Onderzoek Sociaal Culturele Centra

Onderzoek Sociaal Culturele Centra

Conceptrapportage t.b.v. Raadsinformatieronde 2 februari 2012 Gemeente Drimmelen

Datum 5 januari 2012 Referentie 1137FB In opdracht van Gemeente Drimmelen

Inhoudsopgave Hoofdstuk 1

Hoofdstuk 2

Inleiding

3

1.1

Situatieschets

3

1.2

Onderzoeksopdracht

3

1.3

Opbouw rapportage

3

De sociaal culturele centra

4

2.1

Inleiding

4

2.2

De accommodaties

4

2.3

Generiek overzicht

14

Hoofdstuk 3

Bezuinigingstaakstelling

16

Hoofdstuk 4

Voorzieningenbeleid

18

4.1

Uitbreiden van functies: functionaliteit in relatie tot W M O

18

4.2

Financiering en subsidiering

19

Conclusies en aanbevelingen

21

Hoofdstuk 5

Onderzoek Sociaal Culturele Centra - Gemeente Drimmelen Drijver en Partners

2

Hoofdstuk 1 1.1

Inleiding

Situatieschets

De gemeente Drimmelen heeft ruim 26.000 inwoners en omvat zes kernen ( D r i m m e l e n , Hooge en Lage Z w a l u w e , M a d e , Terheijden en W a g e n b e r g ) . De grootste kernen zijn M a d e en Terheijden. De gemeente beschikt over vijf sociaal culturele centra, verspreid over de verschillende kernen. De sociaal culturele centra worden beheerd en geëxploiteerd door landelijke en lokale marktpartijen respectievelijk ondernemers. M e t de exploitanten heeft de gemeente huur- en exploitatieovereenkomsten gesloten. Deze hebben een looptijd tot 2013 (SSC Zonzeel), 2015 (SCC M a y b o o m en 't Klaverblad) of 2019 (SCC De Cour en Plexat).

Net als veel andere gemeenten ontkomt ook Drimmelen niet aan forse bezuinigingen. Om minimaal € 1,3 en maximaal € 2 miljoen te kunnen bezuinigen, wordt in de gemeente een kerntakendiscussie gevoerd, die ook op de sociaal culturele centra betrekking heeft. De jaarlijkse financiële taakstelling bedraagt over de integrale SCC € 50.000,- vanaf 2015. Dit is een minimale taakstelling en onderzoek dient onder andere uit te wijzen, in welke mate een maximale bezuiniging gerealiseerd kan worden.

In relatie tot de bezuinigingsmogelijkheden heeft de gemeente Drimmelen een onderzoekopdracht uitgezet om de opties en haalbaarheid van de bezuinigingstaakstelling op de sociaal culturele centra te onderzoeken. Wezenlijk onderdeel van de opdracht is onderzoek naar de voortgang van de exploitaties, waarbij rekening wordt gehouden met de opdracht, zoals die in de exploitatieovereenkomsten is opgelegd.

1.2

Onderzoeksopdracht

Op basis van de bovenstaande omschrijving luidt de opdrachtformulering als volgt:

"Breng alle mogelijkheden realiseren. rekening

Specifiek dient de voortgang wordt

gehouden

concreet bezuinigingsvoorstel

1.3

in beeld om een maximale

bezuinigingstaakstelling

van de exploitatie

met de opdracht

van de vijf centra te worden

zoals deze is opgelegd.

aan de projectgroep

en

op de sociaal culturele centra

Het resultaat

beoordeeld,

van het onderzoek

te

waarbij is een

gemeenteraad".

Opbouw rapportage

De rapportage is als volgt o p g e b o u w d : •

hoofdstuk 2 beschrijft de sociaal culturele centra en hun omgeving en analyseert hun exploitaties;

•

hoofdstuk 3 gaat in op de haalbaarheid van de bezuinigingstaakstelling;

•

in hoofdstuk 4 worden de mogelijkheden tot een maximale bezuiniging weergegeven in relatie tot het voorzieningenbeleid in de (kleine) kernen; de rapportage wordt in hoofdstuk 5 afgesloten met conclusies en aanbevelingen.


3

Hoofdstuk 2 2.1

De sociaal culturele centra

Inleiding

Alvorens de bezuinigingsmogelijkheden te onderzoeken wordt de huidige situatie in kaart gebracht, zodat er een eenduidig vertrekpunt is. In dit hoofdstuk worden de verschillende sociaal culturele centra beschreven. M e t alle exploitanten zijn interviews gehouden, waarvan de beschouwingen en uitkomsten in dit hoofdstuk worden benoemd. In het kader van de doorlichting is onder andere gekeken naar: •

Faciliteiten van het gebouw en beheer- en exploitatieafspraken;

•

Gebruik, bezetting en product-/activiteitenaanbod;

•

De tarieven;

•

De horecafunctie;

•

De exploitatiebaten en - l a s t e n (indien beschikbaar gesteld);

•

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid;

•

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid'?);

•

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving.

Tevens zijn de baten en lasten binnen de gemeentelijke begroting geanalyseerd. Deze worden generiek beschouwd in de afsluitende paragraaf.

2.2

De accommodaties

De gemeente Drimmelen kent de volgende sociaal culturele centra: •

SCC 't Klaverblad in Drimmelen; beheer en exploitatie door mevrouw F. van Schie;

•

Ontmoetingscentrum Zonzeel in Hooge Zwaluwe; beheer en exploitatie door de heer P. Reniers;

•

SCC Plexat in Wagenberg; beheer en exploitatie door mevrouw M . van Groesen;

•

SCC De Cour in Terheijden; beheer en exploitatie door de heer en mevrouw Tijs;

•

SCC De M a y b o o m ; beheer en exploitatie door Sportfondsen.

2.2.1 SCC 't Klaverblad Faciliteiten van het gebouw en beheer- en exploitatieafspraken Overzicht faciliteiten van de accommodatie: •

1 standaard gymzaal;

•

Cafégedeelte met kleine keuken;

•

1 zaalruimte gekoppeld aan het "café" én aan de aula van het schoolgebouw (vier klaslokalen met circa 37 leerlingen);

•

Capaciteit van zaal + café is 40-50 personen.

Het gebouw is eigendom van gemeente Drimmelen en de inventaris van de horeca en zaalruimte is eigendom van de exploitant.


4

M e t de exploitant is ingaande 1 augustus 2000 een exploitatieovereenkomst (geen huurovereenkomst!) afgesloten voor de periode van 5 jaar (tot en met 31 juli 2005). De overeenkomst wordt stilzwijgend verlengd voor telkens vijf jaar. De eerstvolgende vervaldatum is derhalve 31 juli 2015.

In de overeenkomst zijn de navolgende (financiële) afspraken vastgelegd: Huurprijs € 0,-; De kosten voor gas, water, elektra en schoonmaak (ook van het schoolgebouw) zijn voor rekening van exploitant; •

Exploitatiebijdrage is € 21.872,- in 2000 (€ 26.930,- begroting 2011): o

+ bijdrage rijksvergoeding voor energiekosten en schoonmaak voor het schooldeel;

o

+ 50% bijdrage voor energiekosten, belastingen en heffingen van het dorpshuis;

•

Beheer en exploitatie van de gymzaal (ook verhuur) en de ontmoetingsruimte;

•

Conciërgetaken ten behoeve van de basisschool:

•

o

Schoonmaak- en onderhoudswerkzaamheden

o

Kopieerwerkzaamheden

o

Inrichten en ontruimen aula

o

Toezicht (zwerfvuil, alarmering en sluiting van het gebouw);

Het is de exploitant toegestaan om commerciële horeca en verhuuractiviteiten te ontplooien, mits in overeenstemming met primaire bestemming.

De heer van Schie is begin 2011 overleden. M e v r o u w Van Schie neemt momenteel de exploitatietaken waar.

