Ondersteuningsprofiel PO 20.01 Groningen – VO 20.02 Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden de Meidoornschool, Stadskanaal
Protestants Christelijk Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden
Versie november 2013 Inhoudsopgave Voorwoord
3
Hoofdstuk 1: Schoolgegevens en kengetallen 1.1 Schoolgegevens 1.2 De Meidoornschool 1.3 Visie en Missie 1.4 Huidige onderwijssituatie 1.5 Onderwijsdoelen en leergebieden 1.6 Pedagogisch en didactisch klimaat 1.7 Kengetallen In- en uitstroomgegevens Huidige populatie 1.8 Overig
5 5 5 6 6 8 9 10 10 12 12
Hoofdstuk 2: Onderwijsondersteuningsprofiel: basisondersteuning en extra ondersteuning 2.1 Handelingsgericht werken 13 2.2 Het ontwikkelingsperspectief 13 2.3 Basisondersteuning en extra ondersteuning 16 2.4 Basisondersteuning 17 2.5 Extra ondersteuning 18 Hoofdstuk 3: Mate van basisondersteuning 2013-2014
22
Hoofdstuk 4: Grenzen in de huidige onderwijssituatie
24
Hoofdstuk 5: Ambities
26
Hoofdstuk 6: Flexibele arrangementen
28
Afsluitend woord
29
Bijlagen Bijlage 1: Thema’s en indicatoren basisondersteuning + actiepunten Bijlage 2: Protocollen en documenten m.b.t. het ondersteuningsprofiel van de school Bijlage 3: Contactgegevens 2014-2015 47 Bijlage 4: Afspraken samenwerkingsverband Bijlage 5: Meidoornschool in beeld
30 31 46 48 49
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 2
Voorwoord Voor u ligt het ondersteuningsprofiel van onze school: de Meidoornschool te Stadskanaal. Onze school is een Protestants Christelijke school voor speciaal onderwijs voor SO en VSOZML. De school heeft een regiofunctie, leerlingen komen uit de provincie Groningen en Drenthe. Passend onderwijs en de daarbij horende zorgplicht vraagt van scholen dat ze zich helder en transparant positioneren en aangeven welke ondersteuning ze kunnen bieden aan leerlingen. Het ondersteuningsprofiel beschrijft specifiek de diverse aspecten van de ondersteuningsstructuur in de begeleiding van leerlingen en heeft een doorlooptijd van 4 jaar. Het document is een verplichting vanuit het wettelijk traject rond Passend Onderwijs. Aangezien we als school planmatig en cyclisch werken, laten we dit ondersteuningsprofiel synchroon lopen met de schoolplancyclus. In 2015 wordt het nieuwe schoolplan 2015-2019 opgesteld en het actuele ondersteuningsprofiel maakt daar van deel uit. Gezien de voortdurende ontwikkelingen op het gebied van de leerlingenbegeleiding wordt het profiel jaarlijks geactualiseerd en gepubliceerd. Om de 4 jaar wordt het opnieuw vastgesteld. Mede op basis van de ondersteuningsprofielen van de aangesloten scholen stelt het samenwerkingsverband waar de school toe behoort om de 4 jaar een ondersteuningsplan vast. Het schoolspecifieke ondersteuningsprofiel is een verantwoordings- en planningsdocument voor intern en extern gebruik. Het bevat een beschrijving van de huidige situatie van de basisondersteuning en de extra ondersteuningsmogelijkheden voor leerlingen en het formuleert aandachtspunten ter verbetering. Gerealiseerde doelstellingen en actuele ontwikkelingen worden steeds verwerkt in de volgende versie van het ondersteuningsprofiel. Tevens worden de grenzen aan de ondersteuning aangegeven, die onze school de leerlingen kan bieden. Samengevat geeft het schoolondersteuningsprofiel een antwoord op de volgende vragen: Wat kunnen we realiseren met ons huidige team? Wat kunnen we realiseren met ondersteuning van externen? Waarmee kunnen we andere scholen binnen het SWV helpen? Wat zijn de grenzen aan de mogelijkheden van ons onderwijs? Wat zijn onze ambities? Hoofdstuk 1 gaat over algemene gegevens van onze school en de missie en visie en uitgangspunten van de zorgstructuur. In hoofdstuk 2 wordt de basisondersteuning en de mogelijkheden voor extra ondersteuning beschreven. Hoofdstuk 3 omvat de mate van basisondersteuning in schooljaar 2013-2014 en hoofdstuk 4 geeft aan waar de grenzen voor de school liggen in de opvang van leerlingen. In hoofdstuk 5 worden de ambities van de school beschreven. Hoofdstuk 6 omvat de uitwerking van flexibele arrangementen. De bijlagen zijn een uitwerking van in de hoofdstukken genoemde onderdelen.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 3
Het ondersteuningsprofiel wordt geschreven en geactualiseerd onder verantwoordelijkheid van de directeur van de school. Daarna wordt het profiel besproken in het schoolteam. Vervolgens wordt het voorgelegd ter advisering aan de medezeggenschapsraad (MR) en daarna wordt het ondersteuningsprofiel door het College van Bestuur (algemeen management) definitief vastgesteld. Het ondersteuningsprofiel is voor ouders 1 en andere belangstellenden ter inzage beschikbaar via de website van de school. In de schoolgids wordt het profiel samengevat en worden ouders gewezen op de integrale versie op de website. Het uitgangspunt voor het inrichten van de ondersteuningsstructuur moet zijn dat de zorg naar de leerling gaat en niet andersom. Het onderwijs dient handelings- en opbrengstgericht te zijn. Hierbij heeft het ondersteuningsprofiel een faciliterende functie. Door het gebruik van het ondersteuningsprofiel is het voor elke betrokkene binnen en buiten de school helder waar of bij wie informatie over de zorg aan de leerlingen te halen valt en wat de te volgen procedure is.
Handtekening directie van de school:
G.A. Vosselman
G.K. Nap
Handtekening bestuur Scholengroep Perspectief:
M. Wever
J. Westendorp
Daar waar dit ondersteuningsprofiel ouders benoemt, wordt uitdrukkelijk ook verzorgers of voogden bedoeld. 1
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 4
Hoofdstuk 1: Schoolgegevens en kengetallen 1.1 Schoolgegevens Naam school Brinnummer Onderwijssoort Adres Postcode + plaats Directie Bestuur
Email school Telefoonnummer school Toezichtarrangement inspectie
De Meidoornschool 26 MU Protestants Christelijk Speciaal Onderwijs voor Zeer Moeilijk Lerenden (SO) Vlaanderenlaan 7 9501 TJ Stadskanaal Mevr. G.A. Vosselman (directeur) Mevr. G.K. Nap (adjunct-directeur) Scholengroep Perspectief Dhr. M. Wever (directeur-bestuurder) Dhr. J. Westendorp (adjunct directeur-bestuurder)
[email protected] 0599-652022 Basistoezicht
1.2 De Meidoornschool De Meidoornschool is een school voor Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden. Wij bieden thuisnabij specialistisch onderwijs, samen met andere partners in een veilige omgeving, aan kinderen van vier tot twintig jaar. De school heeft een SO-afdeling (Speciaal Onderwijs voor leerlingen van vier tot twaalf jaar) en een VSO-afdeling (Voortgezet Speciaal Onderwijs voor leerlingen van twaalf tot twintig jaar). De startsituatie is voor iedere leerling verschillend. Sommige leerlingen stromen op hun vierde jaar in bij de jongste groep, anderen stromen pas later in bij één van de vervolggroepen. Wij zorgen er graag voor dat elke leerling die onze school verlaat een zo compleet mogelijk leven kan leiden. Een leven met werk, zoveel mogelijk zelfstandig wonen, volwaardig deelnemen aan de samenleving en met een zinvolle besteding van de vrije tijd. Wij doen alles wat in ons vermogen ligt om dat te bereiken. Wij doen dat enthousiast, inspirerend en met respect voor ieder mens. Ouders/ verzorgers kiezen voor onze school indien ze deze geschikt vinden om de gewenste orthopedagogische en orthodidactische aanpak aan hun kind(eren) te geven of vanwege de Protestants Christelijke identiteit. Alle mensen werkzaam op de school trachten hier inhoud aan te geven. We beseffen dat elk kind een schepsel van God is en als zodanig uniek. Wij beschouwen het als onze opdracht te werken met onze leerlingen vanuit Bijbelse normen en waarden. De school staat open voor iedereen met respect voor ieders culturele en/of levensbeschouwelijke achtergrond. We vinden het belangrijk dat leerlingen zich thuis voelen op de school. Onze school maakte samen met negen andere scholen voor speciaal onderwijs (tot 01-082014) deel uit van het REC (Regionaal Expertise Centrum) Noordoost Nederland. Deze samenwerking tussen specialistische scholen wordt voortgezet middels een nieuwe specialistische onderwijscoöperatie: NECSO. Noordelijk Expertise Centrum Specialistische Onderwijs. Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 5
Binnen Stadskanaal werkt de SO afdeling van de Meidoornschool samen met de Baldakijn (SBO school). Beide scholen werken samen binnen het Steunpunt Passend Onderwijs. Het Steunpunt Passend Onderwijs heeft als doel leerlingen in het basisonderwijs zo thuis nabij mogelijk onderwijs aan te bieden. Uitgangspunt is hierbij de onderwijsbehoeften van de leerlingen te vertalen naar een passend onderwijsaanbod. Daarnaast zal de Baldakijn m.i.v. 01-01-2013 deel uit gaan maken van de Scholengroep Perspectief, waardoor de expertise en het specialisme van beide scholen gebundeld wordt. De school telt ongeveer 125 leerlingen verdeeld over 11 groepen. Er zijn 6 groepen SO, waaronder één onderwijszorggroep en 5 groepen VSO, waaronder één onderwijszorggroep. De groepen zijn deels gevormd naar leeftijd, maar ook naar hulpvraag en niveau. De leerlingen zijn afkomstig uit een groot gebied rond Stadskanaal. De school heeft in de omgeving een regiofunctie. 1.3 Visie en missie Visie: Alle leerlingen zijn van harte welkom op de Meidoornschool. Iedere leerling is uniek en beschikt over eigen specifieke mogelijkheden waarmee hij/ zij een functionele bijdrage kan leveren aan de maatschappij. Wij gaan niet uit van de beperkingen van onze leerlingen, maar we richten ons juist op de mogelijkheden. We hebben hoge verwachtingen van onze leerlingen. Vanuit een professionele en opbrengstgerichte organisatie werken wij aan de talenten van onze leerlingen. Wij willen investeren in onze leerlingen en hen een veilige omgeving bieden waarin we kunnen werken aan het zelfvertrouwen en het zelfstandig functioneren van onze leerlingen. Met een zelfstandig functioneren streven we naar een bestaan waarbij de leerling: - trots is op zichzelf - deel van een woon/leefgemeenschap is - werkt in een vorm van dagbesteding of in het arbeidsproces - burger met rechten en plichten is - zijn eigen behoefte, gevoelens en ideeën goed onder woorden kan brengen. Het draait hierbij om de kernwoorden: wonen, werken, recreëren en zelfredzaamheid. Missie: Wij stellen ons ten doel leerlingen en jonge volwassenen met een beperking middels een samenhangend aanbod zo toe te rusten met kennis en vaardigheden, dat zij adequaat worden voorbereid op een zo zelfstandig mogelijk volwassen bestaan. Met adequaat bedoelen we een optimale ontplooiing van de leerlingen, rekening houdend met hun ontwikkelingsperspectief.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 6
1.4 Huidige onderwijssituatie De school kan in de huidige onderwijssituatie een adequaat onderwijsaanbod bieden aan kinderen met een ZML toelaatbaarheidsverklaring. In de school zijn de volgende groepen leerlingen te onderscheiden, te weten: - Leerlingen met een licht, matig of ernstig verstandelijke beperking zonder bijkomende problematiek; - Leerlingen met een verstandelijke beperking(en) met bijkomende problematiek (sociaal emotioneel en gedragsmatige problematiek/ ontwikkelingsstoornissen zoals autisme of hechtingsproblematiek); - Leerlingen met een verstandelijke beperking en lichte lichamelijke beperkingen met of zonder bijkomende problematiek; - Leerlingen met een IQ van boven de 70 , die sociaal emotioneel ondersneeuwen in het regulier onderwijs (leerlingen op grensgebied met praktijkonderwijs, LVG+ problematiek). Dit zijn leerlingen waarbij de psychiatrische problematiek (ontwikkelingsstoornis) dermate belemmerend is, waardoor de leerling zijn cognitieve vermogens onvoldoende in kan zetten en de leerling ook in sociaal-emotioneel opzicht niet voldoende kan functioneren in het regulier, dan wel speciaal basisonderwijs/ praktijkonderwijs. De school leidt de leerlingen toe naar: - vormen van dagbesteding en beschermd wonen; - begeleid wonen en werken; - arbeidsmarkt/ vrije bedrijf en zelfstandig wonen. Op de Meidoornschool wordt gewerkt met ontwikkelingsperspectieven om een inschatting te maken van de ontwikkelingsmogelijkheden van leerlingen voor een langere periode. Dit is een leidend model in het onderwijs geven en ondersteunen van de leerlingen. Op basis van het ontwikkelingsperspectief worden er 5 groepen leerlingen onderscheiden. Vanuit dit ontwikkelingsperspectief worden leerlingen ingedeeld in een profiel passend bij hun uitstroombestemming. Profiel
Mate van beperking
Intelligentie
Ontwikkelingsleeftijd
Uitstroom
1
Diepverstandelijke beperking Ernstige verstandelijke beperking
IQ < 20
0-2 jaar
IQ 20-35
2-4 jaar
Belevingsgerichte dagbesteding Dagbesteding
Matige beperking Licht beperking
verstandelijke
IQ 35-50
4-7 jaar
verstandelijke
IQ 50-70
7-12 jaar
IQ > 70
Kalender- leeftijd
2 3 4 5
Zwakbegaafdheid gemiddelde mogelijkheden
tot
Tabel 1.1
Arbeidsmatige dagbesteding Beschermd werken Vervolgonderwijs/ bedrijf
Vrije
Profielindeling Meidoornschool
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 7
In tabel 1.1 worden de vijf profielen die gehanteerd worden op de Meidoornschool weergegeven. Het overgrote deel van de leerlingenpopulatie is onder te verdelen in de profielen 2, 3 en 4. Binnen deze drie profielen zijn onderwijsarrangementen geformuleerd, welke vervolgens zijn vertaald naar groepsplannen. Binnen de huidige leerlingenpopulatie zijn er geen leerlingen in profiel 1 geplaatst, leerlingen die hiervoor in aanmerking zouden komen kunnen eventueel geplaatst worden in de onderwijszorggroep, indien daar ruimte is. Op dit moment is een beperkt aantal leerlingen geplaatst in profiel 5, in verband met de verbrede toelating met de komst van passend onderwijs op 1 augustus 2013 wordt een toename in deze groep verwacht. Voor de binnen de school gehanteerde profielen zijn profielbeschrijvingen gemaakt, deze zijn te vinden als bijlage van het zorgplan. Iedere groep leerlingen volgt zijn eigen ontwikkelingslijn. Elk aanbod vraagt ook om speciale organisatie in de voorwaardelijke sfeer (qua inrichting, aansturing van de groepen, benodigde expertise, menskracht, speciale leermiddelen). Passend onderwijszorgaanbod De school biedt op basis van bovenstaande een goed passend onderwijszorgaanbod door: -
-
het creëren van een veilig schoolklimaat voor alle leerlingen; te werken met een docententeam dat onderwijs biedt vanuit een (ortho-) pedagogische grondhouding en veelal beschikt over een diploma van een gespecialiseerde opleiding (Master SEN); de focus te leggen op wat nodig is voor elk individueel kind (redzaamheid leerlingen, onderwijsbehoeften, ontwikkelingsbehoeften van de leerlingen); te zorgen voor een sluitend zorgaanbod, het werken met één kind en één plan; binnen de school de juiste mix tussen (ortho-)didactisch handelen en zorg toe te passen; leerlingen toeleiden naar een soepele overgang naar vervolgonderwijs, het SBO, het VSO of het PRO; het hebben van goede contacten met ketenpartners en zorginstellingen zodat extra zorg kan worden geboden.
