Onderwijs. Visje onder water. Een dansproject voor de groepen 1 en 2 van de basisschool. Een project van Markant centrum voor de kunsten, Apeldoorn

Onderwijs Visje onder water Een dansproject voor de groepen 1 en 2 van de basisschool Een project van Markant centrum voor de kunsten, Apeldoorn

Centrum voor Kunsteducatie Apeldoorn

MARKANT Centrum voor Kunsteducatie Apeldoorn bezoek Nieuwstraat 379 telefoon (055) 521 39 67 / 521 93 55 www.markantapeldoorn.nl

MARKANT Centrum voor Kunsteducatie Apeldoorn | Visje onder water

Inhoudsopgave Inleiding Beschrijving project Visje onder water les 1 Introductie en deel 1 verhaal ‘Visje in de golven’

Pagina 1

les 2

Dansles 1 ‘Visje in de golven’

Pagina 3

les 3

Deel 2 verhaal ‘ Visje droomt’

Pagina 5

les 4

Dansles 2 ‘ Visje droomt’

Pagina 7

les 5

Deel 3 verhaal ‘Visje en de reis terug’

Pagina 9

les 6

Dansles door gastdocent ‘Visje en de reis terug’

Pagina 10

Bijlage 1

Verhaal ‘Visje onder water’ (deel 1, 2 en 3)

Pagina 11

Bijlage 2

Inhoudsopgave lesmaterialen

Pagina 15

MARKANT Centrum voor Kunsteducatie Apeldoorn | Visje onder water

Pagina 2

Inleiding Visje onder water Introductie Dansen rondom een verhaal Het dansproject is vormgegeven rondom het verhaal van een klein groen visje genaamd ‘Visje’. Het verhaal neemt de kinderen mee in de belevingswereld van een visje die afdaalt naar de diepe zeebodem. Het project neemt de kinderen als vanzelfsprekend mee om tot beweging en dans te komen. Het is een gebruiksvriendelijk en vrolijk dansproject met veel mogelijkheden tot inleving en expressie. Het project raakt naast dans ook andere vakgebieden zoals muziek, drama en de taalontwikkeling. Praktisch bestaat het project uit 3 delen. U kunt ervoor kiezen om elke week 1 deel uit te voeren. Elke deel bestaat steeds uit 2 lessen. waarvan 1 voorleesles met verwerkings-opdrachten en een bijhorende dansles. De leerkracht leest altijd eerst het verhaal, waar de kinderen later in dezelfde week (of dezelfde dag) op zullen gaan dansen. Dit hoeft niet perse aansluitend. Check altijd even wat de kinderen nog weten, en haal de belangrijke elementen uit het verhaal weer naar voren, voordat u gaat dansen. In de voorlees lessen zitten terugkoppelende vragen en verwerkingsopdrachten. Deze dienen ter voorbereiding op de dansles en geven de kinderen de basis om de danslessen zo goed mogelijk te doen slagen. Laat deze opdrachten daarom nooit zomaar achterwege. Het project wordt in de derde week afgesloten met een dansles verzorgd door een gastdocent van Markant. U heeft dan het verhaal van visje al helemaal voorgelezen. De twee danslessen die u zelf geeft zijn, wanneer ze gegeven zijn voordat de gastles plaatsvindt,zeer welkom, maar niet verplicht. Voor de gastles is het wel verplicht om het verhaal ‘Visje onder water’ (bijlage 1) in zijn geheel al voorgelezen te hebben. De kinderen moeten bekend zijn met het verhaal en met name het derde deel (het eind) is essentieel voor deze les. Markant centrum van de kunsten wenst u veel succes en plezier met ‘Visje onder water’

MARKANT Centrum voor Kunsteducatie Apeldoorn | Visje onder water - 1

Les 1 - voorlezen 1 ‘Visje in de golven’ Duur van de les: Inleiding: Kern: Afsluiting:

35 minuten. 5 minuten 20 minuten 10 minuten

locatie: klaslokaal: kring met open ruimte in het midden Materiaal : 2 groene sokvisjes, 2 ‘Zeewier’ polsbandjes , bijlage 1 (deel 1) Doel :

Aan het einde van de les kunnen de kinderen met hun handen en armen op minimaal 3 manieren zwemmen als een visje en wuifen als zeewier. Ook onthouden de kinderen de belangrijke momenten in het eerste deel van het verhaal van ‘Visje onder water’.

Inleiding:

Introductie thema ‘Visje onder water’ U zit met de kinderen in een kring en vertelt dat u een verhaal gaat voorlezen over ‘Visje onder water’. U leest de introductie van het verhaal voor (bijlage 1). Laat de kinderen daarna kort reageren of vertellen over de zee en het leven onder water.

Kern:

Voorlezen verhaal deel 1 ‘Visje in de golven’ U leest het eerste deel van het verhaal ‘ Visje in de golven’ voor. De kinderen luisteren naar het verhaal. Na het voorlezen mogen de kinderen weer kort reageren.

Verwerkingsopdracht :

Bewegen als een Visje en de zeeplanten U pakt het sokje en u stelt reflecterende vragen zoals; waar houdt Visje van, wie weet nog waarom hij groen is, wat kan visje goed..etc U doet met het vis-handpopje zwembewegingen voor en de kinderen mogen met hun eigen handen meedoen. Als het goed gaat kunt u een kind in de kring vragen om voor te doen. De andere kinderen proberen dit kind zo goed mogelijk na te doen. Stel nu een vraag over het zeewier en de onderwater planten; hoe beweegt dat onder water? U pakt 2 polsbandjes en laat zien hoe je ermee kan bewegen; zacht , golvend, waaiend, wuivend, zwiepend, wapperend etc. Laat de kinderen vervolgens met u meedoen met hun handen en armen. Soms gaan kinderen tijdens het bewegen automatisch staan en blijven ze niet op hun stoeltje zitten. Als de ruimte en de situatie het toelaat is dat heel leuk om te doen; u heeft dan wat meer bewegingsmogelijkheden..

