Nieuwsbrief. VUmc Cancer Center Amsterdam. Drie stichtingen samen één. Vrienden van VUmc CCA. Bouw GMP-lab en poli in volle gang

Nieuwsbrief Nummer 16, mei 2010

VUmc Cancer Center Amsterdam Drie stichtingen samen één Vrienden van VUmc CCA Bouw GMP-lab en poli in volle gang

VUmc

Cancer Center Amsterdam

In deze nieuwsbrief FACILITEITEN ONDERZOEK

3 Voorwoord 4 S tichting VUmc CCA: Drie stichtingen samen één

5 • SMS ‘CCA aan’ • Bob Pinedo Cancer Care Prize 2009 • Sponsor Bingo Loterij maakt vier miljoen over • O nderzoek: Multipel Myeloom

6 Bestuurslid Paul Berger: ‘Er moeten doeltreffende remedies komen die draaglijk zijn voor de patiënt’

8 Under Construction: GMP2: Bouw nieuw laboratorium in volle gang

9 • Secretaressebijeenkomst Food for Life • Stay in touch met Bob Pinedo

10 Nieuwe leerstoel ‘Leven met kanker’: ‘Ik wil bijdragen aan

11 • Themabijeenkomsten

19 • Alpe d’HuZes:

voor kankerpatiënten • Maatwerk voorkomt zinloze behandelingen

12 • Vrienden van VUmc CCA 14 Prostaatkanker: vriend of vijand? Fighting the blues

15 • Polikliniek sneldiagnostiek oncologie: Diagnose en

Opgeven is geen optie • Onderzoek: oogkanker

20 • Schenken en legateren aan

• Onderzoek: hoofd-halskanker

16 Opsporing van darmkanker:

1 januari 2010 • Het notariskantoor • VUmc CCA zichtbaar vanaf de snelweg

21 • Onderzoek: Longkanker en hoofd-halskanker • Familiekamer • Hartelijk Dank • Executive Network Dinner • Verjaardagscadeau

duisternis

22 Giften van Belgen aan

18 Amerikaanse caBIG maakt einde aan ‘eilandjesrijk’

Correspondentieadres VUmc Cancer Center Amsterdam Postbus 7057 1007 MB Amsterdam Telefoon: 020 4444 342/356 [email protected] www.VUmc.nl/cca Eindredactie Winald Gerritsen Harriëtte Loeffen

aftrekbaar?

23 Nieuwe massaspectrometer gaat jaren tijdwinst opleveren

24 • CCAapje • Agenda

patiënt empowerment’

Tekstbijdragen Janneke van Denderen Joke van Diemen Monique Krinkels Esther van der Veldt Beeld en foto’s D/DOCK Design Development DigiDaan

15

Mark van den Brink

Coördinatie Blue Bird Publishers

24 Stichting VUmc CCA genereert, organiseert en coördineert middelen ten behoeve van de infrastructuur van VUmc Cancer Center Amsterdam. Het doel van de stichting zoals vastgelegd in de statuten: het bevorderen, verrichten dan wel doen verrichten van klinisch, toegepast en fundamenteel wetenschappelijk oncologisch onderzoek én het faciliteren daarvan. Dit betekent: het mogelijk maken van onderzoek naar nieuwe diagnostiek en ontwikkelingen op het gebied van nieuwe behandelmethoden van kanker in VU medisch centrum te Amsterdam. Het opstarten en bevorderen van toegepast onderzoek (‘translationeel research’) op het gebied van nieuwe oncologische onderzoekslijnen Het bevorderen en mogelijk maken van projecten en faciliteiten op het gebied van welzijn en welbevinden van patiënten voor en na klinisch onderzoek. Door middel van de nieuwsbrief worden de relaties van de stichting VUmc CCA op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen, activiteiten en fondsenwerving.

Steun Stichting VUmc CCA, ABN AMRO 44 50 40 459 Nieuwsbrief VUmc CCA

M

ijn oratie op 22 januari voelde als een warme douche door de aanwezigheid van zoveel collega's en vrienden! De dank van mij en mijn vrouw is groot voor de vele kado's en de mooie woorden die werden gesproken. Het jaar 2010 is bijzonder begonnen met de fusie van drie stichtingen tot één stichting; VUmc Cancer Center Amsterdam (VUmc CCA). Het verheugt mij en het bestuur dat de betrokkenheid groot is en dat vele nieuwe mensen zich aanmelden om VUmc CCA te helpen. In 2005 is het gelukt om volgens de visie van Bob Pinedo alle VUmc kankeronderzoekers bijeen te brengen in één gebouw. Vier jaar na de opening van het gebouw kunnen we vaststellen dat een aantal doelstellingen is gerealiseerd; diverse nationale researchprojecten (CTMM) worden door VUmc CCA onderzoekers geleid en nieuwe onderzoeksgroepen hebben zich gevestigd (proteomics groep, neuro-oncologie researchgroep, angiogenese groep).

Paul le Clercq Fotodienst pathologie VUmc

2

Voorwoord

Nederlandse stichtingen

winnaar van twee awards

• Food for Life

Colofon

Amstel Club

Heelkunde brengt licht in de

17 • ‘Leve het leven’ glansrijk

VUmc CCA gebruikt donaties voor het het realiseren van faciliteiten als apparatuur en gebouwen, het initiëren van grensverleggend onderzoek en het vergroten van het welzijn van onze patiënten.

goede doelen na

behandelplan in een handomdraai

WELZIJN

Vormgeving & Productie Action in Marketing Badhoevedorp Drukwerk Drukkerij Schuttersmagazijn onderdeel van de SMG Groep Hasselt Verzending TTC, Alkmaar

Het onderzoek naar vroegdiagnostiek van kanker heeft hoge prioriteit binnen VUmc CCA. Beeldvorming is een essentieel onderdeel om vast te stellen of een gezwel geopereerd kan worden. Dankzij de investeringen van stichting CCA is de afgelopen jaren een PET-CT scanner, een CTscan en 2 cone beams (beeldvorming tijdens de radiotherapie) aangeschaft. In 2010 zal de uitbreiding van het Radionucliden Centrum worden geopend. Dit centrum richt zich op het ontwikkelen van nieuwe tracers, speurstoffen die kanker zichtbaar kunnen maken in het lichaam. Binnen VUmc wordt hard gewerkt aan plannen om een Europees centrum voor Imaging (beeldvormende technieken) te realiseren. Een

mooi voorbeeld hoe een startsubsidie van VUmc CCA leidt tot een nieuw ambitieus project. In april is de bouw gestart van het nieuwe VUmc CCA diagnose en behandelcentrum waar vanaf juli 2011 de patiënt zo snel mogelijk een diagnose en behandelplan krijgt. De patiënt en zijn naasten staan centraal en er wordt veel aandacht besteed aan de inrichting en voorzieningen in het gebouw. De realisatie wordt mogelijk gemaakt door velen die de Sponsor Bingo Loterij acties ondersteunen. In 2010 zullen we de laatste duw gegeven aan de actie om alle plannen te realiseren! De begeleiding van patiënten krijgt extra aandacht door nieuwe initiatieven mede mogelijk gemaakt door Stichting Alpe d'Huzes. Deze stichting heeft bijgedragen aan het A-CARE project, dat onderzoek doet naar het belang van kankerrevalidatie. Daarnaast hebben zij de leerstoel Leven met Kanker mogelijk gemaakt met Prof Irma Verdonck als hoogleraar (oratie 21 april). Op deze manier stimuleert de stichting onderzoek/begeleiding naar levensstijl en kanker. De extra plus is dat het ook de levensstijl verandert van professoren (VUmc Prof team), talenten (VUmc Talenten team), als ook 3 VUmc CCA teams, bestaande uit dokters, onderzoekers, (ex) patiënten, familieleden en supporters. Bijna 40 VUmc CCA mensen gaan de Alpe d'Huez op fietsen (vorig jaar 2!). Steun hen via de website www.opgevenisgeenoptie.nl. Kortom, 2010 zal een speciaal jaar worden op gebied van onderzoek, patiëntenzorg, samenwerking van de stichtingen en in sportief opzicht! Winald Gerritsen directeur VUmc CCA Nieuwsbrief VUmc CCA

3

Drie stichtingen samen één

Stichting VUmc CCA

SMS ‘CCA aan’

Dit jaar zullen stichting Avanti, stichting Translational Research en stichting CCA opgaan in één overkoepelende stichting: stichting VUmc CCA. Dit zorgt ervoor dat het voor de donateurs helder is waar zij zich voor inspannen. De oude stichtingen zullen hun activiteiten voortzetten als ‘fondsen onder naam’.

De nieuwste trend om geld te schenken aan een goed doel is sms-en. Het is nu

D

e eerste stap om tot een enkele stichting te komen is gezet door de stichting Avanti en de stichting Translational Research (STR). Beide organisaties financieren grensverleggende onderzoeksprojecten en gaan verder als ‘fondsen onder naam’. Datzelfde geldt voor stichting CCA, die zich onder andere richt op het realiseren van faciliteiten en geavanceerde apparatuur. Dat zorgt ervoor dat alle noodzakelijke benodigdheden bij elkaar worden gebracht voor grensverleggend onderzoek in topfaciliteiten. Stichting VUmc CCA heeft een bestuur gevormd waarvan de meeste bestuursleden betrokken waren bij Avanti, STR of CCA. Naast het dagelijks en algemeen bestuur zijn er daarnaast een aantal commissies gevormd, die zich bezig houden met fondsenwerving, financiën, research en faciliteiten.

Nieuwe bestuursleden Behalve wisselingen van de wacht hebben wij ook enkele nieuwe bestuursleden mogen verwelkomen. Voor het algemeen bestuur zijn dit de heren Chiel Bos, Frans Kramer, Sander van der Laan en mevrouw Maya Meijer.

