MAGAZINE VOOR ZAKELIJKE RELATIES VAN CHIESI PHARMACEUTICALS NEDERLAND. Innovatie

2 ––––

2015 MAGAZINE VOOR ZAKELIJKE RELATIES VAN CHIESI PHARMACEUTICALS NEDERLAND

Innovatie → Jan Smits (PGEU) over innovatieve apotheek als dienstverlener → Emiel Rolink (LAN): ‘Innovatie hoeft niet altijd hightech te zijn’ → VVD-Kamerlid Arno Rutte: ‘Implementatievermogen kan beter’

VOORWOORD

Innovatie opent deuren en geeft hoop → Maurits Huigen, directeur Chiesi Nederland Van innovatie wordt in de gezondheidszorg veel verwacht, en met recht. Innovatie kan immers bijdragen aan het vinden van wegen om mensen te genezen van bepaalde ziekten, hun kwaliteit van leven te verbeteren, de effectiviteit en efficiëntie van therapieën te bevorderen en niet in de laatste plaats om kosten te besparen. Echter, vaak gaan de kosten voor de baten uit. Dat levert een spanningsveld op in een tijd waarin de overheid juist probeert de zorgkosten te beheersen. Vanuit het raamwerk van jaarlijkse begrotingen wordt er bij die kostenbeheersing te veel nadruk gelegd op de korte termijn, terwijl innovatie zich vaak pas op de wat langere termijn terugverdient. Daar zal in Den Haag meer oog, maar vooral ook meer ruimte voor moeten komen. Binnen de zorg loopt de farmaceutische industrie voorop als het om innovatie gaat. Chiesi wil een leidende rol spelen op het gebied van gen- en stamceltherapie en enzymsubstitutietherapie. Deze openen nieuwe deuren voor patiënten, en geven hoop. Hoop die we moeten invullen en waar we met alle betrokkenen de schouders onder moeten zetten om deze innovaties beschikbaar te kunnen stellen voor die patiënten. In deze Salute gaan verschillende spelers uit en rondom de zorg in op het thema innovatie. Daaruit blijkt dat er een potentieel aan innovatie is, maar dat er ook nog veel moet gebeuren en veel geregeld moet worden. Daar willen wij onze bijdrage aan leveren, te beginnen met deze uitgave van Salute.

Redactie en interviews Rik Weeda (KEPCOM), Kevin Zuidhof (IvCB), Remco Hofman (Chiesi) → Ontwerp en eindredactie KEPCOM communicatie | concept | creatie, Delft → Drukwerk Dit magazine wordt zonder chemicaliën of water gedrukt door FWa Drukwerk, Zoetermeer → Dit is een uitgave van Chiesi Pharmaceuticals BV, Lange Kleiweg 52 J, 2288 GK Rijswijk, (070) 413 20 80, [email protected]

2

Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

OV-2015-0294

COLOFON

De innovatieve apotheek als dienstverlener Voor Jan Smits, Vice President van de Europese koepel van openbare apotheken PGEU, staat het als een paal boven water. “Als we meer aandacht zouden geven aan therapietrouw in de zorg, dan zouden we enorm veel kosten kunnen besparen. En apothekers kunnen daarbij een belangrijke rol spelen.”

S

oms bestaat nog het hardnekkige beeld dat apothekers alleen maar medicijnen distribueren naar patiënten. Daarom zijn voorlichting en advies een steeds belangrijker onderdeel van de apotheek geworden. Stel dat er een mooie nieuwe inhaler op de markt komt. Dan is het zaak dat de patiënt, om effectief te zijn, die goed gaat gebruiken. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat astma- en COPDpatiënten hun medicijnen niet goed gebruiken. Gebeurt dat wel, dan stijgt de patiënttevredenheid, neemt de therapietrouw toe, kunnen ziekenhuisopnames worden voorkomen en daarmee substantiële kosten worden vermeden.” Om die reden zouden apothekers en de farmaceutische industrie volgens Smits meer met elkaar kunnen doen. Dan zou innovatie moeten optreden op die vlakken waar beiden belang bij hebben.