Afsluiting: uitbeelden

U kiest 2 kinderen die een polsbandje om mogen doen en op de grond gaan zitten in het midden van de kring (de vloer moet vrij zijn;zorg dus dat er geen tafel staat). Vraag deze kinderen verschillende bewegingen te maken als zeewier met hun handen en armen. U geeft 2 andere kinderen een groen sok-visje en laat ze in de kring op een plekje staan met het sokje. U vraagt de kinderen of ze nog weten hoe visje kon zwemmen tussen het zeewier en in de golven. Als u een teken geeft mogen deze kinderen met het sokje gaan voortbewegen om en tussen de twee zeewier kinderen die op de grond bewegen. Als bovenstaande opdracht goed gaat kunt u het begin van het verhaal opnieuw voorlezen . De kinderen in het midden beelden het verhaal uit terwijl u leest. Benoem en stimuleer vooral dat de kinderen die voordoen veel varieren in de bewegingen (hoog en laag, groot en klein, verschillende richtingen en vormen). Herhaal de oefening met een nieuw groepje kinderen. Vraag de kinderen die niet meedoen wat ze knap vonden of mooi vonden om te zien.


Les 2 - Dansles 1 ‘Visje in de golven’ Duur van de les: Inleiding: Kern: Afsluiting:

40 minuten. 5 minuten 15 minuten 5 of 10 minuten

locatie: Materiaal:

klaslokaal: kring met open ruimte in het midden 2 groene sokvisjes, 2 ‘Zeewier’ polsbandjes , bijlage 1 (deel 1)

Locatie: Materiaal : Doel :

speellokaal Trommel of tamboerijn, CD visje onder water en een CD-speler Aan het einde van de les kunnen de kinderen 3 soorten golven uitoefenen op muziek en springen in verschillende spathoudingen op de aangegeven tromslagen.

Inleiding:

Begin de les zittend in een kring en bekijk samen met de kinderen de platen van de golven, die in de leskist zitten. Refereer aan het verhaal van visje en de dag van de storm. Laat de kinderen om de beurt vertellen over de zee en over de golven. U kunt het beste van te voren met de kinderen afspreken dat wanneer de muziek stopt, de kinderen ophouden met bewegen en moeten stilzitten of stilstaan. Ook vertelt u dat de kinderen elkaar niet aan mogen raken. Opwarming : Laat de kinderen verspreid in de zaal op de grond zitten. Op uw teken gaan de kinderen staan en op de tromslagen springen de kinderen in een spattende houding. Laat eerst enkele kinderen voordoen, zodat de bedoeling duidelijk is.

Kern: Track 1: Lage golven De kinderen doen deze oefening zittend op hun plaats verspreid door de zaal..Laat de kinderen eerst 1 keer naar track 1 op de CD luisteren. U speelt de muziek nogmaals af en laat enkele kinderen voordoen hoe ze met hun armen en bovenlichaam golvende bewegingen kunnen maken. Vervolgens mogen alle kinderen dit doen. Laat de kinderen meebewegen door met hun armen en bovenlichaam golvende bewegingen te maken.Als dit goed gaat, kunnen de kinderen gaan staan. Tot slot vertelt u dat de kinderen van hun plekje mogen en door de hele ruimte golfbewegingen mopgen maken. Spreek bij de laatste opdracht vooraf duidelijk af dat ze niet mogen rennen en niet tegen elkaar aan mogen komen. Track 2 : Storm Laat track 2 van de CD horen, en laat de kinderen in de muziek horen dat er duidelijke stopmomenten inzitten. De kinderen gaan staan in de ruimte en springen op de plaats elke keer in een andere houding.Dit kan ondersteund worden door tromslagen of het klappen in de handen. Bij iedere klap of tromslag springen ze in een andere houding. Zet het muziekfragment aan, en laat de kinderen staand op de plaats in verschillende houdingen springen.Als dit goed gaat, kan het ook met een verplaatsing door de ruimte. Track 3: Mooie hoge golven Laat track 3 van de CD horen.Laat zien dat de golven van hoog naar laag kunnen bewegen, zwaaiend met de armen, draaiend om je as. Zet het muziekfragment aan en laat de kinderen dit op de plaats nadoen. Als dit lukt, kunnen de kinderen

zich zwaaiend, en draaiend van hoog naar laag gaan bewegen door de ruimte.


Extra opdracht:

De kinderen dansen het hele verhaal deel van de stormdag achter elkaar. U zorgt dat de kinderen klaarstaan en zet Track 4 van de cd aan. De volgorde is als volgt: vooraf wordt elk nieuw deel duidelijk aangegeven en ondersteund met tekst. deel 1 : lage golven, op de plaats met het lichaam golvende bewegingen maken deel 2 : storm, springen in houdingen (wel of niet verplaatsend door de ruimte) deel 3 : hoge golven, verplaatsen van hoog naar laag, draaiend en zwaaiend. deel 4 : storm, springen in houdingen (wel of niet verplaatsend door de ruimte) De kinderen moeten duidelijk met hun bewegingen de verschillen in de muziek aangeven. Ze moeten horen wanneer het gaat om de lage golven, de storm of de hoge golven.

