Ondersteuningsplan

Ondersteuningsplan 2015-2016 Versie 28 juni 2015

Inhoudsopgave Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015 2016 Inleiding 1. 2. 3. 4. 5.

Passend onderwijs op de Molenwiek Taak IBers Inhoud IB gesprekken gedurende een schooljaar Leerlingvolgsysteem Organisatie en planning Cito afname M/E toetsen

6. Onderwijs op maat • Samenstellen groepsplannen • Invullen overzicht specifieke onderwijsbehoeften • Samenstellen organisatieplan Bijlagen: B1 -‐ Overzicht Cito toetsen per leerjaar B2 -‐ Format groepsplan B3 -‐ Format overzicht specifieke onderwijsbehoeften B4 -‐ Rooster handen in de klas groep 1-‐2 schooljaar 2015-‐2016 B5 -‐ Rooster handen in de klas groep 3-‐8 schooljaar 2015-‐2016 B6 -‐ Afspraken over methode gebonden toetsen B7 -‐ Afspraken over de overdracht van gegevens naar de volgende leerkracht B8 -‐ Schoolafspraken over de klassenmappen B9 -‐ Schoolafspraken LOVS individuele leerlingen B10 -‐ Coachgesprekken en kindplannen B11 -‐ Gedragsbeelden en hun aanpak B12 -‐ Dyslexie protocol B13 -‐ Dyscalculie protocol B14 -‐ Schoolafspraken over de advisering voor het VO B15 -‐ Schoolafspraken plusklas B16 -‐ De zorgschil – externe hulp B17 -‐ Afspraken over huiswerk B18 -‐ Effectieve communicatie met ouders B19 -‐ Ouderbetrokkenheid B20 -‐ Schoolafspraken over schoolverandering BAO-‐BAO B21 -‐ Schoolafspraken over verwijzing naar SBO/SO B22-‐ Schoolafspraken over de afname van de NSCCT B23 -‐ Schoolafspraken over doubleren of een klas overslaan B24 -‐ Ontwikkelingsperspectieven

Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

2

Inleiding De inhoudelijke aansturing van het onderwijsaanbod op de Molenwiek Dalton en de coördinatie van de zorg voor onze leerlingen is het werk van de IBers. Het ondersteuningsplan 2015-‐2016 beschrijft hoe de IBers dit schooljaar de leerlingenzorg vorm geven. Leerlingenzorg gaat over onderwijs op maat, ook wel passend onderwijs genoemd. Het onderwijsaanbod staat beschreven in het onderwijsprofiel. Het ondersteuningsplan is een handig document voor ouders. Zij krijgen een goed beeld van wat zij van de Molenwiek kunnen verwachten ten aanzien van de zorg voor leerlingen. Voor ouders die zich een algemeen beeld van de leerlingenzorg willen vormen, voldoet het artikel over passend onderwijs in hoofdstuk 1. Ouders die zich zorgen maken over de ontwikkeling van hun kind en meer willen weten over wat de school biedt aan de specifieke zorg voor hun kind, is de tweede helft van hoofdstuk 1 informatief evenals de bijlagen bij dit ondersteuningsplan. Voor de leerkrachten is dit ondersteuningsplan een neerslag van vele jaren onderwijsontwikkeling waaraan zij hebben bijgedragen. Het ondersteuningsplan is voor hen een naslagwerk met alle afspraken rondom de leerlingenzorg op een rij. Voor nieuwe leerkrachten is dit ondersteuningsplan een handleiding voor de leerlingenzorg. De Molenwiek Dalton blijft zich ontwikkelen. Aan het eind van dit schooljaar worden de nieuwe items die ontwikkeld zijn geborgd in de diverse documenten. Zo zal van dit ondersteuningsplan elk jaar een aangepaste versie verschijnen. IBers en team Molenwiek, september 2015


3

Hoofdstuk 1 – Passend onderwijs op de Molenwiek schooljaar 2015-‐2016 Inleiding Bij de start van passend onderwijs, augustus 2014, kregen de ouders van de Molenwiek Dalton onderstaand artikel om zich een beeld te vormen van wat passend onderwijs op de Molenwiek Dalton inhoudt. Omdat dit artikel een goed beeld geeft van de manier waarop de Molenwiek de leerlingenzorg organiseert, is het als eerste hoofdstuk van dit ondersteuningsplan opgenomen. Jaarlijks wordt dit artikel aangepast aan de nieuwste ontwikkelingen betreffende de leerlingenzorg op de Molenwiek Dalton. Beste ouders van de Molenwiek Dalton In dit artikel krijgt u een indruk hoe passend onderwijs op de Molenwiek gerealiseerd wordt. In de bijlage van dit artikel leest u gedetailleerde informatie over ons onderwijs op maat. In een klein kamertje in de bovenbouwgang geeft orthopedagoog Hennie Horeman leesbegeleiding aan vier kinderen met een vertraagde leesontwikkeling. Naast de groepsleerkrachten geven ook Gladys, Marije en Lonneke (leerkrachtondersteuners) en Inge en Agnes (leerkrachten) extra instructie aan groepjes kinderen tijdens het zelfstandig werken. In de IB ruimte in de gymgang overleggen IBer Roswitha Gerrits en ouders over een onderzoek dat door een externe psycholoog is afgenomen. Ellen Pater, gedragsspecialist van de Dumontschool (SBO), observeert in de onderbouw en geeft een leerkracht adviezen voor de begeleiding van een kind met gedragsproblemen. Aan de grote tafel bij de bar is de plusklas onder leiding van Luc Opdam aan het werk. Na schooltijd geeft gymleerkracht Marieke van Huit motorische remedial teaching aan kinderen uit de middenbouw. Wie door de Molenwiek loopt, kan deze taferelen op een gemiddelde dag allemaal tegenkomen. Want op de Molenwiek doen we al aan passend onderwijs. Passend onderwijs draait om onderwijs op maat. Scholen in het basis-‐ en middelbaar onderwijs moeten zich inspannen om zorgleerlingen op te vangen: Kinderen in een rolstoel, kinderen met ernstige lees-‐ of rekenproblemen, kinderen met gedragsproblemen. Deze kinderen moeten minder vaak naar het speciaal onderwijs worden doorverwezen en in hun eigen wijk naar school. Dat is goed voor zorgleerlingen, maar ook voor andere kinderen, die op die manier kennismaken met kinderen die net even anders zijn. De rugzakjes zijn verdwenen. In de regio Zuid-‐Kennemerland is er voor gekozen om de gelden, die het ministerie beschikbaar stelt voor passend onderwijs, voor een groot deel aan de scholen toe te kennen. Scholen ontvangen een zorgbudget per leerling. Dit geld mag de school naar eigen inzicht besteden. De Molenwiek heeft er voor gekozen om van dit geld Hennie Horeman, orthopedagoog, en Marije Verheul, Lonneke Oostdam en Gladys Doekharan, leerkrachtondersteuners, aan te trekken. Hennie geeft twintig uur leesbegeleiding aan kinderen met een vertraagde leesontwikkeling. Marije, Lonneke en Gladys zijn onderdeel van het systeem dat wij “handen in de klas” noemen. Vier dagen in de week zijn zij tijdens het zelfstandig werken ingeroosterd om, net als de leerkracht, tijdens het zelfstandig werken extra instructie te geven. Ook uit de gewone formatie (het aantal leerkrachturen op basis van het leerlingenaantal) kunnen leerkrachten voor het systeem van “handen in de klas” in worden gezet waardoor aan alle groepen, vier dagen per week en een uur per dag, een extra leerkracht kan worden toegevoegd. Dit schooljaar zijn leerkracht Inge en Agnes ook “handen in de klas”. Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

4

Wat doen die extra leerkrachten en de leerkrachtondersteuners? Zij realiseren met de leerkracht de extra instructie die in het groepsplan beschreven staat. Op basis van observaties en toetsen stellen alle leerkrachten een groepsplan voor hun groep op. In dat groepsplan staat welke extra instructie welk groepje kinderen nodig heeft. Extra instructie voor kinderen die rekenen (spelling, lezen) moeilijk vinden maar ook extra instructie voor uitdagend rekenwerk voor kinderen die dat aankunnen. Het groepsplan wordt uitgevoerd tijdens zelfstandig werken. Eén van de kenmerken van een Dalton school is dat de verwerking van de leerstof geclusterd wordt tot een dag-‐ of weektaak. Deze taak wordt tijdens het zelfstandig werken uitgevoerd. In die tijd werken de eigen-‐ en de extra leerkracht, ieder aan een instructietafel, met groepjes kinderen volgens het opgestelde groepsplan. De extra leerkracht of leerkrachtondersteuner maakt mogelijk dat er twee keer zoveel groepjes extra instructie krijgen waardoor er optimaal onderwijs op maat gegeven kan worden. De extra leerkrachten en leerkrachtondersteuners ìn de klas inzetten, is een bewuste keuze en verkiezen wij boven het systeem waarbij kinderen om de beurt uit de klas worden gehaald om in een aparte ruimte door een remedial teacher te worden bijgewerkt. Naast de leesbegeleiding door Hennie Horeman en het systeem “handen in de klas” biedt de Molenwiek ook de volgende faciliteiten om passend onderwijs, onderwijs op maat, te realiseren: • • • • • • • • •

De plusklas Motorische remedial teaching na schooltijd Samenwerking met de Dumontschool (SBO) op het gebied van observaties Inzet van externe psychologen voor het afnemen van toetsen Inzet van gedragsspecialist Ellen Pater Inzet van gezinscoach Crista den Braber Inzet van maatschappelijk werker Leendert van Nes Een gratis aanbod van diverse cursussen voor kinderen op het gebied van faalangst, weerbaarheid etc. Samenwerking met diverse kindertherapeuten: In overleg is behandeling van kinderen onder en na schooltijd mogelijk

In de bijlage leest u hier meer over. Wordt de Molenwiek bij de invoering overspoeld met kinderen uit het speciaal onderwijs? Nee. Kinderen die in het speciaal onderwijs zitten zullen daar gewoon blijven. De Molenwiek zal wel steeds beter in staat zijn om ook zorgleerlingen onderwijs op maat te bieden. Worden er dan geen kinderen meer naar het speciaal onderwijs verwezen? Verwijzen naar het speciaal basisonderwijs kan nog steeds. Omdat de Molenwiek steeds beter in staat is onderwijs op maat te bieden, neemt het aantal kinderen dat per jaar verwezen wordt wel sterk af. Passend onderwijs stelt hoge eisen aan leerkrachten. Leerkrachten moeten in staat zijn om op drie niveaus onderwijs te geven èn om zorgleerlingen te begeleiden. De laatste jaren is er middels cursussen, trainingen en studiedagen veel geïnvesteerd in de kennis en vaardigheden van onze leerkrachten. Met elkaar hebben wij een vorm van onderwijs ontwikkeld waarin onderwijs op maat goed te realiseren is. Ik ben dan ook bijzonder trots op ons professionele en hardwerkende team elke dag weer klaar staat om de kinderen van de Molenwiek uitdagend onderwijs op maat te bieden! Josée Warnaar, directeur Molenwiek Dalton Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

5

Bijlage: Hoe werkt passend onderwijs op de Molenwiek precies? Als u zich zorgen maakt Als u zich zorgen maakt over de ontwikkeling of het welbevinden van uw kind verwachten we dat u een afspraak met de leerkracht maakt om uw zorg te bespreken. De leerkracht zal goed naar u luisteren en met u de zorgen in kaart brengen. Wat kan de oorzaak zijn? Wat kunnen wij als school doen? En wat kan de bijdrage van de ouder zijn? Bij twijfel overlegt de leerkracht met de IBer en bespreekt de ingewonnen informatie daarna weer met u. Van ons kunt u verwachten dat wij uw kind goed kennen. De ontwikkeling van uw kind wordt vanaf groep 1 gevolgd. Via observaties, toetsen en uw informatie (uit de kennismakingsgesprekken) krijgen wij een beeld van uw kind en bepalen we welke aanpak passend is. Als uw kind zich niet zo ontwikkelt als wij verwachten nemen we contact met u op. Aan het eind van een schooljaar worden alle leerlingen met de volgende leerkracht besproken en maakt de leerkracht een groepsplan voor de volgende leerkracht op basis van zijn eigen ervaringen en toets-‐uitslagen. De IBers monitoren dit proces. Zo zorgen we voor een goede overdracht van de ene naar de andere leerkracht. Oudergesprekken Meestal zijn de standaard oudergesprekken voldoende om u te informeren over de ontwikkeling van uw kind. Jaarlijks wordt u uitgenodigd voor: •

• •

Een kennismakingsgesprek aan het begin van het schooljaar. Ouders maken vooraf een woordveld over hun kind: Zij schrijven de naam van hun kind in het midden van een A4 vel en schrijven daaromheen kenmerken van hun kind. Positieve eigenschappen, belemmerende eigenschappen, hobby’s, sport, vriendjes, bijzonderheden. Aan de hand van dit woordveld vertellen ouders over hun kind. Daarna vertelt de leerkracht hoe de start van het schooljaar is verlopen en wat de verwachtingen ten aanzien van de ontwikkeling van uw kind zijn gezien de overdracht van de vorige leerkracht. Een rapportgesprek in februari waar ook de resultaten van de Cito toetsen besproken worden Een rapportgesprek in juni waar ook de resultaten van de Cito toetsen besproken worden

Tijdens inloopavonden krijgt u een indruk van het werk van uw kind. Na schooltijd bent u altijd welkom om met uw kind even naar zijn of haar werkjes te kijken. Tijdens het kennismakingsgesprek kunt u aangeven of de standaardgesprekken u voldoende lijken of dat u graag tussendoor nog extra afspraken wilt maken met de leerkracht. Ook de leerkracht kan aangeven dat zij graag extra gesprekken met u wil plannen. Onderwijsprofiel Binnen ons samenwerkingsverband Zuid-‐Kennemerland behoort elke school een onderwijsprofiel te maken. In het onderwijsprofiel beschrijft de school op welke manier zij passend onderwijs realiseert. U vindt ons onderwijsprofiel op de website van Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

6

samenwerkingsverband Zuid-‐Kennemerland www.passendonderwijs-‐zk.nl. en op onze eigen website www.molenwiek-‐haarlem. Passend onderwijs in de klas via “handen in de klas” Het onderwijsaanbod voor groep 1-‐8 is op de Molenwiek zorgvuldig vormgegeven. De leerkrachten hebben met elkaar een rode lijn ontwikkeld voor de diverse vakken maar ook voor het pedagogisch-‐ en didactisch handelen en het klassenmanagement. In het onderwijsprofiel leest u hier meer over. Op basis van deze afspraken geeft elke leerkracht les. Voor alle vakken geldt: er wordt gestart met een instructie aan de hele klas. Dit betekent dat alle leerlingen aan hetzelfde leerstofonderdeel werken. Het betreffende leerstofonderdeel wordt echter op drie niveaus aangeboden: intensief, basis en plus. Het intensieve aanbod is voor kinderen die onvoldoende profiteren van de instructie van de leerkracht. Zij hebben extra instructie en begeleide inoefening nodig om de minimumdoelen van de leerstof te behalen. Kinderen die zich ontwikkelen zich zoals verwacht krijgen een basisaanbod. Kinderen die extra uitdaging nodig hebben krijgen het plusaanbod. Kinderen hoeven niet voor alle vakken in hetzelfde aanbod te zitten: Zij kunnen bijvoorbeeld voor rekenen in het plusaanbod zitten en voor lezen in het intensieve aanbod. Via de analyse van observaties, methode gebonden – en Cito toetsen wordt voor elk kind bepaald welk aanbod voor welk vak het effectiefst is. Op basis hiervan worden de kinderen ingedeeld in subgroepen die eenzelfde aanbod nodig hebben. Hierna maakt de leerkracht een groepsplan voor de vakken spelling, rekenen, technisch-‐ en begrijpend lezen waarin de extra instructie voor elke subgroep gepland wordt. Deze extra instructie vindt plaats tijdens zelfstandig werken. Als de kinderen zelfstandig aan hun taak werken, geeft de leerkracht extra instructie aan de subgroepen volgens het groepsplan. Het geven van extra instructie wordt regelmatig onderbroken voor een servicerondje. Tijdens het servicerondje kunnen de kinderen die een vraag hebben even geholpen worden. Tijdens het zelfstandig werken komt er vier keer per week een extra leerkracht of onderwijsassistent in de klas. Aan een tweede instructietafel geeft ook zij extra instructie volgens het groepsplan. Door dit systeem van “handen in de klas” worden de mogelijkheden voor onderwijs op maat sterk vergroot. Intern begeleiders (“IBers”) Een intern begeleider heeft tot taak leerkrachten te begeleiden bij het realiseren van onderwijs op maat. Daarnaast coördineert een IBer de zorg rond kinderen en/of gezinnen met een specifieke problematiek. Leerkrachten en IBers overleggen regelmatig over de gang van zaken in de groep. Naast overleg over de aanpak van onderwijs op maat voor de hele groep, wordt gesproken over specifieke zaken zoals leer-‐ en gedragsproblemen, gezinsproblematiek etc. Uit dit overleg komt een plan van aanpak voort dat in de klas wordt uitgevoerd. Dit plan van aanpak heet “groepsplan”. Naar aanleiding van dit overleg vinden ook oudergesprekken plaats waarbij de IBer aanwezig kan zijn. De IBer regelt, na toestemming van ouders, aanvragen voor onderzoek, inzet van de gezinscoach etc. Naast de begeleiding van leerkrachten en zorgleerlingen spelen de IBers ook een rol in de onderwijskundige ontwikkeling van de Molenwiek. Onze IBers zijn: Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

7

• • • •

Groep 1-‐2: Yvonne van de Scheur Groep 3-‐4: Roswitha Gerrits Groep 5-‐6: Mandy Mulder Groep 7-‐8: Heleen Verspoor

Ouders kunnen een afspraak maken met de IBer van hun leerjaar. Licht van te voren wel even de leerkracht in. Methode gebonden toetsen en Cito toetsen De “methode gebonden toetsen “ en “Cito-‐toetsen” zijn al enkele keren genoemd. Wat zijn dit? Methode gebonden toetsen: De leerstof voor een jaar voor een bepaald vak is verdeeld in blokken. Na elk blok vindt een “methode-‐gebonden toets” plaats. Uit de resultaten kan de leerkracht opmaken of de net aangeboden stof begrepen is. Cito toetsen: Eens per half jaar kan met een Cito toets bepaald worden of alle leerstof van de voorgaande jaren nog paraat is. De Cito M toetsen worden in januari afgenomen, de Cito E toetsen in mei. Er wordt regelmatig een verschil geconstateerd in de resultaten van de methode gebonden toetsen en de Cito toetsen. De eersten worden vaak beter gemaakt. Wat is hiervan de oorzaak? Tijdens het verwerken van de leerstof van een bepaald blok worden de leerlingen intensief begeleid. Als de methode gebonden toets wordt afgenomen zit deze leerstof nog vers in het geheugen. De resultaten zijn meestal minstens voldoende. De vragen van een Cito toets gaan over leerstof die al langere tijd geleden is aangeboden. Die zit niet meer vers in het geheugen. Reden waarom de resultaten van een Cito toets kunnen tegenvallen. Leerlingvolgsysteem, leerstofniveaus en onderzoek De ontwikkeling van een kind wordt vastgelegd in het leerlingvolgsysteem. Voor het volgen van de ontwikkeling van een kind worden, naast observaties in de klas, de resultaten van methode gebonden toetsen en de Citotoetsen in de groepsoverzichten van het leerlingvolgsysteem opgenomen. Leerkracht en IBer analyseren deze gegevens en stellen op basis daarvan vast of het kind voor een bepaald vak het intensieve-‐, basis-‐ of plusaanbod gaat volgen. Als er voor een kind intensieve maatregelen zijn genomen die geen of onvoldoende effect hebben, wordt in overleg met de ouders bekeken of er extra onderzoek of een extra observatie door externen nodig is. Observaties en onderzoek kunnen plaats vinden via: •

De Dumontschool. Dit is een school voor speciaal basisonderwijs (SBO) waarmee wij veel samenwerken. Scholen voor SBO hebben een ruime expertise op het gebied van leer-‐ en gedragsproblemen. Daarom begeleiden zij gewone basisscholen. Bij de Dumontschool kan een observatie aangevraagd worden. De orthopedagoog of gedragsspecialist komt dan (na toestemming van de ouders!) in de klas kijken. Na de observatie vindt een gesprek plaats met de ouders en de leerkracht. Op basis van deze observatie krijgen de ouders en de leerkracht adviezen voor de aanpak van de betrokken leerling.


