CONC REN OPLOSSIN betrouwbaar
Kernenergie een generatie voorsprong
CONCURR concurrerend RENDE OPLOSSING minder CO2
PLOSSING FE GDF SUEZ Logotype version Blanc 27/10/2008 82, bd des Batignolles - 75017 Paris - FRANCE Tél. : +33 (0)1 53 42 35 35 / Fax : +33 (0)1 42 94 06 78 Web : www.carrenoir.com
RÉFÉRENCE COULEUR
BLANC
GDF SUEZ en kernenergie
45 17 7
jaar ervaring met kernenergie
% van de elektriciteitsproductie van de Groep
reactoren in exploitatie in België en strategische participaties in Frankrijk en Duitsland
4.000 11
medewerkers gespecialiseerd in kernenergie, van wie er 1.300 instaan voor het onderhoud
deskundige dochterondernemingen gespecialiseerd in alle vakgebieden van kernenergie
01
Kernenergie, een energie voor de toekomst Kernenergie is een oplossing, niet de enige, maar zeker één waar we niet omheen kunnen. Dankzij kernenergie kan een zeer grote hoeveelheid energie worden opgewekt tegen een competitieve prijs en zonder CO2-uitstoot. De nucleaire industrie ontwikkelt nieuwe technologieën en onderzoek, creëert werk en regionale ontwikkeling. Om de strijd tegen de klimaatverandering te winnen, moeten we vandaag onverwijld al onze energiebronnen inzetten.
De strijd tegen de opwarming van de aarde, de bevoorradingszekerheid, de uitputting van de fossiele brandstoffen: we staan op een keerpunt in de geschiedenis van de energie. Hoe gaan we die nieuwe geschiedenis schrijven? En welke prioriteiten moeten we stellen om deze uitdagingen het hoofd te kunnen bieden? O n z e G r o e p, G D F S U E Z , i s o p d e z e u i td a g i n g e n v o o r b e r e i d . H e t i s o n z e overtuiging dat we in de eerste plaats het e n e rgi eve r br uik mo ete n te r u gdr ing e n : de goedkoopste energie is degene die we niet verbruiken. Met deze overtuiging stappen we bewust naar onze klanten. GDF SUEZ is de Europese leider op het vlak van energiediensten. De promotie van energie-efficiëntie is een van onze industriële prioriteiten. Tweede prioriteit: het voeren van een gediversifieerd energiebeleid en het promoten van energievormen die weinig CO2 uitstoten. Het is onze ambitie om onze capaciteit op het vlak van hernieuwbare energie tegen 2015 te verdubbelen. Maar tegelijk promoten we kernenergie omdat het ontwikkelen van hernieuwbare energiebronnen niet zal volstaan om te voldoen aan de groeiende behoeften en aan de eisen op het gebied van duurzame ontwikkeling.
GDF SUEZ is een historische speler op het vlak van kernenergie. We beschikken over 45 jaar ervaring en hebben een grote geloofwaardigheid in dit domein, die we te danken hebben aan onze prioriteit voor veiligheid en dienstverlening. We willen een hoofdrol spelen in de nieuwe nucleaire generatie. We hebben projecten op korte termijn en de ambitie om kerncentrales van de derde generatie te exploiteren. We beschikken over een origineel model voor de ontwikkeling van kernenergie: partnerschappen vormen met de constructeurs en de grote elektriciteitsverbruikers om samen een generatie verder te evolueren. Ik ben ervan overtuigd dat kernenergie een energie met toekomst is, maar ik weet ook dat ze vaak slecht gekend is en verkeerd begrepen wordt. Meer dan voor enige andere energie, moeten we voor kernenergie grote inspanningen leveren op het gebied van informatie en zeer veeleisend zijn wat de veiligheid betreft. Veiligheid vormt voor onze teams dan ook een dagelijkse topprioriteit. GDF SUEZ wil de dialoog aangaan en haar visie over kernenergie grondig toelichten, zodat kernenergie voor iedereen begrijpelijk wordt. Laat ons samen energie herontdekken.