Afsluiting van de les: Ook geschikt voor een presentatie.

Verdeel de kinderen in groepjes; Een stormgroepje, een hoge golven groepje en lage golven groepje. Laat de kinderen zitten op de grond en verspreidt de groepjes over de ruimte. Leg uit dat het groepje dat niet aan de beurt is blijft zitten als het andere danst. Ze mogen pas gaan staan als hun muziek begint. Speel track 1 t/m 3 om de beurt af en laat de kinderen per groepje hun hoge golven, storm of lage golven dansen. Zo kunnen de kinderen elkaar zien dansen. Wissel eventueel de groepjes af.


Les 3 - Voorlezen 2 ‘Visje droomt’ Duur van de les: Inleiding: Kern: Afsluiting:

40 minuten. 10 minuten 20 minuten 10 minuten

locatie: Materiaal:

klaslokaal: kring met open ruimte in het midden dvd ‘geheimen onder water’, tv met dvd speler, bijlage 1 (deel 2) belletjes of tamboerijn, 1 paars ,1 roze en 1 zwart sokvisje.

Doel :

Aan het einde van de les kunnen de kinderen 3 verschillende vissen nadoen in beweging met hun armen en handen. Ook onthouden de kinderen de belangrijke momenten in het tweede deel van het verhaal van ‘Visje onder water’ en weten de kinderen middels een dvd hoe een onderwaterslak, een vis, een dolfijn en een onderwater plant eruit ziet en beweegt.

Inleiding: dvd bekijken

U zet de dvd aan en bekijkt met de kinderen de volgende fragmenten van de dvd.; filmpje Inleiding: tot 5.30 minuten(let op het filmpje stopt niet vanzelf na 5.30!), Na ongeveer 1 minuut verschijnt de dansende slak. Wijs deze aan als u hem ziet en benoem de naam. Ook ziet u verschillende onderwaterplanten en anemonen. Benoem de waterplanten en hun opvallende bewegingen. Na ongeveer 5 minuut en 30 seconden stopt u dit filmpje en kiest u filmpje ‘Dolfijn’, ‘Anemoon’ en tot slot ‘Vissen’. U stopt de dvd weer en de kinderen gaan zitten in de kring.

Extra:

In de lesmateriaalkist vindt u een prenteboek van de serie ‘regenboog’. U kunt dit boek als u wilt op een willekeurig moment eens voorlezen . In dit verhaal komt ook een danseres voor. Het is aardig om in elk geval het prentje met de danseres slak te tonen.

Kern:

U laat de kinderen kort reageren op de dvd en vraagt de kinderen of ze nog weten wat er gebeurde met Visje in het eerste deel van het verhaal. Laat de kinderen kort vertellen. Voorlezen verhaal deel 2 ‘Visje droomt’ U leest het tweede deel van het verhaal ‘ Visje droomt’ voor. (bijlage 1 deel 2). De kinderen luisteren naar het verhaal. Na het voorlezen mogen de kinderen weer kort reageren. U vraagt op welk zeedier van de dvd de kunstenaarsvis uit het verhaal het meeste lijkt (op een dolfijn; ze kunnen allebei heel goed zwemmen en knappe kunsten maken).

Verwerkingsopdracht: bewegen als in de droom

U pakt de belletjes en vertelt dat Visje gaat dromen als u rinkels met de belletjes. Stel een vraag over de eerste droom; hoe zag de slak eruit en hoe bewoog de slak Rinkel met de belletjes. Pak het roze sokje en laat enkele zachte en sierlijke bewegingen zien. Laat de kinderen meedoen. Als het goed gaat kunt u een kind in de kring het sokje geven en voor laten doen. De andere kinderen doen mee. Stel nu een vraag over de tweede droom. U stelt vragen als; wat droomde visje en hoe zag Visje er toen uit en wat kon hij? Rinkel 2 maal met de belletjes. Pak het paarse visje en doe enkele knappe kunsten voor (duiken,draaien,ingewikkelde weggetjes zwemmen etc) Als het goed gaat kunt u een kind in de kring vragen om voor te doen met het sokje. De andere kinderen doen weer mee. Vraag naar de derde droom; hoe zag ‘Visje ‘ er toen uit en hoe zwom hij? U rinkelt 3 maal met de belletjes en pakt het zwarte visje. U laat zien hoe het zwarte visje zwemt; begin met heel erg stilzitten en heel langzaam gevaarlijk om je heen kijken en loeren en weer stilzitten en dan plots en onverwacht springen en vooruit schieten in verschillende richtingen. Daarna volgt weer het muis stilzitten Laat de kinderen met u meedoen. Soms gaan kinderen tijdens het bewegen automatisch staan. Voor deze derde opdracht is het wel beter voor de concentratie om te blijven zitten.


Afsluiting: uitbeelden

U kiest 3 kinderen die een sokvisje aan mogen doen en op de grond gaan zitten in het midden van de kring (de vloer moet vrij zijn;zorg dus dat er geen tafel staat). Vraag deze kinderen te gaan liggen en te doen alsof ze slapen. Als u rinkelt met de belletjes beginnen de dromen. Bij 1 rinkel mag het roze visje, bij 2 rinkels het paarse visje en bij 3 rinkels het zwarte visje. U herhaalt de opdracht met 3 andere kinderen. Als bovenstaande opdracht goed gaat kunt u het verhaal voorlezen en de kinderen in het midden laten uitbeelden terwijl u leest. Benoem en stimuleer vooral dat de kinderen die voordoen duidelijk de passende bewegingen maken (sierlijk en lief , veel kunsten of gevaarlijk ). Herhaal de oefening met een nieuw groepje kinderen. Vraag de kinderen die niet meedoen , na de presentatie steeds of de bewegingen paste bij het betreffende visje.