Gebruik en bezetting De bezetting van 't Klaverblad is beperkt. De gymzaal wordt hoofdzakelijk door de school gebruikt. In totaliteit zijn er circa zes vaste gebruikers per week: aerobics, yoga (gymclub) in de gymzaal en een koor, fanfare en bejaardensoos die gebruikmaken van de zaalruimte. In de weekeinden zijn er geen activiteiten. Horeca en bijzondere activiteiten Er vinden weinig tot geen commerciële activiteiten plaats. Daar leent de accommodaties zich ook niet echt voor. W e l worden er activiteiten met Koninginnedag georganiseerd. Indien er catering nodig is, werkt men samen met SCC Zonzeel.

De tarieven Voor nieuwe huurders bedraagt het huurtarief voor de gymzaal € 7,- per uur en de voor de zaalruimte € 6,- per uur. Bestaande huurders betalen een aangepast tarief van circa € 4,80. De ouderen betalen geen huur, er is weinig animo voor de soos en deze activiteit zal naar verwachting op enig moment worden beëindigd. Consumptieprijzen: € 1,60 - € 1,70 voor koffie resp. bier.

De exploitatie SCC 't Klaverblad is betrokken bij het faillissement van het horecabedrijf van de heer Van Schie in 2006. Sindsdien staat de exploitatie onder curatele. Faillissement is in april 2011 afgewikkeld, maar de curator voert nog steeds het bewind (erfenisafwikkeling). Naar verwachting zal de financiële exploitatie per 1 november 2011 weer worden overgedragen naar mevrouw Van Schie.

Door het faillissement is de financiële positie van het Klaverblad niet echt duidelijk. Ook bestaat er bij de exploitant enige onduidelijkheid over de exploitatiebijdrage van de gemeente. Aandachtspunt hierbij is het Onderzoek Sociaal Culturele Centra - Gemeente Drimmelen Drijver en Partners

5

gas- en elektraverbruik van de school. Vooral de kosten voor gas liggen met € 1.600,- per maand hoger dan de vergoeding die men ontvangt. Doordat 't Klaverbad de energierekeningen van de school betaalt, is er volgens de exploitant bij de leiding van de school weinig betrokkenheid om zuinig en efficiënt met verlichting en verwarming om te gaan.

Van SCC 't Klaverblad zijn geen financiële gegevens ter beschikking gesteld. Op basis van de bezetting, tarieven en de gemeentelijke bijdragen kunnen de exploitatieopbrengsten exclusief horeca, worden ingeschat op een niveau van circa € 37.000,-. Het omzetvolume is gering om hiermee de exploitatielasten (energie, schoonmaak, onderhoud etc.) en de personele lasten inclusief ondernemingsloon te bekostigen. Alleen de energielasten bedragen bijvoorbeeld al circa € 16.000,- per jaar. De horeca-activiteiten zullen dit moeten compenseren.

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid M e v r o u w Van Schie doet sinds het overlijden van haar man het beheer zelf en wordt hierin bijgestaan door haar dochter.

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid?) De exploitatie en organisatie kan worden gekenmerkt als dorps en dilettantisch. Gegeven de (persoonlijke) omstandigheden is het beheer vooral gericht op de basale beheeractiviteiten.

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving Drimmelen is met 600 inwoners de kleinste kern van de gemeente. 't Klaverblad als dorpshuis, school en gymzaal

is dan

ook

de

enige

maatschappelijke

voorziening

in

de

kern.

Met

haar jachthaven

en

bezoekerscentrum Biesbosch is Drimmelen wel een belangrijke uitvalshoek voor een bezoek aan de Biesbosch. In de weekeinden en vakantieperioden wordt het dorp druk bezocht door toeristen en recreanten. Drimmelen heeft dan ook relatief veel horecagelegenheden: zo'n acht cafés en restaurants.

2.2.2 Ontmoetingscentrum De Zonzeel Faciliteiten van het gebouw en beheer en exploitatieafspraken Overzicht faciliteiten van de accommodatie: •

1 standaard gymzaal (geen onderdeel van de huurovereenkomst);

•

1 grote ontmoetingsruimte annex bar, met een capaciteit tot 180 personen;

•

1 kleine zaal ruimte die wordt gebruikt als opslag en rookruimte.

Het gebouw is eigendom van de gemeente Drimmelen en de inventaris van de horeca en ontmoetingsruimte is eigendom van de exploitant.

De accommodatie is in 1985 geprivatiseerd en de heer Reniers is sinds 1992 verantwoordelijk voor de exploitatie. Tussen gemeente en de exploitant is ingaande 1 januari 2004 een nieuwe huurovereenkomst afgesloten voor de periode van 5 jaar (tot en met 31 december 2008). De overeenkomst wordt stilzwijgend verlengd voor telkens vijf jaar. De eerst volgende vervaldatum is derhalve 31 december 2013. Er is geen (separate) exploitatieovereenkomst opgesteld.

In de huurovereenkomst zijn de navolgende (financiële) afspraken vastgelegd: •

De

huurprijs

wordt

berekend

op

basis

van

de

gerealiseerde

omzet.

De

onderliggende

berekeningsmethodiek bestaat uit een huurbijdrage van 8% van de gemiddelde gerealiseerde omzet


6

over de drie achterliggende jaren. In 2009 bedroeg de huur op basis van deze berekening € 9.152,-. Begroot 2011 bedraagt de huursom € 9.706,-; •

Een bijdrage van de exploitant in de energiekosten, belastingen en heffingen ad € 3.933,- in 2004. (begroting 2011 is dit € 4.352,-). Dit is circa 1/3 deel van de totale kosten;

•

Een exploitatiebijdrage van € 5.000,- (prijspeil 2004) voor schoonmaakwerkzaamheden in de gymzaal en de kleedkamers (Schoonmaak is circa 5 uur p/week);

•

Het is de exploitant toegestaan om commerciële horeca en verhuuractiviteiten te ontplooien, mits in overeenstemming met primaire bestemming.

Gebruik en bezetting Het maatschappelijk gebruik van ontmoetingscentrum Zonzeel is beperkt. Seniorenactiviteiten vinden plaats op drie dagdelen per week. Daarnaast is er een wekelijkse bridgeavond, een linedanceavond en een avond darten/biljarten. Totaal derhalve circa 6 dagdelen per week.

Horeca en bijzondere activiteiten Er worden met enige frequentie eigen activiteiten georganiseerd, zoals als thematische muziekavonden. Het is echter lastig om in een dorp van 1.749 inwoners veel publiek te krijgen. Het potentieel is 200 van de 1.749 inwoners. Daarvan komen er circa 40. Carnaval is echter een succesvolle activiteit. Daarnaast zijn er met enige regelmaat hobbybeurzen en rommelmarkten. Evenals muziekuitvoeringen van de lokale harmonie. Relatief veel werk vloeit voort uit de maatregelen die verband houden met de (evenementen)vergunningen.

Bij

sommige activiteiten moet de bar dicht, of moet er een afscheiding (gordijn) worden aangebracht. Naar mening van de exploitant worden er door de gemeente verschillende normen gehanteerd met betrekking tot de (horeca)vergunning. Zo heeft in dezelfde kern zaal Concordia (in eigendom en beheer van de harmonie) een volledige horecavergunning. Die zaal organiseert ook feesten en partijen en is daarmee paracommercieel. Datzelfde geldt voor de plaatselijke voetbalkantine.

De tarieven De vaste gebruikers kunnen gratis of tegen een geringe vergoeding gebruikmaken van de zaalruimte. Voor incidentele verhuur wordt € 70,- gevraagd voor de grote zaal en € 35,- voor de kleine zaal.

