologie, neurofysiologie
Studie van de rol van chromogranine A en B in de biogenese en het functioneren van secretorische vesikels en als prohormonen. Universiteit Antwerpen Abstract: Studie van de rol van chromogranine A en B in de biogenese en het functioneren van secretorische vesikels en als prohormonen. Organisaties: • Nefrologie • Neurofarmacologie
Onderzoekers: • Etienne Nouwen
Activiteitsafhankelijke synaptische en niet-synaptische plasticiteit in het cerebellum. Universiteit Antwerpen Abstract: Activiteitsafhankelijke synaptische en niet-synaptische plasticiteit in het cerebellum. Organisaties: • Theoretische neurobiologie • Theoretische neurobiologie en neuroengineering
Onderzoekers: • Erik De Schutter
Fenotypische karakterisering van een nieuw muismodel voor de ziekte van Alzheimer gebruik makend van histopathologie en in vivo MR beeldvorming. Universiteit Antwerpen Abstract: Recent identificeerden we een nieuwe mutatie in een gen voor de ziekte van Alzheimer (AD) dat aanleiding geeft tot amyloid ß (Aß) depositie in de hersenen in de vorm van niet-fibrillaire diffuse plaques, in plaats van de klassieke compacte plaques. De zeer ernstige presentatie van AD bij deze patiënten stemt goed overeen met recente in vitro data die suggereren dat vroege Aß conformaties de meest pathologische vorm van Aß zijn. We willen deze hypothese testen aan de hand van een correlatieve neuropathologische, biochemische, en neuro MRI studie van een nieuw muismodel waarin deze mutant tot overexpressie werd gebracht. Organisaties: • Moleculaire genetica • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Anne Marie Van Der Linden • Samir Kumar-Singh
Identificatie en karakterisatie van genen voor erfelijke perifere neuropathieën. Universiteit Antwerpen Abstract: De erfelijke perifere neuropathieën zijn zowel klinisch als genetisch zeer heterogeen. Dit project heeft als doel de identificatie en karakterisatie van nieuwe genen en pathogene mutaties verantwoordeljk voor erfelijke perifere neuropathieën. Dit zal leiden tot een beter inzicht in de neurobiologische aspecten van het perifeer zenuwstelsel en biedt nieuwe mogelijkheden voor DNA diagnostiek en genotype/fenotype correlaties. Organisaties: • Moleculaire genetica • VIB DMG - Neurogenetica
Onderzoekers: • Eva E.P. Nelis
Effect van cytokinen op de calcium signaal communicatie tussen astrocyten en endotheelcellen van de bloed-hersen barrière Universiteit Gent Abstract: Het doorbreken van de bloed-hersen barrière is een belangrijke stap in de pathogenese van neuroinflammatoire ziekten zoals multipele sclerose en AIDS-dementie. Cytokinen zoals TNFx, IL-1B en IFNy evenals de endotheliale cytoplasmatische calcium ion concentratie zijn belangrijke factoren bij het openen van de barrière. In dit project zal de interactie tussen endotheliale cel-cel calcium siganlisatie en de cytokines onderzocht worden, met als objectief de relatie tussen beide in de controle over de bloed-hersenbarrière beter te kunnen begrijpen. Organisaties: • Vakgroep Fysiologie en fysiopathologie
Onderzoekers: • Luc Leybaert
Calcium signalisatie en cellulaire glucose opname in astrocyten en hersencapillair endotheelcellen Universiteit Gent Abstract: Het project beoogt de studie van calcium signaal communicatie tussen astrocyten en endotheelcellen in de hersenen, waarbij de mechanismen van IP3-getriggerde ATP vrijstelling en de invloed van calcium signalen op de cellulaire glucose opname in beide celsoorten zullen onderzocht worden. Organisaties: • Vakgroep Fysiologie en fysiopathologie
Onderzoekers: • Luc Leybaert
Capillaire LC-MS/MS van neurofarmaca en neuropeptiden in microdialysaten in "in vivo" neurofarmacoloische onderzoek. Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project beoogt de ontwikkeling van analytische methodes voor de kwantitatieve bepaling van een aantal neuropeptiden en farmaka in microdialysaten door middel van capillaire LC, gekoppeld aan triple quadrupool electrospray MS/MS. Omwille van de lage concentraties die verwacht worden in de microdialysaten (pM range), streven we naar maximale gevoeligheid van de ontwikkelde methodes. Hiervoor moeten we
