OMJS GLOSSY aan tafel met onderwijs maak je samen mindmappen mooie modellen woordenschatonderwijs

OMJS

GLOSSY I n s p i r at i e

aan tafel met onderwijs maak je samen • mindmappen • mooie modellen woordenschatonderwijs • 10 leestips begrijpend lezen verschillen tussen jongens & meisjes • Reflectie op rekenen trends & sociale media • idea killers idea keepers • hoogbegaafdheid

INHOUD Colofon

Deze ‘OMJS glossy’ is een productie van Onderwijs Maak Je Samen te Helmond Hoofdredactie Barbara Sparreboom [email protected] Vormgeving OMJS Multimedia Verder werkten mee Janne-Marie Biesheuvel Judith Blanjaar Erik Boeschoten Job Christians Margreet Christians Paul Filipiak David van der Kooij Ivo Kuipers Anouk Mulder Yorick Saeijs Lyan van Santvoort Ine van Schijndel-Boel Martijn Smoors Mark Verlijsdonk Redactieadres Mierloseweg 4 5707 AL Helmond +31 (0)492-881157 [email protected] Website www.onderwijsmaakjesamen.nl PRIJS EN BESTELLEN Prijs: € 4,95 webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

2

OMJS GLOSSY

Ma ak kennis met... 4 5 8 12 22 26 30 34 38 42 46 48 Erik

Job

Paul

OMJS Team

Margreet

Yorick

Barbara

Ine

David

Martijn

Judith

InSPIRATIE 6 10 20

PLWL

Anouk

elletjes 5 minuten sp & Keepers Idea Killers

40 45

Kerndoel 54

hetkind.org

Ontwikkelingen 17 28

Trends & Sociale Media

18 32

“Uit onderzoek blijkt...”

ti2p4 s

10 Leestips

49

44

Verschil jongens & meisjes Reflectie op rekenen

Mooie modellen

Do’s & Don’ts hoogbegaafd

heid

INHOUD Missie

Onderwijs Maak Je Samen streeft naar een optimale emancipatie van het kind*, door het kind te equiperen om op creatieve wijze de uitdagingen van onze maatschappij aan te gaan. De leerkracht heeft een cruciale rol in het succes van ieder kind, juist daarom richt onze organisatie zich op het inhoudelijk leiderschap, het mens zijn en de talenten van de leerkracht en haar team.

*Onderwijs Maak Je Samen is ambassadeur van hetkind en haar 7 leidende principes. Zie pagina 45.

OMJS GLOSSY

3

ERIK BOESCHOTEN

Directie

ErikBoeschoten linkedin.nl/in/eboesch

oten

Onderwijs Maak Je Samen Een bedrijf om trots op te zijn!

4

OMJS GLOSSY

JOB CHRISTIANS

Directie

Jobchristians linkedin.nl/in/jobchristians

Geachte lezer, Voor u ligt een boeiend stuk papier. Hiermee heeft u alles wat onze organisatie te bieden heeft in handen. De mensen, de onderwijskundige expertise en die mooie praktisch vertaalde theorie. We zijn enorm trots wanneer we door deze glossy bladeren. Vooral trots om overal terug te zien wat we toen, begin 2002 voor ogen hadden bij de oprichting van Onderwijs Maak Je Samen. Waar wij destijds mee startten, was het stimuleren en faciliteren van het leren ván en mét elkaar. In die zin hebben we een bijzonder sterk passende naam weten te vinden: Onderwijs Maak Je Samen. Inmiddels bestaat ons team uit vormgevers, programmeurs, ontwikkelaars en onderwijsadviseurs/ trainers die ook actief, op de scholen en binnen de besturen, een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van het onderwijs.

Dagelijks verzorgen ruim 220.000 professionals onderwijs aan ruim anderhalf miljoen basisschoolleerlingen. Deze professionals hebben een enorme verantwoordelijkheid: het bevorderen en vinden van de talenten die in iedere leerling schuil gaan. Wat dat betreft is werken in het onderwijs een prachtig beroep. Onze collega’s doen hun uiterste best om inspiratie in ons vak naar voren te halen, mee te denken in wat er nu werkelijk toe doet in de klas en te ontwikkelen waar leerkrachten behoefte aan hebben. Wij wensen u enorm veel lees- en leerplezier met deze glossy die geheel door onze eigen mensen geschreven en vormgegeven is. Het is een typisch eigen product wat daarnaast nog eens helemaal uitdraagt wie we willen zijn en wat we willen bereiken! Wellicht tot snel, Erik Boeschoten & Job Christians Oprichters/directie Onderwijs Maak Je Samen OMJS GLOSSY

5

&

Inspiratie voor

Pratend Lezend woorden leren Door Paul Filipiak

Onder leiding van Paul Filipiak heeft Onderwijs Maak Je Samen in samenwerking met onderwijsadviesbureau O2 een aanpak ontwikkeld voor het woordenschatonderwijs: Pratend en Lezend Woorden Leren(PLWL). PLWL is gebaseerd op dertig jaar internationale literatuur en onderzoek naar woordenschatverwerving. Wat deze aanpak zo sterk maakt, leest u in het artikel. Woordenschat basis voor schoolsucces Woordenschatonderwijs staat volop in de belangstelling. Dat is terecht, want het verband tussen een grote woordenschat, geleerde intelligentie en schoolsucces is, volgens verzameld onderzoek van Robert Marzano, hoog.

Van woordkennis naar woordgebruik Het paradoxale bij woordenschatonderwijs is, dat het bij wijze van spreken niet gaat om het uit het hoofd leren van losse woorden of het plaatsen van woorden in woordnetwerken. Het gaat om goed gebruik van woorden in zinnen en teksten voor eigen doelen, zoals bij luisteren, lezen, praten en schrijven. Kinderen praten en luisteren de hele dag door. Ze hebben hun eigen verhalen, belevenissen en vragen. Dit natuurlijke woordgebruik van kinderen koppelen we aan woordenschatverwerving. Een beter woordgebruik in het eigen lezen en schrijven is het gevolg. Het accent van de PLWL-aanpak ligt derhalve op actief woordgebruik bij luisteren, lezen, praten en schrijven.

6

OMJS GLOSSY

Betekenissen in contexten Bij woordenschatonderwijs gaat het niet om het leren van losstaande woorden en hun woordenboekbetekenis. We gebruiken immers geen losse woorden, maar zinnen en teksten. Daar sluit PLWL op aan. Woordfamilies, zoals bijvoorbeeld monteur, montage, monteren, monteurs, gemonteerd, kunnen in een keer

behandeld worden. Ook zijn er woordgroepen die op

vergelijkbare manier voorkomen. Een voorbeeld hiervan is: geld besteden, tijd besteden en aandacht besteden. Dit soort woordgroepen kunnen ook efficiënt aangeboden worden.

Betekenisvol en functioneel Aantrekkelijke praat- en schrijfsituaties zijn effectief. Daarom staan motiverende activiteiten centraal. Tijdens deze activiteiten gebruiken en herhalen de kinderen woorden op natuurlijke wijze.

PLWL kost niet meer tijd

Woordkeuze

Theoretisch fundament

Woordenschatonderwijs volgens de aanpak van het pratend en lezend woorden leren houdt rekening met de aanwezige taalmethodes op school. Zonder al te veel bijzondere voorzieningen sluit het aan bij Taalactief, Taalverhaal, Taal Op Maat en Veilig leren lezen. Ook kan de aanpak gebruikt worden bij teksten die de school gebruikt.

PLWL onderscheidt drie woordgroepen: 1. Hoogfrequente, concrete woorden in gesproken en geschreven teksten 2. Abstracte verhaalwoorden 3. Onderwerpspecifieke zaakvakwoorden

Het theoretische fundament voor PLWL wordt gevormd door de inzichten van Isabel Beck, Margaret McKeown en Linda Kucan. Voor de ontwikkeling van de aanpak is nauw samengewerkt met de afdeling Applied Linguistics van de Universiteit Groningen.

Iedere woordgroep vereist een gepaste behandeling. Zo krijgen verhaalwoorden uit woordgroep 2 geen uitgebreid netwerk van woordenschema’s, maar een aantal zaakvakbegrippen juist weer wel.

Effectiviteit Woordenschatonderwijs is pas echt effectief als het de kinderen activeert en stimuleert om taal en dus ook woorden te gebruiken in diverse contexten, voor eigen doeleinden. C

Veel gestelde vragen over woordenschatonderwijs Volgens de aanpak van “lezend woorden leren”. Dit boek geeft kort en bondig een weergave van de meest gestelde vragen over woordenschatonderwijs, met daarbij eveneens steeds een duidelijk antwoord. Wanneer leer je je leerlingen nu welke woorden? Hoe ga je om met nieuwe worden in complexe teksten? Hoe kan ik aansprekende woordenschatactiviteiten organiseren? Welke evaluatiemethode kan ik gebruiken om te toetsen of leerlingen daadwerkelijk hun woordenschat uitbreiden?

Paperback, 140 pagina’s, 2010 Auteur: I. Beck, M. McKeown en L. Kucan Uitgeverij OMJS ISBN: 978-90-814613-4-4

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

In de cursus Pratend en LezendWoorden Leren gaan we dieper in op de informatie. Heeft u voor uw school interesse in de cursus? Neem dan contact met ons op via mail: [email protected] of per telefoon: 0492-881157.