Gérard Mestrallet CEO
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
Energie is een buitengewone uitdaging
Energie is van vitaal belang voor de levenskwaliteit en voor de economische ontwikkeling van een land. Vandaag de dag hebben meer dan 1,5 miljard mensen in de wereld geen toegang tot elektriciteit(1). De wereldwijde energievraag zou tegen 2030 met 65% kunnen toenemen (1). De vooruitgang die geboekt wordt op het vlak van energie-efficiëntie en hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie, zal niet volstaan. De prijzen van fossiele energie zullen hoog blijven en zullen blijven schommelen. De prijs van een vat ruwe olie bedroeg 57 dollar in maart 2005, steeg tot 147 dollar in mei 2008 (2) om vervolgens opnieuw te dalen tot ongeveer 60 dollar begin 2009, en de voorraden zijn niet onuitputtelijk. Bovendien zal de CO2-prijs hoogstwaarschijnlijk bij de kostprijs van de fossiele energiebronnen worden gevoegd. De energieafhankelijkheid wordt steeds groter. In 2030 zal de energie die in Europa wordt verbruikt voor 70% afkomstig zijn uit import.
(1)Internationaal Energieagentschap (2)Le Monde van 9 mei 2008 (3)IPCC-rapport 2004 (4)World Economic Outlook 2008
De uitstoot van broeikasgassen is tussen 1970 en 2004 met 70% toegenomen (3). Indien de energiebronnen die weinig CO 2 uitstoten, zoals kernenergie en hernieuwbare energie, niet op grotere schaal worden aangewend, zal deze uitstoot tegen 2030 met nog eens 70% toenemen. De wereldwijde elektriciteitsproductie gebeurt nog steeds voor 2/3 op basis van fossiele brandstoffen (4).
De ‘megapolissen’ van de toekomst Vandaag de dag leven 3,3 miljard mensen, dat is bijna de helft van de wereldbevolking, in stedelijke gebieden. Tegen 2030 zal dat aantal bijna 5 miljard bedragen en in 2050 bijna 7 miljard. Deze ‘megapolissen’, die consumptie- en emissieplatformen zijn, vormen een van de grootste wereldwijde uitdagingen. Hun stadsbesturen en grote privéondernemingen, waaronder GDF SUEZ, hebben zich aangesloten bij het SlimCity Initiative om de kaarten op energie- en klimaatvlak te herschikken. Voor kernenergie is in deze steden van de toekomst een belangrijke rol weggelegd voor een CO2-vrije energiebevoorrading en energievoorziening van het stedelijk vervoer.
02-03
Het antwoord van GDF SUEZ is duidelijk
Kernenergie is de beste optie om de CO2-uitstoot terug te dringen.” Dr. R. K. Pachauri, Nobelprijs voor de Vrede, Voorzitter van het Intergouvernementeel Panel over Klimaatwijziging (IPCC)
We kunnen niet om kernenergie heen Energie beter gebruiken en ze beter produceren, met alle middelen die we ter beschikking hebben: daarvan is GDF SUEZ overtuigd en kernenergie heeft daarin een plaats.
Een stabiele energiebron Uranium is een natuurlijk erts dat overvloedig aanwezig is. Er zijn nog zeker voor 100 jaar voorraden beschikbaar. Die nemen bovendien nog toe (5). Een bijkomend voordeel is dat ze toegankelijk zijn tegen een aanvaardbare kostprijs. De uraniumvoorraden bevinden zich evenwichtig verspreid over het gehele aardoppervlak. Hierdoor is de bevoorradingszekerheid gegarandeerd.
Een competitieve energiebron In tegenstelling tot de prijs van fossiele brandstoffen zoals steenkool of aardgas vertegenwoordigt de kostprijs van uranium slechts een zeer klein deel van de kostprijs per megawattuur (MWh) geproduceerde elektriciteit. De volatiliteit van de fossiele brandstofprijzen heeft dus slechts een zeer beperkte impact op de kostprijs van nucleaire elektriciteit. Op die manier kan de duurzame economische ontwikkeling van landen worden gewaarborgd.
Een klimaatvriendelijke energiebron Kernenergie stoot vrijwel geen CO 2 uit. Volgens de Europese Unie kan, dankzij het huidige nucleaire park van de 27 lidstaten, de uitstoot van zo’n 700 miljoen ton CO2 voorkomen worden, het equivalent van de uitstoot van het volledige automobielpark van de Unie. Veiligheid is voor alle nucleaire exploitanten sinds jaar en dag een absolute prioriteit! Onafhankelijke instanties houden permanent toezicht op gezondheid en milieu.
8
11.0
5
40
E missiehandel 23e/t CO2
(t CO2 /GWh)
*Emissie ten gevolge van de ontginning van de brandstof, de bouw van de installaties en de werking van de installaties.
