Nota Ontwikkeling maatschappelijk vastgoed Roerdalen

Nota Ontwikkeling maatschappelijk vastgoed Roerdalen 2014 - 2025 Uitwerking van het voorzieningenbeleid op het onderdeel maatschappelijk vastgoed Ontwerpversie, 5 november 2013

Pagina 1

Inhoudsopgave Inhoudsopgave..............................................................................................................................2 1. Voorzieningenbeleid als vertrekpunt ........................................................................................6 1.1 Sociale samenhang staat centraal ......................................................................................... 6 1.2 Accommodaties in Roerdalen ............................................................................................... 7 2. Beheer en exploitatie van accommodaties................................................................................9 2.1 Eigendom en beheer ............................................................................................................ 9 2.1.1 Huur ............................................................................................................................ 10 2.1.2 Zelfwerkzaamheid ....................................................................................................... 10 2.2 Beheer en gebruik .............................................................................................................. 10 2.2.1 Huur ............................................................................................................................ 11 2.2.2 Zelfwerkzaamheid ....................................................................................................... 11 2.3 Subsidies ............................................................................................................................ 11 2.4 Financiering........................................................................................................................ 12 3. Rol van gemeente en inwoners ............................................................................................... 13 3.1 Taken en verantwoordelijkheden gemeente....................................................................... 13 3.2 Taken en verantwoordelijkheden inwoners/organisaties .................................................... 13 4. Typen accommodaties............................................................................................................. 15 4.1 Pakket accommodaties....................................................................................................... 15 4.2 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 1 ................................................................... 16 4.2.1 Fysieke verschijningsvorm ........................................................................................... 16 4.2.2 Ruimtelijke aspecten ................................................................................................... 16 4.2.3 Eigendom .................................................................................................................... 16 4.2.4 Beheer en exploitatie .................................................................................................. 16 4.2.5 Financiën ..................................................................................................................... 17 4.3 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 2 ................................................................... 17 4.3.1 Gebruik ....................................................................................................................... 17 4.3.2 Fysieke verschijningsvorm ........................................................................................... 17 4.3.3 Bestaande bouw versus nieuwbouw ............................................................................ 18 4.3.4 Ruimtelijke aspecten ................................................................................................... 18

Pagina 2

4.3.5 Eigendom ................................................................................................................. …18 4.3.6 Beheer en exploitatie .................................................................................................. 18 4.3.7 Financiën ..................................................................................................................... 19 4.4 Kaders sporthal en sportzaal .............................................................................................. 19 4.4.1 Fysieke verschijningsvorm ........................................................................................... 19 4.4.2 Ruimtelijke aspecten ................................................................................................... 20 4.4.3 Eigendom .................................................................................................................... 21 4.4.4 Beheer en exploitatie .................................................................................................. 21 4.4.5 Financiën ..................................................................................................................... 21 4.5 Kaders voetbalcomplex ...................................................................................................... 21 4.5.1 Fysieke verschijningsvorm ........................................................................................... 22 4.5.2 Ruimtelijke aspecten ................................................................................................... 22 4.5.3 Eigendom .................................................................................................................... 22 4.5.4 Beheer en exploitatie .................................................................................................. 22 4.5.5 Financiën ..................................................................................................................... 23 4.6 Tenniscomplex ................................................................................................................... 23 4.7 Zwembad ........................................................................................................................... 23 4.7.1 Binnenbad ................................................................................................................... 23 4.7.2 Buitenbad .................................................................................................................... 23 5. Financiële gevolgen ................................................................................................................. 24 5.1 Raad en gebruikers aan zet................................................................................................. 25 5.2 Draaien aan de knoppen .................................................................................................... 25 5.2.1 Scenario 1: Minimum-variant....................................................................................... 25 5.2.2 Scenario 2: Maximum-variant ...................................................................................... 27 5.3 Financiering........................................................................................................................ 28 5.3.1 Ondersteuningsmodel Beheerstichtingen .................................................................... 29 5.3.2 Tarievensystematiek sportaccommodaties .................................................................. 30 5.4 Nadere uitwerking ondersteuning per scenario .................................................................. 30 5.4.1 Scenario 1: Minimum-variant....................................................................................... 30 5.4.2 Scenario 2: Maximum-variant ...................................................................................... 31

Pagina 3

5.5 Risico’s ............................................................................................................................... 32 5.5.1 De financiële risico’s: ................................................................................................... 32 5.5.2 De juridische risico’s: ................................................................................................... 33 5.5.3 De organisatorische risico’s: ........................................................................................ 33 6. Planning .................................................................................................................................. 34 6.1 Aandachtspunten ............................................................................................................... 34 6.1.1 Uitwerking exploitatie- en beheermodel...................................................................... 34 6.1.2 Concretisering accommodatieaanbod per kern............................................................ 34 Brede Maatschappelijke Voorziening 1................................................................................. 34 Brede Maatschappelijke Voorziening 2................................................................................. 34 Sporthal en sportzaal ........................................................................................................... 35 Voetbalcomplex ................................................................................................................... 35 Tenniscomplex ..................................................................................................................... 35 Zwembad ............................................................................................................................. 35 6.2. Wegwerken achterstallig onderhoud ................................................................................. 35 6.3 Planning ............................................................................................................................. 36 Bijlage 1 Huidige accommodaties per kern ................................................................................. 37 Bijlage 2 Kostenposten eigenaar en beheerstichting................................................................... 38 Bijlage 3 Mogelijke opties per kern ............................................................................................. 39 Brede Maatschappelijke Voorziening 1..................................................................................... 39 Herkenbosch ........................................................................................................................ 39 Melick .................................................................................................................................. 39 Montfort .............................................................................................................................. 39 Posterholt ............................................................................................................................ 39 Sint Odiliënberg ................................................................................................................... 39 Vlodrop ................................................................................................................................ 39 Brede Maatschappelijke Voorziening 2..................................................................................... 40 Herkenbosch ........................................................................................................................ 40 Melick .................................................................................................................................. 40 Montfort .............................................................................................................................. 41 Posterholt ............................................................................................................................ 42 Sint Odiliënberg ................................................................................................................... 42 Vlodrop ................................................................................................................................ 43

Pagina 4

Sporthal en sportzaal ............................................................................................................... 44 Voetbalcomplex ....................................................................................................................... 45 Tenniscomplex ......................................................................................................................... 46 Zwembad ................................................................................................................................. 47 Bijlage 4 Risicoparagraaf ............................................................................................................. 49 1. Financiële risico’s ................................................................................................................ 49 2. Juridische risico’s................................................................................................................. 52 3. Organisatorische risico’s ...................................................................................................... 55 Bijlage 5 Beschrijving knoppen.................................................................................................... 57 Bijlage 6 Financiële consequenties scenario’s ............................................................................. 59 Bijlage 7 Planning ........................................................................................................................ 63

Pagina 5

1. Voorzieningenbeleid als vertrekpunt De bevolking van Roerdalen zal de komende jaren flink veranderen. Het aantal inwoners neemt namelijk af en de mensen worden gemiddeld steeds ouder. Dit heeft onder meer gevolgen voor de vele verenigingen in onze gemeente. Zij krijgen te maken met steeds minder vrijwilligers en minder leden. Dat heeft ook zijn weerslag op het gebruik van sportparken, sporthallen, verenigingsgebouwen en scholen. Om die te onderhouden, krijgt de gemeente aanzienlijk minder geld van de rijksoverheid. Toch willen we de leefbaarheid in de dorpen op peil houden, nu én in de toekomst. Nieuw beleid moet ervoor zorgen dat Roerdalen ook de komende decennia een prettige gemeente blijft met goede voorzieningen. Een gemeente waar kinderen kunnen spelen, waar inwoners elkaar kunnen ontmoeten en waar ouderen een rol van betekenis hebben. Dat is het voorzieningenbeleid. Het voorzieningenbeleid staat voor krachtige dorpen waar inwoners op elkaar kunnen terugvallen en waar verenigingen samenwerken. De gemeenteraad heeft het voorzieningenbeleid in juni 2011 vastgesteld. 1.1 Sociale samenhang staat centraal Met het voorzieningenbeleid bevorderen we de sociale samenhang in dorpskernen en buurten. We willen tenslotte dat zoveel mogelijk mensen kunnen meedoen aan het maatschappelijk leven. Daarom ondersteunen we de volgende drie basisfuncties:   

Ontmoeting en Contact: inwoners kunnen elkaar ontmoeten. Recreatie en Ontspanning: inwoners kunnen zich ontspannen of hun vrije tijd actief besteden. Ontwikkeling en Ontplooiing: inwoners kunnen zich ontwikkelen en ontplooien.

Allereerst willen we ervoor zorgen dat inwoners elkaar kunnen ontmoeten (zie figuur 1). Daarna volgt recreatie en ontspanning. Tot slot moeten inwoners zich kunnen ontwikkelen en ontplooien.

Pagina 6

Ontwikkeling en Ontplooiing

Recreatie en Ontspanning

Ontmoeting en Contact

Figuur 1 Deelname aan maatschappelijk leven dankzij basisfuncties

1.2 Accommodaties in Roerdalen In het voorzieningenbeleid hebben we onder andere vastgelegd hoe we willen omgaan met subsidies voor verenigingen en professionele instellingen. Daarnaast hebben we de richting bepaald van keuzes rondom accommodaties, zoals sportparken, sportvelden, verenigingsgebouwen en scholen. Het voorzieningenbeleid bestaat dus uit twee onderwerpen: subsidies en accommodaties. Subsidies en accommodaties zorgen er beide voor dat méér inwoners deelnemen aan het maatschappelijk leven. Deze nota richt zich op de accommodaties1, ook wel de fysieke maatschappelijke voorzieningen of het maatschappelijk vastgoed genoemd. Roerdalen beschikt over een groot aantal accommodaties (zie bijlage 1 voor een overzicht). Een deel van de gebouwen wordt maar gebruikt door één partij en heeft daardoor een lage bezettingsgraad. Er is ook veel sprake van leegstand. Tot slot wordt een deel van de accommodaties in stand gehouden door vrijwilligers zonder ondersteuning van de gemeente. Het is de vraag of deze situatie op lange termijn voortgezet kan worden. We hebben het huidige aanbod aan accommodaties in kaart gebracht en daarbij vallen de volgende punten op: 1

Het nieuwe subsidiestelsel is vastgelegd in het Sturingskader Subsidies. Dit is in oktober 2013 ter besluitvorming aangeboden aan de gemeenteraad.

Pagina 7

     

Er zijn grote verschillen in het beheer en de exploitatie van de accommodaties, waardoor de gebruikers van de verschillende accommodaties overal anders worden behandeld. Er is sprake van onderbezetting/leegstand. De accommodaties zijn op leeftijd en voor een deel aan vervanging en/of renovatie toe. De kwaliteit van de accommodaties wisselt sterk. De kosten die in de begroting zijn opgenomen, geven een vertekend beeld, omdat er niet wordt gereserveerd voor nieuwbouw/vervanging. Voor het vervangen van accommodaties die daar echt aan toe zijn, heeft de gemeente niet voldoende geld.

In deze nota leggen we kaders vast voor het beheer en de exploitatie van accommodaties (hoofdstuk 2). Daarnaast gaan we in op de (gewijzigde) rollen van de gemeente én inwoners (hoofdstuk 3). Ook formuleren we beleid voor de verschillende soorten accommodaties in onze gemeente (hoofdstuk 4). Daarna volgt een overzicht van de globale2 financiële gevolgen van deze omslag (hoofdstuk 5) en een concrete planning (hoofdstuk 6).

Uit mezelf, met elkaar Gemeente Roerdalen streeft naar bruisende dorpen waar mensen zo lang mogelijk thuis kunnen en willen wonen. We werken hieraan via diverse projecten en beleidsprogramma’s. Denk aan de transities in het sociaal domein (3 D’s), de Wet maatschappelijke ondersteuning, de pilots Dorpsgericht werken en het voorzieningen-, accommodatie-, en subsidiebeleid. Om de relatie tussen al deze projecten en beleidsprogramma’s zichtbaar te maken, communiceren we over al deze onderwerpen via de slogan en het beeldmerk Uit mezelf, met elkaar.

2

De financiële gevolgen zijn gebaseerd op ramingen aan de hand van normen. Deze ramingen worden uitgewerkt naar uitvoeringsplannen. Deze plannen worden voordat ze worden uitgevoerd voorgelegd aan de raad ter vaststelling en om de noodzakelijke financiële middelen toe te kennen.

Pagina 8

2. Beheer en exploitatie van accommodaties Op dit moment is er geen uniformiteit in het beheren en exploiteren van accommodaties. De belangrijkste reden is het feit dat na de diverse fusies van de gemeente de regelingen voor een deel niet zijn geharmoniseerd. Hierdoor kan het voorkomen dat gebruikers niet overal op dezelfde manier worden behandeld. In dit hoofdstuk gaan we in op de rol van de eigenaren, beheerders en gebruikers van accommodaties. We werken een exploitatie- en beheermodel uit dat in de toekomst op alle accommodaties van toepassing is. In het nieuwe exploitatie- en beheermodel maken we verschil tussen drie partijen: de eigenaar, de beheerder en de gebruiker van een accommodatie. Elk draagt bij aan de instandhouding van het gebouw, vanuit zijn eigen betrokkenheid. Figuur 2 licht de verschillende rollen en verantwoordelijkheden toe. Het figuur wordt vervolgens per onderdeel uitgewerkt.

Prestatie

Beheer en exploitatie eigendom

huur

beheerstichting zelfwerkzaamheid

gebruik

verhuur pand

gemeente

beheer

subsidie

lening

eigenaar zelfwerkzaamheid

gemeente

Accommodatie

verhuur ruimtes

subsidie huur

gebruiker

Figuur 2 Exploitatie- en beheermodel

2.1 Eigendom en beheer De eigenaar, bijvoorbeeld de gemeente, een vereniging of stichting, heeft als taak de accommodatie in stand te houden. De kosten hiervoor worden gedekt door de verhuur van het gebouw, waarbij geen winst of verlies wordt gemaakt. Figuur 3 geeft dit schematisch weer.

Pagina 9

eigendom

eigenaar zelfwerkzaamheid

beheer

verhuur pand

huur

beheerstichting

Figuur 3 Exploitatie- en beheermodel: eigendom en beheer 2.1.1 Huur De eigenaar verhuurt het gebouw aan een beheerstichting. De verhuur is kostendekkend. Dat wil zeggen dat de huuropbrengsten even hoog zijn als de kosten van de instandhouding van het pand: kapitaal- of hypotheeklasten en reserveringen voor groot onderhoud. 2.1.2 Zelfwerkzaamheid De eigenaar kan de beheerder de kans bieden om door zelfwerkzaamheid de kosten te drukken. Dat vergroot tevens de betrokkenheid van de beheerstichting bij het pand. Denk bij zelfwerkzaamheid bijvoorbeeld aan schilderwerk en klein onderhoud. De eigenaar en de beheerstichting maken hierover samen afspraken. In bijlage 2 staat een overzicht van de verschillende kostenposten van de eigenaar en de beheerstichting. 2.2 Beheer en gebruik De beheerstichting is verantwoordelijk voor het dagelijks beheer en onderhoud van het pand. Figuur 4 geeft dit schematisch weer. Het bestuur van de stichting wordt gevormd door gebruikers, eventueel aangevuld met een vertegenwoordiging van de verenigingsraad. Voorwaarde om lid te zijn van de stichting is dat de gebruiker actief bijdraagt aan het beheer en de exploitatie. beheer

beheerstichting zelfwerkzaamheid

gebruik

verhuur ruimtes

huur

gebruiker

Figuur 4 Exploitatie- en beheermodel: beheer en gebruik

Pagina 10

2.2.1 Huur De beheerstichting behoort de verhuur en de exploitatie zodanig te organiseren dat het gebouw optimaal wordt benut en de kosten beperkt. De beheerstichting verhuurt ruimtes per uur of per dagdeel aan gebruikers tegen vooraf gestelde tarieven en voorwaarden. De verhuur is kostendekkend. Dat wil zeggen dat de huuropbrengsten even hoog zijn als de kosten van het beheer van het gebouw: huurkosten, energielasten, verzekeringen en beheerkosten (administratie, toezicht et cetera). 2.2.2 Zelfwerkzaamheid Als de gebruiker actief lid is van de beheerstichting krijgt hij hiervoor een vergoeding.