Alle leerlingen zijn succesvol op school wanneer zij onderwijs volgen dat bij hen past: dat vereist ook onderwijsvoorzieningen die van goede kwaliteit zijn en toegankelijke (extra) onderwijs ondersteuning voor leerlingen die dat nodig hebben. Ook hiervoor is samenwerking met andere gespecialiseerde voorzieningen in de regio noodzakelijk.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 8
1.5 Onderwijsdoelen en leergebieden Het verwezenlijken van de onderwijsdoelen is het uitgangspunt: onderwijsdoelen zijn beschrijvingen van wat leerlingen in elk geval moeten leren binnen het onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden. De Wet op de Expertisecentra (WEC) vormt het wettelijk kader voor het onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden. We maken als school gebruik van de SLO kerndoelen (Stichting Leerplan Ontwikkeling) en van de CED (Centrum Educatieve Dienstverlening) leerlijnen voor het ZML-onderwijs. Onze school gebruikt deze onderwijsdoelen en leerlijnen om de leergebieden te definiëren. Ons onderwijs kent leergebied-overstijgende onderwijsdoelen en leergebied-specifieke onderwijsdoelen. De leergebied-overstijgende onderwijsdoelen richten zich op het ontwikkelen of versterken van de sociaal – emotionele ontwikkeling en de zelfredzaamheid. Deze doelen refereren aan de basale en algemene ontwikkeling. Bij de leergebied-specifieke doelen gaat het vooral om de cognitieve vakken als taal, lezen, schrijven, mondelinge taal, rekenen, bewegingsonderwijs, oriëntatie op natuur en techniek, ruimte en tijd enz. Leidraad bij de onderwijsdoelen is het dakpanmodel. Het dakpanmodel geeft aan welke niveaus het ZML- onderwijs geacht wordt aan te bieden: SO-afdeling: CED-niveau 1 t/m 9 VSO-afdeling: CED-niveau 1 t/m 12 Leerlingen kunnen op deelgebieden op een hoger niveau uitkomen (niveau 13 t/m 16).
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 9
1.6 Pedagogisch en didactisch klimaat Binnen onze school wordt er gewerkt aan de hand van het CAREBAGS model (pedagogisch klimaat) en het directe instructie model (DIM, didactisch klimaat)). Alle leerlingen worden benaderd volgens de pedagogische visie van CAREBAGS.
Competentie (ik kan iets – inzicht in en bevestiging van kwaliteiten) Autonomie (ik doe er toe – keuzevrijheid binnen veilige kaders) Relatie (ik hoor er bij - ervaren betrokkenheid van en bij anderen) Engagement (ik ben betrokken bij wat ik doe, zin geven aan activiteiten) Beschermende factoren (waar zit de kracht van de leerling) Adaptief onderwijs (onderwijs op maat- hoe leert de leerling) Gedragsbeïnvloeding (reduceren gedragsmoeilijkheden Systematisch handelen (veel structuur, afstemming)
Elke les wordt gegeven via dezelfde opbouw, volgens het directe instructie model. Deze opbouw is als volgt: 1. Introductie (duidelijke start aangeven, activatie voorkennis, uitleg doel + in context plaatsen, lesopbouw expliciteren) 2. Interactieve instructie (visualiseren, korte en duidelijke instructie, leerlingen laten herhalen (check op begrip), voordoen, betrokkenheid creëren, verwachtingen uitspreken, denkstimulerende vragen stellen) Verlengde instructie (gebruik van instructietafel) 3. Inoefenen (voorspelbaar leerkrachtgedrag, voldoende bedenktijd geven, variëren in werkvormen, directe feedback) Zelfstandig werken (leerlingen die het begrijpen aan het werk zetten) 4. Zelfstandig (ver) werken (werktijd zichtbaar maken, duidelijke afspraken m.b.t. hulp vragen, vervolgopdracht, samenwerken, feedback na elke afgeronde taak, zorg voor geordende werkplek, variëren in werkvormen) Remediëren (gebruik van instructietafel) 5. Reflectie/ evaluatie (direct nabespreken gedrag en werkhouding, complimenteren met wat leerlingen hebben geleerd, samenvatten met leerlingen, einde duidelijk aangeven) 1.7 Kengetallen In- en uitstroomgegevens Schooljaar 2010-2011 Instroom totalen: SO: VSO:
Totaal
Herkomst totalen: 9 meisjes 10 jongens 2 meisjes 3 jongens
KDC: ZMLK/ZMOK: Speciaal basisonderwijs: Regulier basisonderwijs Overige:
41.67 16.67 20.83 8.33 12.5
% % % % %
24 leerlingen
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 10
Daarnaast instroom van 6 observatieplaatsingen. Uitstroom totalen:
Uitstroomgegevens:
SO:
1 2 4 4
VSO:
Totaal:
jongen meisjes jongens meisjes
11 leerlingen
ZMLK/ZMOK Begeleid werken: Sociale werkvoorziening: Vrije bedrijf: Overige:
54,55 % 18.18 % 18.18 % 9.09% 0%
Schooljaar 2011-2012 Instroom totalen:
Herkomst totalen:
SO:
5 jongens 2 meisjes
VSO:
7 jongens 3 meisjes
Totaal
Speciaal basisonderwijs: ZMLK/ZMOK: Regulier basisonderwijs KDC: Praktijkonderwijs: Overige:
35,28 % 23,52 % 17,64 % 11,76 % 5,98 % 5,98%
17 leerlingen
Daarnaast instroom van 6 observatieplaatsingen. Uitstroom totalen:
Uitstroomgegevens:
SO:
3 jongens 2 meisjes
VSO:
7 jongens 8 meisjes
Totaal:
20 leerlingen
Begeleid werken: ZMLK/ZMOK: Overige: Vrije bedrijf: Sociale werkvoorziening: Praktijkonderwijs
35 % 25 % 20 % 10 % 5% 5%
Schooljaar 2012-2013 Instroom totalen:
Herkomst totalen:
SO:
4 jongens 5 meisjes
VSO:
0 jongens 0 meisjes
Totaal
ZMLK/ZMOK: Regulier basisonderwijs KDC: Overige:
45 % 33 % 11 % 11%
9 leerlingen
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 11
Daarnaast instroom van 5 observatieplaatsingen. Uitstroom totalen:
Uitstroomgegevens:
SO:
1 jongen 0 meisjes
VSO:
8 jongens 5 meisjes
Totaal:
Begeleid werken: Vrije bedrijf: Overige: SBO:
50 % 28% 15 % 7%
14 leerlingen
Huidige populatie Binnen het SO is een indeling gemaakt op basis van intelligentieniveau, zoals ingedeeld in de door ons gehanteerde profielen. Tabel 1.2 geeft een overzicht van de populatie in november 2013. Profiel
Mate van beperking
Intelligentie
Populatie november 2013 (n=62)
1
Diepverstandelijke beperking
IQ < 20
0
2
Ernstige verstandelijke beperking
IQ 20-35
0
3
Matige verstandelijke beperking
IQ 35-50
14
4
Licht verstandelijke beperking
IQ 50-70
47
5
Zwakbegaafdheid gemiddelde mogelijkheden
IQ > 70
1
Tabel 1.2
tot
Populatie Meidoornschool november 2013
1.8 Overig Bovenstaande geeft kort weer hoe wij binnen de Meidoornschool werken en wat onze visie op onderwijs is. Voor een uitgebreidere beschrijving hiervan wordt verwezen naar de schoolgids 2013-2014 en het zorgplan 2013-2014.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 12
Hoofdstuk 2: ondersteuning
Onderwijsondersteuningsprofiel:
basisondersteuning
en
extra
2.1 Handelingsgericht werken De rode draad in de leerlingenzorg is het model van de handelingsgerichte diagnostiek (Pameijer & Beukering, 2005) waarin kindkenmerken centraal staan. Met behulp van dit model wordt gezocht naar een passende onderwijs- en leerbehoefte van de leerling om een optimale begeleiding voor de leerling te kunnen bieden. Er wordt uitgegaan van de hulpvraag van het kind, de ouders of de leerkracht.
