Onderweg. Focus op ds. Bert Berkhof

Onderweg Kerkblad

va n d e

P r o t e s ta n t s e G e m e e n t e

te

Jaargang 19 Nummer 14

1 augustus 2008

B u ssu m

In

Focus op ds. Bert Berkhof

d i t n u mm e r :

E en reisje naar M arokko. Zie pag . 6 en 7 Cursussen en lezingen in 2008/2009. Zie pag . 7 en 8 N ieuwe kerktelefoon beschikbaar . Z ie pag . 9

Foto’s Oosterom

Agenda

Omdat ds. Bert Berkhof aan het eind van deze maand augustus, de 31ste, afscheid van Bussum neemt, had de redactie een gesprek met hem. Wie is Bert Berkhof? Samengevat is hij een warme persoonlijkheid die speelt met woorden, die vele bijbelteksten en liederen uit zijn hoofd kent, die inmiddels vier kleinkinderen heeft, en die in 2009 naar Bolivia gaat en in 2010 naar Indonesië. Beeldtaal is als een bron in hem; hij hoeft er zijn best niet voor te doen…. het komt vanzelf. Hij ziet het als een hulpmiddel tot verstaanbaarheid. Het is geen ‘spielerei’ of ‘esthetiek’. Beeldtaal heeft een functie, en in dit verlengde ligt ook humor. Humor is eveneens een middel om te horen en te verstaan. Daarbij, zegt hijzelf, wil ik de mensen niet somber de kerk uit laten gaan. Toch wil hij ook altijd weer doordringen tot de kern, de essentie, en die kan het beste heel eenvoudig en direct verwoord worden. Als voorbeeld neemt hij de gelijkenis van de Zaaier; dit verhaal bergt alle genoemde middelen om de mensen te bereiken in zich. De brede gebaren van het zaaien; het komt overal terecht, wordt opgegeten en vertrapt….….(geen boer zou zo te werk gaan), maar het grote gebaar vindt z’n essentie op het stukje grond waar het zaad honderdvoudig vrucht draagt.

“Voor sommigen is mijn beeldtaal en humor wel eens irritant; ik kan dan een soort waterval worden. Dan is het teveel van het goede.” Toch spreekt er voor hem zijn theologie en eigen geloof uit; bovendien getuigt een enkel afgesloten dogmatiek van luiheid. Je moet goed nadenken hoe je bijbelteksten aanbiedt en ‘verteerbaar’ maakt voor je gehoor. Berkhof is als predikant van veel markten thuis en hij houdt van alle facetten van het werk, Het gaat hierbij, zo stelt hij, om het heilige vierkant: Prediking, Pastoraat, Vorming en Zending/diaconaat. En in dit vierkant staat de liefde centraal. ‘Liefde is belangeloze aandacht voor de ander; en in de kerk worden mensen gekend.’ In het boek Verenigd (2003) schrijft hij dat de grote verscheidenheid aan antwoorden op de persoon en het werk van Jezus hem wel eens verbaast. Dat is nog steeds zo, maar deze verscheidenheid kan een aanzet zijn om met elkaar in gesprek te geraken. Dat zal niet altijd

elke za en di 10.00-12.00 uur Verlosserkerk: Stiltecentrum 2 aug za 10.00-12.00 uur Trefpunt: Inloop en Boekenmarkt Zo 10 aug 10.30 uur Spieghelkerk; Start KND Zo 17 aug 10.00 uur Wilhelminakerk en Verlosserkerk Start KND, resp Kindertijd Do 7, 14, 21 en 28 augustus 20.15 uur Orgelconcert in de Grote Kerk in Naarden www.grotekerknaarden.nl Za 30 augustus 11.00 en 13.00 uur Antonius Hof Koffie, lunch

een gemakkelijk gesprek opleveren, maar als men elkaar de vrijheid gunt, kan het wel verhelderend en verrijkend zijn. Volgens Berkhof heeft Jezus de lessen over Leven dat er toe doet. Daar kwam hij achter in 1968, bij de Algemene Vergadering van de Wereldraad van Kerken in Uppsala. Aldaar kwam hij ook in contact met de vrijheidsstrijd in Zuid-Afrika. En daaruit vloeit voort dat wij als kerk wereldwijd wat te doen hebben. Hijzelf verdiept zich ook graag in andere religies, deze systemen hebben ook een deel van de waarheid; voor hem is Jezus niet exclusief maar wel normatief. Maar pas op voor verabsolutering, zoek liever naar de spiritualiteit in andere systemen. Beeldtaal, humor, pret en relativering zijn belangrijke elementen in de communicatie, maar dit neemt niet weg dat hij veel zaken serieus neemt. Hij had graag Nederlands en Geschiedenis gestudeerd, maar het L ees verder op pagina 2 O n de rweg • 1

werd Theologie en dogmatiek met als resultaat het predikantschap. Dit jaar werd hij 61 en hij is al 33 jaar predikant. Over de vraag of hij mild en zachtmoedig is moet hij even nadenken. “Mild, ja in de zin dat ik niet snel zal veroordelen wat iemand doet en zegt. En ook geduldig binnen de ruimte van de wereldkerk. Maar zachtmoedig…..dat weet ik niet zo zeker.” Preken is zijn lust en zijn leven. Daarbij bestudeert hij de grondtaal van de bijbeltekst. En als het even kan de stemmen van rabbijnen en andere commentaren. Maar in ieder geval moeten -met de tekst van zondag in het achterhoofdzaterdag vier kranten gelezen worden plus TV gekeken. Want de tekst moet wel ergens op slaan! Bijbel en actualiteit onderstrepen elkaar. Hij is in zijn studententijd in Zuid-Afrika geweest, voor een studiereis onder leiding van ds. Beijers Naudé. Daarna zette hij zich bij de Werkgroep Kairos in aangaande de apartheid problematiek; als predikant wil hij graag meewerken aan ‘het scheppen van een betere wereld’. De vruchten van een betere wereld zijn hier en nu echt te ervaren, onze samenleving is verbeterd: er is openheid, verdraagzaamheid, vrijheid van denken. Dit alles geeft kleur in kerk en samenleving. Hij haalt een Joods gezegde aan: Je moet de wereld iets beter achter laten dan je die hebt aangetroffen. En daar zet hij zich graag voor in. Hij houdt van zingen en heeft op de studentencantorij gezeten; maar nu zijn de avonden voor de kerk. Toch…. met zingen kun je zelfs nog met demente

Foto’s Oosterom

Vervolg van pagina 1

bejaarden communiceren. Wat muziek in het algemeen betreft zijn de hoornconcerten van Mozart een favoriet werk. Hij heeft helaas geen tijd voor veel cultuur, maar één keer per jaar trakteert hij zichzelf op een concert, museumbezoek en gaat hij op zoek naar een cultureel erfgoed, bijv. een stad. Hij leest veel maar veelal gericht op zijn werk. Hij zou graag meer proza willen lezen, maar helaas. De laatste boeken die hij heeft gelezen zijn ‘De Koran’ in de vertaling van Kader Abdolah, en ‘In Europa’ van Geert Mak. Berkhof heeft inmiddels vier kleinkinderen en hoewel die nog jong zijn zal hij er graag mee gaan fietsen en gezelschapsspelletjes mee doen. Voetbal kijken doet hij graag (vooral Feyenoord dan), wielren-

Gefeliciteerd mijnheer Mandela! Nelson Mandela werd 18 juli 90 jaar. Hij is alom gerespecteerd vanwege zijn strijd tegen de apartheid, waarvan hij zelf slachtoffer was. Nog vers in ons geheugen ligt zijn vrijlating in 1990, zijn presidentschap en zijn inzet voor vrede en verzoening met zijn voormalige blanke vijanden. In 2005 maakt hij bekend dat zijn zoon aan aids was overleden en drong aan op openheid over deze taboe-ziekte in Zuid-Afrika. Het is goed om niet te vergeten dat onder kerkleden de strijd tegen de apartheid niet altijd steun heeft gekregen. In de jaren 50 keerde ds. Buskes (hervormd) en ds. Matter (gereformeerd) zich al tegen de apartheid. De officiële kerkleiding kwam pas in de loop van de jaren 60 met een veroordeling en vele kerkleden zijn nog veel later ‘omgegaan’. Lange tijd was er veel sym2 • O n de rweg •

pathie voor onze blanke bloedbroeders daar en werden veel misstanden goedgepraat. Dat mag ons bescheiden maken. Oosterom

nen kijken zeker ook (in juli heeft hij weer de hele Tour gevolgd), maar zelf fietsen doet hij liever, zeker straks met zijn kleinzonen. Dat belooft nog wel een actieve oude dag. In 2009 gaat hij voor Kerk in Actie naar Bolivia om het boek van zijn vader (Prof. Dr. Henk Berkhof, red.) Christelijk Geloof met mensen uit de kerken daar door te nemen. Dit op uitnodiging van een predikante aldaar. In 2010 zal hij een gemeentereis maken naar Indonesië vanuit de Zendingskerk van Ermelo, waar hij predikant is. Bert, hartelijk bedankt voor het plezierige en openhartige gesprek dat we met je mochten hebben. Atty Nienhuis, redactielid Onderweg

De gezamenlijke diensten Vier waren het er: de zondagen 6 (Verlosser dicht), 13 (Verlosser en Spieghel dicht), 20 (Wilhelmina en Spieghel dicht) en 27 juli (Wilhelmina dicht). Reacties van kerkgangers die we hoorden waren over het algemeen positief. Oost-voorzitter Westerhuis was zeer positief over de volle dienst en goede sfeer in ‘zijn’ kerk. Anderen vonden het verfrissend en zelfs verrassend om eens in een andere kerk te komen. Om kennis te maken met anderen of de kennismaking te vernieuwen. Enkelen waren zelfs voor het eerst in een andere kerk van hun eigen. De redactie is benieuwd naar uw mening. Laat ons weten óf u ging wat u er van vond.

