NIEUWS VOOR RELATIES VAN A. HAKPARK-BEDRIJVEN
A. Hak Telecom klaar voor ‘operatie glasvezel’ Nederland als gasrotonde van Europa
AUGUSTUS 2007
4 Opdrachtgevers profiteren van nieuwe structuur De structuur van Infranet is veranderd. Van één centraal gestuurde divisie met drie regiovestigingen zijn er nu vijf landelijke specialismen.
10
7 Harde rots, heet woestijnzand en verkwikkend drinkwater Van Griekenland tot Saoedi-Arabië.
Hoe lang gaat die brandblusleiding nog mee? Leidingen voor transport van olie, gas of leidingwater. Dat zijn de leidingen die de business unit Inspection & Pipeline Services van A. Hak Industrial Services doorgaans aan een grondig onderzoek onderwerpt.
12 Gasunie bouwt plankgas aan Europese gasrotonde
Colofon Haktueel verschijnt 4x per jaar en richt zich op de relaties van A. Hakpark-bedrijven.
2
Redactiecommissie A. Hak: Xaf Hendriksen en Arie Smits; Van Luyken Communicatie Adviseurs: Frank Rutten
Ontwerp & Lay-out Douwe de Haan, Delft Druk Thieme Media Services, Delft
In de huid van de opdrachtgever De tijd waarin we leven, kenmerkt zich door een sterk individualisme. Dat gaat vaak zover, dat ‘ik’ prominent op de eerste plaats staat. Dan een hele tijd niks. En na lang wachten zijn de anderen pas aan de beurt. Die houding zie je tegenwoordig niet alleen op persoonlijk, maar ook op zakelijk gebied. Veel ondernemingen vinden dat opdrachtgevers er voor hen zijn en niet omgekeerd. Daarmee correspondeert veelal ook hun houding. Een houding die niet de onze is. Sinds ons bestaan weten we maar al te goed, dat wij er voor onze opdrachtgevers zijn. Aan hen ontlenen we ons bestaansrecht. Daarom komt service bij ons op de eerste plaats, in woorden, maar nog veel meer in daden.
14
A. Hak Telecom op scherp voor ‘operatie glasvezel’ Nederland zal in hoog tempo ‘verglazen’. De koperkabels die nu telefoon, internet en televisie naar kantoor en huiskamer brengen, maken plaats voor glasvezel.
En verder 55 kilometer 48''-pijpleiding Goed onderhouden materieel Divisie Industrie slagvaardig Advertentie ‘No Guts, No Glory’
Onze opdrachtgevers kennen hun vak, weten wat ze willen en weten vaak ook hoe ze dat willen. Onze eerste zorg is daarom opdrachtgevers te ‘ontzorgen’. Wij nemen hen het werk uit handen, terwijl zij blindelings erop kunnen vertrouwen dat het werk goed gebeurt. Een open en eerlijke relatie met wederzijds respect is daarvoor de beste basis. Zo’n houding biedt ons de kans in de huid van de opdrachtgevers te kruipen en hen optimaal te bedienen. Onze opdrachtgevers geeft het de gelegenheid een blik in onze keuken te werpen en te zien hoe wij werken. Een aanpak waarvan beiden profiteren. Met deze Haktueel in een nieuw jasje zetten wij de deur van onze keuken voor hen open. Willem van Geenhuizen algemeen directeur
A. Hak 8 16 19 20
E-mail: Internet:
[email protected] www.a-hak.nl
3
Opdrachtgevers profiteren A. Hak Beheer B.V.