Les 4 - Dansles 2 ‘Visje droomt’ Duur van de les: Inleiding: Opwarming: Kern: Afsluiting:

40 minuten. 5 minuten 5 minuten 15 minuten 5 of 10 minuten

locatie: Materiaal:

speellokaal: kring met open ruimte in het midden 2 groene sokvisjes, 2 ‘Zeewier’ polsbandjes , bijlage 1 (deel 1)

Locatie: Materiaal : Doel :

speellokaal Belletjes of Tamboerijn met belletjes, CD visje onder water (track 4,5 en 6) een CD-speler,kistje met 30 sok-visjes Aan het einde van de les kunnen de kinderen 3 soorten vissen uitvoeren met een handsokje (sierlijk, knap en moeilijke en gevaarlijk). Ook kunnen de kinderen stoppen met bewegen op aangeven van de leerkracht m.b.v. een muziekinstrument.

Inleiding:

De leerkracht refereert naar het verhaal van visje deel 2 “ de droom”, en stelt daarbij vragen aan de kinderen over het verloop van de droom van het visje. Het gaat erom dat de kinderen de volgorde van de droom nog weten, nl. visje 1 danseres, visje 2 kunstenaar en visje 3. de gevaarlijke vis Van te voren afspreken dat wanneer de muziek stopt, de kinderen ophouden met bewegen en moeten stilzitten of stilstaan.

Opwarming: oefening 1, track 4 CD

Laat de kinderen eerst 1 keer naar track 4 op de CD luisteren. De kinderen gaan verspreid in de zaal op de grond liggen in een slaaphouding. Op het teken van de leerkracht (het rinkelen van de belletjes) gaan de kinderen staan. Rinkelt de leerkracht 1x dan mogen de kinderen, visje 1 uitbeelden, 2x visje 2 en 3x, visje 3. Laat een aantal kinderen het voordoen, zodat iedereen weer het verschil tussen de visjes weet. Daarna mag iedereen meedoen. oefening 2, zonder muziek Vis 2, de gevaarlijke vis. Belangrijk is dat de leerkracht bij deze oefening meedoet, om het sluipen voor de kinderen te verduidelijken door het te laten zien. Laat de kinderen sluipen door de zaal en op de slag van een tamboerijn of het rinkelen van de belletjes, moeten de kinderen stilstaan en dan om springen. En dan weer door sluipen.

Kern: Track 5 CD

De kinderen doen deze oefening zittend op hun plaats.Laat de kinderen eerst 1 keer naar track 5 op de CD luisteren.Deel 1 sokje per kind uit. Op de muziek mogen ze met de handsok bewegen als visje 1, mooi en sierlijk. Bij deze oefening is het handig om als leerkracht een aantal sierlijke, mooie bewegingen voor te doen, zodat de kinderen begrijpen wat de bedoeling is. Ook kunt u een knap kind kiezen die voordoet zodat de andere kinderen de bedoeling begrijpen. Hierna doen de kinderen hetzelfde met visje 2 = het gevaarlijke visje en visje 3 = het knappe visje.


Optie: als dit goed gaat, kunnen de kinderen dezelfde oefening nog een keer doen, maar dan met verplaatsen door de ruimte. Het is heel belangrijk dat de leerkracht ook hier weer voorbeelden geeft; - mooi, sierlijk bewegen bij visje 1 - sluipen, stoppen en omdraaien bij het visje 2 - knappe kunstjes, een draai, een diepe duik, zigzaggen bij het visje 3

Afsluiting van de les: track 6 CD Ook geschikt voor een presentatie. De kinderen gaan verspreid in de zaal liggen in een slaaphouding. Ze liggen met verschillende kleuren sokjes door elkaar. De leerkracht vertelt tijdens het rustige deel van de muziek over het 1e deel van de droom van het visje. Op het snelle deel van de muziek noemt de leerkracht de kleur roze ( van het sokje), en rinkelt de leerkracht met de belletjes. De kinderen met de roze sokjes mogen op dit teken gaan staan en dansen als visje 1, mooi en sierlijk. De rest van de kinderen blijft in de slaaphouding liggen. Bij de start van het langzame deel van de muziek, gaan de kinderen op het teken van de leerkracht, weer verspreid in de zaal liggen in de slaaphouding. Nu vertelt de leerkracht over het 2e deel van de droom van visje. Vlak voor het snelle gedeelte van de muziek, rinkelt de leerkracht met de belletjes en noemt de kleur paars. De kinderen met een zwart sokje mogen op dit teken gaan staan en dansen als de knappe vis, draaien, zigzaggen, mooie kunstjes maken. De rest van de kinderen blijft in de slaaphouding liggen. Als het rustige gedeelte van de muziek volgt, zegt de leerkracht weer dat de kinderen weer kunnen gaan liggen ergens in de zaal en verder mogen slapen. Nu vertelt de leerkracht over het 3e deel van de droom van visje. Vlak voor het snelle gedeelte van de muziek, rinkelt de leerkracht met de belletjes en noemt de kleur zwart.De kinderen met een zwart sokje mogen op dit teken gaan staan en dansen de gevaarlijke vis, sluipen, stilstaan en omdraaien.De rest van de kinderen blijft in de slaaphouding liggen. Als het rustige gedeelte van de muziek volgt, zegt de leerkracht weer dat de kinderen weer kunnen gaan liggen ergens in de zaal en verder mogen slapen. Op de laatse rinkeltje of op een tromslag maakt u ze weer wakker.