Persoonlijk commentaar (2 en slot) In mijn stukje in het vorige nummer van Onderweg zijn een aantal woorden weggevallen waardoor het verband soms wat zoek was. In dit vervolg en tevens slot ga ik nog wat dieper op het begrip ‘visie’ in, in samenhang met het begrip ‘ziel’, weer aan de hand van het boek ‘Kwaliteiten’ van Peter Gerrickens. U kunt de gedachten weer doortrekken naar grotere verbanden zoals gemeente of werkgroep. Als je werkt vanuit inspiratie en bezieling is dat vaak terug te vinden in de visie die je hebt op onderwerpen die je belangrijk vindt. Bezieling komt voort uit de ziel, een ouderwets en bijbels woord. Het begrip ziel is net zo’n weerbarstig woord als visie. Daarom gebruikt de schrijver een beeld om één en ander te verduidelijken. Binnen de persoonlijkheid zijn drie aspecten te onderscheiden: het denken, het voelen en het lichaam. Dit is te vergelijken met een reiziger die in een koets zit met twee paarden er voor en die door de koetsier naar zijn bestemming gebracht wordt. De drie aspecten van de persoonlijkheid worden vertegenwoordigd door de koetsier (het denken), de paarden (het voelen) en de koets (het lichaam). De reiziger is de ziel. Hij alleen kent de bestemming en vertelt aan de koetsier waar hij naar toe wil. De koetsier is dus in dienst van de reiziger. Alleen als de koetsier naar de reiziger luistert en als de koetsier zijn koets goed heeft onderhouden en de paarden in de hand heeft, kan de bestemming bereikt worden. Er kan echter ook het één en ander mis gaan. Bijvoorbeeld als de koetsier een beetje doof is. Of als de koetsier bang is voor de tocht die (naar zijn idee) over een gevaarlijk traject gaat. Hij negeert de opdracht van de reiziger en neemt zelf het heft in handen. Daarmee verliest hij zijn functie van dienaar. Zo gaat het ook vaak met de inspiratie of impulsen die de ziel influistert in het ‘oor ‘van de persoonlijkheid. De persoonlijkheid gaat ‘sputteren’ tegen de wensen van de ziel. De meeste mensen herkennen bij zichzelf wel dat er regelmatig een gesprek plaatsvindt tussen ziel en persoonlijkheid. Vaak is het moeilijk er achter te komen welke stem van de ziel is en welke van de persoonlijkheid. De kunst is dat we onze ziel laten inspireren door Gods Geest. Want de ziel (de reiziger) kan zich voeden met goed of slecht voedsel (bronnen). Het komt er op aan uit de goede bron te putten. Om dit te onderscheiden, daar gaat het volgens mij om in ons bezinningsproces in Bussum. Want dan worden ook de goede beslissingen genomen. Het beeld van de koetsier, de paarden, de koets en de reiziger hielp mij om wat orde te brengen in mijn denken. Misschien helpt het u ook. Wilt u liever een bijbels beeld, denk dan b.v. eens aan psalm 131:2. Dat is het gevolg van het hele proces. Dan is er rust gekomen. Na veel inspanning. Daarom is het ook de moeite waard ons bezinningsproces. Anne Brouwer, pastor Verlosserkerk Deel 1 stond op blz. 2 van Onderweg van 11 juli jl. (nr. 13)

Psalm 131 vers 2

“Nee, ik ben stil geworden, ik heb mijn ziel tot rust gebracht. Als een kind op de arm van zijn moeder, als een kind is mijn ziel in mij.”

Met andere woorden Een stem geschiedt

De profetische geschiedenis vertelt niet wat er allemaal gebeurd is. De verteller is echter wel gespitst op signalen, aanwijzingen uit de zich voltrekkende geschiedenis. Hij kan historische gegevens gebruiken, maar ook legendes, stamoverleveringen of annalen. Maar hij is daarin niet als zodanig geïnteresseerd. Hij is geïnteresseerd in debarim. Dat betekent in eerste instantie ‘woord’, maar het is zo’n krachtig begrip dat het tegelijk daad is, zoals een vonnis. Je doet wat je zegt en je zegt wat je doet. God zegt nooit zomaar wat en rommelt ook nooit zo maar wat aan. Dat hij zich aan zijn woord houdt, is een pleonasme. De nieuwtestamentische schrijvers hadden het er moeilijk mee dit typisch hebreeuwse woord in het Grieks te vertalen. Daarom zegt Marcus bij Jezus’ doop: En een stem geschiedde. Dat moet je dan natuurlijk in een vertaling niet willen fatsoeneren door te zeggen dat er een stem uit de hemel kwam. Dan is de grap eraf. Ook in het kerstverhaal gaan de herders zien ‘het woord dat geschied is’. De bijbelse geschiedenis laat soms grote wereldgebeurtenissen onberoerd, maar beschrijft een op het oog kleine, onbeduidende gebeurtenis die er echt toe doet. Vaak gaat het om iets eenmaligs. De profetische geschiedenis vraagt naar hetgeen in verleden, heden en toekomst stand houdt. Hij vraagt naar wat werkelijk is, was en komen zal. Met andere woorden hij vraagt naar de stem in het gebeuren. Geschiedenis in algemene zin bestaat niet volgens de Thora. Zij ontstaat eerst door het woord en gebod van JHWH. “Geschiedenis in beslissende zin ontstaat eerst door het woord en gebod van JHWH. Het feit als zodanig zegt niets. De geschiedschrijving is daarom een profetische arbeid, een arbeid van zieners, die het gebeuren anders ordenen en anders waarderen dan het profane oog en het historisch oordeel. Waarde heeft wat goed is in de ogen van JHWH en dat is niet zelden wat geen succes heeft. Dominee Bergström bespreekt in deze column elke veertien dagen een vertaalprobleem.

Welkom in het land van melk en honing...

Een bijbels buffet op 30 augustus in de Antonius Hof, voor een ieder betrokken bij de gemeenschap van Christus in Bussum en omstreken! Kinderen uiteraard ook hartelijk welkom. Ontvangst met meer dan gewone koffie vanaf 11.00 uur in de Kapel. Kennismaking met het werk van de geestelijke verzorging en de werkers. De maaltijd begint om 13.00 uur. Een maaltijd van overvloed, waar toch geen kruimel verloren gaat. Kosten € 7, aldaar te voldoen. Opgave vóór 25 augustus bij receptie Antonius Hof, t.n.v. J.M.E de Blois. T 035-69 31 456. • O n de rweg • 3

Religieus Erfgoed en Bussum (10) Dit halfronde tableau met vierkante blauwe tegeltjes omlijst met een rondboog van vier rijen bakstenen is aangebracht boven een zijdeur (nu nooduitgang) van de kerk van de Vrije Evangelische Gemeente (VEG) op de hoek van de Oud Bussummerweg en de Dr. Fred. van Eedenweg. Alhoewel dit een christelijke kerk is, is het tableau niet van de VEG, maar aangebracht toen de Hersteld Apostolische gemeente dit gebouw in 1930 liet bouwen. Het gebouw is een rijksmonument. Op het tableau het embleem van de toenmalige Hersteld Apostolische Zendingskerk. Het bestaat uit drie symbolen: het kruis, de zee en de zon die daaruit oprijst. Er vond in de loop van de vorige eeuw wel enige betekenisverschuiving plaats, maar de essenties bleven gelden. Het kruis wees naar de verlossingsdaad van Jezus, zoals dit destijds werd genoemd, en beeldde als het ware een reddingsanker uit dat apostolischen uitgooiden in de onrustige zee van duisternis en ongeloof onder de volkeren. Daaruit rees de zon op, als beeld van Christus en zijn licht. Apostolischen identificeerden zich zowel met het kruis als de zon. Ze waren de geloofsovertuiging toege-

Boekenmarkt Boeken over kerken. Het is zomer. Daarom een zomerse aanbieding. Behoort u ook tot die mensen die in de vakantie meer kerken van binnen zien dan in de rest van het jaar? U kunt nagenieten of u voorbereiden op een kerkenpadtocht. Kijk maar, deze heb ik:

l

Th. A. Delleman: Een rondleiding door de Grote of St.-Bavo Kerk te Haarlem. Pocket uit 1977. l Marijke Beek en Ernest Kurpershoek: De Nieuwe Kerk te Amsterdam op de Dam. Softcover uit 1983. 4 • O n de rweg •

daan dat zij bij uitstek dit geloof en licht in de wereld konden brengen. In de jaren 40 ontstond er binnen deze kerkgemeenschap een ernstig conflict, waarbij ook de gemeente in Bussum haar kerkgebouw kwijtraakte, weer terugkreeg en later verkocht aan de VEG. Het Apostolisch genootschap bouwde in 1953 een groter kerkgebouw aan de Meulenwiekelaan. Ze presen-

teert zich nu als een religieus-humanistisch genootschap met de wereldbol en fakkel als symbool. Tekst en foto Oosterom.

l Over het gebruik van de heropende - Nieuwe Kerk: achtergronden en perspectieven. Uit 1980. l Dr. C.W. Mönnich, foto’s Con Mönnich: De kerk in het midden. Kerken, hoven, kapellen. Een boek uit 1976. l Vrijburg. Geschiedenis en toekomst van een Amsterdamse schuilkerk. 350 jaar. 1980. l J. Kroezenga: Geschiedenis van de Kerk van Gasselte. Klein boekje uit 1975. l Dr. D.J. Smeenk: de Sint Maartenskerk van Zaltbommel. 54 blz., 1986. l D. Brouwer: beschrijving van de St. Gomarus- of Westerkerk en de St. Pancras- of Zuiderkerk in Enkhuizen. Eenvoudig boekje uit 1949. l Hervormde Kerk, Oudewater. Met losse orde van dienst na de restauratie in 1967. l J.G.M. Boon: Beknopte geschiedenis van een oude dorpskerk (Benschop 1970). l Dissolution of the Monasteries in England. A Pitkin Guide 1998. l Marion Gelsinger: The House of God. Zeventig plaatsen van aanbidding, toebehorend aan vijf verschil-

lende godsdiensten. Mooi gebonden boek met prachtige foto’s. Uit 1979. De prijs van de boeken varieert van € 1 tot € 7. Bel Oosterom (T 035-69 14 336) als u interesse hebt.

De redactie wil dit jaar meer voorbeelden van religieus erfgoed in en van Bussum publiceren. Suggesties daarvoor bij de redactie.

Oosterom verkoopt ook via Internet en op inloopzaterdagen in Het Trefpunt gelezen boeken, die mensen hem schenken, voor het Verre Naaste project van de PG te Bussum. Dat project is deze jaren: voedselzekerheid voor boeren in Noord-Kameroen. Hij speurt voor u ook naar niet meer in de handel zijnde boeken.

Naarden heeft een nieuwe predikant Ds. L.J.T. Heuvelman uit De Lier heeft het beroep naar de Protestantse gemeente te Naarden (i.w.) aangenomen. De vacature was ontstaan na het vertrek wegens emeritaat van ds. Van de Woord.

Aan de slag !

Informatieavond Marriage Encounter

Het bezinningsproces heeft volgens sommigen nu lang genoeg geduurd. Gelukkig krijgt het in 2009 zijn beslag. En wordt de route voor de toekomst uitgezet. En dan komen de mitsen en de maren en dan duurt het wel tot 2010 - 2011 voordat alles zijn beslag gekregen heeft. En dan is de situatie weer heel anders en volgt een nieuw bezinningsproces.