Sander van der Laan is algemeen directeur van Albert Heijn. Over zijn beweegredenen om bestuurslid te worden: “Steeds meer gezinnen worden getroffen met het bericht dat een van hen kanker heeft. Dit legt een grote druk op de patiënt en het gezin. Helaas heb ik meerdere naaste familieleden aan deze ziekte verloren. Gelukkig zijn we steeds meer in staat om mensen te genezen of het leven te verlengen. Er moet echter nog veel meer gebeuren. CCA heeft een unieke en baanbrekende positie, ik wil graag meewerken aan nog meer succes voor in de strijd tegen kanker voor onze naasten.” Maya Meijer is kunsthistorica en directeur van de Westergasfabriek. Zij zet zich in voor diverse goede doelen, waaronder Gastenverblijven VUmc, die het gastenverblijf en de familiekamers onder hun hoede hebben, en Vrienden van VUmc CCA. “Ik werk altijd met heel veel plezier voor VUmc en ik zal mij voor de volle honderd procent inzetten.” Chiel Bos is medicus en bestuurskundige. Hij was vanuit zijn adviseurschap bij de Vereniging Ziekenfondsen Nederland

vele jaren lid van diverse commissies bij VWS, beleidsadviseur bij de Landelijke Huisartsenvereniging, commercieel directeur van De Twaalf Provinciën, een grote landelijke arbodienst en directeur Zorg bij Zorgverzekeraars Nederland. Nu hij met prepensioen is, doet hij een aantal projecten in de zorg, waaronder kwartiermaker voor de opleiding eHealth aan de VU. Daarnaast zet hij zich in als bestuurslid voor VUmc CCA. Frans J.N. Kramer is bestuurder van Vezet Groente en Gemak, één van Nederlands grootste groenten- en fruitverwerkende bedrijven. Vezet is marktleider op het gebied van versgesneden, panklare groenten, eetklaar fruit en maaltijdsalades. Deze uiterst moderne groentesnijderij realiseert een assortiment van zo’n 250 verschillende producten en levert op private label basis aan Albert Heijn. Vezet was in 2009 een van de drie initiatiefnemers/sponsors van het driedaagse Food for Life evenement.

VUmc

Cancer Center Amsterdam

ook mogelijk om projecten in VUmc CCA te steunen via die moderne hulpmiddel. In wachtruimten van de polikliniek en de kliniek hangen posters met tien geselecteerde projecten van VU medisch centrum waaronder CCA. Patiënten en bezoekers kunnen deze goede doelen steunen door een sms te sturen naar 5757, het nummer van Het Goede Doel SMS, onder vermelding van het project dat ze willen steunen. De donatie - een maandelijks bedrag van 3 euro - wordt verrekend met de mobiele telefoonrekening.

Onderzoek

Multipel Myeloom Onderwerp: Behandeling van het multipel myeloom bij patiënten die niet in aanmerking komen voor een stamceltransplantatie:

Steunen? sms ‘CCA aan’ naar 5757 en doneer maandelijks € 3,00

Stoppen? sms ‘CCA uit’ naar 5757 en de donatie wordt gestopt

verbetering door lenalidomide? Onderzoekers: Dr. S. Zweegman et al. Subsidie: KWF Omschrijving: Multipel Myeloom (MM) is een niet te genezen ziekte die met name op latere leeftijd voorkomt: 50% van de patiënten is ouder dan 65 jaar. Was voor deze patiënten tot voor kort alleen behandeling met het chemotherapeutisch middel melfalan in combinatie met prednison (MP) mogelijk, momenteel zijn er nieuwe middelen beschikbaar die de prognose van patiënten sterk verbeteren. Deze nieuwe

Bob Pinedo Cancer Care Prize 2009

middelen, zoals thalidomide, lenalidomide

Voor de vierde keer is de Bob Pinedo Cancer Care Prize uitgereikt. Deze prijs wordt jaarlijks toegekend aan een bijzondere clinicus, die passie voor klinische zorg weet te combineren met hoogstaand wetenschappelijk onderzoek. Op 10 november viel Prof.dr. Richard O’Reilly de eer te beurt om de prijs uit handen van oud-winnaar Bruce Chabner te ontvangen, tijdens een bijeenkomst bij de Koninklijke Nederlandse Akademie voor Wetenschappen in Amsterdam. Een aantal (inter)nationale sprekers prees prof. O’Reilly voor zijn pionierswerk op het gebied van allogene beenmergtransplantaties in de afgelopen dertig jaar. Prof. O’Reilly toonde zich een trots ontvanger van de prijs.

dodend effect op de kwaadaardige plasma-

en bortezomib, hebben niet alleen direct cel, maar beïnvloeden ook de beenmergomgeving van plasmacellen zodanig dat de kwaadaardige cellen gevoeliger worden voor chemotherapie. Inderdaad bleek de toevoeging van thalidomide aan melfalan/prednison (MPT) te resulteren in een langere overleving zonder groei van de ziekte. Helaas komt de ziekte

Sponsor Bingo Loterij maakt vier miljoen over

Sander van der Laan

4

Nieuwsbrief VUmc CCA

Maya Meijer

Chiel Bos

Frans Kramer

Tijdens het Goed Geld Gala van de Sponsor Bingo Loterij kreeg VUmc Cancer Center Amsterdam een prachtige cheque uitgereikt, met de opbrengst over het jaar 2009. Het gaat om een bedrag van meer dan vier miljoen euro. Net als in 2008 ontving VUmc CCA het hoogste bedrag van de goede doelen op het gebied van gezondheid en welzijn. In totaal werd vorig jaar meer dan € 47 miljoen uitgereikt aan de goede doelen van de Sponsor Bingo Loterij.

toch bij de helft van de patiënten gemiddeld na twee jaar terug. Het nieuwe middel lenalidomide is mogelijk effectiever in combinatie met melfalan en prednison. Dat zal binnen Nederland door de HOVON in een grote gerandomiseerde fase III zal worden onderzocht. Tevens zal onderzocht worden of onderhoudsbehandeling met thalidomide of lenalidomide de kans op terugkeer van de ziekte vermindert.


5

Bestuurslid Paul Berger

‘Er moeten doeltreffende remedies komen die draaglijk zijn voor de patiënt’ Dit jaar fuseren de drie stichtingen CCA, Avanti en stichting Translational Research tot één stichting: VUmc CCA. Er is straks één koepelorganisatie, met één bestuur, één secretariaat én één gemeenschappelijk doel. Een interview met bestuurslid Paul Berger over de ontwikkelingen.

P

aul Berger is sinds 2004 bestuurslid van stichting Avanti, die later is samengegaan met stichting Translational Research (STR). Het belang dat het Avanti fonds nastreeft is het bevorderen van baanbrekend translationeel onderzoek en het minimaliseren van het discomfort van de patiënt bij de behandeling.

Paul Berger: ‘VUmc moet haar toppositie in Europa op het gebied van oncologisch onderzoek en behandeling verder uitbouwen’

6


Berger: “Stichting Avanti is opgericht door Doreen Leppink, een fantastische vrouw en oud studievriendin van mij. In 2002 kreeg Doreen de diagnose ‘kanker’ en ging zij op zoek naar het ziekenhuis waar ze het beste behandeld kon worden. Dat bleek VUmc in Amsterdam te zijn. Daar kwam ze terecht bij professor Beppe Giaccone, die haar uitstekend behandeld heeft. In de periode dat ze ziek was, heeft Doreen samen met haar echtgenoot Maarten Koopman en een aantal goede vrienden stichting Avanti opgezet om translationele onderzoeksprojecten rondom Dr. Giaccone financieel te steunen. Er is veel geld opgehaald, waarmee mooie projecten gefinancierd konden worden. Helaas is Doreen begin 2006 overleden. Kort daarna vertrok professor Giaccone naar de Verenigde Staten waar hij directeur werd van het American Cancer Institute.”

Na een korte heroriëntatie besloot het bestuur van Avanti aan te haken bij STR. “STR heeft dezelfde doelstelling: het mogelijk maken van grensverleggend kankeronderzoek binnen VUmc Cancer Center Amsterdam. Het werk van Doreen wordt voortgezet en dankzij de samenwerking met STR leveren we een bijdrage aan de toekomst door innovatieve onderzoeken te financieren.”

Doorbraken Avanti profileert zich binnen VUmc met twee doelen. Het eerste is het mogelijk maken van baanbrekend translationeel onderzoek. “We moeten op zoek naar doorbraken. Resultaten van wetenschappelijk onderzoek moeten worden ‘vertaald’ naar effectieve behandelmethoden. Targeted therapy, individueel toegesneden behandeling, moet leiden tot het beste resultaat.” Het tweede doel is het welzijn van patiënten tijdens de behandeling. “Behandeling van kanker moet draaglijker worden en de vervelende bijverschijnselen moeten geminimaliseerd worden. Avanti steunt daarom projecten op het gebied van welzijn van patiënten.” Als gevolg van de fusie, zal voor wat betreft het bestuur een aantal dingen veranderen. Volgens Berger zal de slagvaardigheid en de efficiency bevorderd worden. Om dit te bewerkstelligen is gekozen voor een compact dagelijks bestuur met daaronder een aantal commissies; namelijk de commissies fondsenwerving, financiën, research en faciliteiten. De commissies zullen zich bezighouden met specifieke onderwerpen zoals het binnenhalen van nieuwe donaties, het beheren en winstgevend maken van fondsen en het financieren van onderzoeks- en accommodatieprojecten. De financiële middelen zullen worden besteed aan hard- en software, hardware staat voor gebouwen en apparaten en software voor onderzoek. Berger zal de commissie research voorzitten en ook zitting nemen in het dagelijks bestuur. “Het voordeel van de fusie is dat de structuur van meerdere stichtingen met verschillende besturen zal plaatsmaken voor één stichting met één bestuur. Hiermee wordt helderheid geboden voor donateurs en voor VUmc.”

Veel te doen Er is nog veel te doen op het gebied van kanker. Daarom is het belangrijk dat VUmc CCA alle steun krijgt. Berger: “In Europa stijgt het aantal personen dat met kanker te maken krijgt met factor drie. Er moeten doeltreffende remedies komen die draaglijk zijn voor de patiënt. VUmc is een top-ziekenhuis op het gebied van kanker en staat nationaal en internationaal zeer hoog aangeschreven. Het steunen van VUmc is een goede investering in de toekomst. Persoonlijke betrokkenheid bij de patiënt en de menselijke maat zijn daarnaast factoren die hoog in het vaandel staan bij VUmc.” Berger is zeer gemotiveerd. “Dat ik betrokken wil zijn bij Avanti en VUmc CCA heeft alles te maken met het ontstaan van de stichting en het initiatief van Doreen. Dat initiatief wil ik doorzetten. Het doen van bestuurswerk beschouw ik als een maatschappelijke verantwoordelijkheid waarmee ik iets bijdraag aan de maatschappij.”

