No. 4, april 2012
NIEUWSBRIEF KAVELRUIL DE CENTRALE AS Onlangs waren er diverse berichten over het opheffen van het kavelruil-
bureau Fryslân. Het kavelruilbureau Fryslân is echter niet opgeheven. Wel
zijn er door het stopzetten van rijksmiddelen voor kavelruil minder middelen
beschikbaar. De provincie heeft voor de komende twee jaar 1,75 miljoen extra uitgetrokken. In de nieuwe nota natuur en landelijk gebied geeft de provin-
cie aan hoe zij vanaf 2014 verder wil met dit instrument. De kavelruil van De
Centrale As gaat dus gewoon door. In deze nieuwsbrief geven we uitgebreide informatie over de vele aspecten die komen kijken bij de kavelruilen in de deelgebieden Noord, Midden en Zuid.
Inrichten gebied
Daarnaast hebben Gedeputeerde Staten aan Provinciale Staten van provincie Fryslân gevraagd om 37,5 miljoen beschikbaar te stellen voor de inrichting van het gebied rondom De Centrale As. Ongeveer 50 procent van dat budget zal in landbouw en landschap worden gestoken. De rest is voor recreatie, toerisme en natuur. Bijvoorbeeld fiets-, wandel- en ruiterpaden, kanoroutes en paladucten zodat dieren straks veilig De Centrale As kunnen passeren. Voor landbouw is het grootste deel beschikbaar. Het geld wordt onder andere gebruikt voor kavelruil. Maar ook de waterhuishouding wordt aangepakt. In nauw overleg met Wetterskip Fryslân, betrokken gebruikers en grondeigenaren wordt een zo optimaal mogelijke situatie gecreëerd. Daarnaast wordt ook geïnvesteerd in landschapskwaliteit. Samen met Landschaps Beheer Fryslân wordt gekeken naar het herstel van houtsingels, een kernkwaliteit van het gebied.
Eerste kavelruilen in afrondende fase
In alle deelgebieden worden de eerste resultaten van de kavelruil zichtbaar. Deze ruilingen hebben te maken met de komst van de weg. Dinsdag 3 april jl. passeerde de eerste kavelruil voor twee landbouweigenaren in deelgebied Midden ten westen van Burgum. De totale kavelruil is 750 ha waarbij 36 partijen zijn betrokken. Inmiddels staan voor het gehele gebied ongeveer 15 kavelruilen in de steigers. De kavelruilen waarbij de weg straks het land doorkruist worden met voorrang opgepakt. Inmiddels staan voor het gehele gebied tussen de 20 en 25 deelkavelruilen in de steigers.
Werken met deelkavelruilen
Voor de drie deelgebieden zijn de ruilplannen in grote lijnen klaar. We gaan nu verder in kleinere stukken, deelkavelruilen genoemd. Deze zijn bedoeld om de ruilingen overzichtelijk te houden en zo vlot mogelijk te kunnen afronden. Dit betekent wel dat sommige grondeigenaren en gebruikers nog even moeten wachten voordat ze aan de beurt zijn. We kunnen niet met alle grondeigenaren en gebruikers tegelijkertijd aan de verschillende deelkavelruilen werken. Uiteraard zijn de deelkavelruilen zo opgezet dat we later in het proces geen hinder ondervinden van eerder gemaakte afspraken. Het kan gebeuren dat grondeigenaren en gebruikers deelnemen in verschillende deelkavelruilen omdat de gronden erg verspreid liggen of omdat sommige ruilingen pas plaats kunnen vinden als andere deelkavelruilen afgerond zijn. We zullen met de grondeigenaren en -gebruikers zo uitgebreid en gedetailleerd mogelijk doornemen wat het betekent om in verschillende deelkavelruilen deel te nemen. Op dit moment maken we de planning voor alle deelgebieden. Zo gauw bekend is wanneer we met u in gesprek willen gaan hierover, ontvangt u van ons bericht.