Woensdag 3 september is er om 20.00 uur een informatieavond over Marriage Encounter in cultureel centrum “UitWijk”, Dr.Schaepmanlaan 10, Bussum

Een somber beeld? Helemaal niet, het is goed om je af te vragen waar zijn wij mee bezig? En aan losse slagen in de lucht hebben we ook niets. Maar ondertussen lijkt het er op dat wij in die tussentijd duimen zitten te draaien. Ik schrijf, het lijkt er op. Er gebeurt nog genoeg. Maar over algemeen hoor je “afwachten wat het bezinningsproces oplevert”. En dat afwachten zint ons niet. Afwachten is toch een beetje de dood in de pot. Het stimuleert niet tot daden. Nu, zo moet het niet. Er is nu veel werk te doen. Aan de slag! Informeer bij de scriba (secretaris) van uw wijkkerk wat er voor u te doen valt. Of bel naar de Beraadsgroep Apostolaat. T 035-69 15 881. Wij kunnen nog wel wat handen gebruiken.

Kijk, de kerk in actie ! Zaterdagmiddag 13 september is op het parkeerterrein van de Verlosserkerk weer een speelmiddag voor kinderen tot 12 jaar. Er valt weer van alles te beleven. Alleen daar hebben wij uw hulp bij nodig. Waar kunt u ons bij helpen? a. Wij zoeken nog enkele medewerkers voor deze middag. Wij zoeken o.a iemand die kinderen kan schminken. Het mogen er meer zijn. Verleden jaar was dit een groot succes. Hulp bij het schilderen. Heer Norder heeft de supervisie, maar verleden jaar kwam hij toch echt handen te kort. Verder hebben we nodig: ijsscheppers, ballonnenopblazers, buttonfabriekers, creatieve stoepkrijters (om kinderen op weg te helpen), blikkenrapers en nog veel meer simpele karweitjes, maar gegarandeerd hartstikke leuk. U woont in een andere wijk? De speelmiddag is Bussum Breed. b. Wij hebben ook een grabbelton. Die grabbelton moet gevuld worden met cadeautjes. En daar hebben wij u ook bij nodig. Iedere lezer van Onderweg heeft wel iets in een la liggen wat hij niet zomaar weg wil gooien maar er verder niets mee doet. Het gaat om een klein cadeautje, een paar oorbelletjes, een gekke pen, een klein autootje, een sleutelhanger, enz. Als het maar klein is en geschikt voor een klein kind. En als u het dan nog een beetje leuk inpakt dan wordt het een super grabbelton. In het Trefpunt staat een grote doos en daar kunt u uw pakje of pakjes kwijt. De Speelmiddag is Bussum Breed, als u begrijpt wat we bedoelen c. Om zoveel mogelijk bekendheid te geven aan de Speelmiddag op 13 september en de Startzondag op 14 september hebben uw medewerking hard nodig. We hebben posters, we hebben folders die de Speelmiddag aankondigen maar ook de Startzondag. Het landelijk thema voor de Startzondag is ‘Kijk de kerk!’, daar haken wij op in. Kijk de kerk is een gezegde die voor velen weinig inhoud heeft. Men gaat aan de kerk voorbij en men weet nauwelijks nog wat er binnen gebeurt. Zo is dit ook het geval met de Verlosserkerk. Weliswaar een opvallend gebouw met een raam. Een raam met een voorstelling, maar het is onmogelijk dat je aan de buitenkant kan ontdekken wat dit betekent. Daarvoor moet je binnen zijn. Onze slogan is dan ook voor de Startzondag

In ieder mens leeft het verlangen naar liefde. Je herkent dat vast wel. Of je getrouwd bent of samenwoont of alleenstaand bent, of je vrouw bent of man, jong of jong van hart – liefde doet je leven. Wil je het vuur van je liefde voor je partner aanwakkeren? Willen jullie dat beiden? Er is een aanstekelijke manier om aan relaties te bouwen. Vind je dat je relatie goed is? Het kan altijd beter. Goede communicatie leidt tot betere relaties. Wat is Marriage Encounter Simpel vertaald betekent Marriage Encounter: “ontmoeting in het huwelijk”. Marriage Encounter is een vrijwilligersorganisatie die mogelijkheden biedt om de communicatie tussen partners binnen een huwelijk of partnerschap te verbeteren. Hiervoor is een communicatiemethode ontwikkeld: de dialoog. Om kennis te maken met deze communicatiemethode organiseert Marriage Encounter weekends waaraan geïnteresseerde paren kunnen deelnemen. Naast dit weekend (basisweekend) bestaan er binnen Marriage Encounter vervolg- en verdiepingsmogelijkheden. Je kunt je bijvoorbeeld aansluiten bij een zogenaamde dialooggroep (koppels binnen een regio die groepsgewijs regelmatig bij elkaar komen). Of je doet mee aan een themabijeenkomst of een speciaal weekend. Ook voor alleenstaanden Ook als alleenstaande verlang je naar betere relaties met die personen in je omgeving, waarom je veel geeft. Dezelfde methode als voor paren staat ook open voor alleenstaanden. Het is geen sekte, geen retraite, geen therapie, geen koppelweekend. Het is wel een ervarings- en werkweekend om te werken aan je levensgeluk. Als je nieuwsgierig bent of vooraf al wat meer wilt weten kun je ook bellen met: Christine Enkelaar en Alje van Dam. T 035-69 39 658 Ans en Kees Oudshoorn. T 035-69 44 995 Willemijn en Henk de Leeuw. T 035-69 45 462 Titia en Bruno Nagel. T 035-69 19 988 N.B. Er is zowel een katholieke als een protestantse Marriage Encounter.

‘Kijk in de kerk!’. En daar willen wij bekendheid aan geven. Het mooiste zou zijn als we een hele ploeg folderverspreiders op de been zouden krijgen. Laten wij maar eerlijk zijn, van een krimpende kerk naar een groeiende kerk gaat niet vanzelf. Daar moeten we wat voor doen. Vanaf 1 augustus liggen in het Trefpunt lijsten klaar om in te tekenen voor de folderverspreiding. Tevens een lijst voor het verspreiden van raamposters.DOE MEE. Beraadsgroep Apostolaat • O n de rweg • 5

Comité Oud Papier Record juni 2008, stand eerste halfjaar 2008 Tussenstand kilo’s oud papier: januari t/m juni 2008: 340.726 kilo. In vergelijking met het eerste halfjaar van 2007 een stijging van 58.702 kilo. Zie tevens onderstaand overzicht. De maand juni met 67.580 kilo was tot nu toe het record. Ons streven is om over heel 2008 700.000 kilo te gaan halen. Na de maand juli hebben wij de kilo’s van heel 2004 al gehaald. Als u een schatting wil doen van de kilo’s die wij over heel 2008 gaan ophalen kunt u een mailtje sturen naar [email protected]. Zodra de kilo’s begin 2009 bekend zijn zullen wij een stukje in onderweg schrijven. Met vriendelijke groeten, Het Bestuur (Fred Westerhuis, Piet Vos, Stefan Vos)

Van ‘ t Kerkelijk Bureau Financieel 2008 per 30 juni 2008

Ontvangen vrijwillige bijdrage: € 235.964,(Toegezegd : € 354.220,-) Collectes: Plaatselijke gemeente: € 13.941,Collectes: Diverse andere doelen: € 18.158,Hebt u al nagedacht over de aankoop van collectebonnen? Namens het college van kerkrentmeesters, J. van Lammeren

Comité Oud Papier Hoeveel oud papier haalden wij op in 2008, 2007, 2006, 2005 en 2004 2008

2007

2006

2005

2004

januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december

58.305 52.380 39.060 64.882 58.519 67.580

55.254 37.681 39.380 50.790 45.962 52.957 51.495 36.640 47.654 57.000 51.580 58.388

44.980 36.176 35.563 40.403 45.769 36.537 36.557 33.493 36.468 45.623 41.618 36.550

35.538 36.276 21.020 42.322 36.176 29.253 28.880 33.416 32.644 34.085 44.859 41.520

24.944 33.865 28.730 33.872 28.976 31.371 28.938 36.211 29.169 31.240 40.447 30.722

Totaal

340.726

584.781

469.737

415.989

378.485

(bovenstaand overzicht in kilo’s)

Een reisje naar Marokko In de maand september is het weer Ramadan in de islamitische wereld. Ieder jaar ongeveer een maand eerder. Dat wordt moeilijk de komende jaren: midden in de zomer. In oktober 2007 maakten we een groepsrondreis door Marokko. Het was Ramadan. Samen met een in de cultuur goed ingevoerde reisleider en de vele Marokkanen als dienstwillige dienaars, werd het een praktijkcursus Islam. Als Marokkaan wordt je als moslim geboren. Daar kom je niet vanaf. Dat wil niet automatisch zeggen dat ze ook godsdienstig zijn. Volgens zeggen is 5% echt godsdienstig en houdt zich intensief bezig met de vijf zuilen (verplichtingen) van zijn of haar godsdienst.

hoeft men zich niet te schamen, dus: niets aan de hand. De schaamtecultuur in een moslimsamenleving is een groot verschil met onze christelijke cultuur. Wij kennen schuld, schuldgevoel, schuldbesef, boetedoening. De moslim niet. Je niet hoeven schamen is zeer belangrijk in je contact met anderen. Weten dat de ander niet weet dat je iets

Hoe zou dat bij ons liggen? Ramadan houdt echter iedereen in ere; alleen kinderen, bejaarden en zieken zijn vrijgesteld. Het wordt als een soort burgerplicht beschouwd zich te houden aan niet eten, niet drinken, niet roken en geen sex van zonsopgang tot zonsondergang. De staatsmedia en de reclame werken er volop aan mee. In het openbaar houdt iedereen zich er aan, op straffe van sociale uitsluiting.

‘Onderweg’ staat ook op www.pknbussum.nl 6 • O n de rweg •

Volgens zeggen zou het in het verborgene echter veel overtreden worden. Maar omdat de andere dat niet weet

Fontein op het Nejarineplein in Fez

verkeerd gedaan hebt. Geen gezichtsverlies lijden. Overigens geldt dat bij ook ons ook wel: ‘als het naar de buitenwereld de schone schijn maar opgehouden wordt’ is toch vaak het onuitgesproken credo bij de goegemeente? Deo Volente Eén van de opvallende dingen was dat moslims (Marokkanen) bij alles wat nog moet gebeuren Insha’Allah (spreek uit: insjaalaa) zegt. Het betekent: als God het wil. Het kan lijken op een excuus vooraf om onder een verplichting uit te komen. Maar het heeft vooral te maken in het geloof in de voorbeschikking van alle dingen. Toen ik het voor het eerst hoorde moest in denken aan ons Deo Volente, dat zo’n 40 jaar geleden door bijna heel protestants Nederland in woord en geschrift gebruikt werd als het ging om serieuze onderwerpen. Nu wordt het voornamelijk nog gebezigd in reformatorische kringen. Ook onder ons, zoals bij Sion, wordt het gebruikt bij aankondigingen van vergaderingen en jubilea. Deo Volente (Latijn) betekent ‘Zo de Heere wil en wij leven’ om aan te geven dat men als mens de toekomst niet onder controle heeft, maar afhankelijk is van God. Het gebruik van deze uitdrukking berust op de tekst uit Jacobus 4:13-15 (Nieuwe Bijbel Vertaling): Dan iets voor u die zegt: “Vandaag of morgen gaan wij naar die en die stad. Daar blijven we een jaar, we zullen er handeldrijven en geld verdienen”. U

Groot aanbod van cursussen en lezingen Commissies vanuit diverse kerken in Bussum en omgeving, waaronder de PGB, maar ook anderen, organiseren in het seizoen 2008/2009 weer tal van interessante cursussen en lezingen. Zie deze en volgende pagina.