Figuur 1
Fasen van het HGD Model
In elke fase is er sprake van bijdragende contextfactoren, positieve elementen en wordt er gekeken naar de taxatie van veranderbaarheid. Dit geheel is schematisch uitgewerkt en te vinden in het zorgplan. De onderwijsbehoeften worden op onze school vertaald in uitvoerbare en haalbare handelingssuggesties. 2.2 Het ontwikkelingsperspectief Alle leerlingen bij ons op school hebben een ontwikkelingsperspectief. Dit ontwikkelingsperspectief is niet aanvullend op de basisondersteuning, het is voor alle leerlingen ingericht om er voor te zorgen dat het uitstroomperspectief behaald wordt. De ontwikkelingsperspectieven worden opgesteld na advies van de Commissie van Begeleiding (zie zorgplan). Deze worden besproken met ouders/ leerling. De orthopedagoog/ psycholoog stelt het ontwikkelingsperspectief op, deze wordt aangevuld door de groepsleerkracht. Binnen onze school worden leerlingen ingedeeld in een profiel op basis van hun ontwikkelingsperspectief. Dit gebeurt op basis van leeftijd, ontwikkelingsniveau, sociaal-emotionele ontwikkeling en praktische vaardigheden. Mogelijkheden met betrekking tot leren leren en de sociale emotionele ontwikkeling zijn bepalend voor het indelen in een profiel. De onderwijsomgeving in de groepen komt tegemoet aan de basisbehoeften, zoals deze voor al onze leerlingen gelden, te weten: -
behoefte aan veiligheid en acceptatie
-
behoefte aan een positief zelfbeeld
-
behoefte aan autonomie, zelfstandigheid en zelf keuzes mogen maken
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 13
Een ontwikkelingsperspectief is te omschrijven als ‘de inschatting van de ontwikkelingsmogelijkheden van de leerling voor een bepaalde langere periode’ en leidt tot een prognose van het uiteindelijke uitstroomniveau van een leerling. Door het instroomniveau te koppelen aan de mogelijkheden en beperkingen van de leerling kun je een prognose maken van het te verwachten uitstroomniveau en ontstaat een ontwikkelingslijn. Voor de leerkracht vormt het ontwikkelingsperspectief een belangrijk instrument om het onderwijs in te richten. Hiermee heeft de leerkracht een instrument in handen om de ontwikkelingsmogelijkheden vast te stellen en te bepalen welke zorg de leerling nodig heeft om het maximaal haalbare te realiseren. Daarmee biedt het de leerkracht een handvat om het onderwijs planmatig en opbrengstgericht vorm te geven. Het ontwikkelingsperspectief vormt verder een geschikt instrument voor afstemming en communicatie tussen de school en de ouders van de leerling, doordat het tegelijkertijd voor de ouders een instrument is waarmee zij een beeld kunnen vormen van het perspectief van hun kind en van de weg waarlangs de school dit wil bereiken. Verder biedt het feitelijke gegevens waarmee zij de ontwikkeling van hun kind kunnen volgen. Het is ook een geschikt instrument voor afstemming en communicatie met de leerling zelf. Werken vanuit een ontwikkelingsperspectief biedt de leerkracht de mogelijkheid met de leerling in gesprek te gaan over zijn ontwikkeling. Het maakt de leerling ‘eigenaar’ van zijn ontwikkeling en vergroot in veel gevallen de motivatie en betrokkenheid van de leerling. Het uitstroomniveau dat de school benoemt, moet gezien worden als een streefniveau voor de school. Naarmate de leerling ouder is wordt het perspectief steeds concreter geformuleerd in termen van het uitstroomprofiel. De school stelt het ontwikkelingsperspectief voor de eerste keer vast uiterlijk 6 weken na toelating van de leerling. In deze startperiode wordt op basis van gerichte observaties, gesprekken met ouders en leerling en dossiergegevens, het ontwikkelingsperspectief van de leerling geschetst. Om een uitstroomprofiel vast te stellen dat zo goed mogelijk aansluit bij de daadwerkelijke mogelijkheden van een leerling, kiest de school ervoor een ontwikkelingsperspectief vast te stellen als een leerling al enkele jaren op school zit. Zo houd je zoveel mogelijk opties open en op deze manier voorkom je ‘self-fulfilling prophecy’. Het uitstroomprofiel wordt definitief vastgesteld wanneer de leerling 16 jaar is. De school evalueert het ontwikkelingsperspectief jaarlijks gedurende de hele SO periode en stelt het waar nodig periodiek bij. De leerkracht geeft een signaal aan de Commissie van Begeleiding wanneer er veranderingen zijn in de ontwikkelingslijn. De Commissie van Begeleiding heeft een sturende rol bij het vaststellen van het ontwikkelingsperspectief en het daarbij behorende uitstroomprofiel. De multidisciplinaire samenstelling van de Commissie van Begeleiding vormt hierbij een waarborg voor de kwaliteit, de controleerbaarheid en de transparantie. We hanteren het model van de profielindeling (tabel 1.1)om te kunnen ‘sturen op perspectief’ in plaats van het ‘volgen van leerlingen’. Binnen onze school onderscheiden we vijf uitstroomprofielen: Profiel 1: Belevingsgerichte dagbesteding Profiel 2: Dagbesteding Profiel 3: Arbeidsmatige dagbesteding Profiel 4: Beschermd werken Profiel 5: Vervolgonderwijs/ Vrije bedrijf Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 14
Daarbij is het belangrijk op te merken dat dit de doorgaande lijn is wanneer de leerlingen doorstromen naar het VSO. Binnen het SO is het ook mogelijk dat leerlingen uitstromen naar SBO, PRO of een ander cluster. Het zorgplan beschrijft de gang van zaken van dergelijke procedures. In het SO wordt het profiel aangehouden en is het groepsplan leidend. De groepsplannen worden gebruikt om zoveel mogelijk leerlingen de mogelijkheid te bieden om te profiteren van het aanbod, mits het niet tot frustraties leidt. Binnen het werken met groepsplannen wordt de differentiatie, met name in leerstofaanbod, grotendeels bepaald door de mate van begeleiding en ondersteuning die noodzakelijk is om het aanbod te kunnen volgen. Het leerkrachtgedrag is er op gericht dat de leerlingen worden ‘uitgedaagd’ tot een zo groot mogelijke mate van zelfstandigheid. Binnen de profielen is ook inzichtelijk gemaakt op welke leeftijd verwacht wordt dat leerlingen CED doelen behalen. Evaluatie en bijstellen De ontwikkeling en leerbaarheid van elke individuele leerling is niet altijd te voorspellen. Daarom wordt gedurende de schoolloopbaan van de kinderen de leerbaarheid en ontwikkeling nauwlettend gevolgd door middel van halfjaarlijks geëvalueerde ontwikkelingsperspectief. Ook het jaarlijks afnemen van toetsen uit het Leerlingvolgsysteem van CITO en de methodegebonden toetsen maken hier deel van uit. Op deze manier wordt duidelijk voor welke leerlingen de door het CED geformuleerde leerlijnen dienen te worden aangepast. In de ontwikkelingsperspectief (OPP) bespreking en in de groeps-/ leerlingbespreking worden de vorderingen van alle leerlingen van de school in ieder geval drie maal per jaar besproken. Hierbij zal aan het eind van elke fase (dus bij 8, 12 en 16 jaar) worden geëvalueerd of de leerling de beoogde doelen binnen zijn profiel behaald heeft. Indien dit niet het geval is, zal dit worden besproken binnen de Commissie van Begeleiding en zal het ontwikkelingsprofiel voor de leerling zo nodig worden bijgesteld. Leerroutes en ontwikkelingslijnen In onderstaande figuur zijn de leerroutes en ontwikkelingslijnen van de Meidoornschool schematisch weergegeven. Er is uit af te leiden welk niveau te verwachten is bij welke leeftijd.
Figuur 2
Leerroutes en ontwikkelingslijnen Meidoornschool
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 15
2.3 Basisondersteuning en extra ondersteuning In de organisatie van de ondersteuningsstructuur gaan we uit van de twee niveaus: basisondersteuning en extra ondersteuning. Niveau 1: Basisondersteuning De basisondersteuning is het aanbod van onderwijs en ondersteuning dat de school zelf in de groepen aan alle leerlingen binnen de eigen schoolorganisatie kan bieden. De kern van de basisondersteuning wordt uitgevoerd in de groep. Onder de basisondersteuning vallen maatregelen die voor alle leerlingen gelden, zoals werken in differentiatiegroepen of het bieden van remediale hulp. Ook coaching en begeleiding door interne begeleider of andere deskundigen van de school behoort tot de basisvoorzieningen van de school. Onze basisondersteuning heeft een permanent karakter en is toegankelijk voor alle leerlingen. Aangezien wij een vorm van speciaal onderwijs bieden is onze basisondersteuning van een structureel hoger niveau dan de basisondersteuning in het regulier onderwijs. Dat blijkt onder meer uit een lagere gemiddelde groepsgrootte, de beschikbare personeelsformatie per groep en de gecertificeerde expertise binnen de school. Onder basisondersteuning kan worden verstaan het geheel van interventies die: -
overeengekomen binnen het samenwerkingsverband
-
binnen de ondersteuningsstructuur van de school
-
onder regie en verantwoordelijkheid van de school
-
waar nodig met inzet van expertise van andere scholen
-
soms met inzet van ketenpartners
-
zonder (extra) indicatiestelling
-
op het overeengekomen kwaliteitsniveau
planmatig worden uitgevoerd. Niveau 2: Extra ondersteuning Dit is ons aanbod van onderwijs en extra ondersteuningsvoorzieningen in de school. De school blijft zelf de verantwoordelijkheid dragen voor het onderwijs aan de leerlingen, maar schakelt daarbij mogelijk de hulp in van externe deskundigen, zoals bijvoorbeeld Visio, Kentalis, Accare of Lentis. Bij deze extra ondersteuning blijft de leerling ingeschreven op de school. Voor de inzet van de specifieke extra ondersteuning aan de leerling kan de school beschikken over aanvullende middelen, toegekend door het samenwerkingsverband. De extra ondersteuning heeft veelal een tijdelijk en/of aanvullend karakter en is bestemd voor leerlingen met specifieke onderwijsondersteuningsbehoeften. Extra ondersteuning wordt gedefinieerd als alle vormen van onderwijsondersteuning die de basisondersteuning overstijgen. Het samenwerkingsverband Passend Onderwijs legt de mogelijkheden hiervoor vast in het ondersteuningsplan.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 16
2.4 Basisondersteuning Op onze school bieden we alle leerlingen basisondersteuning in de vorm van een profiel en een bijpassend onderwijsaanbod voor alle leerlingen (zie ook bijlage 1). Tabel 2.1 maakt inzichtelijk hoe de profielen zijn opgebouwd binnen onze school. Het overgrote deel van de populatie wordt binnen onze school geplaatst in de profielen 3 en 4. Profiel 4 is ons basisarrangement, profiel 3 wordt omschreven als intensief arrangement en profiel 5 is ons verdiept arrangement. Profiel 2 wordt omschreven als zeer intensief arrangement. Hiermee onderschrijven we dat we sommige leerlingen intensieve- of verdiepende basisondersteuning bieden. Het is van belang de termen basisarrangement en intensief arrangement niet te verwarren met de termen basisondersteuning en extra ondersteuning. De profielen zijn als arrangement weggezet in onze groepsplannen. Alle profielen en de bijpassende aanpak vallen onder de basisondersteuning en hebben vorm in de dagelijkse onderwijspraktijk. Profiel
Mate van beperking
Intelligentie
Ontwikkelingsleeftijd
Uitstroom
1
Diepverstandelijke beperking Ernstige verstandelijke beperking
IQ < 20
0-2 jaar
IQ 20-35
2-4 jaar
Belevingsgerichte dagbesteding Dagbesteding
Matige beperking Licht beperking
verstandelijke
IQ 35-50
4-7 jaar
verstandelijke
IQ 50-70
7-12 jaar
IQ > 70
Kalender- leeftijd
2 3 4 5
Zwakbegaafdheid gemiddelde mogelijkheden
tot
Tabel 2.1
Arbeidsmatige dagbesteding Beschermd werken Vervolgonderwijs/ bedrijf
Vrije
Profielindeling Meidoornschool
Binnen onze school kan profiel 4 worden gezien als het basisarrangement, deze leerlingen voldoen aan de leerstandaard die de school heeft gesteld. Sommige leerlingen hebben ruimte voor meer, deze leerlingen zijn geplaatst in profiel 5, het verdiepte arrangement. Er worden aanpassingen aan het basisarrangement gemaakt met betrekking tot leerstofaanbod, klassenmanagement, leertijd, didactisch en pedagogisch handelen. Zij voldoen met minder leerkrachtsturing aan de schoolstandaard. Een intensief arrangement (profiel 3) bestaat uit toevoegingen aan het basisarrangement, het onderwijsarrangement wordt voor deze leerlingen geïntensiveerd om toch te kunnen voldoen aan de minimumstandaard. Dit kan door te stapelen (extra begeleiding die de leerling nodig heeft naast extra tijd) of door te dispenseren (schrappen van leerstof die niet noodzakelijk is voor de leerling). Profiel 2 kan worden gezien als een zeer intensief arrangement, geldend voor maximaal 10% van de leerlingen. Dit arrangement geldt voor de leerlingen die ondanks het intensieve arrangement niet voldoen aan de minimum standaard. De school is ook toegankelijk voor lichamelijk beperkte kinderen, er zijn voldoende aanpassingen voor rolstoelafhankelijke leerlingen.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 17
