Ondersteuningsplan 2014-2018
Simone Sarphatie Co de Custer 28 januari 2014
Inhoudsopgave Inleiding/voorwoord............................................................................................................. 4 1
Uitgangspunten, visie, doelstellingen en ambitie ............................................................... 6 1.1 Doelstellingen en uitgangspunten ................................................................................. 6 1.2 Visie ......................................................................................................................... 7 1.3 Ambities .................................................................................................................... 8 1.4 Huidige en toekomstige situatie.................................................................................... 9 1.5 Werkagenda uitgangspunten 2014-2015 ....................................................................... 9
2
Organisatie van het samenwerkingsverband ...................................................................11 2.1 De stichting ..............................................................................................................11 2.2 De organisatiestructuur ..............................................................................................11 2.3 Werkagenda organisatie van het samenwerkingsverband 2014-2015 ...............................12
3
De regio in beeld .........................................................................................................13 3.1 Aangesloten besturen en scholen in het samenwerkingsverband......................................13 3.2 Samenwerking in de regio ..........................................................................................14 3.3 Netwerken in het samenwerkingsverband en in de regio.................................................14 3.4 Zorg Advies Team .....................................................................................................14 3.5 Kengetallen samenwerkingsverband ............................................................................15 3.6 Afstemming met PO in de regio ...................................................................................16 3.7 Afstemming met mbo in de regio (ambitie) ...................................................................16 3.8 Werkagenda 2014-2015 .............................................................................................17
4
Maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen .........................................18 4.1 Basisondersteuning....................................................................................................18 4.2 Extra ondersteuning ..................................................................................................19 4.3 Ondersteuningsprofielen .............................................................................................20 4.4 Werkagenda maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen 2014-2015: ...21 4.5 Werkagenda maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen 2015-2016: ...21
5
Toewijzing volgens ondersteuningsbehoefte (TVO) ...........................................................22 5.1 Het ontwikkelingsperspectief (OPP) ..............................................................................22 5.2 Taakstelling Regioloket...............................................................................................23 5.3 Organisatie Regioloket ...............................................................................................24 5.4 Werkwijzen ...............................................................................................................24 5.5 De Permanente Commissie Leerlingzorg (PCL) ..............................................................25 5.6 Randvoorwaarden vanaf schooljaar 2014-2015 .............................................................26 5.7 Advies en Ondersteuningsteam (AOT): .........................................................................27 5.8 Communicatie ...........................................................................................................27 5.9 Trajectvoorzieningen..................................................................................................28 5.10 Werkagenda regioloket, trajectvoorzieningen en arrangementen 2014-2015: ..................30 5.11 Werkagenda regioloket trajectvoorzieningen en arrangementen 2015-2016: ...................31
6
Extra ondersteuning buiten de reguliere school ...............................................................32 6.1 Het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) .....................................................................32 6.2 Toelaatbaarheidsverklaringen VSO (TLV) ......................................................................32 6.3 Werkagenda extra ondersteuning buiten de reguliere school 2014-2015...........................33
7.
Het herzien van bestaande voorzieningen (posities PRO en lwoo) ...................................35 7.1 Scholen voor PRO en lwoo in het samenwerkingsverband ...............................................35 2
7.2 De toekomstige situatie van PRO en lwoo .....................................................................35 7.3 Werkagenda 2014-2015 .............................................................................................36 7.4 Werkagenda 2015-2016 .............................................................................................36 8
Samenwerken met ouders ............................................................................................37 8.1 visie en uitgangspunten .............................................................................................37 8.2 Zorgplicht .................................................................................................................37 8.3 Educatief partnerschap ...............................................................................................38 8.4 In geval van conflict en geschil ...................................................................................38 8.5 Werkagenda 2014-2015 samenwerken met ouders ........................................................39
9
Relatie met gemeenten, instellingen, jeugdzorg en overige partners ..................................40 9.1 Waar gaat het om? ....................................................................................................40 9.2 Uitgangspunten .........................................................................................................40 9.3 De koers van de gemeenten .......................................................................................41 9.4 Wat zijn de belangrijkste actoren en instrumenten ........................................................41 9.5 Werkagenda 2014-2015 .............................................................................................44
10
Kwaliteitszorg in het samenwerkingsverband ...............................................................46
10.1 Toezichtkader van de Onderwijsinspectie ....................................................................46 10.2 Interne kwaliteitszorg...............................................................................................46 11
Communicatie in het samenwerkingsverband...............................................................47
11.1 Kernwaarden communicatie ......................................................................................47 11.2 Doelgroepen ...........................................................................................................47 11.3 Communicatiebeleid .................................................................................................47 12
Financiën ................................................................................................................49
12.1 Huidige en toekomstige inkomsten.............................................................................49 12.2 Verplichte uitgave: ondersteuningsbekostiging ............................................................50 12.3 Verevening .............................................................................................................50 12.4 lwoo/PRO................................................................................................................52 12.5 Samenvatting inkomsten, verevening en verplichte uitgaven .........................................53 12.6 Toekomstige activiteiten en uitgaven: denkmodel passend onderwijs .............................56 12.7 Meerjarenbegroting..................................................................................................59 12.8 De doorstart van het samenwerkingsverband ..............................................................59 12.9 De financiële functie van het samenwerkingsverband ...................................................60 BIJLAGEN ........................................................................................................................ 623 Samenwerkingsverband VO Amstelland en De Meerlanden Situatieschets. .............................63 Gebruikte afkortingen ......................................................................................................64 Meerjarenbergroting………………………………………………………………………………………………………………………..71
3
Inleiding/voorwoord Het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden bereidt zich voor op de uitvoering van de Wet op het Passend Onderwijs. Het voorliggende ondersteuningsplan vormt hiervan voor de periode 2014-2018 het fundament. In dit document zijn de bevindingen opgenomen van vergaderingen met het bestuurlijk overleg, werkgroepen, directeurenoverleg passend onderwijs, gemeentes, zorgcoördinatoren, projectgroepen en stuurgroep waarin de voorbereiding op de invoering van Passend Onderwijs op de agenda stond. Conform de wet stelt het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden zich ten doel een samenhangend geheel van ondersteuningsvoorzieningen binnen en tussen de scholen te realiseren en wel zodanig dat leerlingen een ononderbroken ontwikkelingsproces kunnen doormaken en leerlingen die extra ondersteuning behoeven een zo passend mogelijke plaats in het onderwijs krijgen. (artikel 18a, wetsvoorstel passend onderwijs). Waar wordt gesproken van ‘het samenwerkingsverband’ gaat het om ‘ons’ samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden’. In aansluiting op de doelen van de wet passend onderwijs geven wij invulling aan de eigen visie en ons perspectief voor het onderwijs in het algemeen en voor leerlingen met specifieke ondersteuningsvragen in het bijzonder. Waar wordt gesproken over gemeentes gaat het over uiteenlopende gemeentes. Geografisch gezien is het een samenwerkingsverband dat uit twee delen bestaat: Amstelland en de Meerlanden. Dit is terug te zien in ons logo en speelt een rol in de werkrelaties die de schoolbesturen met de beide helften onderhouden. Sommige besturen zijn louter georiënteerd op Amstelland, andere weer op de Meerlanden. Dit leidt bij thema’s als leerplicht en de overgang povo tot kleine verschillen in de wijze waarop de samenwerking tussen schoolbesturen en gemeentes uitpakt. Het samenwerkingsverband is van alle scholen. In het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is ervoor gekozen om de verantwoordelijkheid voor het passend onderwijs aan leerlingen zo veel mogelijk bij de scholen neer te leggen, want daar moet het gebeuren. Maar daarnaast is er een aanvullende ondersteuningsstructuur op het niveau van het samenwerkingsverband waar we maatwerk voor jongeren en scholen in de vorm van in principe kortdurende arrangementen realiseren. Alle partners van het samenwerkingsverband nemen de verantwoordelijkheid om voor iedere leerling een passende oplossing te vinden in de regio. Zij spannen zich in om elkaar te vinden op die terreinen waarbinnen de spankracht van het reguliere aanbod niet groot genoeg is. Het samenwerkingsverband bevindt zich volop in een transitiefase. Dat betekent dat op alle niveaus werk gemaakt wordt van het realiseren van (de condities voor) passend onderwijs. Passend onderwijs vindt plaats op de scholen zelf; het samenwerkingsverband wil de scholen versterken om dit zo goed mogelijk te doen en schept daarvoor de voorwaarden. Zij maakt het beleid, faciliteert en ondersteunt de scholen bij de vormgeving van passend onderwijs binnen hun eigen school maar zorgt tevens voor een dekkend ondersteuningsaanbod binnen het samenwerkingsverband. De beleidsvoornemens die we in dit plan beschrijven worden de komende vier jaren werkenderwijs gerealiseerd en bijgesteld. We voegen daarom een werkagenda toe voor 4
het eerste jaar 2014-2015 en de contouren van een werkagenda voor 2015-2016. In dit document staan nieuwe werkwijzen en aanpakken beschreven die hun waarde nog moeten bewijzen. Denk daarbij aan de trajectvoorzieningen, de MDO’s de TLV, het werken met arrangementen, etc. Dit pakken we op met een zo realistisch mogelijk perspectief op de mogelijkheden en de beperkingen van de scholen. Daarom hechten we zeer aan een goede monitoring van inspanningen en opbrengsten. Het ambitieniveau is hoog en zal in nauwe samenspraak met het veld continu op uitvoerbaarheid getoetst worden. De scholen en de partners moeten zich kunnen herkennen in de realiseerbaarheid van de ambities die in dit document staan beschreven. We bespreken dít zorgvuldig in de daarvoor opgerichte gremia. Iedere aangeslotene is mede aansprakelijk voor het gemeenschappelijk resultaat en het beheer van het samenwerkingsverband. De besturen spreken elkaar aan en leggen verantwoording af over de uitvoering van afspraken die zijn vastgelegd in het ondersteuningsplan. Dit ondersteuningsplan omvat een periode waarvan wij de noodzakelijke inspanningen en de daaraan verbonden resultaten voor de vierjarige termijn nog onvoldoende kunnen overzien. Daarbij zijn wij afhankelijk van nog veranderende regelgeving en financiering. Daarom richten wij ons in dit plan en haar bijlagen qua uitvoering op de komende twee jaar. Gaandeweg het eerste uitvoeringsjaar evalueren wij de werkwijzen en opbrengsten en stellen wij de werkagenda voor het daaropvolgend jaar bij. Wij doen dat uiteraard in goed overleg met waardevolle en betrokken partners als de Gemeenten en de ondersteuningsplanraad. Elk hoofdstuk in dit ondersteuningsplan sluit af met een korte opsomming van werkafspraken als planning voor de periode 2014-2016. Deze werkafspraken worden voor de zomervakantie 20142015 nader uitgewerkt in een planning en control cyclus. Ook wordt de meerjarenbegroting afgestemd op deze werkafspraken.
5
1
Uitgangspunten, visie, doelstellingen en ambitie
1.1 Doelstellingen en uitgangspunten Het uitgangspunt van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden, is dat er voor iedere leerling die woont binnen de gemeentegrenzen van het samenwerkingsverband een passende onderwijsplek is. De ambitie van de aangesloten schoolbesturen is dat iedere school een brede basisondersteuning en een goede en stevige extra ondersteuning biedt. Uitgaande van de vraag “wat heeft de leerling nodig?” spannen de scholen zich tot het uiterste in om zoveel mogelijk leerlingen in het reguliere onderwijs te houden. Dit doen zij in samenwerking met de andere scholen in het samenwerkingsverband en de ketenpartners en met ondersteuning van het samenwerkingsverband. Dit hoge ambitieniveau maakt dat op iedere school het docententeam de leerlingen handelingsgericht benadert en dat zij tijdig signaleren waar extra ondersteuning nodig is. Voorkomen is immers beter dan genezen. Tijdig signaleren stelt eisen aan alle medewerkers in de school. Er wordt ingezet op preventieve ondersteuning in plaats van curatieve ondersteuning. Echter daar waar nodig is wordt curatieve ondersteuning daadkrachtig en efficiënt gerealiseerd. Wij vinden het vanzelfsprekend dat ouders betrokken zijn bij de begeleiding van hun kind. Zo wordt educatief partnerschap gerealiseerd. Tijdige betrokkenheid en inzet van de ketenpartners, gericht op samenwerking, past bij deze benadering. Essentieel voor een passend aanbod aan leerlingen zijn goed onderwijs met handelingsbekwame docenten en een goede ondersteuningsstructuur in een veilige en gestructureerde omgeving. Passend onderwijs is vooral goed onderwijs voor àlle leerlingen. We hechten aan afbakening tussen onderwijs en hulpverlening: de school heeft als kerntaak onderwijs, met daarnaast een opvoedkundige en socialiserende taak. Daarom is het ondersteuningsaanbod, onderwijs gerelateerd van aard. Scholen zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van het ondersteuningsaanbod, zoals dat beschreven is in het ondersteuningsprofiel van elke school. Het samenwerkingsverband adviseert, faciliteert en ondersteunt om de expertise op de scholen te versterken. Met de gemeenten ontwikkelen wij een werkwijze om -indien nodig- snel ondersteuning te kunnen inzetten als er naast onderwijsproblematiek ook sprake is van opgroei- en opvoedingsproblemen of gedragsstoornissen. De gemeentelijke regie is gericht op een integrale aanpak. De afspraken met de gemeenten leggen wij vast in een werkagenda die samen met het jaarplan van het samenwerkingsverband het gezamenlijk werkprogramma wordt. Om zoveel mogelijk leerlingen deel te laten nemen aan het reguliere onderwijs, willen we aan het eind van schooljaar 2015-2016 dat in principe alle scholen beschikken over een interne trajectvoorziening voor leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte. Hier wordt de samenwerking tussen het speciaal onderwijs en de regulier scholen vormgegeven en vindt de uitwisseling van expertise en deskundigheid plaats. Het samenwerkingsverband werkt met het PRO en het VSO aan de organisatie van tijdelijke plaatsing van leerlingen met speciale ondersteuningsvragen. Daar wordt maatwerk aan de leerling geboden met als doel de leerling zo snel mogelijk terug te leiden naar het reguliere onderwijs of een andere vorm van passende dagbesteding. Sommige leerlingen blijven echter ook voor soms langere tijd aangewezen op het voortgezet speciaal onderwijs (VSO).
6
Het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden biedt op de aangesloten scholen zodanig onderwijs en onderwijsondersteuning dat alle leerlingen hun schoolloopbaan tenminste kunnen afsluiten met een vmbo-diploma. Als dat niet mogelijk blijkt wordt gestreefd naar minimaal niveau 1 en 2, een startkwalificatie dan wel voorbereiding op een arbeidsplaats in de regio. Er is een goed systeem van overdracht tussen PO en VO en tussen VO en MBO gerealiseerd bij aanvang van het schooljaar 2014-2015. Het bestuur van het samenwerkingsverband werkt met onderlinge verbintenis, vertrouwen en onderlinge loyaliteit als kernwaarden. Deze kernwaarden vormen het vertrekpunt voor de bestuurlijke, financiële en inhoudelijke inrichting van het samenwerkingsverband. Loyaliteit krijgt betekenis doordat de scholen in het samenwerkingsverband, voor wat betreft het afgesproken niveau van basisondersteuning, onderling nauwelijks verschillen. Het aanbod aan basisondersteuning van de scholen wijkt onderling slechts beperkt af. De ambitie is een hoog niveau van basis ondersteuning op alle scholen. Toch kunnen er scholen zijn die zich hebben gespecialiseerd in het bieden van afgesproken vormen van extra ondersteuning. Dit leidt echter niet tot het uitsluiten van leerlingen. Daarvoor staat het bestuur van het samenwerkingsverband als geheel garant. Bestuurlijk is het samenwerkingsverband als collectief verantwoordelijk voor een dekkend netwerk van ondersteuning en onderwijs. Voor alle scholen in de regio geldt dat zij een hoog niveau van basisondersteuning realiseren. Op iedere school zijn de ambities en ontwikkelingspunten voor het primaire proces beschreven in het ondersteuningsprofiel van de school. Uit de beleidsagenda blijkt welk belang de aangesloten schoolbesturen hechten aan goede facilitering van de scholen:
een trajectvoorziening op alle scholen;
goed toegeruste zorgcoördinatoren als spil in de ondersteuningsstructuur;
een flexibel ingericht Multi Disciplinair Overleg (MDO) op elke school;
aantoonbaar terugdringen van voortijdig schoolverlaten en schoolverzuim;
afspraken over monitoring en rekenschap;
professionalisering voor docenten en zorgcoördinatoren;
goede samenwerking met jeugdzorg via de sociale teams en leerplicht;
heldere budgetverdeling op basis van afspraken over basis- en extra ondersteuning die staan vastgelegd in de schoolondersteuningsprofielen;
een goed bereikbaar Regioloket voor de scholen;
arrangementen voor leerlingen die extra ondersteuning vragen;
een time out plek verbonden aan de scholen voor speciaal onderwijs.
1.2 Visie De omslag die met passend onderwijs wordt beoogd, beschrijven we hieronder langs met elkaar samenhangende lijnen: van curatief naar preventief, van indiceren naar arrangeren en van sectoraal naar integraal en intersectoraal. Goed onderwijs Een hoge kwaliteit van het onderwijs is een voorwaarde om deze omslag mogelijk te maken. Leerlingen met een ondersteuningsbehoefte zijn nog sterker afhankelijk van goed onderwijs dan andere leerlingen. Er zal worden geïnvesteerd in didactische kwaliteiten van docenten, een 7
pedagogisch klimaat van hoge verwachtingen en een schoolcultuur waarin resultaten op alle niveaus zichtbaar worden gemaakt. Opbrengstgericht werken en passend onderwijs zijn twee hoofdaspecten van kwaliteit van onderwijs. Voor een succesvolle schoolloopbaan zijn doorlopende leerlijnen – zowel cognitief als pedagogisch-didactisch – en een doorlopende zorglijn in en om de school voorwaarden. Van curatief naar preventief In de eerste plaats wordt binnen onze visie op passend onderwijs een beweging ingezet van curatieve naar meer preventieve onderwijsondersteuning. Binnen het nieuwe stelsel van budgetfinanciering is het streven om via preventie de uitstroom van leerlingen naar bovenschoolse onderwijszorg-voorzieningen te reduceren. Mogelijke besparingen komen ten goede aan uitbouw en verdere versterking van de basisondersteuning op alle scholen. Dit vraagt om nieuwe manieren waarop de expertise van het (voortgezet) speciaal onderwijs en jeugdzorg school- en thuisnabij wordt ingezet. Van indiceren naar arrangeren Indicatiestelling zoals die binnen het huidige stelsel plaatsvindt, maakt plaats voor meer handelingsgerichte vormen van diagnostiek en ondersteuningsarrangementen. Binnen het nieuwe stelsel staat de ondersteuningsvraag centraal: wat heeft dit kind en/of zijn gezin in deze situatie nodig, hoe gaan we dat organiseren en arrangeren en wie en/of wat hebben we daarvoor nodig? Dit vereist een flexibele(r) inzet van expertise en voorzieningen die nu deel uitmaken van het samenwerkingsverband. Van sectoraal naar integraal De derde beweging is de ontwikkeling van sectoraal naar intersectoraal en integraal denken en werken. Preventieve basisondersteuning beperkt zich niet tot de school. Opvoed- en opgroeiondersteuning moeten integraal onderdeel zijn van het totale zorgsysteem rond de school en het gezin. Ook de handelingsgerichte diagnostiek heeft een integraal karakter. Daarom worden via de gemeentes sociale teams gefaciliteerd die de scholen verbinden met jeugdzorg.
1.3 Ambities 1.3.1 Commitment Voorop staat dat iedere school van het samenwerkingsverband verantwoordelijk is voor het geven van onderwijs aan al haar leerlingen. Iedere school biedt iedere leerling een passend en zo optimaal mogelijk aanbod. Als het gaat om plaatsing, doorstroom en afstroom van leerlingen, zorgen de scholen onderling voor een goede afstemming en zorgvuldige informatieverstrekking aan elkaar en toetsen zij met elkaar of er aan de voorwaarden van de gezamenlijke ambitie is voldaan. 1.3.2 Samenwerking De stelselwijzigingen Passend Onderwijs en de Transitie Jeugdzorg vervullen in hun gescheiden maar ook gezamenlijke geformuleerde opdracht de kaders voor nauwe samenwerking en een omslag in benadering: praten mét ouders en de jongeren in plaats van óver hen en daarbij uitgaan van mogelijkheden, gericht op versterken van eigen kracht en een integrale aanpak. Het samenwerkingsverband realiseert zich dat het gaat om een proces van voortdurende ontwikkeling dat nog jaren in beslag gaat nemen. De koers is uitgezet en de gedrevenheid en het enthousiasme om de plannen in gezamenlijkheid uit te voeren is volop aanwezig. 8
Kortom: samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden realiseert voortvarend passend onderwijs voor iedere leerling. 1.4 Huidige en toekomstige situatie Zoals hierboven is beschreven, ligt er een visionaire en inhoudelijk door alle aangeslotenen bij het samenwerkingsverband gedragen basis om verder te bouwen aan de vormgeving van Passend Onderwijs. Omdat het samenwerkingsverband kiest voor uitvoering en budgettering zo dicht mogelijk bij de werkvloer, wordt van de scholen gevraagd om voldoende zicht op de eigen ontwikkeling te bieden en zich daarover aan het bestuur van het samenwerkingsverband te verantwoorden. Het instrument dat daarvoor nu wordt gebruikt is het ondersteuningsprofiel. Daarin staat in het bekende format onomwonden beschreven wat we van elke school mogen verwachten. Dit blijkt bijvoorbeeld uit het volgende:
er wordt binnen alle scholen een professionaliseringsslag gemaakt, onder meer door de heroriëntatie op de ondersteuningsstructuur. Taken en de posities van de zorgcoördinator en het ZAT worden bezien in relatie tot de nieuwe taakstelling binnen Passend Onderwijs en de aansturing van de trajectvoorziening;
er is binnen het samenwerkingsverband gestart met de inrichting van een Regioloket ter ondersteuning van de scholen, het toekennen van arrangementen en toelaatbaarheidsverklaringen, het overkoepelend sturen op maatwerk aanbod voor leerlingen en het monitoren van de kwaliteit van de ondersteuning binnen het samenwerkingsverband;
er heeft (dossier) onderzoek plaatsgevonden naar de “ witte vlekken” in het dekkend ondersteuningsaanbod;
er is een gerichte aanpak, via het actieonderzoek, uitgezet op de thuiszitterproblematiek;
binnen alle scholen van het samenwerkingsverband is de aanzet tot een trajectvoorziening als versterkende structuur binnen de ondersteuningsstructuur van passend onderwijs in de regio aan de orde;
het realiseren van ondersteuningsarrangementen op het niveau van het samenwerkingsverband wordt actief uitgewerkt en uitgerold.