CCIV Zo organiseert het CCIV 15 activiteiten: 9 avondcursussen van 1 tot 3 avonden en 6 cursussen overdag van 2 tot 3 dagdelen. Het aantrekkelijke programmaboekje, waarvan de voorzijde ontworpen is

weet niet eens hoe uw leven er morgen uitziet. U bent immers maar damp, die heel even verschijnt en dan al verdwijnt. U zou moeten zeggen: ”Als de Heer het wil, zijn we dan in leven en zullen we dit of dat doen”. Het gebruik is in onze geseculariseerde wereld teruggedrongen en men gelooft ook vaak niet dat God ons doen en laten beschikt. In de reformatorische wereld ligt een ander gevaar op de loer: dat van de gelovige correctheid. Marokkaanse familie in zuid-oost Marokko Zo zag ik eens een advertentie van een modezaak in Barneveld die vroom aankondigde dat Islam werd onlangs kernachtig verde uitverkoop D.V. a.s. maandag zal woord door Peter van ’t Riet in Trouw: beginnen. De Jood is Leerling (Jood); de Christen is Kind; de Moslim is Knecht. God en Geen gesneden beeld de mens, leraar en leerling, kenmer“Gij zult u geen gesneden beeld maken”, kend voor het jodendom. Verloste kinluidt het tweede gebod van Mozes. In deren van God, dank zij Christus: de oud-testamentische tijden was dit let- kern van het christendom. terlijk van toepassing. In de Islam geldt dat mensen en dieren in als het maar De Koran ziet de mens als knecht of enigszins godsdienstig is, niet mogen dienaar van Allah, zijn Heer. worden afgebeeld. Kunstenaars en Gehoorzamen is zijn eis. Vanaf de 15e ambachtslieden hebben zich daarom eeuw is er in Marokko een geaccepgespecialiseerd in prachtige geometri- teerde Joodse minderheid vanuit Spanje sche of kleurrijke voorstellingen. In geweest. Na 1948 zijn de arme Joden bijna iedere moskee of andere enigszins naar Israël geëmigreerd en de rijke religieus gebouw, maar ook elders, tref Joden naar het economisch hart je daarom prachtige versieringen aan. Casablanca. Zoals de afgebeelde fontein. Mozaïeken, Klaas Oosterom vlechtwerk en afbeeldingen die in het natte gips gesneden zijn. Het verschil tussen Jodendom, Christendom en

door Ellen van ’t Woud, ligt in alle kerken in Naarden en Bussum en is ook aan te vragen via adm.CCIV@gmail. com of 035-69 47 051. De kosten per cursus zijn hooguit € 10. Op de startavond (gratis) op 23 september spreekt Dr. Govert J. Buijs van de VU in de Wilhelminakerk over het evangelie, de moderniteit en de relimarkt. Verder zijn bijeenkomsten over Christelijke symboliek, Ethiek en religie, bespreking van boeken (o.a. van Khaled Hossieni en Arthur Japin) en een muziekavond rond Die Schöpfung. CCIV is aangesloten bij de plaatselijke Raad van Kerken.

L ees verder op pagina 8 • O n de rweg • 7

Bussummer dinsdagmiddagen In het seizoen 2008/2009 worden er acht ‘Bussummer dinsdagmiddagen’ ofwel ‘Dinsdagmiddaglezingen’ georganiseerd. Zo noemen we hier de Gespreksmiddagen voor Ouderen. Deze lezingencyclus loopt al sinds 1982, maar de aanduiding Gespreksmiddagen voor Ouderen doet geen recht aan de inhoud. Het zijn presentaties over onderwerpen die cultuur, religie en maatschappij betreffen en voor een veel bredere doelgroep van alleen ouderen, geschikt zijn. De Gespreksmiddagen worden vanaf 14.15 uur gehouden in de grote zaal van de Antonius Hof, Lange Heul 32 te Bussum en de toegang is gratis. Alleen een bijdrage voor kopje thee of koffie. Deze activiteit valt onder de Raad van Kerken N-B en Meent. Dit is in het kort het programma voor de dinsdagmiddagen: dinsdag 16 september 2008: Heiligen uit onze dagen? Over Taizé. Door mevr. ds. Jacomette de Blois, geestelijk verzorger Antonius Hof. 21 oktober 2008: Leven in het land van de Amish. Door de heer Dick Minderhoud. 18 november 2008: Het goede levenseinde door de heer B. Moussault, huisarts en verpleeghuisarts 20 januari 2009: Religieus Erfgoed door de heer Anton van Niekerk. 17 februari 2009: Russen op Texel door de heer drs. H. Kastein, oud-burgemeester van

Naarden. Hij was toen op Texel 17 maart 2009: Over Cluny, de stad, het klooster, de Middeleeuwen.en de invloed die ervan uitging door Pastor Nico Smit. 21 april 2009: De vreemdeling in ons midden. Door de heer Arie Vijn. 19 mei 2009: BUSSUM, anders gezien. Door de heer Klaas Oosterom Noteer de lezingen van uw keuze vast in uw agenda. In Onderweg zullen ze in de loop van het seizoen met een toelichting gepubliceerd worden. Contactpersoon is mevr. A. van Dijk, T 035-69 19 167.

kunnen lezen, vervolgens zullen we horen hoe anderen met deze teksten omgaan en tenslotte zullen wij ons opnieuw afvragen: wat zegt deze tekst mij? De woensdagen rond het Hooglied zijn: 4 februari, 4 maart en 1 april 2009. De kosten voor deze 2x drie bijeenkomsten bedragen € 20.-, te voldoen op de eerste ochtend. De bijeenkomsten worden gehouden in “De Sloep” naast de Mariakerk Brinklaan 42, Bussum. Tijd: 10.00 tot 12.00 uur. Aanmelden voor 24 september bij Annie Heeffer. Telefoon: 036 5390088 of per email: [email protected].

Oecumenisch Vrouwen Leerhuis Bussum

In deze cursus zal de heer Jona Lendering, auteur van ‘Stad in Marmer’, ze allemaal behandelen : Romulus en Remus, Augustus, Petrus, Gregorius VII, Innocentius III, Julius II, Michelangelo, Garibaldi en Mussolini.

Ontmoeting met Maria van Magdala Jovita Franssen, die jarenlang werkzaam was als bezinningswerker in een jongerencentrum en door haar opleiding tot geestelijk begeleider mensen kan ondersteunen bij hun geloofsontwikkeling , zal de deelnemers in drie ochtenden laten kennismaken met Maria van Magdala. We zullen kijken naar wat Maria van Magdala ons te vertellen zou kunnen hebben en waarin ze ons kan inspireren. De woensdagen 1 oktober, 5 november en 3 december 2008. Hooglied. Voor het tweede deel van het seizoen hebben wij Dr. Willien van Wieringen gevraagd met ons dit mooie boek uit het Eerste Testament te lezen. Wij zullen leren hoe wij deze teksten

Cursus over de stad Rome

Bestaat er iets specifiek-Romeins dat hen bindt? Ook zal aan de orde komen hoe de antieke stad invloed uitoefende in latere tijdperken: op de pausen van de Middeleeuwen, op de kunstenaars van de Renaissance en op de toeristen van de Nieuwe Tijd. De cursus bestaat uit 4 bijeenkomsten en wordt gehouden in de bibliotheek Naarden Bussum, Wilhelminaplantsoen 18 in Bussum. Cursusdata : woensdag 17 september t/m 8 oktober van 19.30 – 22.00 uur. De kosten zijn 90 €. Inschrijving kan via T 035-69 45 381, b.g.g. 06 22964049 of via de website www.livius.org/onderwijs.

Zending en Diakonaat ZWO-commissie: Secr. P.Kuijper • T: 035-69 15 494 E: [email protected] • Postbank 246170 Zending PKN gemeente Bussum

Zendingscollecte op 17 augustus Het Evangelie voor iedereen, dat is het

motto van de Evangelisch Presbyteriaanse Kerk in Egypte. De christenen durven hier hun geloof buiten de muren van de kerk te brengen. Daar is moed voor nodig in een land waar de Islam de heersende godsdienst is. Christenen vormen in Egypte slechts een minderheid van 10% van de bevolking. Toch zijn de kerken er springlevend. De gemeenten verrichten in veel steden en dorpen naast het werk van zending en kerkopbouw ook veel prak-

8 • O n de rweg •

Diakonie: J. Post • Postadres: H.A. Lorentzweg 59 • 1402 CC Bussum • T: 035-69 30 810 • E: [email protected] Postbank 505555 Diaconie Protestantse Gemeente te Bussum

tische activiteiten op het gebied van gezondheidszorg, alfabetisering en microkredietprogramma’s. Zo zetten onze Egyptische broeders en zusters hun geloof kracht bij met daden. Hun geloof werkt. Op het moment ontbreekt het veel plattelandsgemeenten nog aan geschoolde pastors die goed leiding kunnen geven aan de gemeente en de activiteiten. Van de ongeveer 400 kerken zijn er zo’n 120 vacant. Kerk in Actie ondersteunt een opleidingsprogramma van de Evangelisch Presbyteriaanse Kerk. In drie jaar tijd worden vijftig nieuwe ker-

kelijk werkers opgeleid, die zowel als voorganger als diaconaal werker aan de slag kunnen. De eerste collecte op 17 augustus is onder andere voor dit project, dat mede namens Bussum wordt ondersteund. Desgewenst kunt u ook fiscaal aftrekbaar bijdragen via het gironummer 246170 ten name van Zending PKNgemeente te Bussum. PK/ZWO-commissie

Kerktelefoon wordt KerkWebRadio

Anghelus/Roemenië (129)

We zullen het wel altijd ‘Kerktelefoon’ blijven noemen, maar eigenlijk gebruiken we tegenwoordig ‘KerkWebRadio’. Dit is de officiële naam van het nieuwe systeem dat nu door Albert Minekus en Bart Buitelaar bij bijna alle luisteraars is geïnstalleerd.

