Een briljante oplossing

het leven van de moderne cowboy

een stukje groener gaan leven

1/10 magazine voor bedrijf en techniek van sandvik coromant

Jevgeni Sergejevich Zirjanov, hoofd van het verspaningscentrum van Seversky Tube Works

energie voor nieuwe bedrijfskansen japanse luchtvaartindustrie grote investering – dubbel rendement

een klein onderdeel deed het hem

Een briljante oplossing

Metalworking World is een magazine voor bedrijf en techniek van Sandvik Coromant, 811 81 Sandviken, Zweden. Tel. +46 (26) 26 60 00. Metalworking World verschijnt driemaal per jaar in het Amerikaans en Brits Engels, Chinees, Deens, Duits, Fins, Frans, Hongaars, Italiaans, Japans, Koreaans, Nederlands, Pools, Portugees, Russisch, Spaans, Thai, Tsjechisch en Zweeds. Het magazine is gratis voor klanten van Sandvik Coromant over de hele wereld, en wordt uitgegeven door Spoon Publishing in Stockholm, Zweden. ISSN 1652-5825.

redactioneel Tom erixon President Sandvik Coromant

Verandering, specialisatie en volharding investeren. En liet zich daarbij bijstaan door Sandvik Coromant. Lees meer over deze succesvolle samenwerking op pagina 31. Geen bedrijfstak ontkomt aan de uitdagingen van verandering en specialisatie. En niemand overwint die uitdagingen op eigen kracht. Bij Sandvik Coromant nemen we de verantwoordelijkheid van de volharding serieus: we blijven samen met onze klanten zoeken naar optimale manieren om onze gereedschappen te gebruiken bij elke oplossing die we voorstellen en zorgen dat die oplossing met het grootste voordeel voor de klant wordt geïmplementeerd. Ik wens u veel leesplezier!

van snelle veranderingen en specialisatie. Die moet een bedrijf met volharding omarmen om vooruit te komen. Er zijn dagelijks met nieuwe uitdagingen – bij het bewerken van nieuwe materialen, het vinden van pasklare oplossingen en het leveren van optimale prestaties. Vooruitgang is het overwinnen van die uitdagingen, en als nieuwe president van Sandvik Coromant ben ik vastbesloten om dat te faciliteren. De lucht- en ruimtevaartindustrie heeft al te maken met extreme eisen, met weerbarstige

We leven in een tijd

“Vooruitgang is het overwinnen van die uitdagingen.

ontwikkeling elders: in de auto-industrie, de krachtcentrale-industrie, de olie- en gasindustrie en zelfs in de medische industrie. Het Duitse Mayer Feintechnik weet uit ervaring hoe streng de eisen van de medische branche zijn. Hoewel het bedrijf onder een aanzienlijke prijsdruk van zijn klanten stond, moest het fors in machines We zien dezelfde

2 

metalworking world

Ongevraagde artikelen worden niet gepubliceerd. Tekst in deze uitgave mag uitsluitend na verkregen toestemming worden overgenomen. Verzoeken daartoe dienen te worden gericht aan de redactiemanager van Metalworking World. Redactionele uitspraken en opinies in Metalworking World zijn niet per definitie die van Sandvik Coromant of de uitgever. Alle correspondentie en vragen met betrekking tot het magazine zijn welkom bij: Metalworking World, Spoon Publishing AB, Kungstensgatan 21B, 113 57 Stockholm, Zweden. Tel. +46 (8) 442 96 20. E-mail: mww@spoon. se. Distribution enquiries: Beate Tjernström, Sandvik Coromant. Tel. +46 (26) 26 67 35. E-mail: mww. [email protected] Gedrukt in Zweden door Sandvikens Tryckeri. Gedrukt op MultiArt Matt 115 gram en MultiArt Gss 200 gram van Papyrus AB, gecertificeerd conform ISO 14001 en geregistreerd bij EMAS. Coromant Capto, CoroMill, CoroCut, CoroPlex, CoroTurn, CoroThread, CoroDrill, CoroBore, CoroGrip, AutoTAS, GC en iLock zijn handelsmerken van Sandvik Coromant.

Een gratis exemplaar van Metalworking World ontvangen? E-mail uw adres naar [email protected].

samir soudah

materialen en een steeds toenemende mate van specialisatie. Het Japanse bedrijf Mitsubishi Heavy Industries kreeg daarmee te maken toen het het lastig te bewerken materiaal Waspaloy koos voor zijn verbrandingskamers voor straalmotoren. Sandvik Coromant ontwikkelde samen met het bedrijf het optimale proces. Zo’n zes jaar na de eerste test kon de productielijn geopend worden. Het volledige verhaal vindt u op pagina 6.

tom erixon President Sandvik Coromant

Hoofdredacteur en verantwoordelijke onder de Zweedse publicatiewetgeving: Pernilla Eriksson. Accountmanager: Christina Hoffmann. Redactiemanager: Johan Andersson. Art director: Erik Westin. Technisch redacteur: Christer Richt. Assistent-redacteur: Valerie Mindel. Coördinator: Beate Tjernström. Taalcoördinator: Sergio Tenconi. Lay-out taaledities: Jessica Bladh. Nederlandse vertaling en redactie: Jan Tazelaar/Wilma de Hoog. Prepress: Markus Dahlstedt. Coverfoto: Jeremy Nicholl.

PS 1: De wereldkernenergie-industrie zal naar verwachting in 2030 in capaciteit verdubbeld zijn. Lees wat dat voor u kan betekenen op pagina 14. PS 2: Sandvik Coromant is een van de exposanten in het Zweedse paviljoen op de enorme Expo 2010 Shanghai, die in mei van start gaat. We zien u daar graag!

Metalworking World is een informatief magazine. De aangeboden informatie is van algemene aard en dient niet te worden opgevat als advies of uitgangspunt bij het nemen van beslissingen in specifieke gevallen. Het gebruik van de verschafte informatie geschiedt op eigen risico van de gebruiker. Sandvik Coromant is niet aansprakelijk voor rechtstreekse, incidentele, gevolg- of indirecte schade van welke aard dan ook, welke in verband kan worden gebracht met het gebruik van de in Metalworking World gepubliceerde artikelen.

inhoud metalworking world #1 2010

38

Mitsubishi Heavy Industries bouwt verbrandingskamers voor vliegtuigstraalmotoren.

6 Metalworking Nieuws...4 Japanse techniek helpt ons vliegen......................6 Wonen op het water.......................11 Kernenergie is terug, en hoe.............................14 Klein onderdeel, grootse prestatie........20

Moderne cowboys en groene ethanol............26 Hoe verdubbel je je productie, snel.........31 Metalworking Nader bekeken.............36 Welke uitdagingen heeft het casco van een vliegtuig?.......................38

Het casco van een vliegtuig biedt allerlei uitdagingen.

11

32 26

Technologie Groot maar complex

De wind aan het woord

Sneller, maar even nauwkeurig

Van moeilijk tot efficiënt

Het bewerken van composieten verschilt sterk van dat van andere materialen. Er zijn nu enkele nieuwe snijgereedschappen en processen voor composieten beschikbaar.

Nieuwe schijffrezen en afwikkelfrezen, moderne indexeerbare hardmetalen wisselplaten en technische ondersteuning zijn nodig voor de hedendaagse windmolenindustrie.

Draadschillen is een belangrijke freesbewerking bij het maken van botschroeven. Nu kunnen fabrikanten die in een enkelvoudige bewerking maken.

Titanium is een hoofdbestanddeel van vliegtuigcasco’s. Maar omdat titanium zich niet makkelijke rechtstreeks laat bewerken, zijn voor een optimale efficiëntie andere technieken nodig.

12

18

30

35

CoroMill 690, ideaal voor titaniumbewerking.

metalworking world  

3

nieuws Tom Erixon, nieuwe president Van Sandvik Coromant:

“De luchtvaartindustrie wijst de weg” Tom Erixon, de nieuwe president van Sandvik Coromant, denkt niet dat de financiële crisis al voorbij is. “Je moet klaar zijn om te veranderen”, zegt hij.

4 

metalworking world

tom erixon Leeftijd: 49 jaar. Woont in: Sandviken, Zweden. Gezin: vrouw en drie kinderen. Achtergrond: doctoraal rechten aan de universiteit van Lund in Zweden en een MBA van IESE in Barcelona, Spanje. Heeft topfuncties bekleed in de Boston Consulting Group voordat hij in 2001 toetrad tot de Sandvik Group. Hobby’s: Cross-countryskiën, golf en opera. Verder is hij een hartstochtelijk wijnverzamelaar.

samir soudah

In September, midden in de economische crisis, werd Tom Erixon president van Sandvik Coromant. Erixon is een realist en gaat ervan uit dat de metaalbewerkingsindustrie voorlopig nog wel even zal moeten worstelen. “Deze crisis verliep sneller dan wat we eerder hebben meegemaakt”, zegt hij. “En we hebben nog steeds niets gezien van de structurele veranderingen die normaal gesproken op een diepe recessie volgen. Ik denk dat het volgende jaar meer bedrijven failliet zullen gaan en er ook meer fusies en andere veranderingen zullen zijn.” Toch zegt hij de situatie voor Sandvik Coromant bij voorkeur te willen zien als een uitdaging. “In elke organisatie is ruimte voor verbetering”, zegt Erixon. “Een bedrijf dat zich wil ontwikkelen, moet openstaan voor verandering.” Erixon is geboren in Helsingborg in het zuiden van Zweden, maar heeft gewoond en gewerkt in Spanje, de Verenigde Staten, Groot-Brittannië en Denemarken. “Ik ben naar Sandviken verhuisd toen ik in 2001 toetrad tot de Sandvik Group”, zegt hij. “Hier wonen bevalt mij en mijn gezin goed. Je zit hier dicht bij de natuur, waar we allemaal dol op zijn, maar het is ook dicht bij Stockholm, en via de luchthaven Arlanda houd je gemakkelijk contact met de rest van de wereld.” Als Erixon over de huidige crisis heen kijkt, ziet hij een wereld van snelle veranderingen en specialisatie. “Als een bedrijf wil overleven, moet het zich kunnen aanpassen aan nieuwe eisen. We kunnen die eisen zich nu al zien aftekenen”, zegt hij. Erixon wijst op twee factoren die hij als cruciaal beschouwt in de metaalbewerkingsindustrie. “Ten eerste is een nadrukkelijke aanwezigheid in Azië vereist”, zegt hij. “Ze hebben daar de beste groeicijfers waar het productie en omzet betreft.” “Ten tweede moeten de meeste fabrikanten zich instellen op het werken met nieuwe materialen die moeilijk te bewerken zijn”, zegt hij. “Dat is nu al zo in de lucht- en ruimtevaartindustrie, waar het belang van allerlei composieten gestaag toeneemt. Maar we zien hetzelfde patroon in andere sectoren.

“Traditionele materialen zullen natuurlijk nog heel lang de hoofdmoot blijven vormen. Maar als de veranderingen komen – en die komen – moet je daarop voorbereid zijn.” Erixon hoopt dat hij Sandvik Coromant kan helpen zich meer op maatwerk te richten. “We zien fabrikanten zich steeds meer specialiseren”, zegt hij. “Daarom moet Sandvik Coromant nog sterker in maatwerk worden dan we nu al zijn.”

Een opsteker voor composietonderzoek R&D. Het gebruik van composieten gaat aanzienlijk toenemen in de komende jaren. Om daar optimaal op te kunnen inspelen heeft Sandvik Tooling met personeel van Sandvik Coromant in Groot-Brittannië het Research and Technology Centre for Composites opgericht. Het doel is kennis en gereedschapsoplossingen te ontwikkelen voor het bewerken van dit soort materialen. Composieten vormen een aanzienlijke uitdaging op het gebied van gereedschapslevensduur, productiviteit en kwaliteitscontrole. “We willen die uitdagingen helpen begrijpen en oplossingen bieden via kennisontwikkeling en de ontwikkeling van gereedschappen”, aldus Francis Richt, projectmanager voor composieten en geavanceerde materialen. Het centrum heeft kennis over het bewerken van materialen op basis van het materiaalproductieproces en de bewerkingsoperatie. Francis Richt Het is een brandpunt voor de verdere ontwikkeling op terreinen zoals substraat, coating en geometrische effecten zoals die met de ontwikkeling van composieten mee-evolueren. “We schakelen ook fabrikanten in bij bewerkbaarheidstests om specifieke kwaliteits- en productiviteitsdoelen te halen”, zegt Richt. Lees meer over het bewerken van composieten op pagina 12.

WIST U DAT …

… Sandvik Coromant 40 jaar geleden het eerste gecoate hardmetaal uitbracht?