Les 5 - Voorlezen 3 ‘Visje en de reis terug’ Duur van de les: Inleiding: Kern: Afsluiting: Vorm:

20 minuten. 2 minuten 15 minuten 3 minuten kringactiviteit

Inleiding

Vraag de kinderen wie nog weet wat er met Visje gebeurde in het vorige deel van het verhaal. Laat de kinderen kort reageren.

Kern: Voorlezen deel 3 ‘Visje en de reis terug’

U leest deel 3 van het verhaal voor. Na het verhaal mogen de kinderen kort reageren. Stel enkele reflecterende vragen zoals ; hoe kwam visje terug, wie hielpen hem, hoe kwam hij op de zeebodem terecht etc Lees het laatste deel van het verhaal minimaal een dag of dagdeel voorafgaand aan de gastles (les 6) voor. Aan deze les zitten geen verwerkingsopdrachten gekoppeld. Uiteraard bent u vrij om dit naar eigen behoefte in te vullen.

Afsluiting: Invulling naar eigen behoefte


Les 6 - dansles door gastdocent ‘Visje en de reis terug’ Opzet

Een gastdocent dans van Markant komt naar de school op een afgesproken tijdstip. Zij verzorgt deze les. Voor de gastles is het belangrijk dat de kinderen in elk geval het eind van het verhaal kennen (dit is een voorwaarde om de gastles te doen slagen !) Vlak voor de gastles herinnert u de kinderen aan het laatste deel van het verhaal en doet u alvast bij alle kinderen de zeewier linten om (Overleg hierover eventueel met de gastdocent) U vertelt dat de kinderen naar de speelzaal gaan en op zoek gaan naar klein groen Visje die vast ergens op de zeebodem ligt. De gastdocent ontvangt u en uw groep in de afgesproken speelzaal of danslokaal. U neemt de cd, het vishandpopje, een paars en zwart sokvisje en resterende polsbandjes mee naar de danszaal. Deze zijn voor de gastdocent.


Bijlage 1: Het verhaal van klein groen visje Introductie deel: Klein groen visje (lezen bij aanvang van het project) Klein groen visje is een piepklein groen visje. Iedereen noemt hem ‘Visje’. Visje woont samen met zijn pappa en mamma aan de rand van de grote zee, ergens tussen het zeewier en de waterplanten. Visje is precies zo groen als het zeewier. Dat is heel handig, want zo kunnen gevaarlijke vissen hem niet zien. Uren kan Visje spelen met de golven en het zeewier…zigzaggend, duikend, kronkelend en zwaaiend van de ene naar de andere kant. Handig schiet visje tussen de waterplanten door. Visje kan ook al best goed zwemmen in de zeegolven. De hoge golven zijn het leukst, vindt Visje. Die komen alleen vlak na een grote storm. Daarin kan je de beste en moeilijke kunsten maken. Dan is het net alsof je zweeft, vindt visje. Visje is ook dol op de storm. De storm is wel het allermoeilijkste, vindt Visje. Het water is dan heel wild en krachtig en spettert en spat dan alle kanten uit. Vandaag is visje weer druk aan het oefenen in de lage golven. De zee is heel rustig. Pappa, komt er storm vandaag? vraagt visje aan zijn vader. Nee, visje, helaas niet, maar morgen vast en zeker wel. Jammer denkt visje. Dan ga ik maar bij het zeewier spelen. Met een grote duik zwemt visje onder een plantje door en weer terug. Hij neemt een hele grote bocht om de grote zeewierplant heen tot aan… ooh nee toch!…Oeps daar is de steile rotswand! Met een hele scherpe bocht weet Visje nog net op tijd om te keren. Dat was op het nippertje zeg, denkt Visje. Pas je wel op!’, roept zijn moeder, die Visje gevaarlijk ziet duikelen en draaien. Ga niet te dicht bij de steile rotswand. Nee hoor, roept visje. Vlak bij het zeewier, daar was de steile rotswand. Daar is een hele smalle opening waar je precies tussendoor kunt vallen en dan val je door een hele donkere nauwe opening helemaal naar de zeebodem. Daar helemaal beneden in de zee is het gevaarlijk, zegt zijn vader altijd. Het zeewier is daar heel lang en dik en de stroming is krachtig. Als je daar tussen het zeewier blijft steken kan het zijn dat je nooit meer los komt, vertelt vader dan altijd. Helemaal niemand zal je vinden omdat je net zo groen bent als het zeewier! Goed oefenen, dan lukt het je vast wel als je groot bent, bromt zijn vader dan. Dan mag je daar wel heen. Tot die tijd moet je oefenen in de storm en hoge golven, zei vader. Later zul je ook in die prachtige diepzee kunnen zwemmen. Beteuterd keek Visje voor zich uit. Ik wou dat ik zo groot al was. Hij had zijn vader vaak horen vertellen over de dieren diep in de zee. Hij vertelde dan over de roze slak. Iedereen noemt de slak ‘danseres’. De zijkant van haar lijfje lijkt op een prachtige lange wapperende jurk en ze heeft fantastische felle kleuren in roze en geel en rood. Als ze beweegt dan lijkt ze een danseres. Alle zeedieren konden uren naar haar kijken.. De danseres is de enige die nooit vast blijft zitten tussen het zeewier en de waterplanten. Ook vertelde zijn vader vaak over de grote gevaarlijke zwarte vis. Die is zo gevaarlijk dat je moet schuilen tussen het zeewier, totdat hij verdwenen is. Veel vissen zeggen dat hij overdag tussen de rotsopening in de smalle lange rotsgang slaapt en pas als het nacht is gaat jagen. Ook heeft zijn vader verteld over de knapste vis van de diepzee. Hij is pimpelpaars. Alle vissen noemen hem ‘Kunstenaar’. Kunstenaar kan alles. Hij kan zelf zo goed zwemmen, duiken en springen dat hij tegen de hoogste golven, de snelste draaikolken en de sterkste stromingen en stormen kan. Terwijl Visje zit te denken aan de diepzee en dromerig voor zich uit zit te staren,vallen zijn ogen langzaam dicht.… nog voordat de zon onder is, valt Visje in een diepe slaap.