Brandstofkosten
26.2
Exploitatiekosten
10 41.9
Investeringskosten 964
8.0 20
Elektriciteitsproductie CO2-uitstoot per type brandstof * per fuel
Productiekosten (e/MWh)
18.6
726 484
5 6.2
(5) “Red book on uranium 2007”, Nucleair Energieagentschap van de OESO.
11.5
Kernenergie Aardgas Steenkool Windenergie
Bron: Technologische universiteit van Lappeenranta (Finland) 2008.
Steenkool
Olie
Aardgas Kernenergie en
hernieuwbare energiebronnen
Bron: AIE
(Internationaal Energieagentschap).
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
Laat ons samen kernenergie herontdekken
Voor G DF SU E Z is de tijd r ijp om bew ust te k iezen voor de nieu we generatie ker ncentrales en om er openlijk over te p raten.
We ontwikkelen kernenergie voor u Kernenergie komt tegemoet aan uw dagelijkse bekommernissen. ❙ Ze zorgt voor het behoud van uw levensstandaard. Kerncentrales leveren immers elektriciteit tegen een voordelige, stabiele prijs. ❙ Ze verhoogt uw levenskwaliteit omdat ze garanties biedt op het vlak van bevoorradingszekerheid en energie-onafhankelijkheid. ❙ Ze levert een belangrijke bijdrage in de strijd tegen de klimaatverandering. Kerncentrales produceren immers geen CO2 tijdens het productieproces van elektriciteit.
We geven voorrang aan partnerschappen Kernenergie helpt de concurrentiekracht van ondernemingen te garanderen en de werkgelegenheid in stand te houden. In partnerschap met andere energiebedrijven en met de grote elektriciteitsverbruikers willen we projecten in de nucleaire industrie ontwikkelen. Dat is bijvoorbeeld het geval in het Verenigd Koninkrijk, waar we partner zijn van Iberdrola en Scottish and Southern Energy (SSE).
We spreken zonder taboes over kernenergie GDF SUEZ wil een evenwichtige dialoog opstarten over kernenergie. Bij elke beslissing rond het bouwen van een kerncentrale zal de bevolking worden betrokken. Daartoe zullen we informeren en opleiden, zodat iedereen kernenergie begrijpt en zich er een mening kan over vormen.
We houden ons niet uitsluitend bezig met kernenergie
Wat de Europeanen werkelijk denken Kernenergie is geen energievorm die iedereen “in het hart draagt”, maar de publieke opinie evolueert sneller dan wordt gedacht. Volgens de Eurobarometer 2008 van de Europese Commissie erkent bijna twee derden van de Europese burgers de voordelen van kernenergie. Kernenergie maakt het mogelijk de energiebronnen te diversifiëren (64%). Ze beperkt onze afhankelijkheid van olie (63%). Kernenergie stoot minder CO2 uit dan steenkool en olie (62%). Sinds 2005 is de steun voor kernenergie in 17 landen op 27 gestegen en in de landen die over kerncentrales beschikken is deze steun het sterkst. Hoe beter mensen kernenergie kennen, hoe meer ze bereid zijn zich er een eigen mening over te vormen.
Kernenergie is een deel van de oplossing. ❙ Ze komt niet in de plaats van energiebesparende maatregelen, die voor GDF SUEZ, als Europees leider in diensten met hoge toegevoegde waarde voor energie- en milieu-efficiëntie, de topprioriteit blijven. ❙ Ze staat niet tegenover de andere energievormen, maar vult die, waar nodig, afdoend aan. In Frankrijk exploiteert de “Compagnie Nationale du Rhône”, een dochteronderneming van GDF SUEZ, 19 waterkrachtcentrales op de Rhône, die 3.000 megawatt (MW) produceren. In Brazilië kiest GDF SUEZ ook voor waterkracht aangezien Brazilië over heel wat geschikte locaties beschikt. Onlangs hebben de indrukwekkende dammen van Jirau en Ponte de Pedra deze capaciteit met 3,5 gigawatt (GW) versterkt, dat is het equivalent van twee kernreactoren.
We garanderen de veiligheid en onafhankelijke controles Verschillende exploitanten van kerncentrales werken al zij aan zij in Spanje, Zweden, Duitsland, Engeland en de Verenigde Staten. Nucleaire veiligheid is cruciaal want het is een zaak van algemeen belang. GDF SUEZ is al decennialang vertrouwd met de uitdaging die veiligheid stelt in de water-, elektriciteits-, aardgas- en afvalverwerkingssector. De Groep bewijst daarmee dat alle nodige garanties kunnen worden geboden in het kader van de uiterst strikte nucleaire controles die door overheden onafhankelijk van de exploitanten worden uitgevoerd.