Hier is: bewerken 2.0 nieuwe technologie. Naarmate simulaties steeds nauwkeuriger worden, worden virtuele machines steeds belangrijker in het fabricageproces. De Duitse fabrikant van bewerkingsgereedschap DMG, een pionier op dit terrein, heeft nu een van zijn virtuele machines in het Sandvik Coromant Productivity Center in Sandviken, Zweden, geïnstalleerd. Mats Allard De virtuele machine van DMG integreert de geometrie, kinematica en dynamica van de echte machine en de functionaliteit van CNC en PLC in een enkele, ononderbroken virtuele procesketen. Met een virtuele machine kunnen alle activiteiten en processen veilig worden gepland en geverifieerd. Botsingen worden vermeden en alle functies op het scherm worden

opgeslagen. Het is bovendien een goede trainingsgelegenheid. “Of NC-programma’s nu aan een CAM-programma worden ontleend of rechtstreeks op de CNC-bank worden gecreëerd, je ziet vooraf hoe je processen later op de werkvloer gaan uitpakken”, aldus manager Mats Allard van de afdeling virtueel bewerken bij Sandvik Coromant. Simulaties van fabricageprocessen zijn niet nieuw in de branche. “We werken al lange tijd met simulatiesoftware en hebben 8300 3D-figuren van onze gereedschappen beschikbaar op onze website”, zegt Allard. “Maar we moeten fabrikanten blijven voorzien van 3D-figuren en andere soorten gegevens in nieuwe omgevingen zoals virtuele machines.”

beurzen 2010 •Die&Mould China, 11–15 mei, Sjanghai •MMTS, 17–19 mei, Montreal, Canada •Farnborough Airshow 2010, 19–25 juli, Farnborough, Engeland •IMTS 2010, 13–18 september, Chicago, VS •AMB, 28 september–2 oktober, Stuttgart, Duitsland •TATEF, 12–17 oktober, Istanbul, Turkije •JIMTOF2010, 28 oktober–2 november, Tokio, Japan

De stand van Sandvik Coromant op de IMTS in 2008.

metalworking world  

5

TEKST: Carol Akiyama

FOTO: ken straiton

warme samenwerking

NAGOYA, JAPAN. Verbrandingskamers voor vliegtuigstraalmotoren zijn buitengewoon lastig te produceren. Maar Mitsubishi Heavy Industries in Japan heeft herhaaldelijk het fabricageproces weten te verbeteren. De succesformule: vruchtbare partnerschappen.

Op ongeveer een uur rijden van Nagoya, een stad in het hart van industrieel Japan, is Nagoya Guidance and Propulsion Systems Works (NGPSW) gevestigd. Deze dochter van Mitsubishi Heavy Industries symboliseert alle waarden van de Japanse zakenwereld. De bedrijfsloyaliteit wordt bevorderd met activiteiten zoals estafetteraces tijdens lunchtijd, en door het enorme bedrijfsrestaurant waar iedereen samen eet, van de hoogst betaalde topmanager tot de eenvoudigste monteur. Iedereen brengt zijn of haar dienblad na afloop naar de keuken. Yukio Kamimura, hoofdingenieur van de productieafdeling, draagt dezelfde blauwe overall als de rest van de fabriekswerknemers. Alleen aan de band om zijn rechterarm is te zien dat hij een ‘bijzondere werknemer’ is. In november 2009 ontving hij in het keizerlijke paleis in Tokio uit handen van de Japanse keizer een eremedaille, de Gele Band. Dat is de hoogste erkenning voor beroepsmatige bijdragen aan het welzijn van de natie. Kamimura dankte zijn medaille niet aan een enkele prestatie, maar aan zijn carrière van 45 jaar, waarin hij veel heeft bijgedragen aan de ontwikkeling van de lucht- en ruimtevaartindustrie in Japan. “Toen ik dertig jaar geleden voor het eerst HRSA-materiaal begon te bewerken, wist niemand precies hoe je dat 6 

metalworking world

het tweede jaar op rij was waarin een ingenieur van NGPSW die eer ten deel viel. “Dat is een duidelijk signaal dat de overheid een grote belangstelling voor de lucht- en ruimtevaartindustrie heeft, en dat ons bedrijf een cruciale rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van deze nog vrij jonge sector in ons land”, aldus vicepresident Fumiaki Tominaga. NGPSW ontwikkelt, fabriceert en repareert

onderdelen van vliegtuigstraalmotoren in samenwerking met industriële reuzen zoals Keramische frezen Pratt & Whitney, Rolls-Royce en General leverden een aanzienlijke Electric. De fabriek is gespecialiseerd in de verbetering op. productie van hittebestendige motoronderdelen. Alle verbrandingskamers van de grote motormodellen van Pratt & Whitney worden hier gemaakt. moest aanpakken”, herinnert hij zich. Een van In 2004 ging NGPSW een Kamimura’s bijdragen was de partnerschap op basis van gedeeld technische ontwikkeling van het risico aan met Rolls-Royce voor de bewerken van C1-vliegtuigzuigers, productie van verbrandingskamers die lang en asymmetrisch waren en voor de Trent 1000-serie straalmoeen concentriciteit van minder dan toren voor de Boeing 787. “Omdat 0,05 mm hadden. Dit leidde de verbrandingskamer een extreme uiteindelijk tot de efficiënte hitte moet kunnen doorstaan, productie van turbinekransen en worden aan de productie ervan verbrandingskamers. hoge eisen gesteld”, verklaart Yukio Kamimura, wat Kamimura’s onderscheiding hoofdingenieur van de Hiroyuki Yoshida, manager van de productieafdeling. “Voor de nog specialer maakte, was dat het productieafdeling.

Hiroyuki Yoshida, manager van de productieafdeling, kijkt door een verbrandingskamer. metalworking world  

7

worden materialen steeds lastiger te bewerken omdat ze ook steeds betere mechanische eigenschappen bij hoge temperaturen krijgen”, zegt Tominaga. “Deze uitdaging de baas worden was belangrijk voor het bijhouden van deze trend.” Yoshida was verantwoordelijk voor het

Een prettige samenwerking. Hiroyuki Yoshida, manager van de productieafdeling (links), en vicepresident Fumiaki Tominaga.

fabricage van dit onderdeel is een enorme technische expertise vereist. Dit project is ons toevertrouwd op grond van twintig jaar ervaring met de fabricage van turbinebladen en -kransen.” Waspaloy is het materiaal dat gekozen is voor de verbrandingskamers omdat het zeer geschikt is voor motoronderdelen die extreem heet worden. Het is echter ook bijzonder moeilijk te bewerken. “In de lucht- en ruimtevaartindustrie

vinden van een oplossing. “Verbrandingskamers hebben een heleboel onderdelen, wat het freesproces lastig en tijdrovend maakt”, zegt hij. “Bovendien sleten onze gereedschappen snel. We probeerden het eerst met de keramische wisselplaten die we al hadden, maar die gingen niet lang genoeg mee. We hadden een betere oplossing nodig.” NGPSW praatte met diverse gereedschapmakers, maar het was Sandvik Coromant die uiteindelijk met de gewenste oplossing kwam. “Andere bedrijven adviseerden om hun producten te gebruiken, maar Sandvik Coromant werkte nauw met ons samen om het optimale prestatieniveau van hun gereedschappen te vinden en ons doel te realiseren: de bewerking terugbrengen tot 40 uur voor een cyclus”, legt Yasuhiro Sueyoshi uit. Hij is

Het instellen van snijkoppen in Fabriek nummer 5 van Mitsubishi Heavy Industries Nagoya.

“Toen ik dertig jaar geleden begon met het bewerken van HRSA-materialen, wist niemand precies wat je moest doen.” Yukio Kamimura, hoofdingenieur

technische inzichten

“Dit is een grote doorbraak.” Bij Nagoya Guidance and wisselplaten van CC Propulsion Systems 6060 betekende een Works (NGPSW) is de belangrijke doorbraak.” fabricage van verbranVanwege de hoge dingskamers van snelheid die vereist is Waspaloy een complexe om Waspaloy te procedure, waarvoor bewerken, gingen alle heel wat bewerkingen andere types HRSA nodig zijn en veel keramische wisselplaten materiaal verspaand hooguit een minuut moet worden. “We Toshikazu Kawamukai, mee. Te kort voor de de SDC-manager experimenteren al zo’n productie-eisen van Lucht- en Ruimtevaart zeven jaar samen met MHI. Maar de nieuwe van Sandvik Coromant NGPSW met keramische Japan. SiAlON keramische CC gereedschappen”, zegt 6060 wisselplaten gaan Toshikazu Kawamukai, de SDCdrie minuten mee. “Deze soort is manager Lucht- en Ruimtevaart van goed bestand tegen kerfslijtage en Sandvik Coromant Japan, “maar de maakt grotere snijdieptes mogelijk”, komst van ronde, keramische zegt Kawamukai. “Omdat CC 6060

8 

metalworking world

ook bij hoge voedingen optimaal presteert en langer ononderbroken kan doorwerken, is dit de ideale soort voor het bewerken van Waspaloy en andere harde materialen.” NGPSW werkt graag samen met Sandvik Coromant door aan de ontwikkeling van de CoroTurn HP voor het bewerken van de Trent XWB. “De infusie van koelmiddel onder hoge druk zorgt voor een langere standtijd, een betere spaanafvoer en een veiliger en ononderbroken bewerkingsproces”, zegt Kawamukai. “Momenteel onderzoeken we hoe we dit gereedschap het best kunnen inzetten om tot de ideale oplossing te komen.”

1.De snijgegevens van de CM210 bij NGPSW: Vc=20–25 m/min, ap=0,7 mm, fz=0,5 mm/tand. 2. Gegevens voor de CoroTurn SL70 voor keramisch voordraaien: Dit is vooral als veilige en productieve bewerking ontwikkeld voor straalmotoronderdelen zoals turbinekransen en verbrandingskamers. 3. Keramische freesinformatie: Huidige snijgegevens: Vc=800 m/min, ap=1,5 mm, fz=0,08 mm/tand. Deze frezen zijn specifiek ontwikkeld voor verbrandingskamers.

Bewerking van een verbrandingskamer van Waspaloy. Hoofdingenieur Yasuhiro Motoyama (rechts) en assistent-hoofdingenieur Kazuyuki Kumazawa, met een verbrandingskamer.

ingenieur van de productieafdeling die aan het project heeft gewerkt. Yoshie Narita vertegenwoordigt de lokale distributeur van Sandvik Coromant, Sanwa Seiki, die van meet af aan bij de implementatie van de oplossing was betrokken. Bijna dagelijks bezocht hij NGPSW en het Sandvik Coromant Productivity Center om het proces te volgen. “Goede resultaten boek je niet van de ene dag op de andere”, zegt Yoshida. Het kostte bijna zes jaar, van de eerste tests in 2001 tot de implementatie op de productielijn in 2007. “Maar iedereen van Sandvik Coromant reageerde prompt op onze vragen. We kregen alle steun die we nodig hadden”, voegt Narita eraan toe. “Het was een langdurig project, maar toen we ons doel hadden bereikt, voelde het als een overwinning voor het hele team.” de bewerking van de Trent 1000 verbrandingskamers was cruciaal voor de relatie tussen NGPSW en Sandvik Coromant, maar het was niet het eerste succes. De bedrijven hebben al meer dan twintig jaar een relatie. “Samen met een klant een technische oplossing vinden, dat bestendigt de relatie tussen de bedrijven”, zegt Noriyuki Matsumoto, de manager voor Nagoya bij Sandvik Coromant Japan. “We hebben medewerkers van NGPSW in Zweden kennis laten maken met ons onderzoek naar keramisch bewerken en met ons volledige assortiment.” NGPSW werkt momenteel aan de Trent XWB, de nieuwe serie turbofanmotoren van Rolls-Royce, en opnieuw levert Sandvik

Rennen! Af en toe houden de werknemers van het bedrijf rond lunchtijd een estafetteloop op het fabrieksterrein in Nagoya.

Coromant onmisbare oplossingen. Sueyoshi: “Tijdens ons draaiproces hadden we veel last van trillingen. Ik schakelde Sandvik Coromant in. Zij kwamen erachter dat de trillingen werden veroorzaakt door een zwakke gereedschapshouder. We doen momenteel tests met de CoroTurn SL 70 met Coromant Capto om het probleem te verhelpen. “Voor het voorbewerken van de Trent 1000 gebruiken we voornamelijk de CoroMill 210 frees met hoge voeding omdat we daarmee snel kunnen vlakfrezen en ook gaten kunnen maken”, vervolgt hij. “Maar we zitten nu al op ons maximale niveau. Voor de komende Trent XWB moeten we voor nog betere omstandigheden zorgen. Gereedschappen van Sandvik Coromant zijn stabiel, maar we gebruiken ze onder moeilijke omstandigheden, en daar hebben we wat hulp bij nodig.”

ß

Yasuhiro Sueyoshi, ingenieur van de productieafdeling, heeft aan het verbrandingskamerproject meegewerkt.

“Als ik een bewerkingsprobleem heb”,

aldus Sueyoshi, “kan ik wel nieuwe manieren bedenken, maar heb ik niet de garantie dat ze zullen werken. Sandvik Coromant biedt metalworking world  

9

De voltooide straalpijp van een LE-7A raketmotor wordt klaargemaakt voor aflevering.

mitsubishi heavy industries Nagoya Guidance and Propulsion Systems Works (NGPSW) is een onderdeel van Mitsubishi Heavy Industries, een Japanse industriereus met een omzet van 3375,6 miljard yen (25,6 miljard euro) in 2009. NGPSW is actief in de vliegtuigmotorenindustrie sinds 1920. De productie beloopt 225,6 miljard yen (1,7 miljard euro). Het bedrijf heeft bijna tweeduizend werknemers. De hoofdfabriek heeft een oppervlakte van 382.000 vierkante meter.