Monitoring Als voorbeeld noemt Smits nieuwe geneesmiddelen. “De Europese geneesmiddelenautoriteit EMA spant zich met behulp van adaptive pathways (een snellere toelating van medicijnen voor een beperkte groep patiënten) in om veelbelovende nieuwe geneesmiddelen die nog niet het gehele goedkeuringstraject doorlopen hebben, sneller naar de markt te brengen. Veiligheid rondom geneesmiddelen, en zeker van nieuwe, is zeer belangrijk. Daarom speelt monitoring een cruciale rol. Apothekers zouden die rol kunnen spelen en controle kunnen uitvoeren. Daarnaast Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

geven ze steeds meer gericht geneesmiddelen aan patiënten. Dat gebeurt aan de hand van het persoonlijk profiel van de patiënt, zoals diens metabolisme, gen-typering en andere persoonlijke kenmerken, ook wel ‘personalized medicine’ genoemd. Om deze rol te kunnen vervullen zal de professionele samenwerking tussen apothekers en artsen zich verder ontwikkelen. Vertrouwen in elkaar ver gemakkelijkt het uitwisselen van informatie”, aldus Smits.

Persoonlijk contact Apotheken zullen volgens Smits blijven innoveren. Daarmee zal diversificatie onder apotheken toenemen. Hij gelooft stellig dat het persoonlijk contact zal blijven bestaan. “Mensen blijven daar nu eenmaal behoefte aan hebben.” Wat ook zal veranderen zijn geldstromen, aldus Smits. “Aan de uitgebreidere dienstverlening die gerelateerd is aan optimaal medicijngebruik hangt wel een prijskaartje.”

→ Jan Smits Jan Smits is de nieuwe president van de Europese koepelorganisatie van apothekers, de Pharmaceutical Group of the European Union (PGEU).

3

ONDERZOEK

De farmaceutische industrie is een en al dynamiek. Mark ParryBillings, hoofd van de afdeling Corporate Drug Development bij Chiesi Group, ziet innovatie dan ook als wezenlijk onderscheidend kenmerk op de markt. → Mark Parry-Billings

Innovatie als wezenlijk onder

G

laxoSmithKline heeft innovatie volgens Parry-Billings doorgevoerd door haar oncologieproducten aan Novartis te verkopen en tegelijk de vaccindivisie van Novartis over te nemen. “Ook heeft Glaxo SmithKline aangegeven in te zullen spelen op volumekansen in opkomende markten. Een andere onderneming, Shire, heeft, met de aankoop van het Amerikaanse biotechnologiebedrijf NPS Pharmaceuticals haar tot dusver grootste overname gedaan om zo haar positie op de markt voor gespecialiseerde geneesmiddelen te versterken.”

producten gericht op het complexe specialisme neonatologie. Als familiebedrijf met een sterke ondernemersgeest en een tachtigjarige geschiedenis richt het zich met name op

Uitbreiding productpijplijn

onderzoek, ontwikkeling, productie en vermarkting van innovatieve geneesmiddelen voor luchtwegaandoeningen, neonatologie en steeds meer op

Chiesi is een van de grootste aanbieders van veelgebruikte producten voor luchtwegaandoeningen en ook van 4

ʻWe maken geen keuze voor grote volumes of gespecialiseerde zorg maar doen het eigenlijk allebeiʼ

gespecialiseerde therapeutische zorg. Daarnaast wijdt Chiesi ook steeds meer expertise en investeringen aan geavanceerde therapieën. Parry-Billings: “We hebben onze R&D-pijplijn de laatste jaren aanzienlijk uitgebreid met meer nieuwe programma’s voor onze kernactiviteiten. Tegelijkertijd hebben we ook middelen en technologieplatforms ingezet op nieuwe therapeutische gebieden. We maken dus geen keuze voor grote volumes of gespecialiseerde zorg maar doen het eigenlijk allebei. Zolang je innovatief bent en meerwaarde biedt voor patiënten en zorgverleners, kun je jezelf als organisatie onderscheiden.” Chiesi kiest er dan ook bewust voor om een leidende rol te spelen op het gebied van innovatie. Dat heeft onder


scheidend kenmerk meer geleid tot de ontwikkeling van een inhalator voor COPD- en astma patiënten met drie werkzame stoffen. Daarvan is het onderzoek inmiddels tot fase 3 gevorderd. Verder wordt de pijplijn voor nieuwe, door Chiesi zelf ontwikkelde moleculaire entiteiten ook steeds verder uitgebreid.