A. Hak Leidingbouw B.V.
A. Hak International B.V.
A. Hak Infranet B.V.
A. Hak Telecom B.V.
A. Hak Warmte Techniek B.V.
A. Hak Kabel Techniek B.V.
A. Hak Rijnmond B.V.
Specialisme Infranet 4
De structuur van Infranet is veranderd. Van één centraal gestuurde divisie met drie regiovestigingen zijn er nu vijf landelijke specialismen. Volgens divisiedirecteur Robbert Wittmaekers biedt de nieuwe structuur tal van voordelen voor opdrachtgevers. Infranet is van oorsprong een uitvoerend productiebedrijf. Opdrachtgevers, zoals nuts- en telecombedrijven, geven aan wat ze willen en Infranet voert dat uit. Zo was het tot voor kort. Maar daarin is verandering gekomen. De vier bedrijven zijn naast uitvoerder nu ook gespecialiseerd meedenker. Dit betekent dat opdrachtgevers voor een totaalpakket bij A. Hak terechtkunnen, van ontwerp, ontwikkeling, aanvragen van vergunningen tot en met realisatie van de opdracht en het in oorspronkelijke staat terugbrengen van het werkterrein. Wittmaekers: “We zitten nu midden in het proces van verandering, waarbij we onze regiostructuur omvormen tot vier landelijk opererende specialismen: nutsactiviteiten, telecomactiviteiten, stadsverwarming & koudenetwerken en midden& hoogspanningsnetten. De niet-kernactiviteiten hebben we afgestoten. In 2006 hebben we een plan opgesteld om van drie regio’s naar vijf specialismen over te stappen. We bevinden ons nu in de laatste fase van het proces. Het eerste specialisme, A. Hak Telecom, is al een feit. Dat specialisme heeft het afgelopen jaar zijn succes bewezen in het verkrijgen van een omvangrijk
Specialisme Telecom
van nieuwe structuur
Specialisme Warmte Techniek
Specialisme Kabel Techniek
nieuw werkpakket. De andere specialismen moeten in de loop van dit jaar verder gestalte krijgen. Uiteindelijk moeten we komen tot vijf zelfstandige bedrijven: A. Hak Telecom, A. Hak Infranet, A. Hak Kabel Techniek, A. Hak Warmte Techniek en A. Hak Rijnmond.” Voordeel opdrachtgevers Volgens Wittmaekers biedt de nieuwe organisatiestructuur belangrijke voordelen voor opdrachtgevers. “Met de structuurwijziging heeft elk specialisme een eigen bedrijf gekregen. Dat betekent dat opdrachtgevers in het vervolg overleg hebben met één bedrijf en één contactpersoon, voor heel Nederland. Zij zitten direct met een deskundige aan tafel. Dat bespaart niet alleen tijd, maar ook geld. Daarnaast kunnen wij ons op het betreffende vakgebied sterker dan voorheen specialiseren. Waren we voorheen vooral generalisten die met name kennis in de uitvoering hadden, nu kan een opdrachtgever bij ons terecht voor een compleet totaalpakket. Op die manier geven we sterker invulling aan onze klantgerichtheid en ‘ontzorgen’ we opdrachtgevers, die dat soort activiteiten in toenemende mate uitbesteden. Zij doen dat onder andere omdat zij deze zaken niet meer of steeds minder zien als hun kernactiviteiten. Ondernemingen als KPN, Essent, ENECO Energie, Nuon en Vitens richten hun aandacht op het ontwikkelen en verkopen van nieuwe producten en diensten.
De infrastructuur moet er gewoon zijn. En als die er niet is, moet die er komen. En dat is onze kernactiviteit.” Sneller en adequater Met de nieuwe structuur blijven de specialismen zich richten op de aanleg, het onderhoud en het beheer. Daarbij geeft het specialisme de doorslag en niet de omvang. Wittmaekers: “De divisie Leidingbouw houdt zich bezig met zeer grote projecten die afzonderlijk al snel in de miljoenen lopen. Bij Infranet liggen die getallen heel anders. Dan moet je eerder denken aan dertigduizend kleinschalige projecten per jaar. Die scheiding in de grootte van projecten blijft bestaan.” Binnen de Hakparkfilosofie is elk bedrijf een specialisme. “Dat kun je ook omdraaien: elk specialisme is een zelfstandig bedrijf dat klantgericht en concurrerend in de markt opereert. Het gespecialiseerde bedrijf wordt niet centraal gestuurd, maar moet creatief ondernemen op zijn eigen vakgebied. Het moet dus ook zijn eigen broek ophouden. Doordat de verschillende specialismen kleiner zijn dan het totale Infranet waaruit ze zijn voortgekomen, zijn ze tegelijkertijd overzichtelijker en beter in staat te reageren op veranderingen in de markt en wensen van de klanten”, aldus Wittmaekers.
5
6
Harde rots, heet woestijnzand en verkwikkend drinkwater Van Griekenland tot Saoedi-Arabië, van harde rotsbodem tot heet woestijnzand. A. Hak International werkt op dit moment aan projecten die elk voor zich een andere uitdaging met zich meebrengen. Manager Operations Peter van der Spoel: “Het project in Griekenland dat we op dit moment afronden, betreft een 20''-hogedrukgasleiding. De leiding is 28 km lang en loopt van Mavroneri naar Antikyra. Het hele tracé gaat door bergachtig gebied met veel steile stukken. De sleuven moesten dan ook met behulp van explosieven worden gerealiseerd. Met het laswerk zijn we afgelopen februari gestart. Inmiddels is de klus geklaard.” Laag foutenpercentage Het tweede uitdagende project is op dit moment in volle gang en duurt tot 2010. Het gaat om een 44''tot 80''-waterleidingstelsel van maar liefst 350 km lengte dat voor een groot deel dwars door de hete woestijn van Saoedi-Arabië loopt: van de Rode Zee naar Jeddah, Mekka en Taif. De leiding voorziet straks miljoenen mensen in de regio van drinkwater. Het project is het grootste dat A. Hak ooit verwierf. Een beperkte Nederlandse staf werkt eraan, samen met honderden TCN’ers ofwel Third Country Nationalities, die zijn gerecruteerd in landen als de Filippijnen en India. “Ons werkaandeel bestaat uit het uitrijden, leggen, lassen, coaten, inwendig cementlijnen en testen van de leiding”, aldus Van der Spoel. “Doordat de klant de pijpen later heeft geleverd, liggen we achter op schema. Afgezien daarvan gaat het lassen heel voorspoedig. We halen een hoge productie: 30 tot 35 lassen per dag en dat met een foutenpercentage van slechts 1%. Normaal ligt dat percentage in dit soort landen op zo’n 5%.”