OMJS GLOSSY

7

Maak kennis met:

PAUL FILIPIAK

Onderwijsadviseu

r

HET ONDERWIJS IS DE BELANGRIJKSTE FACTOR VAN DE SAMENLEVING Welke achtergrond heb je? Voordat ik ging samenwerken bij Onderwijs Maak Je Samen heb ik gewerkt bij verschillende onderwijsadviesbureaus in het land en heb ik ook een eigen bureau gehad. Daarvóór gaf ik les in het volwassenenonderwijs en op de toenmalige KLOS en volgde ik een opleiding onderwijskunde. Wat maakte, dat je koos voor het onderwijs? Het onderwijs is de belangrijkste sector van de samenleving. Daar wil ik een bijdrage aan leveren. Had ik niet voor het onderwijs gekozen, dan was ik de muziek in gegaan. En nu bij OMJS? Met Onderwijs Maak Je Samen werk ik graag samen. Het beste onderwijs ontstaat als je er een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor neemt. Het motto spreekt mij aan. Het is immers belangrijk dat de vormgeving van goed onderwijs op de werkvloer plaatsvindt, in samenwerking met elkaar. Je bent veel bezig met Begrijpend lezen en woordenschat? Mijn specialisatie heeft betrekking op taal- en leesonderwijs in de basisschool. Ik was betrokken bij de ontwikkeling van talloze onderwijsproducten en onderwijsdiensten op deze gebieden. Goed taalonderwijs voor alle kinderen in het

8

OMJS GLOSSY

basisonderwijs is mijn passie. Thans ben ik als taal-leesdeskundige betrokken bij de landelijke taalleespilots. Verder maak ik belangrijke en bruikbare informatie uit binnen- en buitenland toegankelijk, voor soepel gebruik in de school en klas. Dit gebeurt via educatieve producten, workshops en adviestrajecten, zodat men deze informatie in de school en in de klas kan toepassen. Vanwaar de focus op begrijpend lezen en woordenschat? Wat mij betreft zijn het de belangrijkste onderdelen voor schoolsucces. Persoonlijk: ik lees zelf veel en ervaar daarbij hoe leuk en belangrijk het is. Nog een vraag: wat kan beter? Het hardop denkend lezen is de beste manier om het begrijpend lezen te onderwijzen en te leren. Voor woordenschatonderwijs is het pratend en lezend woorden leren de beste aanpak, bij alledaagse en motiverende activiteiten van de kinderen. Bij Onderwijs Maak Je Samen hebben we goede aanpakken op deze gebieden. Wil je meer weten? Stuur een e-mail naar [email protected] C

“Het beste onderwijs ontstaat als je er een gezamenlijke verantwoordelijkheid voor neemt.” OMJS GLOSSY

9

U kent het wel, die paar minuten die u overhebt tussen twee activiteiten of aan het eind van een dagdeel. Vaak kunnen deze paar minuten op een leuke, speelse en leerzame manier opgevuld worden. Voor u hebben wij een aantal spellen geselecteerd.

2 1 p e o r g Peuters

Dirigentje Benodigdheden: instrumentjes voor alle kinderen (kunnen ook stokjes zijn, plastic flesjes etc.) en marsmuziek. Groepeer de kinderen met dezelfde instrumenten bij elkaar zoals in een echt orkest. U bent de dirigent en wijst aan welk groepje met instrumenten mag spelen. Eerst om de beurt en daarna twee samen en op het laatst misschien allemaal samen. Vervolgens laat u (mars) muziek horen en kunnen ze meedoen op de maat van de muziek. Als dirigent kunt u nu de verschillende groepjes instrumenten afzonderlijk aanwijzen en verschillen aangeven van hard en zacht. Ook kunt u de muzikanten door een kind laten begeleiden. Aanvulling voor peuters: laat kinderen op de muziek achter elkaar aan lopen als in een echte harmonie. Stopt de muziek, dan moeten ze meteen stilstaan en mag er geen instrument meer te horen zijn.

Wat doe ik? De leerkracht beeldt dagelijkse handelingen uit (brood smeren, tandenpoetsen, drinken, slapen). De kinderen raden wat het is. Er kan ook een beroep of een sport uitgebeeld worden. Wie van de kinderen kan zelf iets bedenken? 10

OMJS GLOSSY

Groep 3-4

Luisterend tellen

De leerkracht maakt de leerlingen duidelijk dat het voor dit spel ontzettend stil moet zijn en dat je goed naar elkaar moet luisteren. De leerkracht zegt 1, waarna een leerling reageert met 2, een andere leerling zegt daarop weer 3 en ga zo maar door. Echter, zodra 2 of meerdere leerlingen tegelijkertijd een getal noemen, stopt het spel en begint de leerkracht weer bij 1. De leerlingen moeten dit spelen zonder van te voren iets af te spreken!! Natuurlijk zal het een aantal keren gespeeld moeten worden, voordat de bedoeling helemaal duidelijk is.

Beeldentuin De spelers vormen paren. In elk paar is een speler de beeldhouwer en de ander de klei. De beeldhouwer vormt en kneedt de klei tot een fantastisch beeld, totdat de spelleider zegt dat de tijd om is. Praten is niet toegestaan, maar het gebruik van non-verbale gebaren wordt aangemoedigd. Alle beeldhouwers wandelen door de beeldentuin om de creaties van hun collega’s te bewonderen. Keer daarna de rollen om. De leerlingen zoeken hun partner weer op en wisselen van rol: de beelden worden beeldhouwers, de beeldhouwers worden klei die tot beelden gevormd worden. Daarna worden de beelden in de tuin opnieuw bekeken.

Groep 5-

6

Kettingbeweging

Groep 7-8 Letter vierkant

Is jouw geluid goed te onthouden?

Benodigdheden: Voor elke leerling een potlood en een stuk(je) papier.

1. Een kring naar binnen: De spelers gaan in een kring staan met hun gezicht naar binnen.

Teken op het bord een vierkant met daarin 16 hokjes (4 bij 4).

2. Geluid/beweging: De spelleider begint het spel met een beweging en een geluid erbij. Hij zegt bijvoorbeeld ‘’Tadaah!’’ met beide duimen omhoog gestoken.

De leerkracht kiest een leerling uit die een letter mag noemen. De leerlingen mogen deze letter op een willekeurige plaats invullen in een van de 16 hokjes.

3. Herhaal en voeg toe: De speler rechts van de spelleider herhaalt de geluid/beweging- combinatie en voegt er dan een nieuwe geluid/beweging- combinatie aan toe. De speler kan bijvoorbeeld zeggen ‘’Tadaah! Bonk!’’ zijn duimen omhoog steken tijdens het ‘’Tadaah!’’ en beide handen naar elkaar toe brengen alsof hij denkbeeldige bekkens tegen elkaar slaat tijdens het ‘’Bonk!’’

Ook de volgende leerling zegt een letter, die weer in een ander hokje wordt opgeschreven. Dit gaat net zolang door tot in alle hokjes een letter staat. Als dit het geval is, gaan de leerlingen kijken hoeveel woorden (horizontaal, verticaal en diagonaal) zij kunnen maken met deze letters.

4. En opnieuw en opnieuw: Elke speler voegt op zijn beurt een nieuwe geluid/ beweging- combinatie aan de serie toe. 5. Vergeten? Begin overnieuw! Als een speler een geluid of een beweging vergeten is, dan eindigt het rondje en mag de speler een nieuw rondje beginnen met een nieuwe geluid/beweging- combinatie.

Atlas spel

Dit spel is ook geschikt voor groep 6. Benodigdheden: Voor elk kind een atlas.

Pictionary in groepjes Benodigdheden: Voor elke groep een potlood en een flink aantal witte blaadjes. De leerkracht verdeelt de leerlingen in groepjes (max. 5 leerlingen) en vraagt van elke groep een leerling bij het bureau. Daar krijgen deze leerlingen een woord te horen dat zij in het groepje moeten gaan tekenen. Als het woord in het groepje is geraden, gaat de volgende groepsgenoot naar de leerkracht om daar het volgende woord te horen te krijgen. Dit gaat zo door totdat elk groepslid een woord heeft getekend. Welke groep heeft als eerste alle woorden geraden?

De kinderen hebben allemaal een atlas voor zich liggen, de leerkracht geeft aan welke bladzijde de kinderen voor zich moeten hebben. De leerkracht geeft een cryptische omschrijving van een plaats, de kinderen proberen te zoeken welke plaats bedoeld wordt. De eerste keer heb je iets meer tijd nodig voor dit spel, maar als de kinderen door hebben wat de bedoeling is, kan je het blijven spelen. Het vergt wel enige fantasie van de leerkracht. Ingezonden door Marije Bosman

spelletjes? meer 5-minuten Benieuwd naar nze website: o p o e z k ij k Be l ijsmaakjesamen.n 5minuten.onderw OMJS GLOSSY

11

“Door bij de leerkrachten hun talenten tot bloei te laten komen, zullen meer kinderen het onderwijs krijgen wat ze verdienen.” 12

OMJS GLOSSY

Maak kennis met:

YORICK SAEIJS

Adviseur/trainer YorickSaeijs linkedin.nl/in/yoricksaeijs

OMJS IS EEN ORGANISATIE WAAR UIT WORDT GEGAAN VAN TALENTEN Wat zijn kenmerken van jou als trainer? Enthousiast, divers, interactief, kindgericht. Wat inspireert je in je werk? Ik heb ervaren wat voor impact het heeft op het leerproces van kinderen als je voor de klas staat. Door bij de leerkrachten hun talenten tot bloei te laten komen, zullen meer kinderen het onderwijs krijgen wat ze verdienen. Dat inspireert mij enorm. Waarom geef je graag trainingen? Leerkrachten zijn van nature al 1000-poten. Door daar gebruik van te maken in de training, kun je op basis van bestaande kennis en vaardigheden ‘Oh ja’-ervaringen uitlokken. Dat is de basis om de nieuwe kennis en vaardigheden eigen te maken en te transformeren naar een persoonlijke uitwerking. Wat dicht bij je ligt, zul je gemakkelijker gaan gebruiken. Een goed voorbeeld hiervan is de Mindmap-training. Door de oefeningen die vanuit de praktijk zijn ontwikkeld, komen de leerkrachten snel tot de essentie. Daarna is de stap naar een nieuwe, persoonlijke toepassing niet groot en gemakkelijk gemaakt. Waarom werk je voor OMJS? OMJS is een organisatie waar uit wordt gegaan van talenten. Iedereen heeft zijn eigen gebieden waar hij/zij van nature goed in is. Daar maken we zo optimaal mogelijk gebruik van en dat werkt erg goed.