8

•

Via de psychologengroep “nul tot 23” kan ook de aanleg van een kind getest worden. Dit noemen we een niveaubepaling of IQ onderzoek. Dit onderzoek wordt (na toestemming van de ouders!) uitgevoerd door een orthopedagoog of psycholoog en vindt plaats op de Molenwiek. De orthopedagoog of psycholoog bespreekt het onderzoeksverslag met de ouders, leerkracht en IBer en geeft n.a.v. de resultaten van het onderzoek adviezen aan leerkracht en ouders.

De gezinscoach Via het CJG (Centrum jeugd en gezin) heeft elke school van het samenwerkingsverband een gezinscoach toegewezen gekregen. De gezinscoach met wie wij samenwerken is Crista den Braber. Mocht ze overbezet zijn, dan adviseert zij één van de andere gezinscoaches van het CJG. Crista helpt ouders met opvoedingsvragen. Dat kunnen eenvoudige tot ingewikkelde opvoedingsvragen zijn. Crista heeft al veel gezinnen van de Molenwiek terzijde gestaan waardoor problematiek in een vroeg stadium verholpen werd. Veel ouders hebben haar hulp als toegewijd, professioneel en prettig ervaren. Crista graaft niet in het verleden maar pakt de huidige problemen in het gezin samen met de ouders aan. Ouders kunnen zelf, via de leerkracht of IBer, om begeleiding van de gezinscoach vragen. Leerkrachten kunnen de gezinscoach ook adviseren aan ouders. Het eerste gesprek met de gezinscoach vindt vaak op school plaats met de betrokken IBer en de leerkracht. Ouders kunnen het eerste gesprek ook thuis aanvragen, zonder verdere inmenging van school. De CJG coach houdt tijdens haar traject in het gezin contact met school indien ouders dit willen. Fysiotherapie, motorische remedial teaching (MRT), logopedie. Fysiotherapie -‐ Een goede motoriek is een belangrijke basis voor de ontwikkeling van een kind. Een achterblijvende grove-‐ of fijne motoriek kan oorzaak zijn van leerproblemen of een ongewenst effect hebben op het zelfvertrouwen van een kind. Indien nodig kan de leerkracht, na overleg met de IBer, ouders adviseren om hun kind op te geven voor fysiotherapie. Voor fysiotherapie werken wij samen met fysio Santwee, een in kinderfysiotherapie gespecialiseerde praktijk die dicht naast de school ligt. De fysiotherapeuten van Santwee adviseren de leerkrachten van de in behandeling zijnde kinderen over wat zij op school kunnen bijdragen aan een voorspoedige motorische ontwikkeling van deze kinderen. Ouders kunnen uiteraard ook voor een andere fysiotherapie praktijk kiezen. MRT: Marieke van Huit, gymleerkracht, heeft zich gespecialiseerd in motorische remedial teaching. MRT vindt altijd plaats met een groepje kinderen en wordt na schooltijd gegeven. Marieke benadert via de leerkracht ouders van kinderen die een opvallende motoriek in de gymzaal laten zien. Voor het volgen van MRT is geen verwijsbrief nodig, het is een gratis service van de Molenwiek. Logopedie -‐ Een goede uitspraak en een goede taalontwikkeling is al even belangrijk als een goed ontwikkelde motoriek. Vandaar dat een leerkracht ouders kan adviseren logopedie te gaan volgen met hun kind. Voor logopedie werken wij samen met de logopedie-‐praktijk die gevestigd is in het medisch centrum aan de Frieslandlaan. Ouders kunnen uiteraard ook voor een andere logopedie praktijk kiezen. VVE – Voor-‐ en vroegschoolse educatie


9

Voorleesexpres -‐ Voor de taalontwikkeling is voorlezen van groot belang. Via voorlezen ontwikkelt een kind een goede woordenschat en leert het veel over allerhande onderwerpen. In gezinnen waar ouders de Nederlandse taal nog niet goed spreken kan de voorleesexpres komen voorlezen. U kunt zich hiervoor bij Yvonne van de Scheur (IBer groep 1-‐2) aanmelden. Het Opstapproject – Voor ouders die zelf het Nederlands nog niet optimaal beheersen, is er de mogelijkheid deel te nemen aan het Opstap programma. Via dit programma krijgt u materialen waarmee u thuis met uw kind kunt oefenen om het nog beter op groep 3 voor te bereiden. U wordt deskundig begeleid bij de uitvoering van het programma en u overlegt regelmatig met andere ouders die het Opstap programma ook doen. Als u interesse heeft in dit Opstap programma kunt u zich opgeven bij Yvonne van de Scheur, IBer groepen 1-‐2. Dyslexie onderzoek-‐ en behandeling Kinderen met een vertraagde leesontwikkeling krijgen vanaf groep 3 een intensieve aanpak. In een leesdossier wordt hun lees-‐ en spelontwikkeling vastgelegd. In overleg met de IBer kunnen kinderen naast het intensieve programma in de klas ook nog extra ondersteuning krijgen van Hennie Horeman onze leesspecialist. Deze ondersteuning vindt meestal plaats in een klein groepje dat drie tot vier keer per week met Hennie leest. Sommige kinderen komen op basis van hun toets uitslagen in aanmerking voor vergoede diagnostiek naar eventuele dyslexie. Mocht een kind naar aanleiding van dit onderzoek inderdaad dyslectisch blijken, dan kan het een vergoede behandeling krijgen via een dyslexie instituut. Al deze maatregelen zijn beschreven in het dyslexieprotocol dat u kunt vinden op onze website. Naschoolse trainingen voor kinderen Het samenwerkingsverband Zuid-‐Kennemerland biedt gratis trainingen aan voor kinderen op het gebied van faalangstreductie, weerbaarheid, sociale vaardigheden en mindfulness. Mocht u belangstelling hebben voor een bepaalde training: Meld dit bij de leerkracht van uw kind.


10

Hoofdstuk 2 – Taak IBers schooljaar 2015-‐2016 Werkterrein: • • •

• • • • •

De IBer coördineert de leerlingenzorg en is verantwoordelijk voor de trajecten rondom kinderen met een grote onderwijsbehoefte. De IBer organiseert de Cito toetsafname en zorgt voor de cijfermatige verwerking er van in groepsoverzichten en trend analyses. De IBer begeleidt de leerkrachten bij het samenstellen van een groepsoverzicht met specifieke onderwijsbehoeften, groepsplannen voor rekenen, spelling, technisch-‐ en begrijpend lezen en het organisatieplan. De IBer organiseert opbrengstgerichte teamvergaderingen over de Cito opbrengsten. De IBer begeleidt de leerkrachten bij het realiseren van een optimaal onderwijsaanbod. De IBer begeleidt het team bij het ontwikkelen van continue leerlijnen voor rekenen, spelling, technisch-‐ en begrijpend lezen van groep 1-‐8. De IBer verzorgt professionalisering via studiedagen. De IBer begeleidt leerkrachten bij het uitvoeren van de Daltonwerkwijze zoals die met het team is ontwikkeld.

Overlegmomenten • • •

Elk klein team heeft een eigen IBer. De IBer is aanwezig tijdens het overleg in de kleine teams en tijdens het paralleloverleg. De IB gesprekken zijn in de jaarkalender gepland (zie ondersteuningsplan H3).

Coaching leerkrachten • •

De IBer maakt regelmatig rondjes langs de leerkrachten, heeft een luisterend oor en geeft advies. Indien er sprake is van een coachingstraject van leerkrachten op het gebied van didactische-‐ of pedagogische vaardigheden, dan is de IBer betrokken bij het opstellen, uitvoeren en evalueren daarvan.

Professionalisering-‐ innovatie • •

De IBer schoolt zich bij via de bijeenkomsten van WSNS, de daltonvereniging, literatuur, cursussen, ………. De IBer verzorgt informatie overdracht aan het team.

Leerlingenzorg: • •

De IBer organiseert de overdracht aan het eind van het schooljaar. De IBer organiseert aan het begin van het schooljaar een gesprek met de leerkracht over de nieuwe groep leerlingen.


11

• •

• • • • •

De IBer komt regelmatig in de klas om kinderen te observeren of met groepjes uit het groepsplan te werken. De IBer ondersteunt de leerkracht in het maken van een kindplan voor kinderen met een specifieke onderwijsbehoefte (zowel intensief als plus) en zorgt dat de evaluatie en bijstelling van dit plan regelmatig plaatsvindt. De IBer neemt het initiatief. De IBer neemt het initiatief tot “knopen doorhakken”, geeft de grens aan van wat van de Molenwiek verwacht mag worden op het gebied van passend onderwijs. De IBer overlegt met de leerkracht over inzet van externe specialisten indien nodig en coördineert aanvraag en verloop van trajecten met een externe specialist. De IBer houdt van kinderen met een vertraagde lees-‐ of rekenontwikkeling een lees-‐ of rekendossier bij. De IBer verzorgt de informatie uit het LOVS voorafgaand aan diagnostisch onderzoek door externen. De IBer verzorgt de aanvraag voor de diverse soorten onderzoek die door externen uitgeveord worden.

Cito afname • •

De IBer levert de toetsen aan. De IBer houdt, in overleg met de leerkracht, per groep bij wat de uitzonderingen zijn qua Cito afname en zorgt voor de juiste toetsen.

Oudergesprekken: •

Gesprekken over kinderen met een grote onderwijsbehoefte worden met de IBer voorbereid. De leerkracht voert deze gesprekken met de IBer samen indien gewenst.

Overdracht: • • •

De IBer van groep 1-‐2 onderhoudt het contact met de peuterspeelzaal betreffende overdracht van peutergegevens, de continuïteit in het aanbod en het LOVS. De IBer van groep 7-‐8 coördineert de overdracht naar het VO (o.a. MDO). Bij tussentijdse instroom of verhuizing voert de IBer de afspraken “Wisseling Bao-‐Bao” uit (zie Ondersteuningsplan bijlage B20).

HIK – handen in de klas: klassenmaatjes • • • • • •

De IBer verdeelt de HIK tijd per team. Het team verdeelt de HIK tijd over de verschillende groepen. De leerkrachten instrueren de klassenmaatjes, evalueren en passen aan. Voor de Cito periode maakt het team een aangepaste planning voor het klassenmaatje i.v.m. speciale afname Cito toetsen, afname individuele leestoetsen etc. Het klassenmaatje vervangt de leerkracht tijdens IB gesprekken. Bij uitzondering kan het klassenmaatje ingezet worden voor projecten, excursies etc.


12

Hoofdstuk 3 – Inhoud IB gesprekken gedurende een schooljaar Inhoud IB gesprekken schooljaar 2015-‐2016 IB gesprekken vinden zoveel mogelijk onder schooltijd plaats. De leerkrachten worden vervangen door de leerkrachtondersteuners. Data Laatste vakantie week 14/9

28/9

9/11

8/2

22/2

Inhoud • Alle info van de nieuwe leerlingen binnen? • Mappen op orde? • Cito LOVS gelezen, zijn er nog vragen? • Actiepunten n.a.v overdrachtsgesprek juni uitgevoerd? • Verdeellijst bij Ingrid? Klassenbezoek IBers: • Groepsplannen • Klassenmanagement • Regels/daltonvaardigheden • Bijzonder gedrag IB gesprek met individuele leerkrachten: • Evaluatie overdracht • Evaluatie kennismakingsgesprekken -‐ bespreken groep • Groepsplannen bijstellen? • Aanpassen overzicht specifieke onderwijsbehoeften? • HIK-‐Ralfi-‐plusklas* • Samenwerking met duo • Parallel overleg • Groep 8: Voorbereiden MDO met het VO IB gesprek over tussentijdse gesprekken met ouders • Groepsplannen bijstellen op basis van methodegebonden toetsen? • Schaduwrapport per leerling • Zorgleerlingen, plan van aanpak bijstellen? Verder onderzoek? • Welke ouders uitnodigen • Interventies aanbod leerstof nodig? • HIK-‐Ralfi-‐plusklas • Groep 8: Voorbereiden voorlopig advies VO* IB gesprek met individuele leerkrachten • Evaluatie groepsplannen eerste halfjaar • Bespreken Cito resultaten • Bespreken concept groepsplannen tweede half jaar • Bespreken aangevulde overzicht specifieke onderwijsbehoeften • Zorgleerlingen, plan van aanpak bijstellen? Verder onderzoek? • Hoeveel HIK tijd is er nodig? • Voorbereiden oudergesprekken (doublure) • Groep 8: Voorbereiden adviesgesprekken VO IB gesprek met parallelcollega’s van elk leerjaar • Bespreken definitieve groepsplannen, groepsplannen starten in Citoweek 7 • Welke interventies worden gedaan op basis van de Cito uitslagen? • Welke hulp bij nodig?


13

14/3

IB gesprek met individuele leerkrachten • Evaluatie oudergesprekken • Acties voor komende periode • Groep 6: Bespreken NSCCT* 13/6 IB gesprek met individuele leerkrachten • Evaluatie groepsplannen tweede halfjaar • Bespreken Cito resultaten • Bespreken concept groepsplannen start volgend schooljaar • Bespreken aangevulde overzicht specifieke onderwijsbehoeften • Zorgleerlingen, plan van aanpak bijstellen? Verder onderzoek? • Hoeveel HIK tijd is er nodig? • Voorbereiden oudergesprekken 27/6 en 3/7 Overdrachtsgesprekken met huidige en ontvangende leerkracht en de betrokken IBers. Deze gesprekken worden na schooltijd gevoerd. • Bespreken overzicht specifieke onderwijsbehoeften • Zorgleerlingen, achtergrond en aanpak • Bespreken groepsplannen • HIK-‐Ralfi-‐Plusklas • Bespreken pedagogische aanpak groep • Bespreken daltonvaardigheden/klassenmanagement * HIK-‐Ralfi-‐plusklas: HIK: Afkorting voor “handen in de klas”. Wat is “Handen in de klas”? Via de analyse van observaties, methode gebonden – en Cito toetsen wordt voor elk kind bepaald welk aanbod voor welk vak het effectiefst is. Op basis hiervan worden de kinderen ingedeeld in subgroepen die eenzelfde aanbod nodig hebben. Hierna maakt de leerkracht een groepsplan voor de vakken spelling, rekenen, technisch-‐ en begrijpend lezen waarin de extra instructie voor elke subgroep gepland wordt. Deze extra instructie vindt plaats tijdens zelfstandig werken. Als de kinderen zelfstandig aan hun taak werken, geeft de leerkracht extra instructie aan de subgroepen volgens het groepsplan. Het geven van extra instructie wordt regelmatig onderbroken voor een servicerondje. Tijdens het servicerondje kunnen de kinderen die een vraag hebben even geholpen worden. Tijdens het zelfstandig werken komt er vier keer per week een extra leerkracht of onderwijsassistent in de klas. Aan een tweede instructietafel geeft ook zij extra instructie volgens het groepsplan. Door dit systeem van “handen in de klas” worden de mogelijkheden voor onderwijs op maat sterk vergroot. Voor “handen in de klas” wordt na elk half jaar een nieuw rooster gemaakt op basis van de onderwijsbehoefte van de diverse groepen. Tijdens IB gesprekken overlegt de IBer met de leerkracht of de beschikbare HIK-‐tijd voldoet. Ralfi: Kinderen die een vertraagde lees-‐ en spellingontwikkeling doormaken, worden in de klas intensief begeleid. Van deze kinderen wordt ook een leesdossier bijgehouden waarin de resultaten van lees-‐ en spellingtoetsen zijn opgenomen evenals de extra lees-‐ en spelling hulp die geboden wordt en de effecten daarvan. Op basis van de gegevens uit het leesdossier kan een kind in aanmerking komen voor leesbegeleiding door Hennie Horeman. Hennie is orthopedagoog en gespecialiseerd in de hulp aan kinderen met een vertraagde lees-‐ en spellingontwikkeling. Deze hulp vindt buiten de klas plaats in groepjes van 2-‐4 leerlingen. Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

14

Plusklas: Kinderen die zeer goed scoren op de Cito toetsen en in de klas blijk geven van creativiteit en een hoge mate van zelfstandigheid, komen in aanmerking voor de plusklas. In de plusklas krijgen zij een extra aanbod passend bij de kenmerken van kinderen met een hoog IQ. NSCCT: In groep 6 wordt een klassikale intelligentietest afgenomen, de NSCCT (Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Test). Waarom wordt deze test afgenomen? De meeste leerlingen presteren op school overeenkomstig hun leermogelijkheden. Sommige leerlingen laten op school minder zien dan wat ze in werkelijkheid kunnen: ze presteren onder hun niveau, terwijl andere kinderen bijvoorbeeld door een goede motivatie of werkhouding juist boven hun niveau presteren. De NSCCT helpt om diverse groepen leerlingen op te sporen. De school kan vervolgens op basis van de resultaten uit het NSCCT onderzoek het onderwijs nog beter afstemmen op het ontwikkelingsniveau van de leerlingen. De kans op leersucces van leerlingen wordt zo vergroot. Schoolafspraken over de advisering voor het VO – zie bijlage 14.