en Bodena. In september gaat A. Hak International in Albanië aan de slag met een waterdistributiesysteem bij de stad Vlore. “Hier gaat het om een zogenoemde rehabilitering van een bestaand systeem dat niet meer voldoet aan de eisen van de tijd”, zegt Van der Spoel. “Vlore ligt in het zuiden van het land. De regen die daar valt, sijpelt door rotsachtige grond naar beneden en wordt, voordat het in zout zeewater komt, opgevangen. Het water wordt naar reservoirs bij de stad gepompt en met leidingen verder de stad ingevoerd. Wij bouwen hier nieuwe pompstations en passen de oude aan. Dan leggen we de leidingen naar de reservoirs en daarvandaan de hoofdleidingen de stad in. Lokale partijen doen het fysieke werk. Wij zijn verantwoordelijk voor de detailengineering, inkoop van materialen en doen de coördinatie tussen de diverse onderaannemers.”
Het transport van het equipement.
Waterdistributiesysteem Verder staan dit jaar nog twee andere projecten op de rol. In juni is het werk gestart aan een 12 km lange 24"-gasleiding tussen het Italiaanse Ferrara 7
Begin mei van dit jaar is de divisie A. Hak Leidingbouw in opdracht van energiemaatschappij Delta Energy gestart met de aanleg van een 48''-pijpleiding met een lengte van 55 kilometer. Dat traject loopt van Woensdrecht naar Vlissingen. Eind van dit jaar wil divisiedirecteur Gerrie Robbe de klus hebben afgerond: “Dan zijn we net vóór de winter klaar.”
“We willen vóór de winter klaar zijn” A. Hak Leidingbouw houdt zich bezig met de aanleg van hoofdtransportleidingen voor onder meer gas en water. Daarbij kan het gaan om nieuwbouw, vervanging of verlegging van leidingen. Opdrachtgevers zijn onder meer Gasunie, NAM, Vitens, Nuon, Essent en DPO. “Eigenlijk zijn we een soort rondtrekkend circus”, zegt Robbe. “We slaan ergens
8
onze tent op, beginnen aan onze klus, ronden die af en pakken onze spullen voor een volgend project. Begin van dit jaar hebben we leidingen in Friesland gelegd. En in maart kregen we de opdracht van energiemaatschappij Delta Energy voor de aanleg van 55 kilometer gaspijpleiding van Woensdrecht naar Vlissingen-Oost. De realisatie van dat project ligt in handen van Zeegas vof, een samenwerkingsverband van A. Hak Leidingbouw, Nacap en Visser & Smit Hanab.” Langetermijnrelatie De meeste projecten van Leidingbouw bevinden zich in Nederland, maar de divisie trekt ook wel eens naar België, Duitsland of Luxemburg. “Toch is Nederland duidelijk onze thuismarkt. Hier zijn we goed ingespeeld op de eisen en wensen van onze opdrachtgevers, met wie we dan ook bij voorkeur langetermijnrelaties onderhouden. Het voordeel van een langetermijnrelatie is onder meer dat je de ander beter leert kennen en door openheid en transparantie vertrouwen kweekt. Je weet van
Ontwikkelingen in de markt Volgens Robbe trekt de markt de laatste tijd sterk aan. “De energiemarkt is geliberaliseerd en er komen meer aanbieders van gas. Met name Gasunie heeft voor de komende jaren grote plannen op stapel staan om de transport- en opslagcapaciteit te vergroten. Nederland transporteert eigen gas naar het buitenland en fungeert in toenemende mate als gasrotonde. Zo komt gas van Rusland in Noord-Groningen binnen, wordt
elkaar wat je wilt, kunt en waard bent. Elke partij moet verdienen aan een project. Met een goede relatie kom je daar snel uit.” 400 meter per dag Inmiddels zijn de partijen voor de 55 kilometer lange pijpleiding begonnen met de voorbereidingen. “We hebben het werk tussen de deelnemende bedrijven verdeeld”, zegt Robbe. “Het westelijke deel, dat van het kanaal van Zuid-Beveland naar Vlissingen loopt, nemen wij voor onze rekening. Op een relatief klein stuk zie je dan de verschil-
daar opgeslagen en gaat vervolgens weer verder, onder andere naar Engeland. In Rotterdam en de Eemshaven is Gasunie bezig met de realisatie van LNG-terminals om compact, vloeibaar gemaakt gas, dat per schip wordt aangevoerd, in de Nederlandse transportsystemen te brengen. Veel leidingen zijn ook nodig voor het werk van de NAM. Om de grote gasbel van Slochteren als strategische buffer te ontzien, zoekt de NAM eerst naar
andere gasvelden die leeggeproduceerd kunnen worden. Een belangrijk initiatief van de NAM lijkt ook de herontwikkeling van het olieveld Schooneveld in Drenthe. Dit project is enkele jaren geleden stilgezet, maar er zijn plannen om het weer nieuw leven in te blazen. De NAM heeft daarvoor een tender uitgeschreven. In een internationaal consortium gaan we daarop inschrijven. Eind 2007 krijgen we de uitslag.”
lende ploegen voorbijkomen: de landmeters, de mensen die de baan maken en de afrastering plaatsen, de graafmachines, de aanvoer van de buizen, het buigen en lassen van de leidingen, et cetera. Tot en met het dichtmaken van de sleuf. Per dag ‘pakken’ we zo circa 400 meter. Is de leiding gelegd, dan gaan we haar in delen afpersen met water om de sterkte en dichtheid te testen. Met ons deel van het project zullen zo’n 120 medewerkers fulltime bezig zijn, inclusief onderaannemers. De oplevering is in maart 2008 gepland, maar we willen aan het eind van dit jaar klaar zijn, net vóór de winter.”