Door deze talenten te combineren kunnen we effectief inspelen op de vragen van teams. Zo brengen we creativiteit, talent en verantwoordelijkheid bij elkaar; een mooie combinatie. Met welke gebieden ga je graag aan de slag met teams? Sociaal/emotionele ontwikkeling: volgens mij de basis voor leren. Je moet lekker in je vel en in de groep zitten om optimaal te kunnen leren. Daarom werk ik ook graag met teams aan de Vreedzame School, een sociaal/emotionele methode waar elkaar leren kennen en verantwoordelijkheid krijgen en nemen centraal staan. Slim leren: activerende didactiek, Mindmappen, MI, Coöperatief Leren en interactief digibordgebruik. Door slim gebruik te maken van diverse didactische werkvormen, kun je aansluiten bij de verschillende leerstijlen van iedereen in de groep. Zo breng je de effectiviteit omhoog, waarbij zowel oog is voor het individu als voor de groep. Waar kunnen geïnteresseerde lezers je bereiken? Als directeuren of leerkrachten meer willen weten over deze of andere onderwerpen, kunnen ze me altijd bellen of mailen: Tel: 06-24672634 Mail:[email protected] C

OMJS GLOSSY

13

pen p a m d n i en m len van slim n e m r o t Brainsllebei onderde zijn a. leren en r e d n i k t bied tokken om n e m r o t s Brainr andere kaps. onde ief te denken pen creat p a m d n i n m stof beter a v l e d d i Dooremn kinderen leenrthouden. kunn tureren en o struc

Brainstormen Begin met een goede vraag. Goede vragen beginnen meestal met ‘hoe kunnen we…’ of ‘bedenk…’ - Verzin héél veel ideeën. Schrijf ze op plakbriefjes. - Eerst je hoofd leegmaken, daarna doorzetten en veel ideeën bedenken. - Bedenk hoe een van je (super)helden de vraag zou oplossen.

14

OMJS GLOSSY

Mindmappen Leren doen we vaak met onze linker hersenhelft. De plaatjes en de kleuren ‘zitten’ in de rechter hersenhelft. - Gebruik een groot vel papier, potlood en gekleurde stiften. - Gebruik losse woorden; geen zinnen. - Maak tekeningen.

Wilt u meer weten over brainstormen en mindmappen? Bekijk dan onze e-colleges over deze onderwerpen op onze site: www.onderwijsmaakjesamen.nl/e-colleges

OMJS GLOSSY

15

Mindmappakket De Mindmap is een krachtig hulpmiddel bij het structureren en onthouden van informatie. Kinderen leren hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden. Bij uitstek geschikt voor leervakken waar langere stukken tekst behandeld worden en ook bij het ontwerpen van spreekbeurten en werkstukken. Maar Mindmappen kent nog tal van andere toepassingen. Met de hulpkaart voor iedere leerling, leren kinderen snel wat een Mindmap is, hoe een Mindmap ‘werkt’ en toegepast kan worden bij het leren. Twee - verschillende - rijk geïllustreerde posters én 15 identieke hulpkaarten voor de leerlingen om de informatie snel paraat te hebben. Inclusief beknopte handleiding met uitleg en lestips. Uitgever: Uitgeverij OMJS & Denken Om Een Hoekje

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

Boys & Girls

Strategieën voor Onderwijs aan Jongens & Meisjes: Een Werkboek voor Leraren in het Basisonderwijs is een onmisbaar hulpmiddel voor leraren die werken met leerlingen van groep 1 t/m 8. Het combineert op eenvoudige en direct toepasbare wijze de wetenschap op het gebied van de hersenen met onderwijsstrategieën. Dit is het soort boek dat leraren willen, één dat de juiste balans biedt tussen ‘net genoeg’ theorie voor het opdoen van kennis en ‘veel’ oefening, zodat ze op maandagmorgen de strategieën direct kunnen toepassen. Inleiding van deze boekvertaling is geschreven door Lauk Woltring, gedragsspecialist. Paperback, 276 pagina’s, kleur Auteur: Michael Gurian, Kathy Stevens en Kelley King Uitgever: Uitgeverij OMJS, 2011 ISBN 9789081461368

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

16

OMJS GLOSSY

Inspelen op veranderingen en mogelijkheden die kinderen tegenkomen in de maatschappij, is voor OMJS een must. Vindt u dat het onderwijs hier rekening mee moet houden?

Jongeren (15-19 jaar) besteden per dag bijna 4 uur aan media (235 minuten)… waarvan 11 minuten aan tijdschriften en 100 minuten aan internet Onderzoek onder 17 jarigen: 94% is actief op Hyves (81% hiervan bezoekt dit medium dagelijks) 71% is actief op YouTube 27% heeft een profiel op Twitter (57% hiervan gebruikt dit medium dagelijks) Er wordt 10 uur video geüpload naar YouTube… per seconde. Bron:YouTube http://www.youtube.com/watch?v=Trdo7ikGorw

Wikipedia is in 2001 begonnen en bevat nu meer dan 13 miljoen artikelen in meer dan 200 talen.

Obama bracht 55 miljoen dollar bijeen via sociale netwerken, in 29 dagen. Bron:YouTube http://www.youtube.com/watch?v=G7ZTyS30pDs Effect van donorcampagne via Hyves: - 217.000 Hyvers hebben de ‘ik ben voor’ gadget geplaatst - 25.000 Hyvers hebben zich geregistreerd, waarvan 80% als ‘donor’ en 20% als ‘niet-donor’ Literatuur • Are digital natives a myth or reality? Students’ use of Technologies for learning. Margaryan, A., & Littlejohn, A. (2008)

• De Einstein Generatie.

Boschma, J., & Groen, I. (2006)

Meer weten over social media in het onderwijs? http://www.onderwijsmaakjesamen.nl/actueel/social-media-in-het-onderwijs/ OMJS GLOSSY

17

Rekening h ouden me t het versc onderwijs hil tussen . Is dat no jongens en dig? Wij zij meisjes in n benieuw het Herkent u d naar uw de uitspra mening. ken?

~ Ik heb een sterker emotioneel geheugen. ~ Omdat mijn hersenhelften beter kunnen samenwerken, ben ik beter in multitasken. ~ Omdat mijn hersenhelften beter samenwerken kan ik over het algemeen beter vertellen hoe ik me voel. ~ Ik ben goed in het lezen van emotionele signalen bij anderen ~ Ik kan informatie beter omzetten van het werkgeheugen naar het lange termijn geheugen. ~ Ik kan beter informatie uit de les verwerken en hierop reageren. ~ Ik gebruik gemiddeld twee keer zoveel woorden. ~ Ik vind het gemakkelijker stil aan een tafel te zitten en stil te werken. ~ Omdat ik graag relaties aanga en behoud, doe ik meer moeite daarvoor, bijvoorbeeld altijd de leerkracht tevreden stellen. ~ De meeste schoolomgevingen zijn prima gebouwd voor de wijze waarop ik leer.

meisjes 18

OMJS GLOSSY

jongens - Ik leer beter wanneer mijn lichaam in beweging is. - Ik heb vaak meer tijd nodig om mijn gevoelens te verwerken, voordat ik goed kan vertellen hoe ik me voel. - Ik ben eerder geneigd fysiek te reageren wanneer ik me bedreigd of emotioneel geladen voel. - Ik ben sterker in ruimtelijk denken, mentale manipulatie van objecten en abstract denken. - Gezonde concurrentie helpt mij gemotiveerd te zijn en beter te presteren. - Ik heb minder serotonine in mijn lichaam waardoor ik moeilijker kalmeer als ik boos ben. - Ik herken makkelijker plaatsen, gezichten en objecten. - Bij mij passen de meeste schoolomgevingen wat minder goed. - Wanneer ik eerst mag tekenen, is het verhaal dat ik daarna schrijf beter. r ie ove ijs. t a - Ik leer beter wanneer ik weet waarom m erw nfor dt u i t basisond n.nl n i v s e irl he ik dat moet leren. ys&G eisjes in aakjesam ek Bo m sm o het b ongens en onderwij n I ? kel. an j eten eer w derwijs a ia webwin m u Wilt n voor on stellen v gieë u be strate oek kunt Het b

OMJS GLOSSY

19

Drama is like life with th

- Alfred Hitc

Niet alleen de acteurs, ook de toeschouwers moeten talent hebben. - Dimitri Frenkel Frank

Kernd

De leerlingen leren beeld beweging te gebruiken, om mee uit te drukken en om

Hoe vinden veel leerlingen het plezier in lezen weer terug? Op deze vraag kan drama en leesspel een antwoord zijn. Door verschillende theaterwerkvormen te gebruiken, gaat een verhaal leven, krijgen karakters een gezicht, wordt de inleving bevorderd en de nieuwsgierigheid voor het vervolg geprikkeld. - Jitske Wijngaards

Drama onderwijs is een sterk leermiddel met diepgravend positieve effecten op de cognitieve, sociale, emotionele en fysieke ontwikkeling van leerlingen. Het voordeel van dramalessen loopt over in alle schoolvakken en het dagelijks leven. Drama is een basis pedagogiek waarbij je leerlingen aanspreekt op meervoudige intelligenties en verschillende leerstijlen. Het is een multi-sensorieke manier van leren waarbij geest, lichaam, zintuigen en emoties ingezet worden om een persoonlijke verbinding te maken met de stof, zodat begrip ontstaat en dit vastgehouden kan worden. 2020 OMJS GLOSSY - Drama Education Network

he dull bits cut out.

chcock Alle kinderen zijn artiesten. Het probleem is hoe een artiest behouden kan worden indien deze eenmaal opgroeit. - Pablo Picasso

doel 54

den, muziek, taal, spel en er gevoelens en ervaringen er mee te communiceren.

