MINISTERRAAD Nr. 4730 Notulen van de v e r g a d e r i n g gehouden op donderdag 24 j u l i 1969 i n de Trêveszaal, aangevangen 's morgens om t i e n uur en 's middags voortgezet
Aanwezig; de v i c e - m i n i s t e r - p r e s i d e n t Witteveen ( v o o r z i t t e r ) en de m i n i s t e r s Bakker, Beernink, De B l o c k , Klompé, L a r d i n o i s , R o o l v i n k , Schut (de punten 1 t/m 41 en 5 ged.),en Den Toom (Afwezig z i j n de m i n i s t e r - p r e s i d e n t De Jong en de m i n i s t e r s Luns, Polak, Udink en Veringa)
\
Voorts z i j n aanwezig de s t a a t s s e c r e t a r i s s e n De K o s t e r (de punten 1 t/m 4i» 4j ged., 4k, 41» en 5 ged.) en Van Son (punt 5) Secretaris; drs.J.Middelburg N o t u l a r i s ; mr.J.P.M.H.Merckelbach
•
1. Notulen
% a. Notulen van de v e r g a d e r i n g van 9 j u l i
1969
Aangehouden.
1
b. Notulen van de v e r g a d e r i n g van 10 j u l i
1969
De raad s t e l t de n o t u l e n v a s t , behoudens de w i j z i g i n g e n vermeld i n b i j l a g e I.
1 c. Notulen van
...
4. Buitenlands b e l e i d a. Beantwoording NAVO-vragenlijst 1969 m i n i s t e r van B u i t e n l a n d s e Zaken dd, nr.NA7248, met bijlagen)
( B r i e f van de 18 j u l i 1969,
Zonder d i s c u s s i e aanvaard»
4 b. De Europese p o l i t i e k ( Z i e n o t u l e n m.r. punt 4a)
10 j u l i
1969,
S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r d e e l t mede dat m i n i s t e r Luns en s p r e k e r voor de v e r g a d e r i n g van de Europese m i n i s t e r r a a d van 22 en 23 j u l i t o t de c o n c l u s i e waren gekomen dat een i n t e n t i e v e r k l a r i n g inzake de u i t b r e i d i n g van de Europese Gemeenschap n i e t zou worden aanvaard en dat, g e s t e l d voor de keuze tussen een zwakke i n t e n t i e v e r k l a r i n g of een t o p c o n f e r e n t i e , een w e l w i l l e n d e o p s t e l l i n g tegenover een t o p c o n f e r e n t i e de voorkeur v e r d i e n d e . B i j het gesprek over de t o e t r e d i n g s v e r z o e k e n van Groot-Brittannië e.a. h e e f t de Franse m i n i s t e r Schumann een betoog gehouden over de v o l t o o i i n g , de v e r d i e p i n g en de u i t b r e i d i n g van de Gemeenschap. H i j zag een d u i d e l i j k verband t u s s e n deze d r i e onderwerpen d i e t i j d e n s een t o p c o n f e r e n t i e van s t a a t s h o o f d e n en r e g e r i n g s l e i d e r s i n Den Haag zouden moeten worden besproken. M i n i s t e r Schumann wees er v o o r t s op dat de v o l t o o i i n g van de Gemeenschap een j u r i d i s c h e en morele v e r p l i c h t i n g i s waaraan geen externe voorwaarde g e s t e l d mag worden. Sprekende over de v e r d i e p i n g wees h i j op de noodzaak van een gemeenschappelijke i n d u s t r i e p o l i t i e k en t e c h n o l o g i s c h e samenwerking. Aan de u i t b r e i d i n g s t e l d e F r a n k r i j k a l l e e n de voorwaarde dat deze n i e t t o t verzwakking van de Gemeenschap mag l e i d e n . Opmerkelijk was dat m i n i s t e r Schumann, i n tegens t e l l i n g t o t z i j n beide ambtsvoorgangers, steeds b e r e i d was t o t een d i a l o o g , die op enkele punten ook l e i d d e t o t een v e r a n d e r i n g van het Franse standpunt. De Franse permanente vertegenwoordiger Boegner h e e f t t i j d e n s de tweede c o n f e r e n t i e d a g na het v e r t r e k van m i n i s t e r Schumann g e t r a c h t een a a n t a l van diens t o e zeggingen ongedaan te maken. B i j het verdere gesprek over de t o p c o n f e r e n t i e merkte de I t a l i a a n s e s t a a t s s e c r e t a r i s Z a g a r i op dat h i j p o s i t i e f stond tegenover een t o p c o n f e r e n t i e , maar z i c h i n verband met de r e g e r i n g s c r i s i s nog n i e t kon binden. M i n i s t e r
...