De exploitatie Van ontmoetingscentrum De Zonzeel zijn door de exploitant geen financiële gegevens ter beschikking gesteld. Op basis van de huurprijsberekening bedroeg de totale opbrengst € 131.000,- in 2007 en € 115.800,- in 2009. Zoals blijkt uit deze gegevens is er sprake van een dalende lijn in de opbrengsten. Het omzetvolume uit maatschappelijke

activiteiten

is gering. Het rendement

uit

de onderneming

moet

dan ook voor

een

substantieel deel worden gerealiseerd uit horeca, commerciële verhuur en activiteiten. Buiten de vergoeding voor de schoonmaak van de gymzaal ontvangt de exploitant geen gemeentelijke bijdrage en betaalt De Zonzeel (buiten SCC De Mayboom) als enig SCC een huursom.

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid De heer en mevrouw

Reniers verzorgen zelf de dagelijkse

bedrijfsvoering.

Bij grotere

drukte

en

bij

evenementen wordt gebruikt gemaakt van vrijwilligers.


7

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid?) De exploitatie kan worden gekenmerkt als dorps en specifiek gericht op de horecafunctie. Er wordt een actief beleid gevoerd ten behoeve van het organiseren van (muziek)activiteiten, evenementen en feesten en partijen van persoonlijke aard.

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving Naast ontmoetingscentrum De Zonzeel beschikt Hooge Zwaluwe over de volgende (relevante) voorzieningen: Buurthuis Concordia (in eigendom en beheer van de lokale harmonie); •

Wijkcentrum De Rank;

•

Brede school De Schittering;

•

Heemkundemusuem.

M e t circa 1.750 inwoners beschikt Hooge Zwaluwe over een ruim voldoende aanbod van voorzieningen, hetgeen kansen biedt om maatschappelijke functies te combineren.

Reniers heeft aangegeven dat het toekomstperspectief van De Zonzeel in een eerdere fase met de gemeente ter sprake is gekomen. De activiteiten in het dorpshuis kunnen eventueel worden verplaatst naar één van de andere voorzieningen, waardoor het ontmoetingscentrum

kan worden afgestoten. Hij heeft daarbij

in

overweging meegegeven, onder voorwaarden, de accommodatie te willen kopen.

2.2.3 SCC Plexat Faciliteiten van het gebouw en beheer en exploitatieafspraken Overzicht faciliteiten van de accommodatie: •

Gemeenschapsruimte 1 + 2 (vaste gebruiker is Stichting Welzijn Ouderen); Gemeenschapsruimte

3

(voorheen

in

gebruik

als

peuterspeelzaal,

momenteel

benut

als

repetitieruimte voor popkoor en muziekbands); •

Grote zaal annex bar op de 1 etage;

•

Kleine zaal met toneel op de 1 etage.

e

e

Het gebouw inclusief inrichting en inventaris is eigendom van gemeente Drimmelen. In 2009 is de exploitatie formeel aanbesteed. Als resultante van de aanbestedingsprocedure is exploitatie gegund aan mevrouw Van Groessen. Tussen gemeente en exploitant is ingaande 1 september 2009 een huurovereenkomst en een exploitatieovereenkomst afgesloten voor de periode van 10 jaar. De vervaldatum is derhalve 31 augustus 2019.

In de exploitatieovereenkomst is een bijzondere clausule opgenomen: het centrum van de kern Wagenberg staat voor mogelijk ingrijpende veranderingen. Indien deze veranderingen consequenties hebben voor SCC Plexat, heeft de gemeente het recht de overeenkomst open te breken. Dit voorbehoud is gemaakt in verband met de verkenning die momenteel plaatsvindt om een brede school met een multifunctioneel karakter te realiseren, waarin mogelijk ook de gebruikers van Plexat in gehuisvest kunnen w o r d e n .

In de huur- en exploitatieovereenkomst zijn de navolgende (financiële) afspraken vastgelegd: •

Huurprijs € 1,- per kwartaal;

•

Exploitatiebijdrage is € 25.000,- in 2009 (€ 25.437,- begroting 2011).


8

^

Gebruik en bezetting De bezetting van SCC Plexat is redelijk tot goed en overeenkomstig de uitgangspunten en randvoorwaarden van de aanbesteding uit 2009. De bezetting is zelfs iets uitgebreid, doordat een lokaal café zich is gaan richten op andere activiteiten. Maatschappelijke gebruikers van dit café zijn daardoor uitgeweken naar andere locaties, waaronder Plexat. Een vijftiental verenigingen en organisatie maakt wekelijks of met enige regelmaat gebruik van de locatie. Stichting Welzijn Ouderen is een van de hoofdgebruikers en heeft permanent twee ruimten ter beschikking. Op basis van de bezettingsroosters en indicatief incidenteel verhuur, bedraagt de bezetting meer dan 26 dagdelen per week en circa 1200 dagdelen per jaar. De grote zaal is hierbij de meest gebruikte ruimte.

Horeca en bijzondere activiteiten Buiten de maatschappelijke verhuur richt de exploitatie zich vooral op activiteiten ten behoeve van senioren, kinderen en tieners. Kinderfeestjes en huwelijksjubilea worden met enige regelmatig georganiseerd. De catering wordt hierbij in eigen beheer verzorgd.

De tarieven Voor de vaste gebruikers wordt een huurtarief berekend van € 10,00 tot € 11,00 voor de grote zaal en een tarief van € 6,50 tot € 7,00 per uur voor de overige zalen. Voor incidentele verhuur wordt een tarief berekend van circa € 15,- per uur. Horecatarieven zijn € 1,50 tot € 1,60 voor koffie respectievelijk bier.

De exploitatie De jaarrekening 2010 van Plexat zijn door de exploitant ter beschikking gesteld. De totale baten inclusief gemeentelijke bijdrage bedragen ca. € 96.000,-

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid Buiten de persoonlijke inzet van de exploitant zelf en haar man (klussen en onderhoud) heeft men een medewerker in dienst met een contract van 20 uur, alsmede een tweetal oproepkrachten.

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid?) De exploitatie kan worden gekenmerkt als een informeel, knus huiskamerkarakter. Er wordt een actief beleid gevoerd in het faciliteren van (lokale) verenigingen, alsmede in het organiseren van evenementen en feesten en partijen van persoonlijke aard. Het huidige succes heeft vooral te maken met het dorpse en informele karakter van Plexat.

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving Naast SCC Plexat beschikt Wagenberg niet over (relevante) sociaal culturele voorzieningen. W e l zijn er diverse cafés met zaalruimte en heeft de kern een sporthal en een basisschool. Middels een werkgroep wordt momenteel onderzoek verricht naar herinrichting van het centrum van Wagenberg. Plexat, de sporthal en de basisschool liggen in het plangebied. Het onderzoek richt zich onder andere op de haalbaarheid om de drie functies te centraliseren in een gebouw: een multifunctionele brede school.

M e v r o u w Van Groessen heeft in het interview aangegeven, dat er snel duidelijkheid moet komen over de toekomst van Plexat. De huidige situatie blokkeert de bedrijfsmatige ontwikkelingen. Zo is de

biljartclub

uitgeweken naar een lokale horeca omdat men daar verzekerd is van continuïteit. De exploitatie verloopt naar eigen zeggen redelijk succesvol. Indien de continuïteit van Plexat door de gemeente wordt gewaarborgd, is zij bereid mee te denken of en op welke wijze de bezuinigingstaakstelling in Plexat kan worden gerealiseerd. Ook Onderzoek Sociaal Culturele Centra - Gemeente Drimmelen Drijver en Partners

9

het groot onderhoud kan volgens haar veel efficiënter. Zo zijn diverse onderhoudszaken (deels in eigen beheer) reeds uitgevoerd.

2.2.4 SCC De Cour Faciliteiten van het gebouw en beheer en exploitatieafspraken Overzicht faciliteiten van de accommodatie: •

Ruime foyer annex bar;

•

Theater annex sportzaal met uitschuifbare tribune (240 zitplaatsen) en kleedkamers;

•

Tuinzaal;

•

Kleine zaal;

•

Grote vergaderzaal 1 verdieping (voorheen jongerenruimte);

•

Hobbyruimte op de 1 verdieping;

•

3 vergaderzalen van 18 - 20 m .

e

e

2

De Cour is door haar indeling en inrichting een bijzonder gebouw en kent een relatief groot aantal zalen en ruimten (negen). De voormalige jongerenruimte is o m g e b o u w d tot vergaderzaal en er bestaan plannen om deze ruimte door middel van een podium geschikt te maken als een kleine toneelzaal.