9
Hoe lang gaat die brandblusleiding nog mee? Leidingen voor transport van olie, gas of leidingwater. Dat zijn de leidingen die de business unit Inspection & Pipeline Services van A. Hak Industrial Services doorgaans aan een grondig onderzoek onderwerpt. Afgelopen maart kwam bij de business unit een vraag binnen die niet zo vaak voorkomt: de inspectie van brandblusleidingen.
De Prinses Beatrixsluis in Nieuwegein telt twee vaargeulen en vormt een belangrijke schakel op de binnenvaartroute AmsterdamRotterdam.
10
“Begin mei klopte Rijkswaterstaat, Waterdistrict Utrecht, bij ons aan met de vraag of we een inspectie konden uitvoeren op de brandblusleiding bij de Prinses Beatrixsluis in Nieuwegein”, zegt Ron Groen, sales manager bij Inspection & Pipeline Services. “De sluis verwerkt jaarlijks 60.000 schepen. Bij een eventuele brand op een schip moet natuurlijk direct bluswater beschikbaar zijn. Toen we de vraag binnenkregen, hebben we de tekeningen van de sluizen en de leiding in Nieuwegein bekeken en zijn we ter plaatse po0lshoogte gaan nemen, want met dit soort leidingen krijgen we niet zo vaak te maken.”
Operators van Inspection & Pipeline Services van A. Hak Industrial Services bereiden de inspectie voor.
Losgeraakte coating De ruim zestig jaar oude Prinses Beatrixsluis is in 2006 volledig gerenoveerd. Daarbij constateerde Rijkswaterstaat dat de brandblusleiding aan de binnenkant was beschadigd. Groen: “De leiding komt op een bepaald punt boven de grond en loopt dan via een brugdek over het water naar de andere kant van de sluis. Precies op dat punt trof Rijkswaterstaat beschadigingen aan die waren veroorzaakt door trillingen. Ze hebben toen die beschadigingen gerepareerd en nieuwe compensatoren geplaatst die tegen een stootje kunnen. Maar bij dat herstelwerk ontdekten ze ook dat de coatinglaag aan de binnenkant van de leiding op verschillende plaatsen was losgeraakt. Dat zagen ze op foto’s die ze hadden gemaakt. Rijkswaterstaat vroeg zich toen af of de kwaliteit van de leiding
nog toereikend was en bestand was tegen de waterdruk. Zoiets kun je niet bepalen door inspectie met een camera.” Intelligente inspectietool Wat met een camera niet kan, kan wel met de ‘intelligente’ en flexibele inspectietool die Inspection & Pipeline Services heeft ontwikkeld. Dit instrument meet wanddiktes door middel van ultrasoongeluid, zelfs in zeer complexe leidingen met bochten van 1800. “We hebben een voorstel uitgewerkt met beschrijving van onze aanpak en konden toen na de nodige voorbereidingen aan de slag”, vertelt Groen. “Rijkswaterstaat heeft eerst de uiteinden van de leiding opgegraven, zodat wij op dinsdag 22 mei de lanceerinstallatie van de inspectietool aan het leidingwerk konden koppelen. Daarna zijn we gestart met de inspectie. Die nam de woensdag en donderdag in beslag. Op vrijdag begonnen we met de analyse van de gegevens en hebben we de rapportage afgerond. De uitslag luidt dat onmiddellijke reparatie van de brandblusleiding nog niet nodig is. Weliswaar laat de coatinglaag op verschillende plaatsen los, maar het metaal is daar niet aangetast en nog sterk genoeg. We hebben Rijkswaterstaat wel geadviseerd om over enkele jaren een herinspectie te doen.” Tachtig projecten Het werk aan de Prinses Beatrixsluis is één van de circa tachtig projecten die de business unit Inspection & Pipeline Services jaarlijks uitvoert. “Het gros van die projecten is van korte duur”, zegt business unit manager Hans Gruitroij. “Nu, in deze periode, lopen er zes tegelijk: in Abu Dhabi, Chili, Duitsland, Oostenrijk, Spanje en Brazilië. In Abu Dhabi gebruiken we een speciale cleaning pig om de zware kalklaag in offshore waterinjectie- en ruwe-olieleidingen te verwijderen. De klant daar is zo tevreden over het werk, dat er nog meer opdrachten in de regio uit zijn voortgekomen. Eind juni hebben we ook vijf leidingen voor Bunduq Oil geïnspecteerd. Wat betreft Brazilië: daar gaat het om een langdurig contract voor de inspectie van een honderdtal raffinaderijpijpleidingen op diverse locaties door heel het land, variërend van 4'' tot 42'' en van 1 tot 10 km. Speciaal voor dit project hebben we er een eigen vestiging opgezet: A. Hak Brasil. Collega Tom Prins heeft zich daar nu voor circa drie jaar gevestigd om operationeel leiding te geven aan het werk.”