een aantal parameters optimaliseren, zowel op het vlak van de microdialyse staalname zelf, als op het vlak van de vloeistofchromatografie. We wensen de ontwikkelde methodes dan verder toe te passen in een aantal specifieke projecten binnen het onthaallaboratorium In het kader van PK/PD studies van anti-epileptica, levert de combinatie van microdialyse en nano-LC-MS/MS het voordeel dat in elk dialysaat (max. 40 µl) zowel de concentratie aan PD merker als de concentraties aan het farmakon en zijn metaboliet(en) simultaan worden bepaald. Het spreekt voor zich dat het gebruik van LC-MS/MS in dit tijdsrovende maar originele werk ook een enorme tijdswinst en informatiewinst zal opleveren. We zullen ook een LC-MS/MS methode ontwikkelen voor de bepaling van neuropeptiden (somatostatine, dynorfine, galanine, ...) in hippocampale microdialysaten om de in vivo neuropeptidevrijgave te bestuderen tijdens en na experimenteel geïnduceerde convulsies. Nadien zullen we onderzoeken hoe deze neuropeptidevrijgave gemoduleerd wordt door een aantal selectieve peptiderge liganden, maar vooral ook door subtypeselectieve liganden van zowel de ionotrope als de metabotrope glutamaatreceptoren. Op dezelfde manier zal van peptidevrijgave (enkefaline, dynorfine, substantie P, ...) in diermodellen van de ziekte van parkinson worden bestudeerd om hun rol in de motoriek beter in kaart te brengen. Tot slot zijn we ook geïnteresserd in de in vivo metabolisatie van Ang II en zijn fragmenten in verschillende hersenkernen (hippocampus, striatum en cortex). Door lokale en continue toediening van Ang II via de microdialyse probe zullen we in de dialysaten tijdens en na perfusie de verschillende fragmenten bepalen met LC-MS/MS. Organisaties: • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis
Onderzoekers: • YVETTE MICHOTTE • SOPHIE SARRE • Ilse Julia SMOLDERS • Katrien LANCKMANS
Cellular targets for Ang IV: a molecular and pharmaceutical study Vrije Universiteit Brussel Abstract: Het renine-angiotensin e systeem (RAS) is welgekend voor zijn vermogen om de natriumbalans, volume lichaamsvocht en artiele bloeddruk ter regelen. Angiotensine II is het voornaamste RAS peptide, maar er is een groeiend aantal aanwijzingen dat ook andere peptiden van dit systeem een fysiologische rol vervullen. In dit verband werd vooropgesteld dat Angiotensine IV (Ang IV) fysiologische effecten uitoefent door de metabolische afbraak van andere bioaktive peptiden (waaronder vasopressine en oxytocine) via het IRAP/ AT4 systeem te verhinderen. Het is nochtans niet uitgesloten dat dit systeem ook instaat voor de inductie van intracellulaire processen. Het doel van dit project is om deze werkhypothse kritisch te evalueren met de nadruk op: a) de potentiele signalisatie-mechanismen van het IRAP/AT4 system, b) de fysiologische relevantie van de wijziging van zijn enzymatische aktiviteit en zijn potentiele activatie door Ang IV, c) zijn mogelijke betrokkenheid in pathofysiologische processen en, tenslotte, zijn potentle bijdrage in de biologische effecten van andere angiotensine II fragmenten zoals Ang-(1-7) en Ang III. Organisaties: • Experimentele Farmacologie • Moleculaire en Biochemische Farmacologie • Toegepaste Biologische Wetenschappen • Farmacologie • Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis
Onderzoekers: • ALAIN DUPONT • GUY EBINGER • Bart STRAGIER • YVETTE MICHOTTE • SOPHIE SARRE • Carolina ABARCA • Ilse Julia SMOLDERS • PATRICK VANDERHEYDEN • Heidi DEMAEGDT • Renaud FOUYN • Tam LE MINH • JEAN-PAUL DE BACKER • ISABELLE VAN LIEFDE • GEORGES VAUQUELIN • Dimitri DE BUNDEL
Differentiatie van stamcellen tot functionele neuronale cellen : een in vitro en in vivo model voor de behandeling van traumatische hersen- en ruggemergletsels bij kinderen. Universiteit Antwerpen Abstract: Differentiatie van stamcellen tot functionele neuronale cellen : een in vitro en in vivo model voor de behandeling van traumatische hersenen ruggemergletsels bij kinderen. Organisaties: • Intensieve - en urgentiegeneeskunde • Laboratorium Experimentele geneeskunde en Pediatrie (LEMP)
Onderzoekers: • Philippe Jorens • Pierre-Paul Van Bogaert • Luc Delbeke • Dirk R Van Bockstaele • Jan Verlooy • Patrick Cras • Philippe Buytaert • Zwi Berneman • Vigor F I Van Tendeloo
