Ondernemingsrecht Feiten over uw positie in het ondernemingsrecht
Deze brochure is een uitgave van advocaten Toon Kool, Paul Veerman en Carel Erasmus
1087 CE AMSTERDAM T 020 398 01 50 E
[email protected] WWW. ADVOCATENKAN
Inhoud
Inleiding 01 De (Flex)-BV 02 Bestuurdersaansprakelijkheid 03 Handelsnaam en domeinnaambescherming
04
Aandeelhouders 05 Due diligence 06 Letter of Intent en koopovereenkomst aandelen
07
Arbeidsrecht 08 Algemene voorwaarden 09
“Deskundige hulp en advies op het gebied van ondernemingsrecht” Inleiding De ondernemingsrechtadvocaten van ons kantoor brengen een jarenlange ervaring mee met het helpen van bedrijven en ondernemers op juridisch gebied. Graag laten we in deze brochure zien wie we zijn en wat we voor u kunnen betekenen. De wetgeving voor ondernemers is continu in beweging. Het is onze taak om van de laatste ontwikkelingen op de hoogte te zijn en onze clienten tijdig te informeren over veranderingen. Daarnaast staan we dagelijks ondernemers bij in hun strategie. We helpen met samenwerkingsovereenkomsten, geschillen tussen partijen, bedrijfsovername, arbeidsconflicten etc. etc. En uiteraard procederen we veelvuldig voor de rechter, de arbiter of een geschillencommissie. Wij werken voor alle soorten bedrijven, van multinationals tot ZZP-ers, van winkeliers tot groothandels. Interessant? We maken graag met u kennis.
Toon Kool Advocaat
Paul Veerman Advocaat
Carel Erasmus Advocaat
1
“Flex-BV biedt ruimere mogelijkheden” De (Flex)-BV Met de invoering van het nieuwe BV-recht per 1 oktober 2012 is een aantal maatregelen getroffen dat het ondernemen vanuit een BV sterk vereenvoudigt. Deze maatregelen zijn op zowel oude als nieuwe BV’s van toepassing, en hebben voornamelijk betrekking op het ontbreken van de voorheen verplichte volstortingsverplichting, bank- en accountantsverklaring. Er zijn nu meer mogelijkheden om de BV naar eigen inzicht in te richten. Een Flex-BV is geen aparte ondernemingsvorm naast de gangbare BV, maar slechts de naam die gedurende het wetgevingsproces aan de vernieuwde versie van de BV werd gegeven. Een BV blijft dus gewoon een BV, maar met versoepelde voorwaarden. Met een versoepeling van de betreffende regels wil het kabinet bewerkstelligen dat de BV als ondernemingsvorm meer gebruikelijk wordt. Er zijn verschillende aspecten waarmee rekening moet worden gehouden bij het oprichten van een BV, ondanks de versoepeling van de regels.
Voorheen was een minimum kapitaal van 18.000 euro binnen de BV vereist. Dit was bedoeld als een bescherming van mogelijke schuldeisers. Deze eis voor een minimum kapitaal is echter losgelaten, al moet er wel minimaal 1 eurocent op de bedrijfsrekening staan.
2
Bestuurdersaansprakelijkheid In beginsel is de bestuurder van een rechtspersoon zoals een BV of NV niet binnen zijn of haar privévermogen aansprakelijk voor schulden uit de vennootschap. Zij zijn slechts aansprakelijk voor het bedrag dat zij in de vennootschap hebben geïnvesteerd. Er kunnen echter situaties voorkomen dat een bestuurder wel degelijk aansprakelijk kan worden gesteld. Interne “ Eenaansprakelijkheid legitimaris kan tegelijkertijd Interne aansprakelijkheid betreft de aansprakelijkheid van de beerfgenaam zijn maar dit hoeft niet.” stuurders tegenover de vennootschap zelf. Deze kan voorkomen wanneer een bestuurder zijn bestuurstaken niet correct heeft uitgevoerd. Aansprakelijkheid bij faillissement Mocht er bij een faillissement sprake zijn van wanbeleid door bestuurders, dan zijn zij jegens de boedel hoofdelijk aansprakelijk voor het gehele bedrag van de schulden van de vennootschap. Externe aansprakelijkheid Als de vennootschap niet voldoet aan verplichtingen zoals inschrijving in het Handelsregister, bepaalt de wet dat de bestuurders naast de vennootschap hoofdelijk aansprakelijk zijn. Onrechtmatige daad Tot slot kan de aansprakelijkheid van een bestuurder worden gebaseerd op een onrechtmatige daad (6:162 BW). De leer van bestuurdersaansprakelijkheid is een lastige materie, die voornamelijk door de jurisprudentie wordt bepaald. Feit is dat in de loop der jaren bestuurders eerder dan voorheen aansprakelijk kunnen worden gehouden.