Geavanceerde therapiën Bij geavanceerde therapiën gaat het in de eerste plaats om vernieuwende benaderingen die een mogelijk antwoord vormen op ziekten die tot dusver niet te genezen zijn. Chiesi investeert fors in dit specifieke innovatiegebied. De onderneming heeft onlangs een EMA-goedkeuring ontvangen voor het eerste medicinale product op basis van stamcellen en

ʻZolang je innovatief bent en meerwaarde biedt voor patiënten en zorgverleners, kun je jezelf op de markt onderscheidenʼ

werkt ook samen met toonaangevende partners in gentherapieprogramma’s. Daarnaast is Chiesi zich ook gaan bezighouden met de behandeling van extreem zeldzame ziekten met enzymsubstitutietherapie. “Innovatie zorgt niet alleen voor toegevoegde waarde op de markt en oplossingen voor onbeantwoorde vragen, maar helpt ons om ons te onderscheiden”, aldus Parry-Billings.


→ Dr. Mark Parry-Billings Tot 2008 was Mark ParryBillings Chief Executive Officer bij Topigen Pharmaceuticals Inc. Sinds maart 2011 is hij verbonden aan Chiesi Groep, eerst als Head of Corporate Clinical Development en sinds 2012 als Head of Corporate Drug Development.

5

UW PARTNER IN KWALITEIT VAN ZORG VOOR LONGZIEKTEN Chiesi College is speciaal ontwikkeld voor longartsen, huisartsen en andere professionals binnen de longzorg en biedt ondersteuning in Educatie en Zorgservices. Vraag nu de servicematerialen zoals de ACQ vragenlijst, CCQ vragenlijst of overzichtskaart van alle beschikbare inhalatoren aan via: www.chiesi-college.nl/mijnpraktijk/aanvraagservicematerialen

Het serviceaanbod van Chiesi College is exclusief voor zorgprofessionals. Wilt u meer weten? Meld u dan aan op www.chiesi-college.nl

Steffen Gelms: ‘Krachten bundelen voor schone lucht’ “Mijn eerste astma-aanval was zeven jaar geleden. Ik kreeg geen lucht en dacht dat ik doodging. Een angstige ervaring. Ik heb instabiele astma. Wat de astma-aanval precies veroorzaakt is niet aanwijsbaar. Het heeft mij aan den lijve doen ervaren hoe noodzakelijk schone lucht is om te kunnen leven en werken.” Steffen Gelms is voorzitter van de Stichting Schone Lucht voor Iedereen. “De luchtkwaliteit is nog vaak voor verbetering vatbaar. Neem alleen het onderwijs, toch een veilige omgeving. Volgens een onderzoek van het toenmalige ministerie van VROM zijn dagelijks tweeduizend leraren en twintigduizend leerlingen in Nederland ziek als gevolg van een slecht binnenmilieu in de klas. Kinderen kunnen zelfs astma krijgen door de slechte omstandigheden. 6

Ook in kantoren ervaren werknemers gezondheidsklachten zoals hoofdpijn, misselijkheid en duizeligheid. Ik kan helemaal dichtslaan in een rokerige ruimte of wanneer mensen een bepaald parfum dragen.”

Tennissen “Luchtvervuiling is een wereldwijd probleem, en ook in Nederland kan iedereen bijdragen aan schonere lucht. Dat gebeurt gelukkig ook steeds meer, maar veel initiatieven zijn versnipperd. Met de Stichting Schone Lucht willen we krachten bundelen en het bereik vergroten waardoor schone lucht hoger op de politieke agenda komt. Ons doel is om de gezondheid van mensen te verbeteren en ziekten door slechte luchtkwaliteit te verminderen. Misschien kan ik dan ook weer een par tijtje tennissen, net als vroeger.”