Principiële keuzes ten aanzien van de basis- en extra ondersteuning binnen het samenwerkingsverband zijn in voorbereiding en vastgelegd bij aanvang van 2014-2015. Daarmee wordt de formulering van de visie en missie en de gezamenlijke opdrachtformulering werkelijkheid. Met het aanpakken van deze inhoudelijke uitwerkingen ontwikkelt het samenwerkingsverband steeds beter zicht op de nog te bereiken toekomstige doelen. Het samenwerkingsverband gaat uit van een integrale efficiënte benadering en aanpak met aangesloten partners vanuit Jeugdzorg. Dit zijn partners uit diverse organisaties vanuit de regio waarmee een intensieve werkwijze uitgewerkt wordt. Het is duidelijk dat onderwijs het niet alleen kan en wil doen. Daarom wordt ingezet op tijdige en effectieve ondersteuning, waarbij - vanaf het begin- essentieel is om dit in samenspraak met ouders en de leerling te doen. 1.5 Werkagenda uitgangspunten 2014-2015
Elke school beschikt in 2014-2015 over een volledig en geactualiseerd ondersteuningsprofiel waar de MZR mee heeft ingestemd.
Afspraken over de wijze waarop in relatie tot passend onderwijs gewerkt wordt aan het vergroten van de expertise in de scholen (professionalisering) staan in dit profiel. 9
Aantoonbaar wordt werk gemaakt van het terugdringen van ongeoorloofd schoolverzuim en het aantal thuiszittende leerlingen, daartoe monitort het samenwerkingsverband twee maal per jaar de aantallen en rapporteert daarover aan het bestuurlijk overleg.
De zorgcoördinator heeft een centrale positie in de ondersteuningsstructuur van de school, is de contactpersoon voor het Regioloket en wordt voor deze rol voldoende gefaciliteerd en gesteund door het management.
10
2
Organisatie van het samenwerkingsverband
Het bestuur zet in op een inhoudelijk kwalitatief sterk samenwerkingsverband. Middelen worden in principe ingezet op de werkvloer, gebaseerd op afspraken over basisondersteuning en extra ondersteuning. Het geld komt daarmee zoveel als mogelijk ten goede aan de leerling in de school met daarnaast een goede facilitering van aanbod in de vorm van arrangementen. Tevens is de ambitie van het bestuur om een hoge kwaliteit van dienstverlening aan de scholen te leveren met als doel de scholen inhoudelijk en procesmatig te versterken. Het samenwerkingsverband zal daarom efficiënt en effectief worden ingericht. Alle processen worden zo eenvoudig mogelijk georganiseerd en met zo min mogelijk bureaucratie. Vanuit deze uitgangspunten kiest het samenwerkingsverband als werkgever voor een balans tussen structurele dienstverbanden en een flexibele schil van professionals. Er is sprake van een realistische verhouding tussen taken en bezetting van het stafbureau en Regioloket. 2.1 De stichting De Stichting Samenwerkingsverband VO Amstelland en de Meerlanden met administratienummer 29-01 is opgericht in mei 2002. Met ingang van november 2013 kent het samenwerkingsverband een nieuwe samenstelling. Als rechtsvorm is gekozen voor het stichtingsmodel. Twaalf besturen van scholen voor voortgezet onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs zijn bij het samenwerkingsverband aangesloten. De nieuwe statuten zijn gepasseerd in november 2013. Daaraan toegevoegd is een samenwerkingsovereenkomst, waarin de afspraken nader zijn uitgewerkt. Voor de scheiding van bestuur en toezicht werkt het samenwerkingsverband de komende drie jaar toe naar het bestuur/directiemodel. Gekozen is voor een model waarin het toezicht intern is geregeld. Op het moment van schrijven treft het bestuurlijk overleg de voorbereidingen voor de werving van een directeur voor het samenwerkingsverband. De meeste bestuursbevoegdheden worden op termijn gedelegeerd of gemandateerd aan deze directeur en dan beschreven in een managementstatuut. Tot de taken aan de directeur kunnen worden overgedragen werkt het bestuur van het samenwerkingsverband met een kwartiermaker die het proces van transitie leidt. 2.2 De organisatiestructuur Het bestuur van het samenwerkingsverband wordt gevormd door het algemeen bestuur (AB) en het dagelijks bestuur (DB) als geheel, zijnde het bestuur in de zin van de wet. Het algemeen bestuur is het toezichthoudend niet-uitvoerend deel van het bestuur, het dagelijks bestuur is het uitvoerend deel van het bestuur belast met uitvoerende taken en bevoegdheden. Daarnaast werkt het samenwerkingsverband met: 1. een directeur, belast met door het DB gemandateerde taken en bevoegdheden, verantwoordelijk voor de uitvoering van alle taken die noodzakelijk zijn voor het leiden van het samenwerkingsverband en het proces van transitie; 2. de ondersteuningsplanraad, die bestaat uit afgevaardigden van de medezeggenschapsraden van de scholen, en die conform de WMS instemmingsbevoegdheid heeft met betrekking tot het ondersteuningsplan; 3. een Regioloket, dat alle extra ondersteuning aan leerlingen toewijst, zoals de toelaatbaarheidsverklaringen tot speciaal onderwijs; 4. de permanente commissie leerlingenzorg (PCL), die uitspraken doet over de plaatsing en ondersteuning van leerlingen met orthopedagogische en ortho didactische problemen. De PCL 11
maakt integraal onderdeel uit van het Regioloket; 5. de adviescommissie bezwaarschriften (nog nader uit te werken volgens de wettelijke verplichtingen); 6. diverse projectgroepen, die naar behoefte en met een concrete opdracht ingesteld worden. Deze groepen zijn projectmatig van opzet en daarom tijdelijk van karakter; 7. het directeurenoverleg passend onderwijs, waarin de schooldirecties voltallig bijeenkomen; 8. het zorgcoördinatoren overleg, dat zesmaal per jaar bijeen komt voor inhoudelijke en procedurele thema’s en intervisie; 9. de centrale dienst, die als rechtspersoon werkgever is voor functionarissen die in het samenwerkingsverband met taken zijn belast (mits hiervoor wordt gekozen). 2.3 Werkagenda organisatie van het samenwerkingsverband 2014-2015
Een directeur voor het samenwerkingsverband wordt benoemd.
De coördinator voor het Regioloket en de secretariële ondersteuning van het samenwerkingsverband worden aangesteld.
12
3
De regio in beeld
Het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden bestrijkt vijf gemeenten. Aalsmeer, Amstelveen, Haarlemmermeer (Cruquius, Hoofddorp, Nieuw-Vennep), Ouder-Amstel en Uithoorn. VSO de Waterlelie maakt deel uit van een landelijke stichting (Stichting Epilepsie Instellingen Nederland-SEIN). VSO Altra College Haarlemmermeer is onderdeel van Altra onderwijs & Jeugdzorg en kent ook locaties in Amsterdam, Waterland en de Zaanstreek. 3.1 Aangesloten besturen en scholen in het samenwerkingsverband Bestuur
Brinnr.
Scholen
Gevestigd
Altra
07IQ13
Altra College/Haarlemmermeer
Hoofddorp
SEIN
05PE00
De Waterlelie
Cruquius
Stg. Ceder groep
02TE00
Herman Wesselink College
Amstelveen
Stg. Dunamare
19TI00
Haarlemmermeer Lyceum
Hoofddorp
Stg. Dunamare
19TI03
Hoofdvaart College
Hoofddorp
Stg. Dunamare
16PJ00
Praktijkschool De Linie
Hoofddorp
Stg. Dunamare
26JE00
Praktijkschool Uithoorn
Uithoorn
IRIS
21WE00
Kaj Munk College
Hoofddorp
IRIS
05FE00
RK SGM Thamen
Uithoorn
IRIS
03RU00
Herbert Vissers College
Nieuw-Vennep
Prof Dr. Leo Kanner Onderwijsgroep
00NT00/05
Oegstgeest
00NT02/03
Leiderdorp/Leiden
Stg. Katholiek Onderwijs Haarlemmermeer
00IP00
Katholieke Scholengemeenschap Hoofddorp
Hoofddorp
Stg. openbaar VO Amstelveen
19XY00
Amstelveen College
Amstelveen
Orion College; vestigingen Noord, West, Zuid, Zuidwest
Amsterdam
Stg. Orion
Stg. Keizer Karel
14VG00
Alkwin Kollege
Uithoorn
Stg. Keizer Karel
02QZ00
Keizer Karel College
Amstelveen
Stg. voor voortgezet onderwijs Amstelveen
00WD00
SGM Panta Rhei
Amstelveen
Stg. Wellant
01OE21
Wellantcollege vmbo de Groenstrook
Aalsmeer
Stg. Wellant
01OE26
Wellantcollege vmbo Westplas Mavo Aalsmeer
Aalsmeer
13
3.2 Samenwerking in de regio Met Altra College Haarlemmermeer, de beide scholen voor praktijkonderwijs en de Waterlelie zijn in 2013-2014 met het samenwerkingsverband specifieke afspraken gemaakt over arrangementen die worden geboden en de kosten die daarmee gepaard gaan. Altra College Haarlemmermeer biedt nu nog onderwijs aan tot niveau vmbo maar ontwikkelt zich vanaf 2014-2015 verder op een aanbod van een uitstroomniveau HAVO en VWO. Op de Waterlelie is diplomagerichte trajectbegeleiding mogelijk vanuit het ontwikkelingsperspectief (OPP) in afstemming met de thuisschool voor observatieleerlingen vanuit de kliniek van SEIN. De ondersteuningsprofielen van de instellingen voor VSO zijn aanvullend op de profielen van de reguliere VO scholen. 3.3 Netwerken in het samenwerkingsverband en in de regio Het samenwerkingsverband raadpleegt voor alle beleidsvoorbereidende werkzaamheden die de scholen raken het ‘directieberaad passend onderwijs’. Dit directieberaad komt per schooljaar vijf keer bijeen. Advies aan het bestuurlijk overleg wordt hier voorbereid. Het samenwerkingsverband faciliteert een zorgcoördinatoren-netwerk dat zes maal per jaar bij elkaar komt. Deelnemers van dit netwerk zijn zorgcoördinatoren. Onderwerpen worden jaarlijks bepaald in samenspraak met een ZoCo agendacommissie. Het netwerk wordt in het kader van professionalisering extern ondersteund door deskundigen. De scholen nemen kennis nemen van ontwikkelingen, ervaringen worden gedeeld en het accent ligt op informatieverstrekking. Vanuit het netwerk worden signalen doorgegeven en ingebracht in het bestuurlijke overleg. De informatie vanuit de scholen wordt via de zorgcoördinatoren ingebracht. Het samenwerkingsverband heeft vanaf 2014-2015 één projectgroep bestaande uit inhoudelijk deskundigen die nieuw beleid ontwikkelen. Daarnaast is structureel overleg met het speciaal onderwijs opgezet. In dit overleg komen de nieuwe manieren van indiceren en arrangeren aan de orde. 3.4 Zorg Advies Team Alle scholen van het samenwerkingsverband hebben momenteel een Zorg Advies Team (ZAT). Het ZAT komt op alle scholen om de vier, zes of acht weken bij elkaar om leerlingen met complexe ondersteuningsvragen te bespreken. De zorgcoördinator, afdelingsleider (teamleider) met zorg in de portefeuille, leerlingbegeleiders, counselors/vertrouwenspersonen hebben zitting in het ZAT. Ook externen hebben zitting in het ZAT: •
de schoolarts (jeugdarts);
•
de leerplichtambtenaar;
•
de schoolmaatschappelijk werker of orthopedagoog;
•
eventueel een medewerker van -Altra 12+;
•
eventueel een medewerker van Jeugdzorg.
De werkwijzen en de opbrengsten van de ZAT’s worden in 2014-2015 geëvalueerd. Er is in toenemende mate behoefte aan een meer flexibele organisatiestructuur rond de ondersteuning van leerlingen en de samenwerking met de ketenpartners. We noemen dit het Multi Disciplinair Overleg in de school (MDO). In deze MDO’s wordt met de sociale teams van de gemeenten samengewerkt. Hiervoor komen in 2014-2015 handvatten en voorstellen aan de orde zodat in dat schooljaar de nadruk op het ZAT als structurele plek waar over de ondersteuning aan leerlingen wordt besproken wordt vervangen door MDO’s met een flexibel karakter. Deze MDO’s worden als vanzelfsprekend bijeengeroepen en geleid door de zorgcoördinator. We constateren in 2013-2014 grote verschillen 14
in positionering, taakstelling en beschikbaarheid van zorgcoördinatoren. Aan de beschrijving van basistaken voor de zorgcoördinatoren wordt gewerkt en dit document zal in augustus 2014 zijn vastgesteld. 3.5 Kengetallen samenwerkingsverband Hieronder volgt een beknopt overzicht1 van kengetallen van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. Het betreft de cijfers van de 1 oktobertelling van 2012. Aantal leerlingen
lwoo leerlingen
PrO leerlingen
Overig VO
Cl-2
Cl-3
Cl-4
LGF leerlingen totaal 1-10-‘12
LGF leerlingen % 1-10-‘12
Scholen VO Alkwin Kollege
1575
0
0
1575
1
2
16
19
1,2%
Amstelveen College
1600
0
0
1600
1
3
26
30
1,9%
Haarlemmermeer Lyceum
1839
0
0
1839
0
5
7
12
0,7%
Herbert College
Vissers
1762
231
0
1531
1
7
22
30
1,7%
Herman College
Wesselink
1598
0
0
1598
2
5
10
17
1,1%
597
234
0
363
5
2
10
17
2,8%
1635
0
0
1635
0
8
34
42
2,6%
942
0
0
942
0
1
16
17
1,8%
1701
0
0
1701
1
7
14
22
1,3%
173
0
173
0
1
9
6
16
9,2%
126
0
126
0
0
1
3
4
3,2%
SGM Panta Rhei
783
573
0
210
0
4
11
15
1,9%
RK SGM Thamen
966
268
0
698
2
6
17
25
2,6%
Wellant College Westplas (MAVO)
373
7
0
366
0
3
3
6
1,6%
Wellant College de Groenstrook (vmbo)
463
248
0
215
3
5
18
26
5,6%
16133
1561
299
14273
17
68
213
298
1,7%
Hoofdvaart College Kaj Munk College Katholieke Scholengemeenschap Hoofddorp Keizer Karel College Praktijkschool Uithoorn Praktijkschool Linie
De
Totaal in swv 1-10‘12
Deelname percentage 1
Een uitgebreide rapportage van relevante kengetallen is beschikbaar. (Cijfers en aantallen van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden – Co de Custer, Ellen de Jong & Tjerk de Jong, oktober 2013) 15
lwoo schoolgaand t.o.v. totaal
PrO schoolgaand t.o.v. totaal
VO 29.01
9,7%
1,9%
Landelijk
10,60%
2,85%
VSO-scholen binnen het samenwerkingsverband Scholen VSO
-Altra College/Haarlemmermeer De Waterlelie
VSO cluster 3
VSO cluster 4
0
51
28
0
3.6 Afstemming met PO in de regio In de regio Amstelland volgt men een kernprocedure. Daarin wordt zowel de inhoud als het proces van de overgang van leerlingen van het primair naar het voortgezet onderwijs geregeld. Er is een adviescommissie en een regiecommissie die betrokken is bij dit traject. In de Haarlemmermeer is de overdrachtsprocedure op gebiedsniveau geregeld. Dit is meer een inhoudelijk stappenplan, dan een procedureel document. Het is nog de vraag of er één procedure voor het gehele samenwerkingsverband moet gaan komen. Ook is nog niet definitief bepaald of de kernprocedure wel onder regie van het samenwerkingsverband zal blijven. Dit komt in 2014-2015 nog aan de orde. 3.7 Afstemming met mbo in de regio (ambitie) Er zijn verschillende werkwijzen rond de afstemming met het mbo in de regio: 1) De mogelijkheid tot instroom vanuit VO in het voortgezet algemeen volwassenenonderwijs (vavo). Hierbij blijven de scholieren ingeschreven op de eigen school voor voortgezet onderwijs. vmbo-tl, HAVO en VWO diploma’s kunnen worden behaald in het vavo, dat organisatorisch valt onder een ROC, c.q. mbo. 2) Structureel overleg tussen VO en mbo dat vier maal per jaar plaatsvindt. Dit overleg is gekoppeld aan voortijdig schoolverlatersbeleid (VSV-beleid). 3) In samenwerking met ROC Nova is er een Plusvoorziening voor jongeren, afkomstig van het vmbo BL, PRO en VSO met een sterk school afwijzend gedrag die niet langer het reguliere scholingstraject kunnen of willen volgen omdat ze niet meer passen binnen het pedagogische en didactisch klimaat van de VO-school. 4) AKA-/Entreeopleiding: voor jongeren afkomstig van het vmbo-bl, PRO en VSO die voldoende leervermogen en motivatie hebben om de AKA-/Entreeopleiding met succes af te ronden. Doelgroep zijn die leerlingen die willen werken aan een uitstroomperspectief naar de arbeidsmarkt en die gebaat zijn bij een kleine niet-schoolse leeromgeving. Doel is om deze jongeren te behouden voor onderwijs. De jongeren volgen werk/leertrajecten met intensieve, persoonlijke begeleiding. Deze vindt plaats op het terrein van een sociale werkplaats in Hoofddorp. De Plusvoorziening en de AKA-/Entreeopleiding werken waar mogelijk samen als communicerende vaten.
16
3.8 Werkagenda 2014-2015
Met Altra College Haarlemmermeer, Praktijkschool De Linie, praktijkschool Uithoorn en de Waterlelie worden specifieke afspraken gemaakt over arrangementen die worden geboden en de kosten die daarmee gepaard gaan.
Kernprocedure Amstelland en de plaatsingsprocedure Haarlemmermeer vergelijken en beoordelen of één centrale aanpak wenselijk is, tevens beoordelen onder wiens regie deze aanpak plaatsvindt.
In aansluiting op 2. Afspraken over de doorstroom richting MBO vastleggen.
Evaluatie werkwijzen ZAT’s.
Met de directeuren en de zorgcoördinatoren afspraken vastleggen over flexibel multidisciplinair overleg (MDO) waarbij onder meer hulpverlening (sociale teams) aansluit.
Afstemming met MBO en vavo versterken via een projectgroep.
Opbrengsten, kosten en toekomst plusvoorziening beoordelen.