Deel 1; Spelen in de golven (lezen voor dansles 1) De volgende ochtend staat visje vrolijk op en maakt zich op voor de grote dag: Het zou vandaag gaan stormen. Eerst gaat Visje even flink wakker worden en opwarmen in de lage golven. Hij deint heerlijk op en neer en kabbelt mee met de stroming in kleine regelmatige golfjes; op en neer en op en neer, kabbel kabbel, hobbel bobbel, links, recht, opzij en omhoog en omlaag. Zo; , dat was dat, Visje voelde zich weer helemaal fit na zijn ochtend oefening in de lage golven. Kom nu maar op met die storm, dacht visje. Visje keek omhoog en zag de lucht donkerder worden. Hij voelde de wind sterker worden en de golven hoger… joepie… storm, roept Visje! Het water spetterde en schuimde plots woest en wild alle kanten op. Visje voelde de spetters en spatters om zich heen kletteren; beng, bang, spat, pats pets, pats… visje vond het de beste storm ooit… De wind ging weer langzaam weg en de storm verdween. Nu waren de golven in de zee hoger dan ooit. Daar ging Visje met een enorme duik de golven in; omhoog en omlaag, springend van de ene naar de andere golf, duikelend en draaiend…het leek of hij zweefde…


Opnieuw kwam er een storm op. Joehoe, riep Visje en beng beng, spat spat…sprong en zwom Visje tegen de storm op. Al snel verdween de storm weer en Visje zwom in de hoge golven net zo lang totdat de wind verdween en alles weer stil en rustig werd in de zee.Visje had een reuze fijne dag gehad. Ooit zou hij een grote vis worden en mogen zwemmen naar de dieptes in de zee. Starend naar de diepe rotswand kroop visje heel dichtbij. Hij was moe van de lange dag. De zon ging langzaam onder en terwijl Visje aan de rand van de rotswand, vlak bij de ingang van de nauwe rotsspleet zat, viel hij, al voordat de zon onder ging… .in een diepe, diepe slaap. ..’

Deel 2: Visje droomt (lezen voor dansles 2) Herhaal eerst de laatste alinea van het vorige deel

Visje droomde… heel diep, diep…en dieper en… Hij droomde van de diepe zee… .Zzzzzz. Visje voelde zich plots zo licht als een veertje worden… of was hij dat ook? Toen hij naar zichzelf keek in de spiegeling van het water zag hij tot zijn grote verbazing dat hij helemaal roze was… net zo roze als de danseres…zou hij dan ook… Wauw… Hij draaide voorzichtig rond en ging mooie bewegingen maken met zijn vinnen…wauw… hij voelde zich als een danseres ..even mooi…even sierlijk… en heel licht…alsof hij zweefde…en toen… he… werd hij weer wakker. Het was ochtend en visje oefende de hele dag door, tot de late avond. Weer viel visje in slaap. Opnieuw had visje een droom. Hij voelde zich anders dan de vorige nacht. Hij voelde zich trots en sterk en hij had het idee dat hij alles kon en elke golf de baas was. Hij keek in de weerspiegeling van het water en daar zag hij zichzelf..pimpelpaars, net als de knappe, dappere kunstenaar. Zelfs zijn vinnen waren pimpelpaars en opvallend. Visje dook met een enorme aanzet het water in en jawel hoor… hij kon de knapste dingen waar hij altijd al van gedroomd had… hij kon duiken over de hoogste golven,zwemmen en zigzaggen tegen de krachtigste storm, duikelen en draaien als een dolfijn en springen hoog boven de golven uit. Hij zwom mee met de wervelende draaikolken en dook er met gemak weer uit. Fantastisch voelde Visje zich nu hij alles kon! De volgende ochtend brak aan en visje zwom opgetogen naar zijn moeder om haar te vertellen van zijn geweldige droom. Ook die dag oefende Visje tot de late avond op zijn beste draaien, duiken en sprongen en moe van de inspanningen viel visje diezelfde avond weer in een diepe slaap… De derde nacht droomde visje weer dezelfde droom, maar ditmaal voelde hij zich heel vreemd. Het leek of hij nergens bang meer voor was… alsof… alsof… alsof hij groot en gevaarlijk was en iedereen voor hem opzij ging. Hij keek in de weerspiegeling van het water.. en jawel hoor… Tjonge, wat zag hij er super gevaarlijk uit dit keer!.Visje was pik donker en behalve wat witte strepen op zijn vinnen helemaal zwart. Zijn vinnen leken wel zwaarden en zijn neus en scherpe giftige prikker. Visje begon heel, heel langzaam om zich heen te kijken. Wat zouden de andere vissen wel niet van hem denken nu? Hij probeerde gevaarlijk te kijken. Voorzichtig loerde hij alle kanten op…Visje besloot heel stil te zitten en te wachten op een voorbij zwemmende vis. Dan zou hij heel zacht onverwacht tevoorschijn springen… Daar hoorde visje iets… hij sloop naar voren en… Bam, boem, boe, sprong Vosje plotsklaps van links, naar recht zo gevaarlijk als hij maar kon . Jammer, er was geen vis te zien. Nu zwom hij sluipend langs de rotswand heel, heel langzaam en toen: Bam bam , boe waaah ..sprong hij plots van de rots vandaan en deed alsof hij alle vissen van de zee in een keer kon laten schrikken. Visje sprong gevaarlijk alle kanten op; voor, achter, opzij, hoog en laag..Geweldig vond visje dat. Plots zag Visje een echte vis aan komen zwemmen. Zou hij hem durven te laten schrikken? Visje telde tot 3 en dan zou hij tevoorschijn springen met de grootste sprong en de gevaarlijkste blik die hij had. Een…twee… drie… waaaahhh… .He, wat gebeurde er nu? Alles werd donker om hem heen en Visje viel een hele lange weg naar beneden… Boemeleboem. Daar lag visje op de zeebodem Met een zachte klap was hij geland op een stukje rots dat bedekt was met zacht mos en visje merkte helemaal niets. Hij sliep door tot de stroming sterker werd en het zeewier en onderwaterplanten om hem heen wild begonnen te zwiepen. Het was ochtend. Visje opende zijn ogen. Wat had hij gedroomd? Waar was hij? Hij keek voorzichtig om zich heen. Hij lag midden tussen het grote dikke ruwe zeewier en de stroming was heel krachtig en sterk. Was hij tussen de nauwe opening heen gevallen?. Was hij dan werkelijk de hele weg naar beneden gedaald? Helemaal tot op de zeebodem? Visje keek rond en zag de prachtige bewegingen van het zeewier. Het was heel mooi, vond visje. Zoveel zeewier had hij nog nooit bij elkaar gezien. Het lange grote zeewier bewoog alle kanten., Wauw… dit is super, dacht Visje.