04-05 Wereldwijd boekt kernenergie vooruitgang Op dit ogenblik zijn er wereldwijd 436 reactoren in werking. De meeste daarvan zullen 50 jaar of langer werken dankzij voortdurende verbetering van hun exploitatie en hun onderhoud, en grote investeringsprogramma’s. Meer dan 400 reactoren zullen het nucleaire park wereldwijd komen versterken: 45 kerncentrales zijn in aanbouw, 112 zijn er besteld of gepland (in het Verenigd Koninkrijk, Bulgarije, Roemenië, Slowakije, Rusland, de Verenigde Staten, Brazilië, China, Zuid-Korea, Japan, India, Zuid-Afrika) en 276 liggen er op de ontwerptafel. In Europa gaapt nog steeds een kloof tussen de landen die in het verleden beslist hadden om hun kerncentrales stil te leggen, zoals Duitsland, België en Zweden, en de landen die ondertussen met nieuwbouwprojecten zijn gestart. De keuzes veranderen ook: België, Nederland en Italië sluiten kernenergie niet langer uit als een optie, hoewel zij eerder hadden beslist om niet verder te gaan met hun nucleaire programma’s. Bron: World Nuclear Association (WNA) 2009.
Finland en Frankrijk: de grote terugkeer van kernenergie in Europa De Finnen waren de eersten ter wereld die kozen voor de EPR, een reactor van de derde generatie volgens een Frans-Duits concept. De Finse regering heeft om drie redenen beslist kernenergie een centrale plaats te geven in haar energiemix: de uitstoot van CO2 verminderen, de energieonafhankelijkheid bevorderen en de competitiviteit van de elektriciteitsprijs garanderen. Op basis van deze argumenten heeft het Finse parlement zich in 2002 uitgesproken vóór kernenergie. De lokale organisaties werden geraadpleegd. Door de dialoog met de gemeenschap aan te gaan, ook via internet, werden de suggesties en opmerkingen van de inwoners van de betrokken gemeenten en de bevolking in het algemeen verzameld. De EPR van Olkiluoto, de vijfde kernreactor van het land, zal een capaciteit van 1.600 megawatt hebben en een levensduur van 60 jaar of langer. Opmerkelijk is dat de reactor wordt gefinancierd door de industrieën die grootverbruikers zijn van elektriciteit, in ruil voor stabiele langetermijncontracten. En ondanks het feit dat de EPR in Olkiluoto – die de bouw van nieuwe kernreactoren in Europa op gang trok – achterstand heeft opgelopen, hebben al drie ondernemingen ondertussen een aanvraag ingediend voor de bouw van de volgende reactor. In Frankrijk werd in mei 2006 beslist een EPR te bouwen, na langdurig overleg in het kader van een publiek debat. De bouw is momenteel aan de gang op de site van Flamanville (Kanaalzone) en de reactor zou door EDF in gebruik moeten worden genomen in 2012. De Franse overheid heeft de start bevestigd van een tweede EPR op de site van Penly (Kanaalzone). GDF SUEZ, dat in partnerschap met Total een derde van het kapitaal in handen heeft, zal al zijn nucleaire kennis en expertise inzetten voor de bouw en de exploitatie van deze nieuwe EPR.
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
45 jaar ervaring
Als pionier op het vlak van kernenergie in Europa beschikt GDF SUE Z over exper tise en er varing in het volledige nucleaire productieproces dank zij 11 gespecialiseerde dochterondernemingen. Deze ondernemingen staan borg voor de nodige kennis inzake engineering, exploitatie, onderhoud, brandstof- en afvalbeheer en ontmanteling. Dankzij een toegewijde, professionele organisatie is GDF SUEZ in staat om de verschillende activiteiten van haar dochterondernemingen te managen en de focus op nucleaire veiligheid te houden: zo beschikt de groep over een Directie Nucleaire Activiteiten en een Directie Nucleaire Veiligheid en Stralingsbescherming Als operator van kerncentrales exploiteert GDF SUEZ zeven reactoren in België met een capaciteit van 5.900 MW, en heeft ze een participatie in twee reactoren in Frankrijk met een capaciteit van 1.170 MW en drie reactoren in Duitsland goed voor 700 MW. Erkenning voor hun prestaties en veiligheid genieten de centrales van GDF SUEZ wereldwijd. Ze werken zo goed als ononderbroken, met een beschikbaarheid die tot 90% gaat. Ze staan dan ook internationaal hoog geklasseerd.