”Steun en hulp bij het uitzoeken vande beste manier om gereedschappen te gebruiken, is wat Sandvik Coromant onderscheidt.” Yasuhiro Sueyoshi, ingenieur

keramisch bewerken en hogedrukrealistische richtlijnen en we kunnen koeling om de bewerkingsprocédé’s samen oplossingen bedenken. Steun van de nieuwe Trent XWB straalmoen hulp bij het uitzoeken van de beste toren te verbeteren. “GMATT wil de manier om gereedschappen te gebruiJapanse vliegtuigmotorenindustrie ken, is wat Sandvik Coromant versterken met geavanceerde onderscheidt.” applicaties”, zegt Yoshida. “We Op grond van de ervaringen met willen de nieuwe technieken die we het maken van de Trent 1000 met Sandvik Coromant hebben verbrandingskamers vond Yoshida Yoshie Narita van ontwikkeld, toepassen op de Trent dat er meer onderzoek naar het Sanwa Seiki XWB.” Verder werkt NGPSW met bewerken van HRSA moest worden Rolls-Royce in het AMRC in Groot-Brittannië gedaan. Tegen het einde van 2007 stelde hij samen aan een applicatie-ontwikkelingsprohet Global Manufacturing Technology Team ject. Ook daarbij is Sandvik Coromant (GMATT) samen. Deze virtuele onderzoeksbetrokken. groep omvat NGPSW, grote universiteiten en “Dit soort inspanningen blijven nodig”, fabrikanten en leveranciers van bewerkingsgezegt Tominaga, “want optimale oplossingen reedschappen in Japan. Sandvik Coromant is vind je alleen als je alle onderdelen van de een onmisbare partner in deze groep. puzzel bijeen brengt.” Sinds 2008 voert GMATT tests uit met 10 

metalworking world

De uitdaging in het kort De behoefte: Nagoya Guidance and Propulsion Systems Works (NGPSW) wilde de freestijd bekorten bij het produceren van verbrandingskamers van Waspaloy voor de Trent 1000.

De oplossing: voorbewerking: CoroMill 210 en

een keramische frees met CC 6060 wisselplaten, die grote hoeveelheden metaal in korte tijd verwijderen. middenbewerking: CoroMill 300 met ronde wisselplaten: lage snijkrachten, minder kerfslijtage en hoge voeding. Eindbewerking: CoroMill 390 voor een veilige en trillingvrije bewerking met een stabiele standtijd bij de vereiste oppervlaktekwaliteit.

het resultaat: De bewerkingstijd van het ruwe oppervlak werd teruggebracht van 60–70 uur tot 40 voor een cyclus. Aldus werd meer dan 300 uur per maand bespaard.

Tussendoor TEKST: johan andersson FOTO: Waterstudio.NL

INVLOEDRIJKE NIEUWE DENKER Koen Olthuis, 39, is oprichter van het Nederlande architectenbureau Waterstudio.NL, dat gespecialiseerd is in drijvende constructies. In 2007 stond hij als nummer 122 op de lijst van ‘s werelds meest invloedrijke mensen van het blad Time.

Wonen met water

De Nederlandse architect Koen Olthuis wil ons op het water laten lopen en wonen Stel je een modern Venetië voor, met honderden meters hoge wolkenkrabbers en winkels, wegen en straten, allemaal op het water gebouwd. Of een dichtbevolkte stad zoals New York of Hong Kong, die naar de zee uitbreidt. Dat is de visie van de Nederlandse architect Koen Olthuis. “Water gaat uitbreidingsmogelijkheden voor steden over de hele wereld creëren”, zegt hij. Olthuis’ ideeën zijn al gerealiseerd in de vorm van zo’n honderd

huizen die hij op of dicht bij het water heeft gebouwd. Zijn creaties zijn een kruising van moderne woonboten en waterhuizen, en zelfs amfibische huizen. Zo heeft hij bijvoorbeeld huizen gemaakt die gaan drijven als het water stijgt. Andere, zoals het huis op de foto, zijn gebouwd in uiterwaarden en andere gebieden die regelmatig onder water komen te staan. Er zijn plannen om nog duizend van die huizen te bouwen, waaronder het Nieuwe Waterproject in het

Westland, ten zuiden van Den Haag. Hier komt ook het eerste drijvende appartementencomplex. Als Nederlander is Olthuis zich altijd bewust geweest van de dreiging van de zee. Ongeveer een derde van ons land ligt immers onder de zeespiegel. De Nederlanders strijden al minstens duizend jaar tegen de zee, maar Olthuis wil het over een andere boeg gooien. “De dreiging van een stijgende waterspiegel en klimaatverandering in combinatie met een

toenemende urbanisatie dwingt ons om onze relatie met water te herzien”, zegt hij. Olthuis ziet veel toepassingen in streken waar overvloedige regen en overstromingen regelmatig voor overlast zorgen. “Drijvende constructies zijn niet alleen een luxueus alternatief voor mensen die bij het water willen wonen”, zegt hij. “Ze vormen ook een oplossing voor het reële probleem van de klimaatverandering.” metalworking world  

11

TECHNOLOGIE TEKST: christer richt

Uitdaging: Gereedschappen en

processen leveren voor het zich snel ontwikkelende terrein van de composietbewerking.

Oplossing: Een nieuwe benade-

ring van het bewerken, die specifieke gereedschappen en de nieuwste applicatiestrategieën omvat.

De volgende stap in composietbewerking het bewerken van composieten verschilt

sterk van het bewerken van metalen. Het bewerken van het ene composietmateriaal wijkt bovendien af van het andere. Ook bestaan er veel meer soorten composietmaterialen dan metalen. Dat heeft ontmoedigende implicaties voor werkplaatsen die beginnen met het maken van onderdelen van composieten en biedt uitdagingen voor werkplaatsen die al met composieten werken. Hiervoor is een heroriëntatie op methodes, gereedschappen, opspanning en soms de machines zelf nodig. Voor elk nieuw composietmateriaal dat de werkplaats binnenkomt, is een nieuwe benadering vereist. Verspanen in composietmaterialen is anders dan in metalen; de snijkant genereert geen spanen door ze af te scheuren, zoals bij veruit de meeste metalen gebeurt. De snijkant breekt het te verwijderen composietmateriaal af, snijdt daarbij de epoxyhars weg en breekt of snijdt de vezels door. Een algemeen principe bij het bewerken van composieten is het gebruik van extra scherpe snijkanten die voldoende vrijloop hebben om een schone snede te maken en die de neiging van het gereedschap om langs het werkstuk te schuren, tot een minimum beperken. Slijtage van het gereedschap moet tot een minimum beperkt blijven, omdat zelfs kleine geometrische veranderingen van de snijkant snel tot een excessieve warmte-

12 

metalworking world

De CoroMill 590 vlakfrees is uitgerust met PCD-wisselplaten om te voldoen aan strenge toleranties en eisen aan de oppervlakte-afwerking. De CoroMill 590 is geschikt voor hoge snijgegevens met een minimale versplintering van vezels bij droog bewerken. Dat is ideaal als er een afzuiginstallatie (zie afbeelding) is en als de bewerking de laatste voor assemblage is.

ontwikkeling leiden, wat de kwaliteit nadelig kan beïnvloeden. Waar verschillende geometrieën nodig zijn voor het gevarieerde karakter van het composietmateriaal, moeten gereedschappen een minimale druk genereren. Voor succesvolle prestaties, veiligheid en resultaten zijn individuele processen vereist,

die passen bij de bewerkingen en de materialen. Een economische berekening moet uitwijzen welke oplossing de gunstigste is in situaties waarin de verspaning belangrijk maar niet doorslaggevend is. De kwaliteit van gaten en snijkanten in combinatie met een aanvaardbare kostprijs per gat en per meter beïnvloedt de productiviteit meer bij het bewerken van composieten. De afwerking kan secundaire bewerkingen beperken of overbodig maken, hetgeen de standtijd van gereedschappen bevordert en de stilligtijd beperkt. In de dynamische wereld van het composietbewerken is het gebruik van speciale snijgereedschappen voor specifieke composietsoorten noodzakelijk. Het is ook noodzakelijk om de juiste parameters voor een bewerking vast te stellen en tot een correcte opspanning te komen. bewerking bij composieten, stelt bijzondere uitdagingen omdat het materiaal kan versplinteren of zelfs in lagen kan splijten (delaminatie) bij in- en uittrede van het gat. Voor het bereiken van de noodzakelijke oppervlakteafwerking is een extra inspanning nodig om de juiste snijactie tussen de vezellagen en de matrix te verkrijgen. Naarmate slag- en hittebestendigheid in composieten toenemen, moet de bewerking mee-evolueren.

boren, een veel voorkomende

Als afkanten en Sturtzfrezen deel uitmaken van de oplossing voor composietbewerking, is de CoroMill 390 vingerfrees met precisiewisselplaten met een PCD-punt of -coating zeer geschikt voor composieten met een hoog vezelgehalte. Bij het afkanten en trimmen van composietonderdelen zijn met volhardmetalen of diamantgecoate wisselplaten of frezen hoogwaardige resultaten te bereiken.

Speciale gereedschappen met een punt of een coating van polykristallijn diamant (PCD) gaan het langst mee, omdat diamant goed bestand is tegen de slijtage van diverse koolstofvezels en gestapelde materialen, waaronder titanium. De eisen aan vlak bewerkte oppervlakken zijn vaak streng bij composietcomponenten, evenals de eisen aan afgewerkte randen en trimmed features. Dat vergt een innovatieve benadering met geschikte indexeerbare wisselplaten en diamondgecoate volhardmetalen gereedschappen. Speciale PCD-snijgereedschappen zijn een oplossing voor de meeste bewerkingen. Er zijn diverse spaangroefontwerpen mogelijk om aan de eisen van de applicatie tegemoet te komen. Een betere oppervlakteafwerking kan worden gerealiseerd door een specifieke gereedschapsgeometrie optimaal toe te passen. Daartoe kan ook het afvoeren van stof behoren, en het verder beperken van de neiging tot versplinteren en rafelen. cd 854

Composietmateriaal

Composietoplossingen zijn applicatiespecifiek. Een oplossing kan een van de CoroDrill-geometrieën zijn, die is geselecteerd voor of aangepast aan het materiaal en de bewerking. Vanwege de variatie in materialen zijn drie geometrieën ontwikkeld, waaronder de allroundboor CoroDrill 855. Die garanderen optimale processen met de hoogste gatkwaliteit. De CoroDrill 856 is ontwikkeld om delaminatie bij in- en uittrede van het boorgat tot een minimum te beperken, met name bij harsrijke composieten. Voor het boren in vezelrijk materiaal is een geometrie nodig die versplintering beperkt, zoals de nieuwe CoroDrill 854, met een geometrie die lijkt op die welke voor aluminium gebruikt wordt.

cd 855

cd 856

Een composiet ontstaat als twee materialen, elk met afzonderlijke individuele eigenschappen, worden gecombineerd tot een materiaal met een bepaalde karakteristiek. Vezels, whiskers, en deeltjes geweven materiaal worden verspreid in een matrix waaraan ze stijfheid en sterkte toevoegen. Structurele composieten worden gemaakt van laminatien of sandwichlagen. Een laminair composiet bestaat uit lagen die zodanig zijn samengelijmd dat de sterkte-oriëntatie per laag varieert. De belangrijkste matrixmaterialen zijn organische materialen, metalen en keramiek. De wapening kan een continu of discontinu materiaal op koolstofbasis of een anorganisch materiaal zijn. Met koolstofvezel, aramidevezel en koolstofaramidevezel versterkte composietmaterialen worden veel voor vliegtuigcasco’s gebruikt. De vezels worden in een matrixmateriaal, bijvoorbeeld epoxyhars, ingebed. Het aantal toepassingen voor composieten groeit snel, evenals de ontwikkeling van materialen.

Samenvatting Naast het ontwikkelen van snijgereedschappen die de prestaties bij composietbewerking verbeteren, concentreert Sandvik Coromant zich op het ontwikkelen van optimale processen op dit gebied. Een serie nieuwe boren en frezen verbetert de prestaties bij het bewerken van composietmaterialen. Er zijn volhardmetalen boren met diamantcoatings die geschikt zijn voor een aantal applicaties en voor nerf-PCD-technologie. Er zijn verscheidene nieuwe boorgeometrieën voor het maken van hoogwaardige gaten in diverse koolstofversterkte (CFRP) materialen. Voor het frezen, afkanten en trimmen van composietonderdelen zijn er vingerfrezen en vlakfrezen met speciaal ontwikkelde PCD-wisselplaten en gecoat volhardmetaal. Zowel standaardproducten als maatwerk bieden oplossingen voor het heden en de toekomst van het boren en frezen van composieten.

metalworking world  

13

getty images

TEKST: paul redstone

terug naar de toekomst

energie. Kernenergie, ooit verketterd en verguisd, is terug van weggeweest. Fabrikanten die op het hernieuwde succes mee willen liften, moeten rekening houden met extreme eisen en weerbarstige materialen in deze snel groeiende sector. 14 

metalworking world

getty images

De eis om de CO2-uitstoot te beperken en de groeiende energiebehoefte hebben geleid tot een opleving van de kernenergie.