Het basisarrangement omvat verder alle onderdelen van onze leerlingenzorg: - Ontwikkelingsperspectief (OPP)/ Individueel Handelings en Overgangsplan (IHOP) - Groepsplan - Groepsbespreking - Leerlingbespreking - Commissie van Begeleiding bespreking (multidisciplinair) - Toetsing (didactisch en psychologisch) - Volgen middels ParnasSys/ LVS CITO - Weerbaarheidstraining - Video Interactie Begeleiding (VIB) - Coaching - Remedial Teaching - Time-out mogelijkheden - Contacten met ouders - Verzuimbeleid - Dossier (school, externen, logopedie) - Huisbezoeken - Portfolio Er is sprake van volgen, begeleiden en ondersteunen van de individuele leerling. Voor een volledig overzicht van inhoud van voorgenoemde onderdelen van leerlingenzorg, kwaliteitszorg en de ondersteuningsstructuur wordt verwezen naar het zorgplan. Hierin is ook de jaarlijkse cyclus weergegeven. Daarnaast hoort bij het basisarrangement ondersteuning door: - Leerkracht (regelmatig scholing en studiedagen: deskundigheidsbevordering) - Klassenassistent, leerkrachtondersteuner en stagiaire - Commissie van Begeleiding - Zorgteam (intern begeleider en orthopedagoog/ psycholoog) - Schoolarts - Logopedist - Fysiotherapeut - Ergotherapeut - Psychomotorische kindertherapeut - Schoolmaatschappelijk werker - Stagecoördinator - Vertrouwenspersoon - Indien van toepassing: leerplichtambtenaar Ook is het mogelijk externe partners in te schakelen (o.a. MEE, NOVO (o.a. gezinsbegeleiding), Philadelphia). De schoolgids en het zorgplan geven een sociale kaart weer met alle betrokken instanties.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 18
2.5 Extra ondersteuning Ook wordt er binnen bepaalde profielen (qua aanpak en aanbod) verder op maat bediend: bijv. leerlingen met complexer gedrag (LVG+) of leerlingen met een meervoudige beperking, die in een kleinere groep met intensievere begeleiding onderwijs krijgen. Dat noemen we binnen onze school extra ondersteuning. Hier zijn in de voorwaardelijke sfeer extra maatregelen voor nodig: uitgebreidere expertise bij leerkrachten / assistenten en onderwijs in kleinere groepen, wat om extra bekostiging vanuit het samenwerkingsverband vraagt. Daarnaast is er multidisciplinaire samenwerking met andere (keten) partners nodig. De PO-Raad omschrijft de extra ondersteuning als “de specifieke mogelijkheden van individuele scholen, die de basisondersteuning overstijgen”. De extra ondersteuning wordt georganiseerd in de vorm van arrangementen. Deze kunnen licht en kortdurend van aard zijn of zwaar en langdurig. De arrangementen worden door de school gerealiseerd al dan niet met behulp van middelen, menskracht of expertise van binnen en/of buiten de eigen school. Een school voor SO maakt haar toegevoegde waarde voor het SWV zichtbaar door de arrangementen te beschrijven waarmee de school een antwoord kan bieden op specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van leerlingen. Dit maakt desgewenst een flexibele inzet mogelijk als (tijdelijke) voorziening voor leerlingen in het regulier onderwijs. De beschrijving is handelingsgericht en kan zich richten op: -
Leer- en ontwikkelingsondersteuning
-
Fysiek medische ondersteuning
-
Sociaal-emotionele en gedragsondersteuning
-
Ondersteuning in de thuissituatie (inzet ketenpartners)
Een arrangement bestaat uit meerdere onderdelen: -
Deskundigheid (diploma’s, certificaten, ervaring)
-
Aandacht en tijd (o.a. groepsgrootte, 1-op-1 begeleiding)
-
Toe te passen protocollen, aanpakken, materialen, programma’s en methodieken
-
Aanpassingen in het schoolgebouw (o.a. prikkelarme werkplekken, rolstoelvriendelijk, ringleiding, veiligheid van het gebouw, kleur- en materiaalgebruik)
-
Samenwerkingsrelaties met ouders en onderwijs- en ketenpartners
Een arrangement hoeft niet een invulling te geven aan alle 5 onderdelen, maar bestaat ook niet uit een enkel onderdeel. Uitbreiding arrangement voor leerlingen met zeer beperkte ontwikkelings- mogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid (IQ van de leerlingen: 21 - 35 en ontwikkelingsleeftijd 2 – 4 jaar)
Arrangement: de school heeft een aanpak voor leerlingen met beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Het gaat om leerlingen die functioneren op de grens van onderwijs en zorg. Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 19
Invulling: 1. Deskundigheid: beschikbaarheid leerkracht gespecialiseerd in begeleiding van leerlingen met een beperkt IQ, assistentie door medewerkers met specialistische kennis verstandelijke beperkingen. 2. Aandacht en tijd/voorzieningen: Permanent assistentie vanuit NOVO beschikbaar. Tijd en ruimte voor individuele aanpak en therapie en methodes aangepast aan kerndoelen ZMLK. Tijd en ruimte voor oefenmogelijkheden gericht op werk, wonen, vrije tijd en goed burgerschap. 3. Gebouw: Geschikte verzorgings- en therapieruimtes, lokalen ingericht op werken, wonen en vrije tijd. Sanitaire ruimtes, verkeersruimtes en speelruimtes afgestemd op de mogelijkheden en beperkingen van de doelgroep. 4. Samenwerking: De school werkt nauw samen met ouders, Jeugdzorg, MEE, zorginstellingen, naschoolse opvang. Arrangement voor leerlingen met complexere ondersteuningsvragen (bijv. potentiële thuiszitters) Arrangement: maatwerk dat geboden moet worden aan leerlingen met een verstandelijke beperking en bijkomende problematiek. Deze bijkomende problematiek in gedrag is dusdanig dat een reguliere schoolplaatsing ook binnen het SO onhaalbaar lijkt. Gedrag waardoor, zonder de mogelijkheid een flexibel en persoonlijk arrangement samen te stellen, verwijdering uit school zou plaatsvinden. Over de acties binnen de school en de plaatsing zelf voert de school de regie. Daarbij is het uitgangspunt dat er geïnventariseerd wordt wat de leerling nodig heeft. Invulling 1. Deskundigheid: Leerkrachten met een belangstelling en bereidheid zich in te zetten voor deze doelgroep. Het delen van de visie om goed te kijken wat deze leerling nodig heeft en daarbij ‘out-of-the-box’ willen denken in termen van mogelijkheden en facilitering zijn vereist. Daarnaast is de directeur nauw betrokken bij dit traject en aanwezig bij de gesprekken met de verschillende betrokkenen. 2. Aandacht en tijd/ voorzieningen: Het kan wenselijk/noodzakelijk zijn om voor een bepaalde tijd de leerling een 1-op-1 begeleiding te geven of niet volledig naar school te laten gaan. Het streven is wel altijd terugplaatsing binnen een reguliere klas. 3. Gebouw: De plaatsing is op de school. Het streven is een voltijds schoolplaatsing. Deze voltijds plaatsing zal niet in alle gevallen het vertrekpunt zijn. Het komt voor dat leerlingen dit arrangement starten met een schoolplaatsing van bijvoorbeeld 2 dagdelen en dat dit in de loop van de tijd wordt uitgebouwd. 4. Materialen/ protocollen/ methodieken: Invulling van dit onderdeel is afhankelijk van de leeftijd, mogelijkheden en behoefte van de leerling. 5. Samenwerking: met ouders, orthopedagoog en/ of groepsleiding, woonvoorziening/ zorginstelling. De leerplichtambtenaar kan betrokken zijn voor de aanvraag van gedeeltelijke/ tijdelijke leerplichtontheffing, zorginstellingen waar nodig voor het verzorgen van een stage-/ werkplek. Waar nodig tijdelijke ondersteuning door personeel van de zorginstelling betrokken bij school of extra assistentie. Deze begeleiding is er op gericht de overgang naar school te vergemakkelijken, de leerling individueel te ondersteunen of als achterwacht op de momenten dat het mis dreigt te gaan.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 20
Ook de (dreigende) thuiszitter kan in samenspraak met betrokken partijen een “op maat” arrangement worden aangeboden om daarmee dreigend thuiszitten te voorkomen. Reeds thuiszittende leerlingen kunnen na een grondige analyse van de problematiek i.s.m. externe partijen (Accare, MEE enz.) een re-integratietraject tot schoolgaan worden geboden. De Meidoornschool is hierdoor in staat kinderen en jongeren met complexer gedrag, al dan niet tijdelijk, te plaatsen. Observatieplaatsingsarrangement Het samenwerkingsverband kan een leerling een tijdelijke beschikking geven (toelaatbaarheidsverklaring) voor onze school om een aantal observatie- en onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. Na de periode van observeren en onderzoeken kan dan een definitief arrangement worden vastgesteld door de onafhankelijke Commissie van Advies van het Samenwerkingsverband. Dit is ook een voorbeeld van extra ondersteuning bovenop de basisondersteuning van het speciaal onderwijs, belangrijk hier om te blijven realiseren dat de basisondersteuning in het SO op het hoger niveau ligt dan de basisondersteuning in het regulier onderwijs. Door extra mogelijkheden kan op deze manier gemakkelijker de best passende plek worden gevonden. Extra ondersteuning t.b.v. het regulier onderwijs Vormen van extra ondersteuning bovenop de basisondersteuning van de reguliere scholen: Het kan dan gaan om medewerking aan het creëren van tussenvoorzieningen tussen regulier en speciaal onderwijs (bijvoorbeeld een parttime plaatsing in het regulier onderwijs of een speciale klas tussen regulier en speciaal onderwijs in) of om ondersteuningsarrangementen in het regulier onderwijs zelf (denk aan allerlei varianten van ambulante begeleiding of het verzorgen van SOVA- of weerbaarheidstrainingen). Aan elk arrangement hangt een prijskaartje, dat lager ligt dan de kosten voor een daadwerkelijke full-time plaatsing in het speciaal onderwijs. Geconcludeerd wordt door de speciale scholen dat het voor het beschrijven van nieuwe arrangementen in het reguliere PO of VO momenteel nog vroeg is. Eerst zal per SWV in Drenthe en Groningen bekend moeten zijn hoe ver men is met inhoudelijke werkgroepen en welke posities het (V)SO en de ambulante begeleiding dienst innemen in die werkgroepen. We zien 3 type arrangementen t.b.v. het reguliere onderwijs: 1. Schoolvormen: bijv. inrichting ZML profiel 4/ leerroute binnen het SBO 2. In het reguliere onderwijs met ondersteuning (ambulante begeleidingsvormen) 3. Terugplaatsingsarrangementen (waarbij tevens expertise voor professionalisering wordt ingebracht), m.n. in het praktijkonderwijs of SBO. De Meidoornschool kan een aanbod aan arrangementen doen, maar het SWV Passend Onderwijs geeft het fiat. Toekenning van de extra ondersteuningsvormen vindt plaats door het SWV op advies van een door het SWV ingestelde commissie. Over de prijsstelling van de arrangementen extra ondersteuning zullen SWV en de school (scholen) het vooraf eens moeten zijn. Mocht het SWV het niet eens zijn met de meerkosten van de extra ondersteuning bovenop de basisbekostiging speciaal onderwijs, dan zal het SWV zich moeten beraden hoe zij toch de zorgplicht van alle kinderen kunnen waarmaken. Dit kan mogelijk door inkoop extra ondersteuning buiten het SWV, maar elk SWV zal toch streven naar een mogelijke opvang van elk kind binnen het SWV. Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 21
Hoofdstuk 3: Mate van basisondersteuning 2013-2014 Het samenwerkingsverband dient te bepalen wat het niveau van de basisondersteuning is. Hiermee wordt bedoeld wat elke school tenminste in huis dient te hebben aan expertise en voorzieningen voor leerlingen. Er zijn 13 thema’s geformuleerd, te beschouwen als het niveau basisondersteuning dat geldt voor alle scholen van het SWV te weten: Thema 1: Thema 2: Thema 3: Thema 4: Thema 5: Thema 6:
Thema 7: Thema 8: Thema 9: Thema 10: Thema 11: Thema 12: Thema 13:
Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving. De school heeft continu zicht op de ontwikkeling van leerlingen. Het personeel werkt opbrengst- en handelingsgericht aan het realiseren van de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen. Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken. Het personeel werkt continu aan de eigen handelingsbekwaamheid en competenties. Voor alle leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte en/of ondersteuningsvraag is een ambitieus ontwikkelingsperspectief (OPP) vastgesteld. De school draagt leerlingen zorgvuldig over. Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de arrangementen. De school voert een helder beleid op het terrein van onderwijsondersteuning. De school heeft haar ondersteuningsprofiel vastgesteld. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van het basisaanbod en de extra ondersteuning en past het beleid zo nodig aan. De school heeft een effectieve interne zorgstructuur. De school heeft een effectief zorgteam.