Voortrekkersrol Hij ziet in VUmc CCA een voorbeeld voor de toekomst. “VUmc CCA heeft een voortrekkersrol als het gaat om private investeringen in gezondheidszorg. Dit is zeer belangrijk voor de toekomst. VUmc moet haar toppositie in Europa als universitair medisch centrum op het gebied van oncologisch onderzoek en behandeling, verder uit bouwen.” Nederland zal in de toekomst veel meer moeten excelleren met kennis. “Kennis zal in de toekomst beter gedeeld moeten worden met andere academische centra. Op meerdere plaatsen hetzelfde wiel uitvinden is niet efficiënt. Ik zie in de toekomst meerdere gespecialiseerde behandelcentra ontstaan. Het één voor gewrichten, het ander voor spierziekten en weer een ander voor bepaalde kankersoorten.” De nieuwe fusiestichting zal inzetten op het verder opstuwen van VUmc als oncologisch top-instituut. “Financiering vanuit de private hoek is daarbij onontbeerlijk, al is het maar omdat de overheid beperkt is in haar mogelijkheden, terwijl de vraag naar de beste zorg alleen maar toeneemt. Die uitdaging neem ik graag op, samen met VUmc CCA.” Nieuwsbrief VUmc CCA

7

Secretaressebijeenkomst Food for Life

T

ijdens de jaarlijkse secretaressebijeenkomst kunnen collega’s met elkaar kennismaken en een kijkje nemen in de keuken van VUmc CCA. Afgelopen november kon dat letterlijk worden genomen, want de bijeenkomst stond deze keer in het teken van Food for Life. Wat gezonde voeding inhoudt en hoe belangrijk een gezonde levensstijl is bij de preventie van kanker en voor herstel werd uiteengezet door Jacqueline Langius. Zij gaf een leerzame presentatie over de effecten van gezonde voeding.

Voorafgaande aan het bouwrijp maken van de nieuwe locatie is in juni 2009 begonnen met het ontmantelen van de kelder waar afvalwater werd opgeslagen

Under Construction: GMP2

Bouw nieuw GMP laboratorium in volle gang De uitbreiding van het huidige productielaboratorium GMP (Good Manufacturing Practice) zal een belangrijke bijdrage leveren aan de behandeling van kankerpatiënten nu en in de nabije toekomst. De bouw van het nieuwe lab is inmiddels in volle gang. Het GMP2 Lab ‘Tracers voor de toekomst’ is een project van VUmc Cancer Center Amsterdam.

M

Bouwrijp

de producten onder schone (cleanroom) omstandigheden worden gemaakt. De producten moeten steriel zijn omdat ze bij de patiënt intraveneus (direct in de aderen) worden geïnjecteerd. Vlak voor de kerstvakantie was de ruwbouw klaar: een nieuwe vloer met daarin opgenomen een zeer zware stalen balkconstructie om straks de loodafschermingen van zo’n 75.000 kilo te kunnen dragen. Dit is nodig voor de hotcells, werkplekken waar met grote hoeveelheden radioactiviteit gewerkt wordt. In de hotcel wordt het radiofarmacon bereid. Het lood beschermt de medewerkers voor de radioactieve straling.

In de maanden september tot december 2009 is de locatie waar het nieuwe lab wordt gebouwd bouwrijp gemaakt en is het bestek opgesteld. Met name dat laatste is een ingewikkeld proces, omdat het een laboratorium moet worden waar veilig gewerkt kan worden met grote hoeveelheden radioactiviteit en tegelijkertijd

Begin dit jaar is begonnen met de aanleg van het laboratorium. Eerst de opbouw van de cleanroom, bestaande uit prefab cleanroomwanden die op maat gemaakt worden, de ventilatie binnen de cleanroom, de aanleg van gassen en andere media en de benodigde elektrische bekabeling.

ede dankzij een bijdrage van 1,5 miljoen euro van de stichting CCA is in het najaar van 2009 begonnen met de bouw van een nieuw laboratorium voor de productie van radioactieve medicijnen, de zogenaamde radiofarmaca. Met dit nieuwe lab wordt de productiecapaciteit ruim verdubbeld zodat er in plaats van 500 producties per jaar 1200 producties per jaar kunnen worden gerealiseerd. Dit is nodig om aan de groeiende vraag naar radiofarmaca te kunnen voldoen.

8


Afbouwen Begin maart zijn de eerste hotcells geplaatst en in april/mei wordt de cleanroom afgebouwd. Nadat die klaar is vinden er diverse testen plaats voordat de definitieve oplevering plaatsvindt. De planning is dat dit voor 30 juni 2010 zal plaatsvinden, twee maanden eerder dan oorspronkelijk gepland. Ondertussen werken de instrumentmakers hard aan de bouw van de benodigde apparatuur. De meeste onderdelen voor de ‘zelfbouw’ syntheseapparatuur zijn geleverd en twee instrumentmakers zijn fulltime bezig met het bouwen van de apparatuur. Een derde instrumentmaker werkt aan nieuwe software voor de aansturing van de syntheseapparatuur. Verder is gestart met de aanschaf van de commercieel verkrijgbare apparatuur. Leo van Rooij, Bert Windhorst Nucleaire Geneeskunde & PET Research

Help ons

Daarna werd er in twee groepen heerlijke tapas gemaakt onder leiding van een professionele kok. Voor deze prestatie stond

de imposante keuken van het ziekenhuis tot ieders beschikking. Gehuld in schortjes werden door de dames op enorme gaspitten allerlei heerlijke gerechten bereid die samengevoegd werden tot een smakelijk buffet. De hapjes die uiteindelijk nog over waren zijn met smaak opgegeten door de portiers en medewerkers van de spoedeisende hulp. Na afloop kregen de gasten een flesje kruidenolie cadeau van Dendres, dat zijn veelzijdige olijfolie producten ontwikkelt op Kreta. Zij hebben dit product met een aantrekkelijke korting aan VUmc CCA geleverd. Zie voor hun olijfolieproducten de website: www.olijfolie-kreta.com.

Voor de apparatuur van het productielaboratorium is er nog een tekort in de begroting van 500.000 euro. Wilt u dit project steunen? Met uw bijdrage kunt u er voor zorgen dat een optimale diagnose van kanker kan worden vastgesteld. Steun het VUmc CCA project ‘Tracers voor de toekomst.’ ABN AMRO rekeningnr: 44.50.40.459, t.n.v. Stichting VUmc Cancer Center Amsterdam, o.v.v. Tracers voor de toekomst.

Column

Stay in touch met Bob Pinedo Kumindamentu for di Korsow Groeten uit Curaçao

In de nieuwsbrief van zomer 2009 spraken we de verwachting uit dat het screeningscentrum op Curaçao in januari 2010 de deuren kon openen. Helaas is dat niet gelukt. Opnieuw vertraging, maar we hebben goede hoop dat de oplevering eind mei zal plaatsvinden. Zodra het gebouw klaar is, kan de planning verder duidelijk worden en is meer nieuws te melden. Na de oplevering moet het gebouw

worden ingericht en zullen installaties moeten worden geplaatst. Laboranten en radiologen zullen vervolgens cursussen volgen, zodat er snel kan worden proefgedraaid. Het is helaas nog steeds een beetje onzeker hoe de planning uitvalt. Volgende keer hopelijk meer duidelijkheid! Wordt vervolgd. Nieuwsbrief VUmc CCA

9

Themabijeenkomsten voor kankerpatiënten

‘Ik wil bijdragen aan patiënt empowerment’

Nieuwe leerstoel ‘Leven met kanker’ Sinds 1 oktober 2009 is prof.dr. Irma Verdonck aangesteld bij de afdeling klinische psychologie VU medisch centrum op de KWF/Alpe d’Huzes leerstoel ‘Leven met kanker: Innovatieve zorgprogramma’s en e-health’.

In september 2009 is gestart met de organisatie van themabij-

zijn er themabijeenkomsten over hoofdhalstumoren en long-

eenkomsten voor kankerpatiënten. De eerste bijeenkomst over

kanker. Ook de algemene dag in november 2009 trok veel

Prostaatkanker was meteen een groot succes. De 360 plaatsen in

publiek. Met name de speciale bijeenkomst over palliatieve

de Amstelzaal waren allemaal bezet. De deelnemers lieten zich

zorg werd goed bezocht.

informeren over nieuwe ontwikkelingen, maar ook aan psychosociale aspecten werd niet voorbij gegaan.

en oorheelkunde/hoofd-halschirurgie van VU medisch centrum bracht haar dichter bij de psychosociale problematiek van patiënten met kanker en hun partners. Naast de gebruikelijke paramedische en psychosociale zorg doet Verdonck ook onderzoek naar zelfhulpprogramma’s. Hierbij maakt zij gebruik van webtechnologie en IT-applicaties. Het aanbod van interventies moet zoveel mogelijk worden aangepast aan de problemen die de patiënt ervaart en hoe de patiënt reageert op het aanbod van interventies. Om de effectiviteit van al deze interventies te onderzoeken lopen er nu verschillende studies dankzij financiële steun van onder andere KWF Kankerbestrijding, Fonds Nuts Ohra en ZonMw.

Eigen ervaring De oratie van prof.dr. I.M. Verdonck-de Leeuw getiteld ‘Leven met kanker: over bergen en dalen’ vond plaats op 21 april. Voorafgaand is er een symposium georganiseerd: ‘Leven met kanker; mobility of knowledge’.

D

e Stichting Alpe d’Huzes hecht er belang aan meer aandacht te besteden aan leven met kanker en stimuleerde om die reden de leerstoel. In Irma Verdonck hebben ze iemand gevonden die niet alleen ervaring heeft met psychosociaal wetenschappelijk onderzoek in de oncologie, maar die ook nog eens ervaringsdeskundige is.