Deel 3: Klein visje en de weg terug (lezen voor dansles 3: gastles) Herhaal eerst de laatste alinea van het vorige deel

Nu begon Visje zich toch een beetje zorgen te maken. Als hij inderdaad naar beneden was gevallen, dan was hij dwars door de lange smalle donkere gang tussen de rotsen gevallen, door de sterke stroming en dwars door het lange zeewier helemaal tot op de zeebodem waar hij nu lag. Voorzichtig keek visje om zich heen...om hem heen zag hij het zeewier… Hij dacht aan wat zijn vader vertelt had over de diepzee. Visje was nog veel te klein om door het grote zeewier te zwemmen en veel te jong om tegen de stroming in te gaan en veel te klein om door de nauwe donkere rotskier terug te zwemmen… wat moest hij doen?.Toen bedacht Visje zich wat zijn vader hem had verteld over de dieren. Diep in de zee op de bodem daar woonde de slak tussen het zeewier. Slak moet hier ergens zijn, dacht visje. Slak kon hem vast helpen. Misschien was slak wel vlak bij, dacht Visje. Slak… slak… mooie lieve slak,riep visje. Maar er gebeurde helemaal niets. Mooie lieve slak ..!Riep Visje nog een keer. Maar nog steeds gebeurde er niets. Toen dacht visje diep na…hoe heette de Slak ook al weer… Visje dacht diep na…toen wist hij het weer: Daanseres!. Dansereeeees… dansereees… riep Visje luid. He,.daar gebeurde wat. Het zeewier begon ineens meer te bewegen en wat verscheen daar…; De danseres. Ze danste met haar prachtige roze slakkenlijfje sierlijk tussen het zeewier door.… Oooh visjes mond viel open…wat mooi… wie riep mij , zei de danseres met een zachte stem. Visje antwoordde verlegen: Uh, nou ik uh,… ben naar de zeebodem gevallen en… nu durf ik niet door het zeewier… ik dacht dat u mij misschien zou kunnen helpen. Maar natuurlijk, zei de danseres en ze maakte er een prachtige draai bij. Kom maar ..dan laat ik je zien hoe dat gaat. Kijk goed , zei de danseres. Je moet heel sierlijk bewegen en draaien en zachtjes golven zoals het zeewier. Zo ga je er vanzelf doorheen en blijf je nooit vastzitten. Probeer maar. Visje probeerde het. Voorzichtig begon hij te dansen en met prachtige bewegingen danste Visje naar het zeewier. Heel goed ,Visje , zei de danseres, maar nu nog een beetje mooier en sierlijker, dan lukt het vast. Visje deed zijn uiterste best… en… ja, visje zwom en danste er zomaar doorheen! Gelukt, riep visje blij. Goed zo, zei de danseres. Om naar huis te komen zwem je nu verder die kant op… en de danseres wees hem de weg naar huis. Danseres, dank je wel, riep visje ,,,maar voor hij het kon zeggen was de danseres alweer verdwenen… Nu was visje weer alleen. Overal was water, water en nog eens water. De golven waren groot en krachtig; hoe moest hij daar doorheen komen? Toen dacht visje aan zijn tweede droom; de Kunstenaar. Kunstenaaaaar, kunstenaaaar, riep visje. Daar verscheen hij al meteen. Dag klein groen Visje, kom snel met me mee , zei de kunstenaar; er is storm op komst.dat is veel te gevaarlijk voor zo’n klein visje als jij. Ik zal je laten zien hoe je door de stroming, draaikolken en golven heen zwemt ok thuis te komen. En zo ging het. De Kunstenaar deed alles voor en Visje deed hem na. Samen zwommen ze dapper door sterke stroming, hoge golven en de gevaarlijke draaikolken tot boven in de zee. Knap hoor , zei de Kunstenaar! De kunstnaar wees visje de weg. Nog voor visje iets kon zeggen was hij alweer verdwenen. Opnieuw was visje alleen. Visje zuchtte…Hij was moe en hongerig. Kwam hij nog wel op tijd thuis? Zijn vader en moeder moesten erg ongerust zijn. Visje keek een beetje bang naar de grote donkere rots. Daar zag hij de nauwe doorgang. Daar moest hij nog doorheen om thuis te komen, maar hoe? Visje was vast beraden. Niemand kreeg hem in de gevaarlijk enge rotsgang. Hij dacht aan zijn laatste droom en hoe gevaarlijk het zou zijn als de grote zwarte vis hem zou horen. Die zou hem dan vast aanvallen of heelhuids verslinden of zoiets… Bah, Visje durfde er niet aan te denken. Moe en verdrietig ging hij aan de rand van de rotsopening zitten. Hij zou vast nooit meer thuis komen. Een hele tijd zat visje diep in gedachten. Ineens zag visje iets glinsteren, vlak onder de rots waar hij op zat. Het leken een paar kleine oogjes die bewogen. He, hallo , zei visje , is daar iemand. Ik ben helemaal alleen en durf de smalle gang niet door. Kan iemand me helpen? Visje hoopte op een antwoord. ‘Durf jij niet door die nauwe rotskier’, lachte een hoog stemmetje. Daar verscheen achter de rots vandaan een piepklein eigenwijs zwart visje. Hij had donkere vinnen met witte strepen. Die rotsspleet, dat is toch een makkie!, zei het donkere visje opgetogen. Maar, maar zei Visje; iedereen zegt dat daar de gevaarlijke grote zwarte vis woont. Oh… maar die enge grote zwarte vis, dat ben ik, zei het zwarte visje vrolijk. Iedereen is bang voor mij omdat ik zo zwart ben. Waarom woon je daar dan, vroeg Visje. Nou, zei de zwarte vis, omdat niemand mij daar kan zien. Dan denken ze dat ik heel groot en gevaarlijk ben en dan durft niemand mij op te eten, slim,he!. Oh , zei visje, dus je bent helemaal niet gevaarlijk. Niet zo, zei klein zwart visje, maar ik doe net alsof, dan hoef ik ook nooit bang te zijn. Kom maar mee, ik ken de weg in de donkere gang heel goed. Ik