3
Handelsnaaminbreuk kan snel aangepakt worden Steeds vaker ontstaan er geschillen over overlappende of verwarring stichtende namen van bedrijven of hun websites. Wat moet je doen als je www.fietskleding.nl hebt gestart en iemand begint met www.fietskleding.nu? Of je bedrijf heet Dredging International en een concurrent start met www.internationaldredging.com? Een interessante geschillenregeling als alternatief voor de gewone rechter is de Sidn-regeling. Deze internationale regeling maakt het mogelijk domeinnamen die een ander onterecht voert, te laten blokkeren en zelf te gaan voeren. Wist u dat het in de meeste gevallen niet meer toegestaan is om een Nederlandse domeinnaam vast te houden met als doel deze door te verkopen? Wij helpen u graag om in die gevallen de domeinnaam naar u over te laten zetten.
Kijk, daar doe je het als advocaat allemaal voor Onlangs trad ik op voor een taxibedrijf in de regio: een groot Amerikaans vervoersorganisatie die wil expanderen in Europa, had mijn cliënt aangeklaagd in verband met een identieke handels- en domeinnaam. Ik duik dan gelijk in wetgeving en jurisprudentie en ben dagenlang bezig met het piekeren over de beste strategie en de slimste argumenten. In mijn verweerschrift heb ik zo veel mogelijk aangevoerd om aan te tonen dat mijn cliënt, hoewel de wederpartij een ouder merkenrecht had en al veel langer actief was, toch recht had op het lokale gebruik van deze handelsnaam en de website te goeder trouw had geregistreerd. Om de rechter te overtuigen, had ik een bonte verzameling bewijsmateriaal aangedragen, van een lokale radiospot tot foto’s van bedrijfskleding. Na enkele maanden kwam het vonnis van de Wipo in Geneve binnen: klacht afgewezen, cliënt kan door met de naam en de website. Kijk, daar doe je het als advocaat allemaal voor.
4
“Wat te doen met lastige aandeelhouders”
Aandeelhouders Het is voor u als aandeelhouder belangrijk uw afspraken met andere aandeelhouders in een overeenkomst vast te leggen. Deze aandeelhoudersovereenkomst moet worden afgestemd op de statuten van de onderneming. Er zijn wel enkele verschillen tussen de aandeelhoudersovereenkomst en de statuten. De aandeelhoudersovereenkomst is niet openbaar, terwijl de statuten dat wel zijn. Daarnaast moeten de statuten in een notariële akte worden vastgelegd terwijl de aandeelhoudersovereenkomst vormvrij is. In deze aandeelhoudersovereenkomst kunnen onderwerpen worden geregeld als de verkoop van aandelen, drag along of tag along, exit of geschillen. Mochten er geschillen met andere aandeelhouders ontstaan, dan heeft u veel baat bij een goede aandeelhoudersovereenkomst. Daarnaast is het bij geschillen van belang om een ervaren advocaat te nemen die op de hoogte is van de laatste jurisprudentie. Zo kunnen aandeelhouders die 1/3 van het kapitaal verschaffen op grond van artikel 2: 336 BW een mede-aandeelhouder die met zijn gedrag als aandeelhouder de belangen van de vennoot-schap schaadt in rechte dwingen diens aandelen over te dragen. De rechtbank te Rotterdam heeft recent over dit onderwerp een interessant vonnis gewezen waarin een aandeelhouder zijn aandelen niet hoefde over te dragen, omdat het niet ging om gedrag als aandeelhouder, maar als bestuurder. Wel schorste de rechter de bestuurder voor een bepaalde periode. Hier tegenover staat de vordering tot overname van de aandelen in artikel 2:343 BW, waarbij een aandeelhouder zijn mede-aandeelhouder(s) kan dwingen zijn aandelen over te nemen, als de rechten van deze aandeelhouder worden geschaad. In de jurisprudentie is recent uitgemaakt dat hiervoor niet de eis van ‘zwaarwegende omstandigheden’ mag worden gesteld.