Life is a scene and we are the actors - William Shakespeare

Theatersportkaarten Dit product bestaat uit 28 creatieve spelvormen om improvisatietheater, ook wel theatersport, met je groep vorm te geven. Op elke kaart staat kort en bondig, in stappen, een spelvorm toegelicht. In de bijgeleverde handleiding staan, ter inspiratie, per kaart tal van suggesties en voorbeelden. De kaarten zijn kleurrijk vormgegeven en in kleur gedrukt. Daarnaast zijn de kaarten voorzien van een glanslaminaat waardoor de kaarten verduurzaamd zijn. De kaarten zijn verpakt in een felgroen deksel doosje. 27 werkvormkaarten A5 (kleur) en handleiding in A5 opbergdoosje. Uitgever: Uitgeverij OMJS

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl OMJS GLOSSY

2121

David van der Kooij Je hebt een artikel geschreven over creatieve vaardigheden in de onderwijspraktijk. Wat versta je precies onder creativiteit? Veel mensen denken bij creativiteit aan expressie; schilderwerk of dichtkunst. Maar creativiteit is veel breder. Kijk om u heen, alles is het resultaat van creativiteit; een verhaal, een boek, een bank of een trein. Mensen onderscheiden zich in creativiteit. En omdat het eigenlijk zo gewoon is, geven we weinig aandacht aan het ontwikkelen van creativiteit en creatief denken. Doe dit gedachtenexperiment maar eens: hoe ziet de wereld eruit als we één dag niet creatief zouden zijn? Creativiteit kan niet zonder kennis, zeg je. Hoe zie je dat? Het resultaat van creativiteit is kennis. Dat is alles wat nieuw gemaakt of bedacht is; een nieuw ontdekte planeet, een App voor de iPhone of een goed vertelde grap, allemaal kennis. Door bestaande kennis te combineren en te koppelen met nieuwe ervaringen ontstaat nieuwe kennis. Dat is creativiteit; het verbinden van het bestaande om te komen tot het nieuwe. Kennis en creativiteit zijn onafscheidelijk. Dit proces kun je versnellen en sturen met creatieve vaardigheden en denktechnieken.

“Hoe ziet de wereld eruit als we één dag niet creatief zouden zijn?” Hoe past leren hierin? Leren heeft alles te maken met creativiteit. Een kind dat leert is creatief. Het vergaart kennis die het eerst nog niet had en ontwikkelt zo zichzelf. Dat kan op twee manieren, namelijk door reproductie of door productie. Bij reproductief leren neemt het kind ‘passief’ kennis op, hier hoort ‘stampwerk’ bij en er is weinig ruimte voor eigen inbreng. Bij productief leren staat verbinden – creativiteit – centraal; de lesstof wordt verbonden met het kind door in te spelen op persoonlijke interesses, omgeving en talenten. Zo wordt lesstof relevant. Een kind wil graag productief leren. Daarom zitten ze graag overal aan, ze willen onderzoeken en experimenteren. Als leerkracht moet je daar ruimte voor maken en creatieve vaardigheden expliciet op het lesprogramma zetten.

22

OMJS GLOSSY

Je hebt het over creatieve vaardigheden, wat zijn dat? Creativiteit is verbinden. Creatieve vaardigheden stellen je in staat om versneld en bewust verbindingen te ontdekken of te maken. Het gaat vooral om associëren en het gebruik van analogieën. Deze vaardigheden kun je op natuurlijke wijze inzetten in alle vakgebieden. ‘What-if vragen’ gebruiken in de geschiedenisof wereldoriëntatieles = associëren. Combineer biologie met natuur&techniek en onderzoek hoe principes uit de natuur toegepast worden in techniek = analogieën ontdekken. Zo bouwen kinderen aan hun creativiteit terwijl ze werken aan leerdoelen. Net zo belangrijk is aandacht voor een creatieve houding. Openstaan voor de wereld om u heen, een vragende houding, luisteren en voortbouwen op ideeën van anderen en experimenteren vormen daar weer de kern van. Creativiteit in de klas begint bij jezelf. Is iedere leerkracht creatief? Leerkracht eindigt op ‘kracht’. Uw kracht, die voor het kind heel veel uitmaakt. Wat herinneren we later levendig van onze schooltijd? Die ene leerkracht die u heeft geïnspireerd, uw talenten zag, daarmee uitdaagde en hielp om verder te komen. De betrokken en alerte leerkracht, dát is de creatieve leerkracht. Iedereen is creatief, op zijn of haar eigen manier. Belangrijk is dat u zich bewust bent van wat creativiteit is en de betekenis ervan voor onze maatschappij en – dus ook – voor onderwijs en uw rol daarin. Denkvaardigheden en –technieken kunnen geleerd en ontwikkeld worden, zodat u er doelmatig mee aan de slag kunt.

Reader Creatieve Vaardigheden (ook als E-book beschikbaar!)

Deze reader is een verzameling van acht nieuwsbrieven. De nieuwsbrieven bieden een rondgang langs de belangrijkste creatieve vaardigheden. Bij iedere vaardigheid staat een aantal activiteiten beschreven waarmee de vaardigheden geoefend kunnen worden in de klas, met tips om de activiteiten te koppelen aan andere vakgebieden. Vrijwel alle activiteiten zijn ook waardevol voor de leerkracht zelf en voor teams. Met recht dragen de nieuwsbrieven de titel “Creatieve Vaardigheden in de Onderwijspraktijk”.

Reader, 60 pagina’s Uitgeverij OMJS en Denken Om Een Hoekje ISBN 9789090249353

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

Leerkrachten en teams die kiezen voor creativiteit worstelen vaak met de praktische invulling. Heb jij tips? Dat brengt me op wat ik de drie dimensies van het creatief lesgeven noem: Eén is de creatieve houding. Het stimuleren van een vragende houding, kinderen laten experimenteren en goed laten luisteren naar anderen. Hier is de rol van de leerkracht cruciaal; u bent het voorbeeld. Ten tweede, het ontwikkelen van creatieve vaardigheden en die leren toepassen in creatieve denktechnieken. Drie is de creatieve lesvorm, prikkelend en uitdagend; het resultaat van een creatief proces, dat van u, uw collega’s én de kinderen. Hoe begin je? U kunt als team kiezen voor creativiteit en dat laten zien in de visie van de school op het onderwijs. Maar ook u als leerkracht heeft zeggenschap over hoe u voor de klas staat. Voorop staat ‘waarom?’; waarom willen wij of ik creativiteit op de lesagenda zetten? Mijn eigen mening hierover mag duidelijk zijn. Ga daarnaast creativiteit praktisch ontdekken. Ik zeg wel eens “geef jezelf een creatieve klas kado!”. Er is genoeg literatuur waarin wordt aangereikt hoe u morgen al met creativiteit in de klas aan de slag kunt gaan.

Zelf creatief denken? 1. Hoe kunt u een simpele ronde taart in acht gelijke stukken snijden met maar drie rechte sneden van een mes? Na een snede mogen de stukken niet herschikt worden.

2. Verbind de negen stippen met vier lijnen, zonder de pen los te laten van het papier.

Mijn eerste tip? Surf naar www.onderwijsmaakjesamen.nl en geef uzelf de reader “Creatieve Vaardigheden in de Onderwijspraktijk” kado. C Ook voor het artikel van David kunt u terecht op de website.

OMJS GLOSSY

23

10 TIPS

BEGRIJPEND LEZEN

Lezen is van groot belang voor de schoolcarrière van een kind. De 10 tips voor begrijpend lezen kunt u goed gebruiken in de praktijk. Bron van de 10 tips is ‘Paper Effectiever en Efficiënter werken aan Begrijpend Lezen, J. Stoeldraijer/M. Förrer – Taalpilots onderwijsachterstanden’.

lke ie in e d n ë e t i trateg deren is he s s e e l elke e kin antal Tip 1 erkt a en. Voor d eren, die in nis p e b n te l e kom orken m ee et tea aan de ord strategieën spellen, vo na het h n i s l 8) Kie anta voor vatten en (1 t/m doel, erkt a n groep ijk een bep orden (lees eren, same s r i w l g belan ehanteerd llen, visua g te groep n, vragen s e r active alueren). ev n leze

e lijn

nd

ga a oor

D

Tip 2

Transf e

r

Zorg voo r ee situaties w n consequent geb ru aarin teks ten aan d ik van deze strateg e orde zij ieën in all n. e

Tip 3

Methodegebruik en leesstrategieën

Kijk kritisch naar de strategieën die in de methoden aangeboden worden en wees niet bang om er een aantal niet te behandelen.

Tip 4

Methodegebruik in groep 4

Werk in groep 4 nog niet met een methode voor begrijpend lezen. We adviseren scholen in groep 4 de aandacht vooral te richten op het vlot lezen en nog niet te starten met de methode voor begrijpend lezen.

rs voor de risicolezers. Omdatt van e z e l o c i s Ri maak anpak erkt deel uit effectieve a

Tip 5

n een bep op Hanteer ee sstrategieën remediëren e t e le h n a is v n e ik z u het gebr rijpend le at en vlot kunnen beg e aanpak. Woordensch l o sv e c c su ev e aanpak het geen effecti aarden en d eten n ë rw o ie o g v e e at st tr leess langrijk ericht mo n zijn de be ats daarop g la p e st r kunnen leze e e e zers zal in d van risicole

24

OMJS GLOSSY

hing voorafgaand zijn. Wat voor risicolezers helpt is pre-teac De leerlingen hebaan de groepsinstructie begrijpend lezen. begrippen uit de ben dan al kennis gemaakt met de cruciale rnaast is het Daa tekst en weten wat het doel van de les is. acht te besteden voor risicolezers ook belangrijk veel aand ers meer gaan lezen, aan motivatie en leesplezier. Als risicolez vergroten ze hun leeswoordenschat.