Effectiviteit Verdonck promoveerde in 1998 op een onderzoek naar de gevolgen van stemproblemen op de kwaliteit van leven van patiënten met stembandkanker. Verder onderzoekswerk bij de afdeling keel-, neus10


In het steeds drukker wordende onderzoeksleven van Verdonck was eigenlijk weinig tijd om aandacht te besteden aan een knobbeltje in de borst. “Ik had wel iets gemerkt, maar ik trok niet meteen aan de bel. Het zal wel niets zijn, ik ben nooit ziek. Zo stelde ik mezelf gerust”, vertelt Verdonck. “Maar het was wel degelijk mis.” Een periode van intensieve behandeling volgde, waarin het haar nog lang lukte om door te werken. Het viel Verdonck op hoe verschillende patiënten reageren op de situatie. “De ene patiënt heeft geen last van complicaties, komt niet in psychische problemen en herstelt snel. De andere patiënt lukt dat niet. Welke factoren maken dit verschil uit? Een onderzoeksvraag die door mijn eigen ervaringen meer kleur heeft gekregen en de ambitie om er zicht op te krijgen alleen maar groter heeft gemaakt.” In haar behandelperiode kwam de oproep

voor kandidaten voor de leerstoel ‘Leven met kanker’. “De timing van de oproep voor de leerstoel was niet helemaal passend, omdat ik net ziek was geweest. Ik dacht, jammer, maar misschien komt er nog wel eens een andere mogelijkheid”, vertelt Verdonck. Anderen dachten hier anders over en stimuleerden haar om zich wel kandidaat te stellen.

Speerpunt Verdonck beschrijft drie lijnen via welke ze haar leerstoel gezicht wil geven. Allereerst ziet zij screening als belangrijk speerpunt in de oncologie. Daarnaast doet ze onderzoek naar de kosteneffectiviteit van verschillende interventies in de oncologie. Hoe kan de zorg het beste worden opgebouwd en worden aangepast aan de problematiek van de verschillende patiënten? Tot slot gaat Verdonck een grote langlopende cohortstudie uitvoeren. Hoe reageren patiënten en hun dierbaren op de ziekte en behandeling, hoe passen zij zich aan, en welke determinanten zijn relevant in dit proces? Hierbij wil Verdonck graag de vinger proberen te leggen op de processen die zij ook zelf ervaren heeft in de kliniek. De Alpe d’Huez heeft Verdonck vorig jaar beklommen. Maar ze wil andere bergen verzetten. “Het gaat uiteindelijk toch allemaal om bij te dragen aan patiënt empowerment”, zegt ze.

Bron: Psychosociale Oncologie 2010 jaargang 18, nummer 1 auteur: Martha Grootenhuis

De opzet van de bijeenkomsten lijkt succesvol – korte, duidelijke presentaties van professionals en een op het onderwerp afge-

Tijdens ‘Oktober Borstkankermaand’ is een bijeenkomst georga-

stemde informatiemarkt. Een aantal presentaties kunt u nalezen

niseerd, die door ruim 200 mensen werd bezocht. Dit voorjaar

op www.vumc.nl/ccaterugblik

Maatwerk voorkomt zinloze behandelingen Met behulp van een radioactief gelabeld chemotherapeuticum kunnen artsen precies meten of het medicijn daadwerkelijk in de tumor terecht komt. Dat maakt behandeling op maat mogelijk. Tijdens de informatie-avond ‘Beeldvorming en diagnostiek’ op 7 december vertelde Astrid van der Veldt over het Taxotere-onderzoek wat zij en haar collega’s verrichten met steun van de Stichting VUmc CCA. Een toelichting.

D

e behandeling van patiënten met kanker is continu onderhevig aan verandering dankzij de ontwikkeling van nieuwe medicijnen. De grote verscheidenheid aan medicatie maakt de behandeling van patiënten echter niet eenvoudig voor de behandelend arts. Bovendien is het voor het starten van een nieuwe behandeling vaak niet duidelijk of de ziekte goed zal reageren op de medicatie. Daarnaast geven medicijnen voor de behandeling van kanker vaak bijwerkingen, waarbij artsen samen met de patiënt steeds een balans moeten zoeken tussen de behandeling van de ziekte en de bijwerkingen die de patiënt ondervindt.

Baat Helaas komt het regelmatig voor dat het voorgeschreven medicijn weinig tot geen effect heeft op de ziekte, maar patiënten wel onnodig de vervelende bijwerkingen ervan ervaren. Idealiter zouden artsen voor het starten van de behandeling weten welke patiënten baat hebben bij een bepaalde behandeling en welke patiënten niet, zodat een behandeling op maat kan worden gegeven en onnodige bijwerkingen kunnen worden voorkómen. Een verminderde opname van het medicijn in tumorweefsel zou kunnen verklaren waarom sommige patiënten weinig tot geen baat hebben bij de behandeling met een bepaald medicijn. Positron emissie tomografie (PET) is een beeldvormende techniek die de opname van medicijnen in tumoren kan visualiseren. Daartoe wordt een zeer kleine hoeveelheid van het medicijn radioactief gelabeld. Wanneer het radioactief gelabelde medicijn via een infuus aan een patiënt wordt toegediend, kan de opname van het medicijn in de tumor met de PET scanner worden gemeten. Patiënten ondervinden geen bijwerkingen van deze kleine hoeveelheid radioactief gelabeld medicijn.

Meetbaar De afdeling Nucleaire Geneeskunde & PET Research is erin geslaagd om docetaxel (Taxotere®), een chemotherapeuticum voor de behandeling van onder andere borst-, long- en prostaatkanker, op deze wijze radioactief te labelen en de opname ervan in tumoren te visualiseren met een gecombineerde PET-CT scanner. In de eerste studie in patiënten met longkanker was de opname van radioactief gelabeld docetaxel in tumoren goed te meten. Recent zijn twee nieuwe PET-CT studies met radioactief gelabeld docetaxel gestart. In deze twee studies zal worden onderzocht in hoeverre andere medicijnen tegen kanker de opname van radioactief gelabeld docetaxel in tumoren kunnen beïnvloeden. Het doel van deze PET studies is te onderzoeken in hoeverre radioactief gelabelde medicijnen in de toekomst mogelijk kunnen bijdragen aan het optimaliseren van combinatietherapieën en een meer individuele behandeling van patiënten met kanker. Presentaties die tijdens de informatie-avond zijn gehouden vindt u op www.VUmc.nl/ccaterugblik. Astrid van der Veldt


11

Wat krijgt u er voor terug? Voor topzorg en toponderzoek is geld nodig, veel geld. Helaas is het de realiteit dat voor veel van de gewenste ontwikkelingen geen geld beschikbaar is. De financiën in het huidige zorgsysteem zijn niet toereikend om al onze wensen en ambities te bekostigen. De avond is verzorgd door het comité van aanbeveling en vele sponsors

VUmc Cancer Center Amsterdam maakt goede vrienden

Iedere vriend kreeg een bijzonder Moleskin notitieboek overhandigd. Ieder ontwerp staat op zichzelf, maar vormt gezamenlijk ook een groter kunstwerk, ontworpen en beschilderd door Jurriaan van Hall en Juul van den Heuvel. Als u vriend wordt, ontvangt ook u een uniek exemplaar

De Vrienden van VUmc CCA zetten zich in om een vroege opsporing en behandeling van kanker mogelijk te maken door een particuliere dan wel zakelijke bijdrage te verzorgen. Donderdag 29 oktober kwamen 120 gasten bijeen tijdens de eerste vriendenavond in de monumentale Villa Alsberg op het Museumplein, beschikbaar gesteld door Cobraspen.

D

e vrienden van VUmc CCA kwamen bijeen om een bijdrage te leveren aan een onderzoeksproject voor vroegdiagnostiek van kanker. Tijdens een inspirerend programma lichtte Prof.dr. Gerrit Meijer de ontwikkeling van DNA diagnostiek toe, presentator Sander Simons († 5 januari 2010) interviewde

bestuursleden over de samenwerking tussen het bedrijfsleven en de medische wereld en pianovirtuoos Christiaan Kuyvenhoven verzorgde een optreden. René Froger vertelde over zijn ervaringen en waarom hij zich inzet in de strijd tegen kanker en werd door Maya Meijer en prof. dr. Winald Gerritsen als ‘eerste vriend van

Word ‘Vriend van VUmc Cancer Center Amsterdam’ en ondersteun ons motto ‘kan niet bestaat niet’ in de strijd tegen kanker. Op dit moment behoort VUmc Cancer Center Amsterdam tot één van de beste kankercentra van Europa. Dit willen wij graag zo houden.

12


VUmc CCA’ verwelkomd. Vele gasten volgden zijn voorbeeld en zegden toe de komende drie jaar minimaal 1000 euro per jaar te doneren, waardoor nu al ruim 150.000 euro voor het project is bestemd. Een prachtig resultaat ter besluit van een gezellige avond met oude én nieuwe vrienden. De komende jaren worden de vrienden van VUmc CCA op de hoogte gehouden van de ontwikkelingen tijdens bijeenkomsten waar ook nieuwe Vrienden van harte welkom zijn. Zie www.vumc.nl/ccavrienden als ook u uw maatschappelijke betrok-

kenheid en steun aan kankeronderzoek concreet wilt maken. In 2010 wordt een tweede Vriendenavond georganiseerd op 21 juni, de Midsummernightparty.

Wij en onze patiënten hebben uw steun hard nodig om onze projecten te realiseren. Als u ons steunt dan krijgt u er ook iets voor terug: • u kiest zelf het project dat u wilt steunen; • u toont met uw bijdrage maatschappelijke betrokkenheid; • u kunt uw donatie jaarlijks aftrekken van de belasting (volgens regels Belastingdienst); • u ontvangt regelmatig een nieuwsbrief met de ontwikkelingen binnen VUmc CCA; • u bent van harte welkom op onze informatieavonden; • u spreekt op deze avonden onze artsen en onderzoekers; • u krijgt, als dank, een certificaat en een banner die u op uw eigen website kunt plaatsen; • u helpt met uw steun onze strijd tegen kanker. Als Vriend van VUmc CCA draagt u bij dit project te realiseren. Door onderzoek, preventie en vroegdiagnostiek wordt kanker steeds vaker voorkomen. Meer patiënten genezen, en zij die niet genezen, kunnen langer een menswaardig bestaan leven. VUmc CCA draagt hieraan bij door onderzoek; één van de speerpunten is de vroege opsporing en behandeling van kanker. Een vroegtijdige diagnose en een snelle start van de behandeling geeft meer kans op genezing. In VUmc wordt veel aandacht besteed aan de opsporing van onder andere dikke darmkanker, kanker van de luchtwegen en baarmoederhalskanker. Idealiter kunnen door middel van veranderingen in het DNA deze kankers worden opgespoord. Daarvoor is het nodig dat DNA diagnostiek wordt ontwikkeld die bij zeer veel mensen kan worden toegepast. Voor de opsporing van kanker is het de wens om in de komende jaren een toponderzoeksgroep aan te trekken en apparatuur aan te schaffen die dit mogelijk maakt. Benodigd budget: 875.000 euro in drie jaar Nieuwsbrief VUmc CCA

13

Prostaatkanker: Vriend of vijand?