Een vervolgstap is uitgevoerd m.b.v. een nulmeting: hoe scoort de Meidoornschool ten aanzien van de geformuleerde thema’s en bijbehorende indicatoren. De methodiek die gevolgd wordt voor de scholen laat de scholen per thema scoren op een schaal 1 tot 5: 0 niets ingevuld 1 niet 2 nauwelijks 3 in enige mate 4 sterke mate 5 zeer sterke mate Alle scholen binnen het SWV bieden de afgesproken basisondersteuning zoals vermeld in bijlage 1. De ambitie is dat alle scholen van het SWV uiterlijk in jaar twee tenminste op elk thema een 4 scoort. Het invullen van de 0-meting (beschrijving situatie, ontwikkelpunten en ambities) basisondersteuning leidt tot een zogenaamd spindiagram waarmee per school en uiteindelijk ook voor het hele SWV kan worden bepaald hoe de actuele score eruit ziet en op welke onderdelen scholen (en dus ook het SWV) nog stappen dient te zetten. De geformuleerde basisondersteuning vormt tevens de basis voor het onderwijsondersteuningsprofiel van elke school. Dit wordt een wettelijke verplichting in het kader van passend onderwijs. Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 22
Resultaten van de 0-meting Meidoornschool Legenda: 0 niets ingevuld 1 niet 2 nauwelijks
3 4 5
in enige mate sterke mate zeer sterke mate
Spindiagram gemiddelden van het team/ locatie:
Thema 13
Thema 1 5,000
Thema 2
4,000 Thema 12
3,000
Thema 3
2,000 2013-2014
1,000
Thema 11
Thema 4 2014-2015
0,000
2015-2016 Thema 10
Thema 5
Thema 9
Thema 6 Thema 8
Thema 7
Bijlage 1 omvat een overzicht van de indicatoren per thema. Per indicator is weergegeven hoe deze scoort. Aanvullend hierop is een lijst gemaakt met de indicatoren waarop lager dan een 4 wordt gescoord. Deze kunnen worden gezien als actiepunten voor de school en het SWV.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 23
Hoofdstuk 4: Grenzen in de huidige onderwijssituatie De school is gespecialiseerd in het geven van onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden. Daarnaast heeft de Meidoornschool veel ervaring opgedaan en expertise verzameld met betrekking tot de problematiek rondom LVG+ leerlingen. Wij streven er naar de zorg voor de leerlingen op een verantwoorde wijze gestalte te geven. Er kunnen zich echter situaties voordoen, waarin wij als school de grenzen van onze mogelijkheden ervaren. In het algemeen geldt dit bij leerlingen met een zware externaliserende gedragsproblematiek, een meervoudige, complexe problematiek of als het gaat om leerlingen met een te gering of te hoog ontwikkelingsperspectief. Het is mogelijk dat dit speelt bij aanmelding van een leerling voor onze school, maar kan ook gaan spelen gedurende de tijd dat een leerling bij ons op school zit. Diepgaander onderzoek kan noodzakelijk zijn om de plaatsbaarheid vast te stellen of de plaatsing te kunnen continueren. Een aantal algemeen geldende grenzen kunnen worden aangegeven: - De veiligheid van de leerling zelf moet gewaarborgd zijn evenals de veiligheid van de medeleerlingen en de leerkracht. Indien de gedragsmatige moeilijke leerling niet meer te sturen valt op zijn gedrag en derhalve een 1-op-1 begeleiding nodig heeft kunnen wij geen onderwijs meer geven. Dit geldt tevens voor heel laag functionerende leerlingen die gedragsmatig of op het gebied van zorg een intensieve begeleiding nodig hebben. Zij brengen de veiligheid en rust van de groep en het personeel in gevaar of maken het werken binnen een onderwijssetting niet meer mogelijk. - Interferentie tussen verzorging/ behandeling en onderwijs: leerlingen die een intensieve 1-op-1 begeleiding nodig hebben om te kunnen functioneren, waardoor behandeling meer prioriteit heeft dan het krijgen van onderwijs. Indien een leerling een handicap heeft die een zodanige verzorging/ behandeling vraagt dat daardoor zowel de zorg en behandeling voor de betreffende leerling als het onderwijs aan de leerling onvoldoende tot zijn recht kan komen. - Verstoring leerproces andere kinderen: indien het onderwijs aan de leerling met een beperking een zodanig beslag legt op de tijd en aandacht van de leerkracht dat daardoor de tijd en aandacht voor de overige leerlingen in de groep onvoldoende of in het geheel niet kan worden geboden. - Het moeten verrichten van intensieve verpleegkundige handelingen. - Er moet sprake zijn van contact tussen de leerling en de leerkracht. Soms is de bijkomende problematiek, bijvoorbeeld ASS (comorbiditeit), dermate voorliggend dat onderwijs niet meer mogelijk is. - De leerling moet aan schoolse activiteiten kunnen deelnemen, enige mate van leerbaarheid is vereist. - Indien er sprake is van mogelijkheden tot diplomagericht onderwijs wordt de leerling doorverwezen naar een andere vorm van onderwijs, bijvoorbeeld het praktijkonderwijs. - Leerlingen met dyslexie en dyscalculie niet voor de doelgroep vastgesteld. - Leerlingen waarbij motorische beperkingen op de voorgrond staan en belemmerend zijn voor het functioneren binnen de ZML setting worden doorverwezen naar een deskundige partner, bijvoorbeeld de Mytylschool. De school is wel rolstoelvriendelijk.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 24
-
-
Dove en blinde leerlingen zijn beter op hun plaats binnen een ander cluster, wij zijn niet deskundig genoeg t.a.v. deze problematiek en derhalve niet de meest passende onderwijsplek. Opvang van slechtziende en slechthorende kinderen zal nader bestudeerd moeten worden. Geen samenwerking met ouders. De samenwerking met ouders is een voorwaarde. Enkele noodzakelijke behandelingen, zoals fysiotherapie, ergotherapie, psychomotorische kindertherapie, vinden onder schooltijd plaats en daarom moet de samenwerking tussen ouders en school optimaal zijn. De verantwoordelijkheid voor de behandeling ligt niet alleen bij de school maar ook bij de ouders. Ze zijn partners in de uitvoering van het plan van aanpak. Vertrouwen tussen ouders en school is een voorwaarde voor succes.
In alle gevallen zal steeds een individuele afweging gemaakt worden of onze school in staat is voldoende tegemoet te komen aan de onderwijsbehoeften van de leerling. Daarbij staat het belang van de leerling steeds voorop, gevolgd door de mogelijkheden van de school.
Criteria om leerlingen niet aan te nemen of te verwijderen. In de volgende situaties zullen en/of kunnen we een aangemelde leerling niet plaatsen: -
-
-
-
Als de gedragsproblematiek bij de leerling dermate internaliserend is, dat het krijgen van ondersteuning de behoefte aan het krijgen van onderwijs overstijgt. Een duidelijke intelligentiegrens aan de onderkant is niet aanwezig, maar de leerling moet in staat zijn tot contact name en aandacht kunnen hebben voor de ander. Er moet altijd sprake zijn van een cluster 3 indicatie en met het oog op de toekomstige onderwijsrealiteit zal er geïndiceerd worden binnen het SWV Passend Onderwijs. Indien de leerling in staat is tot het behalen van een diploma vindt er een doorverwijzing plaats naar bijvoorbeeld praktijkonderwijs of MBO niveau 1, in plaats van VSO. Leerlingen waarbij geen ontwikkeling mogelijk is, waarbij de veiligheid van de overige leerlingen of de docent niet gewaarborgd is. Vertrouwen tussen ouders en school is een voorwaarde voor succes. Samenwerking is dus een voorwaarde. Is die niet aanwezig dan wordt de leerling niet aangenomen. Ook het niet conformeren aan de schoolse afspraken is reden tot niet toelaten. Bij de reeds zittende leerling wordt dan het protocol tot verwijdering in gang gezet. Indien ouders bezwaren hebben tegen de identiteit van de school en de wijze van in praktijk brengen hiervan in de roostering kan er geen sprake zijn van toelating.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 25
Hoofdstuk 5: Ambities De Meidoornschool vormt een dieptevoorziening voor de reguliere basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs. Eén van de speerpunten binnen onze ambities is het bieden van flexibele onderwijs- en ondersteuningsarrangementen met alle samenwerkingspartners binnen de regio (onderwijs en zorg). Daarnaast gelden voor ons de volgende ambities: -
-
-
-
-
-
-
-
-
Kwaliteit van het dagelijkse onderwijs verhogen De directie volgt een audit om met de ogen van de inspectie te kijken. Er is een kijkwijzer waarmee leerkrachten worden beoordeeld tijdens klassenbezoeken. Daarnaast kijkt de intern begeleider twee maal per jaar met ieder teamlid mee volgens het format ib consultatie, onder andere gericht op CAREBAGS en het directe instructiemodel. Er zijn daarnaast mogelijkheden voor coaching en VIB. Scholingen en implementatie ParnasSys Het team volgt meerdere scholingen om met behulp van ParnasSys te werken met leerlijnen en groepsplannen. ParnasSys Integraal wordt ingevoerd met het oog op kwaliteitszorg. Schooljaarplan Het schooljaarplan omschrijft het management van processen. Ambitie blijft om dit structureel te volgen en uit te voeren. Hiervoor zijn diverse actieplannen opgesteld. Scholing ervaringsordening Het SO team volgt de scholing ervaringsordening, om op een andere manier te leren kijken naar kinderen. Scholing Nederlands met Gebaren Het SO team zal een scholing Nederlands met Gebaren gaan volgen, om zo optimaal aan te kunnen sluiten bij alle groepen leerlingen. Vooral de onderwijszorggroep en de lagere SO groepen hebben veel baat bij de ondersteuning van gebaren. Laag functionerende leerlingen De school wil graag het onderwijsaanbod voor zeer laag functionerende leerlingen uitbouwen en verder ontwikkelen, evenals scholing van leerkrachten hierin. De uitbouw van een onderwijszorggroep behoort hierbij tot de wensen. Samenwerking onderwijsvormen PO De school wil voor leerlingen die cognitief meer mogelijkheden hebben meer kunnen bieden, bijvoorbeeld door samenwerking te zoeken met de SBO school. Het meedraaien met een ochtend of middagprogramma behoort dan tot de mogelijkheden, zowel van ZML naar SBO, maar ook van SBO naar ZML. Samenwerking onderwijsvormen VO De school wil specifiek voor leerlingen die behoefte hebben aan met name praktische vorming, meer kunnen gaan bieden. Dit kan bereikt worden door samenwerking te zoeken met scholen voor praktijkonderwijs. In samenwerking met praktijkonderwijs kunnen we expertise delen en uitdagende en passende leerroutes voor leerlingen organiseren en uitvoeren. Een mogelijkheid kan zijn om de overstap van SO naar praktijkonderwijs te versoepelen. Samenwerking alle partners in de regio De school wil graag tussenarrangementen creëren, waarbij de zorg tussen SBO, BaO, REC3, RENN 4, PRO en NOVO meer op elkaar af worden gestemd en waardoor we meer voor de zorgleerlingen in de regio kunnen betekenen.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 26
-
-
-
-
LVG+ arrangement We willen graag een arrangement waarin we leerlingen van cluster 4 met een schorsing/ verwijdering kunnen opvangen. Passend lesmateriaal We willen graag werken met materialen die meer bieden dan hetgeen waar de gemiddelde leerling behoefte aan heeft. Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften hebben soms aangepast materiaal nodig. Wij willen inventariseren om te onderzoeken wat voor materialen binnen onze school gewenst zijn, bijv. voor slechtziende kinderen. Aanpassingen in de ruimtelijke omgeving Sommige leerlingen hebben af en toe of regelmatig een 'time out' nodig. Andere leerlingen hebben veel behoefte aan fysieke bezigheden en dan zijn er ook nog leerlingen voor wie ruimte nodig is voor verzorging of paramedische behandeling. Tenslotte zijn er leerlingen die behoefte hebben aan een pedagogische omgeving waarin zij rust, overzicht en duidelijkheid vinden door veel structuur, duidelijke regels en strikte begeleiding. Ons streven is om dit optimaal te realiseren. Er worden in samenwerking met de REC werkgroepen Pijlers nieuwe flexibele arrangementen ontwikkeld.