Een paar jaar geleden was kernenergie een omstreden branche, die op sterven na dood leek. Maar omdat de wereld-energievraag volgens de prognoses in 2030 met 44 procent gestegen zal zijn en de roep om beperking van de CO2-uitstoot steeds luider wordt, ziet de toekomst er voor kernenergie weer rooskleurig uit. Er wordt al gesproken over een ‘nucleaire renaissance’. Fabrikanten van hoofdonderdelen voor deze industrie kunnen dikke orderboeken verwachten. En als de optimistische voorspellingen correct zijn, krijgt dat grote gevolgen voor de metaalbewerkingsindustrie. Een land met daadkrachtige nucleaire plannen is China, dat 35 nieuwe reactors heeft gepland en er voor 2030 nog 90 bij wil bouwen. Hierna volgt India, met 23 reactors gepland en 15 voorgesteld. Maar ook in Europa gebeuren grote dingen; hier komt 34 procent van de elektriciteit uit kernenergie, meer dan tweemaal het wereldgemiddelde. Koploper is Groot-Brittannië, waar de overheid groen licht heeft gegeven voor tien nieuwe locaties voor kernreactoren. Het land telt momenteel tien kerncentrales, dus er is sprake van een verdubbeling. Vier centrales verkeren al in het planningsstadium. John McNamara, hoofd communicatie van de Nuclear Industry Association in Groot-Brittannië, zegt dat de plannen een zegen zijn voor veel andere takken van de Britse industrie, en zeker ook voor de metaalbewerking. “Groot-Brittannië plant de eerste serie nieuwe kerncentrales in Europa”, zegt hij. “Dit gaat een enorm bouwprogramma in de komende tien jaar worden ­– het grootste Britse bouwproject na de voorbereidingen voor de Olympische Spelen van 2012.”

Van links: Tore Andersson, Klas Göran Björklund, Thomas Åberg (Sandvik Coromant) en Jan Boström.

“Geen foutmarge” Precisiewerk is dagelijkse kost voor de Zweedse onderaannemer GenerPro, die deel uitmaakt van de Leax Group. Het bedrijf is een belangrijke specialist in grote generatoren en turbines voor de energiebranche. De levering aan Alstom van een generatorrotor voor de TVO kerncentrale in Finland bewees de grote waarde van het partnerschap met Sandvik Coromant. Tore Andersson, een werktuigbouwkundig ingenieur bij GenerPro, zegt: “We moesten dwars door de rotor gaten boren tot een diepte van 5,3 meter. Voorheen zijn we nooit dieper gegaan dan 3,7 meter. We boorden met succes vier gaten in twee rotors. De gaten moesten tot op 4 mm nauwkeurig zijn, maar wij bereikten een nauwkeurigheid van 2,5 mm.” Het formaat van de rotor bood

bijzondere uitdagingen. “Als je zulke diepe gaten boort, zou je normaal gesproken het werkstuk draaien om de gaten zo recht mogelijk te krijgen”, zegt Andersson. “Bij een werkstuk dat zo groot is en waarbij een asymmetrisch gat geboord moet worden, is dat onmogelijk. Er moet worden geboord onder een hoek die extreem hoge eisen stelt aan het boorproces. Er is geen foutmarge. Het werkstuk weegt 80 ton en kost een vermogen.” De oplossing was gebaseerd op het diepgatboorsysteem met de CoroDrill 800 van Sandvik Coromant. “Nieuw was”, volgens Andersson, “het speciale boorkopontwerp met een extra geleider. Dit, plus de persoonlijke specialistische ondersteuning, was de belangrijkste reden dat we zo goed geslaagd zijn.” metalworking world  

15

johnér

getty images

In 2008 voorzag kernenergie voor 14 procent in de mondiale elektriciteitsbehoefte. Tot 2005 was dat twintig jaar constant 16 à 17 procent geweest. Maar de verwachtingen zijn naar boven bijgesteld. In 2008 werd voorspeld dat de kernenergiecapaciteit in 2030 gestegen zal zijn met 27 à 100 procent. Bron: International Atomic Energy Agency – Energy, Electricity and Nuclear Power Estimates for the Period to 2030

16 

metalworking world

De zaak wordt snel actueel, aldus McNamara, omdat veel van de Britse krachtcentrales tegen het einde van hun levensduur lopen. “In de komende 10 à 15 jaar gaat Groot-Brittannië ongeveer een derde van zijn totale energieproductiecapaciteit verliezen”, zegt hij. “De vraag stijgt met ongeveer 2 procent per jaar. Er zijn nieuwe centrales nodig om een ‘energiekloof’ te voorkomen. De eerste nieuwe kerncentrale wordt in 2017 operationeel. Het is de bedoeling dat daarna elke anderhalf jaar een nieuwe volgt.” Het ontwikkelen van een effectieve aanvoerketen is daarbij van groot belang, zegt McNamara. “We hebben een lacune in onze kennis omdat we sinds 1990 niets nieuws meer gebouwd hebben, dus er ontstaat een grote behoefte aan bedrijven met specialistische kennis voor

“Als je kernenergie afwijst en tegen klimaatverandering bent, ben je niet geloofwaardig.”

technische inzichten

Aan de kernvraag voldoen Behalve voor het boren van diepe gaten in generatorassen, biedt Sandvik Coromant gereedschapsoplossingen voor een aantal andere applicaties in de kernenergie-industrie. Bij de productie van turbineassen en ‑kransen hebben de Coromant Capto en het CoroTurn SL modulaire adaptersysteem in combinatie met gedempte baren voor grote uitsteeklengtes en ‘hockeystick’-groefsteekgereedschappen een aantal productieproblemen helpen oplossen. Het CoroBore boorsysteem is zeer geschikt voor grote werkstukken. Voor het bewerken van turbineschoe-

pen wekt de nieuwe CoroMill 316 met uitwisselbare koppen belangstelling onder fabrikanten. Voor het voorbewerken is de CoroMill 300 frees met ronde wisselplaten een productieve oplossing. Per Forssell, programmamanager voor energiewinning bij Sandvik Coromant, zegt: “We volgen de ontwikkeling van geavanceerde werkstukmaterialen op de voet. Dat heeft de CoroTurn HP met hogedrukkoeling opgeleverd, die een betere verspaning biedt en productiever is. Onze technische specialisten hebben ruime ervaring en applicatiekennis en zetten zich met hart en ziel in voor hun klanten.”

CoroTurn SL modulair adaptersysteem.

De CoroMill 316 frees met verwisselbare kop is zeer geschikt voor het bewerken van turbineschoepen.

John McNamara, hoofd communicatie van de Britse Nuclear Industry Association.

de kernindustrie”, zegt hij. “Bedrijven die zijn gestopt met werken voor de kernindustrie, worden aangemoedigd om hun oude specialisatie weer op te pakken, en er is ruimte voor nieuwe spelers. Mensen die nu instappen, krijgen tal van nieuwe kansen in Europa en daarbuiten.” Ondanks de onmiskenbare expansie blijft kernenergie De belangrijkste metaalbewerkingsapplicaties in een een relatief kleine rol spelen in de mondiale energiemix kerncentrale betreffen de fabricage van turbines en (duurzame bronnen genereren momenteel meer generatoren. Dat is complex en nauwkeurig werk, zegt elektriciteit) en dat zal voorlopig nog even zo blijven. Per Forssell, programmamanager van de energy sector Volgens de Verenigde Naties zijn duurzame bronnen in bij Sandvik Coromant. 2008 de fossiele bronnen voorbijgestreefd waar het “Er worden extreme eisen gesteld aan onderdelen”, investeringen betreft, met de grootste groei in China, zegt hij. “Er worden ook heel veel geavanceerde India en andere ontwikkelingslanden. Maar materialen gebruikt, zoals hittebestendige steenkool, die overal gemakkelijk winbaar is, superlegeringen, die lastig te bewerken zijn.” blijft de snelst groeiende energiebron. Een andere uitdaging is het formaat van de McNamara zegt dat een van de belangrijkcomponenten. “Alles is groter in de nieuwe, ste stimulansen voor nucleaire groei de extra krachtige reactorontwerpen”, aldus dringende kwestie van de klimaatverandering Forssell. “De rotoras van de elektrische is. De streefdoelen voor CO2-beperking generator wordt bijvoorbeeld gedraaid uit een enkel stuk metaal van 80 ton. Na een worden steeds strenger, terwijl de vraag naar uitgebreide bewerkingsoperatie kan de as energie alleen maar toeneemt. Omdat ongeveer 60 ton wegen. Als alle elektrische duurzame bronnen pieken en dalen kennen, John McNamara. componenten eraan worden toegevoegd, werken windmolenparken en zonnekrachtcenweegt hij weer 80 ton.” trales momenteel maar op 30 à 40 procent van hun Een grote betrouwbaarheid is een dwingende capaciteit, terwijl een kerncentrale continu meer dan 90 voorwaarde, voegt Forssell eraan toe. “De industrie procent van de capaciteit kan benutten. heeft een groot potentieel”, zegt hij. “De winnaars “Als je niet aan de kernenergie wilt, maar wel tegen worden stabiele bedrijven met de faciliteiten om zich klimaatverandering bent, ben je niet geloofwaardig”, voor lange tijd te verbinden en tegemoet te komen aan zegt McNamara. “De duurzame energiewinning groeit, veeleisende specificaties. Vertrouwen is van groot maar zonder kernenergie is het onmogelijk om bij de belang.” huidige vraag aan beperking van uitstoot te denken.” metalworking world  

17

technologie tekst: Turkka kulmala

Uitdaging: Hoe kan de windener-

gie-industrie de productiviteit en kosteneffectiviteit van het frezen van tandwielen vergroten?

Oplossing: Verbeter bewerkings-

methodes en vervang HSS-gereedschappen door moderne hardmetalen gereedschappen.

Een tandje opschakelen de vraag naar groenere energie en zorgen om de klimaatverandering maken windenergie steeds aantrekkelijker. Windenergie is het buitenbeentje in het huidige economische klimaat. De 30 procent groei van de afgelopen jaren is momenteel afgenomen tot 18 à 22 procent, maar de groei op lange termijn oogt nog steeds solide. De belangrijkste uitdaging in de windkrachtindustrie – hoe houdt het aanbod de vraag bij – verschilt in gunstige zin van de uitdagingen op tal van andere terreinen. Bij windenergie draait het om het vergroten van de productiviteit en het voldoen aan de strenge kwaliteitseisen. De reductiekast, de verbinding tussen de rotor, de hoofdas en de generator, is een zeer kritische component van een windturbine. Een gemiddelde reductiekast bevat een aantal tandwielen, zoals het ringwiel, de planeetwielen en het zonnewiel. Daarnaast hebben windturbines enkele

andere tandwielsystemen zoals de zwenkringen, die de spoed van de bladen regelen en de rotor onder de juiste hoek ten opzichte van de wind gedraaid houden. Bij de productie van tandwielkasten betekent kwaliteit in praktische termen consistentie en krappe toleranties. De tandwielkast is doorgaans het meest

18 

metalworking world

Deze afwikkelfrees met wisselplaten maakt het fabriceren van tandwielen productiever.

kwetsbare gedeelte van een windturbine. Bij een defect aan de reductiekast is de molen een tijdlang niet inzetbaar en dat is kostbaar. De reductiekasten moeten dus van hoge kwaliteit zijn zonder productiviteitsverlies. De tandwielen in een reductiekast worden gewoonlijk in twee fases gemaakt: frezen in

de voorbewerking en slijpen in de nabewerking. Elke hapering in het freesproces bemoeilijkt het slijpproces. In de afgelopen jaren hebben de fabrikan-

ten van tandwielkasten fors geïnvesteerd in moderne bewerkingsgereedschappen. Krachtige nieuwe machines belasten de conventio-

Praktijkgeval: Hardmetalen wisselplaten versus HSS afwikkelfrees Afwikkelfrees met hardmetalen wisselplaten

Module 16 Wind Power planeetwiel, 1e/2e snede, afwikkeldiameter 300 mm Snijsnelheid Voeding per omwenteling Totale duur van afwikkelcyclus

140/60 m/min 1,6/3,2 mm/omw 102 minuten

hSs AFWIKKELFREES

Module 16 Wind Power planeetwiel, 1e/2e snede, afwikkeldiameter 300 mm Snijsnelheid Voeding per omwenteling Totale duur van afwikkelcyclus

50/50 m/min 1,6/3,2 mm/omw 298 minuten

De resultaten spreken voor zich: De productiviteit nam met twee derde toe en er kwam een consistente en veilige operatie tot stand. De klant ervoer de investering in de nieuwe machine als een succes.

nele HSS-gereedschappen vaak tot het uiterste, waardoor het potentieel van de machinerie niet optimaal benut wordt. Dit tekent de onderlinge samenhang van alle factoren in een bewerkingsproces. Het algehele prestatieniveau gaat zelden omhoog door een enkelvoudige verbetering. Meestal is optimalisatie op alle terreinen nodig. De HSS-gereedschappen presteren niet alleen onder de maat, ze vergen ook veel logistiek, menskracht en slijpwerk. Het resultaat is tijdverlies en hogere kosten. Een oplossing voor het frezen van tandwielen is een gereedschap met een groot aantal geavanceerde hardmetalen wisselplaten. Elke extra wisselplaat vergroot de potentiële snijgegevens en productiviteit. Zulke wisselplaten lossen ook de logistieke problemen op die samenhangen met HSS-gereedschap en bieden een betere controle over de productiviteit.

