Nieuwsbrief 14
mei 2013
Beste lezer Vooral naar aanleiding van de afgelopen Algemene Ledenvergadering een nieuwsbrief met divers nieuws. Er was een tijd lang niet echt veel te melden. Het eerste onderwerp is een kort verslag van de ALV, gevolgd door een overzicht van de besluiten van de ALV en de activiteiten van het bestuur als reactie daarop. Gebruikelijk is dat op de ALV onze vertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting Pensioenfonds Equens vragen beantwoordt en met de leden discussieert. Hiervan een verslag. Het gesprek beperkte zich vrijwel geheel tot twee onderwerpen: o de indexatie, of liever, het ontbreken daarvan, o administratieve fouten die leidden tot mogelijke terugbetaling van pensioen. Hierover ook een oproep aan de leden. Verder gaf het jaarverslag van de OR van Equens nog aanleiding tot een aardig nieuwtje. Wij beginnen, helaas zoals altijd, met treurig nieuws. In januari van dit jaar zijn de volgende leden overleden: Mevrouw E.D.J.M. Smits - Hengeveld, De heer .E.A. Versluis.
Oproep aan de leden Op onze ALV bleek dat er leden zijn die een deel van hun pensioenuitkering moeten terugbetalen omdat er iets fout is gegaan bij het herberekenen van hun pensioen in het kader van een gewenste flexibilisering (bv. het omzetten van het nabestaanden pensioen). Een aantal betrokkenen heeft hiertegen geprotesteerd bij het bestuur SPE. We zijn van plan hierover in overleg te treden met het bestuur SPE. Daaraan vooraf willen we weten of meer leden hiermee te maken hebben gekregen. We zijn daarom benieuwd of jij ook ervaring hiermee hebt. Als dat zo is, hebben we de volgende vragen aan je: Moet ook jij geld terugbetalen, of ben je anderszins benadeeld? Heb je geprotesteerd hiertegen bij het bestuur SPE? Ben je van mening dat je de onjuiste uitbetaling zelf had kunnen constateren? Meld het, het liefst via e-mail, of anders per brief of telefoon, aan de secretaris. Wij nemen aan dat je na het lezen van deze nieuwsbrief weer op de hoogte bent van wat er omgaat bij ons.
Het bestuur VEP
1
Nieuwsbrief 14
mei 2013
1. Korte impressie van de algemene ledenvergadering van 2013. Op 3 april kwamen 45 leden naar het gebouw van Equens voor de ledenvergadering van 2013. Maar liefst112 leden hadden afgezegd. Drie leden die opgegeven hadden te zullen komen, bleven alsnog weg. Allereerst werd uiteraard begonnen met koffie en een praatje, daarna kon de vergadering beginnen. Helaas was dat zonder onze voorzitter: deze had zich ziek moeten melden. Ger van Caspel verving hem. Op de vergadering werden de standaard “vergadering onderwerpen” behandeld, zoals daar zijn: de notulen van de vorige vergadering, het jaarverslag van de secretaris, de financiële verantwoording 2012, de begroting 2013, enz. Dit verliep tot algemeen genoegen in een vlot tempo. Zie voor het inhoudelijk verslag de (concept)notulen die beschikbaar zijn op onze website. Ook worden die bij de uitnodiging voor volgend jaar meegezonden. Het onderwerp “Toekomstvisie en acties voor dit jaar” was voorbereid door de voorzitter. Ger vond dat hij de discussie hierover niet voldoende kon begeleiden. Hij vroeg daarom uitstel tot de Najaarsbijeenkomst. Hierover ontspon zich een discussie, want de voorzitter had het onderwerp “pensioen indexering” aan dit agendapunt toegevoegd. Uiteindelijk werd besloten de discussie daarover uit te stellen tot het praatje van Fred Steenwinkel. Zou de vergadering op dit punt een besluit willen nemen, dan zou Ger de vergadering moeten heropenen (het praatje valt altijd na het agendapunt “Afsluiting”). Na het afwikkelen van de overige agendapunten was het tijd voor het praatje van Fred, onze vertegenwoordiger in het bestuur van de Stichting Pensioenfonds Equens. Het werd een echte discussie, compleet met het voorstel de vergadering een motie te laten aannemen gericht aan het bestuur SPE. Fred wist zijn argumenten duidelijk over het voetlicht te krijgen via een uitleg van de toch altijd ingewikkelde materie. Het verslag van deze discussie is opgenomen als bijlage in de notulen, maar is staat ook hierna in deze nieuwsbrief. Wat er uiteindelijk is overgebleven van de motie is te vinden in het hierna volgende artikel “Besluiten”. Tenslotte was het tijd voor de lunch. Deze werd prima verzorgd door Albron. Al was het een gezellig samenzijn, de bijeenkomst was opvallend genoeg al voor half twee afgelopen.