17
4
Maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen
Alle scholen van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden beschikken over schoolondersteuningsprofielen. Deze bevatten een beschrijving van de basisondersteuning en de extra ondersteuning per school. In het schooljaar 2013-2014 zijn deze ondersteuningsprofielen door de scholen geactualiseerd. 4.1 Basisondersteuning De basisondersteuning bestaat uit het door het samenwerkingsverband afgesproken geheel van interventies die binnen de ondersteuningsstructuur van de school en samen met ketenpartners planmatig en op een door de inspectie getoetst kwaliteitsniveau worden uitgevoerd. Het bestuurlijk overleg van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden kiest ervoor dat alle scholen voor VO in de regio een hoog niveau van basisondersteuning realiseren. Dat uitgangspunt vertaalt zich als volgt: voor de meeste leerlingen wordt onderwijs op maat geboden. Het management van iedere school herziet in 2014-2015 met het eigen bestuur de ambities en ontwikkelingspunten voor het primaire proces in de school. De invoering van passend onderwijs staat daarbij ferm op de agenda. Elke school biedt door middel van arrangementen ondersteuning aan leerlingen met specifieke ondersteuningsvragen. De trajectvoorziening is een dergelijk arrangement. Of wij dit arrangement onder de basisondersteuning kunnen scharen is nog onderwerp van overleg en onderzoek. OCW heeft zich hier positief over uitgelaten. Een hoog niveau van basisondersteuning impliceert dat maar een zeer beperkt aantal leerlingen in aanmerking komt voor speciaal onderwijs en/of specifieke leerlinggebonden arrangementen. In 2014-2015 wordt specifieker helder gemaakt voor welke vragen er extra ondersteuning vanuit het samenwerkingsverband moet worden ingezet en/of ontwikkeld. We krijgen door de monitoring in het Regioloket beter zicht op de momenten waarop scholen ‘handelingsverlegen’ zijn en om extra ondersteuning vragen. Van het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) en het Praktijkonderwijs (PRO) vraagt dit om aansluiting op ondersteuningsvragen die in de scholen leven door een flexibel plaatsingsbeleid en het incidenteel leveren van deskundigheid. Met de trajectvoorzieningen is met deze vorm van samenwerking een start gemaakt. In 2014-2015 wordt de wijze waarop het VSO en het PRO bijdragen aan het samenwerkingsverband doorontwikkeld. 4.1.1 Arrangement voor leerlingen met ondersteuningsvragen in het autistisch spectrum. Om tegemoet te komen aan de onderwijsbehoefte van leerlingen met ondersteuningsvragen in het autistisch spectrum, verzorgen alle scholen ondersteuningsarrangementen. Deze staan beschreven in de ondersteuningsprofielen van de scholen. Al dan niet in samenwerking met het speciaal onderwijs wordt op alle scholen (in meer of mindere mate) een ondersteuningsarrangement voor deze doelgroep verzorgd. In de wijze waarop de scholen de arrangementen die noodzakelijk zijn voor een vakkundige ondersteuning realiseren, constateren we verschillen tussen scholen. Dit vraagt om een nadere verdieping in de ondersteuningsvragen van leerlingen in het autistisch spectrum en de manier waarop gespecialiseerde scholen in de toekomst wel, deels of niet extra worden gefaciliteerd. Een deel van deze leerlingen bevinden zich in het grensverkeer naar de samenwerkingsverbanden Amsterdam en Kennemerland (Apollo en Daaf Geluk). Het voorzieningenniveau van het samenwerkingsverband is nog onvoldoende toegesneden op al deze leerlingen. Dit staat haaks op de ambitie van de besturen. Daarom is onderzoek nodig naar onder 18
meer de ondersteuningsvragen, de opvangcapaciteiten en de ambities van de scholen. Dit is gericht onderwerp van onderzoek in 2014-2015. De uitkomst van dit onderzoek zal van invloed zijn op de verdeling van LGF middelen over de scholen in 2015-2016. 4.1.2 Arrangement voor leerlingen met dyslexie Alle scholen hebben leerlingen met dyslexieverklaringen. Leerlingen met een dyslexieverklaring hebben een dyslexiepas waarmee ze in lessen of tijdens toets momenten aanspraak kunnen maken op aanpassingen. Alle scholen hebben een dyslexie protocol. Deze onderdelen behoren tot de basisondersteuning. Een aantal scholen geeft aan meer te bieden dan deze basis. Veel scholen bieden remedial teaching als een arrangement voor leerlingen met dyslexie (en dyscalculie). 4.1.3 Arrangement voor hoogbegaafde leerlingen Voor de hoogbegaafde leerlingen heeft het samenwerkingsverband nog geen beleid ontwikkeld. Er is nog geen zicht op de omvang en de specifieke vragen van deze groep leerlingen. 4.1.4 Trajectvoorzieningen De schoolbestuurlijke ambitie is om vanaf schooljaar 2015-2016 trajectvoorzieningen tot een structureel onderdeel van het aanbod aan ondersteuningsarrangementen te maken. Door de trajectvoorzieningen op elke school kunnen ook leerlingen met ondersteuningsvragen deelnemen aan de reguliere lessen. In het schooljaar 2013-2014 is gestart met zes pilotscholen. De pilot scholen worden vanaf januari 2014 gemonitord en de opbrengsten van deze monitor zijn van invloed op de wijze waarop de traject voorzieningen verder worden ingevoerd. Als een leerling onvoldoende profiteert van de mogelijkheden die de trajectvoorziening biedt, dan wordt beoordeeld in hoeverre een arrangement voor het speciaal onderwijs beter aansluit bij de ondersteuningsbehoefte van de leerling en de mogelijkheden van de school. In hoofdstuk 5 wordt dieper ingegaan op de trajectvoorziening. 4.2 Extra ondersteuning Over extra ondersteuning spreken we als de ondersteuningsbehoefte van een leerling het aanbod van een school overstijgt. Leerlingen voor wie de basisondersteuning (inclusief de trajectvoorziening) niet toereikend is, kunnen in aanmerking komen voor extra ondersteuning. De afweging voor toekenning van extra ondersteuning wordt gemaakt met het Regioloket. De inzet van extra ondersteuning op het niveau van de individuele leerling moet voldoen aan een aantal administratieve eisen (zie hoofdstuk 5.) Arrangementen voor leerlingen die nu nog vallen onder de REC3 systematiek blijven voorlopig aangemerkt voor plaatsing in het VSO. De volgende arrangementen zijn antwoorden op ondersteuningsvragen van leerlingen. 4.2.1 Arrangementen voor leerlingen met een chronische ziekte of fysieke beperking Alle scholen hebben met enige regelmaat één of meerdere leerlingen met een chronische ziekte of een fysieke beperking. Alle scholen geven dan ook invulling aan arrangementen voor leerlingen met deze ondersteuningsvragen. Of een school een bepaalde leerling kan onderwijzen, hangt af van de specifieke vraag van de leerling en van de faciliteiten van de school. Dat verschilt bij dit arrangement sterk per leerling. Sommige leerlingen hebben voldoende aan de aanwezigheid van een lift, anderen hebben medische hulp nodig. Het samenwerkingsverband regelt voor deze casuïstiek aansluiting met een “medische vraagbaak” voor scholen. Sommige van deze leerlingen hebben een persoonsgebonden budget (pgb) en krijgen daarom externe hulp in de school of ambulante begeleiding. De school krijgt financiering om begeleiding op maat voor deze leerlingen mogelijk te maken. 19
4.2.2 Arrangementen voor leerlingen met een gedragsprobleem of een gedragsstoornis Voor het maken van onderscheid tussen een gedragsprobleem of een gedragsstoornis is diagnostiek noodzakelijk. Bij gedragsproblemen is de omgeving in hoge mate mede verantwoordelijk voor de oorzaken en veelal ook van de oplossingsmogelijkheden. Bij een vastgestelde gedragsstoornis hebben jongeren behoefte aan een therapeutische omgeving. Deze omgeving is veelal niet of moeilijk (tijdig) te realiseren in een reguliere setting. Voor deze problemen is ondersteuning door de gedragsdeskundige van het regioloket onontbeerlijk. Per casus zal in dergelijke situaties gezocht moeten worden naar een oplossing – een arrangement- op maat. 4.2.3 Arrangementen voor leerlingen met epilepsie of een visuele en/of auditieve beperking Twaalf van de veertien scholen geven onderwijs aan één of meerdere leerlingen met een visuele of auditieve beperking. Sommige scholen hebben ervaring met het onderwijzen van blinde leerlingen. Enkele scholen zijn terughoudend in het aannemen van blinde leerlingen, terwijl het volgens ervaren scholen in de praktijk vaak meevalt als het gaat om de nodige voorzieningen en aanpassingen die gedaan moeten worden. In 2014-2015 worden afspraken met PRO en VSO (inclusief cluster 2) gemaakt over de wijze waarop financiering en uitvoering van de ondersteuning worden doorontwikkeld en geregeld, inclusief de LWOE arrangementen die vanuit de Waterlelie zijn georganiseerd. Het ministerie van OCW financiert het Landelijk Werkverband Onderwijs en Epilepsie (LWOE) voor de begeleiding en ondersteuning van leerlingen met epilepsie in heel Nederland. Het LWOE heeft een eigen Commissie van Begeleiding (CvB), die beslist over de toekenning van het benodigde begeleidingsarrangement. 4.3 Ondersteuningsprofielen Op iedere school zijn de volgende ambities en ontwikkelingspunten voor het primaire proces aantoonbaar gerealiseerd en beschreven in het ondersteuningsprofiel van de school:
de organisatie van de overdracht en intake van zij-instromers of leerlingen met
ondersteuningsvragen, er is een stappenplan of protocol voorhanden;
er wordt door de zorgcoördinatoren werk gemaakt van meer flexibele overlegvormen, deze noemen we Multi Disciplinair Overleg (MDO);
er wordt aantoonbaar samengewerkt met externe instanties (ook buiten het ZAT), de gemeenten spreken van Sociale Teams;
er is sprake van professionele ontwikkeling van docenten op het gebied van pedagogischdidactisch handelen;
het onderwijspersoneel professionaliseert zich op het gebied van omgaan met leerlingen met verschillende ondersteuningsvragen;
men investeert voor passend onderwijs in formatie en faciliteiten;
er zijn onderwijsmethodes beschikbaar voor hoogbegaafde leerlingen die een andere didactiek behoeven;
thuis- of digitale onderwijsvoorziening of onderwijs op afstand is mogelijk voor leerlingen met een chronische ziekte en/of die in een ziekenhuis zijn opgenomen.
Voor elke school geldt m.i.v. 2014-2015 dat zij beschikt over arrangementen voor:
leerlingen met ondersteuningsvragen in het autistisch spectrum;
leerlingen met ondersteuningsvragen in het auditieve of visueel spectrum;
leerlingen met onderwijsinhoudelijke ondersteuningsvragen; 20
leerlingen met sociaal-emotionele ondersteuningsvragen (w.o. ADHD of andere gedragsproblemen);
leerlingen met fysieke beperkingen of chronische ziekten.
Om dit te realiseren geldt dat alle scholen aantoonbaar werken aan professionalisering en deze afstemmen met het samenwerkingsverband. In de periode voor 1 augustus 2014 wordt per school geïnventariseerd voor welke professionalisering met kiest. 4.4 Werkagenda maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen 20142015
Onderzoek naar ondersteuningsvragen, de opvangcapaciteiten, de capaciteit en de ambities van de scholen m.b.t. leerlingen met ondersteuningsvragen in het autistisch spectrum.
Afspraken met PRO en VSO (inclusief cluster 2) over de wijze waarop financiering en uitvoering van de ondersteuning worden doorontwikkeld en geregeld.
Het samenwerkingsverband regelt voor medische casuïstiek aansluiting met een “medische vraagbaak” voor scholen.
Het samenwerkingsverband maakt afspraken over de wijze waarop passend onderwijs aan meer- en hoogbegaafde leerlinge wordt verzorgd.
De ondersteuningsstructuur die de scholen hanteren zijn in de ondersteuningsprofielen beschreven volgens de eerste lijn (mentoren), tweede lijn (interne deskundigen) en de derde lijn (externen).
4.5 Werkagenda maatregelen ter ondersteuning: schoolondersteuningsprofielen 20152016
Vanaf schooljaar 2015-2016 vormen de trajectvoorzieningen een structureel onderdeel van de basisondersteuning in de scholen.
21
5
Toewijzing volgens ondersteuningsbehoefte (TVO)
Met ingang van 1 augustus 2013 is het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden een Regioloket gestart. De toeleiding naar speciale voorzieningen en de bovenschoolse toekenning van arrangementen verlopen via het Regioloket. Het loket zorgt ervoor dat alle leerlingen in beeld komen en blijven. Het monitoren en verzorgen van de registratie en het inventariseren van de problematiek die in het Regioloket wordt behandeld, behoort tot de taak van het Regioloket. Het secretariaat ondersteunt de coördinator van het Regioloket hierbij. Per kwartaal rapporteert de directeur van het samenwerkingsverband vanaf 2014-2015 hierover aan het besturenoverleg. Hierdoor ontstaat de mogelijkheid om het beleid goed af te stemmen op de vragen vanuit de scholen. Het Regioloket zoekt afstemming en aansluiting bij de indicatiecriteria zoals gehanteerd in aangrenzende samenwerkingsverbanden. Het bestuur staat voor een aanpak die zo eenvoudig mogelijk en niet-bureaucratisch is. Verkeer van leerlingen tussen de aangrenzende samenwerkingsverbanden verloopt ongecompliceerd en volgens goede afspraken. We hechten aan continuïteit in de financiering van leerlingen die gebruik maken van het speciaal onderwijs. Een frictiefonds is vanaf 1 augustus 2014 uitsluitend beschikbaar voor financiering van plaatsen en extra ondersteuning die buiten het samenwerkingsverband moet worden gezocht (Daaf Geluk) en niet langer voor knelpunten bij de financiering van leerlingen die geen beschikking van de RVC krijgen. 5.1 Het ontwikkelingsperspectief (OPP) Het ontwikkelingsperspectief (OPP) vervangt in passend onderwijs het handelingsplan. Als de leerontwikkeling van de leerling extra ondersteuning vraagt, dan stelt de school in overleg met de leerling en de ouders een OPP op. In het OPP staat welke onderwijsdoelen het kind zal kunnen halen. Ook de leerling wordt betrokken bij het opstellen van het OPP. Als een leerling meerderjarig en handelingsbekwaam is, is dat zelfs verplicht. Daarnaast gebruikt de school medische gegevens, informatie over eerder verleende hulp en ondersteuning en behaalde leerresultaten. De school kijkt naar de thuissituatie en doet eventueel aanvullende observaties of onderzoek. Het sociaal team kan daarbij een rol spelen. Het OPP maakt duidelijk waar de school met de leerling naartoe werkt In het OPP beschrijft de school de doelen die de leerling zal kunnen halen. Het biedt handvatten waarmee de leraar het onderwijs kan afstemmen op de behoefte van de leerling. En het laat de school, de leerling en de ouders duidelijk zien waar de school samen met de leerling naartoe werkt en aan welke instroomeisen de leerling moet voldoen om succesvol te zijn in het vervolgonderwijs. Vanaf 2014 is het opstellen van een OPP in het voortgezet (speciaal) onderwijs verplicht voor alle leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben, dit geldt niet voor leerlingen die ondersteuning ontvangen vanuit de basisondersteuning van de school. Gedurende de schoolperiode zal het perspectief van de leerling steeds duidelijker worden. Daarom evalueert de school elk jaar het OPP en stelt het waar nodig bij. De school is verder verplicht om de voortgang van de leerling jaarlijks te registeren, zodat de ouders goed kunnen zien of de leerling zich volgens de verwachte lijn ontwikkelt. Zo kan de school ook eerder ingrijpen als de ontwikkeling van de leerling sneller of juist langzamer verloopt. De ouders worden elk jaar geïnformeerd over de voortgang van de leerling. Scholen zijn vanaf 1 augustus 2014 verplicht een OPP vast te stellen voor:
elke verwijzing van een leerling in het VSO;
elke leerling in het praktijkonderwijs; 22
elke leerling in het regulier onderwijs die extra ondersteuning nodig heeft; , stelt het bevoegd gezag met ingang van 1 augustus 2014 een OPP op.
elke leerling die tijdelijk is geplaatst op een andere school of instelling.
Reguliere scholen voor voortgezet onderwijs hoeven geen OPP op te stellen voor leerlingen die ondersteuning krijgen die in het reguliere (basis)ondersteuningsaanbod zit, zoals begeleiding bij dyslexie of kortdurende remedial teaching. In het OPP staat bij de leerlingen in het VSO en het PRO in elk geval de te verwachten uitstroombestemming en de onderbouwing daarvan. De onderbouwing bevat in elk geval de belemmerende en bevorderende factoren die van invloed zijn op het onderwijsproces. De afwijkingen van het reguliere onderwijsprogramma en de te bieden begeleiding en ondersteuning De Inspectie van het Onderwijs ziet toe op de kwaliteit van het onderwijs, en daarmee ook op het OPP. Het bevoegd gezag stelt het OPP vast, nadat het hierover op overeenstemming gericht overleg met de ouders heeft gevoerd. In het VSO krijgt het bestuur hiervoor advies van de Toekenningscommissie (zie 5.3.1).De school evalueert het OPP jaarlijks met de ouders en stelt het zo nodig bij. Scholen voor regulier onderwijs moeten vanaf 1 augustus 2014 in het Basisregister Onderwijs (BRON) aangeven wanneer een leerling een OPP heeft. Hiervoor is een wetsvoorstel in voorbereiding. Voor het VSO en praktijkonderwijs geldt dat niet; daar hebben immers alle leerlingen een OPP. 5.2 Taakstelling Regioloket Het Regioloket biedt toegang tot aanbieders van ondersteuningsarrangementen en verzorgt op eenvoudige en niet bureaucratische wijze de toewijzing en de monitoring. In het loket zijn de volgende functies samengebracht: 1) toewijzing van arrangementen, waarbinnen ook de arrangementen voor plaatsing en begeleiding binnen- en van Speciaal Onderwijsvoorzieningen. Dit houdt ook het afgeven van de Toelaatbaarheidsverklaringen (TLV); 2) advies aan/voor scholen t.b.v. individuele casuïstiek maar ook systeemondersteuning t.b.v. de trajectvoorziening en expertiseontwikkeling aan schoolteams; 3) monitoring van gegevens en de kwaliteit en resultaten van geïndiceerde arrangementen voor leerlingen binnen het SWV. Deze functie is gerelateerd aan de taakstelling “Monitoring gegevens Aanbod” binnen Passend Onderwijs. 4) advies en doorverwijzing voor ouders; 5) adviseren en doorverwijzing naar externe instanties (leerplicht/jeugdzorg e.d.); 6) nieuw is het per 01-08 2015 afgeven van de PRO-verklaringen en de toetsing van de lwootoewijzingen. Een belangrijke doelstelling van het Regioloket is dat (ongeoorloofd) schoolverzuim wordt bestreden. Alle dossiers van leerlingen waarbij sprake is van afstroom, arrangementen, indicaties en (een risico op) ongeoorloofd schoolverzuim worden geanalyseerd en gevolgd. Daarvoor zijn in 2013-2014 afspraken gemaakt. Het Regioloket heeft een signalerings-en monitoringsfunctie op de doelgroep VSV en leerlingen met sterk school afwijzend gedrag. De ambitie van het bestuurlijk overleg is om de Rebound als tussenvoorziening (indien mogelijk per 2014-2015) te beëindigen. Er worden maar zeer weinig leerlingen op jaarbasis opgevangen en 23
dit maakt de kosten per leerling onevenredig hoog. Daarvoor in de plaats komen kortdurende arrangementen -ALTRA College Haarlemmermeer, Praktijkschool De Linie, Praktijkschool Uithoorn en de Waterlelie. Met deze instanties worden hierover in 2013-2014 inhoudelijk en bekostigingtechnisch afspraken gemaakt. De regie over deze tijdelijke plaatsingen rust bij de school en het Regioloket. Leerlingen worden dan niet uitgeschreven bij de eigen school. Plaatsing van leerlingen, ook tussentijds en soms voor een korte periode, zal dus ook via het Regioloket verlopen. Uitgangspunt is dat de school waar de leerling is ingeschreven verantwoordelijk blijft voor de leerling. 5.3 Organisatie Regioloket Het Regioloket werkt onder aansturing van de directeur van het samenwerkingsverband en in opdracht van het bestuur van het samenwerkingsverband. De directeur rapporteert cyclisch over de voortgang. De lijnen tussen scholen van het samenwerkingsverband en het Regioloket zijn kort, snel en schoolnabij. De medewerkers van het Regioloket zijn goed bereikbaar en beschikken over een sterke servicegerichte houding. Een ander uitgangspunt is dat de ondersteuning zo dicht mogelijk bij de school blijft. Daarom blijven de scholen verantwoordelijk voor het verloop van elk traject. In feite vormt de school zelf het ‘front office’. De regie ligt bij de scholen en het Regioloket daar waar het kindgerichte, school gerelateerde problemen betreft. Zodra het meer een gezinsgerichte aanpak vraagt of sprake is van een therapeutische behandeling, ligt de regie bij de gemeenten en zorgverleners. Dit betreft een lastig onderscheid, regelmatig is sprake van een combinatie. Daarom zal op schoolniveau worden samengewerkt met sociale teams die de werkzaamheden van BJZ en GGD gaandeweg gaan overnemen. Hierover worden goede werkafspraken met de gemeentes gemaakt. Deze werkafspraken worden in 2014-2015 verder uitgewerkt met de gemeentes van Amstelland en de Meerlanden. De omvang van het Regioloket blijft klein en doelmatig. De coördinator en de secretaresse vormen de spil samen met een gedragsdeskundige. Daarnaast wordt een flexibele schil van deskundigen om het Regioloket georganiseerd. Daarbij maken we zoveel als mogelijk gebruik van de inzet uit de eigen scholen, bijvoorbeeld door zorgcoördinatoren met ondersteunende ambities en een geschikte achtergrond. Dit noemen wij de consulenten van het Advies en Ondersteunings Team (OAT), zie 5.7. 5.4 Werkwijzen De zorgcoördinator van de school neemt bij een ondersteuningsvraag contact op met het secretariaat van het Regioloket. Afhankelijk van de vraag wordt het aanmeldingsformulier ingevuld en meegestuurd. De coördinator van het Regioloket neemt binnen drie werkdagen contact op met de zorgcoördinator van de school. Bij complexe ondersteuningsvragen zal de coördinator van het Regioloket met de school bespreken welke afspraken en vervolgacties nodig zijn. De school is verantwoordelijk voor de toestemming van ouders/verzorgers om informatie te delen met het Regioloket. Alle aanvragen worden door het secretariaat gemonitord om zo meer inzicht te krijgen in de omvang en inhoud van de ondersteuningsbehoeften van scholen. Van belang is dat ouders/verzorgers én de leerling vanaf het eerste moment betrokken zijn bij het traject. Het Regioloket heeft een toekenningsfunctie en toetst de aanvragen op validiteit, onderzoekt of een passend arrangement in het SWV kan worden geboden en maakt vervolgafspraken met de school van herkomst over de begeleiding en ondersteuning. De toekenningsfunctie die het Regioloket vervult vraagt per 1 augustus 2014 om de volgende samenstelling:
technische voorzitter; 24
coördinator van het Regioloket (onderwijskundige+ expertise op het gebied van PRO/lwoo);
maatschappelijk deskundige (met ervaring breed VO en plaatsing VSO);
orthopedagoog (met ervaring breed VO en plaatsing VSO);
op afroep: Medicus en psychiatrisch verpleegkundige;
op afroep: Leerplicht overkoepelend.
5.4.1 De toekenningsfunctie van het Regioloket De commissie zal de aanvraag van de leerling bestuderen en bespreken op basis van onderwijs en ondersteuningsbehoefte(n) om tot een juiste afweging te komen. Binnen de bovenstaande geledingen wordt het partnerschap vanuit het VSO geborgd door de aanwezigheid van de zorgcoördinator bij de bespreking. (hiermee wordt voldaan aan de wettelijke eisen) Andere deskundigen worden op basis van de benodigde deskundigheid geraadpleegd. Beoordeeld wordt welke vorm van ondersteuning voor de leerling het meest passend en gewenst zal zijn, een toewijzing VSO (toelaatbaarheidsverklaring VSO ofwel TLV genaamd), of een ondersteuningsarrangement binnen door het VSO gerealiseerde Time Out voorziening, of een ander ondersteuningsarrangement. Voorbeelden van aanvullende ondersteuningsarrangementen zijn: extra ondersteuning op het vavo voor leerlingen met een UBO, onderwijszorgarrangementen in combinatie met externe instanties, leerwerktrajecten in samenwerking met Nova Plus/ROC. 5.4.2 Herindicatie De leerlinggebonden financiering (lgf) of rugzak verdwijnt. Het budget blijft wel helemaal beschikbaar, maar gaat voortaan rechtstreeks naar het samenwerkingsverband. Nu gebruiken de reguliere VO scholen het geld van de rugzak voor onderwijs aan leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. De school betaalt er de extra begeleiding van leerkrachten en leerling mee of schaft er lesmateriaal mee aan. De leerlinggebonden financiering is niet bestemd voor zorg, maar alleen voor onderwijs. In 2014-2015 behoudt het samenwerkingsverband de verplichting om ambulante begeleiding in te zetten via de bekende aanbieders. Vanaf 2015-2016 kan dit worden losgelaten en zal het samenwerkingsverband over meer keuzevrijheid beschikken. Een belangrijk deel van deze middelen zet het samenwerkingsverband in voor de bekostiging van de traject voorzieningen. De scholen die nog niet over een trajectvoorziening beschikken ontvangen in 2014-2015 de LGF middelen op basis van het aantal rugzakleerlingen op 1 oktober 2013. Deze scholen bepalen in 2014-2015 nog zelf hoe ze het geld zo doeltreffend mogelijk inzetten in de klas. De wijze waarop in het gehele samenwerkingsverband met trajectvoorzieningen gewerkt zal worden wordt in 2014-2015, op basis van de ervaringen op de scholen en de evaluatie van de huidige aanpak en opbrengsten, verder uitgewerkt. Het samenwerkingsverband ontwikkelt samen met de scholen, zorgcoördinatoren en directeuren in 2014-2015 een werkmodel om de omslag van indicatiestellingen naar ondersteuningsarrangementen verder te maken. Onder deze activiteiten vallen het toewijzen van individuele zorgbudgetten en lwoo/PRO-indicaties met ingang van augustus 2015. 5.5 De Permanente Commissie Leerlingzorg (PCL) De PCL was samengesteld uit vertegenwoordigers van de toekenningscommissice (TC)’s van de aangesloten scholen. De vergaderingen werden voorbereid en geleid door de coördinator van het samenwerkingsverband. In het bestuurlijk overleg is destijds afgesproken dat de uitspraken van de PCL bindend waren. De taken van de PCL zijn met ingang van schooljaar 2013-2014 integraal ondergebracht bij het Regioloket. 25
Deze taken zijn:
het toekennen van zorgbudgetten aan leerlingen zonder lwoo-beschikking;
monitoren van leerlingen met een extra onderwijs- en ondersteuningsbehoefte en advisering;
signaleren van problematiek in de verwijzing, plaatsing en opvang van leerlingen met een extra ondersteuningsbehoefte;
beroepscommissie bij plaatsing;
uitspraken bij twijfel van de toekenningscommissice, ouders of verwijzende school;
geven van adviezen bij switchende leerlingen van lwoo naar PRO en omgekeerd;
bespreken van leerlingen die qua scores zowel in het lwoo als in het PRO passen;
oplossen van procedurele problematiek in de toelating.