Om de norm van een vier op elk thema te realiseren hebben we in kaart gebracht WAT de actiepunten van de school zijn en HOE deze worden gerealiseerd: Actiepunten - Invoeren van een integraal kwaliteitssysteem Parnassys - Voor de leerlingen in het uitstroomprofiel arbeid de minimale taal en rekendoelen uit de referentieniveaus koppelen aan de schoolstandaarden en normen zoals vastgesteld aan de hand van de CED leerlijnen. - Vanuit de opgestelde standaarden en normen de vertaalslag maken naar de locatie specifieke schoolstandaarden en normen. Welke doelen willen wij met leerlingen behalen? - Op basis van de vastgestelde schoolstandaarden en normen kan de groeps/ leerlingbesprekingen aansluiten op de analyse van de cijfers, gedijen in relatie tot de standaarden en normen. Hoe doen deze leerlingen in deze groep het? - Nadere analyse van het rendement in relatie tot de schoolstandaarden. - Implementeren van het omzetten van de analyses en evaluaties in handelen, analyseren, verklaren en omzetten in handelen. - Eerdere afstemming en preventieve ondersteuning in de overgang van PO-VO.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 27
Hoofdstuk 6: Flexibele arrangementen Alle inzet samen met andere partners ten behoeve van het reguliere onderwijs vallen onder de noemer ‘flexibele arrangementen’. Binnen de Meidoornschool zijn er reeds een aantal van deze arrangementen beschikbaar: - de combinatie verstandelijke beperking en gedragsproblematiek, waaronder LVG +; - samenwerking met reguliere scholen voor basisonderwijs om zo opvang te organiseren; - een aanbod voor leerlingen met de behoefte aan zowel zorg als onderwijs, in de onderwijszorggroepen; - een doorgaande lijn SO-VSO, die van groot belang is voor de ontwikkeling van zelfredzaamheid en zelfstandigheid; - tussenvormen die tussen ‘licht en kortdurend en zwaar en langdurend’ instaan. Juist door de samenwerking/ binding van de voormalige REC 3 scholen en de ambulant begeleiders kunnen veel meer arrangementen ontwikkeld worden en bestaande geborgd. De (flexibele) onderwijsarrangementen kunnen worden ingezet om extra ondersteuning mogelijk te maken, bovenop de basisondersteuning die zij aan leerlingen bieden; - onderwijszorggroepen voor leerlingen die uitstromen naar een vorm van dagbestedingsactiviteiten. Deze stroom is bedoeld voor leerlingen die (een complexe) sociaal-emotionele problematiek hebben. De oorzaken zijn zeer verschillend als gevolg van neurologische en/of psychosociale factoren. In deze stroom ligt de nadruk meer op zelfredzaamheid en de sociaal-emotionele vaardigheden. In het VSO komen daar de praktische vaardigheden bij.
Alles wat het reguliere onderwijs niet kan bieden, kan de Meidoornschool bieden of men kan zich er in specialiseren. Daar waar het ophoudt gaat men de verbinding zoeken: expertise inzetten om de lijn in het onderwijs omhoog te brengen en om hun expertise in te vliegen op didactisch gebied om perspectieven te kunnen halen. Daarnaast zullen er nieuwe flexibele arrangementen worden ontwikkeld.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 28
Afsluitend woord Het schoolondersteuningsprofiel heeft inzichtelijk gemaakt welke leerlingen optimaal bediend kunnen worden binnen de Meidoornschool. Wij willen hieraan graag toevoegen dat de structuur zoals hier weergegeven een leidraad is en dat alle casussen individueel beoordeeld zullen worden door de voltallige Commissie van Begeleiding. Afhankelijk van inzet en indeling van groepen zijn er mogelijkheden te creëren voor een brede doelgroep. Dit ondersteuningsprofiel heeft een grote overlap met het zorgplan en deels overlap met de schoolgids. Beide documenten zijn raadzaam naast dit document te leggen voor een compleet overzicht van de zorgstructuur. Ook de bijlagen van het zorgplan (m.n. profielbeschrijvingen), geven een duidelijk beeld van welke leerlingen binnen welk profiel worden geplaatst. Voor vragen zijn wij bereikbaar!
Directie:
G.A. Vosselman
G.K. Nap
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 29
Bijlagen Bijlage 1: Thema’s en indicatoren basisondersteuning + actiepunten Bijlage 2: Protocollen en documenten m.b.t. het ondersteuningsprofiel van de school Bijlage 3: Contactgegevens 2013-2014 Bijlage 4: Afspraken samenwerkingsverband Bijlage 5: Meidoornschool in beeld
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 30
Bijlage 1: Thema’s en indicatoren basisondersteuning Thema 1) Leerlingen ontwikkelen zich in een veilige omgeving. 1. De leerlingen voelen zich aantoonbaar veilig op school. 2. De school heeft inzicht in de veiligheidsbeleving en in de incidenten die zich voordoen. 3. De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten. 4. Het personeel zorgt ervoor dat de leerlingen op een respectvolle manier met elkaar en anderen omgaan. 5. De school hanteert regels voor veiligheid en omgangsvormen. 6. Het personeel gaat vertrouwelijk om met informatie over leerlingen. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
1_1
5 4 1_6
3
1_2
2
2013-2014
1
2014-2015
0
2015-2016 1_5
1_3
1_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 31
Thema 2) De school heeft continu zicht op de ontwikkeling van leerlingen. 1. De school heeft normgroepen/schoolstandaarden vastgesteld voor de resultaten die zij met alle leerlingen nastreeft. 2. De normen, schoolstandaarden bevatten in elk geval de referentieniveaus taal en rekenen. 3. Ten minste tweemaal per jaar worden de resultaten van de leerlingen geanalyseerd op school-, groeps-, en individueel niveau. 4. De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van leerlingen. 5. Het personeel volgt en analyseert systematisch de voortgang in de ontwikkeling van de leerlingen. 6. De school signaleert vroegtijdig welke leerlingen extra ondersteuning nodig hebben. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
2_1 5 4 2_6
3
2_2
2
2013-2014
1 2014-2015
0
2015-2016 2_5
2_3
2_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 32
Thema 3) Het personeel werkt opbrengst- en handelingsgericht aan het realiseren van de ontwikkelingsperspectieven van leerlingen. 1. De school past op grond van verzamelde toetsgegevens tweemaal per jaar de groepsplannen aan. 2. De school past op grond van verzamelde toetsgegevens ten minste tweemaal per jaar de ontwikkelingsperspectieven voor individuele leerlingen (zo nodig) aan. 3. Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens bepaalt de school de aard van de zorg voor de leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 4. De school voert de zorg planmatig uit. 5. De school evalueert regelmatig de effecten van de arrangementen. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
3_1 5 4 3 2
3_5
3_2
1
2013-2014 2014-2015
0
2015-2016
3_4
3_3
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 33
Thema 4) Het personeel werkt met effectieve methoden en aanpakken. 1. De school heeft extra (orthodidactische) materialen voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 2. Het personeel stemt de werkvormen af op verschillen tussen leerlingen. 3. Het personeel geeft leerlingen met extra onderwijsbehoeften extra en directe feedback gericht op het leren van de leerling. 4. De school gebruikt materialen en methoden die differentiatie mogelijk maken. 5. De school met een substantieel aantal leerlingen met een taalachterstand biedt bij Nederlandse taal leerinhouden aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand. 6. Het personeel stemt de aangeboden leerinhouden af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 7. Het personeel stemt de instructie af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 8. Het personeel stemt de verwerking af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 9. Het personeel stemt de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen. 10. Het personeel is op de hoogte van het dyslexieprotocol en biedt activiteiten en pedagogisch-didactische maatregelen in de klas aan die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met dyslexie. 11. Het personeel is op de hoogte van autistisch spectrum stoornissen. Het personeel stemt activiteiten en pedagogisch-didactische maatregelen in de klas af op de onderwijsbehoeften van leerlingen met autistisch spectrum stoornissen. 12. Het personeel stemt het huiswerk binnen de lessen af met de leerlingen. Dit krijgt zowel mondeling als visueel een plek binnen de lessen. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
4_1
4_12
5
4_2
4 3
4_11
4_3
2
2013-2014
1 4_10
4_4
0
2014-2015 2015-2016
4_9
4_5 4_8
4_6 4_7
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 34
Thema 5) Het personeel werkt continu aan de eigen handelingsbekwaamheid en competenties. 1. Het personeel beschikt over didactische competenties voor de begeleiding van leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 2. Het personeel beschikt over organisatorische competenties voor de begeleiding van leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 3. Het personeel beschikt over pedagogische competenties voor de begeleiding van leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 4. Het personeel staat open voor reflectie en voor ondersteuning bij hun handelen. 5. Het personeel werkt continu aan handelingsgerichte vaardigheden. 6. Het personeel krijgt de mogelijkheid in teamverband te leren en te werken. 7. Het personeel wordt gestimuleerd en gefaciliteerd voor deelname aan lerende netwerken.
0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
5_1 5 4 5_7
5_2
3 2
2013-2014
1 0
2014-2015
5_6
5_3
5_5
2015-2016
5_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 35
Thema 6) Voor alle leerlingen met een specifieke onderwijsbehoefte en/of ondersteuningsvraag is een ambitieus ontwikkelingsperspectief (OPP) vastgesteld. 1. OPP heeft een vaste structuur volgens een vast format. 2. Het OPP bevat in elk geval tussen- en einddoelen. 3. Het OPP bevat in elk geval een leerlijn die gekoppeld is aan de referentieniveaus taal en rekenen, en leergebiedoverstijgende doelen passend bij het uitstroomperspectief. 4. Het OPP bevat de inzet van middelen en extra menskracht. 5. Het OPP is handelingsgericht opgesteld. 6. Het OPP bevat evaluatiemomenten. 7. Het OPP maakt deel uit van het leerlingdossier. 8. Het OPP heeft een integraal karakter (één-kind-één-plan). 9. Het OPP is leidend voor het personeel en eventuele externe begeleiders. 10. De school stelt bij plaatsing voor iedere leerling een OPP vast. 11. De school volgt of de leerlingen zich ontwikkelen conform het OPP en maakt naar aanleiding hiervan beredeneerde keuzes. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
6_1 5
6_11
6_2
4 3
6_10
6_3
2
2013-2014
1
2014-2015
0 6_9
6_4 2015-2016 6_8
6_5 6_7
6_6
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 36
Thema 7) De school draagt leerlingen zorgvuldig over. 1. Bij leerlingen met extra onderwijsbehoeften vindt warme overdracht plaats van de vorige school. 2. Het OPP van een leerling sluit aan bij het OPP van de vorige school van de leerling. 3. Het OPP van leerlingen wordt binnen de school warm overgedragen bij de overgang naar een nieuwe mentor. 4. Het OPP van leerlingen wordt warm overgedragen bij de overgang naar een andere school. 5. De school koppelt in het eerste jaar de ontwikkeling van leerlingen met extra onderwijsbehoeften terug naar de vorige school. 6. De school volgt de leerlingen die de school hebben verlaten ten minste gedurende één jaar voor wat betreft cognitief leerrendement. 7. De school volgt de leerlingen die de school hebben verlaten ten minste gedurende één jaar voor wat betreft sociaal-emotionele ontwikkeling. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
7_1 5 4 7_8
7_2
3
2
2013-2014
1 0
2014-2015
7_6
7_3
7_5
2015-2016
7_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 37
Thema 8) Ouders (en leerlingen) zijn nauw betrokken bij de school en de arrangementen. 1. De school bevraagt ouders jaarlijks over de wensen en verwachtingen bij de begeleiding van hun kinderen. 2. De school bevraagt ouders regelmatig over hun ervaringen met hun kind thuis en hun kennis van de ontwikkeling van hun kind op school en thuis. 3. De school informeert ouders tijdig en regelmatig over de voortgang in de ontwikkeling van hun kinderen. 4. De school betrekt ouders bij het opstellen en evalueren van het onderwijsarrangement. 5. De school maakt samen met de leerling en de ouders afspraken over de begeleiding en wie waarvoor verantwoordelijk is. 6. Als een leerling de school verlaat, stelt de school samen met de ouders en de leerling een (onderwijskundig)rapport op. Ouders ontvangen een kopie. 7. De school ondersteunt ouders en leerlingen bij de overgang naar een andere school. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
8_1 5 4 8_7
8_2
3 2
2013-2014
1 0
2014-2015
8_6
8_3
8_5
2015-2016
8_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 38