Goed bezig! Stichting CC de Beuk zorgt voor het beheer en de exploitatie van CC de Beuk. De beheerstichting wordt gevormd door de verschillende gebruikers. Gebruikers zijn actief betrokken bij het beheer. Waar mogelijk worden zaken in eigen beheer uitgevoerd.

2.3 Subsidies Beheerstichtingen en gebruikers gaan in het nieuwe model een kostendekkende huur betalen. Daardoor krijgen ze te maken met een flinke kostenstijging. Daarom wordt het gebruik van accommodaties ook in de toekomst gedeeltelijk gesubsidieerd door de gemeente. De subsidie loopt via de beheerstichting. Figuur 5 geeft dit schematisch weer.

beheer

gemeente beheerstichting

subsidie

verhuur ruimtes Figuur 5 Exploitatie- en beheermodel: subsidies De subsidie bestaat uit twee onderdelen. Een vast deel dat is gekoppeld aan de kosten die samenhangen met het beheer en onderhoud. En een flexibel deel dat afhankelijk is van de omvang van investeringen om accommodaties geschikt te maken als Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Uitgangspunt is dat een minimaal percentage van de totale kosten wordt gedekt uit huuropbrengsten. Voor de dekking van exploitatietekorten krijgt de stichting een subsidie. De hoogte van deze subsidie is niet onbeperkt, maar gebonden aan een maximum. Als de stichting meer inkomsten genereert of de kosten verlaagt door zelfwerkzaamheid, gaat dit

Pagina 11

niet ten koste van de gemeentelijke subsidie. Het behaalde voordeel is voor de beheerstichting. Deze mag zelf bepalen wat met dit geld gebeurt, zolang het maar wordt gebruikt voor de accommodatie of ten goede komt aan de gebruikers die actief meewerken aan het beheer en exploitatie. De subsidie (voor exploitatie en/of investeringen) staan los van de subsidies die de gemeente verstrekt in het kader van de activiteiten die gebruikers van accommodaties organiseren. Figuur 6 geeft dit schematisch weer. In het nieuwe subsidiestelsel dat is vastgelegd in het Sturingskader Subsidies wordt onderscheid gemaakt tussen een basissubsidie, prestatiesubsidie en Combivouchers. Kijk voor meer informatie in het Sturingskader Subsidies.

gemeente subsidie

gebruik

gebruiker

Figuur 6 Exploitatie- en beheermodel: subsidies

2.4 Financiering Het kan nodig zijn om te investeren in accommodaties. Bijvoorbeeld om een nieuwe rol te kunnen vervullen of meer gebruikers te huisvesten. De gemeente kan ervoor kiezen om de kosten daarvoor vóór te financieren in de vorm van een lening (zie figuur 7). De eigenaar betaalt jaarlijks aflossing en rente aan de gemeente. De gemeente kan als voorwaarde stellen dat zij het eerste kooprecht heeft als de eigenaar het pand wil verkopen.

eigendom

eigenaar

lening

verhuur pand gemeente Figuur 7 Exploitatie- en beheermodel: financiering

Pagina 12

3. Rol van gemeente en inwoners We willen zorgen voor een toekomstbestendig en betaalbaar aanbod aan accommodaties in Roerdalen. Daarbij krijgen gebruikers meer verantwoordelijkheid. De verantwoordelijkheid van de gemeente verschuift van trekker naar partner. Deze ontwikkelingen betekenen een flinke verandering in de verhouding tussen de gemeente, de maatschappelijke organisaties en inwoners. In dit hoofdstuk zetten we de taken en verantwoordelijkheden van zowel gemeente als inwoners overzichtelijk op een rij. Ze vormen het uitgangspunt bij de uitwerking van de nota naar zaken als beheer- en exploitatie-overeenkomsten en investeringen. 3.1 Taken en verantwoordelijkheden gemeente       

Afwegingen maken in hoeverre voorzieningen nodig zijn voor de leefbaarheid van afzonderlijke kernen. Randvoorwaarden scheppen voor lokaal maatwerk, zodat de zelfredzaamheid en het zelforganiserend vermogen optimaal tot ontwikkeling kunnen komen. Afwegingen maken of voorzieningen door particulier initiatief, ondernemers of de gemeente moeten worden gerealiseerd. In samenspraak met toekomstige gebruikers voorzieningen realiseren, op basis van een realistisch gebruik en exploitatie. Afwegingen maken om middelen beschikbaar te stellen aan gebruikers wanneer voorzieningen door particulieren of ondernemers worden gerealiseerd. In stand houden en beschikbaar stellen van accommodaties tegen maatschappelijk verantwoorde tarieven die de gemeente vaststelt. Afwegingen maken over het hanteren van verschillende uitgangspunten per kern.

3.2 Taken en verantwoordelijkheden inwoners/organisaties  Samen met de gemeente komen tot een voorziening die past bij de lokale situatie.  Bepalen van de locatie waar een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 wordt gerealiseerd.  Zorgen voor het beheer van de accommodatie, zoals van een goed huurder/gebruiker mag worden verwacht.  Zorgen voor een dekkende exploitatie van de accommodaties.  Kosten beperken door zelfwerkzaamheid.  Samenwerkingsverbanden aangaan om tot een breed aanbod aan activiteiten te komen dat is gericht op participatie, ontmoeten, ontwikkelen, ontspannen en bevorderen van zelfredzaamheid.  Ruimtes zoveel mogelijk gemeenschappelijk/multifunctioneel gebruiken. Het is aan de verenigingen en inwoners om aan de slag te gaan met het accommodatiebeleid. De gemeente gaat ervan uit dat ieder zijn bestuurlijke en maatschappelijke verantwoordelijkheid neemt en nauwer gaat samenwerken. Als de samenwerking Pagina 13

niet of onvoldoende op gang komt, kan het gemeentebestuur de keuzes voor accommodaties zelf maken en niet meer overlaten aan de gemeenschap. Aan de verandering in de verhouding tussen de gemeente, maatschappelijke organisaties en inwoners zitten juridische, financiële en organisatorische risico’s. Hoofdstuk 5 gaat hier verder op in.

Pagina 14

4. Typen accommodaties In het voorzieningenbeleid kiezen we welke soorten accommodaties we in de gemeente willen behouden. Daarbij gaan we uit van Brede Maatschappelijke Voorzieningen. Dit zijn gebouwen waarin meerdere functies worden gecombineerd. Daarnaast verdienen ook de binnen- en buitensportaccommodaties onze aandacht. In dit hoofdstuk werken we voor elk type de kaders uit waarbinnen de accommodaties zich kunnen ontwikkelen. We richten ons hierbij niet alleen op de fysieke verschijningsvorm (dus de gebouwen en locaties zelf), maar ook op het gebruik en de kosten die erbij komen kijken. 4.1 Pakket accommodaties Basis voor het nieuwe accommodatiebeleid vormt een pakket accommodaties per kern. In elke kern komen minimaal:  Eén Brede Maatschappelijke Voorziening rond de ontwikkeling van het kind, in de volksmond ook wel brede school genoemd. Onderdeel van deze voorziening zijn in elk geval de basisschool, kinderopvang en (school)bibliotheek. We noemen deze voorziening een Brede Maatschappelijke Voorziening 1 (BMV1).  Één Brede Maatschappelijke Voorziening voor sociaal culturele activiteiten waarbij ontwikkeling, ontplooiing, recreatie, ontspanning, ontmoeting en contact centraal staan. In de volksmond wordt dit ook wel gemeenschapshuis, dorpshuis, multifunctionele accommodatie of multifunctionele ruimte genoemd. De voorziening bestaat minimaal uit een multifunctionele zaal, een eenvoudige horecavoorziening, een vergader- of kleedruimte en opslagruimtes. Dit wordt een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 (BMV2) genoemd.  Één sportzaal die geschikt is voor bewegingsonderwijs en recreatieve bewegingsactiviteiten. Daarnaast is er een pakket accommodaties op gemeentelijk niveau. Dit pakket bestaat uit:  Twee sporthallen voor wedstrijdsport, die ook geschikt zijn voor bewegingsonderwijs en recreatieve bewegingsactiviteiten. In kernen waar een sporthal komt, vervangt deze de sportzaal.  Drie sportparken voor voetbal. Voor voetbal wordt de samenwerking tussen clubs gestimuleerd. Voor een deel betekent dit dat voetbalcomplexen opnieuw worden ingericht. Het is niet uitgesloten dat op een nieuwe locatie een nieuw sportpark voor meerdere verenigingen komt. Voor de accommodaties gelden de volgende uitgangspunten:  De basis vormt het zelforganiserend vermogen.  Accommodaties zijn zoveel mogelijk multifunctioneel en/of kernoverstijgend.  De kwaliteit van accommodaties sluit aan bij de vraag en leefstijl van inwoners.  Er wordt gezocht naar mogelijkheden om de accommodaties duurzaam te beheren en exploiteren, bijvoorbeeld door efficiënter om te gaan met energie en isolatie. Pagina 15

  

Er mag geen sprake zijn van onderbezetting/overcapaciteit. De voorzieningen hebben per kern een zekere specialisatie. Ze zijn ook toegankelijk voor gebruikers uit andere kernen. De kosten voor beheer en exploitatie moeten structureel dalen.

Verder geldt voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 de volgende aanvulling:  Kernen zijn (deels) zelf verantwoordelijk voor het gebruik en de financiering van accommodaties. In de aanloop naar deze nota heeft de gemeente de ideeën van inwoners over het pakket accommodaties in beeld gebracht. In bijlage 3 staat een overzicht van de wensen en ideeën per kern en per type accommodatie. 4.2 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 1 Het aantal leerlingen van de basisscholen in onze gemeente neemt de komende jaren af. In sommige kernen komen lokalen vrij die voor andere doeleinden kunnen worden ingezet. Denk aan een schoolbibliotheek of kinderopvang. We spreken in dit kader over een Brede Maatschappelijke Voorziening 1. Het pakket accommodaties gaat uit van één Brede Maatschappelijke Voorziening 1 in elke kern. Als een sportzaal aan vervanging toe is, is het een logische keuze om deze te koppelen aan een Brede Maatschappelijke Voorziening 1. 4.2.1 Fysieke verschijningsvorm  Faciliteiten voor een basisschool (klaslokalen, speelzaal, lerarenkamer, opslag e.d.).  Buitenruimte (speelplaats).  Ruimte voor huisvesting kinderopvang.  Spreekkamers voor organisaties die zijn betrokken bij de zorg voor jeugd.  Sanitaire voorzieningen. 4.2.2 Ruimtelijke aspecten  Goed bereikbare plek in de kern.  Goede ontsluiting.  Verkeersveiligheid voor kinderen.  Faciliteiten die bevorderen dat er zo min mogelijk met de auto wordt gebracht en gehaald. 4.2.3 Eigendom  Juridisch eigendom bij schoolbestuur.  Economisch eigendom bij de gemeente. 4.2.4 Beheer en exploitatie Bij Brede Maatschappelijke Voorzieningen wordt in eerste instantie gedacht aan een gebouw. Het succes is echter afhankelijk van de mate van samenwerking. Als meerdere partijen eenzelfde accommodatie gebruiken, wil dit nog niet zeggen dat de samenwerking goed

Pagina 16

verloopt. Het is zaak dat de organisatie op orde is. Een beheersorganisatie kan eventueel zorgen voor de huisvesting van alle organisaties en activiteiten tegen een zo voordelig mogelijk tarief. De gemeente is vooral een stimulator en kan partijen bij elkaar brengen. 4.2.5 Financiën  De gemeente is verantwoordelijk voor de kosten die samenhangen met de instandhouding van het deel van het gebouw dat is bestemd voor de huisvesting van het primair onderwijs.  Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor de kosten die zijn gemoeid met de exploitatie van het deel van het gebouw dat voor primair onderwijs is bestemd.  De gemeente is verantwoordelijk voor het deel van de kosten die zijn gemoeid met de exploitatie van het deel van het gebouw dat niet meer door het primair onderwijs wordt gebruikt.  De ruimten die niet in gebruik zijn bij het primair onderwijs worden aan derden verhuurd tegen een marktconform tarief. 4.3 Kaders Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Elke kern van Roerdalen heeft straks de beschikking over een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Sociaal-culturele organisaties kunnen hier hun activiteiten onderbrengen. Daarnaast kunnen inwoners elkaar daar ontmoeten. De samenstelling van de ruimtes en het oppervlak wordt afgestemd op de lokale behoefte en kan per kern verschillen. De Brede Maatschappelijke Voorziening 2 wordt bij voorkeur gecombineerd met andere voorzieningen, bijvoorbeeld op het gebied van sport. Om concurrentie met de horeca te voorkomen, zijn er regels voor de horeca-activiteiten in de Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Zo mogen de horecafaciliteiten binnen een bepaalde tijd voor de eerste en na de laatste activiteit in de accommodatie open zijn. Verder worden ruimtes met een horecafunctie tegen kostprijs beschikbaar gesteld aan de gebruikers. Tot slot worden beheerstichtingen en verenigingen gestimuleerd om met de lokale horeca samen te werken. 4.3.1 Gebruik  Ontmoetingsactiviteiten voor inwoners van de kern. Denk aan een soos, een ontmoetingspunt, cursussen en themabijeenkomsten.  Reguliere verenigingsactiviteiten.  Bijzondere bijeenkomsten, zoals feestavonden, muziek- of toneeluitvoeringen.  Informatiebijeenkomsten.  Het gebruik mag niet concurreren met de lokale horeca. Denk aan koffietafels, recepties en trouwerijen. 4.3.2 Fysieke verschijningsvorm  Zaal, op maat voor de kern, voor maximaal 300 personen (zittend) met podium.  De zaal is onder te verdelen in kleinere ruimtes die gelijktijdig kunnen worden gebruikt.  Opslagfaciliteiten voor gebruikers en beheerders.

Pagina 17

    

Eenvoudige horecafaciliteit en/of keuken. Kleine multifunctionele ruimte die kan worden gebruikt voor vergaderingen of lessen. Sanitair, inclusief invalidentoilet. De ruimtes zijn zodanig ingericht dat ze multifunctioneel zijn. Vertrekpunt is één locatie, dit heeft onze voorkeur. Spreiding van voorzieningen over meerdere locaties wordt alleen ondersteund als: o Er onvoldoende ruimte is op de locatie. o Spreiding over meerdere locaties financiële voordelen biedt.

4.3.3 Bestaande bouw versus nieuwbouw Het uitgangspunt is dat gebruik wordt gemaakt van bestaande accommodaties. Nieuwbouw is dus een uitzondering. Nieuwbouw wordt alleen ondersteund als:  De kwaliteit van het gebouw slecht is, zodat nieuwbouw loont.  Een renovatie op termijn duurder is dan nieuwbouw.  De beschikbare ruimtes het gebruik beperken en er geen oplossingen zijn in combinatie met andere faciliteiten. Een voorbeeld is het ontbreken van een buitenruimte waarbij gebruik wordt gemaakt van een sportfaciliteit. 4.3.4 Ruimtelijke aspecten  Zo centraal mogelijk in de kern.  Aanwezigheid van parkeerplaatsen is een pre. Alleen als de accommodatie aan de rand van een kern ligt, kan dit een beperkende factor zijn. Voor mensen die minder mobiel zijn, moeten wel parkeerfaciliteiten in de buurt beschikbaar zijn. 4.3.5 Eigendom  Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting.  Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting.  Als de gemeente het pand overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan het gebouw tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.3.6 Beheer en exploitatie  Het beheer en de exploitatie gebeurt door een beheerstichting.  Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden.  De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw.  De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen.  Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen.  De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik:

Pagina 18



o Er worden commerciële huurtarieven betaald. o Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik. o De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing. De beheerstichting werkt, waar mogelijk, samen met lokale ondernemers.