Tip 6

Tijd voor lessen met de methoden e h c is d o h t e m het werken uur per week voor Gebruik één n. en studerend leze voor begrijpend

et de erkijehn w erken m n w g t e i d n is ee ken b Zelfstaet zelfstandig wer elfstandig werken r kinderen

Tip 7

seer h n maa zen. Z Minimali or begrijpend le combinatieklasse vo in van. methode nier van werken nd lezers e a p m ij r e g e ig hand oede b er geen g n e d r o w

Tip 8

Werkhouding

Wees je ervan bewust, dat een geconc entreerde werkhouding een belangrijke factor is bij suc cesvol begrijpend lezen. Kinderen die goede resultaten halen op toetsen op begrijpend lezen zijn in staat zich ged urende langere tijd te concentreren en opdrachten nau wkeurig uit te voeren. Voor begrijpend lezen is langdu rige concentratie nodig. Daar hoort bij dat je het moet kunnen opbrengen om een tekst meerdere keren te lez en. Herhaald lezen draagt enorm bij aan het begrijp en van een tekst.

Tip 9

r langrijk is regelmatig met deend e i z e l p s e e L er. Be egrijp het leesplezi ijken tegen b

j zelf aank en die Investeer in reken hoe zi r onderwerp sp e e v b o n te e n st e k g te leerlin ngen of en met lijkt het werk rijpend lezen terug te bre lezen. Vaak b g be het plezier in Tip 10 actueel zijn . n te bevordere Bereid kinderen voor op de wijze van toetsen in de Cito-toetsen. De Cito toetsen voor begrijpend lezen kennen een bepaalde vraagstelling die specifieke vaardig heden van de leerlingen vraagt. Om kinderen met deze vaardighed en vertrouwd te maken kunt u het Cito Hulpboek begrijpend lezen inzetten. Uit ervaring van scholen blijkt dat hierdoor toetsre sultaten verbeteren.

De Cito-toetsen

OMJS GLOSSY

25

26

OMJS GLOSSY

Vormgeving & fotografie: Ivo Kuipers,

, Mark Verlijsdonk (OMJS Multimedia)

OMJS GLOSSY

27

● Het gebr u i k va n s u p e r s c h e m a ’s e n a n d e re w i j ze n o m k i nderen overeenkomst e n e n ve r s c h i l l e n t e l at e n i d e nt i f i ce re n , ve r g ro o t h e t begr ip van leerlinge n e n h u n ve r m o ge n ke n n i s to e t e p a s s e n ( C h e n , 2 0 0 1 ; Cole & McLeod, 1999 ) . ● Wa n n e e r k i n d e re n ze l f ge l ove n i n h u n p re s t at i e s, gaan ze uiteindelij k o o k b e t e r p re s t e re n ( We i n e r, 1 9 8 3 , va n O ve r wal l e , 2 009). ● Belonen van k i n d e re n i s h e t m e e s t e ffe c t i e f wa n n e e r h e t co n s equent wordt toegep a s t b i j h e t b e h al e n va n e e n b e p a al d e p re s t at ienor m (Hoff mann, H u ff, Pat t e r s o n & N i e t fe l d , 2 0 0 8 ) . ● D e i n ze t va n nonverbale repre s e nt at i e s ( zo al s h e t c re ë re n va n g ra f i s c h e p re s e ntaties en het teke n e n va n p i c to g ra m m e n ) l e i d t e r to e d at h e t begr ip van de lee r s to f b i j k i n d e re n to e n e e mt ( K i ew ra , 2 0 0 2 , Macklin, 1997). ● Wa n n e e r co ö p e rat i e f l e re n o p e e n sys t e m at i s c he en doelger ichte w i j ze wo rd t i n geze t l e i d t h e t to t e e n g ro o t p o s i t i e f e ffe c t op het leren van al le leerlingen (o.a. Walberg , 1999, Hancock, 2004). ● Een van de meest krachtige aanpassingen die de prestaties van kinderen verbeter t, is leerlingen feed back geve n ove r h u n vo o r u i t ga n g ( H at t i e , 2 0 0 7 ) . ● H e t s t e l l en van duidelij ke en h o ge l e e rd o e l e n b i j k i n d e re n l e i d t n i e t al l e e n to t hogere prestaties bi j d eze k i n d e re n m a a r o o k to t e e n b e t e re e ffe c t i v i teit en sam enhang tu s s e n d e t e a m l e d e n va n e e n s c h o o l ( L i t t l e , 1 9 9 0 ) . ● Bij het tegengaan va n o rd eve r s to r i n ge n i n d e g ro e p b l i j k t e e n co m b i n atie van straffen van o n gewe n s t ge d ra g e n h e t b e l o n e n va n gewe n s t ge d rag het meest effec ti e f t e z i j n ( S t a ge & Q u i ro z 1 9 9 9 ) . ● H u i s b ezo e ke n z i j n minder effec tief bij he t ve ra n d e re n va n ge d ra g va n l e e r l i n ge n o f h e t ve r g ro t e n van de schoolprestat i e s va n l e e r l i n ge n d a n h e t e e n a a nt al ke e r t e l e fo n e re n met de ouders (Moles, 1 9 9 6 ) . ● Wa n n e e r l e e r k ra c ht e n n a a s t v r i e n d s c h a p p e lij k ook professioneel m e t e l ka a r o m ga a n ( d e l e n va n s u cce s s e n e n m i s l u k k i ngen en het constr uc t i e f a n al ys e re n e n b e k r i t i s e re n va n p rak t i j ke n e n p ro cedures) leidt dat tot b e t e re p re s t at i e s va n d e l e e r l i n ge n o p s c h o o l ( W i l ey, 2001). C 28

OMJS GLOSSY

OMJS GLOSSY

29

Maak kennis met:

BARBARA SPARREBOOM Adviseur/trainer barspar1 sparreboom

linkedin.nl/in/barbara

LEERKRACHTEN ZIJN DE SPIL IN HET ONDERWIJS Welke achtergrond heb je? Voordat ik begon bij Onderwijs Maak Je Samen heb ik negen jaar voor de klas gestaan. Daarvoor heb ik een aantal jaren in het bedrijfsleven gewerkt. Wat maakte, dat je koos voor het onderwijs? Mijn inzet voor een organisatie is altijd 200%. In het bedrijfsleven krijg je daarvoor wel een financiële vergoeding, maar ik miste iets. In het onderwijs kun je iets betekenen voor kinderen. De voldoening die zij geven, is onbetaalbaar. Dat klinkt misschien hoogdravend, maar ik heb dat echt zo beleefd. En nu bij OMJS? Bij Onderwijs Maak Je Samen kan ik in een enthousiast team mijn kwaliteiten en ervaringen inzetten voor leerkrachten en docenten. Deze liggen vooral op het gebied van klassenmanagement, ondernemend leren en woordenschatonderwijs. Als ik leerkrachten kan inspireren, bereik ik nog meer kinderen dan voorheen voor de klas. Dat is het doel. Leerkrachten zijn de spil in het onderwijs. Als zij de kinderen kunnen bereiken en daarmee optimaal kunnen ontwikkelen, is dat geweldig. Als zij de kinderen kunnen bereiken….? Je hebt als leerkracht een grote verantwoordelijkheid voor een grote groep kinderen. Ze zijn allemaal heel verschillend. Ik heb altijd rekening gehouden met de manier waarop kinderen leren en wat ze nodig hebben om meer kennis te verkrijgen en vaardigheden op te doen. Ook vind ik het belangrijk om in de gaten te houden waarmee kinderen in de toekomst geconfronteerd gaan worden.

30

OMJS GLOSSY

De wereld verandert. Kennis is veel beter en sneller toegankelijk geworden. Wat kun je het kind het beste meegeven in het PO en VO? Moet de focus vooral liggen op rekenen en taal of moet er ook een duidelijke prioriteit liggen bij het stimuleren van de ondernemende, kritische houding van de leerling? Waarom een ondernemende, kritische houding? Als mens in deze maatschappij wordt er steeds meer van je verwacht dat je zelf een sociaal en professioneel netwerk opbouwt, waarbinnen je optimaal kunt functioneren en jezelf kunt zijn. Dan moet je weten wat je belangrijk vindt, wat je talenten zijn en waar(voor) je hulp moet inroepen. Ik vraag me weleens af of ik de vaardigheden en kennis die ik nu veel gebruik in het dagelijkse leven, geleerd heb op het PO, VO en HBO. Of was dat in de praktijk door zelf ondernemend en kritisch te zijn? Geen rekenen/wiskunde en taal meer? Nee, natuurlijk niet. De basisvaardigheden blijven erg belangrijk. Maar je kunt er wel voor kiezen om deze zo functioneel en levensecht mogelijk aan te bieden, zodat kinderen weten en ervaren hoe/waar ze dit tegen kunnen komen. Daarnaast is het van belang in gesprek te gaan met kinderen om te achterhalen wat hen motiveert, wat ze al weten en wat ze graag (nog meer) zouden willen leren. Als je aansluit bij interesses en talenten van leerlingen is het leerrendement hoger. Kijk maar weer naar jezelf, als je iets leuk vindt, leer je dat veel beter, dan iets waarvoor je minder gemotiveerd bent. Motivatie is een kernfactor bij het leren. Wil je meer weten? Stuur een e-mail naar [email protected] of bel 06 81623100. C

“Ook vind ik het belangrijk om in de gaten te houden waarmee leerlingen in de toekomst geconfronteerd gaan worden.”

OMJS GLOSSY

31

Reflecteren op r

Volgens Onderwijs Maak Je Samen gaat h alleen over de rekenvaardigheid van de leerl denken en redeneren bij het rekenen. Om u over het rekenonderwijs bij u op school, legg

32

OMJS GLOSSY

rekenonderwijs

het bij het reken-wiskunde onderwijs niet lingen, maar ook om de vaardigheid van het vast wat op weg te helpen in het reflecteren gen we u graag onderstaande kwesties voor.

Deze reflectievragen zijn onderdeel van het gratis ‘reflectiespel voor effectief taal- en rekenonderwijs’. Dit spel is ontwikkeld vanuit het project ‘Alle Scholen in Beweging’. Het spel is gratis te bestellen via www.allescholeninbeweging.nl/formulier/bestellen-kaartspel. Wilt u meer informatie over ‘Alle Scholen in Beweging’ en het gratis ondersteuningsaanbod? Kijk dan op www.allescholeninbeweging.nl OMJS GLOSSY 33

“Ik vind het leuk om op resultaatgerichte wijze een brug te slaan tussen theorie en praktijk.”