Infra-orbitale zenuwbeschadiging als diermodel voor maligne en niet-maligne humane neuropathische aandoeningen. Universiteit Antwerpen Abstract: In dit wetenschappelijk onderzoeksproject zal de natuurlijke vasoconstrictor Endotheline-1 gebruikt worden bij de ontwikkeling van een diermodel voor perifere neuropathische pijnsyndromen. In voorafgaand wetenschappelijk onderzoek werd reeds door ons aangetoond dat de applicatie van Endotheline-1 op perifere zenuwstrukturen aanleiding geeft tot het ontstaan van een pijnsyndroom (cfr. applicatie van ET-1 op nervus ischiadicus bij ratten). In dit model zal gebruikt gemaakt worden van de infra-orbitale zenuw van de rat vermits dit een strikt sensiebele perifere zenuw betreft. Na applicatie van ET-1 zal de ontwikkeling van zowel spontane als uitgelokte pijnklachten gedragsmatig onderzocht worden en opgevolgd worden gedurende een aantal weken. De spontane pijnklachten zullen onderzocht worden aan de hand van de registratie van het spontane face-grooming
gedrag dat de ratten zullen vertonen. Daarentegen zullen de uitgelokte neuropathische pijnklachten onderzocht worden aan de hand van de reacties op mechanische én thermale stimulatie van de betrokken dermatomen (vibrissae). Hiermede zal een diermodel ontwikkeld zijn dat op een zo getrouw mogelijke manier het klinisch beeld van perifere neuropathische pijnsyndromen zal benaderen. Vermits voornamelijk in oncologische ziektebeelden een toename van de secretie van ET-1 wordt waargenomen, zal hogervermeld diermodel een goed inzicht geven in de onderliggende pathofysiologie van de aangetroffen neuropathische pijnklachten bij maligne aandoeningen. Organisaties: • Anesthesiologie • Translationele Neurowetenschappen (TNW)
Onderzoekers: • Hugo Adriaensen • Guy Hans
Neuroanatomie van het hersensubstraat voor semantische en visuospatiëleverwerking in normale omstandigheden en bij de ziekte van Alzheimer, frontotemporale degeneratie en focale ischemische letsels. KU Leuven Abstract: We willen de functionele neuroanatomie bepalen van intacte cognitieve functies en van verworven cognitieve dysfunctie. De cognitieve domeinen die we zullen bestuderen zijn de semantische verwerking (verwerking van de betekenis van woorden en objecten) en de visuele ruimtelijke aandacht.Rechtstreeks in vivo zullen we het onderliggend substraat voor achteruitgang van cognitieve performantie meten op verschillende niveaus: Veranderingen in hersenactivatiepatronen (neuronale dysfunctie), in structuur (verlies van neuronen leidend tot atrofie), neurochemische veranderingenen aanwezigheid van pathogene bestanddelen (depositie van neurotoxisch materiaal) . De patiëntengroep voor de studie van de semantische verwerking lijden aan predementiële tot vroegtijdige stadia van de ziekte van Alzheimer of aan frontotemporale degeneratie met primair progressieve afasie. De patiëntengroep voor de studie van de ruimtelijke aandacht zijn patiënten met focale hersenletsels. Controlegroepen bestaan uit leef Organisaties: • Onderzoeksgr_Exp_Neurologie
Onderzoekers: • Rik Vandenberghe
Realisatie van de administratief-logistieke component van een internationale knooppuntfunctie in het onderzoeksdomein neuro-informatica. Universiteit Antwerpen Abstract: Realisatie van de administratief-logistieke component van een internationale knooppuntfunctie in het onderzoeksdomein neuroinformatica. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering
Onderzoekers: • Erik De Schutter
Moleculair genetische analyse van epilepsiesyndromen. Universiteit Antwerpen Abstract: Epilepsie is een zeer frequente neurologische aandoening met een prevalentie van 0.5 % in westerse populaties. Epilepsie omvat dan ook een zeer heterogene groep van aandoeningen. Bij sommige van deze varianten spelen erfelijke factoren een belangrijke rol. Ondertussen zijn een twintig-tal genetische loci in kaart gebracht en werden er meerdere genen gecloneerd waarin mutaties aanleiding geven tot epilepsie. In dit project beogen we nieuwe loci te vinden voor diverse epilepsiesyndromen. Daarna worden de betrokken genen gecloneerd. Mutatie-analyses van de gekende genen worden uitgevoerd in patiënten met diverse epilepsie phenotypes om genotype-phenotype correlaties te maken. Organisaties: • VIB DMG - Neurogenetica
Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Peter De Jonghe • Dominique Audenaert
Identificatie van nieuwe genen voor dementie Universiteit Antwerpen Abstract: Hoewel dementie, vierde doodsoorzaak in westerse landen, een typische ouderdomsziekte is, bestaan er ook vormen met een vroege aanvangsleeftijd. Deze hebben meestal een familiaal karakter, soms met autosomaal dominante overerving. Hoewel dementiegenen gekend zijn, is de genetische oorzaak in ongeveer 80% van dementiefamilies ongekend. In deze families zal gezocht worden naar nieuwe dementiegenen, hetgeen relevant is voor het begrijpen van de biologie van dementie in het algemeen. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Jessie Theuns • Christine Van Broeckhoven • Veerle Bogaerts
Moleculair-biologisch onderzoek van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth type 2B. Universiteit Antwerpen Abstract: De ziekte van Charcot-Marie-Tooth type 2B is een erfelijke aandoening van het perifere zenuwstelsel, gekenmerkt door verlies van gevoel in voeten en onderbenen, met slecht-genezende ulceraties en soms noodzaak tot amputaties als gevolg. Deze aandoening wordt veroorzaakt door missense mutaties in RAB7, een monomeer GTPase van de RAS-superfamilie dat vooral voorkomt op lysosomen en late endosomen. In dit project trachten we de functie van RAB7 in neuronen te achterhalen en de wijze waarop twee missense mutaties (Leu129Phe en Val162Met) in RAB7 verantwoordelijk zijn voor de klinische verschijnselen in CMT2B. Hiervoor voeren we in vitro onderzoek uit in neuronale cellen (ondermeer immunofluorescentie), maken we een muismodel voor CMT2B en zullen we tenslotte moleculaire partners van Rab7 opsporen met behulp van Yeast-two Hybrid. Parallel met de rest van het onderzoek wordt mutatieanalyse van RAB7, en ook van genen voor geassocieerde proteïnen, uitgevoerd in patiënten met een perifere neuropathie. Organisaties: • VIB DMG - Perifere Neuropathieën
Onderzoekers: • Vincent Timmerman • Katrien Coen
Een nieuw muismodel voor alzheimer dementie : diffuse N-getrunceerde amyloïd ß42 pathologie. Universiteit Antwerpen Abstract: Neurodegeneratieve hersenziekten zoals bijvoorbeeld Alzheimer dementie (AD) en de ziekte van Parkinson (PD), komen voornamelijk sporadisch voor terwijl familiale gevallen eerder zeldzaam zijn. De betrokken genetische factoren zijn bijvoorbeeld de APP- en presenilinegenen in AD en het a-synucleine en het parkin gen in PD. Mutaties in deze genen zullen zowel in vitro, met behulp van celcultuurexperimenten, als in vivo ,met behulp van transgene muismodellen, geanalyseerd worden. Op deze manier wordt getracht een inzicht te bekomen in de pathogene mechanismen die aan de basis liggen van zowel de genetische als de sporadische vormen van deze aandoeningen. Organisaties: • VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten
Onderzoekers: • Christine Van Broeckhoven • Samir Kumar-Singh • Bianca Van Broeck
Een modelstudie van cerebellaire plasticiteit. Universiteit Antwerpen Abstract: De synaps van de parallelvezel op de Purkinjecel is zeer plastisch. Wanneer men gelijktijdig met of kort na een parallelvezel-stimulus de klimvezelsynaps activeert zal de sterkte van de geactiveerde parallelvezelsynapsen afnemen. Dit verschijnsel wordt lange termijn depressie (LTD) genoemd en is de biofysische basis van cerebellair leren. Er is slechts weinig geweten over het effect van LTD op het vuur-gedrag van de Purkinjecellen. Vermits Purkinjecellen de enige output vormen van de cerebellaire schors is het uitermate belangrijk om te weten hoe hun vuurgedrag door cerebellair leren wordt beïnvloed. Klassieke theoretische studies voorspellen een verminderd vuren van Purkinje-cellen na inductie van LTD . In een beperkt aantal experimentele studies in vivo en in vitro werd echter het tegenovergestelde resultaat gevonden. Een mogelijke verklaring voor deze discrepantie is dat de vermelde theoretische studies de Purkinjecel als een simpel digitale eenheid beschouwen die zijn inputs optelt en aftrekt. Wanneer echter realistische fysiologische eigenschappen van de Purkinjecel in rekening worden gebracht kan LTD een veel complexer effect hebben. Hierbij werd het effect van LTD van de parallelvezelsynaps op de simpele piek output gesimuleerd in een complex model van de Purkinjecel. In dit model geeft LTD aanleiding tot toename van de output. Dit onderzoeksproject zal deze bevinding verder uitwerken. In tegenstelling tot de vorige studie waarbij het effect op één cel werd bestudeerd zal nu vooral het effect op populatie niveau onderzocht worden door middel van netwerksimulaties. Organisaties: • Theoretische neurobiologie en neuroengineering