Thema 9) De school voert een helder beleid op het terrein van onderwijsondersteuning. 1. De school heeft een expliciete visie op Passend Onderwijs. 2. Deze visie wordt gedragen door het hele team. 3. De school heeft vastgelegd wat een leerling met extra onderwijsbehoeften is. 4. De procedures en afspraken zijn duidelijk. 5. De inzet van extra middelen is duidelijk. 6. De school weet wat de onderwijsbehoeften van haar leerlingen zijn. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
9_1 5 4 9_6
3
9_2
2
2013-2014
1 0
2014-2015 2015-2016
9_5
9_3
9_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 39
Thema 10) De school heeft haar ondersteuningsprofiel vastgesteld. 1. Het ondersteuningsprofiel is na overleg met het team vastgelegd. 2. De MR stemt in met het ondersteuningsprofiel. 3. Het ondersteuningsprofiel is onderdeel van het schoolplan, de schoolgids en het zorgplan (schoolondersteuningsplan). 4. Het ondersteuningsprofiel bevat een oordeel over de kwaliteit van de basiszorg. 5. Het ondersteuningsprofiel bevat een beschrijving van het basisaanbod en de extra ondersteuning middels arrangementen. 6. Het ondersteuningsprofiel biedt aanknopingspunten voor verdere ontwikkeling van de ondersteuning (ambities). 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
10_1 5 4 10_6
3
10_2
2
2013-2014
1
2014-2015
0
2015-2016 10_5
10_3
10_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 40
Thema 11) De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van het basisaanbod en de extra ondersteuning en past het beleid zo nodig aan. 1. De school evalueert jaarlijks de ondersteuning. 2. De school bepaalt jaarlijks de effectiviteit van de ingezette ondersteuningsmiddelen. 3. De school evalueert jaarlijks de resultaten van alle leerlingen. 4. De school evalueert jaarlijks het onderwijsleerproces. 5. De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. 6. De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces. 7. De school verantwoordt zich aan belanghebbenden over de gerealiseerde onderwijskwaliteit. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
11_1
5 4 11_7
11_2
3 2
2013-2014
1 0
2014-2015
11_6
11_3
11_5
2015-2016
11_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 41
Thema 12) De school heeft een effectieve interne zorgstructuur. 1. De school heeft een zorgcoördinator met een duidelijke taakomschrijving. 2. Coaching en begeleiding van leraren maken onderdeel uit van de taak van de zorgcoördinator. 3. Taken en verantwoordelijkheden van leraren en directie op het terrein van de basis en extra ondersteuning zijn duidelijk en transparant. 4. Leraren worden ondersteund bij het opstellen en uitvoeren van de OPP’en. 5. De zorgcoördinator beschikt over voldoende tijd en middelen. 6. De zorgcoördinator is voldoende gekwalificeerd. 7. De school kan bij extra ondersteuningsbehoeften snel voldoende deskundigheid van o.a. ketenpartners inschakelen voor hulp. 8. De school grijpt bij (ernstige) problemen snel in. 9. Leden van het intern zorgoverleg en leraren weten waar zij terecht kunnen in de regio voor leerlingen met extra onderwijsbehoeften. 10. De interne ondersteuning is afgestemd op de ondersteuningsstructuur van het samenwerkingsverband. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate 12_1 5 12_10
12_2
4 3 2
12_9
12_3
1 0
2013-2014 2014-2015
12_8
12_4
12_7
2015-2016
12_5 12_6
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 42
Thema 13) De school heeft een effectief zorgteam. 1. De zorgcoördinator leidt het interne zorgteam in de school. 2. De taken van het zorgteam zijn vastgelegd. 3. Het zorgteam bereidt in elk geval verwijzing naar en bespreking van leerlingen in het zorgadviesteam of het indiceringsloket voor. 4. Het zorgteam draagt zorg voor het organiseren van de hulp om de school. 5. Het zorgteam ondersteunt ouders/verzorgers. 6. De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden. 0 1 2 3 4 5
niets ingevuld niet nauwelijks in enige mate sterke mate zeer sterke mate
13_1 5 4 13_6
3
13_2
2
2013-2014
1
2014-2015
0
2015-2016 13_5
13_3
13_4
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 43
Aanvulling Om de norm van een 4 op elk thema te realiseren, hebben we in kaart gebracht op welke onderdelen we actie dienen te ondernemen Thema 1.3 2.2 2.4
3.1 3.5 4.4 4.9 5.6 5.7 7.1 7.2 7.6 8.5 8.6
9.2 9.3 9.4 9.5 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 11.1 11.6 12.7
Onderwerp
Actie
De school heeft een veiligheidsbeleid gericht op het voorkomen en afhandelen van incidenten (3). De normen, schoolstandaarden bevatten in elk geval de referentieniveaus taal en rekenen (3). De school gebruikt een samenhangend systeem van genormeerde instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en ontwikkeling van leerlingen (3). De school past op grond van verzamelde toetsgegevens tweemaal per jaar de groepsplannen aan (3). De school evalueert regelmatig de effecten van de arrangementen (3). De school gebruikt materialen en methoden die differentiatie mogelijk maken (3). Het personeel stemt de onderwijstijd af op verschillen in ontwikkeling tussen leerlingen (3). Het personeel krijgt de mogelijkheid in teamverband te leren en te werken (3). Het personeel wordt gestimuleerd en gefaciliteerd voor deelname aan lerende netwerken (3). Bij leerlingen met extra onderwijsbehoeften vindt warme overdracht plaats van de vorige school (3). Het OPP van een leerling sluit aan bij het OPP van de vorige school van de leerling (3). De school volgt de leerlingen die de school hebben verlaten ten minste gedurende één jaar voor wat betreft cognitief leerrendement (3). De school maakt samen met de leerling en de ouders afspraken over de begeleiding en wie waarvoor verantwoordelijk is (3). Als een leerling de school verlaat, stelt de school samen met de ouders en de leerling een (onderwijskundig)rapport op. Ouders ontvangen een kopie (3). De visie (passend onderwijs) wordt gedragen door het hele team (3). De school heeft vastgelegd wat een leerling met extra onderwijsbehoeften is (3). De procedures en afspraken zijn duidelijk (3). De inzet van extra middelen is duidelijk (3). Het ondersteuningsprofiel is na overleg met het team vastgelegd (3). De MR stemt in met het ondersteuningsprofiel (3). Het ondersteuningsprofiel is onderdeel van het schoolplan, de schoolgids en het zorgplan (schoolondersteuningsplan) (3). Het ondersteuningsprofiel bevat een oordeel over de kwaliteit van de basiszorg (3). Het ondersteuningsprofiel bevat een beschrijving van het basisaanbod en de extra ondersteuning middels arrangementen (3). De school evalueert jaarlijks de ondersteuning (3). De school borgt de kwaliteit van het onderwijsleerproces (3). De school kan bij extra ondersteuningsbehoeften snel voldoende deskundigheid van o.a. ketenpartners inschakelen voor hulp (3).
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 44
12.10 13.2 13.5 13.6
De interne ondersteuning is afgestemd op de ondersteuningsstructuur van het samenwerkingsverband (3). De taken van het zorgteam zijn vastgelegd (3). Het zorgteam ondersteunt ouders/verzorgers (3). De school zoekt structurele samenwerking met ketenpartners waar noodzakelijke interventies op leerling-niveau haar eigen kerntaak overschrijden (3).
Hoofdstuk 3 geeft een helder beeld van de hoofdthema’s en het niveau waar we nu staan. Enkele kleine veranderingen maken het mogelijk alle indicatoren op niveau 4 te scoren.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 45
Bijlage 2: Protocollen en documenten m.b.t. het ondersteuningsprofiel van de school: Aanwezig
Actueel
- Zorgplan
Ja
Ja
Beschikbaar voor externen Ja
- Toelating en plaatsing van leerlingen
Ja
Ja
Ja
- Plaatsingswijzer en draaiboek overdracht PO/VO - Protocol toelatingscommissie (Commissie) - Protocol medicijnverstrekking en medisch handelen - Protocol kindermishandeling en huiselijk geweld - Fysieke toegankelijkheid schoolgebouw, aangepaste werk- instructieruimtes, Beschikbaarheid hulpmiddelen voor leerlingen die dit nodig hebben. - Samenwerking ketenpartners
Nee
-
-
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
Ja
In ontwikkeling Nee
-
-
Nee
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
Ja
Ja
- Signaleren
In ontwikkeling N.v.t.
-
-
N.v.t.
N.v.t.
Agressieprotocol
In ontwikkeling
- Protocol dyslexie en dyscalculie - Overig
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 46
Bijlage 3. Contactgegevens 2013-2014 Directeur Directielid interne ondersteuning Interne ondersteuners*
Grieta Smith-Vosselman Grieta Smith-Vosselman Gisela Nap Trea Turksema
Saskia Kapelle
Intern begeleider/ VIB
Psycholoog
Vincent Niezen Paulien Koerts Stagecoördinator
Erna v/d Horst
SBO Henk Mik
Harmen de Jong
Coach
Gisela Nap Joke Wams Vertrouwenspersoon
Grieta SmithVosselman VIB
Contact gegevens ketenpartners
SWV
JGZ
Steunpunt Passend Onderwijs Jakob Pot
VPCO-ZOG
CJG Marianne te Velde Accare
Meeme Wever
Tom Scheers
Pro Eline Spliethof
GGD
Voor contactgegevens wordt verzocht contact op te nemen met de school.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 47
Bijlage 4: Afspraken samenwerkingsverband Na analyse op SWV niveau worden verdere afspraken gemaakt. Deze afspraken worden door de school zelf toegevoegd aan het profiel .
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 48
Bijlage 5: Meidoornschool in beeld Basisarrangement Voor welke specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften is deze school ingericht: De Meidoornschool is een Protestants Christelijke school voor Speciaal Onderwijs en Voortgezet Speciaal Onderwijs aan Zeer Moeilijk Lerenden in de leeftijd van 4 tot 20 jaar; cluster 3. De leerlingen komen uit de provincie Groningen en Drenthe. Er wordt onderwijs gegeven aan leerlingen met een lichte tot ernstige verstandelijke en soms meervoudige beperking. De startsituatie is voor iedere leerling verschillend. Sommige leerlingen stromen op hun vierde jaar in bij de jongste groep, anderen stromen pas later in, bij een van de vervolggroepen. Op de Meidoornschool wordt orthopedagogische en didactische zorg geboden aan kinderen met een verstandelijke handicap of een syndroom, waardoor hun participatie in het regulier onderwijs onmogelijk is. De school leidt de leerlingen toe naar: - vormen van dagbesteding en beschermd wonen - begeleid wonen en werken - arbeidsmarkt / vrije bedrijf en zelfstandig wonen Er worden 5 groepen leerlingen onderscheiden: voor alle leerlingen wordt een ontwikkelingsperspectief of individueel handelings- en overgangsplan opgesteld. Vanuit hieruit worden leerlingen ingedeeld in een profiel wat betreft hun uitstroombestemming en het basisarrangement dat hen aangeboden zal worden. Profiel
Mate van beperking
Intelligentie
Ontwikkelingsleeftijd
Uitstroom
1
Diepverstandelijke beperking Ernstige verstandelijke beperking
IQ < 20
0-2 jaar
IQ 20-35
2-4 jaar
Belevingsgerichte dagbesteding Dagbesteding
Matige beperking Licht beperking
verstandelijke
IQ 35-50
4-7 jaar
verstandelijke
IQ 50-70
7-12 jaar
IQ > 70
Kalender- leeftijd
2 3 4 5
Zwakbegaafdheid gemiddelde mogelijkheden
tot
Arbeidsmatige dagbesteding Beschermd werken Vervolgonderwijs/ bedrijf
Vrije
Er wordt op de Meidoornschool gewerkt vanuit een multidisciplinair team waarin verschillende deskundigheden zijn vertegenwoordigd. Te denken is aan onder andere logopedie, fysiotherapie, interne begeleiding, weerbaarheidstraining, ergotherapie. De leerkrachten verzorgen het onderwijs aan de groepen en worden ondersteund door onderwijsassistenten.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 49