In 2010 en 2011 verschijnen nieuwe producten van Sandvik Coromant, waaronder schijffrezen en afwikkelfrezen, die de voordelen van hardmetalen wisselplaten beschikbaar maken voor een bewerking die tot nu toe werd gedomineerd door conventionele HSS-gereedschappen. Moderne hardmetalen wisselplaten zijn sterke kandidaten voor het productief frezen van tandwielen, maar het kiezen van het optimale gereedschap, wisselplaat en ‑soort is niet simpelweg een kwestie van het openslaan van een dikke catalogus. het is beter om een toegewijde partner te zoeken, met geavanceerde applicatiekennis en een goed begrip van de vraagstukken, eisen en doelstellingen van de klant. De juiste tooling-partner dient een totale oplossing te bieden voor een specifieke component van windturbines – de benodigde

gereedschappen en wisselplaten en de methodes, en dat alles ondersteund door ervaren professionals. Zoals het praktijkvoorbeeld in het kader illustreert, kunnen zulke oplossingen een reëel verschil maken voor de productiviteit van een gegeven bewerkingsoperatie.

samenvatting In de windkrachtindustrie dwingt de blijvend grote vraag tot een focus op hoge productiviteit en hoge kwaliteit. Nieuwe schijffrezen en afwikkelfrezen, moderne hardmetalen wisselplaten en ondersteuning van ervaren specialisten bieden een effectieve oplossing voor de uitdagingen van het produceren van tandwielkasten.

metalworking world  

19

close-up tekst: Nick Holdsworth foto: jeremy nicholl

klein onderdeel met grote rol

POLEVSKOi, Rusland. Jevgeni Sergejevich Zirjanov, hoofd van het verspaningscentrum van Seversky Tube Works, ontwikkelt nieuwe soorten schroefdraadverbindingen voor de olie- en gasleidingenmarkt. Soms is een simpele wisselplaat de oplossing voor een groot vraagstuk. Seversky Tube Works, gevestigd aan de voet van de Oeral nabij Jekaterinenburg, is de grootste fabrikant van stalen pijpen in Rusland. Het bedrijf maakt deel uit van TMK, een van de grootste wereldspelers op het gebied van pijpleidingen. Om die leiderschapspositie vast te houden volstaat het echter niet om uitsluitend grote kapitaalprojecten aan te pakken. Het gaat ook om het leveren van pijpproducten van de hoogste kwaliteit. Jevgeni Sergejevich Zirjanov, hoofd van het snijlaboratorium van Seversky Tube Works, weet dat maar al te goed. Zirjanov is met name trots op een klein hardmetalen snijgereedschap dat hij samen met ingenieurs van Sandvik Coromant heeft ontwikkeld om de drukdichte schroefverbindingen te maken die gebruikt worden bij pijpleidingen in gasvelden. Dit kleine onderdeeltje – niet veel groter dan een munt en met een gewicht van minder dan 20 gram – speelt een belangrijke rol in de olie- en gasindustrie. wisselplaat met drie snijkanten en een speciale geometrie voor de afvoer van spanen wordt gebruikt voor het snijden van draden in koudebestendige,

De speciale

20 

metalworking world

zwaargelegeerde stalen pijpen zoals die voor het oppompen van gas in Siberië worden gebruikt. Deze hoogwaardige pijpen moeten van eersteklas schroefverbindingen worden voorzien. De speciale schroefdraden voorkomen dat het onder hoge druk staande gas weglekt en zijn noodzakelijk voor een veilige gaswinning, -productie en -transport. Totdat Zirjanov het gereedschap voor het snijden van zulke hoogwaardige draden in de eigen gepatenteerde gasdichte verbindingen van Seversky ontwikkelde, moest Gazprom zijn pijpen van buitenlandse leveranciers betrekken. dankzij een onderdeel dat zo’n 30 euro kost, kan

Gazprom de pijpen bij Seversky Tube Works kopen en daardoor zijn de vervoerskosten veel lager. Midden in de gigantische (200 bij 1200 meter) werkplaats waar de pijpen gewalst worden, vertelt Zirjanov over zijn baan. Hij is nauwelijks te verstaan door de kakofonie van honderden stalen pijpen die over de productielijnen schuiven. “We tasten altijd de markt af”, zegt hij. “Er zijn veel

jevgeni Sergejevich Zirjanov Leeftijd: 48. Woont in: Polevskoi, regio Sverdlovsk, Rusland. Gezin: vrouw, Natalja, accountant bij Seversky Tube Works, en twee volwassen dochters: Jelena, ingenieur op de afdeling R&D van Seversky, en Olga, studente personeelsmanagement. Opleiding: afgestudeerd aan de Urals Technische Universiteit, Jekaterinenburg, faculteit metallurgie, gespecialiseerd in de productie van stalen buis. Hobby: Zoetwatervissen. metalworking world  

21

Withete pijpen doorlopen het productieproces. De pijpenfabriek van wil binnenkort gaan werken met nieuwe staalsoorten met een hoog chroomgehalte.

22 

metalworking world

Seversky Tube Works Seversky Tube Works is de belangrijkste producent in Rusland van heetgewalste en elektrisch gelaste stalen buizen. Het bedrijf produceert ruim 700.000 ton ronde en geprofileerde stalen buizen per jaar. Seversky is gevestigd in Polevskoi, in de regio Sverdlovsk, een streek waar van oudsher veel metaalnijverheid gevestigd is. Belangrijke afnemers van de heetgewalste buizen van Seversky zijn de grote olie- en gasmaatschappijen in Rusland, Gazprom, Lukoil en TNK BP, evenals industriële klanten over de hele wereld. Seversky Tube Works produceert 330.000 ton aan stalen buizen per jaar in diameters die variëren van 168 tot 325 millimeter voor de gas- en olie-industrie. Daarnaast produceert het bedrijf 414.000 ton aan elektrisch gelaste buis per jaar voor de auto- en constructie-industrie, en pijpleidingen met diameters van 10 tot 530 millimeter.

metalworking world  

23

Jevgeni Zirjanov overlegt met Viktor Berjozov, voorman van de nabewerkingsafdeling in de werkplaats waar de pijpen gewalst worden.

“Kwaliteit en prijs vormen de sleutel tot wat we doen. We beschouwen Sandvik Coromant als onze toppartner omdat die beide biedt.” Directeur Michail Zujev

bedrijven die metaalbewerkingsgereedschappen produceren en we testen constant producten van verschillende bedrijven. We werken nu elf jaar met Sandvik Coromant samen en dat onderscheidt zich door de kwaliteit en betrouwbaarheid van de gereedschappen. Die gereedschappen zijn duurzaam en veelzijdig. En natuurlijk is het erg belangrijk voor ons om te werken met partners die in Rusland gevestigd zijn.” Vladimir Leshukov, de regionale vertegenwoordiger van Sandvik Coromant in Jekaterinenburg, heeft nauw met Zirjanov samengewerkt om de exacte technische 24 

metalworking world

details uit te werken die komen kijken bij het maken van een speciale wisselplaat. Hij deelde zijn bevindingen met ingenieurs en ontwerpers in het hoofdkantoor van Sandvik Coromant in Zweden tot iedereen tevreden was. “Ik kom gewoonlijk twee à drie keer per maand bij Seversky over de vloer om vragen over wisselplaten te beantwoorden en toe te lichten hoe we kunnen helpen met technische of productievragen”, zegt Leshukov. Seversky Tube works is opgericht in 1739 en is met de stad en de plaatselijke metaalnijverheid meegegroeid. Veel van de 8000 fabrieksarbeiders van Seversky komen uit families die al generaties lang in de fabriek werken. Zirjanov is geen uitzondering. Zijn vader, grootvader en overgrootvader hebben allemaal voor Seversky gewerkt. Zelf werkt hij er al 25 jaar, sinds hij afstudeerde in de metallurgie aan de Urals Technische Universiteit van Jekaterinenburg. Zijn vrouw, Natalja, is een accountant van de fabriek en een van zijn beide dochters, Jelena, is ingenieur op de afdeling R&D.

technisch inzicht

De sleutel tot succes Het walsen van pijpen tijdens het productieproces.

Zirjanov houdt van de creatieve uitdaging van het vinden van oplossingen voor netelige technische problemen. “We hebben plannen om te gaan werken met nieuwe staalsoorten met een hoger chroomgehalte”, zegt hij. “Dat gaat nieuwe kwaliteitseisen stellen aan de snijgereedschappen die we gebruiken. De olie- en gasindustrie staat niet stil, en het is onze taak om oplossingen te vinden voor de uitdagingen waar onze klanten voor staan.” tot de klanten van Seversky Tube Works behoren de grootste Russische olie- en gasbedrijven – Gazprom, Lukoil en TNK BP – en bedrijven door heel Europa, het Midden-Oosten, Amerika en Azië. Aandacht voor details en klantenservice gaan boven alles. Seversky Works heeft onlangs de staalsmelterij gemoderniseerd en wil in de toekomst ook de pijpwalsfaciliteit radicaal vernieuwen. Met behulp van nieuwe technologieën hoopt het bedrijf een grote kwalitatieve en kwantitatieve doorbraak in de olie- en gasleidingindustrie te beleven en de belasting van het milieu door het bedrijf aanzienlijk te verminderen. “Kwaliteit en prijs zijn de sleutel bij het kiezen van een partner”, zegt directeur Michail Zujev van Seversky. “Daarom beschouwen we Sandvik Coromant als onze toppartner voor draadsnijgereedschappen.”

De driehoekige hardmetalen wisselplaat gebruikt Seversky Tube Works voor het verspanen van speciale hoogwaardige gasdichte draden voor koudebestendige zwaargelegeerde stalen gaspijpen. Het is een draadsnijwisselplaat van 4125. Die soort is ontworpen voor het verspanen van staal bij hoge snelheden. De wisselplaat is niet groter dan een muntje. De zijden zijn 22 millimeter lang, hij is 6 millimeter dik, heeft drie snijkanten en weegt ongeveer 20 gram. De wisselplaat is ontwikkeld voor het snijden van draad in gepatenteerde drukbestendige pijpverbindingen. De specificatie van de klant was streng en betrof een zeer nauwkeurig gereedschap dat gedurende tweehonderd cycli topprestaties zou leveren. “De eerste uitdaging bij het ontwerpen van het gereedschap was de geometrie van de snijkanten die noodzakelijk is om nauwkeurige en exacte pijpdraden te verspanen”, zegt Jevgeni Sergejevich Zirjanov, hoofd van het verspaningscentrum van Seversky. De tweede uitdaging was volgens Zirjanov het verminderen van het aantal draadsnijcycli, “om het verspaningsproces gemakkelijker en minder tijdrovend te maken”. De derde was het bedenken van een manier om de wisselplaat te bevestigen op het draaigereedschap van de draadsnijmachine voor pijpen. Met behulp van ingenieurs van Sandvik Coromant werden al die uitdagingen opgelost. Vladimir Leshukov, de plaatselijke

vertegenwoordiger van Sandvik Coromant in Jekaterinenburg, herinnert zich: “We hebben nauw samengewerkt met Jevgeni Sergejevich en met ingenieurs van Sandvik Coromant in Zweden om een wisselplaat te ontwikkelen met een slimme geometrie, een stabiele en nauwkeurige bevestiging op het draaigereedschap van de draadsnijmachine, en specifieke innovaties zoals de speciale spaanvormende geometrie aan de snijkanten om te zorgen dat spanen werden afgevoerd zonder de zojuist gesneden draad te beschadigen”, zegt hij. Licht gefaasde snijkanten - een idee van Anatoli Chromov die bij Sandvik MKTS in Moskou werkt - hielpen om de duurzaamheid te verbeteren. “Iedereen in het verspaningscentrum gaf wat input”, zegt Zirjanov. “Zo kwamen we tot een wisselplaat die een noodzakelijke klus uitstekend klaart. Hij is met grote nauwkeurigheid gemaakt en gaat tweemaal zo lang mee.”

De aangepaste wisselplaten.

metalworking world  

25

tekst: henrik ek

foto: martin adolfsson

De groene ranch

Het is een door en door Amerikaans beroep voor stoere kerels. Metalworking World reisde naar Hereford, Texas, op zoek naar de hedendaagse cowboy – en ontdekte een stad die het leven wat groener probeert te maken.