Onderzoekers: • Erik De Schutter • Werner Van Geit
Een onderzoek naar de bijdrage van de evolutionair cognitieve neurowetenschappen tot het wijsgerig-antropologisch debat over de noties zelf en zelfbewustzijn Universiteit Gent Abstract: Enerzijds wordt nagegaan indien een evolutionaire invalshoek enige verdienste heeft voor cognitief neurowetenschappelijk onderzoek. Anderzijds wordt een evolutionair metatheoretisch kader toegepast op de noties zelf en zelfbewustzijn. Adaptieve hypotheses over zelfbewustzijn worden geformuleerd, geanalyseerd en gekoppeld aan neurowetenschappelijk onderzoek. Een aantal hypotheses worden getest aan de hand van experimenteel (o.a. fMRI) onderzoek naar introspectie, empathie, 'mind-reading' en simulatie. Organisaties: • Vakgroep Wijsbegeerte en Moraalwetenschap
Onderzoekers: • Walter Verraes • Johan Braeckman
Neurofarmacologie in experimentele diermodellen voor epilepsie Universiteit Gent Abstract: Epileptische aanvallen kunnen beëindigd worden met verschillende anti-epileptica. De processen echter, welke leiden tot die spontane aanvallen epileptogenese, kunnen nog niet farmacologisch behandeld worden. Het doel van de doctoraatsscriptie is het nagaan van de mogelijke anti-epileptogene eigenschappen van verschillende beloftevolle anti-epileptica in diermodellen voor epilepsie. Meer precies zullen het Rapid Kindling with Recurrent Hippocampal Seizures (RKRHS)-model, een status epilepticus-model, en een model voor absence-epilepsie (het Genetic Absence Epilepsy Rats from Strasbourg (GAERS)-model) gebruikt worden. Organisaties: • Vakgroep Inwendige ziekten
Onderzoekers: • Paul Boon
Klinische en gedragsmatige correlaten van biologische merkers van dementie en mild cognitive impairment. Universiteit Antwerpen Abstract: Door de vergrijzing van onze maatschappij en de exponentieel stijgende prevalentie van de ziekte van Alzheimer (AD) na de leeftijd van 65 jaar is vroegtijdige detectie van AD één van de grootste uitdagingen voor de huidige gezondheidszorg. Aangezien AD symptomatisch kan behandeld worden en de ontwikkeling van farmaca die het ziekteproces beïnvloeden (secretase-inhibitoren, vaccinatie tegen ß-amyloid proteïne) lopende is, zal het belang van een vroege diagnose nog toenemen. Op basis van de etiopathogenese en fysiopathologie van verschillende neurologische aandoeningen die tot dementie leiden, worden biologische merkers van dementie geselecteerd: APOE genotype, tau, P-tau en BAP42. Een te lage sensitiviteit en specificiteit beperkt echter de diagnostische waarde van elk van deze merkers op zich. Verschillende publicaties toonden aan dat het combineren van merkers tot hogere sensitiviteiten en specificiteiten leidt, maar dit werd nog niet rigoureus onderzocht in een prospectieve studie met patiënten met mild cognitive impairment (MCI), AD én niet-Alzheimer dementies. Van een combinatie van de reeds vernoemde merkers wordt in deze studie nagegaan of ze een voorspellende waarde hebben voor de conversie naar dementie bij patiënten met MCI. Dit zou -gezien de ontwikkeling van farmaca die het ziekteverloop van onder meer AD kunnen beïnvloedentherapeutische implicaties hebben. Er zal eveneens nagegaan worden of een combinatie van deze merkers correleert met klinische, gedragsmatige, neurochemische en neuropathologische kenmerken en evolutie van verschillende dementiële syndromen. Dit is van belang voor het herkennen van welomschreven subgroepen van patiënten met een verhoogde kans op het ontwikkelen van bepaalde fenotypische kenmerken, waardoor specifiekere behandelingen mogelijk worden. Organisaties: • Neurochemie en gedrag
Onderzoekers: • Peter De Deyn • Karen Maertens