Hiervoor kwam de PCL met een aantal vertegenwoordigers van scholen bijeen voor het toekennen van een Regionaal Zorg Budget (RZB) aan leerlingen zonder lwoo beschikking. Ook gaf de PCL advies voor plaatsing van leerlingen met een PRO beschikking in het lwoo en advies aan leerlingen die gebruik maken van de ‘regeling in bijzondere gevallen’ waarbij de lwoo beschikking kan worden omgezet in een beschikking voor Praktijkonderwijs. Alle andere taken zoals hierboven genoemd worden vanaf januari 2014 uitgevoerd door het Regioloket. 5.6 Randvoorwaarden vanaf schooljaar 2014-2015 Omgeving
Er is bij alle betrokkenen in het samenwerkingsverband sprake van aantoonbaar gedeelde verantwoordelijkheid.
Ouders zijn volwaardige educatieve partners en worden aantoonbaar betrokken.
De directeur van het samenwerkingsband beschikt over doorzettingsmacht.
Er zijn met het PRO en het VSO flexibele arrangementen beschikbaar om leerlingen tijdelijk een onderwijsplaats te bieden.
Het VSO kent geen wachtlijsten. Geen kind met een toelaatbaarheidsverklaring zit thuis. Er is een leerplichtprotocol vastgesteld dat geldt voor alle scholen.
Er is afstemming met de aangrenzende samenwerkingsverbanden over een efficiënte overgang van leerlingen met een extra ondersteuningsvraag of ondersteuningsbehoefte. De continuïteit is gewaarborgd.
Er is afstemming over de transitiemomenten met het PO en MBO.
Scholen zijn voldoende professioneel om ervoor te zorgen dat het voortraject in orde is.
De uitwisseling met en de samenwerking met de (externe) partners verloopt goed (samenwerking met gemeenschappelijke doelen en een stabiele situatie; 1 gezamenlijk formulier voor ondersteuningsarrangementen e.d.).
Zorgcoördinatoren zijn goed toegerust voor hun taak. Er is een taakprofiel zorgcoördinator waarin de minimale taken staan vastgesteld.
De basisondersteuning van scholen maakt duidelijk wát er van de scholen verwacht mag worden. Daarvoor staan de schoolbesturen garant.
Er is goede afstemming met de gemeente t.a.v. de samenwerking op het gebied van jeugdzorg, over een kind- en/of gezinsgerichte aanpak. Er zijn goede samenwerkingsafspraken die regelmatig worden geëvalueerd. Gewerkt wordt met sociale teams.
De privacy-aspecten rond de verwerking van persoonsgegevens in het Regioloket is gewaarborgd.
In een vroeg stadium van verzuim moeten de ouders betrokken worden. Hierover staan richtlijnen in het leerplichtprotocol. Dit past bij de huidige preventieve aanpak, die vanuit 26
leerplicht wordt ondersteund door het houden van preventieve verzuimspreekuren en het behandelen van de verzuimmeldingen via het DUO verzuimloket.
Bovenstaande voorwaarden worden door de directeur van het samenwerkingsverband en het bestuur jaarlijks geëvalueerd op hun effectiviteit.
Facilitering met ingang van 2014-2015
Het Regioloket heeft deskundigen beschikbaar die de scholen (de consulenten van het Advies- en ondersteuningsteam, het MDO overleg etc.) ondersteunen.
Het secretariaat ondersteunt de deskundigen in het Regioloket.
Er is een efficiënt systeem om leerling stromen te monitoren.
De website is aangepast aan de nieuwe situatie.
Er zijn werkruimten voor het secretariaat en de deskundigen van het Regioloket op 1 locatie.
In materieel opzicht zijn de voorwaarden vervuld (telefoon/mobiel, computers, laptops, printer, dossierkast etc.).
5.7 Advies en Ondersteuningsteam (AOT) De scholen die bij het goed en volledig doorlopen van de verschillende stappen van de ondersteuningsroute en de verwijsprocedure ondersteuning behoeven, kunnen de hulp inroepen van een advies- en ondersteuningsteam (AOT). Dat team zal bestaan uit consulenten, die worden gerekruteerd onder de zorgcoördinatoren van de scholen. Eén of meer van deze consulenten heeft een orthopedagogische achtergrond, zij zijn bekend met handelingsgerichte diagnostiek en handelingsgericht werken en hebben ervaring in het VO. De consulenten werken onder verantwoordelijkheid van de coördinator van het Regioloket. Zij adviseren bij vragen van scholen, geven begeleiding, monitoren de door- en afstroom en rapporteren daarover, zijn inzetbaar t.b.v. de PRO verklaringen en de lwoo toetsing. Tevens geven zij begeleiding ten behoeve van de arrangementen die door de toekenningcommissie zijn toegekend. Indien nodig kunnen zij (na overleg en goedkeuring van de coördinator) gebruik maken van het aanbod dat externen kunnen leveren (Opvoedpoli, Psychiatrie etc. ) bijv. bij crisisinterventies. De behoefte aan en de bekostig van een dergelijk team wordt in 2013-2014 onderzocht. 5.8 Communicatie Het werken met een Regioloket leidt tot nieuwe werkwijzen en procedures. De omgeving van het Regioloket is goed op de hoogte van de functie en de werking van het Regioloket en gaat daarnaar handelen. Om dat te bewerkstelligen zijn in 2013-2014 afspraken gemaakt over de wijze waarop het Regioloket communiceert met de omgeving. Het communicatietraject richt zich op duidelijkheid over Passend Onderwijs en het Regioloket voor alle deelnemers in en rond het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. Het betreft betrokkenen uit onderwijs, hulpverlening, gemeenten, jongeren en ouders. Het samenwerkingsverband voorziet in:
informatiemateriaal, waaronder nieuwsbrieven, folders, ombouw van de huidige website tot een website voor het Regioloket;
een duidelijk aanspreekpunt (persoon, telefoonnummer) in verband met vragen over de ontwikkeling van het project;
informatieve bijeenkomsten, in verschillende samenstelling. Bijvoorbeeld voor schooldirecties en voor zorgcoördinatoren etc.;
presentatie van het Regioloket aan de omgeving, waaronder lokale overheden. 27
De website van het samenwerkingsverband is in oktober 2013 volledig aangepast aan de nieuwe situatie. Ontwerp en inrichting van een dergelijke website is een voorwaarde voor het functioneren van het Regioloket. Resultaat is dat de scholen maar ook in het PO, het VSO en de omgeving van het samenwerkingsverband bekend zijn met de werkwijzen het Regioloket. 5.9 Trajectvoorzieningen Trajectvoorzieningen zijn geen doel op zich. Deze organisatievorm biedt het SWV voorlopig voldoende mogelijkheden om per school te onderzoeken welk niveau van basisondersteuning met financiële bijdragen uit SWV gerealiseerd kan worden. Hiermee geven de scholen concreet invulling aan het begrip thuisnabij: leerlingen zoveel als mogelijk dicht bij huis naar school. In principe krijgt de trajectvoorziening vorm binnen de geldende huisvesting normen van de school, er hoeven vooralsnog geen extra lokalen voor worden benut. Ter versterking van dit fundament streeft het samenwerkingsverband ernaar dat per 1 augustus 2016 iedere school beschikt over een trajectvoorziening. Schooljaar 2014-2015 wordt benut als tweede invoeringsjaar. In dat jaar wordt de financiering geëvalueerd en worden nieuwe afspraken gemaakt over mogelijke invoering op alle scholen of uitsluitend op de scholen waarvoor een dergelijke voorziening passend is. We beschouwen de invoering van trajectvoorzieningen als een reële mogelijkheid om de ondersteuning aan onder meer de huidige LGF leerlingen kwalitatief en organisatorisch te waarborgen maar ook is het bestuur van het samenwerkingsverband realistisch. De trajectvoorziening is geen wondermiddel dat voor alle ondersteuningsvragen een oplossing biedt. Arrangementen voor het speciaal onderwijs blijven noodzakelijk. Ook blijft het aanbod van sommige voorzieningen in aangrenzende samenwerkingsverbanden tenminste de komende jaren aan de orde, daarbij denken we bijvoorbeeld aan de Apollo en het Transferium in Amsterdam en de Daaf Gelukschool in Kennemerland. Leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften die meer ondersteuning nodig hebben dan het basisaanbod biedt, worden door zorgcoördinator aangemerkt als een leerling voor de trajectvoorziening. De trajectvoorziening levert tijdelijk maatwerk en professionele ondersteuning voor de leerlingen met geformuleerde ondersteuningsbehoeften die dreigen uit te vallen of af te stromen. Doel is altijd het weer volledig deelnemen aan de lessen van het eigen rooster. Plaatsing in de trajectvoorziening betekent dat de school extra ondersteuning inzet voor een leerling. De wet schrijft voor dat hierbij een ontwikkelingsperspectief (OPP) wordt opgesteld waarin staat wat de te verwachten uitstroombestemming is en de onderbouwing daarvan. Trajectleerlingen volgen zo veel mogelijk het lesrooster van de eigen klas. Als dat tijdens lessen of schoolmomenten nodig is, kunnen zij terugvallen op extra ondersteuning en begeleiding. Per leerling wordt vastgelegd om welke momenten dat gaat en worden afspraken gemaakt wanneer de trajectvoorziening wordt ingezet. De trajectvoorzienig vervangt de huidige rugzak en wordt in principe bekostigd uit de LGF middelen. Daarbij wordt in het OPP van de leerling beschreven wat het directe doel is, wat de subdoelen zijn, wat de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften hierbij zijn, hoe de ondersteuning vanuit school, de thuissituatie en indien van toepassing, de hulpverlening wordt ingezet, afgestemd en geëvalueerd wordt. Ook het tijdpad en daarmee de duur van het arrangement, dus hoe lang de leerling gebruik zal maken van de trajectvoorzienig wordt vastgesteld in het OPP. Vanzelfsprekend wordt in het OPP ook de inzet van de hulpverlening vanaf het begin meegenomen. Vanuit de trajectvoorziening vindt in de ondersteuning aan de leerling de verbinding met ketenpartners plaats. De ondersteuning op school en thuis wordt afgestemd. Een handelingsgerichte werkwijze is daarbij het uitgangspunt. 28
Tussen de school en hulpverlening wordt expertise uitgewisseld en de school krijgt handelingsgerichte adviezen. 5.9.1 Uitwerking trajectvoorziening Een trajectvoorziening is een interne voorziening op de school en een geïntegreerd onderdeel van de ondersteuningsstructuur. De voorziening heeft altijd de volgende drie pijlers: 1. begeleiding en ondersteuning van leerlingen; 2. coaching van docenten; 3. educatief partnerschap met de ouders: samenwerking en directe communicatielijnen. 5.9.2 Trajectbegeleider Aan elke trajectvoorziening is een trajectbegeleider verbonden die leiding geeft aan de voorziening en zorgt dat de drie pijlers worden gerealiseerd. Om definitief trajectbegeleiders te kunnen werven, wordt in 2015-2016 een functieprofiel opgesteld. Binnen het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is door een aantal scholen de afgelopen twee jaar gebruik gemaakt van de Optimaal Speciaal-regeling. Dit houdt in dat deze scholen in plaats van de inzet van een AB-er van de REC-dienst, al een functionaris hebben aangetrokken/ingezet ten behoeve van de begeleiding van de leerlingen met een Rugzak binnen de school. Met de uitbreiding van de doelgroep met de toekomstige (niet geïndiceerde) leerlingen met een ondersteuningsbehoefte zullen deze functionarissen leiding geven aan de trajectvoorziening. Voor de scholen die op dit moment bezig zijn met de implementatie van de trajectvoorziening wordt op basis van het overleg met de REC-diensten gekeken of daar geschikte kandidaten voor de vacatures beschikbaar zijn. 5.9.3 Kaderplannen Voorwaarde voor de start van een trajectvoorziening is dat per school een kaderplan is opgesteld waarin de trajectvoorziening beschreven wordt. Pas als voor dit kaderplan voldoende draagkracht bestaat binnen de school (ter beoordeling van het management) en zowel het management als samenwerkingsverband akkoord kunnen zijn met de inhoud, kan de trajectvoorziening praktisch uitgewerkt en ingevuld worden in een werkplan. In het kaderplan worden de volgende punten uitgewerkt: a.
het doel van de trajectvoorziening (algemene doel vertaald naar de eigen school);
b.
beschrijving van de problematiek en de wijze waarop de trajectvoorziening kan bijdragen aan de begeleiding van bepaalde problematiek binnen de school;
c.
trajectvoorziening in relatie tot ondersteuningsstructuur: wijze van inbedding in de ondersteuningsstructuur; onder wie de trajectbegeleider gaat vallen; relevante verbeterpunten voor de interne zorgstructuur;
d.
locatie van de trajectvoorziening: waar binnen de school? hoeveel ruimte? Wanneer dit aan de orde is volgt hierover overleg met de gemeentelijke huisvesting;
e.
taakomschrijving trajectbegeleider (er komt een taakomschrijving ter beschikking; profiel); wijze van aanstelling; omvang;
f.
bepalen van de trajectleerlingen: hoe is het kernteam/ondersteuningsteam georganiseerd? Wat zijn uitgangspunten?
g.
bepalen met wie moet worden gecommuniceerd, op welke wijze en wanneer (docenten, ouders, medezeggenschapsraad, schoolplan);
h.
globaal tijdpad;
i.
financieel plan (grote lijnen).
29
Het kaderplan wordt door het management van de school jaarlijks geëvalueerd en bijgesteld. In het schoolondersteuningsprofiel wordt een korte omschrijving opgenomen van de inrichting van de trajectvoorziening. Op de site van iedere school is in schooljaar 2014-2015 het volledige kaderplan te lezen. Elke school van het samenwerkingsverband werkt vanaf 2015-2016 met een trajectvoorziening. Dit is een werkwijze die per school nader invulling krijgt. 5.9.4 Coaching van docenten De trajectvoorziening biedt expertise en ondersteuning aan docenten en school. Docenten kunnen bij de trajectbegeleider terecht voor informatie en advies over hoe om te gaan met de ondersteuningsbehoeften van leerlingen en welke aanpak en ondersteuning het beste werkt. Ook kan de trajectbegeleider in de klas de communicatie over en weer tussen docent en leerling observeren en door het geven van gerichte handelingsadviezen en feedback de docent ondersteunen. De trajectbegeleider levert een bijdrage aan dat docenten ervaringen en “good practices” met elkaar delen en van elkaar leren. Begeleidingsadviezen ten behoeve van de leerlingen worden tevens geïntegreerd binnen de leerlingbesprekingen en verwerkt in het groepshandelingsplan van de mentor. Hierdoor blijft de integrale benadering van de leerling binnen de school geborgd. 5.9.5 Ouders en de trajectvoorziening Samen met ouders wordt besloten tot plaatsing in de trajectvoorziening. Het opstellen van het OPP gebeurt in samenspraak met ouders en tevens de leerling en ouders zijn nauw betrokken bij de evaluaties. Voor ouders is de trajectbegeleider een vast aanspreekpunt en samenwerkingspartner in de ondersteuning van hun kind. Hierdoor ontstaat er meer rust en basisveiligheid bij ouder en leerling. In het plan van aanpak wordt uitgegaan van de driehoek school-ouders-leerling. Alle beschikbare informatie, ervaring en kennis wordt bij elkaar gelegd. Wat gaat goed? Waar moet extra ondersteuning bij geboden worden? Op welke wijze? Wat biedt de trajectvoorziening hierin? Wat kan er thuis gebeuren? En wat wordt er van de leerling verwacht? Door vervolgens in de praktijk de communicatielijnen heel kort te houden worden goede resultaten geboekt. 5.10 Werkagenda regioloket, trajectvoorzieningen en arrangementen 2014-2015
De trajectvoorziening valt conform de bestuurlijke lijn, waarbij middelen zoveel als mogelijk voor docenten en schoolontwikkeling ingezet worden, in ons SWV onder de basisondersteuning. De school beslist zonder tussenkomst van het regioloket samen met de ouders welke leerlingen in aanmerking komen voor plaatsing in een traject voorziening. betekenis van deze keuze wordt in 2014-2015 onderzocht.
Vaststellen van de wijze waarop het loket ervoor zorgt dat alle leerlingen in beeld komen en blijven: dossiers van leerlingen waarbij sprake is van afstroom, arrangementen, indicaties en (een risico op) ongeoorloofd schoolverzuim worden geanalyseerd en gevolgd, daarover zijn in 2013-2014 afspraken gemaakt.
Verzorg kwartaalrapportages aan het bestuurlijk overleg van het SWV.
Beheer van het frictiefonds.
Toewijzing van arrangementen speciaal onderwijs en specifieke (tijdelijke) arrangementen;
ontwikkeling en de bekostiging van kortdurende plaatsingen op ALTRA College Haarlemmermeer, Praktijkschool De Linie, Praktijkschool Uithoorn en de Waterlelie.
Afstroom, arrangementen, indicaties en (een risico op) ongeoorloofd schoolverzuim registreren, (waar nodig) analyseren en volgen.
Opstellen van praktische werkafspraken m.b.t. de inzet van jeugdzorg tussen de scholen en de gemeentes van Amstelland en de Meerlanden.
Scholen (leren) werken met OPP’s en groepshandelingsplannen. 30
Uitgebreide monitoring van de opbrengsten van de trajectvoorzieningen.
5.11 Werkagenda regioloket trajectvoorzieningen en arrangementen 2015-2016
Per 1 augustus 2015 heeft iedere school een trajectvoorziening.
Het werken met OPP’s en groepshandelingsplannen is ingevoerd.
Om definitief trajectgroepbegeleiders te kunnen werven wordt een functieprofiel opgesteld en afspraken over werving en selectie gemaakt.
31
6
Extra ondersteuning buiten de reguliere school
Het komt voor dat vanuit de trajectvoorziening een leerling niet voldoende ondersteund kan worden, bijvoorbeeld als een leerling langdurig ziek is of als een leerling een speciale aanpassing, therapeutische aanpak of extra materialen nodig heeft. Soms moet specifieke expertise worden ingezet. Het Regioloket kan in een dergelijk geval een ondersteuningsarrangement toewijzen. Over de verplichtingen die het samenwerkingsverband rond het personeel van de so instellingen moet aangaan is in mei 2014 tripartite overleg tussen de partijen geagendeerd. 6.1 Het Voortgezet Speciaal Onderwijs (VSO) Niet elke leerling kan een passend onderwijs- en ondersteuningsaanbod krijgen binnen het reguliere aanbod van de scholen. Speciaal onderwijs kan dan de juiste oplossing zijn. Extra ondersteuning buiten de reguliere school voor VO wordt geboden in het VSO. Onder meer de volgende scholen ontvangen leerlingen uit ons samenwerkingsverband:
De Waterlelie: voor langdurig zieke kinderen met epilepsie en of een andere neurologische problematiek met effect op het leren en gedrag, zeer moeilijk lerenden (ZML), leerlingen met een motorische beperking (LG) en meervoudig handicap ( MG). Ook biedt de Waterlelie onderwijs aan leerlingen met niet aangeboren hersenletsel en leerlingen met chronische ziekten (LZ);
Altra voor leerlingen met ernstige gedragsproblemen en psychiatrische problematiek;
Prof Leo Kanner onderwijsgroep voor leerlingen met gedragsstoornissen en/of psychiatrische Problematiek.
Het speciaal onderwijs dat op deze scholen geboden wordt is beschreven in de eigen profielen. 6.2 Toelaatbaarheidsverklaringen VSO (TLV) Voor toewijzing van bovenschoolse ondersteuning zijn de onderwijs- en ondersteuningsbehoefte(n) maar ook de (on)mogelijkheden van de leerling leidend. Tevens wordt zoveel als mogelijk rekening gehouden met het principe van de thuisnabijheid. Zo dicht mogelijk bij huis naar school kunnen. Dit kan eisen stellen aan huisvesting of vervoer. Hierover vindt tussentijds overleg plaats met de Gemeentes. De ondersteuningsbehoeften van de leerling worden nauwkeurig geformuleerd met als doel het ondersteuningsaanbod hier zo goed mogelijk op aan te sluiten. Educatief partnerschap impliceert dat dit altijd in samenspraak met ouders geschiedt. Het verkrijgen van duidelijkheid en overeenstemming over het gewenste aanbod en perspectief vindt plaats op de school. Ook dit gebeurt in gezamenlijkheid (school, ouders, betrokken ketenpartners, leerling) met een integrale aanpak. Het multidisciplinair overleg (MDO) krijgt hierin een leidende rol. Het Regioloket ondersteunt met het advies en ondersteuningsteam de scholen bij het goed en volledig doorlopen van de verschillende stappen en adviseren bij de aanvraag van een TLV. 6.2.1 Multidisciplinair Overleg (MDO) De voorbereiding bestaat uit dossieropbouw en eventueel aanvullend onderzoek, een MDO, benodigde toestemming en het invullen van een aanmeldformulier. Een MDO is een multidisciplinair overleg dat door de zorgcoördinator wordt belegd en waarbij ouders, de leerling zelf en andere direct betrokkenen (bijvoorbeeld leerplicht, sociaal team of hulpverlening) worden opgeroepen. In het MDO worden de onderwijs- en ondersteuningsbehoeften van de leerling en de mogelijke oplossingen gezamenlijk geformuleerd. Bij dit MDO kan een lid van het advies- en ondersteuningsteam of het Regioloket aansluiten om dit proces te ondersteunen. Het MDO formuleert een preadvies m.b.t. gewenste ondersteuning. Het proces om te komen tot een 32
preadvies voor de gewenste bovenschoolse ondersteuning vindt plaats op de school. De besluiten worden genomen dicht bij het primaire proces en onder de verantwoordelijkheid van de school. 6.2.2 Het Regioloket Het Regioloket bestudeert en bespreekt de aanvraag. Beoordeeld wordt welke vorm van ondersteuning voor de leerling het meest passend en gewenst zal zijn, een toewijzing VSO (toelaatbaarheidsverklaring VSO of TLV) of een ondersteuningsarrangement. Voorbeelden van ondersteuningsarrangementen zijn: extra ondersteuning op het vavo voor leerlingen met een UBO, onderwijs(zorg)arrangementen in combinatie met externe instanties, leerwerktrajecten in samenwerking met Nova Plus/ROC. Het Regioloket geeft schriftelijke advies/toewijzing aan (het bevoegd gezag van) de school waar onder meer in vermeld staat:
het advies met onderbouwing;
de startdatum van de toewijzing voor , ondersteuningsarrangement of toelaatbaarheidsverklaring VSO;
de einddatum van de toewijzing voor , ondersteuningsarrangement of toelaatbaarheidsverklaring VSO;
het overeengekomen bekostigingsniveau van de ondersteuning: categorie 1, 2 of 3 bij het toekennen van een toelaatbaarheidsverklaring van zware ondersteuning
eventuele (vervolg)afspraken.