4.3.7 Financiën  De gemeentelijke bijdrage bestaat uit twee componenten: een structurele bijdrage in de exploitatiekosten en een bijdrage in de investeringskosten.  Alle beheerstichtingen krijgen procentueel eenzelfde gemeentelijke bijdrage in de exploitatiekosten met een nog nader te bepalen maximum per Brede Maatschappelijke Voorziening 2.  Alle eigenaren van panden waarin een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 is gehuisvest komen in aanmerking voor een investeringsafhankelijke procentuele gemeentelijke bijdrage in de investeringskosten, met een nog nader te bepalen totale maximale gemeentelijke bijdrage. De hoogte van de investering zal, afhankelijk van de lokale situatie, per kern verschillen. Als er meer wordt geïnvesteerd, verstrekt de gemeente een hogere procentuele bijdrage om de stijging van tarieven te compenseren. Hierbij wordt per situatie maatwerk geleverd, waarbij maximale bedragen worden benoemd.  De condities en voorwaarden worden uitgewerkt in een beleidsregel. 4.4 Kaders sporthal en sportzaal Sportaccommodaties nemen door hun inrichting en afmeting een bijzondere plek in. Multifunctioneel gebruik is beperkt aan de orde. Op de sportaccommodaties zijn de normen van het NOC*NSF van toepassing. Als het onderwijs ook gebruik maakt van een sportaccommodatie, gelden bovendien de normen voor bewegingsonderwijs. We maken bij binnensport onderscheid tussen sporthallen (voor wedstrijdsport, recreatieve sport en bewegingsonderwijs) en sportzalen (voor bewegen, recreatief sporten en bewegingsonderwijs). Uit onderzoek blijkt dat in Roerdalen twee sporthallen voldoende zijn. Op dit moment zijn dat er nog vijf. Er moeten dus sporthallen verdwijnen. 4.4.1 Fysieke verschijningsvorm Sporthal:  Afmeting: 24 x 44 x 7 meter (B x L x H).  Drie zaaldelen.  Drie bergruimtes voor toestellen.  Tribune.  Vier kleedkamers met douches.  Leraren- of scheidsrechtersruimte .  Toiletvoorzieningen.  Sportkantine.

Pagina 19

Sportzaal:  Afmeting: 14 x 22 x 5,5 meter (B x L x H).  Twee kleedkamers met douches.  Berging voor toestellen.  Leraren- of scheidsrechtersruimte.  Toiletvoorzieningen.  Sportkantine.

Goed bezig! In Melderslo (gemeente Horst aan de Maas) hebben inwoners het initiatief genomen om het multifunctionele complex de Zwingel te realiseren. Aanleiding was het wegvallen van een lokale particuliere feestzaal. De betrokken partijen hebben de opdracht ruimer geïnterpreteerd. Niet 1-op-1 vervangen wat verloren is gegaan, maar verder kijken naar ontwikkelingen over vijf tot tien jaar. De gemeente heeft alleen voor de randvoorwaarden en ondersteuning gezorgd. De regie was in handen van de lokale gemeenschap. Bij de realisatie zijn zoveel mogelijke mensen uit het dorp aan het werk gezet. Dit heeft mede geleid tot een breed draagvlak en veel betrokkenheid. Niet alleen tijdens bouw, maar ook tijdens de exploitatie.

4.4.2 Ruimtelijke aspecten Sporthal:  Zo centraal mogelijk ten opzichte van andere kernen.  Ligging en afstand tot basisschool.  Voldoende parkeerplaatsen.

Pagina 20

Sportzaal:  Ligging en afstand tot basisschool. 4.4.3 Eigendom  Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting.  Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting.  Als de gemeente het pand overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan het gebouw tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.4.4 Beheer en exploitatie  Beheer en exploitatie liggen vooralsnog bij de gemeente.  Optie om beheer en exploitatie onder te brengen bij beheerstichting staat open onder de volgende uitgangspunten: o Een beheerstichting zorgt voor het beheer en de exploitatie. o Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden. o De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw. o De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen. o Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen. o De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik:  Er worden commerciële huurtarieven betaald.  Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik.  De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing. 4.4.5 Financiën  De gemeentelijke bijdrage bestaat uit twee componenten: een structurele bijdrage in de exploitatiekosten en een incidentele bijdrage in de investeringskosten.  Alle beheerstichtingen krijgen procentueel eenzelfde gemeentelijke bijdrage in de exploitatiekosten met een nog nader te bepalen maximum per accommodatie.  De condities en voorwaarden worden uitgewerkt in een beleidsregel. 4.5 Kaders voetbalcomplex De bevolking van Roerdalen krimpt en het ledental van verenigingen daalt. Verenigingen hebben daarom uitgesproken dat ze nauwer willen samenwerken. Samen met de verenigingen gaan we werken aan het behoud van drie kwalitatief goede sportparken in de gemeente.

Pagina 21

4.5.1 Fysieke verschijningsvorm  Een of meerdere trainingsvelden (afhankelijk van het aantal teams).  Een of meerdere wedstrijdvelden (afhankelijk van het aantal teams).  De velden zijn van natuurgras.  Minimaal twee kleedkamers inclusief douches (het aantal is afhankelijk van het aantal velden).  Berging.  Een of meerdere scheidsrechtersruimtes (het aantal is afhankelijk van het aantal velden).  EHBO-/massageruimte.  Toiletvoorzieningen (het aantal is afhankelijk van het aantal kleedruimtes).  Sportkantine (eigen verantwoordelijkheid vereniging). 4.5.2 Ruimtelijke aspecten  Zo centraal mogelijk ten opzichte van andere kernen.  Voldoende parkeerplaatsen. 4.5.3 Eigendom  Het eigendom is, waar mogelijk, in handen van een exploitant of beheerstichting.  Als de gemeente eigenaar is, wordt het gebouw tegen de werkelijke kosten verhuurd aan de beheerstichting.  Als de gemeente de accommodatie overdraagt aan een beheerstichting, gebeurt dit tegen een symbolisch bedrag. De gemeente kan deze tegen hetzelfde bedrag terugkopen als de stichting ophoudt te bestaan. 4.5.4 Beheer en exploitatie  Beheer en exploitatie liggen vooralsnog bij de gemeente.  Optie om beheer en exploitatie onder te brengen bij beheerstichting staat open onder de volgende uitgangspunten: o Een beheerstichting zorgt voor het beheer en de exploitatie. o Gebruikers sluiten een bindende overeenkomst met de beheerstichting. Aan opzeggen zijn kosten verbonden. o De beheerstichting maakt elk jaar een begroting die is gebaseerd op de exploitatiekosten én op een meerjaren-onderhoudsprogramma van het gebouw. o De beheerstichting brengt bij gebruikers een vergoeding in rekening. De tarieven dekken, na aftrek van een eventuele gemeentelijke bijdrage, de exploitatie inclusief reserveringen. o Gebruikers beperken de kosten door een deel van het beheer en het onderhoud te verzorgen. o De beheerstichting stimuleert de eigen inzet, maar stelt tevens een aantal voorwaarden aan commercieel gebruik:  Er worden commerciële huurtarieven betaald.  Commercieel gebruik is ondergeschikt is aan maatschappelijk gebruik.  De nieuwe Drank- en horecawetgeving en regels met betrekking tot paracommercie zijn van toepassing.

Pagina 22

4.5.5 Financiën  De gebruikers van sportcomplexen betalen aan de gemeente een tarief per accommodatie. Dit tarief is gebaseerd op: o een vooraf vastgesteld dekkingspercentage van kosten gemoeid met de instandhouding en het beheer van het complex o de samenstelling van de voorzieningen op het park dat in gebruik is. 4.6 Tenniscomplex Vrijwel alle tennisverenigingen in onze gemeente hebben teveel banen. Tijdens bijeenkomsten met de tennisverenigingen is geconstateerd dat minimaal vier tennisbanen nodig zijn om als tennisvereniging te kunnen functioneren. Uitgaande van de NOC*NSF-norm, dat per (verlichte) baan 90 leden nodig zijn, betekent dit dat deze club minimaal 360 leden moet hebben. Op grond van deze gegevens is de conclusie dat in Roerdalen twee tennisparken voldoende zouden zijn. Omdat bij de verenigingen weinig animo is om samen te gaan werken, willen we de tennisparken die eigendom zijn van de gemeente economisch overdragen aan de verenigingen (privatiseren). De verenigingen krijgen hiermee de volledige verantwoordelijkheid voor de exploitatie en instandhouding van de tennisparken. Bij de nadere uitwerking van de privatisering zal binnen de geschetste kaders (zie bijlage 3) maatwerk worden toegepast. Als een vereniging ophoudt te bestaan, blijft de gemeente eigenaar van de gronden en velden. Waar mogelijk worden voetbalen tennisactiviteiten op een gezamenlijk park samengebracht. 4.7 Zwembad 4.7.1 Binnenbad Een zwembad is niet multifunctioneel inzetbaar en levert daardoor een beperktere bijdrage aan de sociale samenhang in de dorpen. Daarom heeft het behoud van een binnenzwembad minder prioriteit. Op dit moment loopt er een onderzoek naar de mogelijkheid om samen met private partijen een nieuw binnenzwembad te bouwen. De gemeente is van plan om met een beperkte bijdrage daaraan deel te nemen. De overige kosten worden gedekt door bijdragen van private ondernemers en entreeopbrengsten. Naar verwachting is in eind 2013, begin 2014 duidelijk of het initiatief haalbaar is. 4.7.2 Buitenbad De buitenbaden in Roerdalen worden in nauwe samenwerking met vrijwilligers beheerd en geëxploiteerd door de gemeente. De gemeente zorgt hierbij voor de organisatie, het technisch beheer en toezicht. De vrijwilligers zorgen, onder begeleiding en toezicht van een medewerker van de gemeente, voor de openstelling. Hiermee wordt voldaan aan het uitgangspunt dat de gemeenschap de accommodaties moeten dragen. De gemeente waardeert deze aanpak en streeft ernaar om de buitenbaden open te houden. Voorwaarde is dat de bijdrage van de gemeente in totaal niet meer dan € 60.000,- bedraagt. In dit kader wordt nader onderzocht in hoeverre binnen de bestaande kaders het voortbestaan van de buitenbaden, organisatorisch en financieel, haalbaar is.

Pagina 23

5. Financiële gevolgen Een duurzaam accommodatiebeleid brengt kosten met zich mee. Die lasten hebben we in beeld gebracht op basis van de begrotingscijfers 2013 én de opties voor de verschillende accommodaties die een extern bureau (Basalex) heeft doorberekend. In dit hoofdstuk staan we stil bij de financiële consequenties van het voorgestelde beleid.

Prestatie

Beheer en exploitatie eigendom

verhuur pand

huur

gemeente

beheer

subsidie

lening

eigenaar zelfwerkzaamheid

beheerstichting zelfwerkzaamheid

gemeente

Accommodatie

gebruik

verhuur ruimtes

subsidie huur

gebruiker

Figuur 8 Exploitatie- en beheermodel

Het exploitatie- en beheermodel is daarbij leidend. Met betrekking tot het eigenaarsdeel staan we stil bij:  De kosten.  De bekostiging/dekking.  De financiering. Met betrekking tot beheer staan we stil bij:  De kosten.  De bekostiging/dekking. In dit hoofdstuk gaan we niet in op de bekostiging/subsidiestroom richting gebruikers. Dit loopt namelijk via de Programmalijn Subsidies. Kijk voor de opbouw van de verschillende kostensoorten in het overzicht in bijlage 2.

Pagina 24

5.1 Raad en gebruikers aan zet Het beschikbare budget voor de ontwikkeling en financiering van maatschappelijk vastgoed is via en aantal invalshoeken (ofwel: knoppen) te beïnvloeden. We onderscheiden de volgende knoppen: I.

II.

III.

Gemeentelijke financiën bestaande uit de verfijningsknoppen: 1) Gemeentelijk budget 2) Investeringsruimte Accommodaties, bestaande uit de verfijningsknoppen: 3) Keuze accommodaties 4) Kwaliteit en omvang Financiering derden bestaande uit de verfijningsknoppen: 5) Hoogte eigen bijdrage gebruikers 6) Benutten derde geldstromen

In bijlage 5 zijn deze knoppen nader omschreven en benoemen we ook op welke elementen het effect heeft als je eraan draait. 5.2 Draaien aan de knoppen Door aan de knoppen te draaien, geven de raad en gebruikers sturing aan het accommodatiebeleid. Het is belangrijk om te zorgen voor een aanbod dat recht doet aan zowel de financiële positie van de gemeente, als aan de ambities van alle kernen en verenigingen. Om een beeld te schetsen van de financiële effecten, werken we als voorbeeld twee scenario’s uit. Scenario 1: Minimum-variant Scenario 2: Maximum-variant 5.2.1 Scenario 1: Minimum-variant In deze variant geldt de randvoorwaarde dat de beleidsuitgangspunten met een zo laag mogelijk budget worden gerealiseerd. Het tekort op de begroting wordt geminimaliseerd. Ten opzichte van het hierboven geschetste scenario is een groot aantal keuzes gemaakt. Het overzicht hieronder beschrijft hoe aan de verschillende knoppen is gedraaid en met welke effect.

Pagina 25

Knop

Standen

Toelichting

Gemeentelijk budget

 Herverdeling

Investeringsruimte

 Investering

Keuze accommodatie

 Spreiding

 Vrijval door afstoten (2 sporthallen, sportparken Herkenbosch (of Melick), Sint Odiliënberg en Vlodrop, KA-huis en gehele Apollocomplex).  Herbestemmen (kleed/clubaccommodatie Herkenbosch tot BMV2) accommodaties.  Tenminste 70% van de inkomsten van de af te stoten accommodaties wordt ten gunste gebracht van de resterende accommodaties.  Deze knop kan niet worden benut vanwege ontbreken financiële ruimte.  Alleen van toepassing op sportparken en sporthallen.  6 BMV2, 3 sportparken, 2 sporthallen en 4 sportzalen.  Sportzaal Montfort mede in gebruik als BMV2.  Voetbalverenigingen Vlodrop, Posterholt Sint Odiliënberg.  Herkenbosch & Melick.  Sportzaal en BMV2 Montfort.  Geen keuze in aantal en type binnensportaccommodaties.  Huisvesten voetbal op bestaande sportpark Posterholt in plaats van nieuwe accommodatie.  Sportzaal in combinatie met BMV2 in Montfort.  Herbestemmen kleed-clubaccommodatie Herkenbosch.  Sportparken waarop meer voetbalclubs worden gehuisvest.  Nader in te vullen bij verdere uitwerking.  Stijging tarieven afhankelijk van type accommodatie.  Mogelijkheden bieden door overdracht eigendom.  Mogelijkheden bieden door overdracht beheer.  Samenwerken CC de Beuk & KA-huis.  Samenwerken Melickse verenigingen.  Samenwerken Montfortse verenigingen.

 Aantal per type  Multifunctioneel gebruik  Combineren

Kwaliteit en omvang

 Sober en doelmatig

 Slimme combinaties

Eigen bijdrage

 Slimme investeringen  Eigen bijdrage  Zelfwerkzaamheid

 Samenwerking

Pagina 26

OPTIONEEL (nog niet concreet te benoemen) Derde geldstromen  Subsidies

 Fondsen  Sponsoren

 Actief meewerken door scheppen van juiste randvoorwaarden (voldoen aan criteria, inzetten netwerken).  Benutten provinciale subsidies.  Benutten Europese subsidies in het kader van plattelandsontwikkeling.  Actief ondersteunen.  Actief ondersteunen.

5.2.2 Scenario 2: Maximum-variant In dit scenario is zoveel mogelijk rekening gehouden met de wensen die tijdens de dorpsgesprekken kenbaar zijn gemaakt en met de discussie in de raad (zie bijlage 3). Concreet betekent dit:  Iedere kern minimaal één Brede Maatschappelijke Voorziening 2: nieuwbouw in Melick, Montfort en Vlodrop en verbouw in Herkenbosch en Sint Odiliënberg, waarbij de verenigingen gezamenlijk bepalen wat de locaties zijn.  Drie sportparken, waarbij verenigingen gezamenlijk bepalen wat de locaties zijn.  Twee sporthallen, drie nieuwe sportzalen en één bestaande sportzaal (Herkenbosch). Omdat het vertrekpunt is dat kernen hun eigen keuze moeten maken en het beheer en de exploitatie organiseren, is bij de keuzes voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 geen rekening gehouden met de politieke wens om in Sint Odiliënberg de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 te combineren met de sporthal. Knop

Standen

Toelichting

Gemeentelijk budget

 Herverdeling

Investeringsruimte

 Investering

Keuze accommodatie

 Spreiding

 Vrijval door afstoten (2 sporthallen, sportparken Herkenbosch (of Melick), Sint Odiliënberg en Vlodrop, KA-huis).  100% van de inkomsten van de af te stoten accommodaties wordt ten gunste gebracht van de resterende accommodaties.  Deze knop kan niet worden benut vanwege ontbreken financiële ruimte.  Alleen van toepassing op sportparken en sporthallen.  6 BMV2, 3 sportparken, 2 sporthallen en 4 sportzalen.  Nieuwbouw sportzaal Montfort in combinatie met BMV2.  Voetbalverenigingen Vlodrop, Posterholt Sint Odiliënberg op nieuw sportpark.  Sportpark Herkenbosch & Melick.