Martijn bij Onderwijs Maak Je Samen Advies & Training? Ja! Ik kwam erachter dat mijn ideeën over onderwijsontwikkeling en onderwijsadvies voor nu en in de toekomst, heel goed matchen met Onderwijs Maak je Samen (OMJS). En die ideeën zijn...? Noem eens een voorbeeld. Werken aan onderwijsontwikkeling en onderwijsvernieuwing doe je samen. Ik richt mijn focus op de school als een lerende organisatie. Zowel binnen primair onderwijs als voortgezet onderwijs. Wat wil de school bereiken? Wat zijn de kwaliteiten van de school? Wat is de meerwaarde die ik kan bieden? Wat bedoel je daarmee? Vanuit onderzoek weten we dat het primaat en de verantwoordelijkheid van onderwijsontwikkeling bij de school zelf dient te liggen. Samen met een geïnstalleerd verbeterteam (waarin ook leraren plaatsnemen) gaat de onderwijskundig leider (vaak de directeur) aan de slag. We weten inmiddels welke taken en verantwoordelijkheden de onderwijskundig leider en het verbeterteam zouden moeten hebben. Wanneer we dat weten, is het dus ook belangrijk dat onderwijsadvies daarbij aansluit. Ik vind het leuk om op resultaatgerichte

34

OMJS GLOSSY

Maak kennis met:

MARTIJN SMOORS

Adviseur/trainer martijnsmoors linkedin.nl/in/martijns

moors

WERKEN AAN ONDERWIJSONTWIKKELING EN ONDERWIJSVERNIEUWING DOE JE SAMEN! wijze een brug te slaan tussen theorie en praktijk. Ik ben steeds bezig relevante theorieën, resultaten uit onderwijsresearch en bewezen didactische aanpakken concreet te vertalen naar de dagelijkse onderwijspraktijk. Welke veranderingen in het werkveld neem je waar, vanuit het perspectief van de school als lerende organisatie? Nou, in plaats van het zelf voorbereiden en uitvoeren van een hele studiedag aan een team, gebeurt dat nu samen: ik bereid de dag met de directeur en het verbeterteam voor. We verdelen de onderdelen en/of ik coach hen bij de uitvoering ervan. Hetzelfde geldt voor het geven van individuele feedback aan leraren, een arbeidsintensief traject. Wanneer we samen voor een opdracht staan, zijn er talloze vormen of werkwijzen te bedenken om de beoogde doelen te bereiken. Noem eens wat onderwerpen waar je met een team samen aan werkt? Dat loopt uiteen van allerlei activiteiten op het gebied van Wat werkt op School (Marzano), onderwijskundig leiderschap en opbrengstgericht werken tot inhouden als Structureel Coöperatief Leren, Meervoudige Intelligentie en het verbeteren van het rekenwiskunde onderwijs.

En nu natuurlijk met onze grootste actualiteit: de verschillen in leren tussen jongens en meisjes! Wat is Onderwijs Maak Je Samen? Onderwijs Maak je Samen is eigenlijk een representatie voor hetgeen ik graag in mijn trajecten breng: samen met mijn collega’s aan ontwikkelingen werken en er het beste uithalen. Wij werken met een klein aantal adviseurs aan gezamenlijke trajecten waardoor we elkaar versterken. Naast deze verbinding binnen Advies en Training, is er de verbinding met de Uitgeverij en Multimedia. We zijn er steeds op uit om te zien wat voor elkaar te kunnen betekenen: wat kunnen we samen ontwikkelen, ontwerpen en uitbrengen. Zo zijn we met elkaar een geweldige partner voor onderwijs. Tot slot Heeft u een vraag op het gebied van onderwijsontwikkeling? Daag Martijn uit en ga in gesprek! Door de bundeling van zijn expertise en de brede expertise binnen OMJS en partners, is er altijd een passend antwoord voor u te vinden. OMJS Advies & Training levert graag op effectieve wijze een bijdrage aan uw onderwijsontwikkeling. Lijfspreuk: ‘Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg.’ [email protected] C OMJS GLOSSY

35

samenwerkingsspelen

voor gym Door: Margreet Christians

2

De gymles is bij uitstek geschikt om je even lekker uit te leven! De start van een schooljaar is een goede reden om uw klas goed te leren kennen. Onderstaande activiteiten zijn gericht op samenwerking, teamspirit en sportiviteit. Vier activiteiten om elkaar echt goed te leren kennen:

Ballonnen/ ballen vervoeren Doelgroep: OB, MB en BB Materiaal: Ballonnen of (zachte)ballen

Maak tweetallen of laat tweetallen maken. Zet een parcours uit (recht of met bochten?). Laat leerlingen met de buiken naar elkaar toe starten en laat ze tussen de buiken een bal ‘vasthouden’. Als de bal goed zit, mogen ze de bal niet meer met hun handen aanraken. Lukt het de kinderen om de bal/ballon van de ene naar de andere kant te verplaatsen zonder deze valt? Tip: Je kunt de kinderen van de ene naar de andere lijn laten lopen, maar ook van mat naar mat of van korf naar korf.Te makkelijk? Laat ze de bal verplaatsen tussen de ruggen! Zo kunnen ze elkaar niet zien.

Survivalen!

Doelgroep: MB en BB Materiaal: voorwerpen waar je met twee voeten op kunt staan (groot en sterk genoeg). Bijvoorbeeld tapijttegels, papiertjes of blokjes. Per team heb je precies zoveel materialen nodig als kinderen of leerlingen (vijf leerlingen: vijf voorwerpen)

Maak teams van ongeveer vijf kinderen en laat ze in een rijtje achter elkaar klaarstaan. Baken een veld af: markeer een begin- en eindpunt. Tussen deze punten is een grote diepe vijver met piranha’s. De kinderen mogen een brug bouwen om aan de overkant te komen. Dit doen ze door steeds een ‘steen’ neer te leggen. Om aan de overkant te komen hebben ze echter te weinig ‘stenen’. Zij moeten dus steeds de achterste stenen naar voren doorgeven om dichter bij de overkant te komen. Omdat iedereen in de groep één steen heeft en de achterste steen naar voren moet worden doorgegeven, moeten de leerlingen bij elkaar op de steen staan, of misschien op één voet balanceren. Wanneer een kind in de vijver valt, moet de groep opnieuw beginnen. Te moeilijk? Geef de kinderen wat extra ‘stenen’ of wees wat minder streng als ze in de vijver stappen.

36

OMJS GLOSSY

2

Op handen en voeten Doelgroep: OB, MB en BB Materiaal: Geen

4

Mijnenveld

3

Verdeel de kinderen in teams van ongeveer vier of vijf leerlingen.

Het is de bedoeling dat ze zich van de ene naar de andere kant van de zaal verplaatsen. De leerkracht geeft aan met hoeveel handen en voeten ze aan de overkant mogen komen. Bijvoorbeeld: Elk groepje van vijf kinderen moet met maximaal drie handen en vijf voeten aan de overkant komen. Laat de kinderen goed zelf nadenken; kruipen kan bijvoorbeeld ook, of lopen op handen en voeten of lopen als kruiwagen. Beloon creativiteit met een applaus! Tip onderbouw: Laat de kinderen in tweetallen werken om het wat makkelijker te maken.

Doelgroep: MB en BB Materiaal: per team één theedoek (blinddoek) en allerlei materialen die in het veld gelegd worden (geen kleine ballen i.v.m. veiligheid).

De groep wordt opgedeeld in teams van vier-vijf kinderen. Het hele team staat achter elkaar in een rijtje, op één persoon na. Deze persoon gaat aan de overkant van het mijnenveld staan en is de coach van het team. De voorste persoon van het team krijgt een blinddoek voor. Als het startsignaal door de leerkracht is gegeven, gaat de coach vanaf de overkant van het veld vertellen hoe zijn geblinddoekte teamlid moet lopen. De coach moet ervoor zorgen dat hij goede aanwijzingen geeft, zodat zijn teamlid niet op een landmijn gaat staan (materialen in het veld). Als er wel iemand op een landmijn gaat staan is hij of zij af en moet er opnieuw worden begonnen. .........................................................

........................................................

ijs egingsonderw ew b en ss le w van u school? de inrichting r bewegen op er ee v m o m en o g d n ra v ro men.nl. holing Heeft u e in een nasc wijsmaakjesa ss er d re n te o in @ u et ft re arg of hee vraag naar M Mail dan uw

Is het gelukt om aan de overkant te komen? Dan wordt die persoon coach en loopt de coach met de blinddoek via het zijkant van het veld terug naar zijn groep waar de volgende kan starten.