De school betrekt de leerling, ouders en eventueel andere betrokkenen intensief in dit proces. 6.2.3 Overige routes voor toelaatbaarheidsverklaringen tot VSO Behalve leerlingen afkomstig uit het regulier voortgezet onderwijs kunnen leerlingen ook instromen binnen het VSO volgens onderstaande routes: route 1:
leerling afkomstig uit het basisonderwijs;
route 2:
leerling afkomstig uit het (primair) speciaal onderwijs;
route 3:
leerling afkomstig uit het particulier voortgezet onderwijs;
route 4:
verhuisleerling, voor wie speciaal voortgezet onderwijs geadviseerd wordt;
route 5:
leerling afkomstig uit een plaatsbekostigde setting, voor wie de behandeling stopt en speciaal voortgezet onderwijs geadviseerd wordt.
Voor leerlingen voor wie VSO evident is, wordt een afgeslankte procedure uitgevoerd. De verwachting is dat dit voor een groot deel van de leerlingen afkomstig uit het speciaal onderwijs zal gelden. Voor die groep leerlingen is wellicht alleen overleg nodig over categoriezwaarte. Route 1 en 2: leerling afkomstig uit het basisonderwijs of (primair) speciaal onderwijs voor wie om een toelaatbaarheidsverklaring VSO wordt gevraagd Als het basisonderwijs of (primair) speciaal onderwijs heeft vastgesteld dat een leerling niet in aanmerking komt voor plaatsing op een reguliere school voor VO, dan wordt door de school voor primair onderwijs in multidisciplinair overleg met alle betrokkenen (leerling, ouders, leerkracht, Ib’er of CvB) besloten of een aanvraag voor een toelaatbaarheidsverklaring bij het samenwerkingsverband VO wordt gedaan. Het samenwerkingsverband PO is van de situatie van deze leerling op de hoogte en legt de instemming met dit besluit schriftelijk vast. Het bevoegd gezag van de school zet de procedure voor het aanvragen van een toelaatbaarheidsverklaring voor het VSO in gang. De afleverende school is verantwoordelijk voor het hele proces om te komen tot een toelaatbaarheidsverklaring. 6.3 Werkagenda extra ondersteuning buiten de reguliere school 2014-2015
Toelaatbaarheidsverklaringen in bijzondere situaties (routes 3 t/m 5). 33
Afgeslankte procedure voor Cluster3- leerlingen voor wie een route VSO evident is.
Procedure verlenging (TLV).
Opzetten onpartijdige mediation bij verschillen van mening.
Inrichten adviescommissie bezwaarschriften.
Uitwerking van de ondersteuningsarrangementen.
Uitwerking van de onderwijs(zorg)arrangementen samen met JGZ en GGD.
Uitwerking van de procedure en het beleid met betrekking tot de terugplaatsing of overplaatsing naar het VO van leerlingen van scholen voor VSO voor wie de periode van de toelaatbaarheidsverklaring is verstreken.
34
7.
Het herzien van bestaande voorzieningen (posities PRO en lwoo)
De informatie aan ouders ten aanzien van de toelating tot lwoo en PRO wordt schoolgebonden verzorgd. Zowel het Landelijk Werkverband Praktijkonderwijs als de scholen zijn in het bezit van informatiefolders waarin zij aan ouders kenbaar maken wat een school voor praktijkonderwijs te bieden heeft. Vervolgens hebben vrijwel alle scholen open dagen. In een aantal gevallen worden er informatieavonden belegd op scholen voor primair en speciaal basisonderwijs. Op deze avonden wordt ook veel aandacht besteed aan de toelatingsprocedure tot het lwoo en het PRO en de rol van ouders en scholen voor primair onderwijs. 7.1 Scholen voor PRO en lwoo in het samenwerkingsverband In de regio zijn er twee scholen voor praktijkonderwijs namelijk Praktijkschool De Linie in Hoofddorp en Praktijkschool Uithoorn. Het aantal leerlingen dat in 2012-2013 praktijkonderwijs volgde was 299. Dat is 1 % onder het landelijke gemiddelde. In totaal zijn er vijf vmbo-scholen die leerwegondersteunend onderwijs (lwoo) aanbieden te weten het Herbert Vissers College in Nieuw Vennep, het Hoofdvaart College in Hoofddorp, Scholengemeenschap Panta Rhei in Amstelveen, Scholengemeenschap Thamen in Uithoorn en Wellantcollege vmbo de Groenstrook in Aalsmeer. In schooljaar 2013-2014 waren er in het samenwerkingsverband 1567 leerlingen met een beschikking leerwegondersteuning. Dat is 0,97 % onder het landelijk gemiddelde. Uit een deel van het regionaal zorgbudget, het frictiefonds, werden in 2012 43 individuele zorgbudgetten verstrekt aan leerlingen die net niet voldeden aan de landelijke criteria voor een beschikking leerwegondersteuning. 7.2 De toekomstige situatie van PRO en lwoo De verantwoordelijkheid voor de toekenning van het ondersteuningsbudget lwoo en PRO rust met ingang van 2015-2016 bij het bestuur van het samenwerkingsverband. Het indiceren (toewijzen) van lwoo en PRO kan, afhankelijk van de wijze waarop we het organiseren, een flinke extra taak voor het samenwerkingsverband betekenen. Het bestuur van samenwerkingsverband huldigt de opvatting dat het budget dat straks na vereniging beschikbaar is voor de huidige lwoo geïndiceerde leerlingen, voor deze doelgroep beschikbaar blijft. Daarbij maken we onderscheid tussen het budget voor de PRO leerlingen en het budget voor de lwoo geïndiceerde leerlingen. We zijn realistisch en solidair over de (personele) verplichtingen en de kwaliteit van het aanbod van de eerder genoemde scholen. De lwoo en PRO budgetten blijven beschikbaar voor de leerlingen met een aantoonbare leerachterstand (=lichte zorg). De ondersteuningsbehoeften van deze leerlingen zijn leidend in de toewijzing van deze budgetten. Het toelatingsbeleid voor het PRO en de lwoo geïndiceerde leerlingen wordt, per schoolsoort gescheiden, onderwerp van de werkagenda voor 2014-2015. De bewijsplicht voor vmbo scholen die naar het PRO doorverwijzen gaan we aanscherpen en monitoren. Het toelatingsbeleid van beide schoolsoorten zal zorgvuldiger worden ingericht. Ook voor de leerlingen met een zogenaamd disharmonisch profiel acht het SWV zich verplicht om ondersteuning te waarborgen. Bij de toewijzing van deze (lichte) vorm van extra ondersteuning zijn de ondersteuningsbehoeften van de leerling leidend, we kijken dus niet meer naar wat een leerling heeft, maar naar wat een (groep) leerlingen nodig heeft. De wijze waarop de Regionale Verwijzings Commissie (RVC) op dit moment indiceert, namelijk op basis van wat een kind heeft, sluit hier onvoldoende bij aan. In het onderbrengen van lwoo en PRO bij het samenwerkingsverband zien wij dan ook mogelijkheden en kansen. Het ondersteuningsbudget lwoo en PRO is gemaximaliseerd op teldatum 1 oktober 2012. 35
Wanneer het samenwerkingsverband een PRO-leerling heeft geïndiceerd en de leerling is ingeschreven op een school voor praktijkonderwijs, dan zal DUO automatisch de bijbehorende bekostiging overmaken naar de PRO-school. Het samenwerkingsverband zit daar niet tussen. Bij overschrijding van het budget wordt het tekort verhaald op de lumpsum van alle besturen die zijn aangesloten bij het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband is niet verplicht te stoppen met verwijzen van leerlingen naar lwoo of PRO als het budget wordt overschreden. Ook wordt het bedrag per geïndiceerde leerling niet lager. Vooralsnog blijven de bestaande landelijke lwoo en PRO indicatiecriteria van kracht, ook als het samenwerkingsverband de toewijzing zelf gaat doen, tenzij alle besturen van het SWV kiezen voor afwijking van de landelijke criteria via een opting out-mogelijkheid. Dit laatste onderwerp maakt deel uit van de werkagenda 2014-2015 en wordt door de schoolbesturen die het betreft uitgewerkt. 7.3 Werkagenda 2014-2015
De verantwoordelijkheid voor het ondersteuningsbudget lwoo en PRO komt met ingang van 2015-2016 bij het samenwerkingsverband te liggen. Indiceren van lwoo PRO wordt voorbereid en doorgerekend.
Voorbereiding het indiceren (toewijzen) van lwoo en PRO kan, afhankelijk van de wijze waarop we het organiseren, een flinke extra taak voor het samenwerkingsverband betekenen.
Met de Regionale Verwijzings Commissie (RVC) de overname van de werkzaamheden en de taakstelling regelen.
Betrekken van de samenwerkingsverbanden primair onderwijs voor afstemming instroom potentiële leerlingen voor leerwegondersteuning of praktijkonderwijs.
Inrichten bestuurlijke werkgroep vmbo-lwoo en praktijkonderwijs scholen rond de taakstelling /budgettering financiële middelen en de consequenties voor de bedrijfsvoering van de scholen en het afstemmen van de ondersteuningsmogelijkheden voor de betreffende leerlingen.
7.4 Werkagenda 2015-2016
Uitvoeren van de werkzaamheden die behoren tot indicering met betrekking tot het plaatsen van leerlingen in lwoo en PRO.
36
8
Samenwerken met ouders
8.1 Visie en uitgangspunten Elke school heeft beleid geformuleerd over de wijze waarop ouderparticipatie is georganiseerd. In ons samenwerkingsverband vinden scholen het vanzelfsprekend dat ouders vanaf de plaatsing actief zijn betrokken bij het onderwijs en de ondersteuning van hun kind. Ouders worden als educatieve partners benaderd en zijn altijd zo volledig mogelijk geïnformeerd over de vorderingen van hun kind (=preventief). Zij worden niet pas geïnformeerd als er problemen zijn (=curatief). Alle scholen besteden zichtbaar aandacht aan de kwaliteit van de communicatie met de ouders. Die kwaliteit wordt gewaarborgd door vertrouwen, respect en verbondenheid met de leerling. Voor ouders is het belangrijk om in de overstap naar het voortgezet onderwijs te weten wat de ondersteuningsmogelijkheden zijn van de VO-scholen. Alle scholen beschikken over een ondersteuningsprofiel dat samen met het schoolplan ouders informeert over de ondersteuningsmogelijkheden die de school biedt. Bij aanmelding van een leerling waarbij op de basisschool is gewerkt met een ontwikkelingsperspectief (OPP) en dus sprake is van extra ondersteuningsbehoeften, bespreken ouders en school samen welke ondersteuning de school kan bieden en op welke wijze dit wordt ingezet. Het ondersteuningsprofiel geeft hierbij houvast. De school bepaalt of zij een passend antwoord kan bieden op eventuele ondersteuningsvragen. Het OPP laat zien waar naartoe gewerkt wordt en aan welke instroomeisen een leerling moet voldoen om succesvol te zijn. Ouders worden hier steeds bij betrokken. Indien er sprake is van ondersteuning in de thuissituatie en er is afstemming nodig, dan wordt gevraagd aan de ouders om het contact tussen school en de betrokken hulpverlener van het gezin tot stand te brengen. Voor de werkwijze plaatsingsbeleid rondom verhuizen en doorstroom worden in 2014-2015 procedures binnen het samenwerkingsverband opgesteld. 8.2 Zorgplicht Met de invoering van passend onderwijs krijgen scholen een zorgplicht. Dat betekent dat de scholen de verantwoordelijkheid krijgen om alle leerlingen een passende onderwijsplek te bieden. Het onderwijs gaat van een overwegend aanbodgerichte structuur over naar een systeem waarbij de leerling nog meer centraal staat. In plaats van het inpassen van een leerling in een structuur, gaat het onderwijs flexibel en gevarieerd ingericht worden zodat de mogelijkheden en de ontwikkelingen van elke leerling beter tot zijn recht komen. Vanaf 1 januari 2014 melden ouders hun kind aan bij de school van hun keuze voor het schooljaar 2014-2015 en heeft de school de taak om de leerling passende ondersteuning te bieden. De school waar de leerling is aangemeld, is verplicht om eerst te kijken of de leerling extra ondersteuning in de klas kan krijgen. Het schoolondersteuningsprofiel vormt hiervoor het uitgangspunt. Kan de school zelf geen passende onderwijsplek bieden, dan wordt gekeken naar een plek op een andere school binnen het samenwerkingsverband. Alleen als het echt niet haalbaar is om een leerling binnen het regulier onderwijs te plaatsen, doet de school de ouders een aanbod voor een plek in het vso. Zoals beschreven in de wet hebben scholen de plicht om, na schriftelijke aanmelding door ouders, de leerling binnen zes weken aan te nemen of een plek aan te bieden op een andere school waar de leerling wel geplaatst kan worden. De school mag deze termijn één keer met maximaal vier 37
weken verlengen. Als het niet lukt binnen die termijn een passende school te vinden wordt de leerling ingeschreven op de aangemelde school of blijft de leerling ingeschreven op de school van herkomst (binnen het voortgezet onderwijs). Scholen hebben als gevolg van de zorgplicht de verplichting om het kind toe te laten of, indien dat gezien de extra ondersteuningsbehoeften niet mogelijk is, een andere passende onderwijsplek aan te bieden. De zorgplicht geldt in een aantal gevallen niet:
als de school waar het kind is aangemeld vol is en dit goed onderbouwd is vastgelegd (ouders moeten dan door de school begeleid worden naar een andere passende oplossing);
als ouders weigeren de grondslag van de school te onderschrijven (ontwerp artikel 40 lid 6 WPO en soortgelijk in WVO en de WEC).
Het bevoegd gezag beoordeelt eerst of een kind voldoet aan de vooropleidingseisen, gesteld in het Inrichtingsbesluit WVO. Voldoet het kind daaraan niet (bijvoorbeeld, een vmbo-leerling meldt zich aan op een VWO), dan is de zorgplicht niet van toepassing. Het samenwerkingsverband heeft ook zorgplicht, dus er zal altijd overleg met de scholen van het samenwerkingsverband plaatsvinden over de mogelijkheden tot plaatsing op één van de scholen binnen het samenwerkingsverband. Voor meer informatie over de procedure aanmelding en plaatsing verwijzen wij naar de website: www.swvam.nl 8.3 Educatief partnerschap Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat betrokkenheid van ouders in het onderwijs een positief effect heeft op de schoolprestaties, op schoolsucces en het voorkomen van voortijdig schoolverlaten.2 Deze invloed laat zich makkelijk verklaren vanuit een ecologisch ontwikkelingsperspectief. Daarin zijn een jongere en zijn omgeving onlosmakelijk met elkaar verbonden. De jongere leert en ontwikkelt zich in relatie met zijn maatschappelijke omgeving, zij beïnvloeden elkaar wederzijds. Educatief ouderschap is daarom een van de pijlers van passend onderwijs. De jongere, zijn/haar ouder(s) en de school vormen samen een driehoek, waarin zij gebruik maken van elkaars kracht. Goed educatief partnerschap tekent zich af als:
er sprake is van gelijkwaardigheid tussen ouders en onderwijsprofessionals;
er bij de partners het besef is van de ongelijkheid als het gaat om professionaliteit en ervaringsdeskundigheid;
er sprake is van oplossingen die voor alle betrokkenen werken.
Belangrijke pijlers bij educatief partnerschap zijn:
wederzijdse betrokkenheid van ouders en school;
beide partijen willen zich gehoord, gezien en gerespecteerd voelen;
beide partijen willen invloed kunnen uitoefenen;
positieve feedback;
dialoog;
transparantie over wederzijdse verwachtingen.
8.4 In geval van conflict en geschil Allereerst zorgt hMDOet samenwerkingsverband zelf voor onafhankelijke bemiddeling bij conflicten. Mocht deze bemiddeling niet helpen, dan zijn door de overheid extra middelen vrijgemaakt om het
2
Holter, N. En Bruinsma, W (2009). Wat werkt bij het voorkomen van tijdig schoolverlaten? Utrecht, NJI; Marzano, R. (2007) Wat werkt op school. Rotterdam, Bazalt. 38
werk van de onderwijsconsulenten mogelijk te maken. Onderwijsconsulenten bemiddelen tussen ouders en de school. Het zijn onafhankelijke deskundigen waar ouders en scholen kosteloos een beroep op kunnen doen als zij een conflict hebben over schoolplaatsing, verwijdering of het ontwikkelingsperspectief. Het gaat hierbij om leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben. Indien de bemiddeling van een onderwijsconsulent ook geen uitkomst biedt, kunnen ouders de landelijke geschillencommissie voor geschillen tussen ouders en scholen inschakelen. Er wordt één (tijdelijke) landelijke geschillencommissie (voor po, vso en vo gezamenlijk) geformeerd. Deze commissie oordeelt bij meningsverschillen over toelating of verwijdering van leerlingen die extra ondersteuning nodig hebben en over het ontwikkelingsperspectief. De commissie bestaat uit deskundigen en doet binnen tien weken uitspraak als een geschil wordt voorgelegd. Bij haar oordeel houdt de commissie rekening met het ondersteuningsprofiel en het ondersteuningsplan. Ouders kunnen, net als nu, bij geschillen over toelating en verwijdering bezwaar maken bij de school, de Commissie Gelijke Behandeling inschakelen en beroep aantekenen bij de rechter. Mocht de ouder na een uitspraak van de geschillencommissie alsnog naar de rechter stappen, dan neemt de rechter het oordeel van de geschillencommissie mee bij de afweging. 8.4.1 Klachten De rol van de ouders bij een verantwoorde schoolgang van de leerlingen is van wezenlijk belang. Als leerlingen worden ingebracht in MDO’s of het ZAT, zijn ouders daarover altijd geïnformeerd en worden zij in principe uitgenodigd voor deze bijeenkomsten. Mocht de school en hulpverlening van oordeel zijn dat het voor de leerling beter is om de bespreking niet in de aanwezigheid van d ouders te voeren, dan kan dat, mits de ouders daarover geïnformeerd zijn. Op het moment dat er met een onderwijsarrangement gewerkt wordt, vraagt dit om actieve participatie van de ouders. In samenwerking met het CJG+ wordt er rond het Regioloket in 2014-2015 een ouder helpdesk (servicepunt) opgericht: ouders kunnen daar terecht voor alle vragen rond zorgarrangement en zorgplicht: •
advies en consultatie;
•
informatie over klachten;
•
mogelijkheden voor een second-opinion of arbitrage;
•
informatiebalie voor onderwijsgevenden voor alle vragen, nieuws, publicaties rond
zorgplicht en zorgarrangement. De functionarissen van de helpdesk zijn er om te informeren en te verwijzen. Verwijzing houdt in dat de vraag van de ouders afgewikkeld wordt door de functionarissen waarnaar de helpdesk verwezen heeft. Ouders kunnen ook een klacht indienen bij het bestuur van de school. De klachtenregeling van het bestuur is te vinden op de website van het betreffende bestuur. 8.5 Werkagenda 2014-2015 samenwerken met ouders
Voor de werkwijze plaatsingsbeleid rondom verhuizen en doorstroom worden in 2014-2015 procedures binnen het samenwerkingsverband vastgesteld.
Het samenwerkingsverband stelt een privacyreglement op en legt dit voor aan de (G)MR.
Het Regioloket richt in samenwerking met het gemeenten een ouder helpdesk (servicepunt) op: ouders kunnen daar terecht voor alle vragen rond zorgarrangement en zorgplicht.
39
9
Relatie met gemeenten, instellingen, jeugdzorg en overige partners
9.1 Waar gaat het om? De gemeenten worden per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor alle jeugdzorg en de jeugdbescherming. Dit biedt kansen om als gemeente en onderwijsinstellingen een werkwijze te ontwikkelen voor snelle en effectieve inzet van ondersteuning. Het gezamenlijke doel is dat alle kinderen onderwijs volgen, dat ze dit zoveel mogelijk binnen het reguliere onderwijs doen en hun diploma halen. Waar jeugdigen en hun ouders hierbij ondersteuning nodig hebben willen we dat tijdiger, meer nabij en integraal bieden. De gemeentelijke regie is gericht op een integrale aanpak. Vanuit haar rol als regisseur stuurt de gemeente organisaties aan, faciliteert en brengt partners bijeen om activiteiten beter op elkaar af te stemmen. Dit geldt ook voor de eigen gemeentelijke organisatieonderdelen. Met de decentralisatie van de jeugdzorg wordt een sterke regie nog belangrijker. Er wordt zoveel mogelijk ingezet op preventie en lichte hulp om ernstige problemen en het beroep op zwaardere hulp te voorkomen. Belangrijke en eerste rol rondom de zorg voor jeugd ligt bij ouders. Er wordt ingezet op de eigen kracht van de jongere, de ouders en omgeving. Om het doel ‘volgen van onderwijs’ voor zoveel mogelijk jongeren te realiseren is een gecoördineerde en optimale inzet van alle betrokken partners (scholen, gemeenten, en soms ook de Raad voor de kinderbescherming, het Openbaar Ministerie en de rechter) vereist. De leerplichtambtenaar vervult de schakelrol bij een gezamenlijke aanpak van schoolverzuim en neemt het initiatief voor een adequaat vervolg op de verzuimmeldingen. Het samenwerkingsverband beschikt over een vastgesteld leerplichtprotocol. Terugleiden naar school staat hierbij altijd centraal. Belangrijke partners zijn het schoolmaatschappelijk werk en de sociale teams, zij zijn tevens vertegenwoordigd in MDO en zorgadviesteams op scholen en spelen een grote rol bij het opsporen van gezondheidsproblemen bij jongeren. Waar problemen op school samenhangen met gedrag en problemen op het gebied van opgroeien en opvoeden of met andere problemen in het gezin kan de school dit niet alleen oplossen. Dan is er ook inzet vanuit jeugdzorg bij nodig. Voor jeugdigen en hun ouders is het dan van belang dat er één plan komt voor de inzet van school en jeugdzorg. 9.2 Uitgangspunten De onderstaande uitgangspunten zijn van belang om hieraan vorm te geven:
integrale aanpak: de problemen op school moeten altijd bekeken en aangepakt worden in relatie tot de klas, de school, de wijk, de ouders en het gezin. Het uitgangspunt hierbij is één gezin, één plan, één regisseur;
systeemaanpak: het oplossen van het probleem moet plaatsvinden in de context waarin het zich voordoet. Op het onderwijs is de kerntriade van leerkracht (of op het VO de mentor of intern begeleider), ouder, jeugdige hiervoor van belang. Het kan ook gaan om problemen die te maken hebben met het gezinssysteem, waarbij een brede aanpak vanuit het sociaal team meer aangewezen is;
nabijheid: de jeugdzorg wordt zoveel mogelijk naar de school gehaald in plaats van dat de jeugdige de hulp zelf, buiten de school, moet opzoeken. Indien een vorm van speciaal onderwijs nodig is willen we dit zoveel mogelijk binnen of nabij de gemeente beschikbaar hebben;
maatwerk en arrangeren: er wordt niet over, maar met de jeugdigen en ouders gesproken. Het gaat om ondersteuning op maat, die aansluit bij de vraag van jeugdigen en ouders. In 40
plaats van criteria waar je aan moet voldoen om tot een voorziening te worden toegelaten gaan we arrangementen op maat maken. Speciale aandacht vragen we voor kwetsbare jeugdigen, die tijdelijk niet in hun eigen gezin opgroeien. Voor hen is een doorlopende onderwijslijn en een tussen school en jeugdzorg afgestemde aanpak van belang. Dit geldt in het bijzonder voor jeugdigen die tijdelijk in een gesloten instelling behandeld moeten worden;
eigen kracht en regie en zelfredzaamheid: uitgaan van wat de jeugdigen zelf kunnen en de eigen kracht van de jeugdigen versterken. De vanzelfsprekendheid van professionele ondersteuning verdwijnt en hulp vanuit het eigen netwerk wordt belangrijker. Wat je zelf (met je omgeving) kan doen, moet je ook zelf doen.