15

Hoofdstuk 4 – Leerlingvolgsysteem 4.1 Het volgen van de ontwikkeling van kinderen Vanaf de start in groep 1 wordt de ontwikkeling van kinderen gevolgd. De ontwikkeling op het gebied van: • • • • •

Sociale vaardigheden Daltonvaardigheden (zelfstandigheid, verantwoordelijkheid, samenwerken, taakgerichtheid, reflectie) Cognitieve vaardigheden (spelling, taal, rekenen, lezen, wereldoriëntatie) Creatieve vaardigheden Sportieve vaardigheden

De ontwikkeling van kinderen wordt gevolgd door observaties en toetsen en vastgelegd in het leerlingvolgsysteem dat uit de volgende onderdelen bestaat: •

• • • • •

Het individuele deel waarin een samenvatting van oudergesprekken wordt bijgehouden evenals bijzonderheden over achtergrond, gezondheid, extra onderzoek en begeleiding door externen. Groepsoverzichten van de methode gebonden toetsen Groepsoverzichten van de Cito toetsen Groepsplannen Overzichten met specifieke onderwijsbehoeften per groep Organisatieplannen

4.2 Methode gebonden toetsen en Citotoetsen Methode gebonden toetsen Bij de spelling-‐, taal-‐, reken-‐, WO-‐ en leesmethodes (technisch lezen en begrijpen lezen) horen methode gebonden toetsen. Methode gebonden toetsen worden om de drie tot vier weken afgenomen aan het eind van een leerstofblok. Aan de hand van de resultaten van deze toetsen kan een leerkracht bepalen of de aangeboden stof van het laatste leerstofblok door de kinderen wordt beheerst. Kinderen krijgen veel begeleiding bij het verwerken van de leerstof van een blok: Ze worden intensief betrokken bij het behalen van hun leerstofdoelen, er wordt gebruik gemaakt van preteaching, extra instructie in kleine groepjes en begeleide inoefening. Ook worden er tijdens een blok tussentoetsen afgenomen waarvan de resultaten met de kinderen besproken worden, waarna extra hulp kan worden ingezet gericht op het alsnog behalen van de doelen. Deze maatregelen leiden er toe dat de methode gebonden toetsen veelal voldoende tot goed gemaakt worden. De planning van de methode gebonden toetsen kan per leerjaar verschillen omdat de planning afhankelijk is van de methodes voor dat leerjaar. Cito toetsen Cito toetsen zijn halfjaarlijkse toetsen met een ander doel dan de methode gebonden toetsen. Cito toetsen zijn landelijke toetsen en niet verbonden met een bepaalde leermethode. Met een Cito toets wordt bepaald wat een kind heeft onthouden van alle aangeboden leerstof en hoe het die kan


16

toepassen bij diverse soorten vraagstukken. De planning van Cito toetsen is voor alle leerjaren hetzelfde. Verschil in resultaten tussen methode gebonden toetsen en Cito toetsen Het komt vaak voor dat kinderen beter scoren op de methode gebonden toetsen dan op de Cito toetsen. Een verklaring ligt voor de hand: Methode gebonden toetsen toetsen een klein deel van de leerstof dat net intensief is geoefend. Cito toetsen toetsen de leerstof over een veel langere periode evenals de toepassing van deze leerstof in complexere situaties. Onderwijs op maat Op basis van observaties, resultaten van methode gebonden toetsen en Cito toetsen worden groepsplannen, een overzicht specifieke onderwijsbehoeften en een organisatieplan samengesteld. Op basis van deze documenten realiseren de leerkrachten onderwijs op maat. Meer hierover leest u in hoofdstuk 6.


17

Hoofdstuk 5 -‐ Organisatie en planning Cito afname M/E toetsen Planning Cito toetsen • •

De data van de Citoweken staan in de jaarplanning voor leerkrachten en de ouderkalender Zie voor “welke Cito toetsen er worden afgenomen” de toetskalender (B1)

Rol Hennie (leesspecialist) tijdens de Cito-‐weken • • • • • •

Werkt in de Cito periode met een aangepast rooster (in overleg met de leerkrachten). Neemt de DMT en AVI af van haar groepjes en van de kinderen in groep 8 die AVI plus nog niet gehaald hebben. Bereid de Cito BL voor met de dyslecten van haar eigen leesgroepjes (en ook de dyslecten die niet in haar groepjes zitten) door de tekst van de toets met de kinderen door te lezen. Hennie neemt de Cito BL zelf af bij de kinderen uit groep 3 en 4. Als er teveel Cito BL voorbereid moeten worden bij de kinderen van groep 5-‐8, vraagt Hennie assistentie van Roos en Marije. De kinderen van groep 5-‐8 maken de Cito BL zoals bedoeld in de eigen klas na de voorbereiding door Hennie (Roos-‐Marije).

Rol Marije, Gladys en Lonneke (leerkrachtondersteuners) tijdens de Cito-‐weken • •

Werken met aangepast rooster in overleg met de leerkrachten en Roos. Nemen DMT en AVI af evenals andere speciale toetsen.

Week 1 – Voorbereiding Cito’s • • • •

• •

Alle leerkrachten krijgen een Cito planning van de IBers. De IBer overlegt met elk leerjaar over deze planning en de uitzonderingen. Leerkrachten houden bij de planning rekening met het feit dat de dyslecten eerst door Hennie voorbereid moeten worden. Van de vorige leerkracht is er een lijstje Cito uitzonderingen bekend. Dit lijstje is bij de overdracht doorgenomen. Leerkrachten bekijken die aandachtspunten en nemen actie, zij raadplegen bij twijfel de IBer. Groep 3-‐4: nemen de Cito’s af aan de helft van de groep Groep 5-‐8: nemen de Cito’s af aan de hele groep met assistentie van de leerkrachtondersteuner.

Week 2 en 3 – Afname Cito’s • •

Cito rekenen wordt volgens de Cito handleiding afgenomen, in groep 3-‐8 mag kladpapier gebruikt worden. Cito technisch lezen (DMT en AVI) worden volgens de Cito handleiding afgenomen. Hennie neemt de DMT/AVI af bij haar leeskinderen.


18

• •

• •

Cito spelling wordt volgens de Cito handleiding afgenomen. Cito begrijpend lezen wordt volgens de Cito handleiding afgenomen. De dyslecten worden door Hennie voorbereid. De kinderen van groep 3-‐4 maken de Cito BL met Hennie samen. De kinderen van groep 5-‐8 worden door Hennie voorbereid maar maken de toets zoals bedoeld in/met de eigen klas. Zie voor afname Cito begrijpend lezen bij dyslectische leerlingen in groep 6-‐7-‐8 * Leerkrachten kijken de toetsen meteen zelf na en voeren ze zelf in (leerkrachten mogen dit ook door Ingrid, administratie) laten doen. De IBers checken de resultaten zodra ze ingevoerd zijn en overleggen met de leerkrachten over eventuele herkansingen.

Week 4 – Inhaal zieken, herkansingen afronden, aan de slag met groepsplannen • • •

Herkansingen: in overleg met de IBer Laatste inhaal zieken Aan het eind van week 4 heeft elke leerkracht alle groepsoverzichten van de afgenomen Cito toetsen compleet.

Week 5 – Analyse Cito door leerkrachten, start groepsplannen • •

Ter voorbereiding van de IB gesprekken in week 6 analyseren leerkracht en IBer ieder de Cito resultaten. De leerkracht start met de groepsplannen en het schema specifieke onderwijsbehoeften en mailt dat op donderdag naar de IBer.

Week 6 – IB gesprekken met elke leerkracht apart •

• •

IB overleg met elke leerkracht apart over: -‐ De concept groepsplannen -‐ Het overzicht specifieke onderwijsbehoeften -‐ De benodigde HIK tijd -‐ Voorbereiding oudergesprekken (week 8) Start schrijven rapporten IBers stellen concept HIK-‐ en Ralfi rooster op

Week 7 – Overlegdag op maandag • • • •

Groepsplannen afronden, interventies per leerjaar of per groep duidelijk aangeven Overzicht specifieke onderwijsbehoeften afronden Organisatieplan maken Concept rooster HIK-‐ en Ralfi rooster bespreken en definitief maken


19

Week 8 – na de M-‐toetsen: IB gesprekken met de duo’s van één leerjaar en oudergesprekken • • •

Start nieuwe organisatieplan en HIK-‐ en Ralfi rooster IB gesprekken met beide leerkrachten van een leerjaar. Welke interventies gaat het leerjaar doen gezien de resultaten? Noteer in het LOVS de essentie van de oudergesprekken.

Week 8 – na de E-‐toetsen: IB overdrachtsgesprekken met huidige en ontvangende leerkracht en bij de overgang 2-‐3, 4-‐5, 6-‐7 ook beide IBers •

•

Tijdens deze overdrachtsgesprekken wordt besproken: -‐ De groepsplannen voor de start van het schooljaar -‐ Het overzicht specifieke onderwijsbehoeften en de achtergrondgegevens van de leerlingen die in dit overzicht staan -‐ De HIK tijd die nodig zal zijn in het nieuwe schooljaar Noteer in het LOVS de essentie van de oudergesprekken.

*

Richtlijn voor toets afname bij dyslectische leerlingen groep 6-‐7-‐8 i.v.m. VO-‐advies. Regio Zuid-‐ Kennemerland, ingaande mei 2015. De richtlijn per mei 2015: Kies die ondersteuning voor dyslectische leerlingen bij de toets Begrijpend Lezen die in de dagelijkse praktijk ook wordt gebruikt. Dit moet echter wel altijd worden vastgelegd en gecommuniceerd met het VO zodat bij aanmelding de uitkomsten geïnterpreteerd kunnen worden.

Hieronder volgt een toelichting op de richtlijn: Tot op heden gold dat de teksten voor de begrijpend lezentoets niet voorgelezen werden bij dyslectische leerlingen, wel mochten algemene aanpassingen gehanteerd worden (extra afnametijd, toets in meerdere delen afnemen, vergroten van de teksten van A4 naar A3). Tevens gold de afspraak dat dyslectische leerlingen altijd bespreekleerlingen zijn bij de aanmelding VO. De gehanteerde richtlijn, vanaf mei 2015, is opgesteld omdat de procedure voor de toelating naar het VO is gewijzigd. Het advies van de leerkracht (school) is leidend en de LVS-‐toetsen dienen ter onderbouwing van dit advies. Tevens bleek dat een papieren afname van de begrijpend lezentoets voor ernstig dyslectische leerlingen zeer frustrerend is. Om welke toetsen gaat dit? Rekenen-‐wiskunde E6, M7, E7, M8 (of B8) Begrijpend lezen M6, M7, M8 (of B8) We hanteren de richtlijn van de Stichting Dyslexie Nederland. Kies die ondersteuning voor dyslectische leerlingen bij de toets Begrijpend Lezen die in de dagelijkse praktijk ook wordt gebruikt. Dit moet echter wel altijd worden vastgelegd en gecommuniceerd met het VO zodat bij aanmelding de uitkomsten geïnterpreteerd kunnen worden. Waarom kiezen we voor deze richtlijn? Voor veel dyslectische leerlingen zijn de aanpassingen zoals Cito deze adviseert voldoende. Voor begrijpend lezen zijn dit: -‐ Extra afnametijd -‐ Toets in meerdere delen afnemen (bijvoorbeeld in drie of vier keer, in plaats van twee keer) -‐ Vergroten van de teksten van A4 naar A3 Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

20

Bij de toets Rekenen-‐Wiskunde is het naast de algemene aanpassingen ook mogelijk om de teksten voor te lezen aan leerlingen met dyslexie, zoals dit standaard gebeurt bij de toetsen voor groep 3 en 4. Het heeft de voorkeur om bij deze leerlingen de toetsen digitaal af te nemen om te voorkomen dat door het stemgebruik de leerlingen onbewust hints worden gegeven.Er zijn ook dyslectische leerlingen waarvoor dit niet genoeg is. In uitzonderlijke gevallen kan het zinnig of zelfs noodzakelijk zijn om een toets onder aangepaste condities af te nemen. Heel specifiek hebben we het dan over leerlingen met ernstige dyslexie, die in het onderwijs ook al gebruik maken van voorleessoftware of andere aanpassingen en die onvoldoende in staat zijn een tekst zelfstandig technisch te doorgronden. Voor hen is het zinvol de tekst voorgelezen te krijgen. Bij de Eindtoets is voor leerlingen met dyslexie overigens toegestaan een gesproken versie van de opgavenboekjes op cd of daisy-‐cd te gebruiken. Bij leerlingen met ernstige dyslexie kan de technische leesvaardigheid zo zwak zijn, dat dit de score op een toets voor begrijpend lezen volledig bepaalt. Deze score is daarmee niet meer informatief, de toets meet in dat geval ook niet wat hij moet meten nl. het concept ‘begrijpend lezen van tekst’. Bij sommige leerlingen is de technische leesvaardigheid zo zwak dat zij helemaal niet aan tekstlezen toekomen. Afname van de toets voor begrijpend lezen wordt daarmee onmogelijk of zeer belastend voor de leerling. Als uit de dagelijkse lespraktijk blijkt dat de dyslectische leerling wel tot ‘tekstbegrip’ (informatie afleiden uit geschreven teksten) komt met inzet van compenserende hulpmiddelen, kan het zinnig zijn om zicht te krijgen op de mate van tekstbegrip en de ontwikkeling daarvan. Bij ernstig dyslectische leerlingen ligt het immers voor de hand dat in het voortgezet onderwijs veel van de informatie uit geschreven bronnen met inzet van hulpmiddelen verworven zal moeten worden. Om zicht te krijgen op deze mate van tekstbegrip is het nuttig om de toets voor begrijpend lezen in voorgelezen vorm of met auditieve of andere ondersteuning af te nemen. Hierbij wordt dus aanbevolen om die ondersteuning te kiezen die in de dagelijkse lespraktijk ook al wordt gebruikt. Dit moet echter wel altijd worden vastgelegd en gecommuniceerd met het VO zodat bij aanmelding de uitkomsten geïnterpreteerd kunnen worden. Voorwaarden voor rapportage van de aangepaste toets afname • De aangepaste afnameconditie wordt concreet omschreven en met onderbouwing vastgelegd. • De aangepaste afnameconditie wordt gecommuniceerd met de VO-‐school bij aanmelding van de desbetreffende leerling. Gedeelde verantwoordelijkheid Alle betrokkenen, PO-‐scholen, VO-‐scholen en ouders, hebben een taak in het voorkomen van overmatig of onjuist gebruik van aanpassingen. De mogelijkheid is slechts bedoeld voor die leerlingen bij wie sprake is van ernstige dyslexie en van wie aannemelijk gemaakt kan worden dat zij niet goed op de gangbare wijze getoetst kunnen worden. Scholen dienen hier zelf verantwoord mee om te gaan. Bron: www.masterplandyslexie.nl


21

Hoofdstuk 6 – Onderwijs op maat: Groepsplannen, overzicht specifieke onderwijsbehoeften, organisatieplan 6.1 Onderwijs op maat Het onderwijsaanbod voor groep 1-‐8 is op de Molenwiek zorgvuldig vormgegeven. De leerkrachten hebben met elkaar een rode lijn ontwikkeld voor de diverse vakken maar ook voor het pedagogisch-‐ en didactisch handelen en het klassenmanagement. Dit staat beschreven in het onderwijsprofiel (link naar WSNS en website) Op basis van deze afspraken geeft elke leerkracht les. Voor alle vakken geldt: er wordt gestart met een instructie aan de hele klas. Dit betekent dat alle leerlingen aan hetzelfde leerstofonderdeel werken. Het betreffende leerstofonderdeel wordt echter op drie niveaus aangeboden: intensief, basis en plus. Het intensieve aanbod is voor kinderen die onvoldoende profiteren van de instructie van de leerkracht. Zij hebben extra instructie en begeleide inoefening nodig om de minimumdoelen van de leerstof te behalen. Kinderen die zich ontwikkelen zich zoals verwacht krijgen een basisaanbod. Kinderen die extra uitdaging nodig hebben krijgen het plusaanbod. Kinderen hoeven niet voor alle vakken in hetzelfde aanbod te zitten: Zij kunnen bijvoorbeeld voor rekenen in het plusaanbod zitten en voor lezen in het intensieve aanbod. Via de analyse van observaties, methode gebonden – en Cito toetsen wordt voor elk kind bepaald welk aanbod voor welk vak het effectiefst is. Op basis hiervan worden de kinderen ingedeeld in subgroepen die eenzelfde aanbod nodig hebben. Hierna maakt de leerkracht een groepsplan voor de vakken spelling, rekenen, technisch-‐ en begrijpend lezen waarin de extra instructie voor elke subgroep gepland wordt. Deze extra instructie vindt plaats tijdens zelfstandig werken. Als de kinderen zelfstandig aan hun taak werken, geeft de leerkracht extra instructie aan de subgroepen volgens het groepsplan. Het geven van extra instructie wordt regelmatig onderbroken voor een servicerondje. Tijdens het servicerondje kunnen de kinderen die een vraag hebben even geholpen worden. Tijdens het zelfstandig werken komt er vier keer per week een extra leerkracht of onderwijsassistent in de klas. Aan een tweede instructietafel geeft ook zij extra instructie volgens het groepsplan. Door dit systeem van “handen in de klas” worden de mogelijkheden voor onderwijs op maat sterk vergroot. In de volgende paragrafen wordt beschreven hoe groepsplannen, het overzicht specifieke onderwijsbehoeften en een organisatieplan worden samengesteld 6.2 Samenstellen groepsplannen Er wordt een groepsplan gemaakt voor spelling, rekenen, technisch-‐ en begrijpend lezen. Het format “groepsplan”is te vinden in B2 VERWERKING RESULTATEN TOETSEN • •

Leerkrachten kijken de toetsen zelf na Leerkrachten vullen voor spelling en rekenen de toetsen per vraag in het LOVS in i.v.m. bepalen individuele-‐ en groepshiaten


22

•

De leerkrachten zetten (voorlopig nog) de vaardigheidsscores om in 4D waardes en noteren die in het groepsplan.