OMJS GLOSSY

37

Maak kennis met:

MARGREET CHRISTIANSer ain Adviseur/tr

0

Margreet10

s

etchristian

in/margre linkedin.nl/

HET FASCINEERT MIJ OM TE ZIEN WAT IEMAND BEWEEGT Wat in spreekt je zo aan in Onderwijs Maak Je Samen? Voor mij staat de sfeer bij Onderwijs Maak Je Samen op één. Ik ga met heel veel plezier naar mijn werk en ik ben erg trots om deel uit te maken van deze organisatie. Ieder heeft zijn eigen talent en er bestaat altijd de mogelijkheid om iets nieuws te ontwikkelen en uit te werken. Deze vrijheid biedt mogelijkheden voor iedereen. Er is een grote betrokkenheid bij elkaars werk. Humor, creativiteit, inspiratie en gedrevenheid vind ik kenmerkend voor het team van Onderwijs Maak Je Samen. Waarom is het geven van trainingen zo leuk? Het geven van trainingen vind ik leuk, omdat je samen met de deelnemers in een achtbaan stapt en samen de steile hellingen, afdalingen en onverwachtse bochten beleeft en dat op hoge snelheid! Als ik met hen dan denkbeeldig uit het karretje stap na een geslaagde studiedag, ben ik heel enthousiast. Het geeft een kick! Ik vind het leuk als deelnemers in een workshop of studiemiddag aan de wandel gaan met een door mij aangereikt onderwerp of idee. Ze interpreteren het en gaan er enthousiast mee aan de slag. Het is inspirerend om te zien dat leerkrachten het zich eigen maken en met aanvullingen en ideeën komen om het te verrijken. Ik kom niet met een oplossing, maar bij voorkeur met een praktisch voorbeeld en

een missie. Als leerkrachten na afloop meer willen weten, vind ik dat een groot compliment. Welke trainingen geef je? Ik heb me in de afgelopen jaren gespecialiseerd in onderlinge kindermassage, het pedagogische klimaat in de klas en de sfeer op school. Daarnaast ben ik docent bewegingsonderwijs en verzorg ik cursussen van trampolinespringen tot jongleren en van coöperatieve spelen tot themalessen. Graag kijk ik in de gymlessen naar het proces. Sport heeft zoveel facetten en kan binnen een school een prachtige plaats innemen. Het samen bewegen spreekt mij daarin aan. Voor mij is een gymles geslaagd als de kinderen én de leerkracht juichend de gymzaal binnenkomen en juichend de gymzaal uitgaan. Wat fascineert jou aan deze onderwerpen? Het fascineert mij om te zien wat iemand beweegt. Dit zowel in als buiten de gymles. Ik ben van mening dat wanneer je plezier hebt in wat je doet en je goed in je vel zit, je het beste uit jezelf kunt halen. Ik streef ernaar het onderwijs verder te blijven verrijken, zodat iedere leerkracht én ieder kind de kans krijgt om het beste uit zichzelf te halen. Tenslotte: Omschrijf jezelf als trainer in vijf woorden: Enthousiast, energiek, benieuwd, kritisch, duidelijk. [email protected] C

38

OMJS GLOSSY

“Ik vind het leuk als deelnemers in een workshop of studiemiddag aan de wandel gaan met een door mij aangereikt onderwerp of idee.” OMJS GLOSSY

39

‘Ja maar’ en ‘dat tillen we wel over de vakantie heen’, zijn veel gehoorde uitspraken. Deze uitspraken zijn zogenaamde ‘Idea-killers’, ze doen nieuwe enthousiast gebracht ideeën niet veel goeds. Om collega’s hieraan te herinneren en te behoeden om dergelijke uitspraken te doen, heeft Onderwijs Maak Je Samen enkele jaren geleden de Idea-killer poster ontwikkeld. Kort daarna volgde ook de Idea-keeper poster.

40

OMJS GLOSSY

Scheur ze uit of bestel ze via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl en hang ze op in de teamkamer!

OMJS GLOSSY

41

Maak kennis met:

INE VAN SCHIJNDEL - BOEL

Adviseur/trainer

JONGE KINDEREN WILLEN UITGEDAAGD WORDEN! Je bent al die jaren rondom het jonge kind bezig geweest, hoe moet volgens jou het onderwijs aan deze doelgroep eruit zien? UITDAGEND! Kun je dat verder verklaren? Als kleuterjuf uit de 70 jaren heb ik altijd grote affiniteit met kleuters gehad. Ik zag dat je jonge kinderen kunt uitdagen om zelf ontdekkingen te doen. Materialen waar de kinderen handelend mee bezig kunnen zijn. Ze vormen immers de basis van de denkontwikkeling. In de tijd daarna, waarin ik werkte met de jonge risicoleerlingen, werd er nog meer een beroep gedaan op mijn creativiteit. Soms was het zoeken naar een interessegebied van het kind om van daaruit zijn ontwikkeling te stimuleren. Op de scholen die ik later als onderwijsadviseur bezocht, zag ik dat leerkrachten soms worstelden met de materialen die ze in de klas hadden en er eigenlijk niet zo goed raad mee wisten. Voor mij was het een uitdaging om de leerkrachten handvaten aan te reiken, zodat ze in de praktijk van alle dag verder konden. Ik inspireer ze om de kracht van de diverse soorten materialen in te gaan zetten voor goed (reken) onderwijs.

42

OMJS GLOSSY

Je hebt meegeschreven aan het boek Spelend Rekenen met peuters en kleuters? Ja, ik was zeer enthousiast toen ik werd gevraagd om met vijf andere enthousiaste collega’s mee te werken aan een boek over Spelend Rekenen. Een boek waarin met rekenroutines wordt gewerkt die een waardevolle bijdrage leveren aan het regelmatig vormgeven van betekenisvolle reken wiskundeactiviteiten. Juist (in) het zoeken naar inspirerende intermediairs en de bijbehorende materialen vond ik een geweldige uitdaging. Ik was in die tijd veel te vinden in kringloopwinkels voor het verzamelen van allerlei materialen. Ook mijn hobby fotograferen kon ik inzetten om er een mooi boek van te maken. Wat bedoel je dan met routines? Rekenroutines zijn herkenbare, terugkerende, betekenisvolle reken-wiskundeactiviteiten voor kinderen, die door leidsters en leerkrachten worden ingezet met de vooraf bepaalde bedoeling de ontwikkeling van kinderen te stimuleren. Een rekenroutine bestaat uit een intermediair (pop, beest of attribuut) en omvat daarnaast nog aanvullende materialen. Rekenroutines stimuleren de kinderen tot handelen, spel, interactie en redeneren. Je ziet dat de leerkrachten die er mee werken erg enthousiast zijn en meer doelgericht gaan werken. Bovendien is het in te zetten binnen de eigen werkwijze ongeacht met welke visie, methode of educatief programma er gewerkt wordt.

Zijn er voordelen aan het feit dat je de oude kleuterleidsters opleiding hebt gedaan? We moeten natuurlijk niets romantiseren, maar het goede van die opleiding was dat de materialenkennis toen hoog in het vaandel stond. Deze kennis kan ik inzetten bij materialen voor het thematisch werken, ontwikkelingsmaterialen, maar ook bij gadgets zoals bv. de rage van de voetbalplaatjes of de Beessies tijdens het WK. Er komt dan meteen een stroom aan ideeën bij me op voor kinderen van groep 1 tot en met groep 8. Betrokkenheid met deze taal- en rekenspelletjes is verzekerd! Bij OMJS publiceren we dit soort speeltips; je kunt ze gratis downloaden op onze website. Wat is je favoriete OMJS product? Dat zijn de Kletsdobbelstenen! Ik vind dat een fantastisch product, waaraan ik met veel plezier heb meegewerkt. Ook hier kwam het er op aan om gevarieerde activiteiten te beschrijven voor een zo breed mogelijke doelgroep. En dat is gelukt. Er staan op de 20 kaarten activiteiten voor groep 1 tot en met 8. Maar ze zijn ook te gebruiken voor het leren van een tweede taal. Een fijn product ook voor remedial teachers en logopedisten. En ……. met het Kletsdobbelstenen virus besmet, komen er nog steeds nieuwe activiteiten bij mij opborrelen. [email protected] C

“Voor mij was het een uitdaging om de leerkrachten handvatten aan te reiken zodat ze in de praktijk van alle dag verder konden.” OMJS GLOSSY

43

44

OMJS GLOSSY

hetkind verbindt, inspireert en legitimeert goed onderwijs

“We probably don’t leave a better world for our children . . . . . . but we may leave better children for our world” 1. hetkind is een visie op onderwijs, onlosmakelijk verbonden met de wereld daarbuiten. 2. hetkind is een beweging met iedereen die hetkind onderschrijft. 3. hetkind.org is de digitale ontmoetingsplek voor informatie kennis en praktijk uitwisseling.

De visie van hetkind past bij de snel ontwikkelende samenleving en wetenschappelijke kennis over leren en menselijke ontwikkeling. De visie van hetkind kent drie elementen. Het zet de mens - en in dit geval het kind -centraal op grond van de overtuiging dat ieder kind is toegerust voor zijn eigen ontwikkeling. Daarvoor is een bepaalde leraar nodig en tenslotte (school)leiderschap om de randvoorwaarden te creëren en garanderen. hetkind kent zeven leidende principes, welke handvatten bieden om de visie van hetkind in de praktijk vorm te geven. Daaraan kunnen uiteraard vele invullingen worden gegeven. hetkind is geen methode, geen handboek, maar biedt de fundamenten voor goede veelvormige onderwijspraktijk en de mogelijkheden die te verbinden.

Als beweging zet hetkind zich in om goede onderwijspraktijk te legitimeren. Door te laten zien waar en hoe het werkt, wie er mee bezig is, etc. maar ook door middel van het doen en verzamelen van onderzoek. www.hetkind.org is de plek waar scholen, organisaties en personen die werken met de principes van hetkind met elkaar in contact kunnen komen en artikelen, columns, films, literatuur en goede voorbeelden delen. hetkind is een initiatief van het NIVOZ dat tevens gezorgd heeft voor de eerste financiële behoeften. hetkind beoogt niet hiërarchisch boven personen, scholen en initiatieven te staan. hetkind is geen keurmerk. hetkind heeft als doelstelling om te verbinden, inspireren en legitimeren. Ga naar de website www.hetkind.org en meld je aan!

Onderwijs Maak Je Samen is ambassadeur van hetkind

OMJS GLOSSY

45

“We willen snel in kunnen spelen op de vraag vanuit het werkveld en daarbij vernieuwend zijn.”