 Aantal per type  Multifunctioneel gebruik  Combineren

Pagina 27

Kwaliteit en omvang

 Sober en doelmatig  Slimme combinaties

Eigen bijdrage

 Slimme investeringen  Eigen bijdrage  Zelfwerkzaamheid

 Samenwerking OPTIONEEL (nog niet concreet te benoemen) Derde geldstromen  Subsidies

 Fondsen  Sponsoren

 Geen keuze in aantal en type binnensportaccommodaties.  Sportzaal in combinatie met BMV2 in Montfort.  Sportparken waarop meer voetbalclubs worden gehuisvest.  Nader in te vullen bij verdere uitwerking.  Stijging tarieven afhankelijk van type accommodatie.  Mogelijkheden bieden door overdracht eigendom.  Mogelijkheden bieden door overdracht beheer.  Samenwerking binnen de kernen.  Actief meewerken door scheppen van juiste randvoorwaarden (voldoen aan criteria, inzetten netwerken).  Benutten provinciale subsidies.  Benutten Europese subsidies in het kader van plattelandsontwikkeling.  Actief ondersteunen.  Actief ondersteunen.

Een gedetailleerdere financiële uitwerking van beide scenario’s is terug te vinden in bijlage 6. 5.3 Financiering De financiering van maatschappelijk vastgoed wordt gedragen door zowel de verenigingen als de gemeente. Momenteel ligt het zwaartepunt bij de gemeente; de lokale gemeenschap draagt gemiddeld 15 tot 20% van de kosten. Per type accommodatie zijn er grote verschillen. In het kader van de zelfredzaamheid en de afname van middelen bij de overheid, zal dit gaan verschuiven. Enerzijds richting gebruikers, maar ook tussen verschillende categorieën gebruikers. Momenteel dragen niet alle gebruikers evenveel bij in de dekking van de kosten. Bij de herverdeling wordt niet alleen bekeken hoe een uniforme behandeling van de verschillende gebruikers binnen de verschillende typen accommodaties tot stand kan komen. Er wordt ook gelet op een meer uniforme behandeling van dezelfde typen accommodaties. Verder moeten we constateren dat met de huidige budgetten het totale aanbod niet in stand kan worden gehouden, zonder dat gebruikers meer moeten bijdragen. In deze paragraaf gaan we in op hoe en in welke omvang de kosten worden doorgerekend naar de eindgebruiker. Aandachtspunten hierbij zijn:  De uitgangspunten, zoals geformuleerd in het exploitatie- en beheermodel.  Rekening houden met verschillen in typen accommodaties.  Toepassen van maatwerk op het niveau van de kernen.

Pagina 28

Het exploitatie- en beheermodel gaat er vanuit dat de gemeentelijke bijdrage wordt toegekend aan de beheerstichting. De beheerstichting vraagt een kostendekkende huur aan haar gebruikers. Dit tarief is op drie manieren te beïnvloeden: a) Gemeentelijke subsidie die door de beheerstichting wordt vertaald in een verlaging van het tarief. b) Zelfwerkzaamheid die door de beheerstichting wordt vertaald in een ‘vergoeding’. c) Werven van fondsen en sponsoren . 5.3.1 Ondersteuningsmodel Beheerstichtingen Bij het bepalen van de hoogte van de gemeentelijke subsidie spelen twee factoren een rol: a) Huurkosten (technisch onderhoud en vaste kosten). b) Beheerkosten (exploitatielasten en gebruikerslasten). De opbouw van de beheerkosten is over het algemeen voor elk type accommodatie gelijk. Hiervoor is het mogelijk om een bijdrage te leveren aan de hand van een vast percentage van de totale kosten. Met betrekking tot de huurkosten ligt dit complexer. Deze kosten zijn namelijk sterk afhankelijk van zaken als:  Het moment dat het gebouw is gerealiseerd (hoe ouder, hoe lager de bouwkosten en de kapitaallasten).  De omvang van het gebouw (hoe groter, hoe hoger de reservering groot onderhoud).  De mate waarin een gebouw is afgeschreven (afnemende kosten als gevolg van lagere rentelasten door lagere restwaarde).  De noodzakelijke investeringen die moeten worden gedaan (hoe hoger de noodzakelijke investeringen, hoe hoger de kapitaallasten). Bij de huurkosten ligt het maatwerk voor de hand, waarbij de bijdrage wordt bepaald aan de hand van de lokale situatie. Dit maatwerk krijgt vorm door een bijdrage beschikbaar te stellen op basis van de posten Voorziening groot Onderhoud en Kapitaallasten. Gezien de diversiteit van de accommodaties worden per type accommodatie (Brede Maatschappelijke Voorziening 2, binnensport, buitensport) percentages bepaald aan de hand van investeringsbedragen. Hierbij worden staffels gehanteerd die zijn gebaseerd op de omvang van de investeringen. In deze tabel is hiervan een voorbeeld opgenomen. Investeringsbedrag 0 - 250.000 250.000 - 500.000 500.000 - 800.000 800.000 - 1.100.000 1.100.000 - 1.500.000 1.500.000 - 2.000.000

Pagina 29

Subsidie 0% 50% 55% 65% 75% 85%

5.3.2 Tarievensystematiek sportaccommodaties Voor de sportaccommodaties wordt uitgegaan van de tarievenmethodiek. Voor binnensport betekent dit dat een uurtarief wordt gehanteerd. Voor de buitensport wordt een huurbedrag per accommodatie in rekening gebracht. Een alternatief voor de buitensportaccommodaties is de methodiek volgens het exploitatie- en beheermodel. Hier is niet voor gekozen, omdat binnensportaccommodaties vooralsnog in beheer en exploitatie van de gemeente blijven en de buitensportaccommodaties slechts één gebruiker kennen. 5.4 Nadere uitwerking ondersteuning per scenario Hiervóór zijn twee scenario’s beschreven en is aangeven welke inhoudelijke keuzes hieraan ten grondslag liggen. In deze paragraaf staan we stil bij de financiële consequenties en de keuzes om tot een sluitende financiering te komen. De vertrekpunten hierbij zijn:  De huidige bijdragen in de kosten worden niet verlaagd.  De dekking van de kosten door inkomsten is voor alle accommodaties gelijk. Per scenario zal per type accommodatie worden beschreven wat dit betekent voor de ontwikkeling van de kosten. In bijlage 6 is per scenario een overzicht van de financiële consequenties opgenomen. 5.4.1 Scenario 1: Minimum-variant In dit scenario is sprake van een dekkingspercentage van minimaal 24%. Voor de binnensportaccommodaties is zelfs sprake van een dekkingspercentage van 28%. Voor de verschillende typen accommodaties heeft dit scenario de volgende consequenties:  Binnensport Het huidig dekkingspercentage bedraagt in dit scenario 28%. Dit is al hoger dan de dekkingsgraad van de overige accommodaties. Dit betekent dat de tarieven voor binnensportaccommodaties in dit scenario niet veranderen, net als de inkomsten uit verhuur.  Buitensport De tarieven stijgen geleidelijk tot een factor 2,2 in 2020. Deze stijging is het directe gevolg van: o De verhoging van het dekkingspercentage uit tarieven van 10% (nu) naar 24%. o De ten opzichte van andere accommodaties relatief lage bestaande tarieven.  Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 gaan we ervan uit dat de gemeente: a) € 25.0003 bijdraagt in de exploitatiekosten 3

De bepaling van dit bedrag is gebaseerd op de ervaringscijfers van de Blokhut en CC de Beuk. Het bedrag komt overeen met 50% van de exploitatiekosten van deze accommodaties. Bovendien is het bedrag vergelijkbaar met de huidige bijdrage in de exploitatielasten die de beheerstichting van CC de Beuk ontvangt.

Pagina 30

b) Bijdraagt in de geraamde investeringskosten. Hierbij worden de volgende percentages gehanteerd: Investeringsbedrag 0 - 250.000 250.000 - 500.000 500.000 - 800.000 800.000 - 1.100.000 1.100.000 - 1.500.000 1.500.000 - 2.000.000

Percentage subsidie 0% 49% 59% 69% 79% 84%

Per saldo betekent dit dat de tarieven van de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 gemiddeld met circa 50%4 zullen stijgen. Kern Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Stijging factor 20% 54% 54% 49% 62% 54%

1,2 1,5 1,5 1,5 1,6 1,5

5.4.2 Scenario 2: Maximum-variant In dit scenario is sprake van een dekkingspercentage van minimaal 43%. Voor de verschillende typen accommodaties heeft deze variant de volgende consequenties:  



Binnensport De tarieven stijgen geleidelijk tot een factor 2,1 in 2020. Buitensport De tarieven stijgen geleidelijk tot een factor 5,6 in 2020. Deze stijging is het directe gevolg van: o De verhoging van het dekkingspercentage uit tarieven van 10% (nu) naar 43%. o De ten opzichte van andere accommodaties relatief lage bestaande tarieven. Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Voor de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 gaan we ervan uit dat de gemeente: a) € 25.0005 bijdraagt in de exploitatiekosten

4

Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de gemiddelde dekking van de kosten in de huidige situatie €25.000 bedraagt. Deze aanname is gebaseerd op de exploitatiegegevens van De Beuk en de Blokhut. 5 De bepaling van dit bedrag is gebaseerd op de ervaringscijfers van de Blokhut en CC de Beuk. Het bedrag komt overeen met 50% van de exploitatiekosten van deze accommodaties. Bovendien is het bedrag vergelijkbaar met de huidige bijdrage in de exploitatielasten die de beheerstichting van CC de Beuk ontvangt.

Pagina 31

b) Bijdraagt in de geraamde investeringskosten. Hierbij worden de volgende percentages gehanteerd: Investeringsbedrag

0 - 250.000 250.000 - 500.000 500.000 - 800.000 800.000 - 1.100.000 1.100.000 - 1.500.000 1.500.000 - 2.000.000

Percentage subsidie 0% 5% 10% 20% 30% 40%

Per saldo betekent dit dat de tarieven van de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 met minimaal 110% en maximaal 265% stijgen. Dat is bijna een verdubbeling tot verdrievoudiging van de tarieven. Het overzicht hieronder geeft een beeld van de ontwikkeling van de tarieven. Kern

Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Stijging

146% 266% 204% 108% 256% 204%

factor

2,5 3,7 3,0 2,1 3,6 3,0

5.5 Risico’s De doelstelling van het voorgestelde beleid is te komen tot een toekomstbestendig en betaalbaar aanbod aan accommodaties voor ontmoeting & contact, ontwikkeling & ontplooiing en recreatie & ontspanning. Daarnaast wordt ernaar gestreefd dat gebruikers meer verantwoordelijkheid moeten nemen over de accommodaties. De gemeente verlegt haar verantwoordelijkheid van trekker naar de rol van partner in huisvesting. Deze ontwikkelingen betekenen een aanzienlijke verandering in de verhouding tussen de gemeente en de maatschappelijke organisatie en burgers. Aan deze verandering zijn enkele risico’s verbonden. Risico’s van juridische, financiële en organisatorische aard. 5.5.1 De financiële risico’s: i. Financiële dekking. ii. Ontwikkeling tarieven/dekkingspercentage in relatie tot financiële positie verenigingen. iii. Exploitatieproblemen door te lage bezetting. iv. Wet Houdbaarheid Overheids Financiën. v. Inflatie.

Pagina 32

vi. Renterisico. 5.5.2 De juridische risico’s: vii. Ontbindingsmogelijkheden lopende contracten. viii. Nakomen gemaakte afspraken door beheerstichtingen. ix. Nakomen gemaakte afspraken door gebruikers. x. Risico op verstrekken ongeoorloofde/verborgen staatsteun. xi. Paracommercie. xii. Bestemmingsplanprocedures. xiii. Aansprakelijkheid. 5.5.3 De organisatorische risico’s: i. Niet tot stand komen beheerstichting. ii. Keuze voor goedkoopste oplossing op korte termijn. iii. Scheve machtsverhouding tussen partijen. iv. Capaciteit ambtelijke organisatie. In bijlage 4 zijn deze risico’s verder uitgewerkt.

Pagina 33

6. Planning Als de gemeenteraad deze nota heeft goedgekeurd, moeten drie stappen worden genomen: de uitwerking van het exploitatie- en beheermodel, de uitwerking van het accommodatieaanbod per kern en het wegwerken van achterstallig onderhoud. In dit hoofdstuk doen we hiervoor een concreet planningsvoorstel. Voordat we ingaan op de invulling van de planning beschrijven we kort wat de aandachtspunten zijn op de verschillende onderwerpen. 6.1 Aandachtspunten Met de verschillende betrokken partijen zijn het speelveld, de kansen en de bedreigingen in beeld gebracht. In het vervolg hierop moeten drie stappen vervolgstappen worden gezet: 1. Verdere uitwerking beheer en exploitatiemodel 2. Concrete uitwerking en invulling van het accommodatieaanbod. 3. Wegwerken achterstallig onderhoud 6.1.1 Uitwerking exploitatie- en beheermodel Centraal in de uitwerking staande volgende punten:  Het vaststellen van de procentuele bijdrage van de gemeente in de beheer- en exploitatiekosten van de accommodaties.  Afweging overdracht eigendommen gemeente.  Bij eigendom van derden afspraken maken over de kosten die worden doorberekend in de huur.  Vormgeven, oprichten en bemensen van beheerstichtingen.  Structureel wijzigen van tarieven.  Uitwerken van de aanpak als sprake is van financiering en investeringen. 6.1.2 Concretisering accommodatieaanbod per kern Tot nu is gesproken over de wensen van alle betrokkenen. In de vervolgstap moeten die wensen worden vertaald naar concrete afspraken. Ook is het belangrijk om afspraken te maken over deelname aan de voorzieningen. De bezetting en mogelijke financiële consequenties worden in beeld gebracht, zodat de betrokken partijen goede afwegingen kunnen maken. Om tot een planning te komen, benaderen we elke ontwikkeling hieronder vanuit het perspectief tijd. Brede Maatschappelijke Voorziening 1 Met betrekking tot de Brede Maatschappelijke Voorziening 1 moeten we constateren dat er geen ingrijpende wijzigingen zijn. De ontwikkelingen beperken zich tot het wegwerken van achterstallig onderhoud en een interne verbouwing van de basisschool in Montfort om de vrijkomende lokalen geschikt te maken voor de kinderopvang. Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Door de ontwikkelingen rond het zwembad heeft de aanleg van een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 in Melick prioriteit. Inwoners van Montfort hebben aangegeven dat zij op korte termijn nog niet aan de slag willen met de Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Zij