ANALYSE 1. Bepaal m.b.v. het Cito overzicht welke hiaten er in de leerstof zijn voor individuele ll. en op groepsniveau (B3). 2. Invullen groepsplan: Bepaal welke kinderen tot de 20% hoogst scorende ll. en de 20% laagst scorende ll. behoren. Zet de 20% hoogst scorende ll. bij plus, de 60% overige ll. bij basis en de 20% laagst scorende bij intensief. Deze grove indeling kan worden aangepast op basis van de gegevens uit het overzicht specifieke onderwijsbehoeften (2.3 laatste bullit). 3. Vul achter elk kind in: -‐ De vorige 4D waarde -‐ De huidige 4D waarde 4. Vul bij de groep “basis” in: -‐ De vorige laagste-‐ en hoogste 4D waarden -‐ De huidige laagste-‐ en hoogste 4D waarden 5. Voer de volgende analyses uit: -‐ Hoe hebben de ll. ten opzichte van zichzelf gepresteerd? Is de 4D waarde gelijk gebleven, gedaald of gestegen? Zijn er verklaringen? Leg verband met de hiaten die je ontdekt hebt bij de Cito analyse. -‐ Hoe hebben plus/basis/intensief als groep gepresteerd? Vergelijk de vorige laagste-‐ en hoogste 4D waarden van de basis groep. Zijn er verklaringen? ACTIES 1. Moeten de standaard schooldoelen worden aangepast? Groepen verschillen. Dat kan betekenen dat de schooldoelen voor een groep gewijzigd kunnen worden op basis van de trend die de Cito curve van de reeds afgenomen toetsen laat zien. Als voor een groep de doelen gewijzigd worden heeft dit invloed op het aanbod. Tijdens het IB gesprek wordt dit besproken en vastgelegd in “interventies” op groepsniveau. Dit wordt in het groepsplan genoteerd in de kolom: Aanbod 2. Leerstofhiaten: -‐ Hiaten op groepsniveau: Welke hiaten pak je aan voor plus/basis/intensief op groepsniveau? Noteer die in de kolom: Aandachtspunten leerstof (geef aan WAT en HOE). -‐ Hiaten op individueel niveau: Welke hiaten pak je aan op individueel niveau? Noteer die ook in de kolom: Aandachtspunten leerstof (geef aan WAT en HOE). -‐ In de MB/BB hebben we afgesproken: Bij spelling neem je het wegwerken van hiaten op bij de volgende keer dat de spellingcategorie waar veel fouten in gemaakt zijn aan bod komt. Bij rekenen is het vaak zaak hiaten eerst weg te werken voor nieuwe stof aan de orde komt. 3. Individuele maatregelen. In het groepsplan wordt met een sterretje achter de naam van het kind aangegeven dat er specifieke, individuele maatregelen worden genomen. In het overzicht specifieke onderwijsbehoeften staan die individuele maatregelen genoemd. 6.3 Overzicht specifieke onderwijsbehoeften Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

23

Er wordt per groep één overzicht “specifieke onderwijsbehoeften” gemaakt. Het format “specifieke onderwijsbehoeften” is te vinden in B3. INVULLEN: 1. Kinderen die uitvallen op één van de volgende items worden opgenomen in het overzicht specifieke onderwijsbehoeften: -‐ Het kind gedijt niet -‐ Er zijn individuele leerstofhiaten die verschillen van de hiaten die al aangepakt worden voor intensief-‐basis-‐plus. -‐ Er is een groot verschil in 4D waarde vergeleken met de vorige Cito afname 2. Vul de laatste kolom zo smart mogelijk in, dit document wordt nl. ook bij de overdracht naar de volgende leerkracht gebruikt. 3. Bepaal aan de hand van dit overzicht of de kinderen die er in voorkomen wel in het goede arrangement (intensief-‐basis-‐plus) staan. Wijzig dus op basis van de gegevens uit dit overzicht de gemaakte 20%-‐60%-‐20% indeling van het groepsplan. 4. Belangrijk: Geef in dit overzicht ook aan wat de uitzonderingen zijn op de standaard afname van de Cito toetsen bij dit kind 6.4 Organisatieplan In het organisatieplan plan je de preteaching, verlengde instructie en begeleide inoefening die de subgroepen nodig hebben en de specifieke maatregelen die bepaalde individuele kinderen nodig hebben volgens het overzicht specifieke onderwijsbehoeften. Zet er ook de HIK tijd, de Ralfi tijd en de plusklastijd in. Er kan spanning ontstaan tussen de benoemde onderwijsbehoeften in het overzicht specifieke onderwijsbehoeften en de beschikbare tijd/mankracht. Bespreek dit met je IBer.


24

Bijlagen: B1 -‐ Overzicht Cito toetsen per leerjaar B2 -‐ Format groepsplan B3 -‐ Format overzicht specifieke onderwijsbehoeften B4 -‐ Rooster handen in de klas groep 1-‐2 schooljaar 2015-‐2016 B5 -‐ Rooster handen in de klas groep 3-‐8 schooljaar 2015-‐2016 B6 -‐ Afspraken over methode gebonden toetsen B7 -‐ Afspraken over de overdracht van gegevens naar de volgende leerkracht B8 -‐ Schoolafspraken over de klassenmappen B9 -‐ Schoolafspraken LOVS individuele leerlingen B10 -‐ Coachgesprekken en kindplannen B11 – Gedragsbeelden en hun aanpak B12 -‐ Dyslexie protocol B13 -‐ Dyscalculie protocol B14 – Schoolafspraken over de advisering voor het VO B15 -‐ Schoolafspraken plusklas B16 -‐ De zorgschil – externe hulp B17 -‐ Afspraken over huiswerk B18 -‐ Effectieve communicatie met ouders B19 -‐ Ouderbetrokkenheid B20 -‐ Schoolafspraken over schoolverandering BAO-‐BAO B21 -‐ Schoolafspraken over verwijzing SBO/SO B22-‐ Schoolafspraken over de afname van de NSCCT B23 – Schoolafspraken over doubleren of een klas overslaan B24 -‐ Ontwikkelingsperspectieven


25

B1 -‐ Overzicht Cito toetsen per leerjaar (2015-‐2016) Cito M Technisch lezen

Groep 1-‐2 Groep 3

Groep 4

Groep 5

Groep 6

Groep 7

Groep 8

Taal voor kleuters M2

DMT 1-‐2 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

Begrijpend lezen Rekenen en Wiskunde Spelling Studievaardigheden Cito E Technisch lezen

Rekenen M2

M3 M3

M4 M4 M4

M5 M5 M5

M6 M6 M6

M7 M7 M7

M8 M8 M8 M8

DMT 1-‐2 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

DMT 1-‐2-‐3 AVI

Begrijpend lezen Rekenen en Wiskunde Spelling Studievaardigheden

E3 E3 E3

E4 E4 E4

E5 E5 E5

E6 E6 E6

E7 E7 E7

E8 E8

Cito eindtoets groep 8: Afname in april


26

B2 – Format groepsplan

Groepsplan technisch lezen schoolnorm: 188-‐213 School: Molenwiek Dalton Groep: 5 Leerkracht: Periode: Arrangement Plus

Standaard Resultaat M5 216 -‐ ..

Ambitie E5 216 -‐ ..

Aanbod

Aandachtspunten leerstof

Zie onderwijsprofiel en de specifieke uitwerking daarvan per leerjaar

Basis

181 -‐ 216

188-‐216

Intensief

….. -‐ 181

…. -‐ 188

Zeer intensief

….. -‐ 181

…. -‐ 188


27

B3 – Format overzicht specifieke onderwijsbehoeften

Overzicht specifieke onderwijsbehoeften Cito: Groep: Leerkracht Naam

Vak

Reden

Doel

Aanpak

B4 – Rooster handen in de klas groep 1-‐2 schooljaar 2015-‐2016 B5 -‐ Rooster handen in de klas groep 3-‐8 schooljaar 2015-‐2016 B6 – Afspraken over methode-‐gebonden toetsen


28

B7 – Afspraken over de overdracht van gegevens naar de volgende leerkracht Bij de overdracht van een groep aan de volgende leerkracht worden de volgende documenten up to date overgedragen: 1. 2. 3. 4. 5. 6.

De klassenmappen (zie B8) Het individuele LOVS (zie B9) De groepsplannen gemaakt n.a.v. de Cito E –toetsen (zie H6) Het overzicht specifieke onderwijsbehoeften (zie B3) Het organisatieplan van het laatste half jaar De lijst met handige weetjes (staat onderaan deze bijlage)

Tijdens het laatste IB gesprek van een schooljaar wordt de groep door de aanleverende besproken met de ontvangende leerkracht in bijzijn van de betrokken IBers. De aanleverende-‐ en ontvangende leerkracht hebben bij de start van het nieuwe schooljaar regelmatig contact over de start van de groep en wisselen adviezen uit. Op basis van deze informatie kan de ontvangende leerkracht het groepsplan bijstellen. Tijdens het eerste IB gesprek in het nieuwe schooljaar wordt de overdracht geëvalueerd. Lijst met handige weetjes: Inventarisatie handige weetjes groep 3-‐8: Luizenouders Hulpouders Ralfi lezers Plusklas leerlingen Kinderen die een dyslexie onderzoek gehad hebben Kinderen die een psychologisch onderzoek gehad hebben Kinderen die een gediagnosticeerde gedragsstoornis hebben Kinderen waar de CJG coach bij betrokken is Kinderen die op dit moment in onderzoek zijn of waar onderzoek voor aangevraagd is Kinderen die fysiotherapie hebben (gehad) Kinderen die logopedie hebben (gehad) Kinderen die MRT hebben (gehad) Kinderen met een voedselallergie/wespenallergie etc. Kinderen met medicijnen die op school moeten worden toegediend Kinderen die niet op de foto en of website mogen


29

Handige weetjes bij de overdracht van groep 2-‐3 Naam

Fijne motoriek Niveau RH LH

Grove motoriek Niveau Fysio

Logopedie

Lengte

Mag niet op website

Gezin

Dyslexie bij vader of moeder?

Gezondheid


30

Bijzonderheden

B8 – Schoolafspraken over de klassenmappen KLASSENMAP -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐ -‐

Leerlingenlijst Plattegrond Informatie voor een invaller: daltonwerkwijze, klassenmanagement, aanwijzingen voor de omgang met speciale kinderen, verwijzing naar groepsplannen, handelingsplannen Jaarplanning Het actuele groepsplan en organisatieplan Afspraken paralleloverleg Weekplanningen Algemene info

LEERLINGENMAP -‐ -‐ -‐

Schoolafspraken LOVS Per leerling een tabblad op alfabetische volgorde. Aan deze gegevens worden verslagen van psychologische onderzoeken, fysiotherapie, logopedie, sova-‐training, dyslexieverklaringen, …. toegevoegd. Dat kan met papieren versies of ingescand in het LOVS.

ZORGMAP Deel 1 -‐Tabbladen met Cito vermelding er op (CITO M3, CITO E3, CITO M$, CITO E4 etc) -‐ Achter elk tabblad het setje groepsoverzichten met OC waardes en vaardigheidscores zoals de IBers dat aanleveren. Deel 2 – Methodegebonden toetsen van het huidige leerjaar -‐ Voor elk vak een tabblad -‐ Achter elk tabblad de scoreoverzichten van de methode gebonden toetsen met analyses -‐ Deel 3 – Groepsoverzichten en groepsplannen voor leerstof -‐ -‐ -‐ -‐

Tabblad spelling. Daar achter de groepsoverzichten en groepsplannen voor spelling Tabblad rekenen: Daar achter de groepsoverzichten en groepsplannen voor rekenen Tabblad technisch lezen. Daar achter de groepsoverzichten en groepsplannen voor technisch lezen Tabblad begrijpend lezen: daarachter de groepsoverzichten en groepsplannen voor begrijpend lezen -‐ De organisatieplannen Een tabblad met daar achter de individuele kind-‐plannen + evaluaties. Deel 4 – Groepsoverzichten voor gedrag -‐ -‐

Een tabblad met groepsoverzichten, Scol. Een tabblad met daar achter de handelingsplannen voor gedrag.


31

B9 -‐ Schoolafspraken LOVS individuele leerlingen Afspraken LOVS Doel LOVS: Het bijhouden van een chronologisch overzicht van de onderwijsgeschiedenis van een leerling ten behoeve van: • • •

Volgende leerkracht IBer Externen (psycholoog, gedragsspecialist, …)

Afspraken over het invullen van het LOVS: 1. Het LOVS wordt bijgewerkt op de tijdstippen die in de jaarkalender vermeld staan. 2. Stel jezelf voordat je gaat invullen de volgende vragen: • Zijn er bijzonderheden over de thuissituatie te vermelden? Wat zijn de consequenties hiervan voor de aanpak in de klas? • Zijn er bijzonderheden rondom fysieke zaken (medicijn gebruik, fysio, bril, gehoor, …) te vermelden? Wat zijn de consequenties hiervan voor de aanpak in de klas? • Zijn er met de ouders extra gesprekken geweest? Wat zijn de consequenties hiervan voor de aanpak in de klas? Is er een vervolggesprek gepland om e.e.a. te evalueren? • Ontwikkelt het kind zich volgens verwachting? Of moet de aanpak bijgesteld worden? Indien “ja”: beschrijf handelingsgericht wat deze wijzigingen inhouden (in het overzicht specifieke onderwijsbehoeften en sterretje groepsplan) • Voeg zaken als verslagen fysiotherapie, psychologisch onderzoek toe Voorafgaand aan de overdracht: •

Maak een samenvatting en beschrijf: Persoonlijkheid, sociaal gedrag en leren leren. Verwijs voor cognitieve ontwikkeling naar overzicht specifieke onderwijsbehoeften en groepsplannen.


32

B10 – Coachgesprekken en kindplannen (Februari 2012) Inhoudsopgave: • •

Inleiding Informatie over coachgesprekken via IKKE (Instituut voor integratieve kindertherapie Heemstede0)

•

Informatie over coachgesprekken via Nellenstein (Dalton school Amsterdam)

Bijlagen: 1. Evaluatieformulier 2. Gesprekspunten werkhouding 3. Kindplan Inleiding Het team van de Molenwiek Dalton ziet veel waarde in het praten mèt kinderen (naast praten over kinderen met de ouders, collega’s of de IBer) en heeft daarom de coachgesprekken met kinderen ingevoerd. De waarde van coachgesprekken: 1.

2.

Eigenaarschap ontwikkelen. Als een kind grip leert te hebben op zijn eigen persoonlijke-‐ en cognitieve ontwikkeling is dat een groot goed. Als je jezelf kent heb je de tools in handen om je eigen ontwikkeling en je eigen leven vorm te geven. Je bent geen slaafse, beïnvloedbare consument. Hoe groter de zelfkennis, hoe groter het vermogen tot leren. Coachgesprekken leveren hieraan een bijdrage. Onderwijsbehoeften boven tafel krijgen. Kinderen kunnen goed aangeven wat hun belemmerende of stimulerende eigenschappen/vaardigheden zijn. In een gesprek kan je die boven tafel krijgen. Handig voor het kindplan en het groepsplan.

Manieren waarop coachgesprekken uitgevoerd kunnen worden: 1.

2.

3.

In de klas naast een kind gaan zitten dat aan het werk is om belangstelling te tonen en even over het werk te praten is een heel eenvoudige vorm waarbij, zeker verlegen kinderen, wennen aan een gesprekje met de leerkracht. Het is ook een prettige manier om van het kind te horen waar het mee bezig is, wat hem bezig houdt en kan dus ook als voorbereiding op een serieus coachgesprek handig zijn. In de klas met een tafelgroepje praten over hoe het zelfstandig werken of het werken aan een bepaalde opdracht verlopen is, is ook zinvol. Kinderen geven elkaar tips, de leerkracht kan in de dagen daarop evalueren: waren de tips effectief, gaat het nu beter enz. Buiten de klas een goed voorbereid coachgesprek voeren.

De doelen van coachgesprekken: 1.

2.

3.

Wat wil een kind graag nog meer leren naast het klassenaanbod? Waar ligt zijn belangstelling? Wat zijn de sterke kanten? Met welke zwakkere kanten wil het kind aan de slag? Welk plan heeft het kind hiervoor? Dalton vaardigheden. Hoe kijkt een kind aan tegen zijn ontwikkeling op het gebied van zelfstandigheid, samenwerken en verantwoordelijkheid? Waar zitten verbeterpunten? (Er is een leuk doosje met kaartjes op school die je bij deze gesprekken kan gebruiken, zie ook bijlage 2) Gedrag. Het valt je als leerkracht op dat een kind regelmatig grensoverschrijdend gedrag vertoont. In een coachgesprek probeer je het kind meer te laten vertellen over hoe zijn gedrag in elkaar zit, of het dit zelf als lastig ervaart en wat het graag zou willen veranderen. Daarna wordt een plan opgesteld.