Het gebouw inclusief inrichting en inventaris is eigendom van gemeente Drimmelen. In 2009 is de exploitatie formeel aanbesteed. Als resultante van de aanbestedingsprocedure is exploitatie gegund aan de heer en mevrouw Tijs. Tussen gemeente en exploitant is ingaande 1 september 2009 een huurovereenkomst en een exploitatieovereenkomst afgesloten voor de periode van 10 jaar. De vervaldatum is derhalve 31 augustus 2019.


Huurprijs € 1,- per kwartaal;

•

Exploitatiebijdrage is € 35.000,- in 2009 (€ 36.503,- begroting 2012)

Gebruik en bezetting SCC De Cour kent een prima maatschappelijk gebruik. Verspreid over 42 dagdelen per week maken zo'n 25 verenigingen en organisaties wekelijks of incidenteel gebruik van de accommodatie. Tot de hoofdgebruikers kunnen worden gerekend Stichting Welzijn Ouderen, de lokale harmonie, de toneelvereniging en verschillende sportclubs (gymzaal). Basisscholen maken geen gebruik van de gymzaal. Op basis van de bezettingsroosters en indicatief incidenteel verhuur, bedraagt de bezetting meer dan 2.000 dagdelen per jaar. De foyer, de gymzaal/theaterzaal en de grotere zalen zijn hierbij de meest gebruikte ruimten. De kleinere (vergader)zalen worden minder intensief gebruikt en worden vooral verhuurd ten behoeve van muzieklessen. Horeca en bijzondere activiteiten De exploitatie is sterk gericht op cultureel gebruik, sociaal-maatschappelijke verhuur en ondersteuning van verenigingsactiviteiten (bijvoorbeeld de theaterschool welke inmiddels 45 cursisten heeft). M e n organiseert veel (muziek)evenementen, al dan niet met landelijk bekende artiesten. M e t deze evenementen richt men zich ook sterk op Breda. Het houden van commerciële feesten en partijen (bruiloften) is ondergeschikt. Dit laat men over aan de lokale horeca. Carnaval is de jaarlijks grootste happening met circa 1.200 personen per dag. Eveneens is men actief met verkoop van cursussen en vergaderarrangementen inclusief lunch. Dit loopt goed, mede door de samenwerking met het lokale zorgcentrum.


10

De tarieven Het huurtarief van de gymzaal/theaterzaal bedraagt € 18,00 per uur en voor de overige zalen wordt een tarief gehanteerd van € 3,00 oplopend tot € 7,00 per uur, afhankelijk van de grote van de zaal. V o o r het gebruik van de biljarts wordt een bedrag in rekening gebracht van € 1,80 per uur. De tarieven worden jaarlijks geïndexeerd. De consumptietarieven liggen rond € 1,60. De senioren betalen € 0,85 voor koffie en fris. Bij evenementen bedraagt het tarief € 1,80, waarbij € 0,20 ten goede komt aan de vereniging (harmonie of toneelvereniging). Zelfwerkzaamheid door de verenigingen is dan wel een vereiste.

De exploitatie Door De Cour zijn geen financiële gegevens ter beschikking gesteld. Op basis van de bezetting, tarieven en de gemeentelijke bijdragen kunnen de exploitatieopbrengsten exclusief horeca, worden ingeschat op een niveau van circa € 65.000,-. Door de exploitant is aangegeven dat de onderhoudskosten en de energiekosten hoog zijn. De post energie bedraagt circa € 40.000,-. Er is echter zeer recent (oktober 2011) een nieuwe CV ketel geplaatst met een gebouwenbeheersysteem (op afstand regelbaar middels laptop). De energiekosten zullen naar verwachting fors dalen. Aan onderhoud doet men veel zelf. Ook projectverbeterend onderhoud, zoals nieuw meubilair.

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid De horeca wordt voornamelijk geregeld door Carla Tijs. Rini Tijs opereert hoofdzakelijk op de achtergrond en is actief met het organiseren van culturele activiteiten en het contact met de verenigingen. M e n werkt met veel vrijwilligers, die worden gerekruteerd uit de verenigingen (senioren, harmonie, judo). M e t hen worden speciale (procedure)afspraken gemaakt. De vrijwilligers draaien dan zelfstandig de bar tijdens hun verenigingsavond. Een vertrouwensbasis

is hiervoor

noodzakelijk

en

dat

gaat

personeelskosten is hierdoor evident. Het is een redelijk

doorgaans goed. De

bezuiniging op

de

groot gebouw, de schoonmaak is dan ook

tijdsintensief. Ook hierbij werkt men met vrijwilligers.

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid?) De Cour voert een actief verenigingsbeleid. Zoals eerder opgemerkt is de exploitatie sterk gericht op cultureel gebruik,

sociaal-maatschappelijke verhuur

en ondersteuning van verenigingsactiviteiten.

De

intensieve

samenwerking met de verenigingen blijkt ook uit de inzet van vrijwilligers voor beheer- en bartaken. De bijzondere

exploitatievisie

(samenwerking

met

en

persoonlijke

inzet

door

verenigingen

en

culturele

instellingen) werkt in Terheijden erg goed en is een model dat wellicht ook in de andere SCC's kan worden opgezet.

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving Buiten SCC De Cour beschikt Terheijden over een gymzaal, een openluchtzwembad en diverse cafés met zaalruimten. Temeer naar verwachting het zwembad gesloten zal gaan w o r d e n , beschikt Terheijden met 6.300 inwoners over een beperkt aantal maatschappelijke voorzieningen. SCC De Cour vervult

derhalve een

spilfunctie ten behoeve van sociaal-culturele activiteiten.

Verhoging van de tarieven uit oogpunt van de bezuinigingstaakstelling zal volgens De Cour leiden tot een leegloop van activiteiten. Er zijn de nodige concurrerende cafés/zalen en er bestaat veel leegstand in Terheijden, zoals klaslokalen van een basisschool en de voormalige bibliotheek. De energiekosten zullen naar verwachting fors dalen. Dit

is een reële

bezuinigingspost, temeer de gemeente de vervanging

heeft

gefinancierd.


11

2.2.5 SCC De M a y b o o m Faciliteiten van het gebouw en beheer en exploitatieafspraken Overzicht faciliteiten van de accommodatie: •

Ruime foyer annex bar;

•

Theater met podium;

•

Biljartruimte;

•

Parkzaal 1 en 2;

•

Fonteinzaal 1 en 2;

•

Panoramazaal;

•

Creazaal;

•

Kapelzaal.

Naast deze, voor vrije verhuur, beschikbare zalen heeft De M a y b o o m een aantal vaste huurders met ieder hun eigen ruimten: de bibliotheek, de peuterspeelzaal en vluchtelingenwerk.

SCC De M a y b o o m is een groot gebouw en heeft een sterk multifunctioneel karakter. M e t de theaterzaal en de kapelzaal is De M a y b o o m met recht te typeren als een cultureel centrum. Het gebouw inclusief inrichting en inventaris is eigendom van gemeente Drimmelen. In 2010 is de exploitatie formeel aanbesteed. Als uitkomst van de aanbestedingsprocedure is de exploitatie gegund aan Sportfondsen Nederland. Tussen gemeente en exploitant zijn ingaande 1 juli 2010 de navolgende overeenkomsten afgesloten: •

Een huurovereenkomst met betrekking tot de ruimten en prestaties die vrijgesteld zijn van BTW;

•

Een huurovereenkomst met de betrekking tot de ruimten en prestaties die BTW belast zijn;

•

Een exploitatieovereenkomst.

De overeenkomsten zijn aangegaan voor een periode van 5 jaar. De vervaldatum is derhalve 30 juni 2015.