2. Besluiten van de ALV en de uitvoering daarvan door het bestuur . Naar aanleiding van de meningen en besluiten van de ALV, zoals vastgelegd in de conceptnotulen, een overzicht van de besluiten en de acties die van het bestuur verwacht worden: 1. Het bestuur heeft kwijting gekregen voor het gevoerde beleid. 2. Bij het behandelen van het financiële jaarverslag adviseerde een lid om de reiskosten voortaan af te splitsen van de overige bestuurskosten. Het bestuur zal dit advies niet opvolgen. 3. De vergadering heeft gevraagd om een voorziening op te nemen t.b.v. het lustrum in 2017. Het bestuur heeft voor 2013 en de vier daarop volgende jaren een voorziening gecreëerd. Hieraan zal per jaar een bedrag van €500,- worden toegevoegd. 4. De vergadering heeft ook gevraagd om geld te reserveren voor de vervanging van de website. Hieruit zijn twee actie voorgekomen: Een voorziening van €250,- t.b.v. nieuwe software en eventuele ontwikkelingskosten. 2
Nieuwsbrief 14
5.
6. 7.
8.
mei 2013
Ger van Caspel en Jack de Groot inventariseren de mogelijkheden. Ten gevolge van de voorzieningen loopt het begrotingstekort, dat ten laste komt van de reserves, op met €750,-. De huidige reserve blijft daarmee nog steeds ruim boven het voorgeschreven minimum. De ALV heeft de aanpassingen van het Huishoudelijk Reglement aanvaard. De aangepaste versie van het Huishoudelijk Reglement wordt op de website gezet. Uit de discussie op de ALV over indexatie bleek het duidelijk ongenoegen van de leden over het keer op keer uitblijven daarvan gecombineerd met de uitleg daarover. Het bestuur verwoordt dit ongenoegen in een brief aan het bestuur SPE. Ook de discussie op de ALV over verkeerd berekende pensioenen heeft geleid tot een tweetal acties: Een brief aan het bestuur SPE. Een inventarisatie bij de leden van de omvang van de problematiek. Verdere actie, m.n. tegen de verplichte terugbetaling, is zeker niet uit te sluiten.
3. Het gesprek met Fred Steenwinkel op de ALV. Na de afsluiting van de vergadering volgt traditiegetrouw een sessie waarin Fred Steenwinkel vertelt over de status van de Stichting Pensioenfonds Equens (SPE). De vragen over wel of niet indexeren en de problemen met het overhevelen van het nabestaandenpensioen overheersten echter het gesprek. (Noot van de secretaris: Dit verslag poogt zo goed mogelijk weer te geven wat er is uitgewisseld in de discussie. Achteraf heb ik soms uitleg toegevoegd m.b.t. de gebruikte begrippen. Ook heb ik verduidelijking gevraagd aan Fred op punten die op het moment van verslaglegging bij mij onduidelijk bleven.) Gezien het besprokene in de voorafgaande vergadering waren er maar twee onderwerpen in het gesprek met Fred:
De fouten bij de berekening van het pensioen van sommige deelnemers. De indexering, of liever het alweer niet doorgaan daarvan.