WETENSCHAP

Partnerships onmisbaar bij snelle introductie nieuwe medicijnen Maatschappelijk verantwoord innoveren is een onderschatte maar belangrijke factor bij de introductie en acceptatie van nieuwe medicijnen. Om een succesvol product te ontwikkelen is de betrokkenheid van verschillende partijen van belang volgens innovatiewetenschapper Wouter Boon. Naast de producent zijn dat ook andere stakeholders zoals patiënt, consument, arts, apotheker, zorgverzekeraar en ook de overheid.

B

oon onderzocht de versnelde introductie van medicijnen tegen onder andere Hiv-, kanker- en griep virussen. “Medicijnen die de maatschappij hard nodig heeft en waar geen alternatief voor bestaat. Een middel dat goed werkt wil je zo snel mogelijk op de markt brengen. Maar dat betekent ook minder tijd voor testen. De afweging tussen snelle toegang en veiligheid speelt dus een rol. We onderzochten de beste manier om de werking en veiligheid van de middelen na markt introductie te monitoren.”

Mislukkende innovaties De timing van Boons’ onderzoek was perfect. Tegelijkertijd kwam de Mexicaanse griep op. “De discussie over de veiligheid van het vaccin barstte in volle hevigheid los.” Een prachtig idee en hoogstaande technologie maken een innovatie niet automatisch succesvol. Verschillende goede innovaties flopten, en daar zijn verschillende rationele en irrationele oorzaken voor. Slechte timing, de klant zit er niet op te wachten, andere sociale, maatschappelijke of psychologische oorzaken. Welke ethische en maatschappelijke vragen spelen er? Maatschappelijk verantwoord innoveren kan alleen als de verschillende stakeholders zijn betrokken en actief deelnemen, en als er breed samengesteld valorisatiepanel is: een groep mensen met praktijkervaring. Zij denkt mee over de onderzoeksvraag. Daarna coacht ze, stelt ze vragen en zorgt ze ervoor dat de onderzoekers de werkelijkheid niet uit het oog verliezen.

Contacten “Zo’n panel stelt goede vragen en geeft praktische tips”, Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

aldus Boon. “Zo wees ons valorisatiepanel ons op voorbeelden van medicijnen waar dilemma’s over de introductie speelden.” Hij somt een heel palet aan organisaties op dat bij zijn onderzoek meedacht: patiënten verenigingen, het Nederlandse bijwerkingen centrum Lareb, het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen, het ministerie van Volks gezondheid, Welzijn en Sport. “Het onderzoek leverde wetenschappelijke publicaties op. Dat is voor ons als universitair onderzoekers een vereiste. Maar de opgedane contacten zijn even waardevol. We hebben bijvoorbeeld de resultaten op het ministerie gepresenteerd. Zo kan je met onderzoek echt bijdragen aan het beleid.”

Patiënt “De betrokkenheid van verschillende partijen is dus van groot belang. Dat geldt bij het opstellen en uitvoeren van de researchagenda, het toedelen van de onderzoeksbudgetten, het uitwisselen van kennis en ervaringen, het delen van de successen met elkaar, maar vooral gaat het om de betrokkenheid van de patiënt!” Zie voor meer informatie o.a. www.nwo.nl/mvi

→ Wouter Boon is innovatiewetenschapper, verbonden aan de Universiteit van Utrecht. Hij werkte onder andere voor het Rathenau Instituut en het VU Athenea Instituut. Hij is gepromoveerd op het proefschrift Demanding Dynamics, Demand articulation of intermediaire organisations in emerging pharmaceutical innovations. 7

‘Innovatie hoeft niet alt Eén miljoen mensen heeft een longziekte en de jaarlijkse zorgkosten bedragen drie miljard euro. Zonder gericht beleid wordt het probleem groter. Om het verschil te maken heeft de Long Alliantie Nederland (LAN) in 2014 het Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten gelanceerd. Directeur Emiel Rolink vertelt over het bereiken van de doelstelling van het programma.

D

oel van het programma is kwaliteit, toegankelijkheid en betaalbaarheid van de longzorg te verbeteren door vijf doelen in vijf jaar te bereiken. Doelstelling één is 25 procent reductie van ziekenhuisopnamedagen voor COPD en astma. Eenmaal opgenomen in het ziekenhuis met een ernstige longaanval hebben patiënten een grotere kans op heropname en is er een verhoogde kans te sterven.