Bezoek aan Anghelus? Bent u van plan Roemenië te bezoeken? Meer in het bijzonder: van zins Transsylvanië te leren kennen? Weet dan dat u welkom bent in Anghelus om daar goedkoop te overnachten. Vanuit Anghelus kan Sfantu Gheorghe (op 15 km), Targu Secuiesc (30 km), Covasna (30 km), Brasov (40 km) en Miercurea Ciuc (70 km) gemakkelijk worden bereikt. U kunt er burchten, kerken en kastelen bezoeken. De prachtige natuur in de Karpaten ligt binnen handbereik. We schreven: goedkoop overnachten in Anghelus. Dat kan in het dr. Barna Imreh Gemeentehuis, dat wordt gerund door de gereformeerde kerk van Anghelus. Voor 10 euro per persoon hebt u logies met ontbijt en voor 20 euro zelfs vol pension. Wilt u meer informatie? Kijk op de website (in ontwikkeling): www.hang.ro (als u het Hongaars machtig bent). Maar in Engels en Duits kunt u terecht via telefoon en fax: 0040-(0)267-317657 of … -310446, of mobiel: 0040-(0)723-364676. U kunt ook mailen: [email protected]. Bij de werkgroep is ook een Duitstalige folder over het verblijf in Anghelus beschikbaar.

De nieuwe ontvanger voor KerkWebRadio

‘Kerktelefoon’ ontstond rond 1924 en maakte volledig gebruik van de telefoon-kabels en –centrales. Door de technische ontwikkelingen van de laatste jaren en een aanzienlijke –opgelegde- tariefsverhoging enkele jaren geleden ontstonden er alternatieven die ondertussen al weer enige tijd betrouwbaar en betaalbaar zijn gebleken. Hierdoor zijn er ook nieuwe mogelijkheden ter beschikking gekomen. ‘KerkWebRadio’ maakt gebruik van internet-technieken en wel zó dat het gebruik voor de luisteraar eenvoudig blijft. Omdat er van het internet gebruik gemaakt wordt, zijn een paar nieuwe mogelijkheden ontstaan. Zo zijn sinds enkele weken de kerkdiensten van alle vier wijkgemeenten via het internet (via onze website http://www.pknbussum.nl) te volgen. Dit kan zowel op het moment van uitzending, maar zelfs nog op een later tijdstip. De mensen met een eigen ontvanger thuis zijn verbonden met hun eigen wijkgemeente, maar in tegenstelling tot vroeger, kunnen ze zelf overschakelen naar een kerkdienst vanuit een ander kerkgebouw. In een volgend nummer van Onderweg vertellen we u weer meer. I.o.v. de Diaconie, Bart Buitelaar

Schoolbus 2008-2009 De werving van sponsors voor het nieuwe schooljaar is in volle gang. Naast de bijdrage van Church2day, die in het afgelopen seizoen gecollecteerd hebben voor dit doel, heeft zich al weer een aantal sponsors gemeld. Heel fijn. Maar eerlijk gezegd zijn nieuwe aanmeldingen nog van harte welkom. Waar gaat het om? Er wachten weer een veertigtal kinderen op een subsidie voor de schoolbus. Veel ouders kunnen die kosten voor het busabonnement niet zelf betalen en zonder onze sponsoring zouden nogal wat kinderen niet meer naar school gaan. In Anghelus zijn namelijk geen scholen voor de kinderen vanaf tien jaar. Al vier jaar zijn steeds een dertigtal gemeenteleden in Bussum bereid gevonden de bus te sponsoren met honderd euro (tien maanden lang tien euro). Ook voor het komende schooljaar kunt u weer intekenen als sponsor. Dat kan door een telefoontje (T 035-69 15 494), een mailtje ([email protected]) of een briefje (Krekelmeent 57, 1218 EC Hilversum). Sponsors krijgen eind augustus een bericht over de wijze van fiscaal aftrekbaar betalen. U moest eens weten hoe blij u ouders in Anghelus maakt. Bij voorbaat dank. PK/Werkgroep Anghelus-Roemenië

Het volgende nummer van “Onderweg”, nummer 15, verschijnt 22 augustus. • O n de rweg • 9

Ouderenwerk en -pastoraat Ds. mw. Jac. de Blois • dinsdag en vrijdag 9.30-17.00 uur Anthonius Hof • T: 035-69 31 456 • privé: T: 030-27 18 676 E: [email protected] Pastor mw A. Brouwer • Lopes Diaslaan 387

De Antonius Hof In Memoriam

Op 15 juli overleed in de Antonius Hof Jacob Goodijk op 91-jarige leeftijd. Deze recht geaarde Fries woonde sinds de mobilisatie in Bussum, aanvankelijk bij zijn zusters gezin in aan de ’s Gravenlandse weg. Als achttienjarige jongen was hij al wees. Na de oorlog heeft hij letterlijk en figuurlijk in de Wederopbouw gewerkt in Groesbeek. Hij was een zeer bekwaam en allround timmerman. Na zijn pensionering heeft hij veel genealogisch onderzoek gedaan en boeken geschreven o.a. over zijn Friese voorouders!. Een lang leven en de laatste jaren veel tijd om te denken en te wachten. Geloofsvragen werden in alle oprechtheid maar ook in vertrouwen gesteld. Heel veel gesprekken zijn me erg bijgebleven. Een man van weinig woorden , die veel zei... Maandag 21 juli was er een afscheidsdienst in de Antonius Hof. Geheel in zijn lijn zongen we ook: “O, God die droeg ons voorgeslacht in nacht en stormgebruis”. De kleine familie vertrok daarna naar Friesland om hem in het familiegraf in Sexbierum te begraven, een achterneef bad met ons het Onze Vader in het Fries.

1222 VK Hilversum • T : 035-68 54 399 • M: 06 10634749 E: [email protected] Pastor mw. J. Visser-Leijstra • Zuidsingel 3 • 1241 EH Kortenhoef T: 035-6560950 • ’s maandags 08.30-09.15 uur • E: [email protected]

De Essen en de Wandelaar, huize Patria, de Gooise Warande

Mevrouw Klein Meulekamp uit de Wandelaar, G5, is weer thuisgekomen uit het Tergooiziekenhuis Blaricum. Ze moet thuis nog verder aansterken. Mevrouw v.d. Lustgraaf ook uit de Wandelaar, L5, is na een heupoperatie in Theodotion, Commanderije k. 20, opgenomen voor een periode van revalidatie. Daar zal ze tot ongeveer half augustus verblijven. We wensen hen beide en ook alle mensen thuis die geconfronteerd worden met ziekte en tegenslag veel sterkte toe, goede moed en Gods nabijheid, ook door de zorg en aandacht van mensen om u heen. Mijn vakantieperiode is van 11 t/m 30 augustus. Pastor Annie Visser van huize Godelinde vervangt mij in de Essen en de Wandelaar. Haar telefoon-

nummer vindt u bij de kop van deze rubriek. In huize Patria vervangt pastor John Molensky mij. Zijn telefoonummer is bij u bekend. En in de Gooise Warande mag u een beroep doen op ds. Heleen van Beelen. Op 12 augustus komt de open gespreksgroep ‘Samen op zoek naar de zin van het leven’ onder leiding van mevrouw Miep Goede in de grote zaal van de Gooise Warande weer bij elkaar. Van harte welkom. Ook als u één keer mee wilt doen. Zoals sommigen van u gemerkt hebben ben ik wat achterop geraakt met het reguliere bezoekwerk doordat andere werkzaamheden eerst aandacht vroegen, maar ik ben u niet vergeten. Zodra ik in de gelegenheid ben trek ik aan de bel en als u mij nodig hebt weet u mij te vinden, daar reken ik op. Met een hartelijke groet voor u allen, pastor Anne Brouwer

Wij gedenken in onze gebeden, zijn zuster die eveneens in de Antonius Hof woont en zijn nicht mevrouw Lamers en neef de heer Vlug bij dit verlies van hun broer en oom. Sinds februari jl. is hij de derde van wie ze in de familiekring afscheid moesten nemen.

Regenboogdienst op 31 augustus Hartelijk welkom in deze kleurige ontmoetingsdienst om 10.30u op de Brink in de Antonius Hof. Omzien in verwondering en vooruit durven kijken. Hoe gaan we het werk van de geestelijke verzorging in de Antonius Hof voortzetten? U allen een heel hartelijke groet, ds. Jacomette de Blois 10 • O n de rweg •

Huize Patria aan de Ceintuurbaan (foto Oosterom)

Protestantse wijkgemeente Oost Verlosserkerk H.A. Lorentzweg 59 • 1402 CC Bussum • T: 035-69 17 309 Koster: mw. A. Stuivenberg-van Dijk • De Ruiterlaan 10 T: 035-69 17 309 Predikant (parttime): ds. H.W. van Beelen • H.A. Lorentzweg 59 • 1402 CC Bussum • Tel. spreekuur ma di do 9.00-9.30 uur • M: 06-41 67 53 09 • E: [email protected] Kerkelijk werker: mw. Anne Brouwer • Lopes Diaslaan 387 1222 VK Hilversum • T: 035-68 54 399 • M: 06-10 63 47 49 E: [email protected]

Meeleven De heer Ad Vermeulen van de Lijsterlaan heeft de afgelopen maanden diverse onderzoeken moeten ondergaan in het UMC. Op 30 juli mondt dit uit in een ingrijpende operatie in hetzelfde ziekenhuis. We leven met hem, zijn vrouw Jannie en hun kinderen mee en vragen Gods zegen en nabijheid voor hen. De heer Wim Logtmeijer van de Cornelia de Langelaan moet 29 juli een hartoperatie in het St. Antoniusziekenhuis in Nieuwegein ondergaan. We hopen op goede berichten en wensen hem, zijn vrouw Alie en hun kinderen sterkte toe bij de komende herstelperiode. Mijn vakantieperiode is van 11 t/m 30 augustus. Ds. Heleen van Beelen is dan weer terug, u kunt op haar een beroep doen indien nodig. Zoals sommigen van u gemerkt hebben ben ik wat achterop geraakt met het reguliere bezoekwerk doordat andere werkzaamheden eerst aandacht vroegen, maar ik ben u niet vergeten. Zodra ik in de gelegenheid ben trek ik aan de bel en als u mij nodig hebt weet u mij te vinden, daar reken ik op. Voor u allen een hartelijke groet, pastor Anne Brouwer

In Memoriam Dien Vuyk-Jaarsma, geboren 26 juni 1914 te Amsterdam, overleden 1 juli 2008 te

Psychopastoraat: mw. Wil Vooijs • T: 035-64 09 147 Scribaat: T.W. Nieboer • Ceintuurbaan 310 • 1403 AN Bussum T: 035-69 10 912 • E: [email protected] Postadres: H.A. Lorentzweg 59 • 1402 CC, t.a.v. scribaat wijk Oost Wijkkas: A. Staal • Augusta de Witlaan 8 • 1403 GM T: 035-69 34 588 • Postbk 1328422 t.n.v. SoW wijkkas Oost Autodienst: Hannie de Berg • T: 035-6933492