Fred begon met een algemene opmerking: in augustus is de deelnemersvergadering. Daar kun je het bestuur aanspreken. Dat heeft een juridische status. Hem hier als bestuurslid aanspreken heeft dat niet. Er zijn fouten gemaakt bij het berekenen van pensioenen, daarover is geen verschil van mening. A&O heeft twee administraties, een deelnemersadministratie en een betalingenadministratie. Naar aanleiding van een controle door DNB bij andere pensioenfondsen heeft A&O deze administraties naast elkaar gelegd. Er bleken toen fouten te bestaan. Hierdoor kregen sommigen alsnog meer uitbetaald en anderen alsnog minder. De materie werd door Fred omschreven als “in een aantal gevallen zeer complex”. Bij de berekening van het toevoegen van het partner pensioen aan het normale pensioen heeft A&O soms de verkeerde flexfactoren gebruikt. Op dit punt in het gesprek bleek dat onder de aanwezigen op de ALV al twee personen aanwezig waren die met dit probleem geconfronteerd zijn. Bovendien was er bij het bestuur kennis van ten minste nog twee andere gevallen. De vergadering vroeg daarom aan het bestuur VEP een oproep aan de leden te doen uitgaan om zich te melden.
3
Nieuwsbrief 14
mei 2013
Fred meldde vervolgens dat het bestuur SPE pas in augustus, tijdens de deelnemersvergadering, hierover meer zal kunnen melden. Op de vraag of je verplicht bent het teveel ontvangen Flexfactoren zijn omreken factoren bedrag terug te betalen zei Fred dat hierover meerdere, die gebruikt worden bij de tegenstrijdige, gerechtelijk uitspraken bestaan. Globaal berekening van een kun je stellen dat je verplicht bent terug te betalen als je pensioenuitkering die afwijkt van zou kunnen weten of beredeneren, dat je teveel de standaard. Bv. Bij vervroeging ontvangen hebt. Is dat niet het geval dan is het wat van het pensioen, hoog-laag minder waarschijnlijk dat de rechter je laat uitkering, opnemen van het terugbetalen. nabestaanden pensioen in de De vergadering ventileerde de mening dat, gezien de al uitkering, etc. De mogelijkheden genoemde complexiteit, het laatste aan de orde is. van flexibilisering van het Op de vraag of A&O, dan wel SPE, zich niet had pensioen staan beschreven in het moeten indekken tegen fouten, zei Fred dat dit voor de reglement. betrokken gepensioneerden niet belangrijk is. De Flexfactoren staan omschreven in gepensioneerde heeft te maken met de SPE en het het reglement en geven aan tegen standpunt van het bestuur daarvan. Bovendien dekt de welke factor deze omrekening verzekering alleen schade. Nu je de teveel betaalde moet plaatsvinden. Periodiek bedragen kunt terugvorderen, is er geen schade. Indien worden deze aangepast aan geen terugvordering plaatsvindt, gaat dit ten koste van bijvoorbeeld de rentevoet. de andere deelnemers in het pensioenfonds. Of de eventuele kosten door de SPE of A&O gedragen moeten worden, zoeken die twee instellingen onderling wel uit. Guus Maiburg stelde voor dat het bestuur van de VEP de SPE aansprakelijk stelt voor de fout. Edwin Brilman vroeg, meer in het algemeen, waar je terecht kunt als je een vraag hebt die je door een gebrek aan materiekennis niet zelf kunt beantwoorden. Je hebt het gevoel dat er iets niet klopt, maar wat? Fred antwoordde hierop dat een pensioendeskundige de meest aangewezen persoon is bij een dergelijk gevoel. Probleem is dat dat geld kost, wat pas lonend is als je weet dat jouw vraag wat oplevert. Een kosteloos alternatief is de twijfel te uiten bij het bestuur SPE (via het pensioenbureau), maar het punt is dat je door kennisgebrek het antwoord niet kunt beoordelen. Bovendien heeft SPE geen geld om individuele gevallen te adviseren. Deze kosten komen ten laste van de andere deelnemers, die geen vragen stellen. Mensen die lid zijn van een vakbond kunnen ook daar terecht. Vervolgens kwam het indexeren aan de beurt. De grote vraag was waarom er niet gedeeltelijk geïndexeerd wordt nu de dekkingsgraad weer boven de 110% is gestegen. Allereerst ging Fred in op de manier waarop het besluit is gevallen. De uitleg hierover staat in de nieuwsbrief van de SPE, die echter verwarrend kan werken omdat die voornamelijk een technisch verhaal is over twee methodes. Volgens Fred hebben wij vaste regels m.b.t. het besluit tot indexeren. Deze bestaan om willekeur uit te sluiten. Deze regels zijn gebaseerd op de SWAP curve (zie uitleg nieuwsbrief). Wij kunnen niet zo maar de SWAP curve inruilen voor de UFR zonder ook de andere regels te evalueren en zo nodig aan te passen. Op zichzelf is de keuze voor de UFR wel logisch want pensioenfondsen hebben veel hogere rendementen dan de huidige dagelijkse rente (basis voor SWAP curve). Het ABP bijvoorbeeld heeft al jaren een rendement van rond de 7%.