Fighting the Blues Symposium Vele geïnteresseerden bezochten 22 januari het symposium ‘Fighting the Blues’ dat voorafgaand aan de oratie van prof.dr. Winald Gerritsen werd georganiseerd. Vooraanstaande (inter) nationale sprekers spraken over vroegdiagnostiek, chirurgie en diverse behandelmethoden. Een aantal presentaties kunt u terugvinden op de website:

Polikliniek sneldiagnostiek oncologie Onderzoek

Hoofd-halskanker Onderwerp: Effectiviteit van nieuw oefenprogramma ter preventie van spraak-, slik- en schouderklachten na radiotherapie Onderzoeker: Dr. I. Verdonck-de Leeuw Subsidie: Fonds Nuts Ohra Omschrijving: Patiënten met hoofdhalskanker hebben na de behandeling vaak problemen met praten en slikken. Ook hebben ze vaak last van hun nek en schouders. De hoofdhalswerkgroep VU medisch centrum ontwikkelde daarom een oefenprogramma voor hen.

www.vumc.nl/ccaterugblik

Een tot de laatste stoel gevuld auditorium in de Vrije Universiteit vormde het decor voor de oratie van prof.dr. Winald Gerritsen. Het publiek luisterde geboeid naar een voor iedereen te begrijpen presentatie, die werd geïllustreerd met een aantal prachtige tekeningen. Tijdens de receptie werd Gerritsen verrast met een muzikale ode door topkok Angélique Schmeinck, die verantwoordelijk was voor de gezonde hapjes.

T

ot circa drie jaar geleden werd bij prostaatkanker nauwelijks met chemotherapie gewerkt. Pas sinds bemoedigend onderzoek met docetaxel enige jaren geleden is de belangstelling gewekt. Prof.dr. Winald Gerritsen gaat nog een stap verder en is nu begonnen aan een onderzoek met een combinatie van twee chemotherapeutica. Hij vertelde hierover in de aanloop naar zijn oratie op 22 januari tijdens een interview voor de website www.prostaatkanker.nl

Recardo studie “Samen met het Tergooi Ziekenhuis, het Spaarne Ziekenhuis en Medisch Centrum Alkmaar zijn we begonnen met een nieuwe studie, de Recardo studie. Deze studie is bedoeld voor mannen met prostaatkanker, die uitbehandeld zijn met hormonen. Deze mannen krijgen nu of alleen docetaxel of een combinatie met docetaxel en carboplatin toegediend”, licht Geritsen de nieuwe studie toe. Nog niet eerder is een verge14


lijkbare studie gedaan. Bij heel veel andere tumoren is bewezen dat een combinatie van chemotherapie veel beter werkt dan een enkelvoudige stof. Aan de hand van de zogenaamde Gleasonscore kun je of lezen de prostaatkanker goed gedifferentieerd is of slecht gedifferentieerd. Gerritsen: “Hoe hoger de score, hoe slechter gedifferentieerd en hoe gevaarlijker de prostaatkanker is. We denken dat de patiënten met een hoge score beter reageren op een combinatietherapie. Dat willen we in deze studie goed uitzoeken.” De resultaten van deze studie worden eind 2011 gepubliceerd.

Screening Mannen worden zich steeds bewuster van het feit dat ze een prostaat hebben en dat er kanker in kan optreden. De hele discussie wordt gedomineerd door het feit dat er niet genoeg urologen zijn om iedereen hierop te controleren. Gerritsen: “Negen van de tien mannen die je er naar vraagt, willen elk jaar wel een test ondergaan om

te weten of ze iets mankeren.” Nederland heeft als enig land in Europa een speciale wetgeving op het gebied van screeningsonderzoek. Er moet een speciale vergunning worden aangevraagd bij de overheid. Het nut van screening moet daarbij worden aangetoond. “Als er betere testen zijn om vast te stellen om welke soort prostaatkanker het gaat dan zal preventieve screening er waarschijnlijk wel komen”, redeneert Gerritsen. “We willen kanker graag in een zo vroeg mogelijk stadium ontdekken en er dan wat aan doen. Nu worden alle vormen van kanker nog op één hoop gegooid. En we hebben voor alle soorten prostaatkanker ongeveer dezelfde behandelmethode. Als je dit vergelijkt met borstkanker, dan zie je daar een totaal andere situatie. Als we op een gegeven moment in staat zijn om onderscheid te maken tussen onschuldige en kwaadaardige prostaatkanker, dan zou screening echt heel zinvol zijn.”

De patiënt begint met oefenen voordat de radiotherapie is gestart. Een speciale website met filmpjes waarin de oefeningen worden voorgedaan is in de maak. Het oefenprogramma past in de trend van disease management, waarin de patiënt zelf mede verantwoordelijk is voor nazorg en herstel. Onlangs won de hoofd-halswerkgroep VU medisch centrum een prijs van 5000 euro van het fonds NutsOhra. Dit wordt gebruikt om andere medische centra over het programma te informeren.

Diagnose en behandelplan in een handomdraai In april is de bouw van de nieuwe polikliniek VUmc Cancer Center Amsterdam – diagnose en behandeling van start gegaan. Over ruim een jaar, in juli 2011, is de opening gepland. Comfort en snelheid zijn de twee elementen waar het allemaal om draait. Binnen 48 uur moet duidelijk zijn of de patiënt kanker heeft en hoe de behandeling zal verlopen.

E

r is de afgelopen jaren veel onderzoek gedaan naar healing environments. Daglicht, uitzicht, zachte kleuren, natuur en reductie van geluid veraangenamen een verblijf in een ziekenhuis en kunnen zelfs een positief effect hebben op herstel. Directeur projectbureau huisvesting Fokke Rakers: “Binnen VUmc hebben we de ideeën voor healing environments vertaald naar een eigen concept: Brightsite VUmc. Het worden ‘oases’ in het ziekenhuis en de poli.” De nieuwe dagkliniek voor oncologie wordt een prachtige Brightsite. “Rust, privacy en zelfstandigheid zijn belangrijk in dit dagcentrum", vertelt Rakers. "Er komen verschillende units. Voor onderzoek en dagbehandeling, werkplekken, ruimtes om je even terug te trekken of om samen met een familielid ongestoord te wachten op een behandeling of afspraak. En er komt ook een bibliotheek en een grote open keuken, waar bijvoorbeeld voorlichting

over voeding kan worden gegeven. We behandelen mensen met kanker niet alleen, maar helpen ze ook hun leven weer op te pakken.” Het versnellen van de diagnostiek wordt mogelijk gemaakt door technische en logistieke aanpassingen. Tijdens een multidisciplinair overleg kan vervolgens meteen een behandelplan worden opgesteld. Uitgangspunt is dat de patiënt centraal staat; de zorg is georganiseerd rondom de patiënt. De wensen van de patiënt en naasten worden geïnventariseerd, zodat VUmc daar optimaal op in kan spelen. Uniek De polikliniek sneldiagnostiek oncologie kan worden gerealiseerd dankzij 100.000 deelnemers aan de Sponsor Bingo Loterij. Ook in 2010 willen VUmc Cancer Center Amsterdam en Sponsor Bingo Loterij een actie houden om extra loten te verkopen om de fondsenwerving op peil te houden.


15

Opsporing van darmkanker

Heelkunde brengt licht in de duisternis Afbeelding 1. (opname gemaakt, 15 minuten na injectie)

Binnen VUmc CCA zijn er verschillende onderzoeksgroepen die darmkanker wetenschappelijk te lijf gaan. Zo heeft de afdeling heelkunde een nieuwe methode ontwikkeld voor het identificeren van de zogenaamde schildwachtklier. Ze brengen letterlijk licht in de duisternis.

I

n Nederland staat darmkanker hoog in de lijst van meest voorkomende vormen van kanker. Ieder jaar wordt er bij 10.000 mensen de diagnose darmkanker gesteld. Verontrustender is het feit dat er jaarlijks om en nabij 2.500 mensen komen te overlijden aan de gevolgen van darmkanker.

Verfijnen

Afbeelding 2. (opname gemaakt, 20 minuten na injectie)

De afdeling heelkunde onderzoekt methoden om het opsporen van uitzaaiingen in de lymfeklieren verder te verfijnen. Als er een kwaadaardigheid van de darm wordt gevonden, verwijdert de chirurg de zieke darm en ook de lymfeklieren die bij het aangedane deel van de darm behoren. De patholoog zal deze klieren onderzoeken op de aanwezigheid van uitzaaiingen. De uitslag van dit lymfeklier-onderzoek bepaalt of een patiënt in aanmerking komt voor een nabehandeling met chemotherapie. Vanwege het grote aantal lymfeklieren is het praktisch niet haalbaar om alle klieren minutieus te onderzoeken. Theoretisch zou het mogelijk kunnen zijn dat er tumorcellen (uitzaaiingen) gemist worden. Deze patiënten zouden dan ten onrechte een nabehandeling met chemotherapie onthouden worden.

Fluorescerend De schildwachtklier (SLN) is de eerste klier waarop de tumor zijn afvalstoffen draineert. Deze klier wordt daarom nauwkeurig onderzocht op de aanwezigheid van uitzaaiingen. Met behulp van financiële steun van VUmc CCA wordt er gewerkt aan een unieke methode voor het opsporen van de schildwachtklier. Tijdens de operatie wordt er vloeistof 16


met fluorescerende eigenschappen in de darmwand rond de tumor gespoten. Deze vloeistof zal worden afgevoerd via de lymfebanen en uiteindelijk ophopen in de eerste lymfeklier. Met een speciaal voor dit onderzoek ontwikkelde camera kan de fluorescerende vloeistof zichtbaar gemaakt worden (Afbeelding 1). Binnen 15 minuten na het injecteren van de vloeistof wordt de schildwachtklier zichtbaar. Onder normale omstandigheden is deze niet te zien. Op geleide van het licht kan de schildwachtklier gevonden worden (Afbeelding 2). De klier wordt uitgenomen en apart aan de patholoog aangeboden voor nauwkeurige evaluatie op uitzaaiingen. In eerste instantie zal de rest van de operatie zoals gebruikelijk plaatsvinden. Deze studie loopt momenteel in VUmc en bij goede resultaten (zomer 2010 verwacht) zullen ook ander centra betrokken worden bij deze studie.