Aanvullende arrangement(en) die vast beschikbaar zijn Voor welke specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften is deze school ook ingericht: De school kan in de huidige onderwijssituatie een adequaat onderwijsaanbod bieden aan kinderen met een ZML toelaatbaarheidsverklaring. In de school zijn de volgende groepen leerlingen te onderscheiden, te weten: - Leerlingen met een licht, matig of ernstig verstandelijke beperking zonder bijkomende problematiek. - Leerlingen met een verstandelijke beperking(en) met bijkomende problematiek (sociaal emotioneel en gedragsmatige problematiek/ ontwikkelingsstoornissen zoals autisme of hechtingsproblematiek). - Leerlingen met een verstandelijke beperking en lichte lichamelijke beperkingen met of zonder bijkomende problematiek. - Leerlingen met een IQ van boven de 70 , die sociaal emotioneel ondersneeuwen in het regulier onderwijs (leerlingen op grensgebied met praktijkonderwijs, LVG+ problematiek). Dit zijn leerlingen waarbij de psychiatrische problematiek (ontwikkelingsstoornis) dermate belemmerend is, waardoor de leerling zijn cognitieve vermogens onvoldoende in kan zetten en de leerling ook in sociaal-emotioneel opzicht niet voldoende kan functioneren in het regulier, dan wel speciaal basisonderwijs/ praktijkonderwijs. - Leerlingen die functioneren op zowel onderwijs als zorgniveau, hiervoor zijn onderwijszorggroepen ingericht. Aanvullende flexibele arrangement(en) Voor welke specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften kan deze school ook flexibel arrangeren: - de combinatie verstandelijke beperking en gedragsproblematiek, waaronder LVG +; - samenwerking met reguliere scholen voor basisonderwijs om zo opvang te organiseren; - een aanbod voor leerlingen met de behoefte aan zowel zorg als onderwijs, in de onderwijszorggroepen; - een doorgaande lijn SO–VSO, die van groot belang is voor de ontwikkeling van zelfredzaamheid en zelfstandigheid; - tussenvormen die tussen ‘licht en kortdurend en zwaar en langdurend’ instaan. Juist door de samenwerking/binding van de voormalige REC 3 scholen en de ambulant begeleiders kunnen veel meer arrangementen ontwikkeld worden en bestaande geborgd. De (flexibele) onderwijsarrangementen kunnen worden ingezet om extra ondersteuning mogelijk te maken, bovenop de basisondersteuning die zij aan leerlingen bieden; - onderwijszorggroepen voor leerlingen die uitstromen naar een vorm van dagactiviteiten. Deze stroom is bedoeld voor leerlingen die (een complexe) sociaalemotionele problematiek hebben. De oorzaken zijn zeer verschillend als gevolg van neurologische en/of psychosociale factoren. In deze stroom ligt de nadruk meer op zelfredzaamheid en de sociaal-emotionele vaardigheden. In het VSO komen daar de praktische vaardigheden bij. Alles wat het reguliere onderwijs niet kan bieden, kan de Meidoornschool bieden of men kan zich er in specialiseren. Daar waar het ophoudt gaat men de verbinding zoeken. Expertise Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 50
inzetten om de lijn in het onderwijs omhoog te brengen en om hun expertise in te vliegen op didactisch gebied om perspectieven te kunnen halen. Daarnaast zullen er in REC-verband ook nog nieuwe flexibele arrangementen worden ontwikkeld. Ambities (bekostigd in samenwerking met andere scholen binnen het samenwerkingsverband, bekostigd door gemeenten en of samenwerkingsverband) Voor welke specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften heeft deze school de ambitie passend onderwijs te arrangeren: Uitbreiding arrangement voor leerlingen met zeer beperkte ontwikkelings- mogelijkheden en zeer geringe zelfredzaamheid (IQ van de leerlingen: 21 - 35 en ontwikkelingsleeftijd 2 – 4 jaar) Arrangement: de school heeft een aanpak voor leerlingen met beperkte cognitieve ontwikkelingsmogelijkheden. Het gaat om leerlingen die functioneren op de grens van onderwijs en zorg. Invulling: 1. Deskundigheid: beschikbaarheid leerkracht gespecialiseerd in begeleiding van leerlingen met een beperkt IQ, assistentie door medewerkers met specialistische kennis verstandelijke beperkingen. 2. Aandacht en tijd/voorzieningen: Permanent assistentie vanuit NOVO beschikbaar. Tijd en ruimte voor individuele aanpak en therapie en methodes aangepast aan kerndoelen ZMLK. Tijd en ruimte voor oefenmogelijkheden gericht op werk, wonen, vrije tijd en goed burgerschap. 3. Gebouw: Geschikte verzorgings- en therapieruimtes, lokalen ingericht op werken, wonen en vrije tijd. Sanitaire ruimtes, verkeersruimtes en speelruimtes afgestemd op de mogelijkheden en beperkingen van de doelgroep. 4. Samenwerking: De school werkt nauw samen met ouders, Jeugdzorg, MEE, zorginstellingen, naschoolse opvang. Arrangement voor leerlingen met complexere ondersteuningsvragen (bijv. potentiële thuiszitters) Arrangement: maatwerk dat geboden moet worden aan leerlingen met een verstandelijke beperking en bijkomende problematiek. Deze bijkomende problematiek in gedrag is dusdanig dat een reguliere schoolplaatsing ook binnen het SO onhaalbaar lijkt. Gedrag waardoor, zonder de mogelijkheid een flexibel en persoonlijk arrangement samen te stellen, verwijdering uit school zou plaatsvinden. Over de acties binnen de school en de plaatsing zelf voert de school de regie. Daarbij is het uitgangspunt dat er geïnventariseerd wordt wat de leerling nodig heeft. Invulling 1. Deskundigheid: Leerkrachten met een belangstelling en bereidheid zich in te zetten voor deze doelgroep. Het delen van de visie om goed te kijken wat deze leerling nodig heeft en daarbij ‘out-of-the-box’ willen denken in termen van mogelijkheden en facilitering zijn vereist. Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 51
Daarnaast is de directeur nauw betrokken bij dit traject en aanwezig bij de gesprekken met de verschillende betrokkenen. 2. Aandacht en tijd/ voorzieningen: Het kan wenselijk/noodzakelijk zijn om voor een bepaalde tijd de leerling een 1-op-1 begeleiding te geven of niet volledig naar school te laten gaan. Het streven is wel altijd terugplaatsing binnen een reguliere klas. 3. Gebouw: De plaatsing is op de school. Het streven is een voltijds schoolplaatsing. Deze voltijds plaatsing zal niet in alle gevallen het vertrekpunt zijn. Het komt voor dat leerlingen dit arrangement starten met een schoolplaatsing van bijvoorbeeld 2 dagdelen en dat dit in de loop van de tijd wordt uitgebouwd. 4. Materialen/ protocollen/ methodieken: Invulling van dit onderdeel is afhankelijk van de leeftijd, mogelijkheden en behoefte van de leerling. 5. Samenwerking: met ouders, orthopedagoog en/ of groepsleiding, woonvoorziening/ zorginstelling. De leerplichtambtenaar kan betrokken zijn voor de aanvraag van gedeeltelijke/ tijdelijke leerplichtontheffing, zorginstellingen waar nodig voor het verzorgen van een stage-/ werkplek. Waar nodig tijdelijke ondersteuning door personeel van de zorginstelling betrokken bij school of extra assistentie. Deze begeleiding is er op gericht de overgang naar school te vergemakkelijken, de leerling individueel te ondersteunen of als achterwacht op de momenten dat het mis dreigt te gaan. Ook de (dreigende) thuiszitter kan in samenspraak met betrokken partijen een “op maat” arrangement worden aangeboden om daarmee dreigend thuiszitten te voorkomen. Reeds thuiszittende leerlingen kunnen na een grondige analyse van de problematiek i.s.m. externe partijen (Accare, MEE enz.) een re-integratietraject tot schoolgaan worden geboden. De Meidoornschool is hierdoor in staat kinderen en jongeren met complexer gedrag, al dan niet tijdelijk, te plaatsen. Observatieplaatsingsarrangement Het samenwerkingsverband kan een leerling een tijdelijke beschikking geven (toelaatbaarheidsverklaring) voor onze school om een aantal observatie- en onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden. Na de periode van observeren en onderzoeken kan dan een definitief arrangement worden vastgesteld door de onafhankelijke Commissie van Advies van het Samenwerkingsverband. Dit is ook een voorbeeld van extra ondersteuning bovenop de basisondersteuning van het speciaal onderwijs, belangrijk hier om te blijven realiseren dat de basisondersteuning in het SO op het hoger niveau ligt dan de basisondersteuning in het regulier onderwijs. Door extra mogelijkheden kan op deze manier gemakkelijker de best passende plek worden gevonden. Extra ondersteuning t.b.v. het regulier onderwijs Vormen van extra ondersteuning bovenop de basisondersteuning van de reguliere scholen: Het kan dan gaan om medewerking aan het creëren van tussenvoorzieningen tussen regulier en speciaal onderwijs (bijvoorbeeld een parttime plaatsing in het regulier onderwijs of een speciale klas tussen regulier en speciaal onderwijs in) of om ondersteuningsarrangementen in het regulier onderwijs zelf (denk aan allerlei varianten van ambulante begeleiding of het verzorgen van SOVA- of weerbaarheidstrainingen). Aan elk arrangement hangt een prijskaartje, dat lager ligt dan de kosten voor een daadwerkelijke full-time plaatsing in het speciaal onderwijs.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 52
Geconcludeerd wordt door de speciale scholen dat het voor het beschrijven van nieuwe arrangementen in het reguliere PO of VO momenteel nog vroeg is. Eerst zal per SWV in Drenthe en Groningen bekend moeten zijn hoe ver men is met inhoudelijke werkgroepen en welke posities het (V)SO en de ambulante begeleiding dienst innemen in die werkgroepen. We zien 3 type arrangementen t.b.v. het reguliere onderwijs: 1. Groep-aan-school-achtige vormen: bijv. inrichting ZML profiel 4/ leerroute binnen het SBO 2. In het reguliere onderwijs met ondersteuning (ambulante begeleidingsvormen) 3. Terugplaatsingsarrangementen (waarbij tevens expertise voor professionalisering wordt ingebracht), m.n. in het praktijkonderwijs of SBO. Ambities De Meidoornschool vormt een dieptevoorziening voor de reguliere basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs die vallen onder het voedingsgebied van REC NON 3. Eén van de speerpunten binnen onze ambities is het bieden van flexibele onderwijs- en ondersteuningsarrangementen met alle samenwerkingspartners binnen de regio (onderwijs en zorg). Daarnaast gelden voor ons de volgende ambities: Kwaliteit van het dagelijkse onderwijs verhogen De directie volgt een audit om met de ogen van de inspectie te kijken. Er is een kijkwijzer waarmee leerkrachten worden bekeken tijdens klassenbezoeken. Daarnaast kijkt de intern begeleider twee maal per jaar met ieder teamlid mee volgens een format, onder andere gericht op CAREBAGS en het directe instructiemodel. Er zijn daarnaast mogelijkheden voor coaching en VIB. Scholingen en implementatie ParnasSys Het team volgt meerdere scholingen om met behulp van ParnasSys te werken met leerlijnen en groepsplannen. ParnasSys Integraal wordt ingevoerd met het oog op kwaliteitszorg. Schooljaarplan Het schooljaarplan omschrijft het management van processen. Ambitie blijft om dit structureel te volgen en uit te voeren. Scholing ervaringsordening Het SO team volgt de scholing ervaringsordening, om op een andere manier te leren kijken naar kinderen. Scholing Nederlands met Gebaren Het SO team zal een scholing Nederlands met Gebaren gaan volgen, om zo optimaal aan te kunnen sluiten bij alle groepen leerlingen. Vooral de onderwijszorggroep en de lagere SO groepen hebben veel baat bij de ondersteuning van gebaren. Laag functionerende leerlingen De school wil graag het onderwijsaanbod voor zeer laag functionerende leerlingen uitbouwen en verder ontwikkelen, evenals scholing van leerkrachten hierin. De uitbouw van een onderwijszorggroep behoort hierbij tot de wensen. Samenwerking onderwijsvormen PO De school wil voor leerlingen die cognitief meer mogelijkheden hebben meer kunnen bieden, bijvoorbeeld door samenwerking te zoeken met de SBO school. Het Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 53
-
-
-
-
-
-
meedraaien met een ochtend of middagprogramma behoort dan tot de mogelijkheden, zowel van ZML naar SBO, maar ook van SBO naar ZML. Samenwerking onderwijsvormen VO De school wil specifiek voor leerlingen die behoefte hebben aan met name praktische vorming, meer kunnen gaan bieden. Dit kan bereikt worden door samenwerking te zoeken met scholen voor praktijkonderwijs. In samenwerking met praktijkonderwijs kunnen we expertise delen en uitdagende en passende leerroutes voor leerlingen organiseren en uitvoeren. Een mogelijkheid kan zijn om de overstap van SO naar praktijkonderwijs te versoepelen. Samenwerking alle partners in de regio De school wil graag tussenarrangementen creëren, waarbij de zorg tussen SBO, BaO, REC3, RENN 4, PRO en NOVO meer op elkaar af worden gestemd en waardoor we meer voor de zorgleerlingen in de regio kunnen betekenen. LVG+ arrangement We willen graag een arrangement waarin we leerlingen van cluster 4 met een schorsing/ verwijdering kunnen opvangen. Passend lesmateriaal We willen graag werken met materialen die meer bieden dan hetgeen waar de gemiddelde leerling behoefte aan heeft. Leerlingen met speciale onderwijsbehoeften hebben soms aangepast materiaal nodig. Wij willen inventariseren om te onderzoeken wat voor materialen binnen onze school gewenst zijn, bijv. voor slechtziende kinderen. Aanpassingen in de ruimtelijke omgeving Sommige leerlingen hebben af en toe of regelmatig een 'time out' nodig. Andere leerlingen hebben veel behoefte aan fysieke bezigheden en dan zijn er ook nog leerlingen voor wie ruimte nodig is voor verzorging of paramedische behandeling. Tenslotte zijn er leerlingen die behoefte hebben aan een pedagogische omgeving waarin zij rust, overzicht en duidelijkheid vinden door veel structuur, duidelijke regels en strikte begeleiding. Ons streven is om dit optimaal te realiseren. Er worden in samenwerking met de REC werkgroepen Pijlers nieuwe flexibele arrangementen ontwikkeld.
Voor welke specifieke onderwijs- en ondersteuningsbehoeften kan deze school van toegevoegde waarde zijn in de regio: - Onderzoeken van de mogelijkheden om in samenwerking met het praktijkonderwijs en het SBO een arrangement te ontwikkelen bij de instroom van leerlingen op de grens tussen beide onderwijsvormen. Cluster 3 kan ondersteunen bij de observatie en het vaststellen van de ondersteuningsbehoefte.
Ondersteuningsprofiel ter voorbereiding op Passend Onderwijs Meidoornschool Stadskanaal 54