Huurprijs € 1,- per kwartaal voor de ruimten en prestaties die vrijgesteld zijn van BTW;

•

Huurprijs € 25.000,- per jaar voor de ruimten en prestaties die BTW belast zijn (begroting 2011 = € 25.400,-);

•

Een exploitatiebijdrage van € 114.996,- (idem begroting 2011).

Gebruik en bezetting SCC De M a y b o o m heeft een groot scala aan vaste en incidentele gebruikers. Circa dertig verenigingen en organisaties maken gemiddeld 67 dagdelen per week gebruik van de accommodatie. De biljartruimte,

de

parkzaal en de panoramazaal zijn daarbij de meest gebruikte ruimten. De Fonteinzaal wordt relatief het minst gebruikt. Naast de vaste verhuurde ruimten (bibliotheek en dergelijke) kent De M a y b o o m , met meer dan 3.200 dagdelen verhuur op jaarbasis, een prima bezetting. Horeca en bijzondere activiteiten Uit de bezettingsoverzichten blijkt, dat de exploitatie

sterk gericht is op cultureel gebruik en sociaal¬

maatschappelijke verhuur. M e t de theaterzaal en de kapelzaal beschikt De M a y b o o m over zalen die geschikt zijn voor feesten en partijen. Deze commerciële activiteiten zijn in de afgelopen jaren, onder de toenmalige exploitant,

niet

tot

ontwikkeling

gekomen. De huidige

exploitant

Sportfondsen

heeft

als

doelstelling


12

geformuleerd om deze markt actief te gaan benaderen en in elk geval circa 25 feesten en partijen per jaar te organiseren.

De tarieven M e t de vaste gebruikers zijn afzonderlijke en nogal uiteenlopende prijsafspraken gemaakt. V o o r incidentele verhuur wordt een uniform tarief gehanteerd van € 5,35 per uur voor sociaal-maatschappelijke huurders. Het commerciële huurtarief bedraagt € 27,00 per uur voor de theaterzaal en € 15,- voor de overige ruimten. De tarieven worden jaarlijks geïndexeerd. De consumptietarieven (frisdrank en bier) liggen rond € 1, 75 per consumptie. De senioren betalen € 1,00 voor koffie en thee. Bij feesten en partijen gelden aangepaste tarieven en kan gebruik worden gemaakt van drankarrangementen.

De exploitatie Door De M a y b o o m zijn geen financiële gegevens ter beschikking gesteld. Op basis van de bezetting, tarieven en de gemeentelijke bijdragen kunnen de exploitatieopbrengsten exclusief horeca, worden ingeschat op een niveau van circa € 217.000,-. De jaarlijkse exploitatiebijdrage maakt hier wezenlijk deel van uit.

Personele organisatie, formatie en vrijwilligersbeleid De exploitatie van De M a y b o o m maakt onderdeel uit van de Sportfondsenorganisatie. Het organisatiemodel van Sportfondsen is dan ook herkenbaar in M a d e : centrale aansturing door een regiomanager en een (parttime) locatiemanager. De locatiemanager in De M a y b o o m is tevens verantwoordelijk voor de zwembaden die Sportfondsen in de gemeente Drimmelen in beheer heeft. Deze combinatiefunctie is eveneens van toepassing voor de administratieve ondersteuning en de teamleider horeca. Daarnaast heeft de M a y b o o m 5 parttime medewerkers in dienst. In totaliteit bedraagt de formatie circa 4 fte.

Organisatiecultuur ('op de winkel passen' of 'actief verenigingsbeleid?) Met

de aanbesteding van De M a y b o o m in 2010 heeft

de gemeente

een aantal uitgangspunten

en

randvoorwaarden geformuleerd, waar de exploitant uitvoering aan dient te geven: •

Continueren en versterken van activiteiten voor bewoners in de kern;

•

Uitbouwen activiteiten voor kwetsbare groepen;

•

Ontwikkelen van nieuwe activiteiten die de leefbaarheid in de kern versterken;

•

Uitbreiding van culturele activiteiten.

Sportfondsen is nu ruim een jaar actief in De M a y b o o m en heeft vooral aandacht besteed aan het opknappen van de accommodatie (zo is € 50.000,- geïnvesteerd in de foyer en horeca) én in het verstevigen van de relatie met de bestaande gebruikers. Uit een gasttevredenheidsonderzoek blijkt, dat de gebruikers over het algemeen tevreden zijn met de nieuwe exploitant. Er zijn uit de enquêtes ook aandachtspunten naar voren gekomen, maar deze zijn vooral van bouwkundige of technische aard.

Concurrerende en aanvullende voorzieningen in de omgeving M a d e beschikt als grootste kern (11.500 inwoners) van de gemeente over een breed scala aan voorzieningen: •

1 sociaal cultureel centrum (De M a y b o o m ) ;

•

1 sporthal, genaamd: De A m e r h a l ;

•

2 gymnastiekzalen, te weten de Romboutstraat en De Lage W e i d e ;

•

3 basisscholen, te weten: De Lage Weide (naast gymnastieklokaal); De Den Duin school (maakt gebruik van De Amerhal) en De Stuifhoek (naast Romboutstraat);

•

1 muziekschool, gevestigd in de Zuideindsestraat 1 (gemeentepand);


13

1 school voor Voortgezet Onderwijs, genaamd Dongemond College (Mavo, Havo, VWO) (maakt gebruik van eigen gymzaal, De Amerhal en de sportpark De Schietberg (april- okt.); 1 openluchtzwembad, genaamd De Randoet; 1 indoor tennispark, genaamd De Kroon; 1 sportpark, genaamd De Schietberg. Geschikt voor tennis, handbal, voetbal, scouting, hockey; 2 hotels met café en zalen, genaamd Trefpunt en Korenbeurs; Kerken; Diverse cafés met en zonder zaaltjes.

Op gebied van sociaal-culturele activiteiten vervult De M a y b o o m een belangrijke maatschappelijke functie en zijn er buiten de muziekschool geen andere faciliteiten in M a d e . Op het gebied van horeca en zaalverhuur is er sprake van een relatief groot aantal concurrerende voorzieningen.

2.3

Generiek overzicht

Indicatie bezetting en gebruik van de sociaal culturele accommodaties: Bezettingsgraad 2 0 1 0

SCC K l a v e r b l a d , SCC Zonzeel,

SCC Plexat,

SCC De Cour,

SCC De

Drimmelen

Wagenberg

Terheijden

Mayboom,

Hooge Zwaluwe

Inwoners kern

A a n t a l zalen

600

1

Made

1.646

2.177

1

6.326

4

11.586

9

9

Bezetting Per week in dagdelen Per j a a r in dagdelen

3

7

26

44

70

138

306

1207

2024

3.212

Toelichting bezetting: •

Bezetting is gebaseerd op feitelijk gebruik t.b.v. sociaal culturele activiteiten

•

Bezetting is exclusief gymzaal (indien van toepassing), met uitzondering van theaterzaal/sportzaal De Cour in Terheijden;

•

Bezetting SCC De M a y b o o m betreft de vrije verhuurbare

ruimten

(exclusief vaste verhuur

aan

bibliotheek, peuterspeelzaal en vluchtelingenwerk).

Conclusies bezetting maatschappelijk gebruik: •

Activiteiten en daarmee de bezetting van SCC 't Klaverblad en SCC Zonzeel zijn gering;

•

Activiteiten en bezetting van SCC Plexat is redelijk;

•

Activiteiten en bezetting SCC De Cour en SCC De M a y b o o m zijn redelijk tot goed. De accommodaties beschikken echter over meerdere grotere en kleinere zalen, waarbij niet alle zalen (voornamelijk de kleinere zalen) even volwaardig bezet zijn.