Masterclass ‘pipeline inspectietechnologie’ De business unit Inspection & Pipeline Services is deze zomer aan een geheel nieuwe activiteit begonnen: het geven van masterclasses ‘in-line pijpleiding inspectietechnologie’. Business unit manager Hans Gruitroij: “We merkten duidelijk dat vanuit de markt behoefte bestond aan meer kennis over dit onderwerp. Vorig jaar hebben we voor het eerst een sessie hierover gehouden. Een soort pilot. Zelf verzorg ik als docent een opleidingstraject aan de Hogeschool Breda voor de masteropleiding ‘Pipeliner’. De stap om deze kennisoverdracht als toegevoegde waarde aan onze opdrachtgevers aan te bieden, is dan snel gezet.” Elke masterclass zal zo’n tien tot vijftien cursisten tellen, waarbij de deelnemers afkomstig zijn van overheid, engineeringsbureaus en opdrachtgevers in het bedrijfsleven. “Ik wil kleine klassen en deelnemers vanuit verschillende bloedgroepen. Dat levert de hoogste leerwaarde op”, aldus Gruitroij. De cursus zal één dag duren en bestaat uit een algemeen theoretisch deel over in-line pijpleiding inspectietechnologieën en een specialisatie (‘pigging the unpiggable’), gevolgd door een praktische demonstratie. Een geheel nieuwe activiteit van de business unit Inspection & Pipeline Services: masterclasses ‘in-line pijpleiding inspectietechnologie’.
11
Ook bij de aanleg van de 80 km lange pijpleiding (48'') van Grijpskerk naar Workum was A. Hak van de partij.
De Nederlandse Gasunie wil Nederland als gasrotonde van Europa op de kaart zetten. Mede doordat onze eigen gasvoorraden langzaam afnemen, werkt het gasinfrastructuurbedrijf onder meer aan het realiseren van nieuwe aansluitingen op buitenlandse gasbronnen, zoals Noorwegen, Rusland en Maleisië. Eén zaak staat voorop: veiligheid en betrouwbaarheid. Een eis die het bedrijf ook aan zijn contractors stelt, inclusief huisleverancier A. Hak.
Over de grenzen De tweede pijler is het streven om het Nederlandse gastransport te versterken door de aanleg van nieuwe leidingen. Dam: “Gesteund door de Nederlandse overheid willen we Nederland laten uitgroeien tot de gasrotonde van Noordwest-Europa. De vraag naar gas neemt nog steeds toe, waardoor marktpartijen schreeuwen om extra transport-
Gasunie bouwt plankgas aan Europese gasrotonde
Eric Dam, lid van de raad van bestuur en directeur Bouw en Beheer.
12
De Nederlandse Gasunie zorgt voor een goede gasinfrastructuur in Nederland. Twee jaar geleden is de onderneming ontstaan na afsplitsing van de handelsactiviteiten (nu GasTerra). Met behoud van de naam Gasunie vaart het gasinfrastructuurbedrijf nu zijn eigen koers. “Na de splitsing hebben we als infrastructuurbedrijf voor de komende jaren een strategie opgesteld”, zegt Eric Dam, lid van de raad van bestuur en directeur Bouw en Beheer. “Die strategie is gebaseerd op drie pijlers. De eerste is operational excellence. Die houdt in dat we gas veilig en betrouwbaar transporteren. Onze eerste stelregel daarbij is: safety first. Ongevallen en incidenten moeten we vóór alles voorkomen. Daarnaast hebben we een naam hoog te houden als betrouwbare gastransporteur. Er mag geen uitval in de gasvoorziening zijn. Daaraan werken we vierentwintig uur per dag, zeven dagen per week.”
capaciteit. Daaraan geven wij nu gehoor door de aanleg van nieuwe leidingen. Die aanleg moet natuurlijk verantwoord plaatsvinden.” Daarmee hangt ook de derde pijler samen: het aantrekken van internationale gasstromen en het bedienen van internationale klanten. Dam: “Nederland is en blijft ons werkterrein. Maar om Nederland goed te bedienen, moeten we steeds vaker over onze landsgrenzen kijken. Daar liggen de gasvoorraden van de toekomst. Ook onze infrastructuur wordt internationaal steeds belangrijker. Een goed voorbeeld is de realisatie van de Balgzand-Bactonleiding naar Engeland, ook wel BBL genoemd. Deze verbinding is 235 kilometer lang en voorziet Engeland sinds 1 december vorig jaar van een aanzienlijke hoeveelheid gas. Nauw verbonden daarmee is ons GWWLproject, de Grijpskerk-Workum-Wieringermeerleiding. Deze gastransportleiding tussen Grijpskerk en Workum wordt dit najaar opgeleverd. Ook een prestatie van formaat! Het gaat hier om een ondergrondse pijpleiding met een lengte van circa 80 kilometer en een diameter van 48''. Ook A. Hak was daarbij betrokken.”