Bussum. Op zaterdag 5juli hebben we in de Verlosserkerk Dien Vuyk herdacht. Haar dochter Anje vertelde het volgende over haar leven. “Aan de vooravond van haar 18e verjaardag verloor ze na een kort ziekbed haar vader. Van de één op de andere dag was ze als oudste de steun en toeverlaat voor haar moeder en haar jongere broer en 2 zussen. Na haar opleiding tot onderwijzeres werd ze ook kostwinner voor het gezin. Enkele jaren na de oorlog ontmoette ze Max. Ze trouwde en verhuisde van Apeldoorn naar het onbekende Bussum. Voor moeder een totale omschakeling, zonder werk, zonder bekenden. Ze begonnen een eigen zaak aan huis. Met nadruk ‘ze’, want hoewel vader ‘het werk’ deed was ze onmisbaar ; ze was de motor achter de schermen en voedde de kinderen op. Toen die wat groter waren sloeg ze haar vleugels weer uit; was actief in de Vrouwenbond, een Bijbelkring en later in de Diaconie en Zusterhulp. Het ouder worden viel zwaar voor iemand die altijd ‘bezig’ moest zijn. Niet alleen haar falende gezondheid , maar met name het verlies van zoveel dierbaren in de afgelopen jaren raakte haar diep, ze zei wel eens ‘straks ben ik alleen over’. Het afgelopen jaar is een heel bijzonder jaar geweest. Vaders gezondheid verslechterde dusdanig dat hij – aanvankelijk tijdelijk – naar een verzorgingshuis verhuisde. Voor beiden een moeilijke omschakeling naar een compleet ander leven. Moeder vond het aanvankelijk moeilijk om, nu ze de zorg voor vader niet meer had, nog een doel in haar leven te vinden. Uiteindelijk vond ze dat toch weer; het genieten van het goede dat er nog wèl was. Dat varieerde van genietend –al dan niet achter glas – van haar tuintje, maar ook bijna koortsachtig ‘bij blijven’ over de veranderende wereld om haar heen, zowel kerkelijk als maatschappelijk. Het liefste daar ook over in gesprek gaan met anderen. De wekelijkse zondagse bezoeken van vader aan Bussum waren een vast ijkpunt in de week. Die paar uur per week werden voor beiden iets om naar uit te kijken. Het waren momenten van intens samenzijn waar ik getuige van mocht zijn. De problemen rond haar hart en longen – al jaren een zorg – namen de

laatste maanden toe. En toch bij iedere terugslag vocht ze zich weer terug. Ze noemde het zelf: “ík ga weer opbouwen”. Vorige week zei ze het nog toen ik afscheid van haar nam voor mijn vakantie. Terugkijkend op haar leven was het haar invulling van het derde couplet van gezang 469, ‘geen wapenstilstand vragen maar de kruisbanier tot in Gods handen dragen’. Zo is ze dan ook gestorven: de tafel gedekt met een glaasje wijn erbij en bezig het eten te bereiden. Het huis aan kant en gezellig. De kruisbanier is thuis. Rust nu maar uit”. Na de dienst is Dien Vuyk op de Natuurbegraafplaats Westerwolde in Hoog Soeren naar haar graf gedragen. Dat God haar man Max Vuyk, haar kinderen en allen die haar dierbaar zijn mag troosten en zegenen. Pastor Anne Brouwer

Griekse koffie De koffiebussen hebben in het tweede kwartaal van dit jaar € 372,87 opgeleverd, een mooi sommetje en daar is geen woord grieks bij. De koffie was ook niet echt grieks, maar wél grieks is een recente vakantiebelevenis die heel veel te maken heeft met de kerk, in dit geval de grieks-orthodoxe kerk. Het gaat om de leken-ervaringen van mijn vrouw en mij bij het paasfeest in ‘ons’ dorpje. Dit jaar vierden wij tweemaal Pasen: hier in Bussum op 23 maart en vijf weken later op 27 april in Griekenland. Door de vele bloementapijten lag het landschap er feestelijk bij. In de zogeheten Grote Week vóór Pasen was er elke avond wel een kerkdienst met een bepaald onderdeel van het lijdensverhaal als kern van de liturgie. Maria, de bazin van de kleine supermarkt op het dorpspleintje, verzekerde ons dat al die diensten heel mooi waren. Voor ons ‘heidense Hollanders’ was dat toch te veel! Twee diensten hebben we meegemaakt, de twee paasdiensten: zaterdagavond vanaf ca. half elf tot na twaalven en paaszondagochtend ongeveer dezelfde klokkentijd. Tiddo Nieboer, scriba

• O n de rweg • 11

Protestantse wijkgemeente Centrum Wilhelminakerk Wilhelminaplantsoen 14 • T: 035 - 6917525 Koster: P. Vos Predikant: ds. H.J. van Dijk • Noorderweg 9 • 1401 TV Bussum • M: 06 - 47 09 91 99 • T: 035 - 69 49 104 b.g.g. 035 - 69 49 860 • E: [email protected]

Zomertijd

Na een goed studieverlof en een paar weken vakantie in Italië (deze keer zonder storende stakingen) heb ik de draad van het gemeentewerk voorlopig weer opgepakt. Voorlopig, want eind augustus heb ik nog een paar weken vakantie te goed. De zomertijd is in de kerk meestal een rustige tijd, dat betekent dat er ruimte is voor andere zaken, zoals wat extra bezoekwerk. Dit jaar des te meer, want omdat de Wilhelminakerk deze zomer een paar zondagen gesloten is zal ik in Bussum pas op 10 augustus weer voorgaan in een kerkdienst.

Meeleven

Scriba: Caroline Elskamp • T: 035 - 69 10 108 E: [email protected] Wijkkas: Postbank 1644111 t.n.v. Wijkkas SoW-kerk Centrum Bussum te Naarden

Tussen pauwen, kippen en kuikens Dat overkwam een groep ouderen van de Centrumwijk tijdens een uitstapje op woensdag 16 juli. Zeker 11 gemeenteleden met een auto brachten ruim 20 ouderen naar de theetuin in Eemnes. Het was die dag droog en zonnig. We zaten heerlijk onder de appelbomen. Tussen ons door scharrelden pauwen, kippen met hun kuikens een prachtige zwarte haan en ander gevogelte. Toen wij koffie met gebak nuttigden werden ze zeer waakzaam. Hield je je bordje met appeltaart wat laag dan werd er vrolijk meegepikt. De mussen wachtten hun tijd af. Zij vonden op de lege schoteltjes nog genoeg kruimeltjes. Een vro-

De bloemen uit de dienst gingen de afgelopen zondagen naar Piet en Elly Vos als blijk van meeleven bij het overlijden van de vader van Piet; naar mevr. M. Vonk - van der Griendt in Godelinde en naar mevr. I.H. Klaare ter gelegenheid van haar 91e verjaardag. Van harte gefeliciteerd! Ook gingen er bloemen naar mevr. P. Berghuis, die In Leiden een schouderoperatie heeft ondergaan en die in verband met een complicatie nu in Theodotion in Laren verblijft. We wensen haar veel sterkte toe en verder herstel. Mevr. W. Soesbergen is in ziekenhuisTergooi geopereerd aan een rugwervel. Een operatie niet geheel zonder risico’s vanwege alle zenuwbanen. Gelukkig is alles goed verlopen en toen ik haar opzocht liep ze al weer en mocht ze het ziekenhuis verlaten om verder te revalideren in Godelinde. Op 27 juni zijn Mascha van der Meer en Vojtek Szostak in een oecumenische dienst getrouwd in de Maria kerk te Nederhorst den Berg. Voorgangers waren ds. Haakman en een bevriende pater van de bruidegom. Naar verluidt was het een mooie en goede dienst. We willen het bruidspaar van harte feliciteren en veel goede en gezegende dagen en jaren toewensen op hun gezamenlijke levensweg. Ds. Henk van Dijk

12 • O n de rweg •

een tijd niet hadden gezien praatten bij. De nieuwelingen maakten contact. De tijd was te kort. Mochten we volgend jaar weer hierheen gaan dan gaan we echt om 14.00 uur weg. De chauffeurs hartelijk dank en jullie weten nu de weg.   Gelsche Goudswaard

Waar of niet waar? Doe mee en win een fantastisch half uurtje. 1 Het geven van de Kindernevendienst is alleen voor ouders en/of jonge mensen. 2 Als ik mij op geef dan moet ik minimaal één jaar blijven. 3 Het geven van de Kindernevendienst vraagt veel voorbereiding. Stuur uw antwoorden op naar: c.elskamp@ zonnet.nl. of naar: Caroline Elskamp, Antoni van Leeuwenhoekweg 35, 1401 VX Bussum. Over de uitslag kan niet worden gecorrespondeerd. In de volgende ‘Onderweg’ worden de antwoorden op de vragen gegeven.

Michel, Jeanette en Caroline

Kindernevendienst

Theetuin in Eemnes

lijk begin van de middag. De oooh”s en de aaah”s waren niet van de lucht. En het gaf voldoende gespreksstof. Na nog een kopje koffie of thee ging iedereen eens rondkijken op deze prachtige plek. Er was nog veel meer te zien.  Mooie bloemen –iemand riep: ik heb nog nooit zoveel springbalsemien bij elkaar gezien!  Veel groen, vruchtbomen, overal zitjes. Een winkeltje met leuke cadeautjes. Velen namen de tijd om alles eens rustig te bekijken. Terugkomend werd geroepen: Wat is het hier mooi,  en , ik ben hier nog nooit geweest. Goed om te zien hoe iedereen genoot. We kregen nog een sapje of een drankje met daarbij zoutjes waar het gevogelte zich ook weer op wilde storten. Tussen al dit moois door werden gesprekken gevoerd. Mensen die elkaar

Ben jij in de zomervakantie vier jaar geworden en ga je nu echt naar de basisschool? Joepie, dan mag je vanaf nu ook bij de kindernevendienst komen. Elke zondag krijg je een verhaal te horen en dan maken we iets moois. We praten met elkaar en soms zingen we een lied. We zouden het heel erg leuk vinden als je ook komt. En voor alle andere kinderen: zondag 17 augustus is de eerste kindernevendienst. En of je nu met je vader naar de indianen in Amerika bent geweest, of met je moeder zwieren op de boulevard in Parijs, met z’n allen op de camping in Zuid-Frankrijk hebt gezeten, of je bent gewoon lekker in de achtertuin in Bussum gebleven in een subtropisch opblaasbad, we zijn benieuwd naar al jullie vakantieverhalen. Tot gauw. Het team van de Kindernevendienst, Michel, Jeanette en Caroline

Protestantse wijkgemeente West Spieghelkerk Nieuwe ’s Gravelandseweg 34 • T: 035-69 12 406 Koster: Mevr. A.M. Sollman-Haverkamp • T: 035-69 12 406 b.g.g. 035-69 30 679. Predikant in het pastoraat: ds. A.W. Berkhof • De Heuvel 2 3853 EW Ermelo • E: [email protected] • T: 0341-49 40 44

Heilig Avondmaal

Op zondag 3 augustus zal in de Spieghelkerk het Heilig Avondmaal gevierd worden. Ds. Berkhof is dan de voorganger en voor hem is het bijna de laatste dienst in de functie van pastor ad interim, maar we hopen hem nog vaak in de functie van gastpredikant tegen te komen in de Spieghelkerk.