In de gesprekken met de grondeigenaren en gebruikers komen twee aspecten aan de orde: • de compensatie bij ruilingen • de bedrijfslandschapsplannen Compensatie is aan de orde als u meer singels/houtwallen krijgt toegedeeld dan u hebt ingebracht. We berekenen hiervoor de gemiddelde lengte singels/houtwallen per ha van uw inbreng en van uw toedeling en vergelijken die met elkaar. De toename in singels/ houtwallen krijgt u gecompenseerd in grond of in geld. Voor elk bedrijf stellen we vervolgens samen met u een bedrijfslandschapsplan op. Hierin gaat het over herstel van bestaande singels en houtwallen, eventuele aanplant van nieuwe singels en landschapselementen en rooien van bestaande singels. De spelregels over het omgaan met landschap in kavelruil kunt u nalezen in de factsheet die iedere grondeigenaar/gebruiker heeft gekregen bij de start van de kavelruil.
Bedrijfslandschapsplannen
Bij de start van de kavelruil hebben we u uitgebreid ingelicht over de doelstellingen voor landschap in het gebied van De Centrale As. Nu de kavelruilen concreet worden, komen ook de spelregels voor landschap weer op tafel. Inmiddels hebben we alle landschapselementen (houtwallen, singels en beplantingselementen) in de bestanden verwerkt en kunnen we direct uitrekenen wat een bepaalde ruiling betekent in relatie tot het landschap.
Gebiedsontwikkeling De Centrale As
De maatregelenkaart met bijbehorende begroting is vastgesteld in de GOC. Gedeputeerde Staten van Fryslân hebben de plannen en begroting voor de gebiedsontwikkeling van De Centrale As vastgesteld. Provinciale Staten beslissen nog over het beschikbaar stellen van het geld dat nodig is voor de uitvoering. Het gaat om een bedrag van 37,5 miljoen euro. Andere overheden zorgen ervoor dat het totaalbedrag voor de eerste jaren op ca. 60 miljoen euro komt. Allerlei verbeteringen op het gebied van landschap, landbouw, natuur, water en recreatie & toerisme leveren de beloofde plus aan het gebied.
Verpachting 2012
Omdat de kavelruil in 2011 niet is gerealiseerd, zijn de gronden van BBL en provincie in het gebied van De Centrale As in 2012 opnieuw voor een jaar verpacht. Voor het geval gronden halverwege dit jaar toch nodig zijn voor het ruilproces, hebben we met veel pachters afspraken gemaakt over eventuele pachtontbinding. Vragen over pacht kunt u stellen aan Sjoerd de Jong via het projectbureau De Centrale As, 0511 - 548 585.
Beoordeling kavelruil door Gebiedsontwikkelingscommissie
Als de deelnemers het in principe eens zijn over een deelkavelruil, wordt deze ter goedkeuring voorgelegd aan de gebiedsontwikkelingscommissie (GOC). Bij deze beoordeling kijkt de GOC naar alle aspecten van de kavelruil. Denk hierbij aan landbouwkundige structuurverbetering, afstandsverkorting, opheffen van over- en weergebruik over de weg, landschap en beplanting, maatregelen uit het maatregelenplan, kosten en baten. Na goedkeuring van de GOC wordt de kavelruil verder afgehandeld en uiteindelijk bij de notaris in een akte vastgelegd.
‘Weerbarstige werkelijkheid kost tijd’ Rond de kavelruil in deelgebied Zuid leek het wat stil. Maar achter de schermen is hard gewerkt aan deze complexe puzzel. Coördinator Albert van Burgsteden vertelt.
Het is alweer even geleden dat de boeren uit deelgebied Zuid zich in een werksessie over de ruilmogelijkheden hebben gebogen. “Tijdens deze bijeenkomst kwam het verzoek uit de streek om een aantal laatste puzzelstukken in elkaar te leggen. Daar zijn we sindsdien druk mee bezig geweest.” De puzzel is complex. Naast de minnelijke verwerving van de gronden die nodig zijn voor het tracé van De Centrale As loopt het kavelruilproces. De interesse voor kavels is groot en er zijn de nodige ideeën om het gebied een plus te geven. “Je kunt zeggen dat er eigenlijk meer grond nodig is om alle wensen ingevuld te krijgen. Daarom zijn ook initiatieven ontplooid voor bedrijfsverplaatsingen. Over een aantal daarvan zijn we nu nog in gesprek.”
Tijdrovend proces
Inmiddels zijn in het najaar van 2011 alle taxaties uitgevoerd. Daarna is de compensatie voor singels onder de loep genomen.