binden* M i n i s t e r Harmei was van mening dat een topc o n f e r e n t i e goed moet worden v o o r b e r e i d , met name i n de EEG-raad en dat de Commissie haar adviezen van twee j a a r geleden moest bijwerken, H i j zou z i c h pas i n september aan een t o p c o n f e r e n t i e kunnen binden- M i n i s t e r Brandt reageerde p o s i t i e f op het Franse v o o r s t e l , maar vond wel dat eventuele volgende t o p c o n f e r e n t i e s tussen de zeven moesten worden gehouden» O n z e r z i j d s h e e f t m i n i s t e r Luns medegedeeld dat i n het k a b i n e t een préjugé f a v o r a b l e aanwezig was met b e t r e k k i n g t o t de t o p c o n f e r e n t i e , mits deze goed zou worden v o o r b e r e i d en i n t u s s e n de werkzaamheden i n de EEG normaal voortgang zouden vinden» H i j h e e f t v o o r t s gezegd dat Nederland, i n d i e n t o t een t o p c o n f e r e n t i e wordt besloten, bereid i s g a s t v r i j h e i d te verlenen. Spreker antwoordt op een v r a a g van m i n i s t e r Klompé* dat m i n i s t e r Luns de s u g g e s t i e h e e f t gedaan de topc o n f e r e n t i e n i e t l a t e r dan medio november t e houden. Aan het s l o t van de b e s p r e k i n g h e e f t m i n i s t e r Luns geconcludeerd dat op 15 september een d e f i n i t i e v e b e s l i s s i n g over de t o p c o n f e r e n t i e z a l worden genomen, dat de permanente vertegenwoordigers t e r v o o r b e r e i d i n g van deze t o p c o n f e r e n t i e de problemen v e r band houdende met de v o l t o o i i n g , de v e r d i e p i n g en de u i t b r e i d i n g der Gemeenschap z u l l e n bespreken en dat de Commissie h a a r adviezen met b e t r e k k i n g t o t de u i t b r e i d i n g van de Gemeenschap z a l b i j w e r k e n . Over de aanwezigheid van de Europese Commissie b i j de t o p c o n f e r e n t i e werd nog geen b e s l i s s i n g genomen wegens een Franse r e s e r v e . M i n i s t e r Schumann h e e f t echter n i e t u i t d r u k k e l i j k bezwaar gemaakt tegen de annwezigheid van de Commissie» Spreker antwoordt op een v r a a g van m i n i s t e r Witteveen dat i n v e r s c h i l l e n de k r a n t e n t e n onrechte de indruk i s gewekt a l s zou over de t o p c o n f e r e n t i e reeds een d e f i n i t i e v e b e s l i s s i n g z i j n genomen» M i n i s t e r De B l o c k h e e f t i n een telegram van ambassadeur Bentinck over de b e s p r e k i n g van de m i n i s t e r s Luns en Schumann gelezen dat m i n i s t e r Luns d a a r b i j s t e r k de nadruk h e e f t gelegd op de b i n d i n g die Nederland l e g t t u s s e n de totstandkoming van de financiële landbouwregeling en de u i t b r e i d i n g van de Gemeenschap. Spreker v i n d t d i t een g e v a a r l i j k e weg, omdat Nederland dan b i j het o v e r l e g over de l a n d b o u w f i n a n e i e r i n g b i j z o n d e r e concessies z u l l e n worden afgedwongen» M i n i s t e r L a r d i n o i s merkt op dat d i t i n s t r i j d zou z i j n met de i n de m i n i s t e r r a a d gemaakte afspraak dat tussen de l a n d b o u w f i n a n e i e r i n g en de u i t b r e i d i n g van de Gemeenschap geen b i n d i n g wordt gelegd, maar dat beide onderwerpen wel p a r a l l e l moeten worden behandeld. Deze o n t k o p p e l i n g h e e f t m i n i s t e r Luns ...
m i n i s t e r Luns aanvaard, De v o o r z i t t e r b e v e s t i g t d i t . Een te sterke b i n d i n g brengt het gevaar mee dat F r a n k r i j k z i c h b e r e i d v e r k l a a r t het o v e r l e g met Groot-Brittannië te openen, dat vervolgens de l a n d bouwf inane i e r i n g d e f i n i t i e f wordt geregeld en dat t e n s l o t t e F r a n k r i j k zonder een veto u i t t e spreken het o v e r l e g met Groot-Brittannië l a a t vastlopen» M i n i s t e r L a r d i n o i s voegt h i e r a a n toe dat Nederland i n geval van b i n d i n g of t e s t e r k p a r a l l e l lisme op landbouwgebied twee keer concessies z a l moeten doen: e e r s t b i j het o v e r l e g over de landbouwf i n a n c i e r i n g en l a t e r opnieuw b i j het t o e t r e d i n g s overleg. B i j d i t l a a t s t e o v e r l e g z a l Nederland immers geen v u i s t kunnen maken. Spreker h e r h a a l t dat Nederland zeker z o v e e l belang h e e f t a l s F r a n k r i j k b i j een b e h o o r l i j k e communautaire financiering. S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r z a l de ongerusth e i d van enkele m i n i s t e r s aan m i n i s t e r Luns overbrengen. De b e s l i s s i n g van de raad over de p a r a l l e l l i t e i t betekent naar sprekers oordeel dat Nederland i n