Landelijk zorgpad “Een dergelijke doelstelling verwezenlijken we in samenwerking met patiënten, zorgverleners, zorgverzekeraars, kennisinstellingen en bedrijven”, vertelt Rolink. “Het Innovatiefonds Zorgverzekeraars maakt het project financieel mogelijk. Ook de Chiesi Foundation ondersteunt dit project

8

waardoor de resultaten wetenschappelijk kunnen worden gemeten. We ontwikkelen het ‘landelijk zorgpad COPD longaanval met ziekenhuisopname’, met als doel het versterken van de zorg tijdens en na de ziekenhuisopname. Het zorgpad wordt getest bij achthonderd mensen die met een longaanval in het ziekenhuis terechtkomen. Acht pilotregio’s doen mee, bestaande uit tenminste een ziekenhuis en een zorggroep. Op grond van de pilot wordt versie 2.0 van het zorgpad ontwikkeld dat vervolgens zo breed mogelijk landelijk wordt ingevoerd.” Voor het slagen van dit project moet volgens Rolink ook het huidige bekostigingssysteem veranderen. “Ziekenhuizen die erin slagen het aantal opnames te verminderen, worden nu financieel gestraft terwijl eigenlijk een beloning nodig is.”


tijd hightech te zijn’ Bewustwording Om het aantal ziekenhuisopnames te verminde ren is ook bewustwording belangrijk. Onder aanvoering van de CAHAG (de kaderhuisartsen astma en COPD) wordt gewerkt aan het sneller herkennen en behandelen van beginnende long aanvallen. Rolink: “Mensen met dit probleem moeten zich zo snel mogelijk melden bij de huis arts en niet eerst een paar dagen blijven tobben. Hoe sneller mensen zich melden, hoe meer longaanvallen en ziekenhuisopnames worden voorkomen. Er is meer aandacht voor het direct op het spreekuur uitnodigen van mensen met astma of COPD, wanneer ze bellen met een beginnende klacht die een longaanval kan zijn. Ze kunnen dan met medicijnen worden behan deld. Innovatie kan daarmee ook heel basale vormen hebben en hoeft dus echt niet altijd hightech te zijn”, aldus Rolink. Andere doelen waar de LAN zich sterk voor maakt zijn het terugdringen van de sterfte en het arbeidsverzuim door longziekten. Rolink: “Mensen met een longziekte nemen minder


deel aan het arbeidsproces. Nemen ze daar wel aan deel dan is er sprake van een hoger arbeidsverzuim dan bij gezonde mensen.” Ook kunnen werknemers die op hun werk in aan raking komen met gevaarlijke stoffen, een long ziekte ontwikkelen. “Er is nog een wereld te winnen”, aldus Rolink. “Jaarlijks sterven drie duizend mensen aan een longziekte opgelopen op het werk. Dat is ruim 80 procent van alle werkgerelateerde sterfgevallen in Nederland. De LAN verzorgt betere voorlichting aan werk nemers, bedrijfsartsen en andere zorgverle ners. De politiek vragen we om de werkgever verantwoordelijk te maken voor het verplicht melden van beroepsziekten, net zoals be drijfsongevallen nu al verplicht moeten worden gemeld. Dan kan de Inspectie SZW gericht controleren bij bedrijven met veel beroeps longziekten. Dan kan ook actie worden onder nomen om ervoor te zorgen dat niet nog meer mensen een beroepslongziekte krijgen. De concrete oplossingen voor het voorkomen van beroepslongziekten zijn namelijk grotendeels al bedacht.”