9.3 De koers van de gemeenten Het sociaal team is een multidisciplinair team met breed inzetbare professionals die generalistisch denken en kijken maar ook specifieke deskundigheid (bijv. jeugdpsychiatrie, veiligheid, verstandelijke beperking, ouderenzorg, re-integratie etc.) inbrengen. Het team valt vooralsnog onder gemeentelijke verantwoordelijkheid en ondersteunt en activeert inwoners bij het oplossen van hun problemen op alle levensgebieden: werk, inkomen, opvoeden, opgroeien en zorg. Door deze multidisciplinaire benadering is het mogelijk maatwerk te bieden. Dat begint bij een brede intake (het keukentafelgesprek). De professional bespreekt met de inwoner wat de problemen zijn, hoe deze aangepakt moeten worden en wie wat doet. De sociale teams kunnen zelf hulp en diensten verlenen en kunnen indien nodig specialistische hulp en ondersteuning inschakelen. 9.4 Wat zijn de belangrijkste actoren en instrumenten in de samenwerking tussen onderwijs en jeugdzorg. Van de scholen verwacht de gemeente dat ze een grotere verantwoordelijkheid nemen als het gaat om het (tijdig) signaleren en melden. Jeugdzorginstellingen moeten scholen beter betrekken bij de hulp. Omdat scholen en gemeenten meer verantwoordelijkheid krijgen kunnen ze hierover opnieuw afspraken maken om de kansen ook daadwerkelijk te benutten.
41
Het gaat om afspraken, waarbij de relatie tussen de volgende partijen opnieuw zijn benoemd: Onderwijs PO-scholen:
Jeugdzorg Directeur,
leerkrachten, intern begeleider Samenwerkingsverband
PO:
Directeur V(S)O-scholen: leerkrachten,
Directeur,
Sociaal team
Leerplicht
Jeugdgezondheidszorg
Schoolmaatschappelijk werk
Jeugdzorginstellingen
Gecertificeerde
instelling
voor
jeugdbescherming/-reclassering
zorgcoördinator,
plusmentor Samenwerkingsverband
VO:
directeur ROC’s:
directeur,
docenten,
trajectbegeleider Instrumenten Zorg-advies-teams MDO Verwijsindex Meldcode kindermishandeling De scholen zijn primair verantwoordelijk voor het inrichten van een goede zorgstructuur. Onderwijspersoneel ziet alle jeugdigen nagenoeg dagelijks en is daarmee de belangrijkste plaats waar problemen bij kinderen tijdig gesignaleerd worden. Het personeel is toegerust om signalen te herkennen en te weten wat ze er vervolgens mee kunnen doen. Verzuim is een belangrijke indicator. Uit de praktijk blijkt dat er in brugklassen relatief veel problemen aan het licht komen, die zich al in het PO voordeden maar niet ontdekt zijn. Zodra er naast onderwijsproblematiek ook opgroei- en opvoedingsproblemen of gedragsstoornissen voordoen wordt contact met het sociaal team gezocht. Via het sociaal team wordt jeugdzorg snel en indien mogelijk ook op school ingezet. Om de weg naar jeugdzorg zo kort mogelijk te maken worden sociaal team-functionarissen die al een rol vervullen voor de school gemandateerd om deze jeugdzorg er bij te kunnen halen. Deze functionarissen zijn onafhankelijk van de jeugdzorgaanbieders. De gemeente ziet twee functionarissen die deze rol van sociaal team op school kunnen vervullen:
De jeugdgezondheidszorg/schoolarts Deze taken worden uitgevoerd door de GGD. De JGZ is verbonden met de scholen door het doen van periodieke onderzoeken en door hun rol bij het geoorloofd schoolverzuim. Schoolverzuim is een belangrijk signaal voor problematiek bij leerlingen of gezinnen. De GGD biedt zelf geen jeugdzorg en voldoet daarmee aan de onafhankelijkheidseis om er zelf hulp bij te halen. De jeugdgezondheidszorg krijgt in de komende periode met veranderingen te maken. Er wordt een nieuw Basispakket JGZ vastgesteld. De onderdelen uit het basispakket kunnen ook meer op maat worden ingezet dan momenteel mogelijk is. Maar behalve deze veranderingen wil de gemeente ook kijken hoe de jeugdgezondheidszorg zo goed mogelijk benut kan worden in het gebied onderwijs-JGZ-sociaal team-jeugdzorg. De komende periode worden samen met onderwijs, de JGZ, de sociale teams, leerplicht en schoolmaatschappelijk 42
werk afspraken worden gemaakt om samen te werken opdat jeugdigen die jeugdzorg nodig hebben deze snel en zoveel mogelijk in of nabij school verkrijgen.
Leerplicht De leerplichtambtenaar wordt erbij gehaald als er sprake is van ongeoorloofd verzuim. De leerplichtambtenaar doet uitvoerig onderzoek naar de reden achter het verzuim. Zij werken samen met veel andere partners (o.a. in het veiligheidshuis) en kennen ook de sociale kaart van hulpverlening. Zij verlenen ook vrijstellingen van leerplicht, geven informatie en advies (bv over pesten) en doen soms aan mediation. Zij zijn in dienst van de gemeente en voldoen aan de onafhankelijkheidseis.
Schoolmaatschappelijk werk Het schoolmaatschappelijk werk wordt momenteel door het onderwijs zelf en door de gemeente gefinancierd en uitgevoerd door Altra. Er zijn redenen om de functie en de positie van het schoolmaatschappelijk werk te heroverwegen. Daartoe is meer zicht nodig op de taken van het schoolmaatschappelijk werk om tot de juiste positionering in het nieuwe stelsel te komen. Als we willen dat het schoolmaatschappelijk werk er jeugdzorg kan bijhalen, dan is loskoppeling van Altra, die zelf veel vormen van jeugdzorg biedt, noodzakelijk. Onderzocht wordt of het schoolmaatschappelijk werk een aparte functie moet blijven of dat het een vorm krijgt in het sociaal team met als specialisme het onderwijs of dat het een functie is, die goed is aan te haken bij de GGD.
Het sociaal team Sociale teams worden ingezet als de inzet van zware/specialistische hulp nodig is, of als er brede problematiek in het gezin van de leerling aan de orde is. De sociale teams zullen de contacten met de scholen in hun werkgebied onderhouden en afspraken maken over de wijze van samenwerken. Elke school krijgt een vaste contactpersoon vanuit het sociaal team zodat men elkaar persoonlijk kent en elkaar snel kan vinden. De scholen voor Voortgezet Onderwijs krijgen een vaste contactpersoon vanuit het sociaal team in hun wijk. Het samenwerkingsverband VO streeft naar de beschikbaarheid van multidisciplinaire ondersteuningsteams in scholen. Herkenbaar voor professionals, leerlingen en ouders. Belangrijk hierbij is dat er een goede aansluiting is tussen multidisciplinaire teams op scholen, de jeugdzorg die op school kan worden ingezet en de sociale teams in de wijk.
De jeugdzorg Jeugdzorg moet waar mogelijk op school worden ingezet. We gaan in beeld brengen welke vormen van ambulante hulp jeugdzorg momenteel in en via school worden ingezet en nagaan of daar wijziging in gewenst of nodig is bijvoorbeeld om meer maatwerk te kunnen bieden (bv wat betreft de time-out-voorziening). In 2015 geldt continuïteit van zorg: jeugdigen kunnen hun jeugdzorgtraject afmaken. Voor jeugdigen die jeugdzorg buiten de school of in het gezin ontvangen is het nodig dat de school hiervan op de hoogte is zodat de school hier rekening mee kan houden. Speciale aandacht is gewenst voor jeugdigen, die tijdelijk niet in hun eigen gezin opgroeien. Voor hen is een doorlopende onderwijslijn en een tussen school en jeugdzorg afgestemde aanpak van belang. Dit geldt in het bijzonder voor jeugdigen die tijdelijk in een gesloten instelling behandeld moeten worden.
De organisatie voor Jeugdbescherming/Jeugdreclassering (JB/JR) en de Raad voor de Kinderbescherming Als het gaat om zaken waarbij de veiligheid van kinderen in het geding is, is (vanaf 2015) overleg met de instelling voor JB/JR en de raad voor de kinderbescherming, een expert uit het lokale veld (bijvoorbeeld uit het sociaal team) en de inbrenger van de casus. In de beschermingstafel worden besluiten genomen over de vervolgaanpak, bijvoorbeeld of er een OTS moet worden voorbereid. Het besluit om een casus in de beschermingstafel te bespreken 43
zal niet door de school zelf, maar veelal door het sociaal team of door een instantie als het meldpunt kindermishandeling (na 2015 het Advies en Meldpunt Kindermishandeling en Huiselijk Geweld) worden genomen.
Het zorg- en adviesteam (ZAT) en Multi Disciplinair Overleg (MDO) Het ZAT is momenteel de belangrijkste schakel tussen de onderwijszorgstructuur en de jeugdzorgketen. Elke school heeft een ZAT dat op vaste tijden bij elkaar komt. Voor de toekomst zijn aanpassingen in deze werkwijze noodzakelijk. Aan de scholen medewerkers van de gemeenten verbonden (leerplicht, GGD, SMW). Dit vraagt om flexibilisering van de overlegen ondersteuningsstructuur in de scholen, bijvoorbeeld door Multi Disciplinaire Overleggen (MDO’s) op afroep door de zorgcoördinatoren te laten plaatsvinden. Het ZAT komt dan nog op een aantal vaste momenten per jaar met alle betrokkenen bij elkaar maar heeft dan een meer (school) overstijgende en reflectieve functie. Het doel daarvan is het maken/evalueren van ketenafspraken, kennisuitwisseling, deskundigheidsbevordering etc. Voor het VO is vanaf 1 augustus 2014 is het Regioloket het loket dat toewijzing regelt voor leerlingen met specifieke ondersteuningsbehoeften die de basisondersteuning van de school overstijgen. Indien jeugdzorg nodig is, hoeft dit niet via het Regioloket te lopen. Scholen voor VO kunnen hetzij op individueel niveau jeugdzorg erbij halen via Leerplicht, GGD of Sociaal team, hetzij net als nu op vaste momenten een overleg organiseren over casussen waarbij jeugdzorg nodig is. Waar voorheen BJZ vaak bij deze overleggen aanwezig is, zal dat na 2015 niet meer zo zijn. Vanaf 2015 is immers BJZ niet meer verantwoordelijk voor de toegangstaken van de jeugdzorg, maar alleen voor de jeugdbescherming en jeugdreclassering. BJZ zal dan alleen worden uitgenodigd als ze bijvoorbeeld de gezinsvoogdij uitvoeren voor de betreffende jeugdige. Dan nemen ze deel als verantwoordelijk gezinsvoogd. Vanaf dan wordt gewerkt met sociale teams.
Jeugdpsychiatrie De jeugdpsychiatrie valt onder de nieuwe Jeugdwet, die de overheveling regelt van de zorg voor kinderen met een lichte verstandelijke beperking én de kinder- en jeugdpsychiatrie (‘Jeugd-GGZ’) naar de gemeente. Elk gemeentebestuur is per 1 januari 2015 verantwoordelijk voor indicatie, organisatie en financiering van deze vormen van zorg voor mensen onder de 18 jaar. Over de wijze waarop het samenwerkingsverband de inzet van jeugdpsychiatrie in de nieuwe tijd gaat organiseren, vinden gesprekken met ALTRA en de gemeenten plaats. E.e.a. zal in schooljaar 2014-2015 in gezamenlijke dit met gemeenten en instellingen vorm krijgen. Daarbij houdt het samenwerkingsverband rekening met de verschillen in tempo tussen de Amstelland en de Meerlanden zijde. De inzet en beschikbaarheid van jeugdpsychiatrie wordt opgenomen in de werkagenda.
Meldcode kindermishandeling Implementatie van een meldcode kindermishandeling helpt handelingsverlegenheid te verminderen bij het signaleren en handelen bij signalen van kindermishandeling. Omdat het onderwijs alle kinderen dagelijks ziet, kunnen zij bij uitstek een grote bijdrage leveren aan het tijdig signaleren van problemen en kindermishandeling.
9.5 Werkagenda 2014-2015 relatie met gemeenten, instellingen, jeugdzorg en overige partners
De wijze waarop met de aan de scholen verbonden sociale teams wordt gewerkt, inclusief de ervaringen op pilot scholen.
De wijze waarop de scholen en de sociale teams met elkaar gaan samenwerken, de rol van het ZAT en de invoering van het werken met Multi Disciplinair Overleg (MDO).
44
Voor de Amstelland gemeenten geldt nu nog Matchpoint als verwijsindex, hierover zal overleg plaatsvinden om e.e.a. in de breedte van het samenwerkingsverband te organiseren.
Inzet en beschikbaarheid van jeugdpsychiatrie.
Afspraken over de overgang vmbo-MBO herzien in een specifieke projectgroep met afvaardiging uit gemeenten, vmbo en MBO.
45
10
Kwaliteitszorg in het samenwerkingsverband
10.1 Toezichtkader van de Onderwijsinspectie De Inspectie van het Onderwijs zal vanaf 1 augustus 2014 toezicht houden op de samenwerkingsverbanden.3 Om de kwaliteit van het samenwerkingsverband te kunnen beoordelen beoordeelt de inspectie:
of leerlingen ondersteuning krijgen die zij nodig hebben;
of de doelmatigheid van de bestuurlijke en organisatorische inrichting van de samenwerkingsverbanden voldoet;
of de besteding van middelen rechtmatig en doelmatig is.
Voor de kwaliteit wordt gekeken naar de resultaten, naar doelmatig en doelgericht management en organisatie en naar de interne kwaliteitszorg. Voor elk resultaatgebied zijn zes indicatoren bepaald. De Inspectie voert haar toezicht gefaseerd in. Per 1 augustus 2014 controleert zij of het samenwerkingsverband voldoet aan de wettelijke voorschriften. Vanaf 1 augustus 2015 voert zij een kwaliteitsonderzoek uit en met ingang van 1 augustus 2016 wordt een jaarlijkse risicoanalyse uitgevoerd. Voor de risicoanalyse zijn de volgende aspecten van belang: 1. aantal thuiszitters; 2. spreiding en doorstroom; 3. inspectieoordelen van de aangesloten scholen; 4. signalen van gemeenten, ouders en ketenpartners en indien de genoemde vier aspecten daar aanleiding toe geven wordt ook gekeken naar 5. het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband (inzet personele en financiële middelen, dekkend aanbod, communicatie); 6. deskundigheid van leraren bij het bieden van extra ondersteuning. 10.2 Interne kwaliteitszorg De interne kwaliteitszorg bestaat uit drie aandachtsgebieden: 1. jaarlijkse vergelijking van kengetallen zoals thuiszitters en afstroom/uitstroom met landelijke gemiddelden; 2. jaarlijks opstellen van een activiteitenplan dat geformuleerd is volgens de opzet: activiteitverwacht resultaat (doel) – indicatoren – tijdpad – uitvoerder; 3. monitoren en evalueren van deze activiteiten. Het samenwerkingsverband zet middelen in voor de extra ondersteuning van leerlingen. De scholen hebben hun eigen verantwoordelijkheid om de kwaliteit van die ondersteuning te garanderen. De uiteindelijke kwaliteit van de ondersteuning zal blijken uit het aantal leerlingen dat met extra ondersteuning het diploma behaalt. Aan de scholen zal gevraagd worden welke stappen zij zetten om elke leerling de juiste ondersteuning te bieden, om hem/haar zo goed mogelijk in het regulier onderwijs te houden.
3
Toezichtkader van de Inspectie versie juni 2013: http://www.onderwijsinspectie.nl/actueel/publicaties/toezichtkader-samenwerkingsverbanden-primair-envoortgezet-onderwijs.html 46
11
Communicatie in het samenwerkingsverband
11.1 Kernwaarden communicatie Het samenwerkingsverband positioneert zich in een netwerk van scholen, instellingen en gemeenten. Door het samenwerkingsverband worden veel taken op diverse terreinen uitgevoerd. Om de communicatie met alle doelgroepen goed te laten verlaten verlopen, is een aantal beleidsuitspraken over communicatie van belang. De communicatie in het samenwerkingsverband moet naar alle partijen zorgvuldig worden gerealiseerd. Om op een gestructureerde manier te communiceren met alle ketenpartners (stakeholders) in het samenwerkingsverband is in 2012 een communicatieplan opgesteld waarin afspraken voor het samenwerkingsverband zijn vastgelegd. 11.2 Doelgroepen In het nieuwe samenwerkingsverband zijn twee doelgroepen te benoemen: de doelgroepen die deelnemen in het nieuwe samenwerkingsverband en doelgroepen daarbuiten. Doelgroepen in het nieuwe samenwerkingsverband, de interne doelgroepen:
bestuurders, directeuren en rectoren;
scholen (docenten, zorgcoördinatoren, mentoren, medewerkers);
leerlingen;
ouders.
Doelgroepen buiten het nieuwe samenwerkingsverband, de externe doelgroepen, zoals:
jeugdzorginstellingen;
gemeenten (bestuurders (wethouders) en gemeenteraden);
Centrum Jeugd en Gezin (CJG);
sociale teams;
schoolbegeleidingsdienst;
samenwerkingsverband PO in de regio;
toewijzende basisscholen;
MBO-opleidingen;
andere samenwerkingsverbanden;
externe ondersteuners.
De ouders zijn te verdelen in drie groepen:
de ouders die een kind met een ondersteuningsbehoefte hebben en daardoor in aanraking komen met het samenwerkingsverband;
de ouders die in de MR of de ondersteuningsplanraad zitten en zo betrokken zijn bij de ontwikkelingen;
de grote groep ouders die niet in onder voorgaande groepen valt.
Van die laatste en allergrootste groep schatten we in dat de Wet op het passend onderwijs en alle ontwikkelingen voor hen nog onbekend of op zijn minst niet helder zijn. Het vraagt extra inspanning de communicatie met deze groep op goede wijze vorm te geven. Te denken valt aan een toegankelijke website, voor ouders begrijpelijke teksten, een sociale kaart, wederkerigheid in de communicatie, etc. 11.3 Communicatiebeleid In het communicatiebeleid is opgenomen dat gebruik gemaakt wordt van diverse communicatiemiddelen. 47
Welke middelen exact gehanteerd gaan worden is onderwerp in de werkagenda. Op dit moment wordt gebruik gemaakt van:
nieuwsbrief; hierin wordt gecommuniceerd over vorderingen en nieuwsfeiten in het samenwerkingsverband;
website; deze wordt actief onderhouden om te informeren, uitwisselen en te delen.
nieuwe media;
logo en huisstijl;
bijeenkomsten;
folder/informatieboekje;
onderzoek naar imago en identiteit.