Als vaste speler onder de nucleaire exploitanten telt GDF SUEZ wereldwijd meer dan 4.000 gespecialiseerde medewerkers, van wie 1.300 specifiek bevoegd zijn voor nucleaire onderhoudstaken. Als industrieel architect is GDF SUEZ een van de drie Europese groepen die een volledig geïntegreerde engineering heeft behouden. Daarmee beschikt de Groep over cruciale expertise voor beheersing van een nucleair programma. Als uraniumproducent heef t GDF SUE Z (via dochteronderneming Synatom) een par ticipatie in de Canadese uraniumleverancier Powertech Uranium Corporation om haar bevoorrading veilig te stellen. GDF SUEZ bezit eveneens een participatie in Georges Besse II, de toekomstige fabriek voor uraniumverrijking van AREVA (Tricastin - Frankrijk). De Groep participeert rechtstreeks in de bouw van deze installatie, die zal instaan voor de bevoorradingszekerheid van verrijkt uranium voor haar centrales.
06-07
En een toekomstvisie
De nieuwe generatie kerncentrales De reactoren van de eerste generatie werden ontworpen in de jaren 1950-1960. Generatie II, overwegend reactoren met water onder druk, volgde in de jaren 1970-1980. De productie van elektriciteit met kernenergie steunt op wat de ervaring met honderden reactoren wereldwijd geleerd heeft. Derde generatie: ’evolutionair’ De derdegeneratiereactoren zijn de erfgenamen van de tweede generatie. EPR, AP1000, AES 92 en ook ABWR en ESBWR trekken voordeel uit de evolutie die de tweede generatie ondertussen heeft ondergaan en voegen daar tal van innovaties aan toe. Resultaat: een geoptimaliseerd, veiliger en competitiever concept, dat bovendien zuiniger omspringt met brandstof en minder kernafval produceert. GDF SUEZ waarborgt haar expertise door hechte partnerschappen met de constructeurs, maar wil tegelijk onafhankelijk blijven om de competitie te vrijwaren en alle opties open te houden met het oog op de beste keuze.
Op weg naar onuitputtelijke energiebronnen Ondertussen boekt ook het onderzoek naar de vierde generatie vooruitgang. GDF SUEZ neemt er actief deel aan in het kader van een samenwerkingsovereenkomst met het CEA (1) en het SCK•CEN (2). Volgende stap in de evolutie van reactoren: een beperking van het radioactieve afval, dat door de reactor in gesloten cyclus zal worden opgebrand, en drastische besparingen op het verbruik van uranium. Een centrale van de vierde generatie zal één ton splijtstof per jaar verbruiken tegenover 20 ton bij de huidige centrales met eenzelfde vermogen. Het internationale project ITER (3) slaat een andere richting in: bewijzen dat kernfusie de energiebron van de toekomst is. Op de site van Cadarache (Frankrijk) is de experimentele reactor in aanbouw. GDF SUEZ is als sinds 1993 betrokken bij de ontwerpstudies van dit prototype, waarvan de wetenschappelijke exploitatie voorzien is tegen 2016.
Atoomenergie: een toekomstige oplossing voor de productie van drinkwater Een van de troeven van de groep GDF SUEZ is het vermogen om synergieën te ontwikkelen tussen energie en milieu. Vandaag de dag hebben miljarden personen geen toegang tot water en/of elektriciteit. De op handen zijnde aangroei van de bevolking, die tegen 2050 zal aangroeien van 3 naar 9 miljard, en de gevolgen van de klimaatveranderingen maken het probleem alleen maar groter. De ontzilting van zeewater vormt een mogelijke oplossing, maar vergt enorm veel energie. Kernreactoren vormen door hun grote vermogen, de weinige problemen en hun capaciteit om op aanhoudende en stabiele manier in basisenergie te voorzien, de kandidaten bij uitstek om de nodige energie te leveren voor ontzilting van water op grote schaal. In Japan zijn er 8 reactoren aan ontziltingsinstallaties gekoppeld, India heeft net de bouw van een fabriek afgerond en het kernprogramma van de Verenigde Arabische Emiraten voorziet eveneens in ontziltingsmogelijkheden. In het kader van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie nemen meer dan 20 landen deel aan de zoektocht naar mogelijkheden voor “nucleaire ontzilting”. De nieuwe generaties reactoren, vooral de hogetermperatuurreactoren, bieden een veelbelovend vooruitzicht voor de gezamenlijke productie van elektriciteit en drinkbaar water op grote schaal en op een voordelige manier.