→ Meer informatie over het Nationaal Actieprogramma Chronische Longziekten is te vinden op www. longalliantie.nl

9

SAMENWERKING

Naar schatting één miljoen mensen en vijf procent van alle pasgeborenen in Nederland hebben een zeldzame of genetische aandoening. De VSOP, een samenwerkingsverband van ongeveer zeventig patiëntenorganisaties, komt op voor de belangen van deze patiënten. Vanwege de geneesmiddelen die Chiesi voor een aantal zeldzame aandoeningen in portefeuille heeft, sprak Salute met de directeur van de VSOP (Vereniging Samenwerkende Ouder- en Patiënten organisaties), Cor Oosterwijk. → Cor Oosterwijk, directeur VSOP

‘Patiënten motiveren mij om dit werk Hoe is de VSOP betrokken bij de therapieontwikkeling en marktoelating van geneesmiddelen? “Waar beslissingen worden genomen over de kwaliteit van leven van patiënten zijn wij er als VSOP bij. We zitten bijvoorbeeld in het Committee for Orphan Medicinal Products en het Committee for Advanced Therapies van de EMA (European Medicines Agency – red.). Als de overheid teveel nadruk legt op de kosten, of de farma juist op shareholder value, dan brengen wij daar vanuit het belang van de patiënt weer balans in. Ook stimuleren we patient involvement, onder andere door deelname aan het EUPATI-project, gefinancierd door EFPIA en de Europese Commissie. Hier worden onder andere honderd patiëntvertegenwoordigers op academisch niveau getraind om inbreng te leveren op alles wat speelt rondom therapieontwikkeling.”

Hoe krijgen jullie zaken voor elkaar? “Constructief meedenken hoort bij onze cultuur. We hebben nog nooit met spandoeken op het Plein in Den Haag gestaan. Het is veel effectiever om de ander te overtuigen met goede 10

argumenten, goede relaties en wederzijds respect. Maar soms moet je dingen scherp zeggen om consequenties van bepaalde standpunten te verhelderen. Het gaat wel over de levens van mensen. Daarvoor moet je goed weten wat er onder patiënten speelt. Hun verhalen motiveren mij ook om dit werk te doen.”

Over welke ontwikkelingen op het gebied van (wees)genees-

middelen maak je je zorgen? “Voor de gelijke behandeling van patiënten zou de financiering van dure geneesmiddelen landelijk in plaats van op ziekenhuisniveau geregeld moeten worden. Je ziet op dit punt nu echter decentralisatie, terwijl zorg en onderzoek juist gecentraliseerd gaan worden in expertisecentra voor zeldzame aandoeningen. Mijn grootste zorg is dat de overheid innovatie afremt. Innovatie heeft nu eenmaal een prijs. De


→ Menno van der Eerden, longarts:

‘Ook effectievere inzet van bestaande medicijnen is innovatie’

te doen’ overheid moet niet al onnodig proberen te snijden in de prijs van nieuwe, innovatieve middelen. Anderzijds moet de farmaceutische industrie beseffen dat het middel vaak door een gezamenlijke inspanning met publiek gefinancierde universiteiten tot stand is gekomen. Dat moet zijn weerslag krijgen in de prijsstelling.”

Wat kan de farmaceutische industrie verder verbeteren? “Draagkrachtige biofarmaceutische bedrijven zouden vanuit hun maatschappelijke verantwoordelijkheid ook die ‘verweesde’ aandoeningen onder hun hoede moeten nemen waarbij het perspectief op return of investment of op winstgevendheid niet bij voorbaat vaststaat. Dat vergt moed omdat daarvoor investeringen nodig zijn die de aandeelhouders niet bij voorbaat een gat in de lucht doen springen. Maar die grotere maatschappelijke betrokkenheid is wel nodig want het imago van de sector is nog steeds niet zo best. Om na de bankencrisis een farmacrisis te voorkomen moeten we naar hybride modellen toewerken. Daarbij gaan farma, wetenschap, overheid en patiëntenorganisaties veel intensiever samenwerken.” Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

“We willen allemaal onze patiënten zo snel en zo goed mogelijk helpen”, aldus Menno van der Eerden, als longarts verbonden aan het Erasmus MC en gespecialiseerd in cystic fibrosis, algemene longinfectieziekten en bronchiectasieën. “Innovatie is dus essentieel, en dat gebeurt ook. Belangrijkste bewijs daarvan zijn nieuwe medicijnen die op de markt komen.” Maar dat niet alleen.