“Een omvangrijke en ingewikkelde klus”, aldus Van Burgsteden. “Op papier leek het eenvoudig. Maar de werkelijkheid is weerbarstiger, want de kadastrale ligging van singels bleek vaak af te wijken van de echte situatie.” De bestuurlijke besluitvorming kon zo pas begin dit jaar afgerond worden. “Deze ingewikkelde materie kost gewoon veel tijd”, constateert Van Burgsteden. “Nu staan we in de startblokken voor negen deelkavelruilen. Die voegen we weer samen tot drie clusters, want als we alle deelkavelruilen tegelijk willen draaien wordt de groep betrokken boeren te groot. De planning is zo dat we beginnen met het cluster waar de meeste ruimte is.”
Envelop met inhoud
En nu? “Vóór de zomer organiseren we een ‘bijpraatsessie’ voor het eerste kleinere kavelruilgebied, dus één van de negen. De aanwezigen krijgen een envelop mee met daarin een situatiekaart en de taxatie-
waarde en singelcompensatie die van toepassing zijn. Een kaart met bedragen en meters dus”, vertelt Van Burgsteden. Een week later starten spreekuren waarbij voor iedere betrokkene ruim de tijd wordt genomen om de envelopinhoud door te spreken. De bijeenkomst en spreekuren worden voor alle negen kleinere kavelruilgebieden op touw gezet. “Voor het eerste cluster willen we de kavelruilen vóór de zomer op papier hebben. Tijdens de zomer gaan we verder met cluster twee. Het derde cluster is het meest ingewikkeld, hiervoor zijn de voorbereidingen al gaande. Denk aan de laatste bedrijfsverplaatsingen en plannen voor gebiedsverbetering. De wil om dat voor elkaar te krijgen, is groot. Dat vind ik het mooie van deze streek. We hebben veel vertrouwen van de boeren gekregen.”
‘Een omvangrijke en ingewikkelde klus’
Zuid: Kavelruil Zuid in startblokken
Midden: Aan de slag in delen
Rondweg Garyp
Zeven deelkavelruilen
In een kleine kavelruil met een beperkt aantal deelnemers worden de laatste gronden die nodig zijn voor de aanleg van de rondweg Garyp vrijgemaakt. Zoals u in andere publicaties over De Centrale As heeft kunnen lezen, zijn de eerste voorbereidende werkzaamheden in het terrein inmiddels gestart en is de aanbestedingsprocedure 21 maart jl. van start gegaan.
De kavelruil in deelgebied Midden is opgedeeld in zeven deelkavelruilen. We hebben deze indeling gemaakt op basis van de wensen en voorkeuren die u tijdens de werksessies heeft aangegeven. Zoals we in eerdere nieuwsbrieven hebben aangegeven, is de kavelruil in deelgebied Midden afhankelijk van eventuele bedrijfsverplaatsingen en een aantal grondaankopen voor het tracé door de provincie. De afronding van deze zaken heeft invloed op de inhoud van het ruilplan en bepaalt daarom het moment waarop we kunnen starten met het uitwerken van bepaalde deelkavelruilen. Omdat de inhoud van het ruilplan nog onzekerheden bevat, hebben we er voor gekozen om de te ruilen percelen nog niet allemaal te taxeren. Dit doen we nadat we het ruilplan samen met u verder hebben uitgewerkt. Deze aanpak wijkt af van de werkwijze in deelgebied Zuid. Zodra we (kunnen) starten met een deelkavelruil nemen we contact met u op om uw inbreng en toedeling in de deelkavelruil te bespreken. Daarna komen taxaties, bedrijfslandschapsplannen en kavelinrichting aan de orde.
Deelkavelruil Burgum-West Negen deelkavelruilen
Op dit moment is deelgebied Zuid in negen deelkavelruilen verdeeld. Met behulp van de taxatiewaarden en de gegevens over het landschap kunnen we voor elke grondeigenaar/ gebruiker een overzicht maken van inbreng en toedeling, kosten, baten en landschap. Per deelkavelruil willen we dit met u bespreken, eerst in een kleine werkbijeenkomst en daarna individueel. In de individuele gesprekken komen ook de bedrijfslandschapsplannen en de kavelinrichting aan de orde. Met een aantal deelkavelruilen verwachten we op korte termijn te kunnen starten, andere deelkavelruilen zijn complexer en vragen meer voorbereiding, bijvoorbeeld omdat er sprake is van boerderijverplaatsing of boerderijnieuwbouw. U ontvangt een persoonlijke uitnodiging voor deze bijeenkomsten.