5
“Due diligence onderzoek voorkomt onzekerheid”
Het due diligence onderzoek Iedereen die de aandelen van een vennootschap koopt, wil er van overtuigd zijn dat hij geen kat in de zak koopt. Een goed due diligence onderzoek zorgt ervoor dat er na overname van de aandelen geen lijken uit de kast komen. Uw advocaat kan door bestudering van de stukken van de onderneming de risico’s in-schatten en de koper behoeden voor onverwachte risico’s. Mocht het verkochte niet aan de verwachtingen voldoen, dan kan de koper de koopovereenkomst laten vernietigen of ontbinden of schadevergoeding vorderen. Bestaande risico’s kunnen worden ondervangen door in de koopovereenkomst goede garanties op te nemen. Door middel van een garantie verbindt de verkoper zich tot een zeker resultaat ten aanzien van kwesties met een onzekere uitkomst. Het bekende Hoog Catharijne-arrest van de Hoge Raad brengt echter mee dat een koper geen beroep kan doen op een garantie in de koopovereenkomst, wanneer hij door uitvoering van een due diligence onderzoek wetenschap heeft van het risico dat juist aanleiding vormde voor een beroep op de garantie. Een garantie in algemene termen is daarom onvoldoende, wanneer de koper door een betere bestudering van de ter beschikking gestelde informatie kennis had kunnen nemen van het risico dat later tot schade heeft geleid. Een koper die zich door het due diligence onderzoek bewust wordt van bepaalde risico’s, kan de mogelijke gevolgen van die risico’s alleen afwentelen op de verkoper door in een garantie of vrijwaring exact te omschrijven wat de gevolgen zullen zijn, als die specifieke risico’s zich daadwerkelijk verwezenlijken.
6
Aandachtspunten bedrijfsovername Als u uw bedrijf wilt verkopen kan dat door de aandelen over te dragen. U begint dan meestal met een Letter of Intent (LOI). In de LOI staat de grote lijn van de deal. Het is zeer belangrijk al in deze voorfase een advocaat in te schakelen omdat de afspraken uit de LOI vaak ook in de koopovereenkomst terugkomen. Na de LOI wordt meestal een due diligence (boekenonderzoek) gedaan. U bepaalt zelf met onze advocaten hoe diepgaand dat onderzoek moet zijn. Garanties Misschien wel het meest belangrijke onderwerp in overnamecontracten zijn de garanties. De Hoge Raad heeft eerst uitgemaakt dat garanties niet alleen taalkundig moeten worden uitgemaakt, maar in latere arresten heeft de Hoge Raad onder bepaalde omstandigheden toch gekozen voor een grammaticale uitleg. Door deze arresten is het nog belangrijker geworden om een ervaren overname advocaat in te schakelen. Earn-out Nog enige belangrijke begrippen in de M & A wereld. Bij een earn-out regeling wordt een gedeelte van de koopsom door middel van uitgestelde betaling voldaan. Het is zeer belangrijk dat uw advocaat deze bepaling exact met uw accountant afstemt, want vooral dit soort bepalingen leveren geschillen op. Een aandeelhoudersovereenkomst bevat vaak bepalingen over het realiseren van een ‘exit’ van bepaalde aandeelhouders, dat is het verkopen van de aandelen door een aandeelhouder aan een derde. Een ‘drag along’ bepaling wil zeggen dat een aandeelhouder die zijn aandelen wil verkopen, de andere aandeelhouders kan verplichten hun aandelen te verkopen. Op die manier kunnen alle aandelen aan één koper worden verkocht. Een ‘tag along’ bepaling is een recht van een minderheidsaandeelhouder om zijn aandelen te mogen ‘meeverkopen’ aan een koper die een bod doet op de aandelen van een meerderheidsaandeelhouder.