D

e resultaten van die nieuwe medicijnen en toepassingen blijven niet uit. Van der Eerden: “Wat cystic fibrosis betreft, is de verwachting dat er middelen komen die ingrijpen op de onderliggende – genetische – oorzaak van de ziekte, de levensverwachting van patiënten verder zal verbeteren. En die ontwikkeling gaat door. Doel is uiteindelijk om van zo’n dodelijke ziekte een chronische te maken.”

Antibiotica Maar innovatie speelt zich niet alleen af op het terrein van vernieuwing en nieuwe patenten. Ook met een effectiever gebruik van bestaande medicijnen valt volgens Van der Eerden nog veel winst te boeken. “Kijk bijvoorbeeld naar het toepassen van onderhoudsantibiotica bij patiënten met bronchiectasieën of bij COPD-patiënten met frequente exacerbaties. Recent zijn hier een aantal interessante studies naar gedaan die geleid hebben tot indrukwekkende resultaten.” We proberen nu ook te bekijken of inhalatie-antibiotica voor andere patiëntengroepen dan cystic fibrosis ingezet kunnen worden.”

Samenwerking Vanuit het Erasmus MC wordt ook deelgenomen aan diverse onderzoeken, aldus Van der Eerden. “Zo participeren we in onderzoeken die zijn opgezet vanuit onder meer de ECFS (European Cystic Fibrosis Society – red.)-clinical trials network. Een groot voordeel is dat we zo zelf zo ook ervaring kunnen opdoen met nieuwe medicijnen en de toepassing daarvan.” Daarnaast is er ook sprake van samenwerking op het gebied van onderzoek naar algemene longinfectieziekten met andere gespecialiseerde ziekenhuizen, zoals met het Amphia Ziekenhuis in Breda.

11

→ Michel Dutrée:

‘Behoud innovatieve geneesmiddelen’ Geneesmiddelen worden helaas nog steeds als kosten gezien. Dat vindt Michel Dutrée, voormalig algemeen directeur van de koepel van innovatieve genees middelenfabrikanten Nefarma, een gemiste kans. Geneesmiddelen dragen immers bij aan maatschappelijke opbrengsten omdat ze mensen langer laten leven en aan het werk houden.

D

utrée erkent de realiteit dat verdere groei in de zorguitgaven maatschappelijk niet langer verantwoord is. De zorgkosten moeten worden gestabiliseerd of liever nog, dalen. “Dit zou echter niet ten koste mogen gaan van baanbrekende innovaties die naar de markt worden gebracht. ” Een van de oplossingen is volgens Dutrée regionale budgettering. Hierbij laat je de verdeling van het regiobudget over aan de regionale spelers. Deze zullen een deel daarvan slim moeten besteden aan innovaties, anders lopen de patiënten weg. Je gaat taken verdelen en concentreren zodat de dokter vaker met de patiënt mee zal reizen, bijvoorbeeld om een ingreep te doen in het regionale ziekenhuis dat daarvoor is uitgezocht. Een dergelijk systeem gaat alleen werken wanneer er gedacht wordt vanuit preventie. Nog steeds geldt: voorkomen is beter dan genezen!”

Schoonmaak in basispakket

Door te kijken wat er nu allemaal onnodig geslikt wordt, zouden eveneens veel besparingen gerealiseerd kunnen worden. Dutrée: “Apothekers die veel toegevoegde waarde voor de zorg kunnen hebben, zouden dit waar kunnen maken door farmacotherapeutische spreekuren op te zetten en spreekkamers in te richten.” De kosten zullen in het begin toenemen, maar je zult besparen zodra patiënten met minder middelen toe kunnen, aldus Dutrée.

Zelfzorgmanagent

ʻEr is ontzettend veel innovatie, maar Nederland benadert dit te krampachtig en denkt te veel aan de kosten op de korte termijnʼ

Op het basispakket kan bespaard worden door daarin een grote schoonmaak te houden, laat Dutrée weten. “Sommige geneesmiddelen kunnen best worden overgeheveld naar de zelfzorg.” Bovendien worden er onnodig kosten gemaakt door het opschaalprincipe dat in de zorg wordt gehanteerd. Dutrée: “Waarom in sommige gevallen niet meteen een MRI-scan uitvoeren in plaats van eerst onnodige andere diagnostische handelingen uitvoeren die toch niets opleveren?”