In het gebied ten westen van Burgum zijn we niet afhankelijk van verplaatsingen of aankopen. Om die reden zijn we hier al in gesprek met de deelnemers om deze deelkavelruil verder uit te werken. Met deze deelkavelruil zouden we meerdere doelen kunnen behalen. Naast de agrarische voordelen zoals afstandsverkorting en (huis)kavelvergroting, wordt er grond voor het tracé vrijgemaakt en kunnen er nieuwe wandelpaden aangelegd worden. Daarnaast zullen we met de betrokkenen in gesprek gaan over versterking van het landschap. In een volgende nieuwsbrief kunnen we u hopelijk meer vertellen over de inhoud van deze deelkavelruil.
Passende beoordeling (PAS)
In deelgebied Zuid is sprake van meerdere initiatieven voor boerderijverplaatsing en boerderijnieuwbouw. Hiervoor is een zogenaamde passende beoordeling uitgevoerd. Doel hiervan is om uit te zoeken of de plannen in deelgebied Zuid leiden tot een toename van de stikstofemissie op het nabij gelegen Natura 2000 gebied “Alde Feanen”. In dit gebied komen plantensoorten voor die erg gevoelig zijn voor stikstofdepositie. De voorlopige resultaten van de beoordeling laten zien dat de plannen voor boerderijverplaatsing en –nieuwbouw mogelijk zijn, mits aan een aantal voorwaarden wordt voldaan, bijvoorbeeld staltypen of aantal stuks vee. Het beleid is echter nog niet definitief vastgesteld. De provincie is nu aan zet om de specifieke afweging voor dit gebied te maken.
Contactpersonen Zuid
Contactpersonen Midden
Heeft u vragen over kavelruil Zuid? Neem dan contact op met het projectbureau De Centrale As
Heeft u vragen over kavelruil Midden? Neem dan contact op met het projectbureau
0511-548585, kavelruilcoördinator Albert van Burgsteden.
De Centrale As 0511-548585, kavelruilcoördinator Jan van Dijken.
Noord: Van start met acht deelkavelruilen Acht deelkavelruilen
Deelgebied Noord is verdeeld over acht deelkavelruilen. Deze indeling is gemaakt op basis van de wensen en voorkeuren die u tijdens de werksessies heeft aangegeven. Net als in deelgebied Midden is de kavelruil in Noord afhankelijk van eventuele bedrijfsverplaatsingen en het afronden van aankopen voor het tracé. De inhoud van de deelkavelruilen kan hierdoor nog enigszins veranderen. Wanneer we hier duidelijkheid over hebben, kunnen we starten met de deelkavelruilen. Daar waar we niet afhankelijk zijn van verplaatsingen of aankopen starten de deelkavelruilen eerder. Als u hierbij betrokken bent, ontvangt u uiteraard persoonlijk bericht. We gaan dan met u in gesprek over uw inbreng en toedeling. Daarna komen taxaties, bedrijfslandschapsplannen en kavelinrichting aan de orde.
Deelkavelruil Moarmwâld
In deelgebied Noord zijn er drie deelkavelruilen waar we samen met u kunnen starten met het uitwerken van het ruilplan. Voor de deelkavelruil Moarmwâld zijn we hier inmiddels mee begonnen. In deze kavelruil worden voornamelijk agrarische doelen zoals afstandsverkorting en huiskavelvergroting behaald. Daarnaast wordt het over en weer gebruik van de nieuwe weg verminderd, wat de verkeersveiligheid ten goede komt. De kavelruil Moarmwâld zit momenteel in de afrondende fase.
Contactpersonen Noord Heeft u vragen over kavelruil Noord? Neem dan contact op met het projectbureau De Centrale As 0511-548585, kavelruilcoördinator Jan van Dijken.
Colofon Deze nieuwsbrief is een uitgave van de Gebiedsontwikkelingscommissie (GOC) De Centrale As. De nieuwsbrief is gericht aan grondeigenaren en –gebruikers die betrokken zijn bij de kavelruil van De Centrale As. Deze nieuwsbrief en de volgende edities zullen u regelmatig bijpraten over de stand van zaken van de kavelruilen in de verschillende deelgebieden en de voortgang van het proces.
Projectbureau De Centrale As Postbus 213
[email protected] 9250 AE Burgum www.decentraleas.nl Volg ons ook via Twitter: @centraleas Bezoekadres: Florynwei 3c in Burgum Tel: 0511 548 585