Pagina 34

vinden de bestaande accommodaties toereikend en stemmen ermee in dat ontwikkelingen in andere kernen eerst worden opgepakt. Inwoners van Vlodrop willen gaan werken aan een samenwerking in de Blokhut. Vervolgens willen ze binnen vijf jaar de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 ontwikkelen. De inwoners van Herkenbosch en Sint Odiliënberg hebben aangegeven dat zij op korte termijn aan de slag willen met de bestaande accommodaties. Posterholt is de kern met de meest complete Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Aandachtspunt in Posterholt vormt het KA-huis en CC de Beuk. Onduidelijk is in hoeverre de gemeenschap beide gebouwen op lange termijn in stand kan houden en in hoeverre dit noodzakelijk is. Sporthal en sportzaal De sporthallen in Melick en Vlodrop zijn verouderd en vragen de komende vijf jaar om groot onderhoud. Voor de sporthal in Montfort geldt dat binnen vijf tot tien jaar. Deze sporthallen zullen worden vervangen door een sportzaal. Voetbalcomplex Op zo kort mogelijke termijn moet gestart worden met de ontwikkeling van de sportparken. De verwachting is dat binnen een termijn van drie tot zeven jaar het aantal voetbalcomplexen wordt teruggebracht tot drie. De sportparken in Posterholt, Sint Odiliënberg en Vlodrop hebben prioriteit vanwege de staat van onderhoud. In samenwerking en overleg met de clubs wordt bepaald welke accommodaties blijven bestaan en hoe we tot drie sportparken zullen komen. Tenniscomplex Het uitgangspunt is dat de tennisaccommodaties worden geprivatiseerd. De gemeente maakt hiervoor eenmalig kosten, waardoor structureel budget vrijkomt. Binnen een periode van drie jaar moet financiële ruimte gecreëerd worden voor nieuwe ontwikkelingen. De privatisering van de tennisbanen moet daarom met prioriteit opgepakt worden. Zwembad De gemeenteraad heeft besloten dat uiterlijk in 2015 duidelijkheid moet zijn over de toekomst van het binnenbad in Melick. De verwachting is dat het zwembad op de huidige locatie eind 2015 wordt gesloten. Zelfstandig voortbestaan van de zwemwaterfunctie wordt als niet realistisch gezien. Eventueel behoud van zwemwater is alleen mogelijk als anderen (private) partijen hier perspectief in zien. Het sluiten van het binnenwater heeft directe gevolgen voor de buitenbaden. Voortbestaan van het buitenwater is mogelijk als de huidige vrijwilligers het beheer en exploitatie overnemen. Uiterlijk 2015 moet duidelijkheid bestaan over de haalbaarheid hiervan. 6.2. Wegwerken achterstallig onderhoud In afwachting van het accommodatiebeleid is de afgelopen jaren noodzakelijk onderhoud aan accommodaties uitgesteld. Om de kwaliteit van de panden niet verder achteruit te laten gaan, start de gemeente op korte termijn met het aanpakken van achterstallig onderhoud. Met name de veiligheid en de hygiëne van de installaties zijn aandachtspunten. Bij Pagina 35

gebouwen waarvan vast staat dat ze in de toekomst behouden blijven, wordt het achterstallig onderhoud geheel weggewerkt. Voor overige gebouwen wordt de veiligheid en hygiëne met minimale middelen aangepakt. 6.3 Planning Het is organisatorisch en financieel onmogelijk om al deze ontwikkelingen tegelijk op te pakken. Op basis van de volgende criteria hebben we een planning opgesteld (zie bijlage 7).  Natuurlijke momenten: momenten waarop investeringen nodig zijn of juist geen optie meer zijn.  Voldoen aan wettelijke verplichtingen op het gebied van de huisvesting van onderwijs (scholen en gymnastiekruimtes): wettelijke verplichtingen maken dat deze voorzieningen met prioriteit moeten worden opgepakt.  Ontwikkelingen die op korte termijn zorgen voor structurele financiële ruimte (zoals de privatisering van tennisaccommodaties): investeringen kunnen alleen gedaan worden als er financiële ruimte wordt gecreëerd.  Draagvlak bij de gebruikers, mits financieel verantwoord.  Voorkeuren en wensen die partijen hebben uitgesproken, mits financieel verantwoord.  Impact op de ambtelijke organisatie.  Spreiding in de tijd.

Pagina 36

Bijlage 1 Huidige accommodaties per kern Kern Herkenbosch

Buurtschap

Melick

Montfort

Posterholt

Sint Odiliënberg

Vlodrop

Lerop ’t Reutje

Gebouw Amicale De Harch JOC gebouw Schutterij Apollocomplex Aad Raodhoes & Aaj Bieb Schutterij Kanijnsheide Onder de Kerk Fanfarezaal De Vaart Schutterij CC de Beuk KA-huis Groene Kruisgebouw ‘Hofje Schutterij Dorpshuis Fanfarezaal Sint Wiro Musis Sacrum Jong Nederland gebouw Schutterij De Blokhut Harmoniezaal Schutterij

Activiteit Jeugd Diverse Jeugd Schutterij Diverse Sociaal cultureel Schutterij Jeugd Sociaal cultureel Sociaal cultureel Sociaal cultureel Schutterij Sociaal cultureel Sociaal cultureel Sociaal cultureel Sociaal cultureel Schutterij Sociaal cultureel Muziek Sociaal cultureel Jeugd Schutterij Sociaal cultureel Muziek Schutterij

Eigendom Stichting Kerk Vereniging Vereniging Gemeente Vereniging Vereniging Gemeente Kerk Vereniging Corporatie Vereniging Gemeente Gemeente Stichting Corporatie Gemeente Stichting Vereniging Vereniging Gemeente Vereniging Stichting Vereniging Vereniging

Opmerkingen:  

  

JOC Herkenbosch, Hammerstraat 16: erfpacht afgelopen. Montfort, Markt 14: erfpacht, eigendom opstal bij Ver. Koninklijke Fanfare De Vriendenkring (achterliggend pand eveneens erfpacht, opstal eigendom Stichting Peuterspeelzaal Montfort). Posterholt, Hoofdstraat 0: erfpacht, grond eigendom kerkparochie, opstal eigendom gemeente, schutterij huurt van gemeente. Vlodrop, Koebroekweg 3, eigendom Stichting Beheer De Blokhut. Aangrenzend buitenterrein eigendom gemeente, gebruik door stichting nog niet juridisch geregeld. KA-huis: bij ontwikkeling BMV2 rekening houden met juridische beperkingen uit de oorspronkelijke koop- verkoopovereenkomst.

Pagina 37

Bijlage 2 Kostenposten eigenaar en beheerstichting Wie (gewenst) Eigenaar

tbv nota Huur

Investering

Beheerder

Soort Technisch onderhoud

Omschrijving Onderhoudkundige advieskosten Voorziening groot onderhoud (1,5% investering)

Vaste kosten

OZB eigenaar Kapitaallasten gebouwen

Kapitaallasten

Investering

Achterstallig onderhoud Onderhoud

Achterstallig onderhoud

Investering

Inrichting

Investering Inventaris

Exploitatielasten

Beheerskosten

Accountantskosten Algemene kosten Beheerkosten Contributies en abonnementen Onvoorzien

Technisch onderhoud

Kosten groenvoorziening Onderhoud lift abonnement Onderhoud lift reservering Onderhoudskosten gebouwen Reservering voor binnen onderhoud

Uren

Uren binnendienst

Vaste kosten

Kapitaallasten inventaris OZB gebruiker Rechten en heffingen Verzekeringen

Energie

Elektriciteit Gas Water

Gebruikerslasten

Schoonmaakonderhoud Schoonmaakkosten

Pagina 38

Bijlage 3 Mogelijke opties per kern Met de in deze bijlage geformuleerde opties, zijn nog geen definitieve keuzes gemaakt en blijven varianten open. Gemeente en inwoners hebben voor elke kern in kaart gebracht wat de opties zijn op het gebied van accommodaties. Hieronder volgt een beschrijving van de ontwikkelingen en de ontwikkelopties die de afgelopen maanden in samenwerking met de verenigingsraden en de verenigingen in beeld zijn gebracht voor de verschillende typen accommodaties. Brede Maatschappelijke Voorziening 1 Herkenbosch Herkenbosch beschikt over een nieuwe school. Bij de bouw is rekening gehouden met de ontwikkeling van het leerlingenaantal. Melick In Melick staat een nieuwe school. Bij de bouw is rekening gehouden met de ontwikkeling van het leerlingenaantal. Omdat het Apollocomplex misschien wordt afgebroken, moet er een sportzaal voor bewegingsonderwijs komen. Het is een optie om deze bij de school te plaatsen. Het is ook mogelijk om de sportzaal te combineren met een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Daardoor krijgt de zaal een multifunctioneel karakter. Montfort De school in Montfort is van goede kwaliteit. Pas na 2020 krijgt de school te maken met het vrijkomen van lokalen. Het is daardoor pas na 2020 mogelijk om de bibliotheek en de kinderopvang in de school te huisvesten. Het is de wens om op korte termijn een kinderdagopvang in Montfort te realiseren, bij voorkeur in de buurt van de school. De gemeente overlegt hierover met de aanbieders van kinderopvang. Posterholt In Posterholt komen schoollokalen vrij. Deze lokalen worden zo ingericht dat ze apart verhuurd kunnen worden aan bijvoorbeeld een kinderopvang. Mocht zich geen huurder melden, dan kan alsnog worden gekozen voor het afbreken van deze lokalen. Sint Odiliënberg De school in Sint Odiliënberg is recentelijk opgeknapt. In de leegstaande lokalen kan een kinderopvang en schoolbibliotheek worden gehuisvest. Het schoolbestuur heeft ingestemd met het plan de school verder te ontwikkelen tot Brede Maatschappelijke Voorziening 1. Vlodrop Door het dalend aantal leerlingen heeft de school in Vlodrop de komende jaren nog maar vier lokalen nodig. Dit betekent een aanzienlijke leegstand in het huidige gebouw. De lokalen kunnen worden ingericht als kinderopvang of schoolbibliotheek. Maar omdat, door de terugloop van het aantal leerlingen, een groot aantal lokalen vrijvalt, is nieuwbouw met meerdere functies ook een reële optie. Het schoolbestuur is hier voorstander van. Nieuwbouw kan een impuls geven aan de leefbaarheid. Pagina 39

Het is ook mogelijk om de school te combineren met een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 en een sportzaal. Deze optie brengt hoge kosten met zich mee en kan alleen worden overwogen als er geen alternatief is. Bovendien hebben diverse partijen in Vlodrop aangegeven dat ze geen voorstander zijn van een koppeling tussen de Brede Maatschappelijke Voorzieningen 1 en 2. Zij zijn van mening dat hiervoor geen geschikte locaties zijn te vinden. Een koppeling van een Brede Maatschappelijke Voorziening 1 met een sportzaal is volgens hen wel haalbaar. Samenvatting Kern Herkenbosch Melick Montfort

Posterholt Sint Odiliënberg

Vlodrop

Opties  Behouden bestaande situatie.  Behouden bestaande situatie.  School uitbreiden met sportzaal.  Tot 2020 kinderopvang in tijdelijke accommodatie naast de school huisvesten.  Na 2020 kinderopvang en schoolbibliotheek huisvesten in de school.  Lokalen herschikken, zodat vrijgekomen lokalen afzonderlijk kunnen worden verhuurd.  Huisvesten schoolbibliotheek en kinderopvang in vrijgekomen lokalen bestaand gebouw.  Nieuwbouw.  Huisvesten schoolbibliotheek en kinderopvang in vrijgekomen lokalen bestaand gebouw.  Nieuwbouw in combinatie met Brede Maatschappelijke Voorziening 2 en binnensport.

Brede Maatschappelijke Voorziening 2 Herkenbosch In Herkenbosch vervullen Amicale en De Harch, naast een aantal particuliere zalen, de functie van een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Beide accommodaties hebben een redelijke tot gezonde bezettingsgraad. Daarnaast is ruimte voor verdere uitbreiding van het aantal gebruikers. Amicale is een relatief nieuw gebouw en verkeert in een goede staat. De Harch vraagt de nodige aanpassingen. De technische staat is echter voldoende om het gebouw aan te passen naar de huidige eisen van de tijd. Uitbreiding van de opslagruimte vraagt bijzondere aandacht. Door een eventuele koppeling te maken tussen beide gebouwen kan de functionaliteit verder worden vergroot. De sportzaal bij de school zal dienst blijven doen voor grootschalige activiteiten. Met het oog op de kosten en de intensiteit van gebruik is het niet aan te bevelen om deze faciliteit uit te breiden met toiletten en een opslagruimte. Melick Melick beschikt momenteel over twee gemeenschapsaccommodaties: het Aad Raodhoes en de Aaj Bieb en het Apollocomplex. Het Aad Raodhoes en Aaj Bieb worden beheerd en geëxploiteerd door een lokale vereniging. Het beheer en de exploitatie van het Pagina 40

Apollocomplex is in handen van de gemeente. De bezettingsgraad van beide complexen is redelijk. Bij het Apollocomplex komt dit onder andere doordat de horeca-exploitant er commerciële activiteiten organiseert. Beide accommodaties kunnen in aanmerking komen als Brede Maatschappelijke Voorziening 2. De verenigingen hebben hier een derde optie aan toegevoegd: een combinatie van de sportzaal en een Brede Maatschappelijke Voorziening in het Apollocomplex. Hierbij vervult de sportzaal de functie van grote zaal. De verenigingsraad heeft een voorkeur uitgesproken voor het Apollocomplex. De eigenaar/exploitant van het Aad Raodhoes en de Aaj Bieb heeft aangegeven op onderdelen mee te willen werken aan een situatie waarin lokale partijen een rol kunnen spelen bij het beheer en de exploitatie. De eigenaar ziet geen mogelijkheden om de grote zaal deel te laten uitmaken van een nieuwe Brede Maatschappelijke Voorziening 2. De zaal kan wel incidenteel worden gebruikt. Van de zijde van de overige partijen bestaat voor deze aanpak geen draagvlak. Op verzoek van de betrokken partijen worden de opties nader uitgewerkt. Hierbij wordt tevens bekeken is in hoeverre het haalbaar is om activiteiten te concentreren in het Apollocomplex. Montfort In Montfort vervult een aantal accommodaties de rol van Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Onder de kerk zijn ruimtes beschikbaar voor sociaal culturele activiteiten. Een aantal verenigingen organiseert hun activiteiten in Zaal Housmans. Daarnaast beschikt de fanfare ook over een accommodatie. De bezetting van de fanfarezaal is beperkt. De genoemde accommodaties zijn op bouwkundig, energetisch en functioneel vlak gedateerd. De verenigingsraad heeft aangegeven dat de bestaande faciliteiten vooralsnog voor de verenigingen in Montfort toereikend zijn. Mochten er toch ontwikkelingen plaatsvinden, dan heeft de fanfarezaal de voorkeur vanwege de centrale ligging. Aandachtspunt is de bezettingsgraad. Deze is sterk gekoppeld aan één hoofdgebruiker, de fanfare. Alternatieven zijn zaal Housmans, de kerk en een nieuwe Brede Maatschappelijke Voorziening 2 in combinatie met een sportzaal op de plek van sporthal de Koeweide. De eerste twee opties bieden beperkte mogelijkheden. Beide gevallen vragen om aanzienlijke investeringen en vallen daarom af. Om activiteiten te verbinden, zou een nieuw gebouw in de buurt van de Brede Maatschappelijke Voorziening 1 een goede optie zijn. Dit betekent dat sporthal de Koeweide vervangen moet worden door een sportzaal. De verenigingsraad heeft er nadrukkelijk op gewezen dat de sporthal een belangrijke functie vervult in het lokale verenigingsleven. Deze zou dan ook behouden moeten worden. Uit onderzoek blijkt echter dat twee sporthallen voor wedstrijdsport in Roerdalen voldoende zijn. Aangezien andere sporthallen van betere kwaliteit zijn en centraler liggen, gaat de voorkeur niet uit naar het behoud van sporthal de Koeweide. Wel kan de sporthal worden vervangen door een sportzaal voor bewegingsonderwijs. Hierin kan een deel van de huidige activiteiten worden ondergebracht. De rest moet uitwijken naar een van de sporthallen die overblijven. Door een koppeling met de ‘grote zaal’ van de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 kan de capaciteit sportvloer worden uitgebreid. Daar komt bij dat in sporthal de Koeweide voorlopig geen grote investeringen nog zijn om te blijven functioneren. Vervanging