14

De sociale culturele centra in de gemeentelijke begroting (2012): Sociaal culturele centra in de gemeentelijke begroting

De Zonzeel

Plexat

t Klaverblad

De Cour

De Mayboom

Hooge

Wagenberg

Drimmelen

Terheijden

Made

2012

2012

2012

2012

2012

Totaal 2012

Baten huren

9.924

bijdragen van derden

4.450

Totaal

25.972

35.896

0

25.972

40.346

5.288

9.722

7.836

29.308

27.065

36.503

117.583

207.151

4.450

14.374

0

0

Lasten Energie en water

10.197

Belastingen en verzekeringen

3.907

schoonmaakkosten

4.100 2.555

14.297

100

subsidies aan marktgerichte organisaties

26.000

100

aankoop sport- en speel toestellen

2.040

overige kosten (kantoor, beveiliging, storting voorzieningen Planon

12.607

15.996

2.040

600

4.537

284

30.633

5.137 30.633

90.153

kapitaallasten externe producten

5.341

45.998

65.626

Personeelskosten gemeentelijke organisati

8.469

11.685

6.039

11.511

15.154

52.858

Totaal

40.521

56.336

91.414

158.532

171.206

518.009

Saldo

-26.147

-56.336

-91.414

-158.532

-145.234

-477.663

Saldo excl. kapitaallasten

-20.806

-56.336

-45.416

-92.906

-145.234

-360.698

-8.199

-40.340

-45.132

-62.273

-114.601

-270.545

Saldo excl. kapitaallasten en groot

116.965

onderhoud

Conclusies sociaal culturele centra in de gemeentelijke begroting: •

•

Totaal accommodatiekosten in de gemeentelijke begroting 2012 bedragen € 518.009,-. W a a r v a n : o

40% aan subsidies (waarvan 56% ten behoeve van SCC De M a y b o o m ) ;

o

22% kapitaallasten;

o

17% groot onderhoud (storting voorziening);

o

10 % personeelskosten gemeentelijke organisatie;

Alleen vanuit de exploitaties van SCC De Zonzeel en SCC De M a y b o o m worden

huuropbrengsten

gegenereerd; •

Per saldo

bedragen

de gemeentelijke

accommodatiekosten

€ 477.663,-

per jaar.

Exclusief

kapitaallasten en groot onderhoud is dit € 270.545,-; •

Conform de jaarrekening 2010 hadden de totale lasten een omvang van € 570.670,-. Dit is € 52.000,meer dan begroot in 2012, hetgeen voor een wezenlijk deel voortvloeit uit de lagere subsidie in 2012 aan De M a y b o o m .


15

Hoofdstuk 3


De minimale bezuinigingstaakstelling voor de sociaal culturele centra bedraagt € 50.000,-. Dit is 24% van de totale subsidie die aan de culturele centra worden verstrekt (€ 207.150,- conform begroting 2012-2015). Indien de bezuiniging naar rato over de accommodaties wordt verdeeld, leidt dit tot de volgende verdeling waarbij wordt uitgegaan van instandhouding van de voorziening: Accommodatie

Bezuiniging taakstelling -

Haalbaarheid minimum variant

Opmerking

n.v.t.

geen exploitatiebijdrage; optie is huurverhoging

S C C De Zonzeel

€

S C C Plexat

€

-6.276 haalbaar

S C C 't Klaverblad

€

-6.533 niet haalbaar

S C C De Cour

€

-8.812 haalbaar

S C C De Mayboom

€

-28.385 deels haalbaar

Totaal

€

-50.006

€

afhankelijk van instandhouding van accommodatie beperkte bezetting, subsidie is o.a. gerelateerd aan huisvestingskosten school

Sportfondsen investeert voor eigen rekening in inrichting en inventaris

-29.280

In de minimumvariant is de haalbaarheid beoordeeld op basis van de interviews, de (inschatting van de) financiële exploitatie en bezetting en gebruik. Op basis van deze beoordeling kan de bezuinigingstaakstelling met instandhouding van het huidige voorzieningenniveau - worden ingeschat op maximaal circa € 29.000,-.

Ontmoetingscentrum De Zonzeel ontvangt geen gemeentelijke bijdrage voor de exploitatie van het centrum. W e l ontvangt men een vergoeding voor de schoonmaak van de gymzaal. Deze vergoeding komt echter overeen met de reële kosten die hiertegenover staan. In een alternatief

scenario zou (bij

contractverlenging)

huurverhoging overwogen kunnen w o r d e n , maar de bezetting is beperkt en er is sprake van dalende (horeca)opbrengsten. De exploitant moet derhalve al een inspanning leveren om een enigszins renderende exploitatie te continueren. Huurverhoging zou de exploitatie verder onder druk zetten.

In SCC 't Klaverblad is de bezuinigingtaakstelling vanuit het huidige beheer en exploitatie niet realistisch. De bezetting en daarmee de (huur)opbrengsten

zijn zeer beperkt. De vergoeding die 't Klaverblad jaarlijks

ontvangt, hangt in grote mate samen met de beheerkosten (schoonmaak en energie) die gemaakt worden voor het schooldeel. Om de bezuinigingstaakstelling geheel of gedeeltelijk te realiseren kan een andere wijze van beheer worden overwogen. (zie hoofdstuk 4).

In Plexat en De Cour achten wij de bezuinigingstaakstelling op basis van bezetting, tarifering en de inschatting van de financiële exploitatie, haalbaar. Hiertoe zal wel in overleg moet worden getreden met de exploitanten. De huidige overeenkomsten expireren namelijk in 2019. V o o r Plexat is het belangrijk dat er snel duidelijk wordt gecreëerd over het voortbestaan van de voorziening. Indien deze duidelijkheid niet kan worden gegeven, zal de exploitant niet geneigd zijn mee te werken aan de bezuinigingtaakstelling. In de exploitatieovereenkomsten met Plexat en De Cour zijn randvoorwaarden opgenomen met betrekking tot bestemming en gebruik: •

Als bestemming geldt: cultuur en recreatie met bijbehorende horecafaciliteiten ten behoeve van plaatselijke instellingen en verenigingen, allen met

een sociaal-maatschappelijke en/of

culturele

doelstelling;


.

16

^

•

De exploitant is verplicht het (huidige) maatschappelijke gebruik (inclusief bestaande overeenkomsten en prijsafspraken) te respecteren en in tact te laten;

•

De accommodatie dient 44 weken per jaar en 7 dagen per week te worden opengesteld.

In overleg met de exploitanten kan worden gekeken welke randvoorwaarden kunnen worden bijgesteld om de bezuinigingsmaatregel te effectueren en welke (mogelijke) consequenties dit met zich meebrengt.

Dezelfde randvoorwaarden zijn van toepassing op SCC De M a y b o o m . De overeenkomsten expireren in 2015. De

bezuinigingstaakstelling

zou

bij

(her)aanbesteding als uitgangspunt

de

bespreking

van

de

contractverlenging

of

bij

een

eventuele

kunnen worden opgelegd. Exploitant Sportfondsen heeft

recentelijk

geïnvesteerd in inrichting en inventaris. In de huurovereenkomst is opgenomen dat bij einde van de overeenkomst de inrichting en inventaris wordt overgedragen aan de gemeente, waarbij de exploitant recht heeft op een vergoeding over de waarde van de aanvullende inventariszaken. Wij adviseren om

met

Sportfondsen voortijdig in overleg te treden over welke randvoorwaarden mogelijk bijgesteld zouden moeten worden

en/of

welke

aanpassingen in

de

exploitatie

zouden

kunnen

worden

doorgevoerd

om

de

bezuinigingstaakstelling te realiseren.

Naast de korting op de exploitatiebijdrage kunnen de navolgende opties in overweging worden g e n o m e n : •

De personeelskosten gemeentelijke organisatie bedragen € 52.800,- vanaf 2012, waarvan € 26.000,aan

gemeentelijke

overhead.

De

toekomstscenario's

die

aan

de

orde

zijn

bij

de

binnensportaccommodaties, kunnen ook van toepassing zijn op de sociaal culturele centra; •

De uitvoering van het groot onderhoud kan geheel of gedeeltelijk worden uitbesteed aan de exploitanten. Hiermee kan een efficiënte uitvoering worden

bewerkstelligd, bijvoorbeeld

door

schilderwerk, kleine reparaties en vervangingen door inzet van vrijwilligers en eigen medewerkers te laten uitvoeren.