Daarnaast is Nederland via Gasunie in de race voor de aanlanding van een nieuwe gaspijpleiding uit Noorwegen. Engeland en België zijn hiervoor de grote concurrenten. Gasunie praat bovendien met Nord Stream (Gazprom) over deelname in een nieuwe gaspijpleiding door de Baltische Zee om extra Russisch gas via Nederland te transporteren. “Dat gas moet via een verbinding van Sint Petersburg naar het Duitse Greifswald en vandaaruit naar Nederland, mogelijk ook deels door naar Engeland via BBL. We hebben het dan over een dubbele leiding waardoor 55 miljard m3 gas per jaar extra deze kant uit komt”, aldus Dam. Ten slotte wil Gasunie samen met Vopak bij Rotterdam een LNGterminal bouwen. “Daarmee kunnen we compact, vloeibaar gemaakt gas dat per schip wordt aangevoerd, in ons transportsysteem brengen. Voor landen als Maleisië, Algerije en Qatar zijn de transportkosten van liquified natural gas laag in vergelijking met de investeringen die nodig zijn voor gasleidingen naar Europa. Ons gas zal dus in de toekomst ook per schip kunnen worden aangevoerd.” Huisleverancier A. Hak Hoe meer gas door Nederlandse leidingen gaat, des te beter dat is, volgens Dam. “In de eerste plaats worden zo de toevoer en de voorraden van gas in Nederland veiliggesteld. Daarnaast betalen opdrachtgevers voor het transport in en door Nederland. En last but not least is het goed voor de Nederlandse economie, voor ons als gasinfrastructuurbedrijf – en daarmee onze aandeelhouder: de Nederlandse overheid – en natuurlijk voor de contractors die wij in de arm nemen.” A. Hak
neemt bij die contractors een belangrijke plaats in, voor zowel onderhoud, beheer als aanleg van de leidingen. De onderneming is al zo’n veertig jaar huisleverancier van Gasunie. Waaraan heeft A. Hak die status te danken? Dam: “Dat is vrij eenvoudig. De onderneming levert kwaliteit. Waar wij in de eerste plaats op letten – en dat komt overeen met de eerste pijler in onze strategie – is veiligheid en betrouwbaarheid. Een contractor die wij inschakelen, werkt veilig, goed en voor een redelijke prijs. En hij zorgt ervoor dat het werk op tijd klaar is. Veiligheid is ons gezamenlijk belang.” Voor de komende jaren staan grote uitbreidingen van het gastransportnetwerk op het programma. Dam: “Ons netwerk telt nu zo’n 12.000 kilometer. Daar gaan we enkele honderden kilometers aan toevoegen. Dat is een grote uitdaging voor ons en onze contractors. Volgend jaar beginnen we daarmee. Eén van die uitbreidingsprojecten betreft een noord-zuidverbinding met enkele compressorstations. Het pijpmateriaal, voornamelijk 48''leidingen, is al besteld. Ook de contractors hebben we ingelicht. Zij moeten natuurlijk weten hoeveel medewerkers voor deze klus nodig zijn. De aanbestedingen moeten nog plaatsvinden, maar ik sluit niet uit dat A. Hak weer van de partij is.” 13
A. Hak Telecom op scherp voor ‘operatie glasvezel’
14
Nederland zal in hoog tempo ‘verglazen’. De koperkabels die nu telefoon, internet en televisie naar kantoor en huiskamer brengen, maken plaats voor glasvezel, ten minste tot aan de verdeelkast in de straat. A. Hak Telecom is helemaal klaar om eigenaren van de telecominfrastructuur efficiënt te ondersteunen bij deze megaoperatie.
We internetten steeds meer en willen de voordelen van digitale televisie. En hoewel we steeds meer mobiel bellen, zal ook de vaste lijn uiterst belangrijk blijven. Aanbieders van telecommunicatiediensten zien hier een kans: ze willen telefoon, internet en televisie in één aantrekkelijk pakket aanbieden aan zakelijke en particuliere klanten. Met een mooi woord: Triple Play. De kabelmaatschappijen, oorspronkelijk alleen aanbieders van televisie, gaan mee in de strijd om de gunst van de klant en verbreden hun aanbod met internet en telefoon.
Onze 180 medewerkers verzorgen de noodzakelijke engineering, het projectmanagement, het afroepen van materialen, de administratie van de infrastructuur, de werving en aansturing van onderaannemers en de kwaliteitsbewaking. Wij kennen de markt in het noorden en oosten van Nederland als geen ander en zijn daardoor in staat voordelen voor de klant te realiseren. Zo weten we bijvoorbeeld wie potentiële kandidaten zijn voor het overnemen van vrijvallende en overtollige infrastructuur. Ook kunnen we werkzaamheden combineren, zoals een verglazingstraject en een aansluiting van een grootzakelijke klant. Dat bevordert de efficiëntie.” A. Hak Telecom werkt voor KPN Telecom nu aan pilotprojecten in Hengelo, Doetinchem, Winterswijk en Groenlo. Daar wordt onder andere gekeken of het beter is verdeelkasten te vervangen of te ‘overstolpen’. De eerste pilots worden deze zomer afgerond. Waijers verwacht dan goede kans te maken voor ‘het echte werk’.