Toekomst In de toekomst wordt het mogelijk om darmkanker in een steeds vroeger stadium te ontdekken. Daarmee zal de behandelstrategie ook moeten veranderen. In plaats van een grote operatie wordt het mogelijk om de nog kleine tumor lokaal te verwijderen. Om zeker te zijn dat de tumor geen kans heeft gehad om tumorcellen te verslepen naar de lymfeklieren zal deze altijd onderzocht moeten worden door de patholoog. Bevat de schildwachtklier geen uitzaaiingen dan zijn de rest van de lymfeklieren ook schoon. Vooral dan zal de schildwachtklier-procedure onmisbaar zijn. Martijn van der Pas en Jeroen Meijerink

‘Leve het leven’ glansrijke winnaar van twee awards

Tweede editie op komst

Magazine van VUmc Cancer Center Amsterdam is door een vakjury als absolute winnaar bestempeld. Het blad won de award in de categorie ‘eenmalig’ tijdens de Best of Customer Media Awards. Dit zijn dé prijzen voor de beste relatiemedia van het afgelopen jaar. Het blad werd daarnaast door de publieksjury uitgeroepen tot de beste nieuwe lancering van het jaar.

Op 7 december overhandigden bestuurslid

V

uitgave van ´Leve het leven´. Een prachtige

akjuryvoorzitter Frederic van Nierop stelde in Marketing Tribune dat het blad er meteen uitsprong, zeker gezien het lastige onderwerp: ‘Leve het leven is warm, toegankelijk en professioneel geschreven, zowel vanuit de patiënt als de artsen en de ontwikkelingen bij VUmc.’ Uitgeverij Hemels maakte in 2008 in opdracht van VUmc CCA het magazine ‘Leve het leven’, dat wordt toegestuurd aan (potentiële) donateurs, relaties en patiënten. Net als bij het Cancer Center Amsterdam, staat in het blad de mens centraal. Patiënten en hun familie, artsen, onderzoekers, verplegend personeel en ambassadeurs komen aan het woord en delen hun ervaringen, belevingen en drijfveren.

Toegankelijk Tijdens de prijsuitreiking op 21 oktober 2009 werd de keuze toegelicht. “In deze categorie is er maar één de absolute winnaar en was er weinig discussie de winnaar aan te wijzen: ‘Leve het Leven’. Een moeilijk, lastig onderwerp wordt op een toe-

gankelijke wijze gebracht. Het blad wordt als warm en professioneel omschreven, heeft een toegankelijke uitstraling en biedt inhoudelijk toegevoegde waarde zowel vanuit de patiënt als artsen en ontwikkelingen vanuit VUmc CCA. De advertenties zijn goed op een duidelijke eenduidige manier ingezet en verstoren hierdoor het bladritme niet. Ze zijn subtiel en mooi in lijn met de gehele vormgeving.” Bij de publieksprijs van dezelfde organisatie in november 2009 kreeg ‘Leve het leven’ maar liefst 54 procent van de stemmen. Meer dan 3500 collega’s uit de mediabranche deden mee aan de internetstemming om van de longlist van 48 inzendingen tot een shortlist te komen en vervolgens de drie beste te selecteren. ‘Kans’, het donateursmagazine van het Leger des Heils, en ‘Lief!’ eindigden respectievelijk als tweede en derde.

Trots Prof.dr. Winald Gerritsen, directeur van VUmc CCA, is trots op het magazine én op de award. “Met ‘Leve het leven’ willen wij de hoop uitstralen die binnen VUmc

Dries van de Beek en auteur Saskia van Basten Batenburg de opbrengst van het boek ´Bob´ aan Winald Gerritsen; bijna EUR 10.000, bestemd als bijdrage voor een tweede start voor een vervolg van het succesvolle magazine. Als u met uw bedrijf middels een advertentie wilt deelnemen in het magazine, zijn hier diverse mogelijkheden voor. Neem contact op met VUmc CCA voor meer informatie; [email protected] Er zijn ook nog enkele laatste exemplaren van het boek Bob verkrijgbaar, mail [email protected]

Cancer Center Amsterdam leeft en waar we samen met vele medewerkers en donateurs voor vechten. Door onderzoek, preventie en vroegdiagnostiek wordt kanker steeds vaker voorkomen. Meer patiënten genezen, en zij die niet genezen, kunnen langer een menswaardig bestaan leven. Samen met Hemels hebben we de aansprekende verhalen van de mensen rond VUmc CCA vorm gegeven in het magazine en kunnen we onze boodschap nog beter uitdragen.”

Food for Life Als terugblik op het succesvolle driedaagse evenement ‘Food for Life’ in september 2009 is een special van de nieuwsbrief uitgegeven. Heeft u deze niet ontvangen of wilt u extra exemplaren ontvangen? Stuur ons een e-mail met uw postadres en wij sturen u het aantal gewenste exemplaren zo snel mogelijk toe: [email protected].


17

Alpe d’HuZes

Amerikaanse caBIG maakt einde aan ‘eilandjesrijk’ Om onderzoekgegevens onderling uitwisselbaar te maken moet iedereen gebruik maken van dezelfde databank. Patholoog Gerrit Meijer vond in de Verenigde Staten een systeem voor en door onderzoekers en maakte heel Nederland enthousiast. Iedereen wil met caBIG werken.

O

m onderzoekgegevens onderling uitwisselbaar te maken moet iedereen gebruik maken van dezelfde databank. Patholoog Gerrit Meijer vond in de Verenigde Staten een systeem voor en door onderzoekers en maakte heel Nederland enthousiast. Iedereen wil met caBIG werken. Voor translationeel onderzoek verzamelen onderzoekers gegevens, die zij allemaal op hun eigen manier opslaan. Vrijwel elke promovendus maakt zijn eigen database. Soms is het niet meer dan een Excel file, soms is het iets geavanceerder. Maar alle systemen hebben één ding gemeen, de gegevens zijn niet uitwisselbaar. Bovendien gaan ze na afloop van het onderzoek vaak verloren. Patholoog Gerrit Meijer vond hiervoor in de Verenigde Staten een oplossing. “Bij het translationeel onderzoek heb je vier typen databanken, een met de klinische gegevens, een biobank, waarin gegevens over weefsels en bijvoorbeeld bloed zijn opgeslagen, een databank voor de scans en ander beeldmateriaal en als vierde de database met de onderzoeksresultaten. Het is een eilandenrijk”, stelt Gerrit Meijer. “Wat we nodig hebben is een systeem waarin alle data kunnen worden opgeslagen en uitgewisseld met andere onderzoekers”, vult Janneke van Denderen, projectmanager DeCoDe, aan. “Je moet het zien als een soort GPS voor de research.”

Gratis Zeker nu VUmc penvoerder is van twee grote onderzoeksprojecten van het Center for Translational Molecular Medicine (CTMM), op het gebied van darmkanker en longkanker, werd dat als een urgent probleem ervaren. Meijer ging op zoek, maar kon bij onderzoekinstituten noch commerciële softwarebedrijven iets vinden dat aansloot bij de behoefte. Tot hij contact kreeg met het National Cancer Institute in Bethesda in Maryland, VS. De automatiseringsafdeling van dat instituut heeft speciaal voor translationeel medisch onderzoek het softwaresysteem caBIG (cancer Biomedical Information Grid) ontwikkeld. 18


“Het klinkt eigenlijk als te mooi om waar te zijn, want het is een zogenaamd ‘open source’ systeem. Iedereen die dat wil, mag dit systeem gratis gebruiken. De Amerikaanse overheid subsidieert de ontwikkeling met een bedrag van 20 miljoen dollar per jaar”, aldus Meijer. Zijn enthousiasme wordt gedeeld door de Amerikaanse collega’s. “We zijn de eerste onderzoeksinstelling op het Europese vasteland waar caBIG gebruikt gaat worden.”

Van twee kanten Op maandag 14 september 2009 kwamen zes onderzoekers van het NCI naar Amsterdam om het caBIG systeem toe te lichten. “We gaan caBIG natuurlijk niet alleen voor de twee CTMMprojecten inzetten, en ook niet alleen voor kankeronderzoek. Dat laatste was vooral ook voor onze Amerikaanse gasten interessant, omdat dit in de Verenigde Staten nog niet veel gebeurt binnen één organisatie. Daarom waren er vertegenwoordigers van de andere onderzoekinstituten. Iedereen was erg enthousiast. De dag daarna hebben we samen met het CTMM een bijeenkomst in de ArenA georganiseerd waar ruim honderd mensen op af zijn gekomen. Niet alleen alle UMC’s waren vertegenwoordigd, maar ook andere onderzoekinstituten zoals het NKI en bedrijven zoals Philips”, vertelt Van Denderen.

Opgeven is geen optie Op 3 juni zullen drie teams namens VUmc meedoen aan de Alpe d’HuZes. Een team van professoren, van jonge talenten en het team VUmc CCA 1. Zij zullen proberen om zes keer de beroemde wielercol Alpe d’Huez op te fietsen.

D

e Stichting Alpe d’HuZes organiseert jaarlijks een evenement waarbij honderden fietsers op één dag zo vaak mogelijk de Alpe d’Huez beklimmen. Degenen die op deze dag zes keer de Alpe d’Huez weten te beklimmen en de sportieve presentatie weet te combineren met aantoonbare sponsorwerving worden als kanjer geregistreerd. In 2009 werd bijna 6 miljoen euro verzameld. Het geld van de Stichting is ondergebracht bij KWF Kankerbestrijding.