26 

metalworking world

Hedendaagse cowboys doen dagelijks hun ronde. Op de foto: Ciro Fraire (links) en Ramon Tovar.

Hereford, Texas, noemt zichzelf de rundvleeshoofdstad van de wereld. Het stadje draagt de naam van een beroemd rundveeras en heeft ongeveer een miljoen stuks vee binnen de stadsgrenzen. Dat komt neer op zestig dieren per inwoner. Hereford ligt even ten zuidwesten van Amarillo op de Great Plains. Het landschap is hier vlak zo ver het oog reikt en rundvee is hier onmiskenbaar de dominante broodwinning. Overal zie je koeien grazen en nergens valt te ontkomen aan de mestlucht. Ook niet te missen zijn de befaamde Texaanse cowboyhoeden, die alle mannen in Hereford met trots dragen. “Dit is geen bedrijfstak, het is een manier van leven”, zegt cowboy Rex Reynolds. “Ik kan me geen ander werk voorstellen.” Zijn collega cowboy Rob Levnons valt hem bij. “Ik begon ermee op m’n zesde”, zegt hij. “We moeten rondrijden en de dieren bewaken. Zieke koeien herken je duidelijk. Die zetten we apart op een plek waar ze kunnen herstellen.” Reynolds en Levnons rijden voor hun brood op paarden rond op een van de grootste ranches van het land. Op de Bar G grazen 130.000 runderen. De ranch is

Natte spoeling is een bijproduct bij de ethanolproductie.

“Dit is geen bedrijfstak, het is een manier van leven. Ik kan me geen ander werk voorstellen.” Bob Josserand, rancheigenaar en burgemeester van Hereford.

eigendom van Johnny Trotter, een inwoner van Hereford, die zelf ooit als cowboy begonnen is. “Dit is de enige manier waarop dit werk gedaan kan worden”, zegt hij. “We kijken elk dier eens per dag recht in z’n ogen. We hebben hier zo’n 25 cowboys, die ‘s ochtends om half zes aan het werk gaan. Ze berijden drie paarden per dag en gaan alle 1200 kralen systematisch af. Ze bekijken elk dier. Dat is het soort aandacht dat we ze geven. Als een dier ziek is, nemen we het apart en verzorgen het. Zo doen cowboys dat.” Volgens Trotter hebben sommigen wel geprobeerd om van paarden op voertuigen over te schakelen. “Maar dat werkt niet”, zegt hij. De cowboys hier in Hereford gaan gekleed zoals je metalworking world  

27

zou verwachten: in jeans, met laarzen en natuurlijk getooid met de alomtegenwoordige ‘10-gallon hat’. Hereford ziet eruit als een gewoon Texaans stadje, maar er is één groot verschil. Hier vind je geen oliebaronnen die in het wilde weg en in weerwil van alle milieuregels putten slaan. Het is zelfs niet overdreven om te stellen dat Hereford in de voorhoede van de milieubewuste levensstijl loopt. “Maar we hebben hier dan ook nooit olie gehad”, zegt Sheila Quirk, voorzitter van de Hereford Economic Development Corporation, als ze uitlegt waarom het stadje zo groen oogt.

Met een populatie van ongeveer een miljoen runderen mag Hereford in Texas zich rundvleeshoofdstad van de wereld noemen. Rancheigenaar Johnny Trotter.

De stad heeft onlangs twee ethanolfabrieken uitgeno-

digd zich er te vestigen. Die van White Energy is al volledig operationeel. De fabriek past goed bij het streven om tot een groene alliantie tussen de boeren en de ethanolindustrie te komen. De tweede wordt gebouwd door Panda Energy International, maar de bouw is vanwege de recessie tijdelijk stilgelegd. Op de ranch van Johnny Trotter wordt het vee gevoerd met een voedermengsel dat voor 10 procent

“De ethanolfabriek stelt ons in staat om te concurreren met de noordelijke staten, waar ze veel maïs hebben.” bestaat uit wat natte spoeling genoemd wordt, een bijproduct van de ethanolproductie. “We gebruiken dat spul nu twee jaar”, zegt Trotter, “en we zijn waarschijnlijk een van de grootste afnemers in het land.” Het bijproduct blijkt zeer geschikt veevoeder te zijn. “Door de ethanolfabriek kunnen we concurreren met de noordelijke staten, waar ze veel maïs hebben”, zegt Bob Josserand, een andere veeboer en burgemeester van Hereford. “Als we de ethanolfabriek niet hadden, waren we al flink veel marktaandeel kwijtgeraakt.” Josserand zegt dat het gebied rond Hereford heel geschikt is voor de veehouderij. De temperatuur is goed en ook het droge klimaat is gunstig. “Als er veel modder

28 

metalworking world

Sheila Quirk, voorzitter van de Hereford Economic Development Corporation.

en water is waar de dieren doorheen moeten waden, verbruiken ze veel energie en kweken ze veel spieren”, legt Josserand uit. “Maar de markt wil dikke koeien, die alleen eten en vet opslaan zonder het te verbranden. Een natte ranch is daarom geen beste ranch.” Een ander voordeel is de belangrijke goederenspoorlijn van Chicago naar Los Angeles, die door het stadje loopt. Maar het grootste pluspunt voor een efficiënte bedrijfsvoering is toch de nabijheid van een grote voedselbron. Hoe groen de initiatieven in Hereford ook mogen klinken, mensen in de rundveebranche willen in de

Een stap voor

eerste plaats winst maken. Zoals zoveel bedrijfstakken heeft ook de rundvleesindustrie te lijden onder de recessie. Volgens Josserand geven mensen niet meer zo makkelijk geld uit aan kwaliteitsvlees. Er is minder vraag dan vroeger naar de duurste steaks, die naar toprestaurants gaan. Dus om deze plattelandsgemeente bloeiend te houden, zijn creatieve nieuwe zakelijke perspectieven nodig. Er is nog een andere interessante kant aan de ethanolfabrieken. De nieuwe fabriek die nog gebouwd moet worden, gaat draaien op mest als brandstof. De bouw ligt momenteel stil omdat de banken er geen geld in steken, maar het idee ligt nog op de plank. “Mest is een probleem bij zo’n enorme concentratie van vee”, zegt Josserand, die naar schatting 300.000 à 500.000 dollar per jaar uitgeeft aan het verzamelen en afvoeren van mest naar een installatie die er meststof van maakt. “We hebben berekend dat we nog maar 50.000 dollar kwijt zijn als Panda onze mest afneemt.” Maïs wordt ethanol, een schone energiebron, en het bijproduct ervan wordt voer voor de plaatselijke veestapels, die op hun beurt mest produceren die fungeert als brandstof voor de fabriek. Een heel ecosysteem in een notendop. “We doen ons best”, zegt Trotter, die erkent dat zijn bedrijfstak nog steeds met een imagoprobleem kampt. “Omdat de veehouderij zo onafhankelijk is, heeft de overheid het nogal eens op ons begrepen. We houden ons gedeisd en accepteren de verwijten dat we het milieu zo belasten, maar dit verhaal mag zo langzamerhand ook wel eens verteld worden.” In Hereford vestigen zich intussen ook steeds meer

White Energy heeft sinds 2007 de eerste operationele ethanolfabriek in Hereford. Het bedrijf heeft zich hier gevestigd vanwege de uitgebreide veehouderij. “We hebben hier een economisch productievoordeel omdat we hier alle nevenproducten met 35 procent droge stof kunnen verkopen. Dat bespaart ons de energiekosten voor het indrogen ervan tot 90 procent droge stof”, zegt Dane Noyce, die de nevenproducten voor White Energy verkoopt. “De meeste ethanolfabrieken moeten hun nevenproducten drogen om de vervoerskosten naar de eindafnemers te drukken.” Simpel gezegd begint het productieproces van ethanol met maïs die wordt geplet. Daarna wordt de pulp vloeibaar gemaakt door toevoeging van water en warmte. Het mengsel begint te fermenteren, in een proces dat 56 uur duurt. Na de fermentatie wordt het halffabrikaat, dat 15 procent alcohol bevat, naar de distilleerinstallatie gestuurd, waar de temperatuur tot 70 graden Celsius wordt opgevoerd. Bij die temperatuur verandert alcohol in gas. Daarna wordt de alcohol weer afgekoeld tot de vloeibare fase en het resterende water wordt met zeven aan de alcohol onttrokken. Na de distillatie gaat de resterende pulp, de spoeling, de centrifuge in, waar de natte fractie wordt gescheiden van de vloeibare. Noyce vertelt dat in Hereford de rundvleesranches en de melkveehouderijen allebei natte spoeling als veevoer gebruiken, dus het bedrijf verkoopt het grootste deel van dat product binnen een straal van 120 kilometer van de stad. White Energy is niet van plan om mest als brandstof te gaan gebruiken. zoals concurrent Panda Energy International wil gaan doen als de fabriek eenmaal gebouwd is, Noyce: “De theorie heeft zich nog niet bewezen, maar het idee is lofwaardig.” Hij ziet meer in gebruik van methaangas. Methaan ligt

Dane Noyce verkoopt de nevenproducten van ethanolmaker White Energy in Hereford.

onder vuur vanuit de milieuhoek. Methaan verbranden geldt als goed voor het milieu. “Als we ooit tot een gesloten systeem komen met een ranch, een ethanolfabriek en een methaanverbranderij, zijn we pas echt op de goede weg”, zegt Noyce. De kans is groot dat hier in Hereford meer van die baanbrekende oplossingen in gebruik worden genomen.

melkveebedrijven. Naarmate de veestapels groeien, moet de stad steeds groenere oplossingen bedenken. “Er zijn striktere milieuregels op komst”, zegt Trotter. “Maar het is net als met de markt: We moeten ermee leren leven.” Sheila Quirk heeft al een nieuw project op de rails staan: windturbines. “We doen onze uiterste best om hier windmolens te krijgen”, zegt ze. We proberen minder afhankelijk te worden van gas en olie. We hebben in elk geval wind genoeg hier.” metalworking world  

29

technologie tekst: johan andersson

Uitdaging: Kwaliteit en producti-

viteit bij de productie van medische componenten opvoeren.

Oplossing: Doorlopende innova-

tie met bewerkingsoplossingen en nieuwe soorten.

Draadwervelen maakt hoogwaardige medische onderdelen productiever Van alle precisiebewerkingen is het maken van medische componenten de meest uitdagende. Vandaag de dag levert Sandvik Coromant veelomvattende gereedschapsoplossingen, die onmisbaar zijn bij de fabricage van medische componenten. Draadwervelen is een daarvan. Dit is een complete oplossing voor het maken van botschroeven. Een voordeel is dat het een enkelvoudige freesbewerking is, die dan ook grote productiviteitsverbeteringen biedt en de algehele kwaliteit verbetert. Draadwervelgereedschap is in feite een ring met wisselplaten op de binnenrand. Een op de machine bevestigd opzetstuk draagt het gereedschap en draait het met grote snelheid langs het langzamer roterende werkstuk. De ring is enigszins excentrisch geplaatst zodat per rotatie één wisselplaat het werkstuk bewerkt. De spoed wordt bepaald door de hoek van de snijring ten opzichte van het werkstuk. Het draadprofiel wordt bepaald door het ontwerp van de wisselplaat. Draadwervelen maakt het mogelijk om botschroeven in een groot aantal verschillende lengtes en diameters te fabriceren. Dat is gunstig voor de fabrikanten van botschroeven, die vaak maatwerk moeten leveren omdat geen twee botten hetzelfde zijn. Menselijk bot heeft een harde buitenkant en een zachte, sponsachtige kern. Botschroeven moeten hard en scherp genoeg zijn om door de buitenkant te dringen, maar de draad mag

30 

metalworking world

de zachte kern niet naar buiten trekken. Draadwervelen is een efficiënte, productieve techniek, die hoogwaardige draden oplevert. Tot de meest gebruikte materialen behoren 316 LVN roestvast staal en titanium. Geen van deze materialen is gemakkelijk te bewerken vanwege het profiel van de botschroeven, dat scherpe hoeken, lange draadlengtes en grote diameterverschillen tussen de punt en de kop omvat. Het draadwervelconcept dat Sandvik Coromant biedt, wordt aangevuld met verbeterde wisselplaatsoorten. Deze nieuwste ontwikkeling stoelt op een grondige kennis van de fabricage van biomaterialen en de bewerkingseisen daarvan. Voor de ontwikkeling is samengewerkt met Sandvik Bioline en andere specialisten in de industrie voor medische componenten. Sandvik Coromant heeft dan ook een specifiek ontwikkelingsprogramma voor deze sector, dat tegemoet komt aan alle eisen op het gebied van de fabricage van kleine componenten. Draadwervelen met bevestigde wisselplaten

De verlenging van de 1105 voor de CoroCut XS is geschikt voor geringere diameters (1–10 mm), zoals vereist is voor botschroeven en implantaten. Bij een klant leidde het gebruik van deze wisselplaatsoorten tot een productiviteitstoename van 59 procent.

praktijkgeval Kleine verbeteringen maken een groot verschil. In een tegendraaibewerking voor een tandheelkundige schroef leidde de overstap naar een andere wisselplaatsoort tot grote besparingen. Materiaal: 316 LVM, CMC 05.11 koelmiddel: Olie Wisselplaat: MABR 3010 MABR 3010 Soort: 1025

1105

Snijsnelheid: 71 m/min 13 m/min voeding: 0,03 mm/omw levensduur: 150 stuks

0,03 mm/omw 1700 stuks

besparing: 8741 euro

samenvatting Draadwervelen is een freesbewerking die een hoogwaardige fabricage van botschroeven voor medische toepassingen garandeert. Het draadwervelconcept van Sandvik Coromant stelt fabrikanten van medische componenten in staat om in een enkelvoudige freesbewerking botschroeven te maken van een betere kwaliteit en met een hogere productiviteit.