Bandbreedte Het aanbieden van een integraal dienstenpakket van hoge kwaliteit vraagt om veel bandbreedte. Als het gaat om kwaliteit is snelheid immers een van de meest belangrijke elementen. Wat heb je aan televisie op je pc als de beelden hortend en stotend binnenkomen? Er is op dit moment maar één transportmiddel dat voldoende, bijna onbeperkte, capaciteit biedt: de glasvezelkabel. Koper houdt een functie, bijvoorbeeld in de laatste meters van de verdeelkast tot de huiskamer. De verglazing betekent een investering van honderden miljoenen euro’s in de telecommunicatie-infrastructuur binnen vier tot vijf jaar. A. Hak Telecom Uiteraard willen de eigenaren van telecommunicatie-infrastructuur zich verzekerd weten van optimale service tegen de scherpste prijs. A. Hak heeft zich daarop ingesteld door A. Hak Telecom als een zelfstandige onderneming in de markt te zetten, volledig gefocust op telecommunicatie. De organisatie is opnieuw ingericht, het bedrijfsbureau vergroot en alle procedures en processen zijn opnieuw tegen het licht gehouden. Herman Waijers: “Wij willen onze klanten alle zorgen uit handen nemen door middel van een compleet pakket van gespecialiseerde diensten. 15
Loe Steenbergen, hoofd Materieel:
“Goed onderhouden materieel
16
werkt beter en maakt indruk” Voor de succesvolle uitvoering van een project is goed materieel een must. Dat wil zeggen: materieel dat op maat is vervaardigd voor de werkzaamheden, en tiptop wordt onderhouden. Loe Steenbergen, hoofd Materieel bij A. Hak Beheer, doet er een boekje over open. Sinds 2004 houdt Steenbergen zich bezig met het materieel van Leidingbouw en International, divisies die met grote machines werken. “Het meeste bevindt zich op locatie. Het equipement dat niet wordt gebruikt, staat deels in Tricht. Omdat we hier met het materieel over een smal dijkje door het dorp moeten, parkeren we het allergrootste materieel bij voorkeur ergens anders. De hijskranen bijvoorbeeld staan in Ridderkerk en de sidebooms in Nijmegen.” De afgelopen jaren heeft de onderneming duidelijk de weg omhoog gevonden. “Toen ik hier drie jaar geleden begon, stonden de investeringen in het eerste halfjaar nog op een laag pitje, maar daarna ging het bergopwaarts. En toen we in SaoediArabië aan de slag konden, kwam de vaart er echt goed in. Vrachtwagens, lastractoren, sidebooms. Voor een deel gekocht, voor een deel zelfbouw.”
Voor Steenbergen is het van belang te weten welk werk in de pijplijn zit. Daarom heeft hij regelmatig overleg met de directie en met zijn collega’s die verantwoordelijk zijn voor de acquisities. “Ik moet natuurlijk weten welk materieel we voor een klus nodig hebben. Zo houd ik de diameters in de gaten. Worden die groter, dan moeten we daarmee rekening houden bij het type buigmachines en lastractoren.” Nieuwe ontwikkelingen Volgens Steenbergen buitelen in deze tak van sport de technologische ontwikkelingen niet over elkaar heen: “De meeste technieken bestaan al decennialang en veranderen niet wezenlijk. De laatste tijd zijn het automatisch en semi-automatisch lassen enigszins in opkomst. Natuurlijk kijken we of die technieken ook voor ons interessant zijn. Het belangrijkste voordeel van automatisch en semi-
Toen A. Hak in Saoedi-Arabië aan de slag ging, werd materieel voor een deel gekocht en voor een deel zelf gebouwd.
17
automatisch lassen zit ’m overigens niet in de snelheid, maar in de controleerbaarheid. De kwaliteit van de lassen is constant en volledig gecontroleerd.” Hoewel de gehanteerde technieken niet razendsnel veranderen, spelen ze toch een voorname rol. “Als je materieel in huis hebt om een 48''-leiding te buigen, dan zullen opdrachtgevers die klus eerder aan jou geven dan aan een onderneming die dat materiaal niet heeft.” Even schilderen Bij aannemers bestaat de neiging om materieel dat terugkomt, zo snel mogelijk weer in te zetten. Steenbergen: “Op zich is daar niets mis mee, maar zorg ervoor dat het materieel goed wordt onderhouden en er piekfijn uitziet. Neem bijvoorbeeld wat tijd om een machine na te kijken en te schilderen. We zijn daarmee begonnen tijdens het werk voor Gasunie. Onze relatief oude buigmachine stond daar toen als een krachtige, jonge god zijn werk te doen. Sommige medewerkers van ons dachten dat we een nieuwe machine hadden aangeschaft.” Steenbergen wijst erop dat deze aanpak niet ten koste van de continuïteit van het werk mag gaan: “Essentieel is dat we met goed materieel onze klussen op tijd en naar tevredenheid van de klant uitvoeren. Daarvoor moeten we zo ver mogelijk vooruitkijken, zodat we weten welke projecten we kunnen verwachten en welke middelen we daarvoor moeten inzetten. Goed werk begint met een goede planning.” 18