4
Nieuwsbrief 14
mei 2013
Vervolgens geeft Fred een uitleg van het waarom van de UFR, zie kader. Het is belangrijk te beseffen dat in de premie die Equens en zijn voorgangers betaalden, geen rekening is gehouden met indexatie. De indexatie moet komen uit het rendement, wat alleen in voldoende mate uit risicovollere beleggingen te halen valt. Het waarom van UFR. Om het risico op uitkeringsverlaging zo klein mogelijk te Het probleem is dat je geld niet houden, moet een voldoende grote buffer worden voor een zeer lange termijn (meer aangehouden. Deze is hoger dan de SPE nu heeft. dan 40 jaar) kan wegzetten. Voorbeeld: het pensioenfonds van de ABN, dat in principe Daarom is hiervoor sinds kort een waardevast pensioen kent, hanteert een buffer van Europees een standaard rente 116% waaronder niet geïndexeerd wordt. Bij de SPE is die vastgesteld van 4,2% voor grens nu 110%. verzekeraars en pensioenfondsen. Dit soort overwegingen leidt ertoe om bij gebruik van de Op basis van dit percentage is een UFR de regels aan te passen. Overigens is het niet zo dat de nieuwe curve bepaald, de UFR UFR altijd leidt tot een hogere dekkingsgraad dan de curve. Deze levert over het SWAP curve. algemeen een hogere Er zijn nog meer aspecten waar rekening mee gehouden dekkingsgraad op. Alleen DNB moet worden: heeft voorgeschreven dat voor het Premie aanpassingen (zelfs forse verhogingen) hebben bij beleggingsbeleid de swap curve ons nauwelijks invloed gezien de verhouding tussen moet worden gebruikt. Daarom werkende deelnemers en gepensioneerden. Om met een grote mate van zekerheid te kunnen indexeren bestaat er nog veel zou de SPE mogelijk een dekkingsgraad van ca. 140% onduidelijkheid welke curve je moeten bereiken door geld verdienen met beleggen. moet gebruiken voor de indexatie
De invloed van het langer leven door deelnemers is groot, er zijn veel meer deelnemers die 80 of ouder worden dan vroeger. (Het gaat om de leeftijd die iemand van 65 jaar gemiddeld nu bereikt, niet om de gemiddelde leeftijd van alle Nederlanders want daarin zit ook de invloed van onvoorzichtige brommerrijders van 16.) Pensioenfondsen dachten dat zij voor ca. 15 jaar een pensioen moesten uitkeren, en dat ligt nu dicht bij de 20 jaar. Dit is de belangrijkste reden voor het meebewegen van de pensioengerechtigde leeftijd. Bovenop al deze problemen komt ook nog een belastingverhoging door de overheid. De rente is de afgelopen periode extreem laag met name om de economie te stimuleren.