33

Het vastleggen van coachgesprekken: 1.

Sluit een coachgesprek altijd af met een vervolg. Dit kan een kindplan zijn (zie bijlage 3), een eigen model is ook prima. Waar het om gaat is dat het geformuleerde doel voor de komende periode duidelijk is èn dat er gesproken is over de manier waarop dit doel bereikt gaat worden evenals welke hulpmiddelen ingezet worden . Vooral jongere kinderen hebben behoefte aan het bijhouden van vorderingen, hiervoor zijn smileykaarten, stickerkaarten, een fotoboekje etc. heel geschikt. Evalueer het kindplan regelmatig. Stel ouders tijdens de rapportbesprekingen op de hoogte van het kindplan. In geval van gedragsproblemen is een regelmatig contact met de ouders noodzaak.

We hebben met elkaar afgesproken om regelmatig in de klas met kinderen of een groepje kinderen korte gesprekjes te voeren. Het streven is om met alle kinderen een aantal keer per jaar een echt coachgesprek te voeren. Afhankelijk van de mogelijkheden tot vervanging stel je prioriteiten. Er zijn kinderen die baat hebben bij een hogere frequentie. Denk aan kinderen met gedrags-‐ en/of werkhoudingsproblemen. Het voeren van een goed coachgesprekken is niet eenvoudig. Het is belangrijk om vertrouwen te winnen, het kind in zijn waarde te laten en eigen interpretaties te vermijden. Vandaar de tips in de volgende paragrafen. Informatie over coachgesprekken via IKKE (instituut voor kindertherapie) Onderstaande tekst is een samenvatting van de inhoud van de cursus coachgesprekken gevolgd door leerkrachten van groep 1-‐2 en 3-‐4-‐5, schooljaar 2008-‐2009. 1.1 Inleiding Er wordt heel wat van leerkrachten gevraagd bij coachgesprekken met kinderen. Als leerkracht ben je gewend om de lijnen uit te zetten en de leider te zijn in het gesprek. Als je echter wat meer van een kind wil weten, dan worden er andere kwaliteiten van je gevraagd. Je kan niet sturend zijn in een coachgesprek. Eigenlijk moet je een andere jas aan doen , die van begeleider: • • • •

Maak je hoofd leeg, zet het beeld dat je van dit kind hebt opzij. Luister met een leeg hoofd en een frisse blik. Bereid een coachgesprek goed voor. Stel een doel: wat wil ik weten van dit kind. Bedenk ook wat je doet als het kind je tijdens het gesprek een andere kant op stuurt. Heel belangrijk is vervolgens het contact maken met het kind, het afstemmen op een kind: Wat voor signalen zendt dit kind uit? Als begeleider kun je die benoemen: “Ik zie dat…., ik merk dat…….”. Bij een coachgesprek is het belangrijk dat je het tempo van een kind respecteert en je doel daar op af stemt.

1.2 De do’s en don’ts Do’s: • • •

Vertel het kind het doel van het gesprek. Het doel van te voren goed overdenken. Maak duidelijk dat je de mening van het kind wil weten. Zie par. 2, voorbereiding gesprek. Probeer het kind te nemen zoals het is en het zorgzame, invoelende aandacht te geven. Probeer goed te luisteren, dit doe je door: -‐ Je lichaamshouding -‐ De ander aankijken (niet altijd noodzakelijk, soms is het veiliger voor Een kind om je niet aan te kijken maar met iets te frutselen) -‐ Korte reacties geven als knikken, ja.., ehem, … -‐ Om meer informatie vragen: “Wat bedoel je precies met…”?”, “Wil je dat nog eens uitleggen….?


34

•

• • •

Houd het gesprek kort, 15-‐20 minuten is genoeg. Lang stil zitten roept spanning op. Kijk goed naar de lichaamstaal van het kind, daar aan kan je zien of het lang genoeg heeft geduurd. Start met open vragen. Maak gebruik van gesloten vragen als samenvat. Houd de zinnen kort en concreet. Vermijd moeilijke woorden. Als je herhaalt wat een kind zegt, gebruik dan dezelfde woorden. Verander eenzaam niet in alleen, dat woord kan voor het kind een hele andere betekenis hebben.

Dont’s: Bij je basishouding horen niet: -‐ Dwang en verplichting -‐ Adviezen, commentaar, (ver)oordelen -‐ Geen waarom vragen -‐ Geen “Ja, maar” -‐ Vermijd de woorden “altijd” en “nooit” -‐ Vermijd haast -‐ Bedenk niet je reacties van te voren, laat ze van binnenuit komen 2. Informatie over “praten met kinderen” van Nellenstein, een Dalton school in Amsterdam 2.1 Gespreksvaardigheden Een goed gesprek is gebaseerd op goed kijken en luisteren. In een coachend gesprek neem je heel precies waar: de verbale en de non-‐verbale signalen: wat zegt het kind, wat wordt niet gezegd, wat is onlogisch in het verhaal, communiceren woorden en houding hetzelfde? Het is de kunst om te luisteren zonder interpretaties. Je mag je niety laten verstoren door je eigen gedachten en gevoelens. Je zit er open en eerlijk en bent afgestemd op het kind. Alleen kijken en luisteren is niet genoeg. De begeleider/coach stelt vooral ook vragen. Naast waarnemen, luisteren en vragen stellen kunnen coaches nog veel meer technieken gebruiken. Dit hoofdstuk gaat over basisvaardigheden. 2.2 Hoe ga je zitten? Het is vanzelfsprekend dat je het gesprek voert op een rustige plaatst, waar je niet gestoord wordt. Het kind en de leerkracht/coach zitten op dezelfde ooghoogte, waarbij in de praktijk de leerkracht/coach zich zal aanpassen aan het kind. Het is voor het kind prettig on niet recht tegenover je te zitten; ga het liefst een beetje schuin naast het kind zitten. Is er een raam, geef het kind dan de gelegenheid naar buiten te kijken. Als een kind merkt dat je echt luister dan help je dit kind om meer van zichzelf bewust te worden, je leert het eigen oplossingen vinden. Heeft een kind het moeilijk, dan probeer je al luisterend je in te leven in dit kind. Dit actief luisteren is de basis van elk goed coaching gesprek. De meest eenvoudige manier om echt te luisteren; laat een wat vaker een stilte vallen. Een stilte nadat jezelf een vraag hebt gesteld of een uitspraak hebt gedaan, maar ook een stilte na een opmerking van het kind waarmee je in gesprek bent. Praat niet meteen door als jezelf iets hebt gezegd; geef het kind de gelegenheid om in te gaan op wat je zei. In de praktijk valt het niet altijd mee om dit simpele middel te gebruiken, omdat leerkrachten zo gewend zijn om het gesprek te leiden en alle stiltes te vullen. Vind je het echt moeilijk om niet meteen te reageren, tel dan bewust en in stilte tot tien voor je iets zegt ……… Als je wat vaker een stilte laat vallen krijgen kinderen meer kans om op eigen initiatief iets te zeggen. Vooral als kinderen nog niet zo vlot en vloeiend spreken is dit extra belangrijk. Zo’n stilte hoeft niet ongemakkelijk te voelen. Als je zorgt voor een veilig klimaat en geduld en vriendelijkheid uitstraalt sta je soms versteld van wat het oplevert; kinderen hebben vaak goede ideeën of onverwachte meningen.


35

Geef af en toe een korte samenvatting van de ideeën die het kind heeft aangedragen. Je laat zien dat je echt geluisterd hebt. Vraag of je het goed hebt begrepen: “Klopt dat?” Deze vraag geeft ruimte voor een veel uitgebreider antwoord, waarbij het kind zelf kan nadenken. Een coaching gesprek is op de eerste plaats bedoeld om het kind de kans te geven eigen ervaringen, ideeëngevoelens of suggesties aan te dragen. Start daarom een gesprek bij voorkeur met een open vraag. Vraag naar eigen ervaringen, volg de gedachtenlijn van het kind, ook als dat in een andere richting gaat dan je had voorzien. Geef af en toe een extra zetje, lok uit tot verder vertellen. Vragen die uitnodigen tot vertellen beginnen met “Wie…?”, “Hoe…?” en “Wanneer..?”. Probeer van inhoudelijke vragen te komen naar procesvragen. Inhoudelijke vragen gaan in op wat er is, wat er is gebeurd. Procesvragen gaan in op het “hoe” van de situatie. Voorbeelden: o Wat maakt je zo verdrietig? o Waar gaat dit allemaal over? o Wat zit je het meeste dwars? o Wat is het ergste aan dit gevoel? o Waar heb je het meeste last van? o Is dit al lang aan de gang? Voorbeelden van pen vragen die doorgaan op de gedachtenlijn van de kinderebn: o Wat vind jij daarvan? o Vind jij dat ook? o Hoe zit dat volgens jou? o Denk jij dat dat klopt? Voorbeeld van vragen die naar nieuwe informatie laten zoeken: o Hoe kun je dat te weten komen? o Bij wie kun je daar iets over navragen? o Hoe kun je nu verder gaan? Stel geen “waarom”-‐ vragen Stel niet steeds de vraag “Waarom….?” (“Waarom werk je niet?”) Deze waarom – daarom-‐ vraag werkt eerder verlammend dan stimulerend! Je ziet kinderen onzeker worden – was het antwoord niet goed dan? 2.3 Kijken De kunst van het luisteren naar kinderen is te ontdekken wat ze bedoelen te zeggen. Niet alleen wat een kind zegt maar ook de lichaamstaal is een belangrijke bron van informatie. Zit liever niet aan een tafel. Kun je de voeten, handen, benen en alle bewegingen van het kind zien? Elk lichaam spreekt zonder woorden – ook je eigen lichaam. De coach let op: zijn de verbale en de non –verbale boodschappen in overeenstemming met elkaar? Let ook op het oogcontact; houd hierbij rekening met de achtergrond van het kind. Het maken van oogcontact is belangrijk, maar niet altijd wenselijk. In veel culturen is het een blijk van gebrek aan respect van het kind om een volwassene in de ogen te kijken. Bij moeilijke onderwerpen is het voor een kind ook prettiger als het niet voortdurend naar de volwassene hoeft te kijken. Is er geen oogcontact, probeer dan in te schatten waarom dit kan zijn. Gemis aam oogcontact kan duiden op gebrek aan motivatie, weerstand, angst. Het kan ook een manier zijn om geconcentreerd na te denken, je ziet het kind dan vaak in de verte kijken. Zorg ervoor dat er-‐ ook in het oogcontact-‐ ruimte blijft: langdurig staren doet ook voor kinderen ongemakkelijk aan. Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

36

2.4 Vragen stellen Vragen stellen is een krachtig middel in het onderwijs. Je zet kinderen aan het denken (“Hoe komt het dat…?). Je houdt de vinger aan de pols (“Hoe heb je dat gedaan?), controleert of kinderen bepaalde dingen weten (“Na twintig komt… ?)”. Met vragen stuur je het gesprek. Er zit wel een addertje onder het gras: veel vragen sturen af op een vastliggend antwoord, op een kort antwoord dat goed of fout kan zijn waar geen gesprek over mogelijk is. In coaching gesprekken hebben vragen een andere rol: ze nodigen het kind uit om na te denken over zijn eigen situatie. De uitkomst ligt niet vast. Sturing geven aan een gesprek is soms nodig maar in gesprekken met kinderen kunnen vragen –paradoxaal genoeg – juist belemmerend zijn. Een vraag perkt al snel het onderwerp van gesprek in. Het kind kan dan niet meer zelf bepalen waarover hij wil praten. Vragen kunnen helpen om een gesprek op gang te laten komen. Niet alle soorten vragen zijn even geschikt om tot een goed gesprek met kinderen te komen. Een gesprek met een coachend karakter vraagt om vragen die zoveel mogelijk de ruimte laten voor de eigen inbreng van de kinderen. Hoe kun je kinderen uitnodigen om een actieve rol in het gesprek te hebben. 2.5 Stel open vragen Er zijn verschillende soorten vragen. Een belangrijk onderscheid is dat tussen gesloten en open vragen. Een gesloten vraag is een vraag waarop maar één antwoord mogelijk is of waarbij maar heel weinig keuze is: “Ja”, “Nee”, “Leuk”, “Stom”. Op school stel je vaak een gesloten vraag om te controleren of het kind het antwoord weet: “Wat is magnetisme?”. Een openvraag is uitnodigend. (“Hoe denk je dat dat komt?”) Er zijn meerder antwoorden mogelijk, het kind kan zelf kiezen waarover hij iets wil zeggen en zal meer praten. 2.6 Samenvatten Wanneer is het handig om een samenvatting te geven? Je merkt dat het kind een lang verhaal vertelt, maar veel details, misschien wat chaotisch. Je merkt dat jezelf het spoor even bijster raakt; waar gaat het eigenlijk om? Je wilt een bepaalde fase is het gesprek afsluiten. Een samenvatting brengt pauze aan in het gesprek, je herhaalt een deel van het verhaal in verkorte vorm, zonder je eigen mening toe te voegen. Het is een belangrijk om regelmatig in het gesprek na te gaan of je het kind goed begrijpt, of je het kind echt volgt of dat er toch teveel eigen interpretaties gaan meespelen. Bovendien merkt het kind dat je met aandacht luistert en hoort wat hij zegt. Probeer te voorkomen dat je “papegaait”. Je kunt kiezen voor een letterlijke samenvatting, waarbij je herhaalt wat het kind gezegd heeft, zoveel mogelijk in zijn eigen woorden, kort en krachtig. Je kunt ook parafraseren, waarbij je in eigen woorden herhaalt wat het kind zei. Nogmaals: de stilte…….. Een heel krachtige techniek is de stilte. We zijn eraan gewend kinderen aan te vullen, ze te helpen door alle stiltes in gesprekken op te vullen. Het kost ons moeite om gewoon een even stil te zijn en het kind de tijd te geven. Wanneer je tijdens een gesprek een stilte laat vallen en het kind goed observeert kun je zien dat het kind op die manier de ruimte krijgt om te voelen, te verwerken en naar woorden te zoeken om dit gevoel te communiceren.


37

2.7 Voorbereiding van het gesprek Bij het voorbereiden van het gesprek kan het volgende schema handig zijn: 1.

Gespreksfase Het maken van contact

2.

Het verhelderen van het doel

3.

Onderzoeken van de huidige situatie

4.

Verkennen van mogelijke oplossingen

5.

Het maken van afspraken

Reflectie Wat doe ik als coach om in gesprek te komen met dit kind? Hoe kan ik zijn vertrouwen winnen. Hoe creëer ik een goede sfeer? Wat verwacht dit kind van het gesprek? Wat wil ik aan de orde stellen? Kan ik teruggrijpen op eerdere afspraken en hoe doe ik dat dan? Wat kan er wel en wat kan er niet? Wat heeft prioriteit? Wat speelt er in de belevingswereld van dit kind? Hoe breng ik mij bekende informatie in? Wat is er eigenlijk aan de hand?

Waar zit de ruimte voor dit kind om zelf initiatief te nemen? Bij welke ideeën en gevoelens van het kind kan ik aansluiten? Hoe kan ik helpen om tot concrete voorstellen te komen? Wat is wel en wat is niet mogelijk? Welke hulpbronnen staan het kind ter beschikking? Welke afspraken zijn er met het kind gemaakt? Zijn de afspraken concreet, realistisch en haalbaar? Ook in tijd? Is alles besproken wat besproken moest worden? Hoe is het gesprek verder verlopen?

Gesprekstechniek Open vragen Actief luisteren Doorvragen Steunen en complimenten geven Open vragen Actief luisteren Samenvatten Informatie geven

Open vragen Doorvragen Actief luisteren Stiltes laten vallen Samenvatten Reflecteren op gevoel informatie geven. Open vragen Actief luisteren Stiltes laten vallen Samenvatten Doorvragen

Samenvatten (door het kind) Doorvragen Afronden

2.8 Schoolafspraken De begeleidingsgesprekken gaan over schoolactiviteiten, maar er komen ook zaken naar voren die in de privé -‐ sfeer liggen. En dan? De afspraak op de OBS de Molenwiek is, dat als je als leerkracht/coach in het individuele gesprek met het kind iets tegenkomt wat invloed heeft op leren, leerprestaties, schoolkwesties e.d. je in eerste instantie een gesprek hebt met de interne begeleider. Is er sprake van “gevoelige ”informatie met een intiem of privé-‐ karakter is het de afspraak dat je contact opneemt met de vertrouwenspersoon op school.


38

Soms heb je te maken met jouw persoonlijke loyaliteit naar het kind dat je in vertrouwen iets vertelt. Je hebt het kind laten weten dat het je vertrouwen kan, dat wat hij of zij vertelt tussen jullie blijft. (bijvoorbeeld: een kind vertelt dat hij steelt, dat hij lid is van en jeugdbende, dat het systematisch mishandeld wordt(. Op het moment dat je twijfelt of het eigenlijk wel verstandig was om met het kind af te spreken dat wat er in het gesprek naar voren komt tussen jullie blijft hebben wij het volgende afgesproken: o Je brengt in het gesprek met het kind je persoonlijk standpunt in en benoemt wat de consequenties zijn van zijn gedrag of het gedrag van anderen. o Je reikt het kind altijd de hand; kun je dit zelf oplossen? Heb je hulp nodig? In het gesprek probeer je samen tot een oplossing te komen, op een coachende manier. o Wees heel duidelijk als je met de anderen (interne begeleider, vertrouwenspersoon, ouders, hulpverleners) contact wilt opnemen. Leg dit voor aan het kind: “Ik heb je beloofd dat dit tussen ons zou blijven. Vind je dat ik me aan die belofte moet houden?”. o In geval van twijfel: overleg met het schoolmaatschappelijk werk. Zoek zo nodig professionele hulp. 2.9 Evalueer je gesprekken Met de bijlage “Evaluatieformulier” kan je je gesprekken evalueren. Het is niet de bedoeling dat de evaluatie altijd opgeschreven wordt. Gebruik de punten van het formulier om er voor jezelf tips uit te halen. Leg de tips wel vast en gebruik ze bij het volgende gesprek. Bijlage 1: Evaluatieformulier coachgesprekken Nellenstein Leerkracht __________________Kind : ________________Groep: ______ Datum: _________ 1.