Pagina 41

door een sportzaal betekent wel dat het gebouw versneld moet worden afgeschreven. Dit heeft incidenteel extra kosten tot gevolg. Een bijkomend punt is de ontwikkeling rond de kinderopvang. De kans is groot dat op korte termijn de ruimtes van de peuterzaal bij de fanfarezaal vrijkomen. Om te voorkomen dat het gebouw verloedert, moeten deze zo snel mogelijk een alternatieve functie krijgen. De fanfare wil deze ruimtes graag in gebruik nemen. Dit betekent echter dat er moet worden verbouwd om de ruimte geschikt te maken. Vraag is welke optie de voorkeur verdient. Upgraden van de huidige accommodatie of nieuwbouw. Om hier een helder antwoord op te geven is nader onderzoek wenselijk. Posterholt Posterholt kent twee accommodaties die de rol van Brede Maatschappelijke Voorziening 2 kunnen vervullen: het KA-huis en CC de Beuk. Het KA-huis is zowel technisch als energetisch slecht. CC de Beuk daarentegen is technisch goed en met een aantal aanpassingen ook energetisch functioneel. Daarnaast biedt CC de Beuk, met het vrijvallen van de ruimtes van de peuterspeelzaal, mogelijkheden om de gebruikers van het KA-huis te huisvesten. Nadeel is dat er geen ruimte is voor buitenactiviteiten. Samen met de huidige gebruikers moet worden gezocht naar praktische oplossingen voor de buitenruimte en de opslag van materialen. Naast CC de Beuk en het KA-huis vinden ook sociaal culturele activiteiten plaats in het voormalige Groene Kruisgebouw en de Kloosterhof. Met het vrijkomen van de ruimtes van de peuterspeelzaal zouden deze activiteiten ook in CC de Beuk kunnen plaatsvinden. In dat geval passen de activiteiten van het KA-huis echter niet meer in CC de Beuk. Omdat deze activiteiten in gebouwen van derden plaatsvinden, drukken deze niet op de gemeentelijke begroting. Daarom heeft het de voorkeur om eerst de activiteiten in gebouwen die op de gemeentelijke begroting drukken, te huisvesten in CC de Beuk. Pas daarna komen de activiteiten in gebouwen die eigendom zijn van derden aan de beurt. Optie is dat de verenigingsraad samen met de huidige beheerstichtingen van de diverse accommodaties (CC de Beuk, KA-huis, Groene kruis gebouw Kloosterhof) onderzoekt welke van de huisvestingsopties het beste perspectief voor de gehele gemeenschap van Posterholt biedt. Sint Odiliënberg Verenigingen die gebruikmaken van Musis Sacrum hebben een eerste aanzet tot een programma van wensen opgesteld. Zij willen deze locatie ontwikkelen tot een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. Deze locatie heeft hun voorkeur vanwege de relatie met de oude dorpskern en de ondernemers die hier zijn gevestigd. De accommodatie is eigendom van een lokale vereniging die deze tot nu toe met eigen middelen in stand heeft gehouden. Om dit ook in de toekomst te kunnen blijven doen, is samenwerking met andere partijen nodig. Een aantal organisaties heeft hier interesse in getoond. Nadeel van de accommodatie is de staat van het onderhoud en de energieprestatie. De technische staat is wel voldoende. Door het pand grondig te renoveren en te isoleren, wordt het toekomstbestendig. Een alternatief is de vernieuwbouw van de Roerparel tot Brede Maatschappelijke Voorziening 2 in combinatie met binnensport. Door het vertrek van de peuterspeelzaal naar de Brede

Pagina 42

Maatschappelijke Voorziening 1 en een verkleining van de bibliotheek komen hier ruimtes vrij. Het is mogelijk om deze te verbouwen, zodat ze geschikt zijn voor sociaal culturele activiteiten. Doordat potentiële gebruikers van de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 op dit moment gebruikmaken van andere accommodaties, bestaat het gevaar dat de faciliteiten in de Roerparel niet worden gebruikt. Als ze toch van de Roerparel gebruik gaan maken, bestaat de kans dat de exploitant van Musis Sacrum financieel in de problemen komt. Daar komt bij dat een aantal verenigingen de schouders wil zetten onder de ontwikkeling van Musis Sacrum. Daarom heeft deze optie vooralsnog de voorkeur. Mocht tijdens de uitwerking blijken dat dit toch geen realistische oplossing is, dan wordt samen met de betrokken partijen bekeken hoe de optie Roerparel verder kan worden uitgewerkt. Vlodrop De leefbaarheid van Vlodrop is gebaat bij investeringen in het maatschappelijk vastgoed. Investeringen moeten gericht zijn op het versterken van de sociaal culturele en sportieve activiteiten. Daarnaast kunnen investeringen de samenwerking tussen vrijwilligersorganisaties en ondernemers stimuleren. In Vlodrop maken veel verenigingen gebruik van accommodaties van de lokale horeca. Daarnaast is er de zaal bij de kerk en de gemeenschapsaccommodatie de Blokhut die in het verleden door vrijwilligers is opgezet en geëxploiteerd. In Vlodrop is een verenigingsraad in oprichting. Helaas is de betrokkenheid van de verenigingen in Vlodrop laag. Er wordt zeer beperkt samengewerkt. De verenigingsraad én het bestuur van de Blokhut zijn van mening dat lokale ondernemers van groot belang zijn voor de leefbaarheid van het dorp. Ze willen in overleg met de ondernemers komen tot een Brede Maatschappelijke Voorziening 2. De Blokhut heeft sinds kort een nieuw bestuur dat de bezettingsgraad van de accommodatie wil verbeteren. Omdat de Blokhut in slechte technische staat verkeert en een slechte energieprestatie heeft, zou nieuwbouw een goede keuze zijn. De nieuwe accommodatie komt bij voorkeur op de huidige locatie, tenzij een andere plek de leefbaarheid van de kern verder verbetert. Het bestuur van de Blokhut wil echter eerst de bezettingsgraad van de huidige locatie verbeteren. Pas daarna volgen investeringen in de bestaande of een nieuwe accommodatie. Aandachtspunt in de ontwikkeling van de toekomstige accommodatie is de rol die de Blokhut momenteel vervult richting de jeugd. Deze functie moet in een eventuele nieuwe accommodatie terugkomen. Tijdens het dorpsgesprek in november 2012 kwam het idee naar voren om de huidige sporthal om te vormen tot Brede Maatschappelijke Voorziening 2 in combinatie met een sportzaal. Ondanks de recente renovatie van het dak, is de technische staat van het gebouw zwak tot slecht. Daarnaast wijkt de oppervlakte en de hoogte van het gebouw af van de gestelde uitgangspunten. Exploitatie van een sporthal die is omgebouwd tot Brede Maatschappelijke Voorziening 2 zal daarom duurder uitvallen dan een volledig nieuw gebouwde accommodatie. Een derde optie is het realiseren van een gecombineerde nieuwbouw van een Brede Maatschappelijke Voorziening 1, een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 en een sportzaal. Deze optie vraagt een aanzienlijke investering. Ook gaat de optie voorbij aan de goede kwaliteit van de huidige school. Daarnaast stelt deze oplossing bijzondere eisen aan de

Pagina 43

locatie. Ontwikkeling van een gezamenlijke accommodatie heeft dan ook geen brede maatschappelijke steun. Opties op een rij. Kern Opties Herkenbosch  Vernieuwbouw de Harch samen met Amicale.  Nieuwbouw de Harch samen met Amicale. Melick  Vernieuwbouw Aad Raodhoes & Aaj Bieb.  Vernieuwbouw gemeenschapshuis Apollocomplex  Nieuwbouw Brede Maatschappelijke Voorziening 2 in combinatie met sportzaal bij Brede Maatschappelijke Voorziening 1. Montfort  Vernieuwbouw fanfarezaal.  Nieuwbouw op locatie Koeweide in combinatie met sportzaal.  Vernieuwbouw zaal Housmans.  Vernieuwbouw kerk. Posterholt  Activiteiten huisvesten in CC de Beuk en daarna vernieuwbouw KA-huis.  Verbouwing CC de Beuk. Sint Odiliënberg  Vernieuwbouw Roerparel.  Vernieuwbouw Musis Sacrum. Vlodrop  Vernieuwbouw de Blokhut.  Sporthal ombouwen tot Brede Maatschappelijke Voorziening 2 en sportzaal.  Nieuwbouw combinatie Brede Maatschappelijke Voorziening 1, Brede Maatschappelijke Voorziening 2 en sportzaal. Sporthal en sportzaal Er is onderzoek gedaan naar de bezetting en kwaliteit van de binnensportaccommodaties in Roerdalen. De accommodaties De Wieë en de Roerparel zijn technisch in goede staat. Bij de Roerparel moet op korte termijn achterstallig onderhoud worden weggewerkt. De staat van sporthal de Koeweide is redelijk, maar deze zal naar verwachting op middellange termijn moeten worden vervangen. Van de Apollohal en de Roerhal zijn de technische staat en de energieprestatie slecht. Deze twee hallen zouden binnen afzienbare tijd moeten worden vervangen. Onderzoek naar de bezettingsgraad wijst uit dat Roerdalen genoeg heeft aan twee wedstrijdsporthallen. Daar waar geen sporthal is, wordt een sportzaal voor bewegingsonderwijs gerealiseerd. Vanwege de kwaliteit is het advies om de sporthallen in Vlodrop en Melick te vervangen door een sportzaal in de buurt van de basisschool. De sporthal in Montfort wordt op middellange termijn vervangen. Als de accommodaties die verdwijnen ook worden gebruikt voor evenementen, kan dit worden opgevangen door een tent te plaatsen. Dit is goedkoper dan het behouden van een sporthal.

Pagina 44

In de kernen waar een nieuwe sportzaal komt, moet worden bekeken of een koppeling met de Brede Maatschappelijke Voorzieningen 1 of 2 wenselijk is. De koppeling met de Brede Maatschappelijke Voorziening 1 spreekt voor zich vanwege het bewegingsonderwijs. Koppeling met de Brede Maatschappelijke Voorziening 2 lijkt minder logisch, maar biedt ook veel voordelen. Samenvatting Kern Herkenbosch Melick

Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Opties.  Behouden bestaande situatie.  Behouden bestaande situatie.  Sporthal vervangen door sportzaal bij Brede Maatschappelijke Voorziening 1.  Behouden bestaande situatie.  Sporthal vervangen door sportzaal.  Behouden bestaande situatie.  Behouden bestaande situatie.  Behouden bestaande situatie.  Sporthal vervangen door sportzaal bij Brede Maatschappelijke Voorziening 1.

Voetbalcomplex Op het gebied van voetbal is sprake van een overcapaciteit aan accommodaties. Bovendien loopt de kwaliteit sterk uiteen. Herkenbosch, Melick en Montfort beschikken over een goede accommodatie. De andere sportparken hebben goede velden, maar sterk verouderde kleedkamers/clubgebouwen. Deze zijn aan vervanging toe. Hier staat tegenover dat de verenigingen met nieuwe accommodaties het financieel moeilijk hebben. Gezien de demografische ontwikkelingen is het de vraag hoe lang de huidige verenigingen nog een zelfstandig bestaan kunnen leiden. Verenigingen hebben uitgesproken dat ze nauwer willen samenwerken op organisatorisch vlak. Daarom is het reëel om aan te nemen dat op lange termijn een aantal voetbalaccommodaties verdwijnt. Naar verwachting kunnen twee of drie voetbalcomplexen voldoen aan de behoefte. Doordat de recent gerealiseerde accommodaties verspreid zijn en decentraal liggen, zijn op dit vlak beperkte mogelijkheden. Het huisvesten van de verenigingen uit Posterholt, Sint Odiliënberg en Vlodrop op één locatie is een goede optie. Ook het huisvesten van Melick en Herkenbosch op één locatie is op termijn een optie. Omdat de complexen van Posterholt, Sint Odiliënberg en Vlodrop te maken hebben met achterstallig onderhoud, is het een reële optie om te investeren in nieuwbouw op een nieuwe centraal gelegen locatie. Het is zaak om binnen twee tot vier jaar met deze ontwikkeling te starten, volgens een gefaseerde aanpak. Hierbij kan het een optie zijn dat Sint Odiliënberg later aansluit. Dat betekent dat alleen noodzakelijke technische aanpassingen worden gedaan op het complex in Sint Odiliënberg. Het voorstel is om de mogelijkheden eerst verder te onderzoeken, en

Pagina 45

niet te starten met het renoveren van de accommodaties. Samen met de betrokken besturen wordt gekeken naar samenwerkingsmogelijkheden op andere complexen. Samenvatting Kern Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Opties  Behouden bestaande situatie.  Samen met Melick.  Behouden bestaande situatie.  Samen met Herkenbosch.  Behouden bestaande situatie.  Samenwerkingsvariant tussen verenigingen onderzoeken.  Nieuwbouw kleedkamers/clubgebouw.  Samenwerkingsvariant tussen verenigingen onderzoeken.  Nieuwbouw kleedkamers/clubgebouw.  Samenwerkingsvariant tussen verenigingen onderzoeken.  Nieuwbouw kleedkamers/clubgebouw.

Tenniscomplex Vrijwel alle tennisverenigingen in onze gemeente hebben te veel banen. Tijdens de gesprekken met deze verenigingen hebben we geconcludeerd dat een vitale vereniging minimaal vier tennisbanen moet kunnen bezetten. Dit komt neer op 360 leden. Hieraan voldoet geen enkele vereniging. Roerdalen heeft maar twee tennisparken nodig. Omdat bij de verenigingen weinig animo is om samen te werken, willen we de tennisparken die eigendom zijn van de gemeente alleen economisch overdragen aan de verenigingen (privatiseren). Op deze wijze blijft de gemeente eigenaar wordt van de gronden en de velden als een vereniging ophoudt te bestaan. De verenigingen krijgen de volledige verantwoordelijkheid voor de exploitatie en instandhouding van de tennisparken. De kosten voor de gemeente worden hiermee teruggebracht tot 0. Optie is om hierbij de lijn te volgen die ook is gevolgd bij de privatisering in de voormalige gemeente Roerdalen (vóór de fusie met de gemeente Ambt Montfort in 2007). Dit wil zeggen dat verenigingen hun accommodatie tegen de helft van de boekwaarde kopen. Indien de banen recent zijn vervangen wordt dit meegenomen in de bepaling van de boekwaarde. De gemeente staat verder garant voor de financiering van de vervanging van de tennisbanen waarop de vereniging volgens de NOC*NSF-norm recht heeft. Bij vervanging wordt uitgegaan van gravel. Dit wordt gehanteerd als ondergrens. Privatisering zal plaatsvinden in nauw overleg/samenwerking met de betrokken partijen. Vertrekpunt is dat punt de beschreven kaders een maatwerk aanpak wordt gevolgd. Als de vereniging kiest voor een kunststof ondergrond dan financiert zij zelf de meerkosten. Waar mogelijk worden voetbal- en tennisactiviteiten op een gezamenlijk park samengebracht. Het voorstel is om de investeringen in de tennisparken die worden geprivatiseerd, in overleg met de betrokken partijen, te koppelen aan de ontwikkeling van een nieuw sportpark.

Pagina 46

Samenvatting Kern Montfort Posterholt

Sint Odiliënberg Vlodrop

Opties  Vermaatschappelijken/privatiseren tennis.  Vermaatschappelijken/privatiseren tennis.  Twee clubs op één bestaand complex.  Twee clubs op één nieuw complex.  Drie clubs op één nieuw complex.  Vermaatschappelijken/privatiseren tennis.  Drie clubs op één bestaand complex.  Behoud bestaande situatie.  Twee clubs op één bestaand complex.

Zwembad Het zwembad neemt een bijzondere positie in binnen het accommodatiebeleid. De gemeenteraad heeft in de vergadering van 17 februari 2011 besloten de discussie over zwembaden te voeren binnen het accommodatiebeleid. Een zwembad levert in vergelijking met Brede Maatschappelijke Voorzieningen en sporthallen/-parken een beperktere bijdrage aan de sociale samenhang in dorpen. Dit komt vooral, omdat een zwembad niet functioneel inzetbaar is. Daarom heeft het behouden van een zwembad minder prioriteit. Het team Vastgoed van de gemeente heeft de behoefte naar en het aanbod van zwembaden in de directe omgeving onderzocht. Ook de financiële consequenties en mogelijke alternatieven zijn op een rij gezet. Het blijkt dat er een breed aanbod aan zwembaden is in de directe omgeving. De inwoners van Roerdalen hebben binnen een straal van tien kilometer alternatieven. Het is daarom niet aan te bevelen om als gemeente zelfstandig te investeren in een zwembad. Op basis hiervan zijn we er vooralsnog van uitgegaan dat zwembaden in de toekomst geen onderdeel uitmaken van het accommodatiebeleid. Dit betekent (op termijn) het sluiten of afstoten van de zwembaden. Op dit moment wordt onderzocht of het mogelijk is om samen met private partijen een nieuw binnenbad te bouwen. Uitgangspunt is dat de gemeente hiervoor jaarlijks bijdraagt in de exploitatie. De overige kosten worden gedekt door bijdragen van private partijen en entreeopbrengsten. Naar verwachting is eind 2013, begin 2014 duidelijk of het initiatief haalbaar is. De resultaten van het onderzoek worden verwerkt in een apart voorstel voor de gemeenteraad. Met betrekking tot de buitenbaden wordt onderzocht in hoeverre het haalbaar is om de buitenbaden over te dragen aan één of twee beheerstichtingen binnen het huidige budget van € 60.000. Bijzondere aandachtspunten hierbij zijn: Pagina 47

De haalbaarheid van de overdracht van de eindverantwoordelijkheid van het beheer en toezicht naar de vrijwilligersorganisatie.  De financiële haalbaarheid en mogelijke financiële consequenties.