Deze opties kunnen worden bezien in het licht van een alternatief subsidiemodel: van gebouwgebonden naar functiegebonden subsidiering. Dit model wordt in de navolgende paragraaf omschreven.


17

Hoofdstuk 4

Voorzieningenbeleid

Op basis van de inventarisatie kan in hoofdlijnen w o r d e n geconcludeerd dat het maatschappelijk gebruik van SCC 't Klaverblad en SCC Zonzeel beperkt is. Bij de overige accommodaties is de bezetting redelijk tot goed, maar daar hangt wel een prijskaartje aan. Om een maximale bezuinigingstaakstelling te realiseren, kunnen de navolgende scenario's in overweging worden genomen: •

SCC 't Klaverblad, SCC Zonzeel en SCC Plexat: Huidige exploitatiemodel opheffen en voorzieningen op andere wijze organiseren:

•

4.1

o

Functies onderbrengen in andere bestaande voorziening(en);

o

Exploitatie onderbrengen bij (hoofd)gebruiker (bijvoorbeeld de school bij SCC 't Klaverblad);

o

Uitbreiden van functies;

SCC De M a y b o o m en SCC De Cour: o

Uitbreiden van functies;

o

Andere wijze van subsidiering: van gebouwgebonden naar functiegebonden.

Uitbreiden van functies: functionaliteit in relatie tot WMO

Het bevorderen van sociaal-cultureel werk, subsidiering aan verenigingen en het in standhouden

van

gemeenschapshuizen maakt onderdeel uit van de WMO-portefeuille. Zorgen voor aantrekkelijke plekken waar burgers elkaar ontmoeten is daar een goed voorbeeld van. Een gemeenschapshuis of sociaal cultureel centrum waar verschillende zorgen welzijnsfuncties worden gecombineerd, maakt het mogelijk dat verschillende groepen elkaar ook daadwerkelijk ontmoeten.

Het

werkgebied

en

de verantwoordelijkheden

voor

een gemeente

vanuit

de W e t

Maatschappelijke

Ondersteuning liggen uiteraard breder dan deze activiteiten. Ook hulp en ondersteuning aan mensen met een beperking maakt hier onderdeel aan uit. M a a r bovenal omvat maatschappelijke ondersteuning alle activiteiten die het

mensen mogelijk

maken o m

mee te

doen

met

de samenleving. Dat kan bijvoorbeeld

met

vrijwilligerswerk en mantelzorg, loketfunctie, informatie en advies of huishoudelijke ondersteuning.

Traditioneel zijn gemeenschapshuizen een plaats van ontmoeting en ontspanning. Veel maatschappelijke activiteiten binnen een wijk of dorpskern vinden plaats in deze locaties. Het samenbrengen en uitbouwen van deze traditionele activiteiten naar activiteiten die breder samenhangen met maatschappelijk ondersteuning biedt voordelen vanuit een breed perspectief: de maatschappelijke zorgfunctie wordt zo dicht mogelijk bij de inwoners gebracht, participatie met lokale verenigingen en instellingen worden bevorderd en de functionaliteit en daarmee de bezetting en het maatschappelijk rendement van het gemeenschapshuis wordt vergroot. Hierbij kan aansluiting worden gevonden met 'Welzijn nieuwe Stijl'.

Om te zorgen dat een gemeenschapshuis optimaal wordt gebruikt, is het belangrijk dat met de uitwerking van de gewenste functies aansluiting wordt gevonden met de wensen en behoefte van de bewoners. Vaak is het op langere termijn voordeliger om voor oplossingen te kiezen die niet voor enkele specifieke doelgroepen zijn bestemd, maar voor iedereen bruikbaar zijn.

Afhankelijk van de grootte en (sociale) samenstelling van de afzonderlijke kern, kunnen per sociaal cultureel centrum

specifieke keuzes gemaakt.

Op hoofdlijnen

kunnen

gecategoriseerd: Onderzoek Sociaal Culturele Centra - Gemeente Drimmelen Drijver en Partners

de gewenste

functies

als volgt

worden

Ontspanning en ontmoeting: o

Soosactiviteiten voor jongeren en/of ouderen (separaat én gecombineerd);

o

Uitvoeringen van toneel, dans en muziekverenigingen;

o

Tentoonstellingen;

Ontwikkeling/ontplooiing: o

Cursussen en lessen (taallessen, hobbycursussen, PC/Internet etc.);

o

Peuterspeelzaalwerk;

o

Huiswerkbegeleiding;

o

Kindervakantiewerk;

Verhuuractiviteiten: o

Vergaderruimten;

o

Repetitieruimte;

o

Opslag;

Recreatie en horecafunctie: o

Uitvalsbasis voor fiets- en wandeltochten;

o

(internet)café;

o

Recepties en bijeenkomsten;

Servicepunt en loketfunctie: o

Servicepunt bibliotheek en internetpunt;

o

o

Informatievoorziening: •

Voorlichting en advies (PC/internet, belastingaangifte en dergelijke);

•

Spreekuren adviseurs;

Dienstverlening zorg: •

Huisarts, fysiotherapie, logopedie;

•

Maaltijdenvoorziening / eetpunt;

•

Visiteclubs senioren;

•

Klussendienst;

•

Was- en strijkservice;

•

Tuinonderhoud.

Ook binnen de gemeente Drimmelen kan de uitbreiding of samenvoeging van de functies in overweging worden genomen. Van belang zijn hierbij de navolgende aandachtspunten: •

Het in stand houden van het voorzieningenniveau in de kleine kernen;

•

De regiefunctie van de gemeente;

•

M e t welke organisaties de (additionele) functies kunnen worden gerealiseerd (samenwerking met maatschappelijke

organisaties

(welzijns-

en/of

zorginstellingen,

vrijwilligersorganisaties)

en

de

exploitanten); •

De kosten die de functies met zich meebrengen en de beschikbare middelen vanuit het taakveld WMO.

4.2

Financiering en subsidiering

Indien wordt gekozen voor het in stand houden van de (welzijns)voorzieningen in alle kernen én dat dit het beste kan worden gerealiseerd door het uitbreiden van betreffende functies, is het van belang een nieuwe subsidiemethodiek te ontwikkelen. Een subsidiebeleid dat aansluit bij de beschikbare middelen uit Onderzoek Sociaal Culturele Centra - Gemeente Drimmelen Drijver en Partners

.

het

19

^

accommodatiebeleid én het W M O beleid, maar dat ook uitvoering geeft aan de eventuele overgang van gebouwgebonden subsidiëring naar functionele subsidiëring. Hiertoe is het noodzakelijk dat met de sociaal culturele

centra én met

maatschappelijke organisaties nieuwe

afspraken worden

vastgelegd. Dit

kan

bijvoorbeeld door samenwerkingsovereenkomsten en door middel van huur- en exploitatieovereenkomsten, waarin de beheerafspraken zijn vastgelegd en subsidieovereenkomsten waarin de gemeentelijke bijdragen worden geregeld en welke prestaties daar tegenover staan.

Het belangrijkste kenmerk in de (te ontwikkelen) beleidsvisie is, dat de financiële bijdrage van de gemeente niet meer is gebaseerd op het in stand houden van het gebouw, maar op gewenste functies die verloren zouden gaan zonder (of met een verlaagde) bijdrage van de gemeente. Deze nieuwe beleidsvisie biedt de mogelijkheid om op inhoud te sturen en te stimuleren. Hierdoor past deze visie beter binnen de verschuivende rol van de gemeente als regisseur. Bij het streven naar een sluitende exploitatie kan worden samengewerkt met andere partners om aanvullende functies mogelijk te maken.