Daniël van Tol Op zondag 15 juni is Daniël van Tol geboren. Hij is het eerste kind van Jessica Heise en Mark van Tol. We feliciteren hen van harte met deze blijde gebeurtenis, maar ook de wederzijdse grootouders, de heer en mevrouw Heise en de heer en mevrouw van Tol. Beide grootouders zijn lid van de Spieghelkerkgemeente en voor velen bekende gezichten. Het gedicht op het geboortekaartje wil ik u niet onthouden: Er zullen handen zijn die je dragen En armen waar je veilig bent En mensen die zonder vragen Zeggen dat je welkom bent

In Memoriam Mevrouw Dora van de Peppel-Tier. Van het kerkelijk bureau kwam het bericht dat mevrouw van de Peppel-Tier op 2 juli jl. dit jaar is overleden. Een paar jaar geleden is zij in Bussum komen wonen aan de Slochterenlaan. Van medebewoners heb ik begrepen dat zij het laatste jaar ziek is geweest. Er was eigenlijk geen contact met de Spieghelkerk en we betreuren dat. We wensen haar kinderen veel sterkte toe bij het dragen van dit verlies. Hans Boesveld

Verhuizing Het gezin van ds. De Jong, bestaande uit Lieke Versluis, Stephan de Jong, Gideon, Ruben en Marieke, verhuist 13 augustus naar Bussum. Het adres (voorlopig voor ongeveer anderhalf jaar) is Meentweg 52, 1405 JC  Bussum. T 035-70 70 486; E steph.jong@tiscali. nl. Maar hij wordt pas in september onze wijkpredikant.

op ma, wo en vrij. van 8.30 - 10.00 uur. Scribaat: J. Boesveld • T: 035-69 41 735 E: [email protected] Wijkkas: Postbank 556835 t.n.v. S.o.W. wijkgemeente West Bussum te Hilversum.

Even iets rechtzetten...

In de vorige Onderweg deed ik verslag van de poëziedienst van 29 juni. Daarin stond in de originele kopij:: ‘En Kees verraste ons met een (vertaald) gedicht.’ Nu was ds. Bergström die zondag wél de voorganger, maar hij was níet de Kees die ik bedoelde. Dat was Kees Verrips, die hierbij recht gedaan wordt voor zijn enthousiaste initiatief. De redactie van Onderweg heeft waarschijnlijk gedacht dat ik ds. Bergström al te populair ‘duidde’ Kees in ds. B. veranderd. Hierbij dus Kees V. de eer die hem toekomt.

Verboden voor Ds. Berkhof En als hij nu toch begint te lezen: STOP. U weet inmiddels dat 31 augustus de dag is, dat ds. Berkhofs afscheid van de Spieghelkerk aandacht zal krijgen. Natuurlijk willen we hem een aandenken meegeven aan zijn Bussumse tijd. Dat kan in de vorm van een gift, zodat er een cadeau gekocht kan worden (u kunt daartoe een bedrag overmaken op gironummer 556835 t.n.v. SOW wijkgemeente West Bussum te Hilversum o.v.v. cadeau ds. Berkhof), maar we hebben nog iets anders bedacht. Een cadeau is natuurlijk mooi, maar nog mooier is als je – eenmaal weg – thuis op de bank zit en een boek ter hand kunt nemen, waarin je ‘oude, tijdelijke’ gemeenteleden iets hebben geschreven of voor je gemaakt. Daarom ligt er vanaf zondag een multomap, waarin (op A4 formaat) uw brief, gedicht, verhaal, plak-, knip, borduur werkje, tekening o.i.d. in kan. De heer David zal tijdens mijn vakantie-afwezigheid fungeren als ‘innemer’, maar ook heeft hij papier (blanco en gelinieerd) en showtasjes, zodat u bij hem ook een vel kunt halen vóór u het vult. Ook de kinderen die dat willen, zijn van harte welkom zich creatief uit te leven. Inleveren kan tot de 31e augustus. Schroom niet en doe mee. Het hoeven geen romans te worden of literaire hoogstandjes: laat uw hart spreken.

Over vakantie gesproken Collega-regiecie-lid Elo Wolswinkel filosofeerde in het vorige nummer van Onderweg over de vakantie. Dat die rust je op andere gedachten kon brengen. Het is niet moeilijk – na deze win-

Terwijl veel mensen met vakantie zijn, zorgt gemeentelid A.P. (Bram) Kasse voor de nieuwe beukenboom op het plein vóór de Spieghelkerk. Bij de herinrichting rond 2000 kreeg de kerk de verplichting opgelegd om twee beukenbomen te planten. Eén legde door vandalisme van schoolkinderen het lootje. Onlangs werd een nieuw exemplaar geplant. (foto Oosterom)

ter – om ‘vakantie’ direct als ‘beweging’ te zien. En de rust en de gedachten als ‘bezinning’. Heel persoonlijk vind ik het juist plezierig om in deze vakantie (en na dit seizoen) even niets met ‘beweging’ en ‘bezinning’ van doen te hebben, maar dat je je in vakantietijd meer (voort)beweegt dan anders en – door allerlei andere invloeden én de tijd die je er voor hebt – je toch vaak opeens bezint op de zaken, waar je normaal niet aan toekomt, is toch wel duidelijk. De meest negatieve invloed hiervan lees ik altijd in september in de krant: bezinning op je relatie zorgt kennelijk juist in de vakantie vaak tot het besluit van een breuk. Positief is het, als je tijdens de vakantie andere kerkelijke gemeentes bezoekt. Ook dat kan je opeens bepalen bij bijvoorbeeld het verschil in gebruik van de liturgie met je ‘thuiskerk’ (Hé, zoals ze het hier doen is heel mooi; moet ik eens aan de liturgiecommissie voorleggen). Bezinnen betekent ook, dat je – als jij je voortbeweegt in vakantiesfeer – bedenkt dat er ook veel thuisblijvers zijn door allerlei omstandigheden. Natuurlijk leven we in mail- en smstijdperk, maar een kaartje naar thuisblijvers dat uit de brievenbus gehaald kan worden, blijft het leukst. • O n de rweg • 13

Over bewegen gesproken Het gezin van ds. De Jong gaat zich wel heel letterlijk ‘bewegen’ en met heel wat meer dan vakantiebagage. Ook voor hen zal de afgelopen periode een tijd van bezinning zijn geweest. Als je afscheid neemt, kijk je om en haal je herinneringen op. Vooral voor de kinderen zal het niet makkelijk zijn vrienden en vriendinnen achter te laten. Wie ook op dezelfde manier bewegen, zijn de gezinsleden van ds. Hans Baart. Hij werd zondag 13 juli j.l. bevestigd in Driebergen-Rijsenburg. Ds. Baart, als vicaris hier in West bekend geworden

en veelvuldig als predikant teruggevraagd, heeft Hoek van Holland dus verlaten en is weer in het midden van het land teruggekeerd. Hij was veelvuldig ‘voorgedragen’ door gemeenteleden in de beroepingsprocedure, maar was toen al met Driebergen bezig. Het was aardig om – als een soort generale – alvast een bevestigingsdienst mee te maken, zo kort voor 7 september. Bewegen doet onze coördinator van het bewegen van ouderen naar de kerk (wat een cryptische omschrijving zult u denken, maar een goede verstaander weet, dat ik hier Wil Keetelaar bedoel) op dit moment niet voluit. Door een onfor-

Protestantse Gemeente Bijstand in het pastoraat: Ds. L.W. Smelt • Park Arenberg 26 3731 ES De Bilt • T: 030-22 11 211 • E: [email protected] Secretariaat: E. Wolswinkel • Laarderweg 184 • 1403 RM Bussum • T: 035-69 33 772 • E: [email protected]

Geloof in beweging Het afgelopen seizoen is er binnen de vier wijkgemeenten nagedacht over de toekomst van onze Protestantse Gemeente. Wat voor centrale gemeente willen we zijn, wat voor wijkgemeente willen we zijn? Wat is de identiteit van die gemeente? Is dat een belangrijke vraag, zult u zeggen? Ik denk van wel! Die vraag is bv. aan de orde bij het zoeken en beroepen van een nieuwe predikant. Wat is het profiel van uw wijkgemeente wordt er dan gevraagd? Het profiel van de gemeente heeft alles te maken met onze visie op de verkondiging, het pastoraat, het jeugdwerk, het vormings- en toerustingswerk en het missionaire werk. Het is goed om daar zo nu en dan inhoudelijk over na te denken. De tijd verandert, onze omgeving verandert, andere vragen worden gesteld. Kortom, allemaal vragen die van invloed zijn op onze identiteit. Tijdens het bezinningsproces zijn vijf lezingen gehouden. Groepen binnen de wijkgemeenten – ook in Sion – hebben nagedacht over de zeven ijkpunten voor een gezonde gemeente. Er is onder de kerkgangers een enquête gehouden. Iedereen die belangstelling had kon meedoen. En velen hebben er meegedaan! Op 6 juni zijn de resultaten per wijk teruggekoppeld in een ambtsdragersbijeenkomst. In het algemeen bleek er nogal wat overeenstemming te bestaan over de belangrijkste aspecten van het gemeente-zijn. Het was een boeiende discussie waarin veel vragen werden gesteld aan de ambtsdragers. In het komende seizoen gaan we verder met 14 • O n de rweg •

tuinlijke val moet zij zich niet op eigen benen, maar op die van haar echtgenoot achter háár rolstoel beroepen om voortbewogen te worden. En dat in de vakantie. Typisch iemand voor een bovenbedoeld kaartje. Sterkte Wil. Bewegen doet nu búiten moeder Mischa Beekman sinds 3 juli dochter Teun. Toen werd het zusje van Sien en Olle geboren, zo meldde trotse vader Sake. Van harte gelukgewenst en we maken vast na de vakantie kennis rondom de crècheruimte. Janny Sollman-Bouter

wijkgemeente Sion Erediensten in de Spieghelkerk om 8.55 en 17.00 uur (T: 035-69 12 406) I: www.pknbussum.nl/sion

het bezinningsproces. De sterke en zwakke kanten van elke wijkgemeente worden dan belicht. De vraag komt dan aan de orde: welke stappen moeten we nemen om de kansen en mogelijkheden per wijk te benutten? Ik hoop dat u betrokken wordt of blijft bij het bezinningsproces. Sion kan daar zeker een steentje aan bijdragen! Doet u/jij mee? Elo Wolswinkel