Team professoren Dit team bestaat uit acht hoogleraren die binnen VU medisch centrum nauw betrokken zijn bij de patiënt met kanker. Het motto: VUmc gooit alle remmen los in de strijd tegen kanker. “Naast de verbondenheid met kankeronderzoek heb ik een grote passie voor wielrennen”, vertelt hoogleraar Guus van Dongen. “Als ik op de racefiets zit ervaar ik de vrijheid en realiseer ik steeds weer het voorrecht om

gezond te zijn. De beklimming van Alpe d’Huez zal een pijnlijke en eenzame strijd worden. De parallellen met de strijd die kankerpatiënten leveren, dringen zich op en dat is waarom ik dit zo’n prachtig initiatief vind.” Ook hoogleraar Irma Verdonck fietst dit jaar, voor de tweede keer, mee. “Het was een enorme opgave vorig jaar, maar het lukte me dankzij de financiële en mentale steun van mijn donateurs. Een prachtige ervaring, ik voelde me ‘on top of the world’. Mijn streven dit jaar? Mijn persoonlijk record verbeteren: in plaats van drie uur in twee uur naar boven!”

Team jonge talenten Jonge talentvolle onderzoekers hebben de handen ineen geslagen en gaan samen voor het goede doel fietsen. Katja Braam is bedenker en promovendus op het project QLIM (spreek uit als KLIM). QLIM staat voor Quality of Life In Motion en is een onderzoek dat wordt uitgevoerd bij kinderen met kanker. Het doel van QLIM is om

kinderen met kanker in beweging te zetten om beter te worden en zich beter te voelen. “Tijdens QLIM werken kinderen hard aan het klimmen in hun lichamelijk en psychosociaal functioneren”, vertelt Katja Braam, “en dan kan ik niet achterblijven. Dus ik ga de Alpe d’Huez ‘beQLIMmen’.”

VUmc CCA 1 team Bijzondere mensen met een bijzondere passie, namelijk samen de strijd aangaan tegen kanker, vormen dit team. Volgens Ronald Schöttelndreier is opgeven inderdaad geen optie, maar zegt hij: “Geven is wel een optie!” Daar is Nils de Wilde het zeker mee eens: “Ik wil de berg minimaal twee keer beklimmen. Maar, als ik goed gesponsord word, zou dat zo maar zes keer kunnen worden! Laten we met elkaar zorgen voor een leven zonder kanker. Van wat we krijgen kunnen we bestaan, van wat we geven kunnen we leven.” Voor meer informatie en de mogelijkheid tot doneren: www.opgevenisgeenoptie.nl

Onderzoek

Het wordt tweerichtingsverkeer met de Amerikanen, is het plan van Meijer. “Het mooie van caBIG is dat je alle bestaande databanken met ‘verloopstukjes’ aan het systeem kan koppelen. Die programma’s willen we samen met het NCI maken en zo ónze expertise delen met de Amerikaanse collega’s.” Inmiddels is er in december een delegatie van VUmc en CTMM naar de VS geweest om verschillende instituten te bezoeken waar caBIG operationeel is. Naar aanleiding daarvan wordt er in VUmc een project ‘implementatie caBIG’ gestart en zijn er vergevorderde plannen om onder auspiciën van CTMM met allerlei partners ook landelijk caBIG te implementeren.

Oogkanker Onderwerp: Vroegsignalering kwaliteit van

het aangedane oog verwijderd worden of is

niet op tafel komen in de spreekkamer.

leven problemen bij kinderen met oogkan-

er langdurige chemotherapie of bestraling

OncoQuest, een gebruikersvriendelijk com-

ker en hun ouders

nodig. Eigen onderzoek heeft uitgewezen

putersysteem voor volwassen patiënten met

Onderzoekers:

dat de behandeling, met de effecten daar-

kanker, zal worden aangepast.

Dr. I. Verdonck-de Leeuw en Dr. A. Moll

van, en de onzekerheid over de toekomst

Subsidie: Fonds Nuts Ohra

blijvende impact op de patiënten en hun

Met RetinoQuest kan de kwaliteit van leven

Omschrijving: Retinoblastoom is een

ouders hebben.

van de patiëntjes en hun ouders gestructureerd gevolgd worden in de dagelijkse

vorm van oogkanker die voorkomt bij zeer jonge kinderen (0–5 jaar). De behandeling

Ondanks een actieve houding van de oog-

praktijk en kunnen zij de juiste hulp op het

is zeer intensief en ingrijpend. Vaak moet

artsen blijkt in de praktijk dat veel problemen

juiste moment krijgen.


19

Schenken en legateren aan goede doelen na 1 januari 2010

Familiekamers Maar liefst vier bankbedden schonk Beter Bed in januari aan Stichting Time Out voor de familiekamers. De modern

Giften komen voor belastingaftrek in aanmerking en legaten zijn vrij van successierecht (sinds 1 januari ‘erfbelasting’) als de ontvangende instelling als ANBI is aangemerkt. Dit kan sinds 1 januari 2010 alleen als ze zich tenminste voor 90% inzet voor het algemeen belang. Voorheen was dit 50%. Hierdoor is het mogelijk dat de instelling waaraan u schenkt niet meer kwalificeert als ANBI en u daarom niet meer in aanmerking komt voor giftenaftrek. Op de website van de belastingdienst kunt u met het programma ‘ANBI zoeken’ (http://www.belastingdienst.nl/giften/ anbi_zoeken/) nagaan of de instelling waaraan u schenkt nog als ANBI is aangemerkt. De stichting VUmc Cancer Center Amsterdam blijft haar ANBI status overigens behouden.

vormgegeven banken in een opvallende paarse kleur

I

familiebegeleider beschikbaar op wie de gebruikers een

n de giftenaftrek voor de inkomstenbelasting zijn geen wijzigingen aangebracht. Wanneer u gedurende minimaal vijf jaar, jaarlijks een vast bedrag schenkt aan een ANBI en dit is vastgelegd in een notariële akte, geldt er geen limiet

voor het bedrag dat u in aftrek kunt brengen. Andere giften zijn aftrekbaar voor zover deze meer bedragen dan 1% van uw totale inkomen. Maximaal mag het bedrag aan giften dat u op deze wijze op uw inkomen in mindering brengt 10% van uw

inkomen bedragen. Hierbij worden zowel de inkomens als de giften van partners samengevoegd. Pereira, Van Vliet & Partners Tax consultancy www.pereiravanvliet.nl

Het notariskantoor Per 1 januari 2010 is de Successiewet gewijzigd. Daarbij is de definitie van algemeen nut beogende instellingen (ANBI) aangescherpt. Dit kan gevolgen hebben voor u, bijvoorbeeld wanneer u schenkingen aan een ‘goed doel’ doet of in uw testament een legaat aan een ANBI heeft opgenomen.

vervingen de oude bedbanken, die dringend aan vervanging toe waren. De familiekamers zijn vooral bedoeld om familie en vrienden van ernstig zieke patiënten een plek te geven waar rust heerst in nabijheid van de patiënt. Om een gesprek te voeren, om het resultaat van een behandeling af te wachten of om elkaar te steunen. Bij deze kamers is een

Onderzoek

Longkanker en hoofd-halskanker

beroep kunnen doen. In urgente gevallen is het mogelijk om

Onderwerp: Kosteneffectiviteit van een stepped care zorgpro-

de banken om te bouwen tot een bed, zodat familieleden

gramma voor psychische klachten bij patiënten met longkanker

even kunnen rusten en ook op die momenten toch ook

en hoofd-halskanker

dichtbij de patiënt kunnen zijn.

Onderzoeker: Dr. I. Verdonck-de Leeuw Subsidie: Fonds Nuts Ohra

Hartelijk dank

Omschrijving: Psychische klachten worden zowel door professionals als door patiënten zelf vaak gezien als een normaal onderdeel van het ziekteproces en daarom wordt vaak geen

Prof. Winald Gerritsen vroeg als cadeau voor zijn oratie op

hulp aangeboden of gezocht. In werkelijkheid is er echter

22 januari een bijdrage voor het internationaal prostaat-

vaak sprake van een depressie of angststoornis die goed te

kanker-onderzoek. Naast de vele leuke cadeaus die hij heeft

behandelen is waardoor het lijden van patiënten en hun

gekregen heeft dit maar liefst € 1645,- euro opgeleverd.

familieleden verminderd kan worden. Er zijn diverse effectieve farmacologische en psychologische behandelingen beschikbaar voor mensen met depressieve en angstklachten. Het is niet goed

Stichting VUmc CCA wordt graag als begunstigde aangewezen in legaten en erfstellingen. Hiervoor is een project gestart waarbij notariskantoren informatie toegestuurd wordt over de doelstellingen van VUmc CCA. De notariskantoren worden gevraagd of zij ons willen steunen in de strijd tegen kanker door hun cliënten op de mogelijkheid te wijzen ons centrum als

20


begunstigde aan te wijzen. Naast de gebruikelijke wijze van begunstiging zullen wij graag ‘fondsen op naam’ accommoderen. CCA biedt vele mogelijkheden om persoonlijk- of familiekapitaal te verbinden aan door gevers persoonlijk geselecteerde kanker gerelateerde investeringsprojecten. Dankzij deze steun kan VUmc CCA de

nieuwe, innovatieve aanpak van kankerbestrijding verder ontwikkelen en stappen zetten op weg naar een betere, effectievere behandeling en zorg van kankerpatiënten.

Informatie Wilt u hier meer informatie over ontvangen, dan kunt u contact opnemen met het secretariaat, [email protected].