48
12
Financiën
12.1 Huidige en toekomstige inkomsten Het samenwerkingsverband heeft in het nieuwe stelsel, als de verevening volledig is doorgevoerd in 2020-2021 en bij ongewijzigde leerlingenaantallen en bedragen, jaarlijks ruim € 9 miljoen aan (rijks)inkomsten te besteden. Op dit moment is nog geen zicht op de definitieve bedragen. Daarnaast is het samenwerkingsverbanden nog volop in ontwikkeling en kan nu nog onvoldoende voor alle posten worden voorzien met welke kosten deze gepaard gaan. Een raming is gemaakt voor de komende twee jaar waarin de overgangsregeling voor de rugzak en de inrichting van traject voorzieningen speerpunten zijn. Er is nog geen rekening gehouden met de effecten van tussentijdse tellingen en de kosten van het grens verkeer naar de andere samenwerkingsverbanden. Zodra de nieuwe cijfers van het Ministerie binnen zijn (maart/april 2014) worden deze ingevoerd in de programma’s. Ruim € 797.000 is “bestaand” geld. Deze middelen (Regionaal ondersteuningsbudget en Rebound) worden thans op basis van het aantal vmbo 3 en 4 leerlingen toegekend aan het SWV. De verdeelmaatstaf zal bij invoering van het nieuw stelsel alsnog gewijzigd worden in ‘totaal aantal VO-leerlingen’. Het bedrag per leerling wordt dan vanzelfsprekend lager en verbanden kunnen te maken krijgen met een herverdeeleffect als een verband nu veel meer of veel minder vmbo 3 en 4 leerlingen heeft dan het landelijk gemiddelde. Voor dit effect komt geen overgangs- of compensatieregeling. Bijna € 8 miljoen is “nieuw” geld, vooral bestemd voor het bekostigen van zware ondersteuning, een nieuwe taak van het samenwerkingsverband. Uit dit budget moet betaald worden: een bijdrage vanuit samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden aan de kosten van alle leerlingen uit dit samenwerkingsverband die het VSO bezoeken (ondersteuningsbekostiging), alle andere vorming van extra ondersteuning (bijvoorbeeld de huidige rugzakken) en alle nieuwe taken van dit samenwerkingsverband. Tegenover het nieuwe geld staan dus extra taken en extra (verplichte) uitgaven. In figuur 1 een overzicht van (de opbouw van) de budgetten voor lichte en zware ondersteuning. Toekomstig ondersteuningsbudget totaal Zorgbudget oud - Regionaal ondersteuningsbudget Zorgbudget oud - Rebound Zorgbudget oud - Herstart en Op de Rails Subtotaal budget lichte ondersteuning oud Ondersteuningsbudget zwaar nieuw-voormalig LGF Ondersteuningsbudget zwaar nieuw-ondersteunings-bekostiging VSO Ondersteuningsbudget zwaar nieuw-overige budgetten Subtotaal budget zware ondersteuning nieuw Ondersteuningsbudget totaal
per € 180 leerling VMBO 3/4 * € 94 € 92
€ 523.233 € 273.822 € 267.996
€ 366
€ 1.065.051
€ 118
€ 1.897.241
per elke leerling VO € 358
€ 5.773.355
€ 19
€ 312.658 € 495
€ 7.983.254 € 9.048.305
49
12.2 Verplichte uitgave: ondersteuningsbekostiging Het meebetalen aan de bekostiging van leerlingen schoolgaand in het VSO en woonachtig in de eigen regio is een nieuwe en verplichte uitgave voor samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. Uitgaande van de teldatum 1-10-2012 gaat het om 343 leerlingen en een bedrag van ruim € 3,6 miljoen. In figuur 2 de uitsplitsing van de VSO-leerlingen, die woonachtig zijn in de regio van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden, over de ondersteuningscategorieën 1, 2 en 3, inclusief de daarbij behorende bekostigingsbedragen. Figuur 2
Uitspliting van Rugzakleerlingen schoolgaand in de regio overig VO aantal bedrag Cluster 4 174 € 1.115.883 LG 13 € 106.609 MG 0 €0 LZ 24 € 153.915 ZMLK 1 € 6.301 subtotaal 212 € 1.382.708 Totaal
LWOO/PrO aantal bedrag 34 € 162.893 6 € 39.648 0 €0 7 € 33.537 9 € 42.111 56 € 278.189 € 1.660.897
Het complete nieuwe budget, dat van het ministerie van OCW wordt verkregen voor zware ondersteuning, bedraagt bijna € 8 miljoen. Indien de aan het VSO af te dragen ondersteuningsbekostiging boven dit budget uitstijgt, wordt op de lumpsum van de scholen gekort. Prettig is dat dit vooralsnog niet aan de orde is. Uit het budget voor zware ondersteuning worden ook alle overige nieuwe taken van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden betaald, bijvoorbeeld de indicering VSO etc. en de ondersteuning van leerlingen die thans een rugzak hebben. Bij gelijkblijvende deelname aan het VSO blijft hiervoor ruim € 4,3 miljoen beschikbaar. De totale som LGF-middelen in de regio is thans ruim € 1,6 miljoen. Bovenstaande berekening is gebaseerd op teldatum 1 oktober 2012. Opvallend is verder dat de verdeling van de 343 leerlingen over de drie categorieën iets afwijkt van het landelijk gemiddelde. De categorieën 1, 2 en 3 zijn respectievelijk onder-, over- en oververtegenwoordigd, zie figuur 3. Figuur 3
Percentueel naar ondersteuningscategorie Regio Landelijk 1-10-2012 Ondersteuningscategorie 1 84,5% 88,0% Ondersteuningscategorie 2 5,0% 3,1% Ondersteuningscategorie 3 10,5% 8,8% Prijzen per categorie: € 9.054 (categorie 1), € 16.133 (categorie 2) en € 20.052 (categorie 3). Voor een toelichting op de drie categorieën wordt verwezen naar figuur 2. 12.3 Verevening Het “nieuwe” geld van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden wordt toegekend in de vorm van een vast bedrag per leerling (€ 495). Op dit moment is landelijk gezien het geld over de regio’s verdeeld op basis van werkelijke aantallen indicaties VSO en Rugzakken. Deze wijziging in de bekostigingssystematiek is onderdeel van de stelselwijziging passend onderwijs en wordt aangeduid met de term verevening. Regio’s met thans bovengemiddelde deelname aan VSO en LGF gaan op termijn terug in inkomsten en omgekeerd. In de regio van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is sprake van een onder gemiddelde deelname. 50
samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden zal dus worden ‘geconfronteerd’ met positieve gevolgen van de verevening, enigszins beïnvloed door een (t.o.v. het gemiddelde) financieel ongunstige verdeling over de ondersteuningscategorieën 1, 2 en 3. In figuur 4 een overzicht van de deelnamepercentages in de regio van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden met daarnaast de landelijke deelnamepercentages. Figuur 4 Deelnamepercentages
Regio 1-10-11 Land. 1-10-2011 Regio 1-10-2012 Land. 1-10-2012 Deelnamepercentage VSO (woonachtig) Deelnamepercentage rugzakken op scholen in de regio Deelnamepercentage LWOO Deelnamepercentage PRO Deelnamepercentage VMBO 3/4
4,5%
3,4%
2,1%
3,5%
1,4% 9,5% 2,4% 18,7%
1,8% 10,6% 2,8% 21,1%
1,7% 9,7% 1,9% 18,1%
1,9% 10,6% 2,9% 21,3%
De regio gaat er als gevolg van de verevening op termijn ruim € 2,3 miljoen op vooruit. De verevening wordt geleidelijk toegepast in de schooljaren 2015-2016 tot en met 2019-2020. In figuur 5 de effecten van de verevening. Het vereveningsbedrag van € 2.354.770 is door het ministerie van OCW vastgesteld op basis van de situatie op 1 oktober 2011. In dit bedrag is niet begrepen de eventuele verevening van de gelden voor lwoo en PRO, zie onder 2.4. Over de schooljaren 2015-2016 t/m 2019-2020 wordt het vereveningsbedragen het eerste jaar voor 100 % gekort, het tweede jaar voor 90 %, het derde jaar voor 75 % etc. Vanaf 2020-2021 ontvangt samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden het vereveningsbedrag dus voor de volle 100 %. Figuur 5 Effecten verevening, totaal en per jaar Vereveningsbedrag
€ 2.354.770
Vereveningsperiode 2015-2020 (verloop % is indicatief) Korting/toelage
2015-2016 -€ 2.354.770 100%
2016-2017 -€ 2.119.293 90%
2017-2018 -€ 1.766.078 75%
2018-2019 -€ 1.412.862 60%
2019-2020 -€ 706.431 30%
2020-2021 €0 0%
Door de verevening beschikt samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden tijdelijk over minder inkomsten. Minder ten opzichte van het in 2020-2021 te ontvangen bedrag (= € 16.488.305, inclusief € 7.440.000 aan budget voor lwoo en PRO / zie figuur 6), maar meer dan het totaal van de huidige geldstromen in de richting van de regio van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden (= € 797.055 in 2013-2014 en € 2.148.601 in 2014-2015 / zie figuur 6). Gedurende de vereveningsperiode van 2015-2016 t/m 2019-2020 wordt een bedrag van € 14.133.535 oplopend tot € 15.781.874 ontvangen, beide laatstgenoemde bedragen inclusief € 7.440.000 aan budget voor lwoo en PRO (zie figuur 6).
51
Het gestelde in de vorige alinea in schema: Figuur 6 Inkomsten Budget lichte ondersteuning Normbudget zware ondersteuning Budget voor LWOO en PrO, indicatie, zonder verevening Budget zware ondersteuning overgangsjaar Tijdelijke korting of toelage verevening Totaal ondersteuningsbudget
2013-2014 € 797.055
2014-2015 € 1.065.051
€ 1.083.550
€ 797.055
€ 2.148.601
2014-2015 € 1.065.051
2015-2016
2015-2016
2016-2017
2017-2018
2018-2019
2019-2020
2020-2021
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 1.065.051
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.983.254
€ 7.440.000
€ 7.440.000
€ 7.440.000
€ 7.440.000
€ 7.440.000
€ 7.440.000
€ 7.440.000
-€ 2.354.770
-€ 2.354.770
-€ 2.119.293
-€ 1.766.078
-€ 1.412.862
-€ 706.431
€0
€ 14.133.535
€ 14.133.535
€ 14.369.012
€ 14.722.227
€ 15.075.443
€ 15.781.874
€ 16.488.305
€ 1.973.555
€ 3.038.606
12.4 Lwoo/PRO Aanvankelijk zouden de wet- en regelgeving ten aanzien van lwoo en PRO ongewijzigd blijven en daarmee buiten de stelselwijziging passend onderwijs. In het Regeerakkoord Rutte II is met betrekking tot lwoo/PRO echter vastgelegd: “maximering en onder stelsel passend onderwijs brengen (vanaf 2015-2016)”. Op 5 april 2013 is de Tweede Kamer globaal geïnformeerd over de uitwerking van deze zin in het Regeerakkoord. Deze hoofdlijnenbrief kan als volgt worden samengevat:
het landelijk beschikbare budget voor lwoo en PRO wordt per 1 januari 2014 gebudgetteerd. Als het aantal leerlingen toeneemt wordt het bedrag per leerling lager (en omgekeerd);
lwoo en PRO worden met ingang van het schooljaar 2015-2016 ondergebracht in passend onderwijs. Dit betekent dat bekostiging van lwoo/PRO en indicering voor lwoo/PRO per 1 augustus 2015 onder verantwoordelijkheid van het samenwerkingsverband gaan vallen. Het samenwerkingsverband ontvangt vanaf dat moment voor lwoo/PRO een budget dat gebaseerd is op de leerlingtelling van 1 oktober 2012. Of en wanneer deze situatie ooit gaat veranderen is nog niet bekend. Dit is afhankelijk van de uitkomsten van een onderzoek naar effecten van verevening van de gelden voor lwoo en PRO;
in 2016 wordt door het ministerie van OCW beslist over zo´n eventuele verevening. De eventuele ingangsdatum daarvan is nog niet bekend. Rekening zal worden gehouden met de risico’s van een eventuele samenloop van de verevening waar de samenwerkingsverbanden in de periode 2015 tot en met 2020 mee worden geconfronteerd;
in plaats van de geplande bezuiniging van € 50 miljoen op lwoo/PRO wordt onder meer het ondersteuningsbudget van het samenwerkingsverband per 1 januari 2016 met ongeveer 1% gekort (ongeveer € 7 per leerling).
De middelen voor lwoo en PRO zullen deel gaan uitmaken van het budget voor lichte ondersteuning, Het samenwerkingsverband krijgt ook de indicerende taak op basis van de huidige criteria voor lwoo en PRO en zal hiervoor dus een post in de meerjarenbegroting van het SWV moeten opnemen. In figuur 7 (= meerjarenperspectief van inkomsten en verplichte afdrachten voor samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden) is rekening gehouden met de hiervoor geschetste ontwikkelingen rondom lwoo/PRO. 52
12.5 Samenvatting inkomsten, verevening en verplichte uitgaven In figuur 7 het meerjarenperspectief van inkomsten en verplichte afdrachten voor samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. Figuur 7 Meerjarenperspectief inkomsten en verplichte afdrachten
Inkomsten Budget lichte Normbudget zware Budget voor LWOO en PrO, indicatie, zonder Budget zware ondersteuning Tijdelijke korting of toelage verevening Totaal Afdracht ondersteuningsbekos tiging VSO lln. Kosten LWOO en PrO Verplichte afname ambulante Besteedbaar ondersteuningsbudge
2013-2014 2014-2015 € 797.055 € 1.065.051
2014-2015 € 1.065.051
€ 1.083.550
€ 1.973.555
€ 797.055
€ 797.055
€ 2.148.601 €0
€ 2.148.601
€ 3.038.606 -€ 3.621.866
€ 3.038.606
2015-2016 € 1.065.051 € 7.983.254 € 7.440.000
2015-2016 € 1.065.051 € 7.983.254 € 7.440.000
2016-2017 € 1.065.051 € 7.983.254 € 7.440.000
2017-2018 € 1.065.051 € 7.983.254 € 7.440.000
2018-2019 2019-2020 2020-2021 € 1.065.051 € 1.065.051 € 1.065.051 € 7.983.254 € 7.983.254 € 7.983.254 € 7.440.000 € 7.440.000 € 7.440.000
-€ 2.354.770
-€ 2.354.770
-€ 2.119.293
-€ 1.766.078
-€ 1.412.862
€ 14.133.535 -€ 3.621.866
€ 14.133.535 -€ 3.621.866
€ 14.369.012 -€ 3.621.866
€ 14.722.227 -€ 3.621.866
€ 15.075.443 € 15.781.874 € 16.488.305 -€ 3.621.866 -€ 3.621.866 -€ 3.621.866
-€ 7.440.000 -€ 890.005
-€ 7.440.000
-€ 7.440.000
-€ 7.440.000
-€ 7.440.000 -€ 7.440.000 -€ 7.440.000
€ 2.181.664
€ 3.071.669
€ 3.307.146
€ 3.660.361
€ 4.013.577
-€ 706.431
€ 4.720.008
€0
€ 5.426.439
In de periode 2013-2021 zijn vier fasen te onderscheiden:
2013-2014
het laatste jaar van het huidige regime
2014-2015
het eerste jaar in het nieuwe stelsel (overgangsjaar)
2015-2020
de periode van de positieve verevening (een tijdelijke korting, oplopend van
2020-2021
-/- € 2,35 miljoen naar € 0) de uiteindelijke, structurele situatie
12.5.1 Besteedbaar budget Uit bovenstaande overzichten blijkt dat bij ongewijzigde leerlingenaantallen en deelnamepercentages samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden in 2020-2021 een besteedbaar ondersteuningsbudget heeft van ruim € 5,4 miljoen. Hiervan moeten worden bekostigd: a.
alle huidige activiteiten (thans € 797.000);
b.
de ondersteuning van (bijvoorbeeld de) leerlingen die nu een rugzak hebben (thans ruim € 1,6 miljoen);
c.
de activiteiten die nu gefinancierd worden vanuit Herstart en Op de Rails (thans bijna € 268.000);
d.
de nieuwe taken van het samenwerkingsverband, waaronder de indicering van leerlingen voor het VSO, inclusief de herindicering van alle zittende VSO-leerlingen in de schooljaren 2014-2015 en 2015-2016.
12.5.2 Informatie over Rugzakken Deze paragraaf schetst hoe de systematiek van de Leerling Gebonden Financiering (LGF) momenteel werkt, hoeveel LGF-geld er thans in samenwerkingsverband 27-09 om gaat, welke veranderingen er aanstaande zijn en wat de financiële implicaties van de veranderingen zijn. Systematiek De rugzakken bestaan uit twee delen, een Schooldeel en een deel Ambulante Begeleiding (ABdeel). In de totale rugzak van een leerling in het regulier VO zit momenteel ongeveer € 6.400, in het lwoo/PRO ongeveer € 4.800. Het Schooldeel bedraagt voor de reguliere VO-scholen ongeveer 53
de helft van het totale bedrag van € 6.400, namelijk ongeveer € 3.200. Voor het lwoo/PRO is het Schooldeel ongeveer de helft lager, namelijk € 1.600. Het AB-deel is in beide gevallen even groot, ongeveer € 3.200. Per type rugzak kunnen de bedragen enigszins verschillen. Invoering van het stelsel passend onderwijs betekent het einde van LGF-systematiek. De middelen blijven wél beschikbaar. Ze worden in het nieuwe stelsel toegekend aan de samenwerkingsverbanden, als onderdeel van het nieuwe (verevende) budget voor vormen van zware ondersteuning (€ 495). Het Schooldeel van het (voormalige) rugzakgeld ontvangt het SWV in dit kader vanaf 1 augustus 2014. Voor samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is dit een bedrag van € 768.000. Ook de omvang van het AB-deel van de rugzak is met de invoering van passend onderwijs aan verandering onderhevig. Deze verandering verloopt geleidelijker dan de verandering van het Schooldeel. Deze middelen worden feitelijk per 1 augustus 2016 aan het budget van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden toegevoegd. Op vrijwillige basis is dit per 1 augustus 2014 mogelijk > “Opting out”. Van “Opting out” is sprake als een samenwerkingsverband en alle VSO-scholen die betrokken zijn bij het leveren van ambulante begeleiding op vrijwillige basis afspraken maken over het per 1 augustus 2014 binnen het samenwerkingsverband onderbrengen van alle ambulant begeleiders (indiensttreding bij het samenwerkingsverband of één van de schoolbesturen). In ruil hiervoor ontvangt het samenwerkingsverband direct per 1 augustus 2014 alle middelen die op 1 oktober 2013 gemoeid zijn met ambulante begeleiding. samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden past de “Opting out”-constructie niet toe. Wel geeft samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden invulling aan de inspanningsverplichtingen richting de AB-diensten door hen in de gelegenheid te stellen te participeren in de ondersteuning van de Trajectvoorzieningen (zie hoofdstuk 4.2.). LGF in regio VO 27-09 Samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden telde op 1 oktober 2012 268 LGF-leerlingen (212 in het regulier VO en 56 in lwoo/PRO). Het deelnamepercentage LGF-leerlingen op scholen in de regio van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is 1,7% (landelijk 1,9%). In:
• figuur 8 een overzicht van de aantallen rugzakleerlingen op de diverse vestigingen; • figuur 9 de details van de rugzakleerlingen per vestiging; • figuur 10 de uitsplitsing van de rugzakleerlingen over lwoo/PRO en overig VO.
Figuur 8
naam
gemeente
rugzakke n 14 17 23 5 21 14 28 22 0 0 17 3 9
Percentage
Haarlemmermeer Amstelveen Aalsmeer Aalsmeer Amstelveen Amstelveen Haarlemmermeer Uithoorn Haarlemmermeer Haarlemmermeer Uithoorn Haarlemmermeer Haarlemmermeer
1-102011 942 783 463 373 1701 1598 1762 966 93 59 1575 126 1839
Kath. SGM Hoofddorp SGM Panta Rhei Wellantcollege vmbo de Groenstrook Wellantcollege Westplas Mavo Keizer Karel College H Wesselink College Herbert Vissers College RK SGM Thamen De Waterlelie Altra College Alkwin College Praktijkschool De Linie Solyvius College SGM Haarlemmermeer College Solyvius College SGM Hoofdvaart
Haarlemmermeer
597
12
2
1,5 2,2 5 1,3 1,2 0,9 1,7 2,3 0 0 1,1 2,4 0,5
54
College Amstelveen College Kaj Munk College Praktijkschool Uithoorn
Amstelveen Haarlemmermeer Uithoorn
1600 1635 173
26 42 15
1,6 2,6 8,7
Ook de cijfers in de figuren 8 en 9 zijn gebaseerd op teldatum 1 oktober 2012. Figuur 9
naam
Kath. SGM Hoofddorp SGM Panta Rhei Wellantcollege vmbo De Groenstrook Wellantcollege Westplas Mavo Keizer Karel College H Wesselink College Herbert Vissers College RK SGM Thamen Alkwin College Praktijkschool De Linie Solyvius College SGM Haarlemmermeer Lyceum Solyvius College SGM Hoofdvaart College Amstelveen College Kaj Munk College Praktijkschool Uithoorn
Clust er 4 overi g VO 13
LG overi g VO
LZ overi g VO
MG overi g VO
ZMLK overi g VO
LG lwoo/ PRO
LZ lwoo/ PRO
MG lwoo/ PRO
ZMLK lwoo/ PRO
0
Clust er 4 lwoo/ PRO 0
1
0
0
0
0
0
0
11 6
0 0
0 0
0 0
0 1
4 12
1 3
1 1
0 0
0
3
0
2
0
0
0
0
0
0
0
14 9 20
1 2 1
6 3 4
0 0 0
0 0 0
0 0 2
0 0 0
0 0 1
0 0 0
0 0 0
11 15 0
1 1 0
0 1 0
0 0 0
0 0 0
6 0 2
1 0 0
2 0 0
0 0 0
1 0 1
6
1
2
0
0
0
0
0
0
0
8
1
0
0
0
2
0
1
0
0
24 34 0
0 4 0
2 4 0
0 0 0
0 0 0
0 0 6
0 0 1
0 0 1
0 0 0
0 0 7
Figuur 10
Uitspliting van Rugzakleerlingen schoolgaand in de regio overig VO aantal bedrag Cluster 4 174 € 1.115.883 LG 13 € 106.609 MG 0 €0 LZ 24 € 153.915 ZMLK 1 € 6.301 subtotaal 212 € 1.382.708 Totaal
LWOO/PrO aantal bedrag 34 € 162.893 6 € 39.648 0 €0 7 € 33.537 9 € 42.111 56 € 278.189 € 1.660.897
Per 1 oktober 2012 was de gezamenlijke waarde van bovenstaande 268 rugzakken ruim € 1,6 miljoen. Deze € 1,6 miljoen vindt thans zijn weg naar de reguliere VO-scholen (schooldeel Rugzak, 55
ongeveer € 768.000) en de VSO-scholen (AB-deel, ongeveer € 832.000). De geldstroom Schooldeel rugzakken stopt per 1 augustus 2014. Het bestuur van het samenwerkingsverband kiest voor een overgangsregeling waarbij de rugzakmiddelen voor schooljaar 2014-2015 gelijk blijven en over de scholen worden verdeeld op basis van dezelfde aantallen als 1 oktober 2013. In het AB-deel verzorgt een VSO-school de ambulante begeleiding van de betreffende leerling in het VO. Samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden heeft (op papier) met 11 VSOscholen te maken die AB verzorgen op de 15 VO-locaties, zie figuur 10. Soms hebben VSO scholen het verzorgen van ambulante begeleiding uitbesteed, bijvoorbeeld aan een REC. Hoe is dit binnen het huidige samenwerkingsverband geregeld? De AB-leerlingen van de Mytyl, Nooteboom, Alphons Laudy en Altra vallen allemaal onder één AB-team georganiseerd vanuit Altra. Er ligt een samenwerkingsovereenkomst met Kolom en Orion aan ten grondslag. Daarmee worden 215 van de 235 AB-leerlingen in het samenwerkingsverband bediend. 12.6 Toekomstige activiteiten en uitgaven: denkmodel passend onderwijs Deze paragraaf bevat een globale schets van de wijze waarop het stelsel passend onderwijs in de regio Aalsmeer, Amstelveen, Haarlemmermeer, Ouder-Amstel en Uithoorn kan gaan werken. De in het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden samenwerkende schoolbesturen realiseren hun zorgplicht in ieder geval vanaf 1 augustus 2014, vaak vanaf een eerder aangegeven datum al functioneel, door middel van tien typen activiteiten (programma’s): 1.
Regioloket
2.
Trajectvoorzieningen
3.
Diverse onderzoeken en/of projecten
4.
Open programma
5.
Professionalisering
6.
Schoolmaatschappelijk Werk
7.
Plusklas met ROC Nova
8.
Frictiefonds
9.
Zware zorguitgaven
10.
Bestuur en organisatie
Deze activiteiten worden hieronder uitgewerkt. De verdeling van de middelen over deze tien hoofdgroepen activiteiten vormt de kern van het verdeelmodel. 12.6.1 Regioloket De overheid biedt samenwerkingsverbanden nieuwe bestedingsmogelijkheden voor de besteding van de LGF en daarom zoekt samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden naar nieuwe wegen voor het organiseren, toedelen en financieren van het onderwijs aan leerlingen met ondersteuningsbehoeften. Met ingang van schooljaar 2013-2014 start samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden met het werken met een Regioloket. Dit loket zal op termijn de functies van de huidige PCL en de indicatiecommissies van de REC 3 en 4 overnemen. Ook zal dit Regioloket een belangrijke taak krijgen in het monitoren van leerling stromen (afstroom, schoolverzuim etc.). De toedeling van arrangementen en extra ondersteuning, evenals de begeleiding van de Trajectvoorzieningen horen thuis in de functies van het Regioloket. De inrichting van dit loket zal gefaseerd plaatsvinden. Het Regioloket wordt het verdeelstation voor expertise en ondersteuningsactiviteiten zoals
de wijze waarop scholen ondersteund worden vanuit rugzakfinanciering en
de toewijzing van SO-indicaties. 56
Voor het oplossen van voorkomende fricties is in het verleden een zogenaamd frictiefonds in het leven geroepen. Het werken met een frictiefonds stopt met ingang van schooljaar 2014-2015. Vanaf dat schoolhaar beschikt het regioloket over een (totaal) budget dat bestemd is voor het realiseren van arrangementen. Helder zal beschreven moeten worden •
voor welke situaties is het bedoeld, bijvoorbeeld voor situaties waarin de reguliere programma’s eenmalig ontoereikend zijn of incidenteel onbillijk uitpakken en
•
hoe men de besteding en het beheer van dit budget vorm en inhoud wil geven (beheer en beslissing over toekenning aan de directeur van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden.