Productiemanager Karl-Richard Curdt werkt met de nieuwe machine.

tekst:Tomas Lundin foto: Bernhard Classen

spoedbehandeling

göttingen, Duitsland. Begin 2009 installeerde de Duitse fabrikant Mayer Feintechnik een nieuwe multitaskmachine. Die grote investering is ruimschoots terugverdiend door de verdubbelde productiviteit. “Automatisering is de enige manier om de concurrentie te overleven en te blijven groeien”, zegt CEO en mede-eigenaar Frank Neuschulz. ß metalworking world  

31

De nieuwe machine heeft de productietijd ongeveer gehalveerd.

De nieuwste investering van Mayer Feintechnik is een Mori Seiki NT4250 multitaskmachine.

ß

Achim Ludewig is de beste draaier van de Duitse fabrikant Mayer Feintechnik. De veteraan met stekeltjeshaar bedient de nieuwe Mori Seiki NT 4250 multitaskmachine. De machine, die begin 2009 werd geïnstalleerd, integreert draai- en freesbewerkingen zonder het werkstuk te hoeven opspannen. “Het is een uitdaging”, zegt Ludewig grijnzend als hij de machine een klopje geeft. “Je kunt hem op duizend en één manieren programmeren. Soms bedenk ik thuis een oplossing, tijdens het scheren.” “De machine is elke euro waard die we ervoor hebben neergeteld”, zegt CEO en mede-eigenaar Frank Neuschulz. “Maar je moet wel werknemers als Achim Ludewig hebben, die erin geïnteresseerd zijn, die graag problemen oplossen en die geen been zien in het volgen van extra training buiten hun gewone werkuren.” 32 

metalworking world

“Je hebt ook een partner nodig die je vanaf de start terzijde staat, zodat je niet achteraf nog moet improviseren”, zegt hij. Mayer Feintechnik is een productiebedrijf met 45 werknemers in Göttingen, Duitsland. Het bedrijf is in 1951 opgericht door Willy Mayer, die in de beginjaren interieurs voor modeltreinen maakte. Bijna een derde van de omzet komt tegenwoordig uit medische technologie, een bedrijfstak waarin alleen al in Duitsland jaarlijks 18 miljard euro omgaat. De rest is verdeeld tussen lasertechnologie, meet- en regeltechniek en instrumenten voor de optische industrie. Vrijwel alle klanten behoren tot de vijf grootste spelers ter wereld op hun respectievelijke markten. “Het zijn veeleisende klanten, die een hoge kwaliteit eisen, evenals een grote flexibiliteit

en het vermogen om in hetzelfde tempo als zij te ontwikkelen”, zegt Neuschulz. In 2004 nam hij een aandeel van 50 procent in Mayer Feintechnik. Het bedrijf was toen al een grote speler. Toen Mayer Feintechnik in de jaren 1970 Japanse CNC-machines aanschafte, moesten veel concurrenten het potentieel van CNC-technologie nog ontdekken. Sinds de komst van Neuschulz in het bedrijf is het moderniseringstempo nog verder opgevoerd met jaarlijkse investeringen van rond de 1 miljoen euro. Het doel is de personeelskosten omlaag te brengen van 35 procent van de omzet tot 25 procent. In de volgende fase

ß

Machineoperators Rüdiger Volle (links) en Achim Ludewig (rechts) vervangen een boorbeitel op de nieuwe machine.

wordt een zevendaagse werkweek voor de nieuwe machine ingesteld. “In een recessie draaien veel bedrijven hun investeringsniveau omlaag”, zegt Neuschulz. “Wij juist niet. Een crisis is een kans. Wij blijven investeren en permanent onze productiviteit opvoeren. Tegelijkertijd zetten we alles op alles om onszelf nog productiever en flexibeler te maken.” Neuschulz had niet verwacht dat de economische crisis er zo diep in zou hakken en dat de prijzenoorlog zo meedogenloos zou worden. In plaats van de verwachte omzetdaling van 20 à 25 procent is de vraag ongeveer gehalveerd ten opzichte van het voorjaar van 2009. Maar Mayer Feintechnik slaagt er nog steeds in om orders voor nieuwe producten te boeken door nieuwe technologie te gebruiken. “Voor de producten die we al maakten, hebben we de productietijd weten te drukken met hulp van bedrijven zoals Sandvik Coromant”, zegt hij. Maar het was moeilijk, zegt Neuschulz, en hij houdt een complex gedraaid werkstuk van hooggeleerd staal omhoog. “Deze druksensor maken we al vele jaren”, zegt hij. “Op een dag belde een klant met de mededeling dat de prijs met de helft omlaag moest.” Dankzij een investering in een machine

technische inzichten

“Experimenteren was niet nodig” De uitdaging: Fabricage- en insteltijden halveren, de kwaliteit verbeteren en de productie flexibeler maken. De oplossing: Investeren in een integrale draai- en freesmachine, de NT 4250 DCG/1500 SZ van de Japanse fabrikant Mori Seiki, met het gereedschapshoudersysteem Coromant Capto. Mayer Feintechnik maakt precisie-instrumenten, in het bijzonder voor de medische industrie en voor de meet- en regeltechniek en lasertechnologie. Een van die instrumenten is een niet-verstelbare rotor voor laboratoriumcentrifuges met uiterst strenge eisen aangaande rondheid. De huidige centrifuges halen snelheden tot 25.000 omw./min., maar de trend gaat in de richting

van 100.000 omw./ Volgens CEO en min. Wie in deze markt mede-eigenaar van wil concurreren, moet Mayer Feintechnik in nieuwe machines Frank Neuschulz investeren. heeft Mayer De machine die Feintechnik voor Mayer Feintechnik in Coromant Capto maart 2009 heeft gekozen omdat het aangeschaft, is een een van de zeer integrale horizontale weinige modulaire freesbank met gereedschapssysteAlexander Duschek, snelheden tot 12.000 men is die kunnen verkooptechnicus van omw./min. en een worden gebruikt Sandvik Coromant draaibank à 4000 voor draai- en omw./min. Die wordt gevoed door freesbewerkingen met een precisie een portaalrobot en een staaflader van 0,002 millimeter. en staat op een speciale voet die De voorbereiding vond plaats in voorkomt dat trillingen het gevoelige het trainingscentrum van meetinstrument storen. machine- en gereedschappendistriEr zijn bewerkingen mogelijk van buteur PWK Knöbber in Kassel, werkstukken met een diameter tot Duitsland. Machinebankwerkers en 80 mm en een lengte tot 1500 mm. productiemanagers van Mayer

Feintechnik liepen samen met Sandvik Coromant en PWK Knöbber alle gereedschappen- en applicatiemogelijkheden door, lang voor de machine werd afgeleverd. “Daardoor hoefden ze bij Mayer Feintechnik niet te experimenteren, maar konden ze aan de slag zodra de machine was geïnstalleerd”, zegt Alexander Duschek, verkooptechnicus van Sandvik Coromant. Neuschulz: “Om de multitaskmachine optimaal te gebruiken heb je stabiele en hoogwaardige gereedschappen nodig. Op dat punt is Sandvik Coromant met zijn uitgebreide assortiment draai- en freesgereedschappen onverslaanbaar. De gereedschappen van Sandvik Coromant met hogedrukkoeling hebben het spaanvolume en de snijgegevens verbeterd.”

metalworking world  

33

ß

De niet-verstelbare rotor, die met de nieuwe multitaskmachine in één opspanning kan worden bewerkt, in plaats van in vijf!

willen we onze klanten eindproducten met kwaliteitscertificaten aanbieden. Dan hoeft de klant niet langer kwaliteitscontroles uit te voeren en kan hij zijn eindproduct direct verkopen.” ook Flexibiliteit is cruciaal. “De grote

CEO en mede-eigenaar Frank Neuschulz toont de niet-verstelbare rotor voor laboratoriumcentrifuges.

ß met drie turrets en een drieploegendienst

kon Mayer Feintechnik orders accepteren à 5000 eenheden per jaar. Vervolgens werd de productietijd bekort van 9 minuten en 52 seconden tot 6 minuten en 17 seconden. de nieuwste investering van het bedrijf is

de multitaskmachine NT 4250. Die werd in september 2008 aangeschaft en in maart 2009 afgeleverd. Vanaf de eerste dag heeft hij alle verwachtingen overtroffen. “Een van de bepalende redenen voor het succes”, zegt productiemanager Karl-Richard Curdt, “was dat we samen met Sandvik Coromant en deskundigen van de machineen gereedschappendistributeur PWK Knöbber konden zorgen dat hij meteen optimaal functioneerde.” Neuschulz: “Je moet geen Porsche kopen en er dan wielen op zetten waarmee je maar 100 km/u kunt rijden. Daarom hebben we voor Coromant Capto gekozen. Dat is niet het goedkoopste systeem, maar het is zeker een van de allerbeste.” Een van de belangrijkste producten van

34 

metalworking world

Mayer Feintechnik is een niet-verstelbare rotor voor laboratoriumcentrifuges. De rotor draait met maximaal 25.000 omwentelingen per minuut en staat bloot aan enorme centrifugaalkrachten. Een werkstuk moet dus perfect worden gebalanceerd, een factor die vooral van de rondheid afhangt. Met de oude technologie verliep het werk in vijf stadia. Het werkstuk moest viermaal gedraaid en eenmaal geboord worden. Telkens moest het opnieuw worden opgespannen en van machine worden gewisseld. De tolerantie van 0,02 mm was wel nauwkeurig, maar niet goed genoeg voor de toekomst, en de klant moest de rotor na elk gebruik opnieuw balanceren. Met de nieuwe hybride machine gebeurt alles in één proces, waardoor de productie- en insteltijd gehalveerd worden. Naast de tijdsbesparing is de tolerantie nu teruggebracht tot minder dan 0,01 mm, wat de klant een bewerkingsfase scheelt. “De machine bekort de fabricagetijd, maar heeft ook het vermogen om de kwaliteit te verbeteren”, zegt Neuschulz. “In de toekomst

fabrikanten van vandaag brengen hun aantallen onderaannemers met wel 70 procent terug en drukken bovendien de prijzen”, zegt Neuschulz. “Het is nog belangrijker dat elke investering correct wordt gepland. Niemand kan zich meer een slechte investering veroorloven.” Torsten Neumann van gereedschappendistributeur PWK Knöbber knikt. “Veel klanten kopen dure machines, maar investeren te weinig in voorbereidingen”, zegt hij. “Anderen gebruiken gereedschappen die niet helemaal ideaal zijn. Dan klagen ze wanneer de gereedschappen niet werken zoals ze verwacht hadden. En dan wordt het veel moeilijker om de fouten eruit te halen.” “In de toekomst”, zegt Neuschulz, “kunnen we alleen groeien als we sterke partners hebben en voortdurend verbeteringen kunnen doorvoeren. Voor ons is Sandvik Coromant een van die strategische partners.”

Mayer FeintecHnik Mayer Feintechnik, opgericht in 1951, heeft 45 werknemers en een jaaromzet van 4,5 miljoen euro. Precisieonderdelen voor de medische sector vormen 30 procent van de omzet. De rest is verdeeld tussen lasertechnologie, meet- en regeltechniek en optische technologie.

technologie tekst: turkka kulmala

Uitdaging: De productiviteit van

titaniumbewerking verbeteren.

Oplossing: Een beproefde totaal-

oplossing voor superieure veiligheid en betrouwbaarheid.