Executive Network Dinner Amstel Club

mogelijk om op voorhand te voorspellen wie het meest gebaat

Op 9 maart mocht Winald Gerritsen voor de gasten van de

kenmerk dat alle patiënten beginnen met een behandeling van

Amstel Club een presentatie verzorgen over het belang van

lage intensiteit. Pas als blijkt dat de behandeling niet voldoende

publiek private investering in kankeronderzoek.

is omdat de patiënt niet herstelt, wordt overgegaan op een meer

Ondersteund door een bevlogen toelichting van VUmc CCA-

intensieve vorm van behandeling.

is bij welke behandeling. Om deze reden wordt de zorg tegenwoordig steeds vaker toegepast volgens stepped care principes, een model met getrapte zorg, Dit heeft als fundamenteel

bestuurslid Kees Storm en Frans Kramer, directeur van VEZET Groente en Gemak die vertelde waarom hij Food for Life

Het doel van het project is om voor patiënten met stemmings

mede mogelijk heeft gemaakt. We bedanken de bezoekers

of angstklachten na behandeling van longkanker of hoofd-

VUmc CCA zichtbaar vanaf de snelweg

en de Amstel Club voor hun interesse en enthousiasme.

halskanker een stepped care zorgprogramma te ontwikkelen, te

Stichting VUmc CCA wordt regelmatig gesteund door

2. zelfhulp via boek of Internet, inclusief ondersteuning,

Voor automobilisten is het lang onduidelijk

mensen die leuke acties organiseren in verband met een

3. v ijf gesprekken met verpleegkundige (problem solving

geweest wat er zich in het blauwrode

persoonlijk evenement. Zo heeft de heer Sam Ligthart zijn

gebouw langs de snelweg afspeelt, maar dat

65ste verjaardag in het teken van ‘Leve het Leven’ gevierd

is sinds kort verleden tijd. De tekst 'VUmc

met een schitterend feest en als cadeau een donatie voor

Cancer Center Amsterdam' is duidelijk

VUmc CCA gevraagd. Dit heeft een prachtige donatie van

De verwachting is dat dit innovatieve zorgprogramma goed

leesbaar voor iedereen die over de A10 langs-

700 euro opgeleverd.

aansluit bij de behoeften van patiënten die vaak al een lang

implementeren en te evalueren. Dit zorgprogramma bestaat uit

Verjaardagscadeau

de volgende evidence based interventies: 1. w atchful waiting (een deel van de patiënten heeft weliswaar klachten maar deze herstellen spontaan in een korte periode),

therapy), 4. a ntidepressiva medicatie en/of meer intensieve gespreksbehandeling in de gespecialiseerde tweede lijn.

komt. Het aanbrengen van de belettering was

oncologisch behandeltraject hebben moeten ondergaan en de

een initiatief van het bestuur van VUmc CCA.

zelfzorg in de thuissituatie zal bevorderen.


21

Giften van Belgen aan Nederlandse stichtingen aftrekbaar? Per 1 januari 2010 is de Successiewet gewijzigd. Daarbij is de definitie van algemeen nut beogende instellingen (ANBI) aangescherpt. Dit kan gevolgen hebben voor u, bijvoorbeeld wanneer u schenkingen aan een ‘goed doel’ doet of in uw testament een legaat aan een ANBI heeft opgenomen.

V

Umc CCA wordt in staat gesteld haar doelstellingen te realiseren door het ontvangen van giften van donateurs. In de loop der jaren zijn inmiddels veel giften ontvangen van Nederlandse natuurlijke personen en rechtspersonen. De aftrekbaarheid van giften van het Nederlands belastbare inkomen is over het algemeen bekend. VUmc CCA ontvangt echter ook donaties van Nederlanders, die fiscaal hun residentie in België hebben. Hierdoor komt hun wereldwijde inkomen in aanmerking voor Belgische personenbelasting. De vraag is nu of giften aan Nederlandse charitatieve instellingen aftrekbaar zijn van het Belgisch belastbaar inkomen. Tot 31 december 2008 waren giften aan een niet-Belgische stichting i.e. Nederlandse stichting, niet aftrekbaar in België. De Belgische wetgeving bepaalde

Henk van Reeuwijk, penningmeester van de stichting VUmc CCA geeft een toelichting over de belastingaftrekbaarheid van giften van Nederlanders woonachtig in België. Van Reeuwijk is voormalig registeraccountant en partner bij Deloitte.

immers dat slechts giften aan door de Koning of de bevoegde Minister erkende Belgische instellingen met een cultureel of charitatief doel in mindering kunnen worden gebracht van het netto belastbaar inkomen. Eind 2008 werd deze discriminatoire regeling aanpast, waardoor schenkingen aan door de Koning erkende instellingen, gevestigd in België of in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte, aftrekbaar zijn. Ondanks de wetswijziging werd nog steeds een “erkenning door de Koning” vereist opdat een gift aan een buitenlandse instelling aftrekbaar zou zijn van het netto-belastbaar inkomen. Schenkingen aan buitenlandse charitatieve instellingen, zoals VUmc CCA, zouden op basis van deze wetgeving nog steeds niet in aanmerking komen voor aftrek daar VUmc niet erkend is in België. Teneinde deze praktische onwerkbaarheid te verhelpen en in navolging van Europese rechtspraak (Persche-arrest) werd deze regeling eind 2009 opnieuw aangepast. Hierdoor zijn schenkingen aan instellingen voor wetenschappelijk onderzoek gedaan vanaf 1 januari 2009, voortaan aftrekbaar, wanneer de betreffende instelling op een vergelijkbare wijze is erkend in het buitenland, uitgezonderd schenkingen aan instellingen die rechtstreeks verbonden zijn met een politieke partij of lijst.

Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met advocatenkantoor Tiberghien, gevestigd te Antwerpen en Brussel in België.

22


Aldus dient te worden nagegaan of de betreffende instelling kwalificeert als een instelling voor wetenschappelijk onder-

zoek naar Belgisch recht én ze daarenboven op een vergelijkbare wijze erkend is in Nederland. VUmc CCA is een ANBI instelling. Dit zijn instellingen die door de Nederlandse Belastingdienst als een kerkelijke, levensbeschouwelijke, creatieve, culturele, wetenschappelijke of algemeen nut beogende instelling worden beschouwd. VUmc CCA verricht met name wetenschappelijk onderzoek waardoor zij kwalificeert als een vergelijkbare instelling. Noteer evenwel dat het aan de belastingplichtige is om het bewijs te leveren dat de instelling vergelijkbaar is met de Belgische. Hiervoor zal een beschrijving van de activiteiten van de instelling en een bewijs van erkenning als ANBI normaliter volstaan. Daar VUmc CCA niet verbonden is met een politieke partij of lijst, zijn giften gedaan door een Belgische rijksinwoner aan de Nederlandse stichting VUmc CCA technisch gesproken aftrekbaar van hun Belgisch belastbaar inkomen . In de volgende Nieuwsbrief zullen wij nader ingaan op de voorwaarden verbonden aan de aftrekbaarheid. Wij adviseren u alvorens tot een gift over te gaan uw persoonlijke fiscalist te raadplegen of contact op te nemen met ons secretariaat mevrouw E.M. van der Veldt (telefoon 020- 4442029, email [email protected]) die u naar de juiste deskundigen kan door verwijzen.

Connie Jimenez en Remon Fijneman zijn te spreken over de prestaties van het nieuwe apparaat

Nieuwe massaspectrometer gaat jaren tijdwinst opleveren Zijn voorganger is van een beduidend groter formaat, maar zijn prestaties zijn er niet minder om. Het Onco Proteomics Laboratorium in het VUmc Cancer Center Amsterdam werkt vanaf nu met de nieuwste versie van de massaspectrometer. Met de komst van dit meetinstrument zet VUmc op het gebied van kankeronderzoek een belangrijke stap vooruit.

C

onnie Jimenez, hoofd van het OncoProteomics laboratorium, doet onderzoek naar afwijkende eiwitten bij kankerpatiënten. "We werken met massaspectrometers om eiwitbiomarkers op te sporen en te valideren", legt ze uit. "Voor een snelle gevoelige validatie hebben we deze machine in gebruik genomen. Met de spectrometer meten we gericht eiwitten die een rol kunnen spelen bij een vroege detectie van een dikke darmkanker of bij stratificatie voor therapie. Hebben we die in tumorweefsel opgepikt, dan willen we die op een non-invasieve manier gaan meten in lichaamsvloeistoffen als bloed en ontlasting. Met dit apparaat kunnen we aan de hand van moleculegewichten een kandidaat-biomarker specifiek gaan meten. Dat kan heel nauwkeurig, tot op de duizendste dalton." (1 dalton is gelijk aan het gewicht van 1 waterstofatoom, red.)

DeCoDe Het meetinstrument is door het Center for Translational Molecular Medicine (CTMM) aan VUmc ter beschikking gesteld. Met name Gerrit Meijer, hoofd pathologie, heeft zich daar sterk voor gemaakt. Hij speelde een belangrijke rol in het project dat de naam DeCoDe (Decrease Colorectal Cancer Death) heeft gekregen. "Hij is de initiatiefnemer en voor de financiering heeft hij partners uit de academische en industriële wereld bij elkaar

gebracht", aldus projectmanager Janneke van Denderen. "De kracht van die samenwerking is dat er zoveel verschillende expertises en instellingen aan meedoen. Dat maakt het zo uniek. Als er een patent uitkomt, dan kunnen we dat ook vermarkten. Wat je noemt een win-win-situatie."

Forse tijdwinst Het gebruik van massaspectrometers is vrij algemeen. "Maar deze specifieke machine kan wel eens de eerste in Nederland zijn", meent Jimenez. "Dit is de nieuwste generatie met betere software; gevoeliger en sneller." Voor VUmc betekent de ingebruikneming van het apparaat dat er forse tijdwinst kan worden geboekt op het gebied van kankeronderzoek. "We kunnen nu eerder een vertaalslag maken van kandidaat-biomarkers naar gevalideerde markers." Een traject van zes tot acht jaar kan worden teruggebracht tot één à twee jaar. "Op de traditionele manier synthetiseer je antilichamen voor iedere kandidaat-biomarker om die vervolgens één voor één te meten in een groot cohort van bloed. Met dit apparaat kunnen we heel gevoelig en specifiek wel honderd kandidaatbiomarkers tegelijk meten in een grote multiplex massaspectrometrische analyse . We verwachten daarin winst van jaren te kunnen maken." Bron: Tracer, artikel door Ruud Pattiapon Nieuwsbrief VUmc CCA

23

CCAapje Met de aanschaf van een CCAapje ondersteunen mensen projecten op het gebied van welzijn en welbevinden van de kankerpatiënt. Het CCAapje kost 10 euro en is beschikbaar gesteld door Blokker Holding. Tot dusver is er € 6.000,- opgehaald.

Agenda

3 juni Alpe d’Huzes: ‘Opgeven is geen optie voor team CCA en het professoren en talententeam van VUmc

21 juni - Zomerborrel ter gelegenheid van fusie stichtingen rond VUmc CCA

22 juni Patiëntenbijeenkomst Longkanker

- Midsummernightparty Vrienden VUmc CCA op het strand in Bloemendaal bij Woodstock'69 14 oktober Secretaressemiddag 15 november Informatieavond voor relaties en Vrienden van VUmc CCA 20 novembeR Patiëntendag Toekomst met én na Kanker

* wijzigingen voorbehouden

Nieuwsbrief. VUmc Cancer Center Amsterdam. Drie stichtingen samen één. Vrienden van VUmc CCA. Bouw GMP-lab en poli in volle gang

Recommend Documents