Hoe ben je gaan zitten? Welk effect had dat?

2.

Wat is je opgevallen aan de lichaamshouding van dit kind?

3.

Hoe ben je omgegaan met het maken van oogcontact? Wat merkte je, hoorde je, zag je bij het kind? En bij jezelf?

4.

Op welke manier heb je het kind op zijn gemak gesteld? Zou je dit een volgende keer anders doen en zo ja, waar denk je aan?

5.

Goed luisteren betekent: het verhaal van het kind horen. Hoe heb je het kind gemotiveerd en ondersteund om zijn verhaal te vertellen? Wat heb je gehoord?

6.

Kun je een voorbeeld geven waarbij je het kind liet weten dat wat het vertelde effect op jou had?

7.

Hoe heb je je “onwetendheid” laten merken? Kun je een voorbeeld geven?

8.

Beschrijf hoe je het praten hebt gecombineerd met spelen of een andere activiteit. Was volgens jou de balans tussen activiteiten en gesprek goed? Waaraan merkte je dat?


39

9.

Was er een moment dat je het gevoel had dat het kind afhaakte? Waaraan merkte je dat en hoe heb je gereageerd? Wat was het effect?

10. Hoe heb je het gesprek afgerond? Had je het gevoel dat het kind een goed gevoel over het gesprek had? 11. Welke kenmerken van een “goed” coaching gesprek herkende je in het gesprek met dit kind? Bijlage 2: Coachgesprekken over de werkhouding van het kind Onderstaande lijst is te gebruiken bij gesprekken over de werkhouding van het kind. Bespreekpunten: 1. De weektaak: a. De grootte van de weektaak b. Het niveau van de weektaak c. Plannen d. Nakijken e. Inleverbakken f. Ingeval van heel veel fouten … g. Samenwerken: Hoe gebeurt dit? Hoe gaat het ? Overleg? 2. Keuzewerk: a. Mening over de keuzekast b. Eventueel aanvulling c. Met wie? d. Genoeg tijd? 3. Projecten: a. Werkt de leerling graag aan de projecten? b. Kan hij/zij voldoende bijdragen? c. Draagt hij/zij ook voldoende bij? d. Voorbereiding? e. Houdt iedereen zich aan de afspraken? f. Waar haalt de leerling spullen vandaan? g. Leeropbrengst h. Proefwerk 4. Portfoliowerk: a. Zelf gekozen onderwerp (zou zijn): 5. Huiswerk a. Lukt het? b. Waar wordt huiswerk gemaakt? c. Wanneer? d. Hulp? e. Agenda gebruik 6. Welbevinden


40

Bijlage 3 – Kindplan Naam leerling Groep Leerkracht Ingevuld samen met Datum Evaluatie datum Wie evalueren Hoe weten we of het doel bereikt is? Wat zien of horen we dan?

Kindplan voor: Periode: Nu weet/Kan ik al:

Straks wil ik weten/kunnen

Om dit te bereiken ga ik:

De leerkracht kan mij helpen door:

Mijn ouders kunnen mij helpen door:

Aan materialen, hulpmiddelen, of maatje heb ik nodig:

B11 – Gedragsbeelden en hun aanpak


41

B12 -‐ Dyslexie protocol Molenwiek, augustus 2015 In dit dyslexie protocol worden drie onderwerpen beschreven: 1. Bijhouden lees/spellingdossier. 2. Het onderwijsaanbod voor kinderen met een vertraagde lees-‐ en spelontwikkeling. 3. De procedure voor een dyslexieverklaring. 1. Bijhouden lees/spellingdossier. Als in groep 2 blijkt dat een kind een risicolezer/risicospeller zou kunnen worden, wordt een lees/spellingdossier gestart. In het lees/spellingdossier wordt de ontwikkeling van het lees-‐ en spellingproces geregistreerd. In het lees/spellingdossier worden alle toets uitslagen vastgelegd. Het lees/spellingdossier wordt gebruikt om het onderwijsaanbod voor een risicolezer/risicospeller vast te stellen. Het lees/spellingdossier is ook noodzakelijk voor het verkrijgen van een dyslexieverklaring. 2. Het onderwijsaanbod voor kinderen met een vertraagde lees-‐ en spelontwikkeling. Een kind met een vertraagde ontwikkeling op het gebied van lezen en/of spellen krijgt een speciaal onderwijsaanbod. Voor deze groep kinderen is er naast de klassikale instructie dagelijks extra instructie in een kleine groep. Tijdens deze extra instructie wordt de klassikale instructie herhaald en wordt er extra geoefend. Naast deze intensieve begeleiding in de klas krijgen deze kinderen ook extra leestijd onder begeleiding van een orthopedagoog/leesspecialist. De orthopedagoog/leesspecialist leest met kleine groepjes drie tot vier keer per week twintig minuten buiten de klas. De methode die hierbij wordt gebruikt is de Ralfi leesmethode. Tussen de orthopedagoog en de leerkracht is regelmatig contact over vorderingen en afstemming van de aanpak. De intern begeleider coördineert deze afstemming. Het Ralfi lezen vindt plaats vanaf januari groep 3. 3. De procedure voor een dyslexieverklaring. A. Er is sprake van een vermoeden van ernstige dyslexie. Als uit het lees/spellingdossier blijkt, dat ondanks intensieve begeleiding in de klas en buiten de klas (Ralfi lezen), de vorderingen op lees-‐ en spelling gebied dusdanig zijn dat er een sterk vermoeden is van ernstige dyslexie, wordt met de ouders de aanvraag van een dyslexie onderzoek besproken. Voor het aanvragen van een dyslexie onderzoek moeten de toetsscores uit het lees/spellingdossier voldoen aan de criteria die door de verzekering gesteld zijn voor de aanvraag van vergoede diagnostiek. Het aanvragen van een dyslexie onderzoek moet door de ouders zelf worden gedaan. De IBer van school levert de vereiste gegevens aan via het lees/spellingdossier. Als uit het dyslexie onderzoek inderdaad blijkt dat er sprake is van ernstige dyslexie, krijgt het kind een dyslexie verklaring. Als er sprake is van enkelvoudige dyslexie (het kind heeft alleen dyslexie en niet bij voorbeeld ook ADHD, ADD, autisme, ..) komt het kind in aanmerking voor vergoede behandeling. Er zijn voor het aanmelden voor dyslexie onderzoek twee opties: 1. Ouders zoeken een diagnosticus naar keuze, zie bijgevoegde lijst. Afhankelijk van de werkwijze van deze diagnosticus en de wens van de ouders komt overleg met school tot stand over de resultaten van het onderzoek en een eventuele behandeling. 2. Ouders kunnen hun kind ook aanmelden bij het Dyslexie collectief Kennemerland (Dysco). De school werkt nauw samen met dit collectief. Mocht het kind na het onderzoek in aanmerking komen voor behandeling, dan kan die op school plaats vinden. De behandeling door Dysco en het aanbod voor lezen en spellen op school is op elkaar afgestemd. Er wordt een digitaal volgsysteem gebruikt waarmee behandelaar, ouders en leerkracht communiceren over de Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

42

behandeling. Als de ouders hun kind aanmelden bij Dysco wordt het leesdossier van het kind bij school opgevraagd. Een orthopedagoog van Dysco bepaalt of het kind inderdaad in aanmerking komt voor vergoede diagnostiek en behandeling. Als dit oordeel positief uitvalt wordt het kind getest. B.Uit het leesdossier blijkt dat er lees-‐ en spellingproblemen zijn, maar dat deze niet ernstig genoeg zijn voor het aanvragen van vergoede diagnostiek. Er wordt niet voldaan aan de criteria die de verzekering stelt (raadpleeg uw verzekering!). Het kind wordt op school wel als trage lezer en/of trage speller behandeld, zie punt 2, de dyslexie verklaring kan echter niet via de verzekering geregeld worden. Een dyslexie-‐verklaring is wel gewenst om dat die op de middelbare school recht geeft op het verkrijgen van extra tijd bij proefwerken, examens etc. Ouders zullen het onderzoek naar dyslexie in dit geval zelf moeten betalen (zie bijlage met adressen van diagnostici). Bijlage: Brochure Dyslexie, school&begeleiding, tips voor ouders. In deze brochure leest u alles over signalen van dyslexie, begeleiding, onderzoek etc. Lees deze brochure aandachtig door en stel uw vragen aan de leerkracht of aan de IBer (Roswitha Gerrits, Heleen Verspoor). Handige sites: -‐ www.dysco.nl -‐ www.steunpuntdyslexie.nl -‐ www.masterplandyslexie.nl B13 -‐ Dyscalculie protocol


43

B14 – Schoolafspraken advisering VO De Overstap naar het V.O. – info voor ouders Welke aspecten spelen een rol in het advies voor het voortgezet onderwijs (V.O.): 1.

2.

3.

4.

Het basisschooladvies is leidend. De basisschool volgt het kind immers gedurende zijn/haar hele schoolloopbaan. Zo verzamelt de school ieder schooljaar een flink aantal gegevens van uw kind zoals beoordelingen, cijfers, werkhouding, zelfstandigheid, huiswerkattitude, concentratie etc. Deze dienen als belangrijke graadmeter voor de verwijzing naar het Voortgezet Onderwijs. Het Cito leerlingvolgsysteem. Het niveau van de kinderen wordt vanaf groep 2 gevolgd d.m.v. het Cito leerlingvolgsysteem. Ieder schooljaar worden er tweemaal per jaar Cito-‐toetsen afgenomen op de onderdelen die het meest van belang zijn op de basisschool. De uitslag van deze jaarlijkse toetsen laten zien of uw kind zich naar verwachting ontwikkelt. Het advies van de basisschool wordt ondersteund door deze toetsresultaten. Uit het leerlingvolgsysteem worden de resultaten van de vakken rekenen (5 toetsen; vanaf eind groep 6 t/m midden groep 8) en begrijpend lezen (3 toetsen; vanaf midden groep 6 t/m midden groep 8) gebruikt voor het onderbouwen van het schooladvies. Van de resultaten van deze Citotoetsen wordt, via een omrekenmodel, een gemiddelde berekend en dat wordt gekoppeld aan een uitstroomprofiel (schooltype bijv. VMBO-‐t of VWO). Andere relevante informatie. Alle informatie die van belang is voor een geslaagde overgang naar het V.O. wordt meegenomen in het schooladvies. Dit zijn aspecten rond gedrag, studievaardigheden en eventuele bijzonderheden van uw kind. De verplichte eindtoets. Vanaf 2015 moeten alle leerlingen in groep 8 verplicht een eindtoets maken. Deze toets wordt in april afgenomen als het schooladvies besproken is en de kinderen al zijn ingeschreven op het V.O. Als een leerling de verplichte eindtoets beter maakt dan verwacht, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen. De basisschool kan er dan voor kiezen het schooladvies aan te passen. Dit gebeurt in nauw overleg met de betreffende ouders en de leerling. Is het resultaat minder goed dan verwacht? Dan past de basisschool het schooladvies niet aan.

Planning van de stappen die leiden tot het schooladvies: Groep 6

Januari

Oudergesprekken: Rapport-‐ en Cito-‐uitslagen bespreken Oudergesprekken: Rapport-‐ en Cito-‐uitslagen/ uitstroom + uitslag NSCCT (intelligentietest) bespreken Oudergesprekken: Rapport-‐ en Cito-‐uitslagen/ uitstroom + bespreken Oudergesprekken: Rapport-‐ en Cito-‐uitslagen/ uitstroom + bespreken Informatieavond: o.a. over tot stand komen van het V.O.advies Verspreiding Brugboek Voorlopige adviesgesprekken Adviesgesprekken Aanmelding V.O. Eindtoets

Juni

Groep 7

Januari

Juni

Groep 8

September

November November Februari Maart April


44

Procedure heroverwegen n.a.v. de nieuwe Eindtoets die in april wordt afgenomen

De afgelopen periode zijn er meerdere vragen gesteld over de wijze waarop gehandeld wordt in geval bij leerlingen van groep 8 naar aanleiding van de Eindtoets scores een heroverweging plaatsvindt met als gevolg een hoger advies. Procedureel komen we tot de volgende stappen: 1. (CITO) Eindtoets-‐scores zijn bij de basisscholen rond 11 mei bekend; 2. Periode van heroverweging van 11 tot 25 mei. De heroverweging is alleen mogelijk bij een hoger toetsadvies van de Eindtoets. Dit vindt plaats op de basisschool; 3. Indien de basisschool besluit een hoger schooladvies af te geven na heroverweging zal de betreffende ouder(s) zich moeten melden op de VO school, waar het kind reeds geplaatst is. De ouder(s) moet(en) een gewaarmerkt document hebben van de basisschool.; 4. Periode van herplaatsing bij de desbetreffende VO school van plaatsing tot 1 juni; 5. Indien de VO school niet in staat is de desbetreffende leerling te herplaatsen zal regio breed bekeken worden op welke VO scholen plaats is, passend bij het uiteindelijk advies voor de leerling; 6. In de week van 1-‐5 juni is overleg tussen de desbetreffende VO scholen om het plaatsingsplan op te stellen aan de hand van aantal nog te plaatsen leerlingen; 7. Het streven is de ouders van deze groep leerlingen (zie punt 6) voor 13 juni te informeren over mogelijke VO school voor hun kind. Omdat onze inschatting was en is dat het aantal herplaatsingen gering is, zijn we er in deze procedure vanuit gegaan dat de VO school waar de leerling op dit moment geplaatst is, de eerst verantwoordelijke is om te bekijken of de leerling op de eigen school herplaatst kan worden. Namens werkgroep doorlopende lijnen PO en VO, Truus Vaes

Protocol V .O. v oor leerkrachten Groep 6 Wie

Wat

1. Leerkrachten + IB

Vooraankondiging NSCCT

maart

2.IB

Afname NSCCT

maart

Overdracht leerlingen

juni

3.Leerkrachten +IB

Wanneer

+ invoering M6 (BL) en E6 (RW) in overzicht advisering VO 4.Leerkrachten

Rapport gesprek. Info naar ouders juni

M6/E6 niveau + NSCCT verslag

Overdracht naar gr 7: overzicht

5. Leerkrachten

juni/juli

adv VO+ NSCCT + groepsplannen Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

45

Groep 7 Wie 1. 2. 3.

IB Leerkrachten IB

Wat

Evaluatie protocol Kennismakingsgesprekken Brief ouders totstandkoming advies VO

4.

Leerkrachten +IB

5.

Leerkrachten

6.

Wanneer

e

1 week schooljaar september oktober

Afname en invoering M7 (BL en RW) in overzicht advisering VO Rapportgesprek + info M7 (BL en RW)

januari

februari

Leerkrachten +IB Leerkrachten

Afname en invoering E7 (BL en RW)

mei

Leerkrachten

7. 8.

e

1 formulier warme overdracht laten invullen Rapport gesprek. Info naar ouders M7/E8 niveau overzicht adv VO

juni juni

Groep 8 Wie 1.

Leerkrachten

Wat

Informatieavond VO ouders (o.a. totstandkoming advies VO)

2. Leerkrachten

Drempelonderzoek indien nodig

Wanneer september

september


Vaststellen advies lln met extra ondersteunings/onderwijsbehoeften (Lwoo/Pro/MDO)


Bepaling voorlopig advies VO

5. Leerkrachten+ IB+ ouders

sept/okt. oktober

In kaart brengen ondersteuningsbehoeften volgens vragenlijst in het format MDO-‐overdracht.

6. Leerkrachten


oktober

november

Verspreiding Brugboek

46

7. Leerkrachten

8. Leerkrachten + IB+ ouders

Voorlopige adviesgesprekken

november

Ouders en lln. met extra ondersteu-‐ nov/dec nings/ onderwijsbehoeften oriënteren zich op

VO en kiezen een school met

passend onderwijs aanbod +

lkr. maakt MDO afspraak VO

Leerkrachten groep 8 10. Leerkrachten groep 8+ IB. 11. Leerkracht+IB+ouders 12. Leerkrachten

Afname en invoering M 8 Cito

13. Leerkrachten 14. Leerkrachten

9.

Bepaling eindadvies

MDO overdracht

jan/feb

januari januari

Adviesgesprekken + ondertekening ouders v/h toelatingsrapport VO Afname Cito eindtoets vanaf 2016 april

+ IB

Afname Formulier warme

februari

juni

Overdracht en opsturen Als een leerling de eindtoets beter maakt dan verwacht, moet de basisschool het schooladvies heroverwegen. De basisschool kan ervoor kiezen het schooladvies aan te passen. Dit gebeurt in nauw overleg met de betreffende ouders en de leerling. Is het resultaat minder goed dan verwacht? Dan past de basisschool het schooladvies niet aan.