Pagina 48

Bijlage 4 Risicoparagraaf 1. Financiële risico’s De financiële risico’s hebben betrekking op de volgende punten: i. Financiële dekking. ii. Ontwikkeling tarieven/dekkingspercentage in relatie tot financiële positie verenigingen. iii. Exploitatieproblemen door te lage bezetting. iv. Wet Houdbaarheid Overheids Financiën (Wet HOF) v. Inflatie vi. Rente Risico i.

Financiële dekking Met de invoering van het nieuwe accommodatiebeleid zijn op het vlak van investeringen aanzienlijke bedragen gemoeid. De dekking van deze kosten zal steeds meer bij de gebruiker komen te liggen, omdat binnen de gemeentelijke begroting geen ruimte is. Risico is dat accommodaties te duur worden. In de uitwerking is reeds uitgegaan van het terugbrengen van het aantal accommodaties door multifunctioneel gebruik. Opties om risico’s te beperken: o Minimaliseren van het aantal accommodaties waar de gemeente een bijdrage aan levert, waardoor meerdere partijen samenwerken en kosten gaan delen/dragen. o Financiering vanuit budget Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Accommodaties zijn onderdeel van de nota Ambitie tot participatie Programmalijn 1 Meedoen en eigen verantwoordelijkheid. Vanuit dit perspectief moeten we overwegen in hoeverre een deel van de budgetten voor de Wmo kunnen worden ingezet. Argument is dat de betreffende voorzieningen randvoorwaarden zijn om burgers te laten participeren. Hierdoor kunnen ze hun eigen vangnet creëren, langer zelfstandig functioneren en uiteindelijk is ook minder inzet van professionals nodig. o Provincie Limburg benaderen voor cofinanciering in het kader van leefbaarheid. Provincie Limburg heeft diverse fondsen in het kader van leefbaarheid kleine kernen. In overleg met de Provincie bezien in hoeverre zij een bijdrage kan leveren aan de voorgestelde ontwikkelingen. o Inschakelen/betrekken woningcorporaties en of marktpartijen. In het land en in de regio (Echt-Susteren) zijn diverse voorbeelden van corporaties die een rol vervullen in de financiering en exploitatie van maatschappelijk vastgoed. In recente gesprekken met Wonen Limburg hebben we gehoord dat deze corporatie deze rol niet kan/wil vervullen. Alternatief is kijken in hoeverre andere partijen geïnteresseerd zijn om deze rol in Roerdalen te vervullen en een bijdrage te leveren aan maatschappelijke participatie.

Pagina 49

ii.

Ontwikkeling dekkingspercentage in relatie tot financiële positie verenigingen De gebruikers van accommodaties moeten de ruimte en tijd te krijgen om hun financiële situatie aan te passen aan de nieuwe omstandigheden. Dit betekent: gefaseerd verhogen van de bijdrage door de gebruiker en/of genereren van alternatieve inkomsten of verlagen kosten door uitvoeren van zelfwerkzaamheid. Deze verhoging kan ertoe leiden dat mensen afhaken. De vraag naar ruimte kan hierdoor afnemen. Daarnaast kan de vereniging in een negatieve financiële spiraal komen. Opties om risico’s te beperken: o Onder de bevolking, en in het bijzonder onder leden van de verenigingen die gebruik maken van accommodaties, bewustzijn creëren dat gebruikers van accommodaties mede verantwoordelijk zijn voor de dekking van de kosten. o Gefaseerde invoering stijging door bijvoorbeeld te kiezen voor percentages variërend tussen de 5% en 10% en spreiding stijging over een langere periode.

iii.

Exploitatieproblemen door te lage bezetting Geconstateerd is dat de verhouding tussen de financiële bijdrage van de gemeente en de gebruiker scheef id. Daarnaast is geconstateerd dat de bezettingsraad van accommodaties laag is. In de toekomst krijgen de gebruikers gezamenlijk een grotere verantwoordelijkheid voor de accommodaties. Dit betekent tevens dat zij procentueel gezien een groter deel van de kosten van accommodaties voor hun rekening gaan nemen. Dit wordt bereikt door de bijdrage van de gemeente te koppelen aan een percentage van de exploitatiebegroting van de accommodatie. Naarmate de accommodaties in tijd minder worden gebruikt (lagere bezettingsgraad), zullen de kosten voor de afzonderlijke gebruiker stijgen. Gebruikers hebben er dus belang bij dat de accommodaties zoveel mogelijk bezet zijn. Met andere woorden: samenwerking met andere gebruikers (lees: multifunctioneel gebruik) levert financiële voordelen op. Risico is dat partijen uitwijken naar andere accommodaties in de directe omgeving die aantrekkelijker zijn. Daarom is het belangrijk dat partijen zich verbinden aan een accommodatie. Als ze de vrijheid behouden om van locatie te switchen als ze daar beter van worden, dan worden de achterblijvende partijen mogelijk geconfronteerd met een stijging van de exploitatielasten. En de gemeente kan worden gevraagd om een extra financiële bijdrage om het tekort te dekken. In het ergste geval leidt het ertoe dat een accommodatie niet meer kan worden geëxploiteerd, dat verenigingen ophouden met bestaan en dat er een accommodatie leegstaat. Opties om risico’s te beperken: o Onder regie van de gemeente maken de verenigingen een duidelijke keuze voor accommodaties waar met de eigenaar voor lange tijd een samenwerking wordt aangegaan. Voor eigenaren van accommodaties wordt hiermee duidelijk op grond waarvan investeringen worden overwogen en banken sneller bereid zijn te financieren.

Pagina 50

o

o

iv.

v.

Partijen committeren zich aan hun keuze door de gezamenlijke oprichting van een beheerstichting. In de statuten wordt een clausule opgenomen waarin wordt bepaald wat de consequenties zijn voor de partijen die uit de beheerstichting stappen. Daar waar partijen er samen niet uitkomen, maakt de gemeente de keuze. Daarbij wordt rekening gehouden met de bestuurskracht, ervaringen van de betrokken organisaties en de bereidheid.

Wet Houdbaarheid Overheids Financiën (HOF) Voor het omvormen van het accommodatiebeleid is rekening gehouden met investeringen voor nieuw- en verbouw en voor eenmalige uitgaven, zoals sloop, afstoten, aankoop en privatiseren van accommodaties. Tot nu toe was het geen probleem als voor deze investeringen en/of lopende uitgaven de dekking binnen de begroting of een reserve kon worden gevonden. In dat geval konden deze uitgaven gedaan worden, zolang ze maar door de gemeenteraad waren geautoriseerd. De kans is nu groot dat dit op termijn verandert, zeker als het om de investeringen gaat. Inmiddels is de Wet Houdbaarheid Overheids Financiën (HOF) in voorbereiding. Deze wet moet de gemeentelijke uitgaven beheersen. De Rijksoverheid moet zich immers conformeren aan de richtlijnen van de Europese Unie. Die schrijft de Rijksoverheid voor dat het begrotingstekort in enig jaar niet hoger mag zijn dan 3% van de inkomsten. Hierin worden alle overheidsgelden meegerekend, dus ook de uitgaven van de lagere overheden. Om aan het maximale begrotingstekort te kunnen voldoen en de uitgaven te kunnen beheersen, worden aan de lagere overheden beperkingen opgelegd en mogen de uitgaven niet uitstijgen boven een bepaald niveau van de inkomsten. Het komt er in het kort op neer dat de uitgaven van een gemeente in de buurt van de inkomsten moeten blijven. Veel gemeenten hebben echter reserves opgebouwd waarmee investeringen of andere uitgaven worden gedaan. Dit betekent echter dat als een investering wordt betaald uit een reserve, dat er in het jaar fysiek wel een uitgave wordt gedaan, maar dat er geen fysieke inkomst tegenover staat. Hier gaat het verschil tussen de Rijksoverheid, dat het kasstelsel hanteert (inkomsten en uitgaven) en de lagere overheden, zoals een gemeente, knellen. De gemeente moet namelijk op grond van het Besluit Begroting en Verantwoording het stellen van baten en lasten hanteren, waarbij gewerkt wordt met rente en afschrijving over investeringen, en waarbij regelmatig uitgaven worden gedaan waart in het desbetreffende jaar geen direct inkomsten tegenover staan. Als deze wet wordt aangenomen, betekent dit dat de gemeente mogelijk op termijn beperkt wordt in het doen van investeringen en dus wellicht ook voor de voorgenomen investeringen in het accommodatiebeleid. Inflatie In het rekenmodel is, conform de richtlijnen voor het opstellen van de begroting 2014, geen rekening gehouden met een inflatiepercentage voor de lopende uitgaven en de investeringen. Op dit ogenblik is de inflatie nog laag en kan de gemeente de nullijn handhaven zonder dat het grote gevolgen heeft voor de begroting. Maar op termijn kan de inflatie toenemen en bestaat de mogelijkheid dat de rek uit de begroting is. De vraag is of de nullijn dan kan blijven gehandhaafd. Meestal gaat een hogere inflatie

Pagina 51

gepaard met een groei van de economie. Het neemt niet weg dat het hanteren van de nullijn nu een reëel risico is waarmee we, zeker in het meerjarenmodel van het accommodatiebeleid, rekening moeten houden. vi.

Rente Risico In het rekenmodel is rekening gehouden met een percentage van 2,5 voor nieuwe investeringen. Dit percentage is conform de ontwikkelingen op de kapitaalmarkt en is reëel. Het is niet denkbeeldig dat de rente op termijn gaat stijgen. Zeker als de economie gaat groeien is dat een reëel scenario. Het kan zijn dat op termijn met een hogere rente voor de kapitaaluitgaven (de boekwaarden) gerekend moet worden waardoor de lasten, en dan met name de kapitaallasten kunnen stijgen. Zeker in een model dat over meerdere jaren moet rekening gehouden worden met een renterisico.

2. Juridische risico’s De juridische risico’s hebben betrekking op de volgende punten: vii. Ontbindingsmogelijkheden lopende contracten. viii. Nakomen gemaakte afspraken door beheerstichtingen. ix. Nakomen gemaakte afspraken door gebruikers. x. Risico op verstrekken ongeoorloofde/verborgen staatsteun. xi. Paracommercie. xii. Bestemmingsplanprocedures. xiii. Aansprakelijkheid. vii.

Ontbindingsmogelijkheden lopende contracten Voor de gemeentelijke accommodaties zijn contracten afgesloten met diverse partijen (onder andere met de horeca). Met het afstoten van accommodaties moeten ook de afspraken met derden tegen het licht worden gehouden. Er moet in beeld worden gebracht welke acties nodig zijn en welke juridische en financiële gevolgen die hebben. Opties om risico’s te beperken: o In contracten zijn in het algemeen ontbindende voorwaarden en opzegtermijnen opgenomen. Hieraan zijn termijnen verbonden. Door rekening te houden met deze voorwaarden en termijnen worden de risico’s beperkt.

vii.

Nakomen gemaakte afspraken door beheerstichtingen Investeringen in accommodaties worden over het algemeen gedaan voor een periode van 20 jaar. Dit vraagt dus dat partijen zich langdurig committeren. Juridisch gezien kunnen met beheerstichtingen allerlei afspraken worden gemaakt. In de tussentijd kunnen zaken echter anders lopen, waardoor de organisaties hun aangegane verplichtingen niet meer kunnen nakomen. Voor alle betrokken is het van belang om zaken tijdig te signaleren en naar oplossingen te zoeken.

Pagina 52

Opties om risico’s te beperkenDoor periodiek te monitoren en met de betrokken partijen te evalueren kunnen ontwikkelingen tijdig in beeld komen, zaken worden bijgestuurd en betrokkenen (gezamenlijk) naar oplossingen zoeken. o Bij het bepalen van de locatiekeuze moeten alleen die partijen worden betrokken die zich hebben verbonden aan de beheerstichting door medeondertekening van de stichtingsakte. o Bij de uitwerking van het exploitatie- en beheermodel kan in beeld worden gebracht in hoeverre het noodzakelijk is om minimale kwaliteitseisen te stellen aan de bestuurders van de beheerstichting en deze eisen te benoemen. viii.

Nakomen gemaakte afspraken door gebruikers Uitgangspunt is dat de beheerstichtingen worden gevormd door de gebruikers. Deze zijn samen verantwoordelijk voor het beheer en exploitatie van de accommodatie. Naarmate de deelname in de beheerstichting vrijer is, bestaat het risico dat partijen zich niet binden aan de accommodatie en met hun activiteiten uitwijken naar goedkopere of betere accommodaties. Hierdoor kunnen de achterblijvende partijen in de problemen komen en kan uiteindelijk de levensvatbaarheid en instandhouding van de accommodatie ter discussie komen te staan. Opties om risico’s te beperken: o In de stichtingsakte van de op te richten beheerstichtingen moeten nadrukkelijke afspraken worden gemaakt over de gevolgen voor de individuele organisatie indien zij uit de beheerstichting stappen, zodat de achterblijvende organisaties niet in de problemen komen.

ix.

Risico op ongeoorloofde/ staatsteun De Europese commissie heeft in 2009 bepaald in welke gevallen staatsteun is toegestaan bij maatschappelijk vastgoed. Het gaat hier om projecten zonder winstoogmerk en een lagere dan marktconforme huur, zoals buurthuizen, jongerencentra zonder horecavoorziening, schoolgebouwen, bibliotheken, zorgsteunpunten en wijksportvoorzieningen. Projecten met zowel een maatschappelijk als commercieel karakter komen niet voor staatssteun in aanmerking. Dit betekent dat bijvoorbeeld commerciële functies met een maatschappelijk karakter (zoals een café in een jeugdcentrum) niet onder deze regeling vallen. De gemeente heeft dus de mogelijkheid om financiële bijdragen te leveren om te investeren in accommodaties onder voorwaarde dat dit niet wordt gecombineerd met commerciële activiteiten.

x.

Paracommercie Verenigingsaccommodaties hebben vaak horecafaciliteiten, naast de noodzakelijke ruimtes om de activiteiten te kunnen uitvoeren. Het gebruik van deze faciliteiten staat op gespannen voet met de activiteiten van reguliere horeca. Horeca-ondernemers zien het belang en de toegevoegde waarde van verenigingen voor hun onderneming. Afgelopen jaren zochten verenigingen alternatieve inkomsten als gevolg van de stijgende

Pagina 53

kosten. Hierbij vormen horeca-inkomsten een belangrijke bron. Dit kan leiden tot ‘valse’ concurrentie met de horeca. Ondernemers zijn bereid risicodragend te investeren als ze mogelijkheden zien om deze investeringen terug te kunnen verdienen. Verenigingen zijn bereid activiteiten te organiseren als ze hier ook een redelijke vergoeding voor ontvangen. Beide partijen hebben dan ook belang bij nauwe samenwerking. De vraag is hoe dit is te regisseren/faciliteren, zodat deze kansen worden genomen en zodat wordt voorkomen dat partijen elkaar beconcurreren en ontwikkelingen in de kiem worden gesmoord. Binnen de gemeente zijn tal van voorbeelden waar het goed gaat, maar ook van waar het fout gaat. Opties om risico’s te beperken: o In kaders duidelijke lijn opnemen met betrekking tot paracommercie en de rol benoemen van zowel de horeca-ondernemers als de verenigingen. Hiermee is voor alle betrokkenen duidelijk welke opties er zijn om extra inkomsten te genereren. xi.