Vanuit het Regioloket opereren tenminste de volgende specialisten:
orthopedagoog, tevens voorzitter Regioloket;
gedragskundige;
specialist met medische achtergrond;
specialist(en) met sociale / psychologische / maatschappelijke achtergrond.
Streven is om met het Regioloket per 1 augustus 2014 te starten. 12.6.2 Trajectvoorzieningen Een trajectvoorzienig is één van de mogelijkheden om de toedeling van de (oude) rugzakmiddelen over de scholen mogelijk te maken en te koppelen aan inhoudelijke afspraken in het bestuurlijk overleg. Daarnaast heeft het realiseren van trajectvoorzieningen een functie in de inspanningsverplichtingen van het samenwerkingsverband ten aanzien van de aanbieders van Ambulante Begeleiding. Het ligt in de rede, dat ten behoeve van het realiseren van trajectvoorzieningen een bedrag per leerling wordt doorgegeven naar de onderscheidene scholen. Aan de besteding van het budget worden (bestedings)voorwaarden verbonden. Het Bestuurlijk Overleg moet hierover nog besluiten nemen. Per 1 augustus 2013 is met pilots gestart op een zestal scholen in het samenwerkingsverband. Onderdeel van deze pilots is het onderzoek naar de wijze waarop en de condities waaronder budgetten aan de onderscheidene scholen ter beschikking kunnen worden gesteld. Het schooldeel van de LGF kan hiervoor onder meer benut worden. 12.6.3 Diverse onderzoeken en/of projecten Er is nog veel (ontwikkel)werk dat voor en door samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden gedaan moet worden. Op dit moment is nog niet duidelijk voor welke werkzaamheden samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden komt te staan en welke bijdragen dat uit het budget gaat vragen. Van groot belang is dat (jaarlijks) goed gedocumenteerd wordt van welke leerlingstromen sprake is in het samenwerkingsverband (afstroom, zij-instroom, VSV, kernprocedure, SO plaatsingen). Voor een belangrijk deel zullen deze leerling stromen worden gevolgd en gemonitord door het OSL. Daarvoor moet een systeem gebouwd worden, ook om daar in een later stadium de uitgaven voor de zware zorg (o.m. voor ondersteuningsarrangementen) aan toe te voegen. De beoogde intensievere samenwerking met jeugdzorg en de aanpak met arrangementen in plaats van rugzakken zal nieuwe eisen stellen aan de wijze waarop in de scholen het multi disciplinaire overleg (MDO) en de ZAT’s functioneren. Binnen de bestuurlijke kaders van de afzonderlijke organisaties moeten op het niveau van het samenwerkingsverbanden afspraken worden gemaakt 57
waaraan alle scholen zich gaan houden. Dit proces zal in en rond de scholen om voorbereiding en begeleiding vragen. De ondersteuningsprofielen leveren op dit moment een adequaat vertrekpunt voor de beleidsvoering rond de basis- en extra ondersteuning. De ondersteuningsprofielen zijn in april 2012 opgesteld. Een update per school is nodig nu elke school het afgelopen jaar serieus werk maakt van de gevolgen van passend onderwijs. Daarvoor is een ronde langs de scholen nodig en een update van de gegevens in elk profiel. Op dit moment kunnen – vanaf schooljaar 2013-2014 – voor een bedrag van 1 à 1,5 ton euro schooljaar 2013-2014 deskundigen ingezet kunnen worden voor onderzoeken en/of projecten. Eén van de verzoeken van het directieberaad is om de voort te gaan met het jaarlijks onderzoek naar Voortijdig School Verlaten en de ontwikkelingen in het samenwerkingsverband nauwgezet te blijven monitoren. Ook is gevraagd om specifiek dossier onderzoek naar factoren die een rol spelen in het schoolverzuim. Goede monitoring van de Trajectvoorzieningen is in voorbereiding. 12.6.4 Time Out plaatsen Met het besluit om de rebound te sluiten heeft het bestuur van het samenwerkingsverband een “open” programma gerealiseerd. Zodra de nieuwe cijfers van het ministerie binnen zijn, wordt aan dit programma invulling gegeven. Schooljaar 2013-2014 is het laatste schooljaar van de Rebound in zijn huidige vorm, functie en omvang. De pilot met de Trajectvoorzieningen gaat veel informatie opleveren over de wijze waarop samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden tussenvoorzieningen wel of niet gaat inrichten, evenals de spreiding ervan. Omdat veel leerlingen, die in het huidige OPDC een plaats hebben gekregen, eigenlijk tot de categorie ZMOK-leerlingen behoren, is ervoor gekozen om een aanvraag van Altra Hoofddorp te ondersteunen voor meer huisvesting zonder dat is overeengekomen, dat de bekostiging daarvan voor rekening van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden wordt genomen. De wijze waarop samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden met het wel of niet realiseren van tussenvoorzieningen wil omgaan is onderdeel van de bestuurlijke agenda in 2013-2014. Tevens komt de huisvesting aan de orde. Alle voorzieningen die extra ondersteuning bieden en leerlingen plaatsen bevinden zich in de Meerlanden. Dat betekent dat Amstelland voorlopig stevig gebruik moet maken van de voorzieningen in Amsterdam. De besturen aan de Amstelland zijde openen graag in 2014-2015 het gesprek over de gevolgen voor de leerlingen van dit ontbreken van voorzieningen aan de Amstelland zijde. 12.6.5 Professionalisering Professionalisering van functionarissen, die op het niveau van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden opereren (zorgcoördinatoren, mentoren, managementleden en bestuurders) vangt aan in het schooljaar 2013-2014. Een professionaliseringsplan wordt opgesteld, mede aan de hand van de ambities en het niveau van basisondersteuning. 12.6.6 Schoolmaatschappelijk werk Op alle scholen zijn (vormen van) maatschappelijk werk. Dit maatschappelijk werk wordt door de gemeentes en door het samenwerkingsverband bekostigd. Elke school geeft hier op eigen wijze invulling aan. 12.6.7 Plusklas met ROC Nova Via de RMC regio wordt uit de vsv (=voortijdig schoolverlaten) middelen in het kader van aanval op de uitval een plusklas gefinancierd bij ROC NOVA. In de jaarlijkse vsv-brief aan de Tweede Kamer zal op hoofdlijnen meer duidelijk worden hoe deze, maar ook de andere beschikbare vsv58
middelen, na het convenant worden ingezet. Deze brief verschijnt in maart 2014. Aansluitend zla het SWV hierop beleid ontwikkelen. 12.6.8 Bestuur en organisatie Dit betreft de activiteiten die te maken hebben met bestuur, directie, toezicht, beheer en administratie. Denk concreet aan de inzet van o.a.:
de projectleiding, die de totstandkoming van het “nieuwe” samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden begeleidt,
het (onderwijs)administratiekantoor voor het verzorgen van de administratie van samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden en
bestuur en directie.
Vanaf 1 januari 2014 zijn hiermee kosten gemoeid. 12.7 Meerjarenbegroting Alle voorgaande informatie over verwachte inkomsten en geplande activiteiten en uitgaven zijn verwerkt in een meerjarenbegroting. 12.8
De doorstart van het samenwerkingsverband
12.8.1 Weerstandsvermogen Het huidige samenwerkingsverband VO/VSO zal een doorstart maken naar samenwerkingsverband VO passend onderwijs. Met dit proces zijn kosten gemoeid. Hiervoor is de implementatiesubsidie 2012-2013 samenwerkingsverband passend onderwijs i.o. (€ 10 per leerling) beschikbaar. Deze inkomsten zijn opgenomen in de begroting 2013. Voorts heeft het samenwerkingsverband vanaf 1 augustus 2014 een liquidteits- en risicobuffer nodig. Indien het nieuwe samenwerkingsverband niet zal gaan optreden als werkgever, kan worden volstaan met een weerstandsvermogen van maximaal € 463.000 (maximaal 5% van de jaarlijkse baten). Indien er wel personeel in dienst is, is er - afhankelijk van een taxatie van de overige risico’s - een weerstandsvermogen van maximaal 15% noodzakelijk, hetgeen neerkomt op een bedrag van maximaal € 1,38 miljoen. Het samenwerkingsverband beschikt thans over een algemene reserve van bijna € 860.000. •
Streven van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is om een beperkt aantal personeelsleden in eigen dienst te nemen.
•
Rekening moet worden met de volgende geïnventariseerde risico’s: krimp in leerlingenaantallen binnen het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden, mild risico bij bekostiging van zware zorg en onduidelijkheden vanuit het ministerie van OCW.
•
Reden om een weerstandsvermogen van 5 tot 10 % aan te houden, een bedrag tussen de € 463.000 en € 926.000.
12.8.2 Personele gevolgen Het verleggen van geldstromen (schooldeel rugzakken, ambulante begeleiding, opheffen REC’s etc.) heeft werkgelegenheidsconsequenties. Waar geld verdwijnt, verdwijnt werkgelegenheid en omgekeerd. Aan het accepteren van de implementatiesubsidie passend onderwijs 2013-2014 (€ 10 per leerling) is de voorwaarde gekoppeld dat het samenwerkingsverband een “aan het ondersteuningsplan gerelateerd personeelsplan opstelt”, dat concreet ingaat op het managen van de personele gevolgen van het verleggen van de geldstromen. Tevens is er op landelijk niveau een (concept) “Tripartiete overeenkomst personele gevolgen passend onderwijs” opgesteld. Sectororganisaties, vakbonden en het ministerie van OCW hebben 59
hierin een landelijk kader afgesproken voor de opvang van de personele gevolgen die resulteren uit het verleggen van geldstromen in het nieuwe stelsel passend onderwijs. Het kader moet richting geven om maatwerk op lokaal niveau mogelijk te maken in overleg tussen samenwerkingsverbanden, VSO- besturen en vakorganisaties. Doel van de overeenkomst is om zoveel mogelijk expertise te behouden en meer preventief in te zetten in het nieuwe stelsel passend onderwijs. Partijen kunnen in drie fases tot een gezamenlijke oplossing komen. In fase 1 en 2 wordt een koppeling gemaakt tussen het vinden van een gezamenlijke oplossing voor het personeel en het beschikken over middelen voor ambulante begeleiding (“Opting out” en verplichte herbesteding). Indien er door het samenwerkingsverband geen afspraken zijn gemaakt in de eerste twee fases, dient er in fase drie (2016-2017) alsnog overleg over betrokken personeel plaats te vinden met hun werkgevers. Op deze plaats wordt herhaald, dat het streven van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden is om slechts een beperkt aantal personeelsleden in eigen dienst te nemen. 12.8.3 Overstap van bevoegde gezagsorganen naar samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden Ten tijde van de doorstart van het huidige samenwerkingsverband VO/VSO naar het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden treden de bevoegde gezagsorganen van het Altra College, de Scholengemeenschap Panta Rhei en De Waterlelie als aangeslotenen toe tot dit samenwerkingsverband. Aandachtspunt voor de Werkgroep Financiën vormt nog de financiële inbreng van de nieuwe bevoegde gezagsorganen in samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden. 12.9
De financiële functie van het samenwerkingsverband
12.9.1 Algemeen Het budget van een samenwerkingsverband loopt binnenkort (ook na aftrek van de verplicht af te dragen ondersteuningsbekostiging) in de miljoenen. De inkomstenstijging is ongeveer een factor 9,6 Tegenover € 938.000 voor regionaal ondersteuningsbudget en OPDC nu staat straks ruim € 9 miljoen aan budget voor lichte en zware ondersteuning in de toekomst. Dit is nog exclusief de toename die plaats zal gaan vinden als lwoo en PRO onder dit stelsel gebracht zullen worden. Aan het beheer en de verantwoordelijkheden van het geld worden eisen gesteld. Het samenwerkingsverband moet dus werk maken van de inrichting van haar financiële functie. De financiële functie (Planning & Control - cyclus) is het complete financieel beleid en beheer van een organisatie. Het gaat enerzijds om de opzet, namelijk het geformuleerde beleid en de structuur van de financiële “poot” binnen de organisatie. Anderzijds gaat het om de uitvoering, namelijk het verloop van de processen en de personele bezetting. In het verlengde hiervan heeft de Werkgroep Financiën zich over de volgende items gebogen: 12.9.2 Voeren van financiële administratie De mogelijkheden voor het voeren van de financiële administratie zijn:
in eigen beheer;
bij een (onderwijs)administratiekantoor;
bij de administratieve unit van één van de participerende schoolbesturen. -
‘In eigen beheer’ is geen optie.
-
‘Bij de administratieve unit van één van de participerende schoolbesturen’ kan alleen aan de orde zijn als de penningmeester van het samenwerkingsverband Amstelland en de 60
Meerlanden directe binding heeft met de administratieve unit van het desbetreffende schoolbestuur. -
Samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden opteert voor een deugdelijke financiële administratie, uitgevoerd door specialisten.
-
Redenen om het voeren van de financiële administratie te beleggen bij een (onderwijs)administratiekantoor.
-
Zie bijlage voor wat betreft het programma van eisen te stellen aan het (onderwijs)administratiekantoor.
Zodra het bestuurlijk overleg een besluit heeft genomen zal een voorstel-plan van aanpak opgesteld worden. Onderdeel daarvan zal o.a. zijn welke functies binnen de financiële functie worden ingevuld. 12.9.3 Overige financiële taken De Werkgroep Financiën komt op de items als hierna bedoeld terug zodra duidelijkheid bestaat over het binnen het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden te hanteren beheers- en bestuursmodel. Voeren van personeels- en salarisadministratie Als er personeel – hoe gering in aantal ook – in dienst komt van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden, zal er ook sprake zijn van een personeels- en salarisadministratie en zal het bestuur de rol van werkgever vervullen. Het voeren van de personeels- en salarisadministratie zal het bestuur beleggen bij het (onderwijs)administratiekantoor, dat ook de financiële administratie voor het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden verzorgt. Beleggen van controlfunctie De controlfunctie zorgt voor de gevraagde en ongevraagde, onafhankelijke advisering over het functioneren van de financiële functie. Bovendien beoordeelt de controller de producten gemaakt door de financiële functie (begroting, jaarrekening, tussentijdse managementrapportages e.d.). De mogelijkheden voor het beleggen van de controlfunctie:
(parttime) controller in dienst van het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden;
controlfunctie neerleggen bij het (onderwijs)administratiekantoor;
controlfunctie neerleggen bij andere externe partij.
Ook op de items als bedoeld onder 5.4. en 5.5. komt de Werkgroep Financiën terug zodra duidelijkheid bestaat over a. het binnen het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden te hanteren beheers- en/of bestuursmodel en b. de keuze voor het (onderwijs)administratiekantoor waar de financiële-, personeels- en salarisadministratie van dit samenwerkingsverband wordt neergelegd. 12.9.4 Beschrijving van Administratieve Organisatie / Interne Controle (AO/IC) De rol van alle functionarissen in het kader van het financieel management moet beschreven worden. 12.9.5 Planning & Control – cyclus In de Planning & Control - cyclus wordt het financieel beleid en het financieel beheer verankerd (wie wat wanneer doet). 61
12.9.6 Managementrapportages Periodiek dienen aan het bestuur van het samenwerkingsverband managementrapportages verstrekt te worden over de (financiële) stand van zaken (uitputting) van de begrote activiteiten. De directeur bewaakt en controleert aan de hand van de managementrapportages de financiële budgetten en ziet toe op de voortgang van de geplande activiteiten. 12.9.7 Jaarrekening en verantwoording De nieuwe samenwerkingsverbanden VO hebben een directe bekostigings- en verantwoordingsrelatie met de rijksoverheid. De inkomsten worden ontvangen op de bankrekening van het nieuwe samenwerkingsverband. De (verticale) financiële en inhoudelijke verantwoording vindt plaats aan de Onderwijsinspectie. Eind 2012 komt de inspectie met nadere eisen voor de verantwoording door samenwerkingsverbanden passend onderwijs. Met betrekking tot de financiële verantwoording is de verwachting, dat de inspectie enerzijds jaarcijfers in EFJ-format zal wensen te ontvangen, maar tevens zal men willen vernemen aan welke doelstellingen en activiteiten het samenwerkingsverband de middelen heeft besteed en met welk resultaat. Daartoe wordt een koppeling tussen beleid en financiën aanbevolen: het samenwerkingsverband bepaalt beleidsdoelstellingen, vertaalt de beleidsdoelstellingen in activiteiten en voorziet deze activiteiten van budgetten. Beleid en financiën kunnen dan geïntegreerd worden gepresenteerd in het Ondersteuningsplan, en wel als volgt: Figuur 11 Lasten
2014/15
2015/16
2016/17
2017/18
2018/19
2019/20
2020/21
2021/22
273.465
270.965
270.965
270.965
270.965
270.965
270.965
270.965
0
890.005
890.005
890.005
890.005
890.005
890.005
Lasten activiteiten SWV VO Amstelland en De Meerlanden programma 1: Regioloket programma 2: Trajectvoorzieningen
770.892
programma 3: Diverse onderzoeken en/of projecten
125.000
125.000
125.000
125.000
125.000
125.000
125.000
125.000
programma 4: OPDC
357.405
333.045
278.415
264.055
249.695
235.335
220.975
206.905
programma 5: Professionalisering
243.000
243.000
243.000
243.000
243.000
243.000
243.000
243.000
77.400
0
0
0
0
0
0
0
programma 7: Plusklas met ROC Nova
100.000
100.000
0
0
0
0
0
0
programma 8: Frictiefonds
100.000
0
0
0
0
0
0
0
programma 9: Zware zorg - uitgaven
181.000
181.000
181.000
181.000
181.000
181.000
181.000
181.000
248.550
248.550
248.550
248.550
248.550
248.550
2.236.935 2.222.575
2.208.215
2.193.855
2.179.495
2.165.425
programma 6: Schoolmaatschappelijk werk
programma 10: Bestuur en organisatie Totale lasten
311.050
311.050
2.539.212
1.564.060
De Werkgroep Financiën komt op ‘Jaarrekening en verantwoording’ terug zodra duidelijkheid bestaat over de nadere eisen van de Onderwijsinspectie voor de verantwoording door SWV-en passend onderwijs; de gekozen model-meerjarenbegroting.
62
BIJLAGEN Samenwerkingsverband VO Amstelland en de Meerlanden Situatieschets Het samenwerkingsverband Amstelland en de Meerlanden wenst de financiële administratie en de personeels- en salarisadministratie uit te besteden. Onderstaand is een concreet programma van eisen opgenomen. Het samenwerkingsverband VO zoekt een onderwijsadministratiekantoor, dat aantoonbare ervaring c.q. een uitgesproken visie heeft op het voeren van administraties voor samenwerkingsverbanden VO. Met name wordt gefocust op deskundigheid op het gebied van financiën in relatie met zware zorg (in verband met financiële consequenties van toewijzing van zorgarrangementen. In de door onderwijsadministratiekantoren uit te brengen offertes dient de wijze waarop het administratiekantoor de financiële administratie voor het samenwerkingsverband denkt te gaan voeren expliciet toegelicht te worden. Programma van Eisen Algemeen
Op werkdagen bereikbaar tussen 8.30 en 17.00 uur.
Inzage in de administraties via internet.
Mogelijkheid online gegevens aan te leveren.
Contract op basis van een SLA, met boetebepalingen.
Financiële administratie
Binnen vijf werkdagen verwerken van facturen in een betaalopdracht.
Binnen drie werkdagen uitvoeren van de betaling.
Binnen vijf werkdagen ontvangen kasstaten verwerken en saldo aanvullen.
Uiterlijk twee weken na ontvangst dagafschriften verwerken.
Inrichten administratie conform RJ 660 en de aanvullende wens van het samenwerkingsverband VO.
Opstellen begroting, jaarrekening, conform de P&C cyclus van het samenwerkingsverband VO.
Leveren managementinformatie, conform de P&C cyclus van het samenwerkingsverband VO.
Administreren en verantwoorden van de subsidies, conform de P&C cyclus van het samenwerkingsverband V.
Actuele informatie met betrekking tot de uitputting van de subsidies, waarbij de administratie zowel op schooljaarbasis als kalenderjaarbasis getoond en geraadpleegd moet kunnen worden.
Werken met een vaste contactpersoon op HBO-niveau en een ingevoerde plaatsvervanger.
Personeels- en salarisadministratie
Maandelijks voor sluitingsdatum verwerken van mutaties.
Leveren managementinformatie, nader overeen te komen per maand en of per kwartaal.
Werken met een vaste contactpersoon en een ingevoerde plaatsvervanger
Begeleiden van de controles door Belastingdienst, ABP, UWV etc..
63
Gebruikte afkortingen AB’er
Ambulante Begeleider (voor leerlingen met een rugzakje)
AKA
Arbeidsmarkt gekwalificeerd Assistent (niveau 1-opleiding in het mbo: Entreeopleiding)
BJZ
Bureau Jeugdzorg
BO
Bestuurlijk Overleg
BRIN
Basisregister Instellingen
CJG
Centrum voor Jeugd en Gezin
CvB
College van Bestuur
DUO
Dienst Uitvoering Onderwijs
IB ’er
Intern Begeleider
IHP
Individueel Handelingsplan
LEA
Lokale Educatieve Agenda
LGF
Leerlinggebonden financiering (rugzakje)
lwoo
Leerwegondersteunend onderwijs
mbo
Middelbaar Beroepsonderwijs
MDO
Multidisciplinair Overleg
OCW
Ministerie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap
ODR
Op de Rails
OOGO
Op Overeenstemming Gericht Overleg
OPDC
Orthopedagogisch en didactisch Centrum
OPP
Ontwikkelingsperspectief
PCL
permanente commissie leerlingzorg
PGB
Persoonsgebonden Budget
Po
primair onderwijs (basisonderwijs)
PRO
praktijkonderwijs
REA
Regionale Educatieve Agenda
REC
Regionaal Expertise Centrum
RMC
Regionaal Meld- en Coördinatiepunt (voor voortijdige schoolverlaters vanaf 18 jaar)
ROC
Regionaal Opleidingscentrum (het gebundelde onderwijs na het vmbo)
RVC
Regionale Verwijzingscommissie (een rijkscommissie die centraal op de toelating toeziet)
RZB
Regionaal Zorg Budget
so
speciaal onderwijs
swv
samenwerkingsverband
TC
Toekenningscommssie
TL
Theoretische Leerweg
vavo
voortgezet algemeen volwassenenonderwijs
vmbo
voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs
VO
voortgezet onderwijs
VSO
voortgezet speciaal onderwijs
VSV
Voortijdig Schoolverlaten (zonder startkwalificatie [=HAVO/VWO/mbo2-diploma] het onderwijs verlaten)
WEC
Wet op de Expertisecentra
WMS
Wet op de Medezeggenschap Scholen
WPO
Wet op het Primair Onderwijs
WSNS
Weer samen naar school (het samenwerkingsverband van het po)
WVO
Wet op het Voortgezet Onderwijs
ZAT
Zorgadviesteam 64