de Europese Raad beide onderwerpen n i e t z a l koppelen. H i j acht het overigens n i e t geheel o n v e r s t a n d i g i n de hoofdsteden het woord b i n d i n g zo nu en dan t e l a t e n v a l l e n om de stemming t e beïnvloeden. Spreker verwacht overigens dat F r a n k r i j k , zo het a l b e r e i d i s het t o e t r e d i n g s o v e r l e g t e openen, d i t t i j d e n s de t o p c o n f e r e n t i e b i j monde van p r e s i d e n t Pompidou bekend z a l maken. De m i n i s t e r r a a d z a l i n oktober het t i j d e n s de t o p c o n f e r e n t i e i n te nemen standpunt u i t v o e r i g moeten bespreken. De v o o r z i t t e r merkt op dat de landbouwp o l i t i e k l o s s t a a t van de l i j n i n het Beneluxmemorandum dat n i e t aan i n t e g r a t i e van zaken b u i t e n de d r i e Europese verdragen ( v e r d i e p i n g ) z a l worden meegewerkt, zolang het veto wordt gehandhaafd tegen t o e l a t i n g van landen d i e het lidmaatschap hebben aangevraagd. Spreker vraagt z i c h af of de m i n i s t e r r a a d n i e t t i j d i g de Nederlandse s t r a t e g i e moet v a s t s t e l l e n tegenover een eventuele Franse b e r e i d h e i d om over de u i t b r e i d i n g van de Gemeenschap te spreken. S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r d e e l t mede dat Buitenlandse Zaken een i n t e r n e 'brains torming ' houdt inzake mogelijke Nederlandse r e a c t i e s op de misschien te verwachten nieuwe Franse filosofie» De v o o r z i t t e r acht het n u t t i g een nota van Buitenlandse Zaken met het r e s u l t a a t van deze " b r a i n s t o r m i n g " i n de tweede h e l f t van augustus i n de m i n i s t e r r a a d te bespreken» S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r vraagt of de raad ermee akkoord kan gaan dat, mocht de topconferent i e i n Den Haag worden gehouden, h i e r v o o r de g r a f e l i j k e z a l e n t e r b e s c h i k k i n g worden g e s t e l d . In dat geval z u l l e n wel enkele toezeggingen inzake het gebruik ;
:
van de g r a f e l i j k e
...
van de g r a f e l i j k e z a l e n door commissies en maatschapp e l i j k e o r g a n i s a t i e s moeten worden geannuleerd. De m i n i s t e r s Klompé en Bakker p l e i t e n ervoor de t o p c o n f e r e n t i e te houden i n het Congresgebouw. S t a a t s s e c r e t a r i s De Koster merkt op dat het Congresgebouw b i j z o n d e r m o e i l i j k i s te b e v e i l i g e n . De v o o r z i t t e r komt na een k o r t e verdere d i s c u s s i e t o t de volgende c o n c l u s i e s : 1°. De m i n i s t e r r a a d z a l i n de tweede h e l f t van augustus aan de hand van een n o t a van Buitenlandse Zaken een e e r s t e gesprek hebben over het t i j d e n s de t o p c o n f e r e n t i e t e volgen b e l e i d . 2°. V o l k s h u i s v e s t i n g en R u i m t e l i j k e Ordening, Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken z u l l e n nader b e k i j k e n op welke p l a a t s i n Den Haag de t o p c o n f e r e n t i e z a l worden gehouden. De raad kan z i c h met deze c o n c l u s i e s verenigen.
4 c. Het Europese parlement S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r d e e l t mede dat m i n i s t e r Luns voor de v e r g a d e r i n g van de Europese m i n i s t e r r a a d een gesprek h e e f t gehad met de v o o r z i t t e r van het Europese parlement, S c e l b a , d i e s t e r k aandrong op een b e g i n s e l u i t s p r a a k van de raad ten aanzien van de r e c h t s t r e e k s e v e r k i e z i n g e n van d i t parlement. Spreker h e e f t t i j d e n s de r a a d s z i t t i n g een u i t v o e r i g p l e i d o o i voor de r e c h t s t r e e k s e v e r k i e z i n g e n gehouden, waar de B e l g i s c h e en I t a l i a a n s e d e l e g a t i e s z i c h b i j a a n s l o t e n . M i n i s t e r Schumann had er geen bezwaar tegen dat het comité van permanente vertegenwoordigers deze kwestie nader zou bestuderen, maar herhaalde het bekende Franse standpunt dat het verlangen van r e c h t s t r e e k s e v e r k i e z i n g e n van het parlement n i e t l o s kan worden gezien van de bevoegdheden van het parlement en van de Commissie.
4 d. Handelsakkoord EEG-Zuidslavië S t a a t s s e c r e t a r i s De K o s t e r d e e l t mede dat F r a n k r i j k i n de Europese raad i s b l i j v e n vasthouden aan z i j n bezwaren tegen het voorgestelde onderhandelingsmandaat met Zuidslavië. M i n i s t e r Thorn z a l op sprekers verzoek i n de volgende vergadering v o o r s t e l l e n te b e s l i s s e n b i j stemming, zodat F r a n k r i j k dan kan worden overstemd 4 e
Handelsakkoord