Geliefde hermanos, Nu we hier in juli in Lima rondlopen moeten we veel aan onze gemeenten in De Bilt en Bussum denken. We hebben hier oude en nieuwe gezichten gezien. Dertien juli hebben er in Sinai 8 mensen belijdenis gedaan. Eén meisje, Liz, heeft ook een studiebeurs gekregen om verpleegkunde te studeren en is van een triest teruggetrokken iemand aan het veranderen in iemand die hoop uitstraalt. Plannen zijn er genoeg. De vorig jaar door de jeugdgroep uit De Bilt geplaatste speeltoestellen staan nog in Ancon. Verder is pastor Leo hier druk geweest met het bezoeken van de ruim 100 Nederlandse gevangenen. Er dreigde een staking van het bewakingspersoneel, waardoor hij er niet in zou kunnen. Gelukkig is hij toch toegelaten. Veel indrukwekkende gesprekken. Hij ontmoette mensen die in de gevangenis gaan nadenken over hun leven en dan ook voor het eerst in hun leven de Bijbel gaan lezen. De afgelopen weken heeft hij gewerkt in het seminarie. In verschillende groepen heeft hij met studenten gewerkt aan preekanaly-

ses en casusbesprekingen. Het geeft hem veel voldoening. Overdag bezoek ik de verschillende scholen en controleer het gezichtsvermogen van kinderen van 5-7 jaar. Ik schrik ervan als blijkt dat gemiddeld een derde van de kinderen niet goed ziet. De nood hier vind ik zwaar. Veel mensen komen naar je toe, vertellen je hun zorgen, ziekten en problemen. Een drugsverslaafde zoon, die halfnaakt door Lima zwerft, een man die chemokuren moet ondergaan, waarvoor geen geld is. Soms zou ik mijn oren en ogen willen dichtdoen en hard weghollen… Hollen naar God die ons allen draagt en Zijn Koninkrijk zal stichten. Zonder honger, ziekte en pijn! Lieve mensen, eind juli hopen we jullie weer te ontmoeten. We bidden voor jullie. Adios, Leo en Jannet Smelt

Kerkdiensten Zondag 3 augustus Oost Verlosserkerk 10.00 Centrum Wilhelminakerk 10.00 Collectes PG Bussum West Spieghelkerk 10.30 (1) Roosevelthuis/ De Werelt Sion Spieghelkerk 08.55 17.00 Sion: Kerkelijk medisch Werk Naarderheem 10.30 (2) Plaatselijke gemeente Grote Kerk Naarden 10.00 Evangelisch Lutherse Kerk 10.00 De Antonius Hof 10.30

mw.ds. H.W. van Beelen, crèche ds. W.J. Lamfers, crèche ds.A.W. Berkhof HA (Kinderopvang in de Zijspieghel) ds. G. Herwig ds. T. van ‘t Veld mw. ds. P.J. Viveen- Molenaar ds. A. Meek ds. P.J.C. Korver mw. C. Bezemer

Woensdag 6 augustus Mariakerk (Koepelkerk) 19.30 Avondgebed voor de vrede (indien aanw) De Essen 10.45 ds. L.W. Smelt Donderdag 7 augustus Mariakerk (Koepelkerk) 12.30 ds. D.G. Durieux Middagpauzegebed Zondag 10 augustus Oost Verlosserkerk 10.00 Centrum Wilhelminakerk 10.00 Collectes PG Bussum West Spieghelkerk 10.30 (1) St.De Regenboog Sion Spieghelkerk 08.55 Sion: Z.O.A. 17.00 (2) Plaatselijke gemeente Naarderheem 10.30 Grote Kerk Naarden 10.00 Evangelisch Lutherse Kerk 10.00 De Antonius Hof 10.30

ds. C. Bergström , crèche. ds. H.J. van Dijk, crèche mw.ds. C.W.van Veen- de Graeff Kindernevendienst, 4-13 jr, crèche ds. J.L.W. Koppenhol ds. L.W. Smelt ds. W.J. Lamfers ds. A. Meek dr. C.F.G.E. Hallewas pastoor N. de Gooijer

Donderdag 14 augustus Mariakerk (Koepelkerk) 12.30 ds. P. Korver Middagpauzegebed Huize Godelinde 15.30 mw.ds. H.W. van Beelen Zondag 17 augustus Oost Verlosserkerk 10.00 Collectes PG Bussum Centrum Wilhelminakerk 10.00 (1) Zending West Spieghelkerk 10.30 Sion: I.Z.B. (2) Plaatselijke gemeente Sion Spieghelkerk 08.55 17.00 Naarderheem 10.30 Grote Kerk Naarden 10.00 Evangelisch Lutherse Kerk 10.00 De Antonius Hof 10.30 Woensdag 20 augustus

De Essen

ds. K. Bisschop “Kindertijd” (0 t/m 10 jr) ds. P.H. van Gilst kindernevendienst, 4-12 jr, crèche ds. C. Bergström Kindernevendienst, 4-13 jr, crèche ds. L.W. Smelt ds. J.S. Heurink mw.ds. P.J. Viveen- Molenaar ds. A. Meek drs. W.F. Metzger mw. C. Bezemer

10.45 ds. D. Quant

Donderdag 21 augustus Mariakerk (Koepelkerk) 12.30 ds. C. Bergström Middagpauzegebed De Zandzee 10.00 ds. A.W. Berkhof

Adressen

Verlosserkerk • H.A. Lorentzweg 59 Wilhelminakerk • Wilhelminaplantsoen 14 Spiegelkerk • Nieuwe ‘s Gravelandseweg 34 Naarderheem • Amersfoortsestraatweg 1 • Naarden De Antonius Hof • Lange Heul 32 Patria • Ceintuurbaan 281 Huize Godelinde • Jozef Israëlslaan 1 De Essen • H.A. Lorentzweg 81 De Zandzee • Iepenlaan 354 Vrije Evangelische Gemeente • Oud Bussummerweg 70 Open Kerk • Mariakerk (Koepelkerk) • Brinklaan 42 Grote Kerk • Naarden-Vesting Witte Kerk • Kon. Wilhelminalaan 50 • Naarden Lutherse kerk • Mecklenburglaan 50

Protestantse Gemeente te Bussum Kerkelijk Bureau: H.A. Lorentzweg 59 • 1402 CC Bussum T: 035-69 18 852 • F: 035-69 82 431 E: [email protected]. Geopend: maandag en woensdag van 10.30 - 12.30 uur • vrijdag van 8.30-10.30 uur. I: www.pknbussum.nl Bussumbrede predikant: Ds. C. Bergström • Koekoeklaan 1 1403 EA Bussum • T: 035-69 33 827 E: [email protected]. Scribaat Algemene kerkenraad: p/a H. A. Lorentzweg 59 • 1402 CC Bussum • E: [email protected]. SoW-gemeente Bussum: Postbank 400820 • ING 65.84.60.285.

De redactie verwacht uw kopij voor nummer 15 uiterlijk woensdag 13 augustus.

Colofon ‘Onderweg’, kerkblad van de Protestantse Gemeente te Bussum. Redactieadres: [email protected] of H.A. Lorentzweg 59 1402 CC Bussum Redactie: Wim Logtmeijer T: 035-69 30 343 Atty Nienhuis T: 035-69 50 222 Klaas Oosterom T: 035-69 14 336 Ruurd Werner T: 035-69 23 090 Administratie Onderweg: Aanmelden, opzeggen, adres­wijziging, opmerkingen over de bezorging: Kerkelijk Bureau T: 035-69 18 852 of [email protected]. Opmaak, advertenties, druk: Practicum Media, Soest T: 035-60 12 100. Verzending: Mailing Service, Amersfoort. • O n de rweg • 15

La Nouvelle Lingerie

P. DIJS

goed in uw meest persoonlijke mode!

Praktische hulp na een borstoperatie met BORSTPROTHESES

Borg Beveiligingsbedrijf

Uw installateur in de buurt Voor meer info: www.vermuntbv.nl H. Lambostraat 2 • 1401 VA Bussum 035 - 694 53 64 • [email protected]

Inlichtingen en advies: Mevr. Kramer

- Groenvoorziening - Aanleg en Onderhoud van tuinen

P. Dijs Churchillstraat 30 1411 XD Naarden 035 - 6945699

misschien heeft u wel …misschien heeft u wel wensen… 100 laatste 100 laatste wensen…

Iedereen denkt af en toe na over afscheid nemen. De één wat meer dan de ander. Maar wat Wij repareren alle uw persoonlijke wensen zijn, het nemen. is honderd beter een Maar overlijden wordt Iedereen denktook af en mogen toe na over afscheid De éénkeer wat meer dandat de ander. wat persoonlijke wensen ook mogen het Informeert is honderd keerubeter dat een overlijden wordt merken naaimachines, geregeld dooruween uitvaartspecialist die uzijn, kent. gerust naar ons totaalpakket geregeld door eenen uitvaartspecialist die u kent. u gerust naar ons totaalpakket voor de bestevoor uitvaartzorg -verzekeringen die Informeert u zich maar kunt wensen. met prijsopgave en de beste uitvaartzorg en -verzekeringen die u zich maar kunt wensen.

Huizerweg 27a 1401 GG BUSSUM Telefoon 035-6912848

SPEELGOED TECHNISCH SPEELGOED MERKSPEELGOED

3 maanden garantie.

We kennen elkaar elkaar We kennen Bussum, Monuta De Jager, Nieuwe Hilversumseweg 59, Tel: (035) 691 65 76 MeerDe informatie? gratis 0800-0033 of kijk op www.monuta.nl Monuta Jager, Bel Nieuwe Hilversumseweg 59, Tel: (035) 691

Bussum, Meer informatie? Bel gratis 0800-0033 of kijk op www.monuta.nl

65 76

Voormeulenweg 64-66, Bussum , tel. 035-6915881 Vrij parkeren voor de deur!

NASSAULAAN 31, BUSSUM TEL. 033 - 6915692 Onze grote sortering is een begrip in ‘t Gooi

HONING in uw woning

Hier had uw advertentie kunnen staan

Voor al uw wit-, behangen schilderwerk G. Honing schilderwerken Chopinlaan 3 3741 HE BAARN Tel. 035-5262586 06-25387372

• Verkoop van nieuwe auto’s en occasions • Algeheel onderhoud • APK-keuringen Vliegdenweg 24-26 • 1406 MZ Bussum • 035-6935231 www.diters.nl • [email protected]

Wachtlijsten in Bussum voor basisscholen? Vlakbij in de Hilversumse Meent is plek genoeg. Een christelijke basisschool met een enthousiast team. Modern onderwijs met kleine klassen in een gloednieuw schoolgebouw waarin tevens naschoolse opvang is gevestigd. www.ichthushilversum.nl

035-691 8856