(1)Commissariat à l’Energie Atomique (2)StudieCentrum voor Kernenergie – Centre d’étude de l’Energie Nucléaire (3)International Thermonuclear Experimental Reactor
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
Veiligheid is ook een kwestie van cultuur
De voortdurende verbetering van de veiligheidsprestaties is geen holle slogan: ze zit volkomen verankerd in het dagelijkse leven in de kerncentrales van GDF SUEZ en ze vormt de pijler van de geloofwaardigheid en de toekomst van de Groep in de kernenergie.
Vijf opeenvolgende barrières tussen splijtstof en omgeving De zeven reactoren die door GDF SUEZ worden geëxploiteerd liggen in België, dat tot de dichtstbevolkte landen ter wereld behoort. Die reactoren zijn dan ook ontworpen met meerdere veiligheidsbarrières tussen de (radioactieve) splijtstof en de omgeving. De eerste barrière wordt gevormd door de splijtstoftabletten zelf, die zich in een huls bevinden. Die tabletten bevinden zich op hun beurt in hermetisch dichtgelaste splijtstofstiften. Die zitten in het reactorvat, een stalen kuip met een vijfentwintig centimeter dikke wand. Daarrond bevindt zich ten slotte een dubbelwandig reactorgebouw dat volledig lekdicht is en bestand is tegen aardschokken en de inslag van een vliegtuig.
Veiligheid is een topprioriteit Als exploitant is Electrabel de eerste verantwoordelijke voor de veiligheid van de kerncentrales. Veiligheid is trouwens een duurzaamheidsfactor: enkel het behoud van het allerhoogste veiligheidsniveau kan de exploitatie op lange termijn van de kerncentrales garanderen.
De overheid waakt Naast de talrijke interne controles valt de externe controle van de Belgische nucleaire installaties onder de verantwoordelijkheid van het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle (FANC), dat onder de bevoegdheid staat van de
Wat is verkieslijk? Vast kernafval in een container die permanent en zorgvuldig wordt bewaakt, of gasvormige afvalstoffen – CO2 – die, van zodra ze in de atmosfeer terecht komen, aan elke controle ontsnappen en wereldwijde gevolgen kunnen hebben die onomkeerbaar zijn gedurende duizenden jaren?” Jean-Marc Jancovici, energy and climate expert
Kernenergie produceert een beperkte hoeveelheid afval
Er zijn technische oplossingen
Zoals elke menselijke activiteit produceert kernenergie afvalstoffen, waarvan sommige radioactief zijn, maar waarvan de volumes veel beperkter zijn dan algemeen wordt aangenomen. Dankzij de technologische vooruitgang die de afgelopen tien jaar werd geboekt, is het volume met de helft verminderd. In de toekomst zullen de EPRcentrales bovendien 15% minder radioactief afval met een lange levensduur produceren.
De behandeling van radioactief afval bestaat erin dat de afvalstoffen worden gesorteerd en voldoende lang worden afgezonderd opdat hun activiteit op natuurlijke wijze zou afnemen tot een voldoende laag niveau. De techniek van oppervlakteberging voor kortlevend radioactief afval wordt grondig beheerst, is efficiënt en periodick hernieuwbaar. Voor de langetermijnberging van hoogradioactief afval bestuderen wetenschappers momenteel een oplossing waarbij het afval ondergronds wordt geborgen in diepe en stabiele geologische kleilagen die hun isolatievermogen en stabiliteit al gedurende miljoenen jaren hebben bewezen. Om het afvalvolume te beperken kan de gebruikte splijtstof worden opgewerkt en gerecycleerd: 95% ervan is immers herbruikbaar. Talrijke landen, waaronder Frankrijk en Nederland, passen dit toe. Een andere, toekomstige optie is een fysisch proces dat ‘transmutatie’ heet. Het zal toelaten de levensduur van de afvalstoffen te verminderen. En tot slot mogen we niet vergeten dat wat vandaag door onze generatie wordt geborgen als ’afval‘, in de toekomst wellicht een nieuwe hulpbron kan worden.
De jaarlijkse productie van afvalstoffen in Frankrijk
90% van het radioactieve afval heeft
een korte levensduur en verliest elke 30 jaar de helft van zijn radioactiviteit.
10%
Slechts van het totale volume afval heeft een lange levensduur.