Bestemmingsplan- en bouwvergunningsprocedures Bij aanpassingen van functies van gebouwen of verbouwingen mogen belanghebbenden/omwonenden hun bedenkingen en bezwaren kenbaar maken. Omdat alle locaties die momenteel in beeld zijn reeds in gebruik zijn, zijn de omwonenden er al mee bekend. Er kan bij omwonenden mogelijk ongerustheid ontstaan, wanneer het gebruik van gebouwen wordt geïntensiveerd. Opties om risico’s te beperken: o In een zo vroeg mogelijk stadium omwonenden informeren en bij de ontwikkeling betrekken. o Organiseren van periodiek overleg tussen omwonenden en gebruikers om te komen tot praktische afspraken over het functioneren van het gebouw en het gedrag van gebruikers rond het gebouw.

xii.

Aansprakelijkheid Met het beheer en de exploitatie van maatschappelijke accommodaties zijn aanzienlijke bedragen gemoeid. Daarnaast maken grote groepen mensen gebruik van deze accommodaties. Verder zijn er enkele maatschappelijke en demografische ontwikkelingen waarvan de consequenties voor de toekomst onduidelijk zijn. Hiermee is er een reële kans dat zaken niet altijd lopen, zoals ze in eerste instantie zijn bedacht en afgewogen. Hierdoor lopen bestuurders het risico dat ze hoofdelijk aansprakelijk worden gesteld. Opties om risico’s te beperken: o Afsluiten aansprakelijkheidsverzekering voor bestuurders. o Bevorderen dat beheerstichtingen minimale eisen stellen aan bestuurders.

Pagina 54

3. Organisatorische risico’s De organisatorische risico’s hebben betrekking op de volgende punten: xiv. Niet tot stand komen beheerstichting. xv. Keuze voor goedkoopste oplossing op korte termijn. xvi. Scheve machtsverhouding tussen partijen. xvii. Capaciteit ambtelijke organisatie. xiv.

Niet tot stand komen beheerstichting Het besturen van een vereniging is een complexe zaak waar weinig vrijwilligers voor te vinden zijn. Nog lastiger is het om vinden van vrijwilligers voor het besturen van een beheerorganisatie voor een voorziening die het belang van het hele dorp dient. In de ene kern verloopt dit moeizamer dan in de andere kern. Omdat in alle kernen nu al accommodaties functioneren en dat deze partijen bereid zijn om andere organisaties te betrekken en te ondersteunen bij het beheer en de exploitatie, is de verwachting dat we in iedere kern tot een beheerstichting komen. De kans bestaat dat in kernen de beheerstichting niet van de grond komt of op termijn uit elkaar valt. Hierdoor ontstaat een situatie waarin geen of slechts een enkele partij zich verantwoordelijk voelt. Partijen moeten zich daarom realiseren dat ze hierdoor worden geconfronteerd met hogere kosten. Opties om risico’s te beperken: o Beheer uitbesteden aan marktpartijen. o Samenwerking zoeken met andere beheerstichtingen. o Beheer in handen van de gemeente met doorrekening kosten naar de gebruiker.

xv.

Keuze voor goedkoopste oplossing op korte termijn Besturen van verenigingen zetten er in het algemeen op in om de kosten en de contributie zo laag mogelijk te houden. Omdat huisvesting een van de grotere kostenposten is,wordt gekozen voor accommodaties die het goedkoopste zijn. Doordat veel accommodaties reeds geruime tijd staan, zijn de kosten laag (veelal afgeschreven). Hier staat tegenover dat vaak niets is/wordt gereserveerd voor vervangingsinvesteringen. Het risico is dan dat gebruikers hierdoor met hogere kosten worden geconfronteerd. Opties om risico’s te beperken: o In kernen draagvlak creëren om als verenigingen zoveel mogelijk samen te werken op het vlak van huisvesting, door gemeenschappelijk gebruik en beheer in plaats van ieder een eigen ruimte in gebruik te hebben. o Gemeentelijke bijdragen in accommodaties niet via de gebruiker laten lopen, maar via een aangewezen beheerstichting (bestaande uit gebruikers).

Pagina 55

xvi.

Scheve verhoudingen tussen partijen De verhoudingen tussen partijen kan verstoord raken als zij naast gebruiker ook eigenaar zijn van een gebouw. Zo lang zij deze rol strikt scheiden en de accommodatie volledig inbrengen in de beheerstichting is er geen probleem. Maar wanneer slechts een deel van het gebouw wordt ingebracht of wanneer zij hun beperkingen opleggen bij het gebruik, ontstaan scheve verhoudingen die de samenwerking onder druk zetten. Is het niet op korte termijn, dan kan dit op lange termijn tot problemen leiden. Opties om risico’s te beperken: o Met het bestuur van de betrokken organisatie overleggen om tot een werkbare situatie te komen. o Weging bestuurs- en organisatiekracht en ruimtevraag van de overige partijen om te beoordelen of ze op lange termijn een Brede Maatschappelijke Voorziening 2 zelfstandig kunnen exploiteren en hiervoor gemeentelijke middelen kunnen inzetten.

xvii.

Beschikbare ambtelijke capaciteit Het opstellen van de beleidsnota is de eerste stap in de ontwikkeling van maatschappelijk vastgoed. Stap twee is de verdere uitwerking en het nemen van de rol (regisseren en faciliteren) die van de gemeente wordt verwacht. De komende jaren staat de gemeente een groot aantal ontwikkelingen te wachten die de ambtelijke organisatie moet realiseren. Om daarin te slagen, is het nodig dat de bestaande capaciteit wordt uitgebreid. Indien hier niet voor wordt gekozen, komt de beschikbare capaciteit onder druk te staan en ontstaat het risico dat zaken niet tijdig af komen. Opties om risico’s te beperken: o Gewenste ontwikkelingen gespreid over een langere periode uitvoeren. o Bestuurlijk en ambtelijk heldere keuzes maken welke zaken prioriteit hebben, rekening houdend met het regulier pakket aan werkzaamheden. o Extra capaciteit inhuren op concreet te benoemen onderdelen. Hierbij moet er wel aan worden gedacht dat ambtelijke capaciteit altijd nodig zal zijn voor het beschrijven van de opdracht en het bewaken van de voortgang.

Pagina 56

Bijlage 5 Beschrijving knoppen Gemeentelijk budget Het beschikbare budget bedraagt maximaal € 2,4 miljoen. Dit budget is gebaseerd op de huidige inzet. Het is voor een belangrijk deel gekoppeld aan kapitaallasten en de inzet van de gemeentelijke organisatie. Standen: - Herverdeling door afstoten of herbestemmen van accommodaties. - Verlagen beheerkosten (zie ook de knop Eigen bijdrage gebruikers). Gemeentelijke investeringsruimte De mogelijkheden van deze knop worden bepaald door de financiële positie van de gemeente, in het bijzonder de omvang van de algemene reserve. Deze budgetten zijn deels al gereserveerd voor ontwikkelingen als Decentralisatie opgave, LOG Montfort en Nieuwbouw gemeenteloods. De investeringsruimte wordt in sterke mate bepaald door de Wet HOF die in 2017 ingaat. Op basis van de meest actuele gegevens constateren we dat de gemeente een beperkte investeringsruimte heeft. Als toch voor investeren wordt gekozen, is er een risico dat de gemeente wordt gekort op de algemene uitkering. Standen: - Investeringskeuzes heroverwegen. - Inkomsten door de verkoop van vastgoed bestemmen voor maatschappelijk vastgoed. Keuze voor accommodaties voor de toekomst Keuzes maken voor (verschillende typen) accommodaties op kernenniveau ofwel gemeentebreed biedt ruimte. We kunnen bijvoorbeeld accommodaties concentreren (jeugd- en jongerenwerk huisvesten in een Brede Maatschappelijke Voorziening 2) of kiezen voor multifunctioneel gebruik (een ruimte in Brede Maatschappelijke Voorziening 2 aanbieden voor culturele, jeugd- én ouderenactiviteiten). De keuze om een accommodatie af te stoten kan weer kosten en investeringen besparen. In plaats van in iedere kern een sportpark, sporthal en een gemeenschapshuis open te houden, kunnen we ons ook beperken tot twee of drie accommodaties. Andere optie is het combineren van voorzieningen (een sportzaal die onderdeel is van een grote zaal in een Brede Maatschappelijke Voorziening 2). Standen: - Spreiding bepalen (gehucht, kern, gemeentebreed). - Per type het aantal accommodaties bepalen. - Multifunctioneel gebruik. - Voorzieningen combineren.

Pagina 57

Kwaliteit en omvang aanbod Naast het aantal accommodaties, kan ook worden gelet op de grootte en de kwaliteit van de te realiseren accommodaties. Zijn sporthallen bijvoorbeeld nodig? Of volstaat ook een combinatie van sporthallen en sportzalen? Ook zijn slimme combinaties mogelijk: door een aantal kleine ruimten te verbinden, kan een grote zaal ontstaan. Wat betreft de kwaliteit gaat het niet alleen om het afwerkingsniveau (‘gouden kranen’). Het gaat ook investeringen die zijn gericht op kostenbesparing in de exploitatie (keuze van installaties, verlichting, afwerking vloeren, e.d.). Standen: - Sobere en doelmatige inrichting. - Multifunctioneel gebruik. - Kostenbesparing door slimme combinaties. - Kostenbesparing door slimme investeringen. Eigen bijdrage gebruikers De tarieven voor gebruikers zijn laag, vergeleken met de kosten voor beheer en instandhouding. De gemeente neemt momenteel een groot deel van de kosten voor haar rekening. Door de kosten meer in balans te brengen, ontstaat nieuwe financiële ruimte. Dit kunnen we op verschillende manieren bereiken. Zo kunnen gebruikers meer verantwoordelijkheid krijgen in het beheer en onderhoud. Andere mogelijkheid is het verhogen van de tarieven. Derde optie is dat gebruikers zorgen dat de bezetting van de accommodatie toeneemt. Daar staat wel tegenover dat verenigingen moeten investeren in hun accommodatie en juist gebruik moeten gaan maken van de mogelijkheden van andere accommodaties. Standen: - Tarieven verhogen. - Gebruikers uitdagen om zelf in actie te komen (zelfwerkzaamheid. - Samenwerking stimuleren. Derde geldstromen Naast de gemeente zijn er andere organisaties die ontwikkelingen rond huisvesting van maatschappelijke organisaties steunen. Denk hierbij aan de Provincie of Europa (subsidies, plattelandsontwikkeling), aan fondsen (Prins Bernhard fonds, Oranjefonds, e.d.) of bedrijven (Rabobank, corporaties, e.d.). Aandachtspunt is dat hier voorwaarden (bijdrage gemeente, eigendomssituatie, gerichte bijdrage aan onderdelen, zoals de inrichting) aan zijn gekoppeld. Vooraf is het vaak moeilijk in te schatten welke bijdrage mag worden verwacht. Standen: - Werven subsidies door gemeente, samen met beheerstichtingen. - Fondsenwerving door gebruikers/beheerstichtingen. - Sponsorwerving door gebruikers/beheerstichtingen.

Pagina 58

Bijlage 6 Financiële consequenties scenario’s Minimum variant Kosten & baten BMV1 Binnensport Buitensport BMV2 Zwembad Rentederving Totaal lasten Inkomsten

2013 1.337.000 456.447 661.829 111.976 470.203 0 3.037.455 648.000

Netto lasten

2.389.455

Opbouw inkomsten BMV1 Binnensport Buitensport

voetbal tennis

BMV2 zwembad Totaal

Pagina 59

2013 259.000 129.000 43.000 14.200 54.800 148.000 648.000

2014 1.321.106 456.130 649.790 111.408 468.000 21.625 3.028.059 633.800 +pm 2.394.259 -pm

2015 1.304.241 474.012 639.946 208.262 466.000 21.625 3.114.086 647.330 +pm 2.466.756 -pm

2016 1.287.375 474.100 672.588 197.845 0 47.900 2.679.808 504.330 +pm 2.175.478 -pm

2017 1.270.510 578.238 399.871 358.861 0 49.225 2.656.705 529.330 +pm 2.127.375 -pm

2018 1.253.644 574.836 395.647 496.232 0 57.675 2.778.034 544.705 +pm 2.233.329 -pm

2019 1.236.779 461.553 391.423 635.749 0 63.615 2.789.119 582.005 +pm 2.207.114 -pm

2020 1.219.913 459.274 387.199 945.712 0 68.240 3.080.338 710.751

2014 259.000 129.000 43.000 +pm 0 54.800 148.000 633.800 +pm

2015 259.000 129.000 43.000 +pm 0 68.330 148.000 647.330 +pm

2016 259.000 129.000 43.000 +pm 0 73.330 0 504.330 +pm

2017 259.000 129.000 43.000 +pm 0 98.330 0 529.330 +pm

2018 259.000 129.000 43.000 +pm 0 113.705 0 544.705 +pm

2019 259.000 129.000 43.000 +pm 0 151.005 0 582.005 +pm

2020 259.000 129.000 94.600

2.369.587

0 228.151 0 710.751

Investeringen Type Kern Binnensport Melick Montfort Vlodrop Buitensport Posterholt Posterholt nieuwe BMV2 Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Maatregel Sportzaal

2013

Sportzaal Bestaand sportcomplex Nieuw complex Voetbalaccom. als BMV2 Renovatie Aaj Bieb Nieuwbouw icm sportzaal Renovatie CC de Beuk Renovatie Musis Sacrum Renovatie Blokhut

Stijging kosten gebruikers BMV 2 in beeld Kern Stijging factor Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Pagina 60

20% 54% 54% 49% 62% 54%

1,2 1,5 1,5 1,5 1,6 1,5

2014 899.000

2015

2016

2017

2018

2019

2020

899.000 350.000 100.000 660.000 1.702.000 600.000 750.000 660.000

Maximum variant Kosten & baten BMV1 Binnensport Buitensport BMV2 Zwembad Rentederving Totaal lasten Inkomsten Netto lasten

BMV2 zwembad Totaal

Pagina 61

2014 1.321.106 453.130 649.790 92.272 468.000 21.625 3.005.923

2015 1.304.241 460.527 639.946 208.262 466.000 21.625 3.100.601

648.000

633.800 +pm 2.372.123 +pm

700.310 +pm 2.400.291 +pm

2014 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 54.800 148.000 633.800 +pm

2015 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 121.310 148.000 700.310 +pm

2.389.455

Opbouw inkomsten BMV1 Binnensport Buitensport

2013 1.337.000 456.447 661.829 111.976 470.203 0 3.037.455

2013 259.000 129.000 voetbal

43.000

tennis

14.200 54.800 148.000 648.000

2016 1.287.375 474.100 672.588 274.722 pm 47.238 2.756.023 +pm 588.820 +pm 2.167.203 +/-pm

2017 1.270.510 578.238 575.536 434.765 pm 48.563 2.907.612 +pm 613.820 +pm 2.293.792 +/-pm

2018 1.253.644 574.836 568.365 557.557 pm 57.013 3.011.415 +pm 677.834 +pm 2.333.581 +/-pm

2019 1.236.779 617.507 561.194 699.670 pm 62.953 3.178.103 +pm 729.834 +pm 2.448.269 +/-pm

2020 1.219.913 614.666 557.707 1.049.627 pm 67.578 3.509.491 +pm 1.221.624

2016 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 157.820

2017 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 182.820

2018 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 246.834

2019 259.000 129.000 +pm 43.000 +pm 0 298.834

2020 259.000 270.900

588.820 +pm

613.820 +pm

677.834 +pm

729.834 1.221.624 +pm

2.287.867 +pm

240.800 0 450.924

Investeringen in de tijd Type Kern Binnensport Melick Montfort Vlodrop Buitensport Posterholt Nieuw complex BMV2

Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

Maatregel Sportzaal

2013

Pagina 62

2015

2016

2017

2018

2019

2020

899.000 Sportzaal Bestaand sportcomplex Nieuw complex Koppeling Harch & Amicale Nieuwbouw apollocomplex Nieuwbouw icm sportzaal Renovatie CC de Beuk Nieuwbouw i.c.m. Roerparel Nieuwbouw

% stijging kosten gebruikers BMV 2 in beeld Kern Stijging factor Herkenbosch Melick Montfort Posterholt Sint Odiliënberg Vlodrop

2014 899.000

146% 266% 204% 108% 256% 204%

2,5 3,7 3,0 2,1 3,6 3,0

899.000 2.132.000 912.741 2.217.000 1.702.000 600.000 2.133.817 1.701.000

Bijlage 7 Planning

Pagina 63