7
“Praktische aanpak bij arbeidsgeschillen”
Arbeidsrecht In het arbeidsrecht is het vooral belangrijk dat uw advocaat praktisch denkt. U heeft er niets aan als een advocaat allerlei lange juridische betogen houdt, terwijl er geen oplossing komt en u aan het eind van de rit nog steeds het probleem op uw bordje heeft of u wordt geconfronteerd met een hoge vergoeding die u moet betalen. Één van de meest voorkomende problemen in het arbeidsrecht is de wens van een werkgever dat een werknemer om wat voor reden dan ook vertrekt. Bijna iedere werkgever in Nederland is wel op de hoogte van de Kantonrechtersformule. Inmiddels is de vergoeding op grond van deze Kantonrechtersformule gehalveerd, maar in veel gevallen wordt een werkgever toch geconfronteerd met een hoge vergoeding, vooral bij oudere werknemers.Bij een beëindiging van een arbeidsovereenkomst krijgt u van ons een kort en praktisch advies, gebaseerd op kennis. In veel gevallen lukt het ons dan samen met de werkgever om uit te komen op een lagere vergoeding dan de Kantonrechtersformule.
8
“Kleine lettertjes, grote gevolgen”
Algemene voorwaarden Algemene voorwaarden zijn noodzakelijk om de wederzijdse rechten en verplichtingen van partijen bij een overeenkomst goed te omschrijven en af te bakenen. Zij zijn van belang om de betalingsverplichtingen van de wederpartij en de gevolgen van te late betaling te regelen. Door goede algemene voorwaarden te hanteren, kan de ondernemer zijn aansprakelijkheid voor zekere gevolgen voor een belangrijk deel beperken. Toch moet de ondernemer zijn beperkingen kennen. Wanneer algemene voorwaarden te nadelig uitpakken voor de wederpartij, kunnen zij vernietigd worden of onder omstandigheden door de rechter buiten toepassing worden gelaten. Een evenwichtige opbouw van bijvoorbeeld de exoneratieclausules voorkomt dat de ondernemer onbedoeld de bescherming van zijn algemene voorwaarden geheel moet missen. Van evenveel belang is het dat de ondernemer de algemene voorwaarden op het juiste moment en op de juiste wijze van toepassing verklaart en deze ook op de juiste wijze aan zijn wederpartij doet toekomen. Wie met modellen werkt, komt vaak bedrogen uit. Goed advies is onontbeerlijk!
9
Een ondernemer is geen jurist. Toch komen ondernemers meer en meer in contact met juridische aangelegenheden. Juist dan geldt dat voorkomen beter is dan genezen. Een verstandige ondernemer neemt contact op met zijn advocaat telkens als hij grotere verplichtingen aangaat of als er sprake is van een dreigende aansprakelijkheid. De advocaten Toon Kool, Paul Veerman en Carel Erasmus zijn voldoende thuis op alle juridische terreinen waarop u zich als ondernemer begeeft om u steeds op een adequate wijze te kunnen adviseren. Neem contact met ons op voor een vrijblijvend kennismakingsgesprek. Toon Kool, Paul Veerman en Carel Erasmus Advocaten gespecialiseerd in het ondernemingsrecht
IJburglaan 650 1087 CE AMSTERDAM Telefoon 020 3980150
[email protected] www.advocatenkantoor-ondernemingsrecht.nl