Deze vaste rente gaf echter verwarring op de geldmarkt, want de rente op die termijn was hoger dan de rente op kortere termijn. Dit heeft geleid tot de UFR waarbij de kortere termijn rente (variabel) boven de 20 jaar langzaam steeds minder belangrijk wordt en de vaste 4,2% steeds belangrijker. Dit bracht de rust op de geldmarkt terug.
Fred besloot met de conclusie dat voor ons Nederlanders, geldt dat wij nog steeds veel pensioen houden al wordt er niet geïndexeerd. In andere landen is het uitzicht op pensioen veel zuurder. De vraag was nu: gaat de VEP iets doen bij het bestuur SPE en /of de politiek. Guus Maiburg stelde vast dat het bestuur SPE onhandig heeft geopereerd in z’n communicatie naar de deelnemers. Niemand sprak hem tegen. Hierna waren er nog enkele vragen. Kees van Moorselaar vroeg Fred wat het bestuur SPE nu van plan is. Fred antwoordde dat het bestuur de volgende stappen overweegt: 1. De SPE meer risico laten lopen om indexeren mogelijk te maken.
5
Nieuwsbrief 14
mei 2013
2. De indexatie regels bekijken en eventueel aanpassen, maar helemaal duidelijk is dat niet. So wie so gaat de dekkingsgraad omhoog voordat er sprake zal zijn van indexatie door: Meer risico. Gebruik UFR Wijzigingen van de regels in de toekomst (waarschijnlijk 2015).
Voor de deelnemersvergadering van augustus zou het bestuur z’n plannen moeten hebben vastgesteld. Hans Bolte: “Zijn de regels m.b.t. indexatie die in de statuten staan, toegepast?”. Freds antwoordt was kort en krachtig: “Ja”. Peter van der Weerdt: “In hoeverre worden de nieuwe regels al gevolgd door andere pensioenfondsen?” Fred: “Voor het (niet) korten wel, voor het indexeren: weet het niet.” Jan Jonkheer tenslotte: “Loopt het fonds niet het gevaar met dit voorzichtige beleid erg veel geld op te potten?” Fred zei daarop dat dit zou kunnen, maar ook als actieve deelnemer wordt je toekomstige pensioen geïndexeerd. Conclusies van de vergadering: 1. m.b.t. de klacht over fout berekende pensioenen: Bestuur VEP inventariseert in hoeverre dit probleem bestaat Stel je op het standpunt dat betrokken deelnemers geen last moeten ondervinden van de discussie (tussen bestuur SPE en A&O) over wie de fout heeft gemaakt. 2. m.b.t. indexeren: Vraag een uitspraak over de berekenmethode. Vraag om een risicovoller beleid zodat in 2014 geïndexeerd kan worden.
De laatste uitspraak werd door Jan Jonkheer geformuleerd als “samenvatting” van de discussie. Dit bleek te ver te gaan want iedereen, ook Jan Jonkheer, was tegen het nemen van meer risico bij het beheer van het pensioenkapitaal.
4. Verandering bij Equens. Uit het jaarverslag van de OR van Equens blijkt dat het bedrijf ook dit jaar in beweging (lees: reorganisaties) is gebleven. Toch is de toon anders dan eerst, niet alleen besparing is het doel, maar ook een verandering in werkwijze. De OR verwacht dat de veranderingen leiden van een bedrijf volgens het “Angelsaksisch model” (Triple C: Command, Communication en Control) naar het “Rijnlands model” (Triple V: Vakmanschap, Verbinding en Vertrouwen). Marketing & Communications heeft niet langer een formele manager, alleen een coördinator per land. De (Nederlandse) OR ziet dat als een eerste voorbeeld van het nieuwe bedrijfsmodel. Ook heeft de OR in 2012 verder vorm gegeven aan het werken met (en naast) een Europese OR. De OR ziet hierbij onderling vertrouwen als erg belangrijk. Equens wordt meer en meer Europees en de OR gaat daarin mee. Veranderingen in Duitsland of Italië kunnen gevolgen hebben voor Nederland. Andersom is dat evenzeer het geval.
6