47

B15 – Schoolafspraken plusklas


48

B16 -‐ De zorgschil – externe hulp schooljaar 2015-‐2016 Als er voor een kind intensieve maatregelen zijn genomen die geen of onvoldoende effect hebben, wordt in overleg met de ouders bekeken of er extra begeleiding, extra onderzoek of een extra observatie door externe specialisten nodig is. Ouders kunnen op eigen initiatief externen inschakelen. Ouders kunnen ook in overleg met leerkracht en IBer een externe specialist inschakelen. Met onderstaande partijen hebben we samenwerkingsafspraken omdat we het belangrijk vinden kinderen te begeleiden in de driehoek ouder-‐externe specialist-‐school. De IBers hebben ook een adressenlijst van WSNS. Hier kunnen goede hulverleners tussen zitten. Met hen hebben we echter (nog) geen samenwerkingsafspraken. Het liefst dus putten uit onderstaande lijst. Externe specialisten in onze zorgschil: De Dumontschool – Gedragsobservaties + advies De Dumontschool is een school voor speciaal basisonderwijs (SBO) waarmee wij veel samenwerken. Scholen voor SBO hebben een ruime expertise op het gebied van leer-‐ en gedragsproblemen. Daarom begeleiden zij gewone basisscholen. Bij de Dumontschool kan een observatie aangevraagd worden. De gedragsspecialist komt dan (na toestemming van de ouders!) in de klas kijken. Na de observatie vindt een gesprek plaats met de ouders en de leerkracht. Op basis van deze observatie krijgen de ouders en de leerkracht adviezen voor de aanpak van de betrokken leerling. Aanvragen: De IBer vraagt, in overleg met de leerkracht en na toestemming van de ouders, een observatie aan bij de Dumontschool. Kosten: Jaarlijks zijn een aantal van deze observaties gratis. Ellen Pater, gedragsspecialist voor het jonge kind – Gedragsobservaties + advies Ellen Pater is verbonden aan de Dumontschool en kan per jaar enkele gratis observaties doen. Als die pot leeg is kan Ellen via haar eigen praktijk ingehuurd worden voor observaties en advies inzake gedragsproblemen. Aanvragen: De IBer vraagt, in overleg met de leerkracht en na toestemming van de ouders, een observatie aan bij Ellen Pater. Kosten: Worden door de Molenwiek betaald Van nul tot 23 – kinderpsychologen/psychiatergroep – Onderzoek + advies en begeleiding Van “nul tot 23” is een groep kinderpsychologen en –psychiaters die naar uiteenlopende gedragsbeelden onderzoek doet . Dit onderzoek kan worden uitgevoerd op de Molenwiek. De onderzoeken worden besproken met de ouders, leerkracht en IBer waarna een plan van aanpak wordt opgesteld. Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

49

Aanvragen: De IBer vraagt, in overleg met de leerkracht en na toestemming van de ouders, een observatie aan bij Hanneke Schepers. Hanneke verdeelt de onderzoeken over de diverse kinderpsychologen en –psychiaters. Kosten: Worden via de verzekering betaald. IKKE – Praktijk voor integratieve kindertherapie (géén kinderpsychologen!) De twee therapeuten van IKKE werken met speltherapie en met individuele kinderen. Ze werken graag samen met school en geven ouders ook opvoedingsadviezen. Geschikt voor de iets lichtere gevallen of als opstapje naar verder onderzoek als de drempel daarvoor aanvankelijk te hoog is. Aanvragen: In overleg met de IBers, folders aanwezig. Kosten: Via de verzekering. Niet alle verzekeringen vergoeden dit. Emotion – Training sociale vaardigheden “Sinds 2008 begeleiden wij jaarlijks ruim 400 kinderen en jongeren die op sociaal-‐emotioneel gebied een extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Naast het ‘praten over’, oefenen wij vooral en geven we veel concrete tips. Er worden oefeningen gedaan die lijken op sport, spel en toneel. Goed kunnen sporten en toneelspelen is helemaal niet belangrijk. Het gaat om het gedrag en vooral dát wordt dus geoefend. Onze ervaring is dat kinderen, jongeren en jongvolwassenen graag naar ons toekomen en dat het werkt” Aanvragen: In overleg met de IBers, folders aanwezig. Kosten: Via de verzekering. Bijna alle verzekeringen vergoeden dit. Crista den Braber, gezinscoach – Ondersteuning in het gezin Via het CJG (Centrum jeugd en gezin) heeft elke school van het samenwerkingsverband een gezinscoach toegewezen gekregen. De gezinscoach met wie wij samenwerken is Crista den Braber. Mocht ze overbezet zijn, dan adviseert zij één van de andere gezinscoaches van het CJG. Crista helpt ouders met opvoedingsvragen. Dat kunnen eenvoudige tot ingewikkelde opvoedingsvragen zijn. Crista kan ook doorverwijzen naar andere hulpinstanties. Ouders kunnen zelf, via het CJG in de buurt, om begeleiding van de gezinscoach vragen. Leerkrachten kunnen de gezinscoach ook adviseren aan ouders. Het eerste gesprek met de gezinscoach vindt vaak op school plaats met de betrokken IBer en de leerkracht. Ouders kunnen het eerste gesprek ook thuis aanvragen, zonder verdere inmenging van school. De CJG coach houdt tijdens haar traject in het gezin contact met school indien ouders dit willen. Aanvragen: De IBer vraagt, in overleg met de leerkracht en na toestemming van de ouders, begeleiding van Crista aan. Kosten: Geen, de overheid betaalt Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

50

Leendert van Nes, maatschappelijk werk – Hulp bij crisissituaties Leendert is een krachtig maatschappelijk werker gespecialiseerd in crisissituaties. Aanvragen: Directie vraagt interventie bij Leendert aan op basis van signalen. Kosten: Worden door de Molenwiek betaald Santwee -‐ Kinderfysiotherapie Voor fysiotherapie werken wij samen met fysio Santwee, een in kinderfysiotherapie gespecialiseerde praktijk die dicht naast de school ligt. De fysiotherapeuten van Santwee adviseren de leerkrachten van de in behandeling zijnde kinderen over wat zij op school kunnen bijdragen aan een voorspoedige motorische ontwikkeling van deze kinderen. Ouders kunnen uiteraard ook voor een andere fysiotherapie praktijk kiezen. Aanvragen: Ouders melden aan (op advies van IBer/leerkracht). Een verwijsbrief van de huisarts is niet nodig. De fysiotherapeuten nemen contact op met de IBers als ouders zich aanmelden en spreken een plan van aanpak af. Hier hoort meestal een observatie in de klas bij. Kosten: Worden door de verzekering betaald Marieke van Huit -‐ Motorische remedial teaching (MRT), logopedie. Marieke van Huit, gymleerkracht, heeft zich gespecialiseerd in motorische remedial teaching. MRT vindt altijd plaats met een groepje kinderen en wordt na schooltijd gegeven. Marieke benadert via de leerkracht ouders van kinderen die een opvallende motoriek in de gymzaal laten zien. Voor het volgen van MRT is geen verwijsbrief nodig, het is een gratis service van de Molenwiek. Aanmelden: Marieke overlegt met de leerkracht en IB, de leerkracht benadert de ouders Kosten: Geen, service van de Molenwiek Logopediepraktijk Frieslandlaan Judith Hoogstraten en Eva van Rhee Voor logopedie werken wij samen met de logopedie-‐praktijk die gevestigd is in het medisch centrum aan de Frieslandlaan. Ouders kunnen uiteraard ook voor een andere logopedie praktijk kiezen. Aanvragen: Ouders melden aan (op advies van IBer/leerkracht). Een verwijsbrief van de huisarts is niet nodig. De logopedisten nemen contact op met de IBers als ouders zich aanmelden en spreken een plan van aanpak af. Kosten: Worden door de verzekering betaald Dyslexie collectief Kennemerland (Dysco) -‐ dyslexie onderzoek + dyslexie behandeling Kinderen met een vertraagde leesontwikkeling krijgen vanaf groep 3 een intensieve aanpak. In een leesdossier wordt hun lees-‐ en spelontwikkeling vastgelegd. In overleg met de IBer kunnen kinderen naast het intensieve programma in de klas ook nog extra ondersteuning krijgen van Hennie Horeman Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

51

onze leesspecialist. Deze ondersteuning vindt meestal plaats in een klein groepje dat drie tot vier keer per week met Hennie leest. Deze leeshulp is een service van de Molenwiek en dus gratis. Sommige kinderen komen op basis van hun toets uitslagen in aanmerking voor vergoede diagnostiek naar eventuele dyslexie. Voor dyslexie onderzoek en dyslexie begeleiding werken wij samen met het Dyslexiecollectief Kennemerland (Dysco www.dysco.nl), zie ook bij dyslexie protocol (B12). Aanvragen: De IBers verzorgen de aanvraag van dyslexie onderzoek op basis van het leeslogboek dat zij van kinderen met een vertraagde leesontwikkeling vanaf groep 3 bijhouden. Kosten: Worden door de verzekering betaald WSNS passend onderwijs – extra hulp in bijzondere gevallen In bijzondere gevallen, bijvoorbeeld als een kind op de wachtlijst van Triversum staat maar nog enkele maanden op school blijft, kan er bij WSNS een budget aangevraagd worden voor extra handen in de klas. Aanvragen: Via de IBer Kosten: Geen, WSNS betaalt WSNS passend onderwijs -‐ naschoolse trainingen voor kinderen Het samenwerkingsverband Zuid-‐Kennemerland biedt gratis trainingen aan voor kinderen op het gebied van faalangstreductie, weerbaarheid, sociale vaardigheden en mindfulness. De IBers houden de leerkrachten op de hoogte van het aanbod hiervan en overleggen welke kinderen baat zouden hebben bij deelname aan één van de cursussen. Aanvragen: In overleg met de IBer Kosten: Geen, WSNS betaalt Voorleesexpres -‐ taalontwikkeling Voor de taalontwikkeling is voorlezen van groot belang. Via voorlezen ontwikkelt een kind een goede woordenschat en leert het veel over allerhande onderwerpen. In gezinnen waar ouders de Nederlandse taal nog niet goed spreken kan de voorleesexpres komen voorlezen. Aanmelden: Ouders kunnen zich bij Yvonne van de Scheur (IBer groep 1-‐2) aanmelden. Leerkrachten van groep 1-‐2-‐3 kunnen ook een aanvraag bij Yvonne indienen. Kosten: Geen, de overheid betaalt Het Opstapproject – voorbereiding anderstalige kleuters op groep 3 Voor ouders van kleuters die zelf het Nederlands nog niet optimaal beheersen, is er de mogelijkheid deel te nemen aan het Opstap programma. Via dit programma krijgt men materialen waarmee thuis geoefend kan worden met schoolse activiteiten waardoor kinderen ondersteund worden bij de


52

voorbereiding op groep 3. Ouders worden deskundig begeleid bij de uitvoering van het programma en overleggen regelmatig met andere ouders die het Opstap programma ook doen. Aanmelden: Yvonne van de Scheur (IBer groep 1-‐2)verzorgt de aanmeldingen. Ouders en leerkrachten kunnen bij haar een aanvraag doen. Kosten: Geen, de overheid betaalt Internationale taalklas (ITK) – bereidt niet-‐Nederlands sprekende kinderen voor op de basisschool Kinderen die vanuit het buitenland verhuizen naar Nederland en niet de Nederlandse taal spreken gaan eerst naar de ITK waar zij Nederlands leren spreken. Aanmelden: Via de IBers van de basisschool. Ouders kunnen zich ook rechtstreeks aanmelden. Kosten: Geen, de overheid betaalt


53

B17 -‐ Schoolafspraken over huiswerk (30-‐9-‐2014)

Klassikaal

Groep 3

Veilig leren lezen, thuis software Ambrasoft Via de website ouders informeren • Woordpakket groep 4, meegeven aan het begin van het jaar • Ambrasoft Via de website ouders informeren welke week spelling oefenen en wat van Ambrasoft • Woordpakket groep 5, meegeven aan het begin van het jaar • Ambrasoft Via de website ouders informeren welke week spelling oefenen en wat van Ambrasoft • Woordpakket groep 6, meegeven aan het begin van het jaar • Samenvatting WO + strip • Ambrasoft • Topo, 1x in de 2 weken Via de website ouders informeren welke week spelling oefenen en wat van Ambrasoft, topo of WO Er hangt een weekkalender in de klas 2 tot 3 x per week huiswerk. Leerlingen noteren dit in hun eigen agenda, er hangt een weekkalender in de klas Het huiswerk wordt bij de lesstof/thema’s gezocht. Kinderen nemen elke dag hun huiswerkmap en agenda mee. Het huiswerk moet niet meer dan 10 minuten in beslag nemen thuis. Kinderen kijken het huiswerk vaak zelf na. Kinderen die het huiswerk vergeten krijgen een briefje mee en moeten dit met handtekening en het gemaakte werk de volgende dag inleveren. • Samenvatting en strip W.O. • Ambrasoft • Kopieboek taal/spelling • Engelse woordjes en opdrachten • Taal-‐ en redekundige ontleding • Oefenboek Cito BL (wordt nabesproken) • Eén toets in de week • Opzoekschrift leren • Plus: Rekenhuiswerk op maat • ZIP studievaardigheden

Groep 4

Groep 5

Groep 6

Groep 7

• •


Individueel • Bespreek huiswerk altijd met ouders, besteed aandacht aan hoe ouders met hun kind aan de slag gaan. Doe het oefenen voor met het kind terwijl de ouders kijken. • Schat in wat ouders aankunnen en overvraag ze niet. • Zorg voor succeservaringen bij de kinderen, geef huiswerk mee dat leuk is om te doen en succes oplevert. • Geef altijd feedback, dan weten ouders of ze het goed doen en houd je in de gaten of het huiswerk effect heeft en thuis een plezierige aangelegenheid is (anders heeft huiswerk geen effect). Afhankelijk van de ontwikkeling van kinderen en de thuissituatie.

Afhankelijk van de ontwikkeling van kinderen en de thuissituatie.

• • • •

Wizwijs, ruitjes voor rijtjes (in de weektaak) Woordenschat, kopie van de ws taallessen Begrijpend lezen, kopie van de bakkaarten Wizwijs, na een blok wordt de ouderpagina meegegeven

• • • •

Wizwijs, ruitjes voor rijtjes (in de weektaak) Woordenschat, kopie van de ws taallessen Begrijpend lezen, kopie van de bakkaarten Wizwijs, na een blok wordt de ouderpagina meegegeven

•

In overleg met ouders en leerlingen wordt er eventueel huiswerk meegegeven.

54

Groep 8

3 tot 5x per week huiswerk. Leerlingen noteren dit in hun eigen agenda, er hangt een weekkalender in de klas Het huiswerk wordt bij de lesstof/thema’s gezocht. Kinderen nemen elke dag hun huiswerkmap en agenda mee. Het huiswerk moet niet meer dan 10 minuten in beslag nemen thuis. Kinderen kijken het huiswerk vaak zelf na. Kinderen die het huiswerk vergeten krijgen een briefje mee en moeten dit met handtekening en het gemaakte werk de volgende dag inleveren. • Samenvatting en strip W.O. • Ambrasoft • Kopieboek taal/spelling • Engelse woordjes en opdrachten • Taal-‐ en redekundige ontleding • Oefenboek Cito BL (wordt nabesproken) • Eén toets in de week • Opzoekschrift leren • Plus: Rekenhuiswerk op maat

•


55

In overleg met ouders en leerlingen wordt er eventueel huiswerk meegegeven.

B18 – Effectieve communicatie met ouders Uitgangspunten: 1.

2.

3. 4.

5.

Leerkrachten en ouders hebben een gemeenschappelijk belang: Dat hun leerling c.q. kind zich optimaal ontwikkelt. Ouders kennen hun kind het best; de school kent hun kind als leerling het best. Ze vullen elkaar dus mooi aan. Een ieder heeft eigen verantwoordelijkheden. School is verantwoordelijk voor passend onderwijs en beslist over de wenselijkheid en haalbaarheid van maatregelen op school. Ouders zijn verantwoordelijk voor de opvoeding en beslissen over zaken die de opvoeding betreffen. Ze geven elkaar tips, maar gaan niet op elkaars stoel zitten en respecteren elkaars keuzes. Veel kinderen gedragen zich op school anders dan thuis. School en ouders hoeven elkaar dus niet van hun gelijk te overtuigen. Zo zijn “nietes-‐welles” discussies te voorkomen. De Molenwiek is duidelijk over hoe zij omgaat met verschillen in leren tussen kinderen en hoe zij omgaat met opvallend gedrag (o.a. grensoverschrijdend gedrag en pesten)*. Ouders stellen zich op de hoogte van deze informatie. Leerkrachten en ouders benaderen elkaar in een vroeg stadium als er zorg is over de ontwikkeling van een kind.

Stappenplan oudergesprekken 1. 2. 3. 4. 5.

6.

Een gesprek start met afspraken over de gespreksonderwerpen, het doel van het gesprek en de eindtijd van het gesprek. Gesprekken worden afgesloten met een samenvatting en een concreet plan van aanpak. Ook wordt er een afspraak gemaakt over de evaluatie van het plan van aanpak. Als het doel van het gesprek niet is bereikt, wordt een nieuwe afspraak gemaakt om het gesprek te vervolgen. Leerkrachten stemmen hun taalgebruik af op de ouder, ouders stellen vragen als zij de leerkracht niet begrijpen. In het gesprek wordt een probleem eerst geanalyseerd: • Beschrijf de problemen in hoorbaar en zichtbaar gedrag, geen interpretaties • Wat is de link tussen de zorgen thuis en op school? • In welke situatie ontstaan de problemen? • Wat is er al aan het probleem gedaan? • Wat werkt thuis wel/niet? • Wat werkt op school wel/niet? • Kinderen zijn ook betrokken bij het plan van aanpak: Wat vinden zij van de situatie en welke oplossingen hebben ze zelf? • Welke onderwijsbehoefte heeft de leerling? • Welke ondersteuningsbehoefte heeft de leerkracht? • Welke positieve kenmerken, kansen en mogelijkheden van kind, onderwijs en opvoeding kunnen ingezet worden? Vanuit een gezamenlijke analyse formuleren school en ouders concrete doelen voor de leerling, passend bij onderwijs en opvoeding en leggen dit vast in een plan van aanpak. De datum waarop het plan van aanpak wordt geëvalueerd wordt vastgelegd.