46

OMJS GLOSSY

Maak kennis met:

JUDITH BLANJAAR Uitgever

judithblanjaar

anjaar

linkedin.nl/in/judithbl

KINDEREN MOETEN NAAR MIJN IDEE THUISKOMEN OP SCHOOL Wat is je achtergrond? Ik heb in de uitzendbranche gewerkt, mijn laatste functie daar was Personeelsfunctionaris Detacheren. Acht jaar geleden ben ik uit het bedrijfsleven gestapt en de Deeltijd Pabo gaan volgen. Dat is nog al een verandering, vanwaar deze omslag? Er zit een aantal mensen in de familie in het onderwijs en dat vond ik vroeger een hobby, geen werk. Maar stiekem leek het me hartstikke leuk. Dus ja, je wordt ouder en doet ervaring op. En dan kom je tot de conclusie dat je van een hobby ook best je werk kunt maken! Blijkt het nu een hobby te zijn geweest, want je staat niet meer voor de klas? Ja absoluut, ik vond het geweldig met kinderen te werken en ze voor te bereiden op hun zelfstandig functioneren in de maatschappij. En daarnaast wilde ik zorgen dat ze dat met veel plezier deden. Kinderen moeten naar mijn idee “thuiskomen op school”, ze brengen daar tenslotte een heel groot deel van hun tijd door. En daar bedoel ik de sfeer in de groep mee, maar ook de manier van lesgeven. Dit in de zin van, waar mogelijk rekening houden met de manier van leren van de individuele leerling, maar ook het onderwijs ‘leuk’ maken. Dus eens andere middelen inzetten dan de gangbare methode.

Maar waarom dan nu bij OMJS en niet meer voor de klas? De dag dat ik dacht, ik moet het anders gaan doen, was toen een conciërge lachend tegen me zei: “Heb je haar weer, wat heb je nu weer nodig?” Daar viel het kwartje dat het blijkbaar niet zo gangbaar is voor iedereen om je lessen eens boeiender of anders te maken. Ik wilde dat overbrengen aan andere leerkrachten en dat ging niet voor de klas. Ik ben een goede vier jaar geleden met OMJS in aanraking gekomen en zag hier kans mijn enthousiasme voor het onderwijs breder te verspreiden. En is dat gelukt? Ja, dat denk ik zeker. Inmiddels zijn we zover dat we drie bedrijfstakken hebben opgericht en één daarvan is de uitgeverij. Hier kan ik meedenken over nieuwe producten die we willen ontwikkelen, hoe we leerkrachten willen faciliteren in hun onderwijs. De website biedt allerlei informatie en leuke ideeën om je te laten inspireren. In al deze zaken is er de kans om mee te denken. Ontwikkelen jullie ook methodes? Nee juist niet eigenlijk, een methode ontwikkelen kost een aantal jaar en we willen snel in kunnen spelen op de vraag vanuit het werkveld en daarbij vernieuwend zijn. Daarnaast willen we stimuleren dat leerkrachten niet star hun methode volgen, maar durven los te laten en door ook ander materiaal in te zetten hetzelfde bereiken. Dat zijn dan de materialen die wij graag bieden! [email protected] C OMJS GLOSSY

47

Anouk Mulder Wie is Anouk Mulder? Drie jaar geleden zijn Ellen (Doornbosch-Kuster) en ik gestart met ons eigen bedrijf, Kuster + Mulder onderwijsvormgevers. Vanuit ervaringen in het basisonderwijs kreeg ik steeds sterker het idee dat het onderwijs ook anders kan. Dat je gebruik moet maken van je eigen en elkaars kwaliteiten, dat je door een andere bril moet kijken, en vooral beter moet kijken en luisteren naar waar de kinderen behoefte aan hebben. Wat hebben de kinderen van nu werkelijk nodig? Wat vraagt dat van jou als leerkracht, van de organisatie van de school, van het team, de directie, van de methodes en het gebruik daarvan.. Daarnaast ben ik leerkrachtbegeleider voor de Leonardostichting en coach in die zin startende teams. Wat inspireert je te werken voor het onderwijs? De inspiratie haal ik vooral uit de kinderen zelf. Dat was al toen ik nog op school werkte, dat is nu nog steeds. Ik ben vooral getriggerd door wat de mogelijkheden zijn om kinderen optimaal te inspireren en te motiveren het beste uit zichzelf te halen, te laten zien wat kan en ze daarin te begeleiden. Zelfverantwoordelijk leren en een leven lang leren door ervaringen en intrinsieke motivatie, en daardoor gelukkiger leven. Nu is mijn aandacht sterk gericht op de onderwijsbehoeften van het (hoog)begaafde kind, omdat daar mijn passie ligt en daardoor mijn expertise.

“Niet voorschrijvend hoe het moet, maar aangeven wat de mogelijkheden zijn.” Je bent auteur van de Plusgroep; wat spreekt je zo

aan in deze doelgroep? Deze passie startte al op de basisschool waar ik werkte. Er is van alles georganiseerd op scholen voor die kinderen die aan de onderkant uitvallen en bepaalde leerproblemen hebben. Ik werkte zelf op school als RT-er. Maar wat te doen met die kinderen die aan de andere kant van de normaalverdeling zitten? In die jaren ben ik cursussen gaan volgen en heb met het team beleid gemaakt en een plusgroep opgezet op deze school. We merkten meteen verschil, de kinderen die ervoor in aanmerking kwamen bloeiden letterlijk op.

48

OMJS GLOSSY

Hoogbegaafdheid, plusgroepen, zonne-

kinderen; welke termen gebruik jij het liefst? Er zijn inderdaad veel termen in omloop. De algemene deler is dat het gaat om kinderen die naast het hoge IQ ook beschikken over een behoorlijke dosis doorzettingsvermogen (intrinsieke motivatie) en een creatief denkvermogen. Dat betekent dat zij kunnen komen tot niet alledaagse oplossingen en een ieder daarmee zouden kunnen verrassen. In de literatuur wordt gesproken over hoogbegaafdheid vanaf een IQ van 130. Er zijn al veel protocollen en materialen rondom

begaafdheid; wat biedt Plusgroep daarboven? Wat ik graag wilde, is heel praktisch stap voor stap een handreiking bieden op welke manier en hoe een schoolteam een plusgroep op zou kunnen zetten. Niet voorschrijvend hoe het moet, maar aangeven wat de mogelijkheden zijn. Daarnaast wilde ik benadrukken dat het onderwijs voor hoogbegaafde kinderen niet zomaar mogelijk is, maar dat het staat of valt met het hele team. Er moet draagvlak zijn en vanuit de schoolvisie benaderd worden. En een aanbeveling tot slot? Het is niet alleen kommer en kwel bij de hoogbegaafde kinderen. Juist hun enorme denkvermogen, aparte creatieve oplossingen en geweldige ideeën bieden ze ook veel plezier! Het kunnen ingaan op hun onderwijsbehoeften kan het verschil maken en zorgen dat deze kinderen volledig tot bloei komen en hun talenten kunnen ontplooien. C

Hoogbegaafdheid

Do’s

• Laat voelen dat je in de leerling gelooft. • Neem de zorgen en inbreng van ouders serieus. • Bied uitdagende opdrachten en inhouden aan. • Leg de lat hoog en maak bij de evaluatie onderscheid tussen inspanning en resultaat. • Leer ‘doorzetten’. Moeilijke opdrachten en ‘veel leerstof’ moeten af en toe! • Begeleid teleurstelling bij falen. Deze leerling heeft faalervaringen nodig! • Voorzie dat leerlingen af en toe met elkaar kunnen werken • Vermijd onnodige instructie. • Compact (leerstof op kortere tijd aanbieden, er komt ruimte voor verdiepen en verbreden). • Verdiep (dieper en anders ingaan op een onderwerp dan de methode doet). • Verbreed (leerstof buiten het reguliere programma aan bieden). • Versnel indien nodig (in versneld tempo laten doorlopen van de schoolperiode). • Beoordeel aanvullende taken en geef feedback. • Maak de leerling bewust van de eigen leermethodes en leerstijl. Help die te verbeteren.

Don’ts

• Uitspraken zoals “Als je dan toch zo slim bent…”. • De leerling buiten de klasgroep plaatsen. • Meer van hetzelfde: de leerling herhaling na herhaling laten ondergaan. • De leerling niet aan bod laten komen omdat je weet dat hij het toch al kent. • Vrijblijvendheid van aanvullend werk. • Denken dat versnellen op zich afdoende is. • Er van uitgaan dat de beschikbaarheid van uitdagend materiaal alleen voldoende is voor een hoogbegaafde leerling. • De leerling als zuiver hulpje inschakelen. Wel: bijvoorbeeld als coach van medeleerling. • Onrealistische verwachtingen stellen (bijvoorbeeld verwachten dat ze al hun problemen zelf kunnen oplossen). • Verwachten dat de leerling op alle vlakken even sterk is. • Elk eigen initiatief de kop indrukken. • Aanvaarden dat de leerling zich aanpast aan de gemiddelde klasnorm (je streeft samen met leerling naar hogere prestaties).

Bron: www.hoogbegaafdvlaanderen.be

Plusgroep In deze inleidende brochure bespreekt Anouk Mulder hoe u talentvolle (hoog)begaafde leerlingen op uw basisschool kunt bieden wat zij nodig hebben. Tot de mogelijke onderwijsaanpassingen behoren versnelling, verdieping en verbreding. Ook tempodifferentiatie, lesstofinkorting en vervroegde doorstroming komen aan bod. Natuurlijk vraagt dit alles nogal wat van de leerkrachten en van de schoolorganisatie. Daarom komen in Plusgroep ook de voornaamste voorwaarden en organisatorische implicaties aan de orde. Zo vormt Plusgroep een onmisbare handleiding als u zich wilt oriënteren op de mogelijkheden van een Plusgroep op de eigen school.

48 Pagina’s, A4 formaat uitgave, geniet, gebrocheerd. Auteur: Anouk Mulder Uitgever: Uitgeverij OMJS ISBN: 9789079336135

bestel via webwinkel.onderwijsmaakjesamen.nl

OMJS GLOSSY

49

50

OMJS GLOSSY

Bent u benieuwd wat Onderwijs Maak Je Samen nog meer te bieden heeft? Of heeft u een vraag of uitdaging voor ons? Bezoek onze website: www.onderwijsmaakjesamen.nl of bel ons: 0492 881157. We denken graag met u mee!

OMJS GLOSSY

51

52

OMJS GLOSSY