De gewijzigde invalshoek op beheer en exploitatie van de welzijnsaccommodaties moet uiteraard passen binnen het totale beleid van de gemeente Drimmelen. Niet alleen het huidige accommodatiebeleid is dan relevant, maar ook het W M O - b e l e i d en het beleid ten aanzien van buurtbeheer.

Een aantal belangrijke elementen (kan) zijn: •

Bredere functie voor de culturele accommodaties: buiten de traditionele functie voor sociaal-culturele activiteiten en het bieden van ruimtelijke faciliteit kunnen de accommodaties bijvoorbeeld worden aangewezen als (diensten)centrum voor woonservicezones;

•

Differentiatie per kern: een gemeenschapshuis in een grotere kern kan een andere opzet hebben dan het gemeenschapshuis in een kleinere kern. De functionaliteit is hierbij mede afhankelijk van de sociale samenhang en van de aan- of afwezigheid van andere voorzieningen in het dorp;

• •

Het bewerkstelligen van een sluitende exploitatie van de gemeenschapshuizen; Subsidiëring door de gemeente zal gericht zijn op het in stand houden van noodzakelijke functies en niet op exploitatiesubsidie en/of op onderhoud van het gebouw;

•

De gemeente treedt op als regisseur. De uitvoering van de beleidsvisie, de sociale samenhang en het in stand houden van het gemeenschapshuis is echter niet alleen een verantwoordelijkheid van het cultureel centrum. Het is een gezamenlijke verantwoordelijkheid

van inwoners, verenigingen en

instellingen in betreffende kern. Van belang is derhalve intensief samen te werken met de lokale gemeenschap

en

maatschappelijke

organisaties.

Belangrijke

partners

zijn

hierbij:

buurtbeheer,

zorginstellingen, basisscholen, welzijnsorganisaties, verenigingen, enzovoort.

Indien een voorziening als een cultureel centrum ook in de kleinere kernen behouden dient te blijven, adviseren wij bovenstaande beleidskaders samen met de maatschappelijke partners uit te werken. Door de brede(re) kijk op de voorziening, het toevoegen van functies en de samenwerking met lokale partners kan de voorziening in stand worden gehouden tegen een aantrekkelijke prijs, of zelfs kostenneutraal gezien vanuit het huidige exploitatie- en beheermodel.


20

Hoofdstuk 5

Conclusies en aanbevelingen

Bezuinigingstaakstelling De minimale bezuinigingstaakstelling voor de sociaal culturele centra bedraagt € 50.000,-. Dit is 24% van de totale subsidie die aan de culturele centra worden verstrekt (€ 207.150,- conform begroting 2012-2015). In de minimumvariant is de haalbaarheid beoordeeld op basis van de interviews, de (inschatting van de) financiële exploitatie en bezetting en gebruik. Op basis van deze beoordeling kan de bezuinigingstaakstelling -

met

instandhouding van het huidige voorzieningenniveau - w o r d e n ingeschat op maximaal circa € 29.000,-.

Een grotere bezuiniging is te realiseren indien randvoorwaarden met betrekking tot gebruik, tarifering én functionaliteit geheel of gedeeltelijk worden losgelaten.

SCC De Zonzeel Huurovereenkomst eindigt per 31 december 2013; Geen exploitatiebijdrage dus geen of beperkte mogelijkheden om de bezuinigingstaakstelling uit de lopende exploitatie te realiseren; •

Het maatschappelijk gebruik is gering. Het in standhouden houden van de voorziening is daarbij een vraagstuk.

Alternatief

scenario:

o

De maatschappelijke activiteiten onderbrengen bij een van de andere voorzieningen in de kern;

o

Aan het gebouw een andere bestemming geven, verkopen of amoveren. Het afstoten van de accommodatie genereert een voordeel in de gemeentelijke begroting van circa € 20.000,- per jaar exclusief kapitaallasten.

SCC 't Klaverblad •

Huurovereenkomst eindigt per 31 juli 2015;

•

Het maatschappelijk gebruik is gering. Het in standhouden houden van de voorziening is daarbij een vraagstuk; De exploitatiebijdrage hangt samen met een deel van de huisvestingskosten voor het schooldeel (schoonmaak en energie).

Alternatief o

scenario:

Exploitatie

onderbrengen

bij

de

basisschool,

eventueel

in

combinatie

met

één

van

de

(hoofd)gebruikers of maatschappelijke organisaties in de kern; o

Het voordeel voor de gemeentelijke begroting is echter beperkt (circa € 5.000,-) en afhankelijk van de wijze waarop het beheer, onderhoud en schoonmaak van het ontmoetingscentrum kan worden weggezet.

SCC Plexat •

Huurovereenkomst eindigt per 31 augustus 2019 (onder voorbehoud ontwikkeling centrumplan); Het maatschappelijk gebruik is redelijk tot goed.

Advies: o

Duidelijkheid verschaffen over de toekomst van Plexat;


21

o

Indien de functie en het gebruik van Plexat ook na 2015 wordt gecontinueerd, kunnen met de exploitant de randvoorwaarden worden besproken waarbinnen de bezuinigingstaakstelling ad € 6.276,- kan worden gerealiseerd.

SCC De Cour •

Huurovereenkomst eindigt per 31 augustus 2019;

•

Het maatschappelijk gebruik is redelijk (kleine zalen) tot goed (grote zalen).

Advies: o

In overleg met exploitant randvoorwaarden bespreken waarbinnen de bezuinigingstaakstelling ad. € 8.812,- kan worden gerealiseerd.

SCC De M a y b o o m •

Huurovereenkomst eindigt per 30 juni 2015;

•

Het maatschappelijk gebruik is overwegend goed.

Advies: o

In overleg met de exploitant randvoorwaarden bespreken waarbinnen de bezuinigingstaakstelling (voortijdig) kan worden gerealiseerd;

o


ad

€

28.385,-

opleggen

bij

contractonderhandeling

en/of

bij

(her)aanbesteding.

Indien bovenstaande aanbevelingen integraal (kunnen) worden doorgevoerd, is een bezuiniging mogelijk oplopend tot € 68.500,- per jaar vanaf 2015. Dit brengt wel een aantal consequenties met zich mee: •

Hooge

Zwaluwe:

maatschappelijke

functies

worden

ondergebracht

in

andere,

bestaande

voorzieningen. De functie van Ontmoetingscentrum Zonzeel komt daarbij te vervallen; •

Drimmelen: beëindiging overeenkomst met huidige exploitant. Beheer wordt ondergebracht bij de

•

Wagenberg: duidelijkheid verschaffen over de toekomst van Plexat;

•

Voor zowel Plexat (bij instandhouding van het gebouw) als bij De Cour en De M a y b o o m kan de

basisschool en/of bij de hoofdgebruikers of lokale maatschappelijke organisaties;

bezuiniging gevolgen hebben voor: o

Openstelling en gebruik (beperking openstelling van 46 weken);

o

Huurtarieven zalen (meer kostprijsdekkende tarieven);

o

Consumptietarieven (geen korting);

o

Grotere inspanning en zelfwerkzaamheid door verenigingen en (hoofd)gebruikers.

Functionaliteit van de voorzieningen De bezuinigingstaakstelling brengt risico's met zich mee met betrekking tot het maatschappelijk gebruik (openstelling, bezetting en tarifering) en in de maximale variant met betrekking tot de continuïteit van de accommodaties in de klein(ste) kernen. Indien de instandhouding van de voorziening(en) gewaarborgd dient te blijven, kan een bredere functionaliteit worden verkend. In dit scenario adviseren wij additionele functies vanuit het werkveld W M O te verkennen en samen met de maatschappelijke partners uit te werken. Door de brede(re) kijk op de voorziening, het toevoegen van functies en de samenwerking met lokale partners kan de voorziening mogelijk in stand worden gehouden door een creatieve en efficiënte inzet van geld (combinatie met W M O - g e l d e n ) en middelen (gebouwen, functies en samenwerking).


22

Onderzoek Sociaal Culturele Centra

Recommend Documents