(kg/persoon/jaar) Bron: Andra
Niet giftig Giftig Niet radioactief Radioactief Zwak radioactief Sterk radioactief
2,400
100
99 1
0.9
Industrieel Giftig industrieel Radioactief afval afval afval
100 gram
08-09
Een OSART-missie maakt voor de kerncentrale op alle vlakken een vergelijking met de wereldtop. De eindbeoordeling die door de experts wordt gepubliceerd, moedigt ons aan om ons op te werken tot wereldwijd toonaangevend exploitant van kernenergie.” Wim De Clercq, Directeur van de kerncentrale van Tihange
minister van Binnenlandse Zaken. De vertegenwoordigers van dit agentschap genieten een vrije en permanente toegang tot de installaties.
Onderhoud staat garant voor veiligheid Naast de dagelijkse onderhoudswerkzaamheden die permanent worden uitgevoerd door de teams van Electrabel, ondergaat elke reactor om de 12 tot 18 maanden een grootschalige onderhoudsbeurt wanneer de splijtstof wordt vervangen. Meer dan 1.000 ervaren specialisten, die onder andere afkomstig zijn van gespecialiseerde dochterondernemingen van GDF SUEZ komen de teams van Electrabel dan versterken voor onderhouds-, vervangings-, verbeterings- en controleactiviteiten. De centrales ondergaan bovendien om de tien jaar een periodieke veiligheidsrevisie, die toelaat ze op het niveau te brengen van de meest geavanceerde internationale regels, normen en praktijken. Het Federaal Agentschap voor Nucleaire Controle houdt toezicht op die tienjaarlijkse revisie.
Een ruime waaier aan certificaten De Belgische centrales kunnen sinds 2000 de milieucertificaten ISO 14001 en EMAS (1) voorleggen en beschikken sinds 2005 eveneens over het OHSAS 18001-certificaat(2) op het vlak van veiligheid en gezondheid.
Vergelijken om voortdurend te verbeteren In 2007 en 2009 heeft de kerncentrale van Tihange met succes een OSARTmissie (3) doorstaan die werd uitgevoerd door de experts van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie. De kerncentrale van Doel zal in 2010 ook zo’n grondige veiligheidsaudit ondergaan. In 2003 hebben de centrales van GDF SUEZ eveneens de WANO-inspecties zonder problemen doorstaan. WANO (4) is een internationale organisatie die ernaar streeft de beste praktijken en prestaties van nucleaire exploitanten wereldwijd te communiceren en uit te dragen. Electrabel bekleedt daarnaast een schitterende plaats in de ranglijst van het Agentschap voor Nucleaire Energie van de OESO met betrekking tot de bescherming van de werknemers, het Information System on Occupational Exposure (ISOE). (1)Eco Management and Audit Scheme (2)Occupational Health and Safety Assessment Series (3)Het Operational Safety Review Team bevordert de uitwisseling en de invoering van de beste praktijken op het vlak van operationele veiligheid (4)De World Association of Nuclear Operators is de vereniging die wereldwijd alle exploitanten van civiele kerncentrales groepeert.
Onze studies hebben aangetoond dat niets een verlengde levensduur van onze tweede generatie kerncentrales in de weg staat.” Paul Rorive, Director Corporate, verantwoordelijk voor de Directie Nucleaire Activiteiten van GDF SUEZ
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
De 11 gespecialiseerde dochterondernemingen van GDF SUEZ actief in heel de nucleaire waardeketen en klaar om aan de toekomst van kernenergie te bouwen.