Zelf zien Steenbergen bezoekt regelmatig locaties. “Enerzijds omdat ik geïnteresseerd ben in het materieel, anderzijds om te zien hoe allerlei zaken die we zelf maken, in de praktijk functioneren. Het is bekend dat ideeën achter de ontwerptafel wel eens anders uitpakken dan je dacht. De praktijk levert het beste bewijs. Bovendien zie je dan ook welke verbeteringen je nog kunt aanbrengen. Ik sta altijd open voor kritiek. Als ik van collega’s hoor dat we iets op een andere manier moeten doen of monteren, dan kan ik daaraan direct gevolg geven. Daarnaast werkt een bezoek op de werkvloer motiverend. De betrokkenheid die je laat zien, springt over op de collega’s die met de machines werken.” Voorsprong A. Hak heeft op diverse gebieden een materieelvoorsprong op haar concurrenten. Een goed voorbeeld is de lastractor. Steenbergen: “Veel aannemers kopen een bulldozer en bouwen die om. Wij bouwen van nul af aan een lastractor die geheel is afgestemd op zowel de Nederlandse als de buitenlandse markt. Het gaat bij die machines om grote rupsvoertuigen, compleet met motor en kraan. We zijn nu bezig om daar een hydraulisch aangedreven aggregaat op te bouwen. Een groot project, waarvoor we op onze eigen tekenkamer de sterkteberekeningen maken.” Daarnaast koopt A. Hak materieel dat geheel volgens haar eigen specificaties is gebouwd. “Zo heeft een Italiaans bedrijf klemmen van maar liefst 80'' gemaakt. Dergelijke klemmen waren nog nooit eerder geproduceerd.”
In Lommel (België) bouwt A. Hak Industrie België zes opslagtanks met verschillende diameters.
Divisie Industrie kleine, slagvaardige organisatie Vorig jaar heeft de divisie Industrie eens goed naar zichzelf gekeken. Gevolg van die kritische introspectie was een stevige afslankoperatie. “We zijn nu een kleine organisatie die soepel en slagvaardig haar opdrachtgevers kan bedienen”, aldus directeur Ernst Krause van Industrie. Een aanzienlijk deel van de afslankoperatie betrof de verkoop van onderhoudswerk aan grote raffinaderijen, vastgelegd in langlopende contracten. Met die verkoop gingen niet alleen de betreffende technici mee, maar ook een deel van de stafmedewerkers. Over bleef een relatief kleine ploeg van circa veertig medewerkers. Zij richten zich op drie kernactiviteiten: bovengrondse projecten, tankservices en offshorewerkzaamheden. Krause: “Bij bovengrondse activiteiten gaat het bijvoorbeeld om het aanpassen of uitbreiden van een deel van een raffinaderij of een chemische installatie. Daar horen veelal ook gerelateerde werkzaamheden bij, zoals het leveren van materialen en het coördineren van onderaannemers voor onder andere steigers, isolatie en schilderwerk. Het zijn vaak multidisciplinaire projecten. Bij tankservices leveren we nieuwbouw en onderhoud van opslagtanks. Nieuwbouwtanks met een diameter tot circa dertig meter doen we geheel zelf. Daarboven werken we samen met onze partner Metrostav. Het onderhoud van de tanks kunnen we van a tot z verzorgen, van het dak tot en met de terp waarop de tank staat. Overigens hebben we ook in België een vestiging: A. Hak Industrie België. Daar bouwen we momenteel zes opslagtanks. Opdrachtgevers in de offshore-industrie zijn onder andere Wintershall en PetroCanada. Voor de werkzaamheden gaan onze medewerkers per helikopter naar de platforms. Dat werk strekt zich uit van
sloopklussen, reparatie, vervanging, onderhoud tot en met nieuwbouw. Opvallend is trouwens het toenemend gebruik van kunststof in plaats van staal voor leidingwerk. Recent hebben we op een platform het stalen leidingwerk van een ‘VENT-systeem’ vervangen door kunststof.” Groei De toekomst ziet Krause met vertrouwen tegemoet: “In alle takken van onze sport is volop werk. En organisatorisch zijn we er klaar voor. Na onze afslankoperatie hebben we intern orde op zaken gesteld. Daarnaast hebben we onze activiteiten operationeel geconsolideerd en nu richten we onze blik op groei. Dat lukt heel aardig. Dit jaar hebben we het aantal medewerkers alweer met tien procent uitgebreid.” Toch is het met name in de technische beroepen moeilijk geschikte medewerkers te vinden. Krause: “Je ziet de krapte in de gehele technische branche. Tot nu toe hebben wij die goed weten op te vangen. Daarbij kijken we ook naar organisatorische oplossingen. Om een voorbeeld te geven: op een platform moet een medewerker over extra kwalificaties beschikken. Maar je kunt al heel wat voorbereiding en prefabs onshore verzorgen en die dan pas naar het platform vervoeren. Dat kunnen die medewerkers doen die de vereiste offshorekwalificaties nog niet hebben. Onze gekwalificeerde collega’s zorgen dan op het platform voor de rest. Dat werkt voor ons en dat werkt voor onze opdrachtgevers.” 19
F: +31 345 579 380 E:
[email protected] I: www.a-hak.nl