Kostenefficiëntie via veiligheid De superieure sterkte-gewichtverhouding maakt titanium zeer geliefd voor constructieelementen van vliegtuigcasco’s en steeds vaker ook van landingsgestellen. Het aandeel titanium in een gemiddeld verkeersvliegtuig neemt toe en de vraag stijgt. De sleutel tot efficiënte bewerking is productiviteit. Maar titanium laat zich niet zomaar bewerken. De slechte warmtegeleiding en de neiging tot chemische reactie met het gereedschapsmateriaal dwingt de bewerker om te kijken naar creatieve oplossingen. De eerste prioriteit ligt bij veiligheid en betrouwbaarheid, en daarna kosteneffectiviteit. Een grote veiligheid is realiseerbaar via een beproefde oplossing, die de machine, het proces, optimale gereedschappen, programmeertechnieken en snijgegevens omvat. Voor het bewerkingsgereedschap zijn stabiliteit en voldoende vermogen – ook bij lage toerentallen – een eerste vereiste. Een goed titaniumgereedschap heeft een open, scherpe geometrie en een grote

snijkantsterkte. De nieuwe gecoate S30T en S40T wisselplaatsoorten van Sandvik Coromant hebben een fijnkorrelig hardmetalen substraat met een uitstekende hardheid bij hoge temperaturen, en voldoen beter dan conventionele HSS-gereedschappen. Door NC-programmeurs vroeg bij het ontwerpproces te betrekken worden de veiligheid en voorspelbaarheid gediend. Dit voorkomt onnodige in- en uittredes. Een overvloedig gebruik van koelvloeistof is standaard bij de bewerking van titanium, en een hogedruksysteem is dan ook vereist voor het verbeteren van de productiviteit en de standtijd. De CoroMill 690 beschikt over sproeiers met schroefdraad voor de aansluiting van koelleidingen. De snijgegevens zijn zeer breed. Onder moeilijke omstandigheden kan de snijsnelheid niet hoger zijn dan 25 tot 30 meter per minuut, maar bij optimale omstandigheden zijn snelheden van 200 à 250 meter per minuut haalbaar.

praktijkgeval: Titanium middenscharnier Een HSS-gereedschap werd vervangen door een CoroMill 690 frees en een S30T hardmetalen wisselplaatsoort. Snijgegevens Snijsnelheid Voeding Verspaand volume

Oude oplossing 21 m/min 76 mm/min 37 cm3

Nieuwe oplossing 45 m/min 153 mm/min 148 cm3

De productiviteit nam toe met 30 procent, wat neerkwam op een jaarlijkse besparing van bijna 17.000 euro.

De CoroMill 690 is voorzien van sproeiers met schroefdraad voor koelvloeistof.

samenvatting Hoge productiviteit is een hoofddoel bij de bewerking van titanium. De hoogste productiviteitscijfers worden gerealiseerd door eerst naar een goede procesveiligheid en -betrouwbaarheid te streven via geavanceerde NC-programmering en optimale gereedschappen.

metalworking world  

35

nader bekeken 3 vragen aan björn rydevik

Een Ariane 5 begint aan een ruimtevlucht.

Professor in de orthopedische chirurgie in het Sahlgrenska universitair ziekenhuis in Göteborg, Zweden: 1 Waarom is precisie zo belangrijk bij botschroeven? “Botschroeven moeten perfect passen omdat ze gebruikt worden in mechanische constructies voor de chirurgische behandeling van breuken. Die constructies kunnen bestaan uit platen en staven. De schroeven verbinden die met elkaar en met het bot.” 2 Wat kan er gebeuren als de botschroef niet volkomen nauwkeurig is? “Dan kan de orthopedisch chirurg de breuk niet exact fixeren omdat de diverse onderdelen zoals platen en schroeven niet goed passen. Ook is de bevestiging van de schroeven in het botweefsel afhankelijk van de exacte fabricage ervan.” 3 Hoe plaatst een chirurg een botschroef? “Botschroeven worden gebruikt bij het stabiliseren van een gebroken bot. De daarbij toegepaste chirurgische techniek hangt af van het soort fractuur. Begrip van biomechanische en biologische principes is belangrijk voor de succesvolle genezing van een fractuur die op deze manier is behandeld.” Arianespace

Raketwetenschap helder gemaakt ruimtevaartindustrie. De Europese Ariane 5 is een serie ruimteraketten waarmee satellieten en andere ruimteschepen in geostationaire banen of lage omloopbanen rond de aarde worden gebracht. Het maken van raketonderdelen stelt de fabrikant voor grote uitdagingen, zoals bij alle onderdelen voor de ruimtevaartindustrie. Serre, een klein bedrijf in de provincie Rhône in Zuid-Frankrijk, kreeg zelfs twee problemen bij het maken van ophangingen voor de stuwingsraketten voor de Ariane 5. Vanwege problemen met het werken met Inconel 718 (48 HRC) haalde het bedrijf de leverdata van SKF Aerospace niet. Ook de productieprijs was te hoog. SKF adviseerde Serre Sandvik Coromant om hulp te vragen. “Het Sandvik Coromant-team

36 

metalworking world

stelde voor dat we de Sialon-technologie zouden gebruiken voor het draaien en frezen”, aldus directeur Alexandre Serre. De nieuwe gereedschappen beperkten de draaitijd vijfvoudig en vergrootten de productiviteit met 50 procent. Bij de freesbewerking werd de doorlooptijd driemaal zo kort. “We investeerden in een nieuwe freesmachine, een OKK VMO, van de firma Halbronn. Door de technische samenwerking konden we de stilstandtijd bekorten en dit project met SKF duurzamer maken. Het proces werd ook danig vereenvoudigd. De oplossing die we met Sandvik Coromant hebben ontwikkeld, wordt nu ook voor andere klanten dan SKF gebruikt.” De Ariane 5 blijft zeker tot 2015 het belangrijkste product van de Franse rakettenbouwer Arianespace.

Opsteker voor kernenergie Onlangs heeft Sandvik Materials Technology diverse orders geboekt voor stoomgeneratorbuizen voor gebruik in kerncentrales in de VS en China. “Deze buizen behoren tot de meest geavanceerde die we leveren”, zegt Cecilia Hägglöf, marketingmanager van de afdeling Tube. “De eisen op het gebied van productkwaliteit en kwaliteitsgarantie zijn zeer strikt. We hebben veel energie gestoken in de ontwikkeling

van niet-destructief onderzoek van de buizen.” Naast buizen voor stoomgeneratoren produceert Sandvik Materials Technology buizen met een bekleding van een zirkoniumlegering (zirkonium is een metaal dat veel wordt gebruikt in de kernenergieindustrie), strips, buizen, staven en lasproducten voor een aantal belangrijke componenten. Lees meer over de opkomst van de kernindustrie op pagina 14.

CO2 opslaan R&D. Carboncapture and storage (CCS) is een verzamelterm voor diverse manieren van opslaan van CO2 om te voorkomen dat die in de atmosfeer terechtkomt.

De oceanen bieden een opslagmogelijkheid voor CO2, maar wetenschappelijke en juridische aspecten wegen zwaar.

Tot nu toe worden ondergrondse geologische formaties gebruikt voor het opslaan van CO2: uitgeputte olie- en gasvelden, steenkolenreservoirs en zoutformaties.

CCS kent enkele uitdagingen. De kosten van het verzamelproces zijn hoog, de opslag moet bewezen veilig zijn, de capaciteit moet gegarandeerd zijn, en er gelden allerlei wettelijke bepalingen.

kjell eriksson

CCS wordt al toegepast in diverse commerciële projecten in de olie-, gas- en chemische industrie. Tal van krachtcentrales werken al met pilotprojecten, en er zijn plannen om CCS in 2020 volledig operationeel te maken.

Ongeveer een derde van alle kooldioxide-uitstoot is afkomstig van fossiele brandstoffen in krachtcentrales. CCS is een nieuwe technologie die moet voorkomen dat die uitstoot in de atmosfeer terechtkomt.

Slimme ambitie gebeurtenissen. Vorig najaar organiseerde Sandvik Coromant US een nieuwe techniekmanifestatie in het Productivity Center in Schaumburg, Illinois. Zo’n 175 mensen uit de auto-, lucht- en ruimtevaart- en energie-industrie bezochten het Smart Event, dat gericht was op het verbeteren van productiviteit en vergroten van kennis via nieuwe bewerkingstechnologie. “Technologie zal nog jarenlang de sleutel blijven tot winstgevendheid van fabrikanten”, zegt manager Robert Page van het Productivity Center. Sandvik Coromant besteedde twee sessies

aan slim werken. In een presentatie legde president Mike Lynch van CNC Concepts uit hoe via verbeteringsprogramma’s meer uit een investering te halen valt. Page verwacht dat er voortaan jaarlijks Smart Events worden gehouden. “We bieden fabrikanten een platform voor de nieuwste technische oplossingen in de metaalbewerkingsindustrie”, zegt hij. Dit soort manifestaties zijn een manier voor de industrie om kennis te delen. Neem contact op met uw plaatselijke vestiging van Sandvik Coromant voor informatie over manifestaties in de buurt.

Een Smart Event is een nieuwe manier om kennis te delen. metalworking world  

37

de oplossing tekst: johan andersson illustratie: kjell eriksson

Efficiency hoog gewaardeerd Om de onderdelen van een vliegtuigcasco efficiënt te maken, zijn programmeertechnieken en geoptimaliseerde gereedschappen nodig die opgewassen zijn tegen grote uitdagingen. Dit zijn acht voorbeelden van gereedschappen die de beste resultaten geven bij het bewerken van elementen van een vliegtuigromp.

ki

vl el

CoroMill 345

kostenefficiënte topprestaties

De slatrail, een onderdeel van het vleugelneusmechanisme, wordt gewoonlijk gemaakt van hooggelegeerd staal en roestvaste materialen. De CoroMill 345 met zijn achtkantige wisselplaat wordt in elke pocket voorzien van koelmiddel. Dat zorgt voor een goede spaanafvoer en optimale prestaties bij weerbarstige materialen.

s

tr la

ai

l

ak

w

CoroMill Plura kortere bewerkingstijd

Het kielvlak van composietmateriaal geeft grote uitdagingen op het gebied van afkanten. CoroMill Plura vingerfrezen in PCD (bestukt) en diamantgecoate volhardmetalen frezen kunnen pasklaar gemaakt worden voor de meeste applicaties. Ze beperken versplintering van vezels en verhogen het verspaanvolume.

38 

metalworking world

i

p el

t oo

CoroTurn SL en Silent Tools productief en stil

Voor het fabriceren van landingsgestelonderdelen zijn productieve en flexibele oplossingen nodig. Silent Tools-boorbaren zijn ontwikkeld om trillingen te voorkomen. in combinatie met CoroTurn SL-snijkoppen kunnen Silent Tools-producten worden gebruikt voor een groot aantal applicaties, waaronder het gebruik van hogedrukkoelmiddel voor interne bewerking. Het resultaat is af te lezen in prestaties en processtabiliteit.

Meer weten? Kijk op www.aero-knowledge.com

CoroDrill 854, 855 en 856 precisiegaten in composiet

Bij het fabriceren van de vleugeldoosconstructie van composietmaterialen vormen de diverse boorbewerkingen een grote uitdaging. De CoroDrill 854, 855 en 856 zijn ontwikkeld met het oog op een optimale gatkwaliteit. Ze zijn leverbaar als PCD (nerf, pin en gesoldeerd) of als volhardmetalen boren met diamantcoating.

CoroMill 210 een lichtere manier

fd

li

gg

er

Het lastigste onderdeel van de motorophanging aan de pylonen is de diepe sleuf in het midden. De CoroMill 210 frees met hoge voeding zorgt voor een lichte en snelle techniek met een uitstekend verspaningstempo. Dit veelzijdige gereedschap is ook te gebruiken voor vlakfrezen, infrezen en plungefrezen.

h

oo

ylo rp o t mo

n

CoroMill 690 elbelandingsgestg in ig vest

din

gsg

est

De romp bevat verschillende onderdelen van titanium. De poten van het landingsgestel bijvoorbeeld. De CoroMill 690 is een langesnijkantfrees die speciaal ontwikkeld is voor titaniumbewerking. Met zijn unieke wisselplaatklemming sproeiers met draad zorgt hij voor een snelle en veilige spaanafvoer.

el

vl

eu

ge

ls

pa n

t

lan

de titaniumexpert

CoroMill 790 gewoon uniek

De vleugelspanten brengen veel van de uitdagingen van het bewerken van aluminium mee, maar daarvoor is de CoroMill 790 dankzij zijn nieuwe specifieke geometrie zeer geschikt. De wisselplaten zijn bevestigd met een uniek ontwerp dat de mogelijke gevolgen van grote radiale krachten bij hoge snelheden elimineert.

S30T en S40T

in de voorhoede van de materiaaltechnologie

Het mechaniek in de vleugelrand wordt gewoonlijk van titanium gemaakt. S30T en S40T weten raad met de zware eisen van de titaniumbewerking. De thermische, chemische en mechanische belasting van de snijkanten benadert het maximum waaraan snijgereedschappen ooit worden blootgesteld.

metalworking world  

39

Print n:o C-5000:541 DUT/01 © AB Sandvik Coromant 2010:1

Onze gereedschappen hebben een extra goede eigenschap: ze komen van ons. Wanneer het gaat om het vinden van slimme gereedschapsoplossingen, dan gaat er niets boven expertise van wereldklasse. De gele jas is uw garantie dat u zowel ’s werelds beste gereedschappen krijgt als de kennis om deze optimaal te benutten. Met duizenden bewezen freesoplossingen bezitten wij de ervaring om u erbij te helpen uw productiekosten per onderdeel te verlagen, het machinerendement te verhogen en de productkwaliteit in alle opzichten te verbeteren, van schroefvormige interpolatie en axiaal frezen tot ’roll-in-roll-out’-methodes. Iets voor u? Ga naar onze site of, liever nog, neem contact op met iemand in een gele jas.

Think smart | Work smart | Earn smart

www.sandvik.coromant.com