zwem wel een stukje met je mee. Visje was blij dat hij klein zwart visje was tegengekomen en samen zwommen ze in het pikdonker door de donkere nauwe gang. Kijk steeds goed om je heen dan gaat het vanzelf, zei het zwarte visje. Na een paar lange gangen en een grote bocht naar links zag Visje zag al licht aan het einde van de gang. Dag klein zwart visje… en bedankt hoor!. Ik kan de rest wel alleen. Zo zwom visje heel voorzichtig en dapper naar het einde van de gang. Plots, in de verte hoorde hij een bekende stem. Het was zijn moeder. Mamma, mamma, riep visje blij. Oh Visje, daar ben je dan! Riep mamma opgelucht. Ik maakte me zo ongerust… Ook pappa gaf visje een grote knuffel en vertelde dat hij overal had gezocht; tussen het grote zeewier, langs de rotsspleet, in de hoge golven in de sterke stroming, maar nergens had hij Visje gevonden. Vader had in de diepzee alle dieren gevraagd naar zijn kleine zoontje; de danseres, maar zij wees alleen de weg die visje ging, de knappe kunstenaar , maar hij wees alleen de weg naar de gevaarlijke rotspleet. Pappa vertelde dat hij toen het ergste vreesde. Oh, wat ben ik blij je te zien, zei pappa. Zijn ouders straalde van blijdschap en visje ook. Samen maakte ze een dansje van vreugde. En, zei pappa, nu moet je me toch eens vertellen hoe je thuis bent gekomen: kon je door het lange zeewier? Door de sterke stroming en durfde je langs de nauwe donkere rotswand? Ja, zei visje trots. Je bent een geweldig visje, zei pappa. Je bent moedig en je kunt nu draaien als de knappe vis, bewegen als de danseres en bewegen als de gevaarlijke stoere vis. Ik ben trots op je. Ben ik dan nu een grote vis pappa, vroeg visje. Ja natuurlijk, zei pappa, en dat moeten we vieren. Alle dieren verzamelde zich en ze dansten samen tot het donker werd. Pas toen de laatste gasten verdwenen viel visje in een hele, hele diepe slaap. En wat denken jullie dat hij droomde;.over alles wat hij had meegemaakt en in zijn slaap danste hij net zo lang door tot de zon opkwam…


Bijlage 2: Inhoudsopgave lesmaterialen - 1 projectboekje ‘Visje onder water’ - 1 cd ‘Visje onder water’ - 1 dvd ‘geheimen onder water’

Let op: ook lesmateriaal van groep 3-4!

- 1 kistje met 30 sokvisjes met 1 belleblaas


- 1 zak met 30 polsbandjes met lintjes (‘Zeewier’) - 1 vis-handdiertje (‘Visje’) voor de leerkracht - 3 grote kijkplaten van ‘Zeegolven’


- Prenteboek ‘Regenboog verliest zijn glitterschub’ - decoratief groen visje op een standaard


Onderwijs. Visje onder water. Een dansproject voor de groepen 1 en 2 van de basisschool. Een project van Markant centrum voor de kunsten, Apeldoorn

Recommend Documents