Exploitatie
Electrabel Exploiteert zeven reactoren in België, drie in Tihange en vier in Doel, met een totale capaciteit van 5.800 MWh. www.electrabel.com
Ontwerp en constructie
Tractebel Engineering Een van de grootste Europese consultants op het vlak van nucleaire engineering: van ontwerp tot ontmanteling. www.tractebel-engineering.com Axima Expert op het vlak van ventilatie van nucleaire installaties: controleert het ontwerp, de realisatie en de werking. www.axima.com Ineo Studie en realisatie van elektrische installaties, van informatie- en communicatiesystemen. www.ineo-gdfsuez.com Laborelec Technisch kenniscentrum op het gebied van energieprocessen. www.laborelec.com OMEGA CONCEPT Ontwerp en realisatie van ventilatie- en airconditioninginstallaties. Nieuwe werken, aanpassing en onderhoud. www.omega-concept.fr
Onderhoud, afvalbeheer en ontmanteling
Fabricom Uitrusting en onderhoud van nucleaire installaties, in het bijzonder: elektriciteit, instrumentatie, automatisering, afstelling, onderhoud van industriële afsluiters, mechanica, geclassificeerde en niet geclassificeerde pijpleidingen, assistentie bij het vervangen van splijtstof. www.fabricom-gdfsuez.com Endel Studies en realisatie van leidingen, onderhoud en exploitatie (openen en sluiten van reactorkuipen, logistiek, stralingsbescherming, sanering…), exploitatie van technische installaties en ontmanteling, technische expertise op het vlak van lassen en metallurgie. www.endel-gdfsuez.com Tecnubel Diensten aan nucleaire exploitanten: logistiek, technisch beheer van installaties, veiligheid en gezondheid, decontaminatie en ontmanteling. www.tecnubel.be TRANSNUBEL Logistiek en transport van radioactieve stoffen. Ontwikkeling en levering van uitrustingen voor transport, opslag en behandeling van radioactieve stoffen. Technische dienstverlening op alle nucleaire sites. www.transnubel.be Synatom Brandstofbevoorrading en beheer van gebruikte splijtstof. www.synatom.com
www.gdfsuez.com
10-11
Bericht aan jong talent
Om de revival van kernenergie te ondersteunen en om de kennis van onze ervaren medewerkers door te laten stromen naar een nieuwe, jonge generatie, wil GDF SUEZ in de komende vijf jaar m e e r d a n d u i ze n d te c h n i c i e n i n g e n i e u r s aanwerven. Daartoe werd het Nuclear Trainees Program uitgewerkt: een opleiding van één jaar wisselt kennisverwerving af met terreinervaring, onder begeleiding van een coach. Zo worden junior ingenieurs nucleaire allrounders en bouwen ze een solide netwerk op binnen de Groep. Tegelijk ondersteunt GDF SUEZ ook de initiatieven van diverse Europese ingenieursscholen en univer siteiten om de wetenschappelijke vakgebieden en de specifieke opleidingen over kernenergie opnieuw aantrekkelijker te maken. GDF SUEZ ontvangt jaarlijks in dat kader heel wat studenten voor hun eindejaarsstage.
Kernenergie, voorsprong op de toekomst
12
Voor meer informatie… PERSCONTACTEN Tel. Frankrijk: +33 (0)1 47 54 24 35 Tel. België: +32 (0)2 510 76 70
[email protected] DIRECTIE NUCLEAIRE ACTIVITEITEN
[email protected]
AGENTSCHAP VOOR NUCLEAIRE ENERGIE VAN DE OESO (NEA/OESO) www.nea.fr BELGISCH NUCLEAIR FORUM www.nuclearforum.be COMMISSARIAT A L’ENERGIE ATOMIQUE www.cea.fr RAADPLEEG DE RAPPORTEN VAN HET INTERGOVERNMENTAL PANEL ON CLIMATE CHANGE Energy Site of the European Commission www.ipcc.ch INTERNATIONAAL AGENTSCHAP VOOR ATOOMENERGIE www.iaea.org INTERNATIONAAL ENERGIEAGENTSCHAP www.iea.org ITER-PROJECT (INTERNATIONAL THERMONUCLEAR EXPERIMENTAL REACTOR) www.iter.org STUDIECENTRUM VOOR KERNENERGIE CENTRE D’ETUDES DE L’ENERGIE NUCLEAIRE www.sckcen.be SUSTAINABLE NUCLEAR ENERGY TECHNOLOGY PLATFORM www.snetp.eu THE GENERATION IV INTERNATIONAL FORUM www.gen-4.org WORLD ASSOCIATION OF NUCLEAR OPERATORS www.wano.org
Ontwerp en redactie:
Design and production:
Foto’s: GDF SUEZ/Ch. Guibbaud/Abacapress, Ph. Montigny/Abacapress. Corbis/Purestock – Getty-images – Scott E. Barbour/Getty-images – Tetra images, X. © 02/2010. Deze brochure werd gedrukt op 100% recycleerbaar en biologisch afbreekbaar, houtvrij offsetpapier, chloorvrij gebleekt in Europese fabrieken met ISO 9001- (kwaliteit) en ISO 14001certificaat (milieu). De papierpulp voor de productie ervan werd verkregen uit bomen van Europese bossen met PEFC-certificaat, dat garant staat voor duurzaam bosbeheer. Dit papier bevat geen zware metalen (minder dan 100 ppm).
Onze waarden veeleisendheid engagement durf verbondenheid
C R
P SAF 16-26, rue du Docteur Lancereaux 75008 Paris France Tél. : +33 (0)1 57 04 00 00 www.gdfsuez.com
www.gdfsuez.com