*Informatie over ons onderwijs vindt u in dit ondersteuningsplan en in het onderwijsprofiel


56

B19 – Ouderbetrokkenheid Wat wordt onder ouderbetrokkenheid verstaan? “Het versterken van de betrokkenheid van ouders bij de school en het leren van hun kind bevordert de leerprestaties van de leerlingen. Om kinderen maximaal te ondersteunen in hun leer-‐ en ontwikkelingsproces is het van belang dat school en ouders de handen ineen slaan”. Ouderbetrokkenheid bestaat uit twee onderwerpen: 1. Educatief partnerschap, hieronder wordt verstaan: Er is sprake van educatief partnerschap als ouders de leerontwikkeling van hun kind volgen, daar thuis ondersteuning aan geven en daarover regelmatig contact met de school hebben opdat de prestaties van hun kind verbeteren. 2. Ouderparticipatie, dit betreft de actieve deelname van ouders aan activiteiten op school: • Formele ouderparticipatie. Bij formele ouderparticipatie gaat het om inspraak van ouders. Dit wordt geregeld in de MR en de GMR. • Informele ouderparticipatie. Informele ouderparticipatie betreft het verlenen van vrijwillige hand-‐ en spandiensten. Informele ouderparticipatie kan ook een rol spelen in het vormen van een school als gemeenschap, dit neveneffect is bijzonder belangrijk. Schooljaar 2012-‐2013: beleidsplan ouderbetrokkenheid opgesteld en uitgevoerd Het team van de Molenwiek dalton heeft in schooljaar 2013-‐2013 een beleidsplan ouderbetrokkenheid opgesteld en uitgevoerd. Dit beleidsplan was gebaseerd op: •

• •

Ideeën van de ouderraad. Najaar 2012 hebben alle ouderraadsleden hun ideeën over ouderbetrokkenheid op papier gezet, hiervan is een samenvatting gemaakt (zie bijlage 1). De geel gearceerde ideeën zijn inmiddels opgenomen in dit beleidsplan. Ideeën van ouders die aanwezig waren bij het bezoek van de GEU (gezamenlijke educatieve uitgeverijen) en het ministerie van OCW december 2012 (zie bijlage 2). Ideeën uit het boekje: “Ouderbetrokkenheid 3.0”, Peter de Vries, CPS.

De stand van zaken met betrekking tot ouderbetrokkenheid voor schooljaar 2015-‐2016 wordt in het navolgende uiteengezet.


57

Stand van zaken ouderbetrokkenheid schooljaar 2015-‐2016 Deze stand van zaken bevat drie onderwerpen: 1. Communicatie met ouders 2. Educatief partnerschap 3. Ouderparticipatie 1. Communicatie met ouders vindt als volgt plaats: 1.1. Procedure aspirant ouders/ouders van vierjarigen die instromen Informatie aan ouders die de Molenwiek overwegen als toekomstige school voor hun kind: Aspirant ouders worden uitgenodigd voor een gesprek en een rondleiding door de school. Tijdens dit gesprek en rondleiding komen allerlei onderwerpen over het Dalton onderwijs aan de orde. Ouders kijken in de klassen, leerlingen leggen de gang van zaken aan ouders uit. Na afloop krijgen de ouders een envelop met informatie mee (verwijzing naar de website, folder over het onderwijs, info over opvang voor-‐ en na schooltijd en een pré-‐ inschrijfformulier) • Informatie aan ouders van wie het kind bijna naar school gaat: Twee maanden voor de vierde verjaardag ontvangen ouders een uitnodiging voor het wennen in de kleuterklas. Deze uitnodiging gaat vergezeld van informatie over wennen in de kleuterklas, over MR en OR, over ouderbetrokkenheid, klassenbrief, samenvatting informatie avond, etc. Bij de informatie zit ook een uitklapfolder waarin de dag van een kleuter beschreven wordt aan de hand van foto’s. Met deze folder kunnen ouders hun kind kunnen voorbereiden op de nieuwe situatie in de kleuterklas. • Ouders van bijna vierjarigen wordt gevraagd een intakeformulier in te vullen. Dit formulier bevat vragen over de ontwikkeling van het kind en verachtingen die ouders van de school hebben. • Bij de start van een vierjarige op school worden de ouders uitgenodigd voor een intakegesprek. Tijdens dit gesprek komen de ontwikkeling van het kind, de verwachtingen van de ouders ten aanzien van de school en een aantal praktische zaken aan de orde. 1.2 Informatie aan ouders via de website en de wekelijkse nieuwsbrief per mail: •

• •

•

De Molenweekly, de wekelijkse nieuwsbrief. Hierop kunnen ouders zich per mail abonneren. De klassenpagina’s. Elke jaargroep houdt een klassenpagina bij met informatie over thema’s en projecten, mededelingen aan ouders over de organisatie van de klas, verhalen en informatie door kinderen geschreven en foto’s van activiteiten. Informatie over het onderwijs: Schoolgids, daltonboek, ouderkalender, dyslexieprotocol etc.

1.3 Activiteiten rondom ouderbetrokkenheid: •

•

Inloop groep 1-‐4. Ouders van groep 1-‐4 hebben van 8.10 u. tot 8.20 u de gelegenheid hun kind in de klas te brengen. Doel: Kennis nemen van thema, project of werk waar de kinderen mee bezig zijn of om de leerkracht kort te spreken (waarna indien nodig een langer gesprek gepland kan worden). Geen inloop groep 5-‐8. Ouders van groep 5-‐8 komen ’s ochtends niet meer mee naar binnen tenzij er iets belangrijks is dat zij met de leerkracht willen bespreken. Na schooltijd zijn ouders van harte welkom om schoolwerk/projecten/thema’s te bekijken of de leerkracht te


58

•

•

•

•

•

• • • •

spreken. Via de mail/telefoon nodigen leerkrachten ouders uit voor gesprekken en zoeken ouders die na schooltijd geen tijd hebben contact met de leerkracht. Nieuwjaarsreceptie bij de start van het start schooljaar. Vanaf schooljaar 2014-‐2015 worden ouders en leerkrachten gestimuleerd om in de eerste twee weken van het schooljaar een nieuwjaarsreceptie te organiseren waaraan ouders, leerlingen en de leerkracht(en) van een groep deelnemen. Doel: Verbondenheid stimuleren vanuit de verwachting dat als men elkaar kent vooroordelen en drempels in het contact worden weggenomen. Informatieavond bij de start van het schooljaar voor groep 1-‐2, 3 en 7-‐8. Doel: Ouders informeren over de leerstof, thema’s, uitjes, gang van zaken in de klas. Een samenvatting van deze avond wordt elk jaar aan de klassenpagina’s gelinkt. De groepen 4-‐5-‐6 houden geen informatieavond. Ouders uit deze groepen vinden de informatie over deze leerjaren op de klassenpagina. Kennismakingsgesprekken in week 3-‐4-‐5 van het schooljaar. Ouders maken ter voorbereiding van het kennismakingsgesprek een woordveld over hun kind en starten hiermee het kennismakingsgesprek. De leerkracht haakt hierop in met de ervaringen van de eerste weken en de gegevens die bij de overdracht zijn doorgegeven. Doel kennismakingsgesprekken: De onderwijsroute voor het komend schooljaar bespreken en afspraken maken over de frequentie van het contact. Ouders van kinderen die een ontwikkeling doormaken zoals verwacht spreken de leerkracht tijdens de reguliere contactmomenten. Ouders van kinderen die intensiever begeleid worden, spreken de leerkracht frequenter en maken daar afspraken over. Inloopavonden voor groep 1-‐4: Naar aanleiding van projecten worden kijkavonden georganiseerd. Kinderen leiden ouders rond en bekijken het gemaakte werk in de eigen klas en het project in de aula. Inloopochtenden voor groep 5-‐8: Naar aanleiding van projecten worden kijkochtenden georganiseerd. Kinderen leiden ouders rond en bekijken het gemaakte werk in de eigen klas en het project in de aula. Weeksluiting. Ouders zijn van harte welkom als publiek als de groep van hun kind de weeksluiting heeft. De data staan in de ouderkalender Grote gebeurtenissen als een circusdag, dansfestijn of jubileum: Ouders van harte welkom als publiek en/of hulpouder. Rapportgesprekken. Twee maal per jaar: Na de Cito M en de Cito E. Ouders van kinderen die intensief begeleid worden plannen met de leerkracht meerdere gesprekken. Jaarvergadering MR/OR. Deze avond start met een spreker over een actueel onderwijs onderwerp of workshops over diverse onderwerpen.

2. Educatief partnerschap • Het kennismakingsgesprek aan het begin van het schooljaar is de basis zijn voor didactisch-‐ en pedagogisch partnerschap. • Tijdens dit kennismakingsgesprek wordt de frequentie van de oudergesprekken besproken. • Leerkrachten informeren ouders van kinderen met een intensieve-‐ of plusaanpak over de inhoud van die aanpak en bespreken welke bijdrage school en thuis hieraan kunnen leveren. • De IBers coördineren dit proces (vast onderdeel IB gesprekken), begeleiden de leerkrachten hierbij en brengen aspecten van didactisch-‐ en pedagogisch partnerschap in de bouw-‐ of teamvergadering. 3. Ouderparticipatie Formele ouderparticipatie • Er functioneren een zeer actieve OR en MR in de school. Vanuit de OR zijn ook een aantal ouderwerkgroepen actief. Ondersteuningsplan Molenwiek Dalton 2015-‐2016

59

In samenwerking met de directie wordt beleid samengesteld en worden activiteiten in het kader van ouderparticipatie uitgevoerd. 3.2 Informele ouderparticipatie • Er is een zeer actieve ouderkern betrokken bij: - Het organiseren van feesten: De feestcommissie - Het runnen van de schoolbibliotheek: De bibliotheekcommissie - Het verzorgen van de kleutertuintjes met de leerlingen: De patiocommissie - Het organiseren van de avondvierdaagse: De AV commissie - Het uitbannen van luizen: De luizencommissie • Het animo voor hulp bij feesten, excursies, opknappen, techniekonderwijs en assistentie van de plusklas is voldoende tot goed te noemen. •

B20 – Schoolafspraken schoolverandering BAO-‐BAO


60

B21 -‐ Schoolafspraken verwijzing SBO/SO Als na overleg met ouders/leerkracht/Ib besloten wordt tot een (tijdelijke) plaatsing op het S(B)O omdat de onderwijsbehoefte van de leerling de grenzen van de Molenwiek Dalton overschrijdt, is de procedure als volgt: • • • • • • • • • • •

De IBer informeert de ouders over S(B)O scholen die aan de onderwijsbehoefte van hun kind kunnen voldoen. Ouders geven aan welke S(B)O school/scholen uit dit aanbod hun voorkeur hebben. De IBer neemt contact op met deze scholen en geeft aan dat de ouders graag een afspraak voor een gesprek/rondleiding willen maken. Ouders maken een afspraak met de school/scholen van hun voorkeur. Ouders geven aan de IBer door wat de S(B)O school van hun keuze is. De IBer neemt contact op met deze school en organiseert een observatie van de leerling door de IBer van de S(B)O school. De IBer vult in samenspraak met de leerkracht de TLV* in. De ouders lezen de ingevulde TLV en geven wel/niet akkoord d.m.v. een handtekening De ondertekende TLV wordt naar de S(B)O school en WSNS gebracht. De S(B)O school en WSNS regelen de plaatsing van de leerling. Met de school voor S(B)O wordt vervolgens afgesproken hoe de ontwikkeling van de leerling gevolgd wordt en hoe de eventuele terugplaatsing van de leerling wordt voorbereid.

* TLV: Aanvraag toelaatbaarheidsverklaring S(B)O Overeenkomst voor een tijdelijke plaatsing van het basisonderwijs naar het speciaal (basis) onderwijs. Naam leerling Geboortedatum

BSN

Geslacht

Eerder CvI-‐nummer/ Rugzak

Huidige groep

indien van toepassing

Naam ouders/verzorgers*

Adres

Postcode & woonplaats

E-‐mail

Telefoonnummer

Contactpersoon, indien ouders/ verzorgers geen Nederlands spreken

Huidige basisschool (opdrachtgever)


61

Bestuur

Contactpersoon

E-‐mail

Telefoonnummer

Naam gewenste s(b)o

Contactpersoon

E-‐mail

Telefoonnummer

* of wettelijke vertegenwoordiger(s) als daar sprake van is

Ouders, basisschool en Speciaal (basis) onderwijs hebben de procedure van de tijdelijke plaatsing doorlopen. Ze hebben gezamenlijk besloten om een tijdelijke opvang te organiseren op een S(B)O school. De basisschool levert de overeenkomst in samen met het opgestelde ontwikkelingsperspectief. 1. Verwachte tussendoelen voor de periode van de overeenkomst:

Is er voor de leerling al een ontwikkelingsperspectief opgesteld, ga dan direct naar vraag 2.

Vakgebied Rekenen Techn Lezen Spelling Begr. Lezen

Verwachte tussendoelen VS/OC

-‐

2. De school en de ouders maken zich zorgen over: ⃝ ⃝ ⃝ ⃝

schoolplezier, de zorg over het welbevinden van de leerling de ernst en onvoorspelbaarheid van agressie niet te hanteren tekort in werkhouding en taakgerichtheid niet of onvoldoende leren op meerdere vakgebieden.

Beginsituatie:

3. Wat zijn de (onderwijs)behoeften van de leerling?

4. Wat heeft de basisschool tot nu toe gedaan om tegemoet te komen aan deze behoefte? Doelstellingen

Periode


62

5. Aan welke (onderwijs)behoeften kan de school niet voldoen?

6. Wat moet de leerling leren om teruggeplaatst te kunnen worden op de basisschool?


63

7. Wat gaat er op de basisschool veranderen voor een succesvolle terugplaatsing?

8. Wat kunnen de ouders doen om de terugplaatsing tot een succes te maken?

9. Type toelaatbaarheidsverklaring (aankruisen wat van toepassing is) ⃝ TLV SBO ⃝ TLV categorie I (zml, lzk, epilepsie, cluster 4) 10. Afspraken − Startdatum: − Wen-‐afspraken: De partijen sturen een afschrift van de overeenkomst aan het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband neemt contact op met alle drie de partijen ter bevestiging van het contract. Na schriftelijke bevestiging van het samenwerkingsverband kan de tijdelijke plaatsing starten. Tussen de schriftelijk bevestiging en de plaatsing van de leerling op school zitten minimaal 5 werkdagen. Alle betrokkenen krijgen een afschrift van deze overeenkomst.

Het periodiek overleg wordt gehouden op: − Datum, mondeling/schriftelijk, tijdstip en plaats; − Datum, mondeling/schriftelijk, tijdstip en plaats; − Datum, mondeling/schriftelijk, tijdstip en plaats; − Einddatum :

Indien de doelstellingen aan het einde van het plaatsingstraject onvoldoende bereikt zijn, kunnen de partijen na overeenstemming kiezen om een nieuw contract op te stellen. Bij het behalen van de doelstelling wordt vier weken van te voren een afspraak gemaakt voor de start van de terugplaatsingsfase en de wijze waarop dit wordt vormgegeven.

− Startdatum terugplaatsingsfase:


64

11. Gewenste situatie

12. De groep waarin de leerling gaat starten

Aldus aangegaan De ouder(s)/verzorger(s) van de leerling: Directeur school basisschool: Directeur school voor speciaal (basis) onderwijs: Tweede deskundige1:

(datum)

(naam + handtekening)




1

Bij aanmelding op het speciaal onderwijs of het speciaal basisonderwijs kan de orthopedagoog van de school optreden als tweede deskundige. Bij aanmelding op een basisschool moet de triade een eigen tweede deskundige betrekken (CJG coach of een tweede deskundige uit de zorg).

Een ondertekend afschrift van de overeenkomst wordt door de ontvangende school aan het samenwerkingsverband gestuurd. Het samenwerkingsverband neemt contact op de drie de partijen ter bevestiging van de overeenkomst. De ouders en de ontvangende school krijgen een beschikking toegestuurd, waarna de leerling geplaatst kan worden.

Opsturen naar: Passend Onderwijs Zuid-‐Kennemerland t.a.v. mevr. Robison Postbus 4145 2003 EC Haarlem Telefoonnummer: 023 5430116


65

B22 – Schoolafspraken over de afname van de NSCCT Ouderbrief groep 6 Haarlem, 2 maart 2015 Aan de ouders van de leerlingen van groep 6 Betreft: Afname Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Test (NSCCT) Beste ouders, Om het leerstofaanbod nog beter op onze leerlingen af te stemmen wordt jaarlijks in groep 6 de “Niet Schoolse Cognitieve Capaciteiten Test” (NSCCT) afgenomen. De NSCCT geeft een beeld van de cognitieve capaciteiten van de leerlingen en wordt in maart groepsgewijs afgenomen in de groepen 6 door intern begeleiders Mandy Mulder en Heleen Verspoor. Waarom wordt deze test afgenomen? De meeste leerlingen presteren op school overeenkomstig hun leermogelijkheden. Sommige leerlingen laten op school minder zien dan wat ze in werkelijkheid kunnen: ze presteren onder hun niveau, terwijl andere kinderen, bijvoorbeeld door een goede motivatie of werkhouding, juist boven hun niveau presteren. De NSCCT helpt om diverse groepen leerlingen op te sporen. De school kan vervolgens op basis van de resultaten uit het NSCCT onderzoek het onderwijs nog beter afstemmen op het ontwikkelingsniveau van de leerlingen. De kans op leersucces van leerlingen wordt zo vergroot. Opzet van het onderzoek ! ! ! !

!

De kinderen worden getest met behulp van de NSCCT Dit gebeurt groepsgewijs door de intern begeleider De test duurt ongeveer één uur De resultaten worden met de leerkracht en de intern begeleider besproken. Hierbij wordt een vergelijking gemaakt met de resultaten op de NSCCT, de didactische vorderingen zoals die voorkomen in het leerlingvolgsysteem (LOVS Cito) en de observatiegegevens van de leerkracht De school brengt de ouders op de hoogte van de resultaten in juni (tijdens het rapport gesprek)

Als u vragen heeft over dit onderzoek en de afname dan kunt u contact opnemen met Heleen Verspoor of Mandy Mulder. Met vriendelijke groet, Josée Warnaar

Afspraken over afname, interpretatie en informatie naar ouders B23 – Schoolafspraken over doubleren of een klas overslaan B24 -‐ Ontwikkelingsperspectieven


66

Ondersteuningsplan

Recommend Documents