12

Farmacotherapeutisch spreekuur

Een andere maatregel is het uitbreiden van de zelfzorg en het zelfzorgmanagement. De systemen hiervoor zijn nu vooral, vaak onbewust, gericht op hoger opgeleiden. Ze zouden ook voor bredere groepen opgezet moeten worden, vindt Dutrée. “Denk daarbij ook aan het gebruik van pictogrammen. Die zeggen vaak veel meer dan al die tekst.”

Nieuwe geneesmiddelen

Patiënten zien via internet welke veelbelovende geneesmiddelen eraan komen. Ze willen die het liefst zo snel mogelijk hebben. De bureaucratie houdt dat echter tegen. “Er is ontzettend veel innovatie, maar Nederland benadert dit te krampachtig en denkt te veel aan de kosten op de korte termijn in plaats van opbrengsten op de lange termijn. Naast luisteren naar de roep om vierjaars-zorgverzekeringscontracten mogelijk te maken, zullen farmaceuten ook meer inzicht moeten geven in de kostenopbouw van hun innovatieve geneesmiddelen.” Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

POLITIEK

Er is volgens Arno Rutte, Tweede Kamerlid VVD, woordvoerder cure, een spanningsveld in de zorg. Nieuwe innovatieve geneesmiddelen bieden kans op genezing of dragen bij aan een verbeterde kwaliteit van leven voor patiënten. Innovatie is dan ook niet het probleem, “wel het implementatievermogen, ofwel het slimmer inrichten van processen”.

→ Arno Rutte

‘Probleem is implementatietekort, conservatisme en oude werkwijzen’

H

et geld dat wij aan gezondheidszorg besteden, beslaat bijna een derde van de rijksbegroting. “Een verdere verhoging is bijna niet meer op te brengen als land, en is onacceptabel”, aldus Rutte. Ons open stelsel waarbij nieuwe geneesmiddelen in het pakket worden opgenomen, vindt hij een heel goede zaak. “Daarmee zorgen we voor een instroom van innovatiekennis vanuit de farmacie als meest innovatieve tak binnen de zorg”. Maar ook rijzen vraagstukken rondom de betaalbaarheid omdat aan innovatie een stevig prijskaartje hangt. In tegenstelling tot de heersende opvatting wordt het verzekerde pakket niet kleiner, maar blijft het juist groeien.

Verdienmodel ter discussie De politiek kan dit niet alleen oplossen. Er ligt een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid voor alle partijen in de keten. Waar de politiek goed moet letten op de betaalbaarheid van en de toegang tot de zorg, zal de overheid de (kosten)effectiviteit van een geneesmiddel goed moeten wegen. Arts en patiënt zullen voorts gezamenlijk een passend gebruik van innovatieve geneesmiddelen moeten bepalen. “Een farmaceut moet zich realiseren dat de rek uit de bijdrage van de rijksbegroting aan zorg is en het huidige verdienmodel ter discussie staat”. Volgens Rutte is het in de Salute → Chiesi Nederland → Juli 2015 → Innovatie

politiek niet meer uit te leggen dat wanneer een indicatiegebied voor een bepaald geneesmiddel flink wordt vergroot, de prijs per verkochte eenheid niet daalt. We moeten niet in het Britse model terechtkomen waar innovatie alleen nog tot het verzekerd pakket wordt toegelaten als bestaande middelen daarvoor uit het pakket worden gehaald.

Implementatievermogen De innovatiekracht in de farmacie is groot en dat moet vooral zo blijven, vindt Rutte. Zaken die potentie hadden komen nu op de markt. Zij brachten ons naar een nieuwe fase waarin we dingen kunnen realiseren die voorheen onmogelijk leken. ʻMet een open stelsel Dat moeten we zorgen voor de instroom ook in de toekomst veilig stelvan innovatiekennis len en betaalbaar vanuit de farmacieʼ houden. “Waar innovatiekracht alom aanwezig is, ontbreekt het ons echter aan implementatievermogen”, waarschuwt hij. Vooral als het om het anders en slimmer inrichten van processen en organiseren gaat. Daar blinken we vooral uit in conservatisme en oude werkwijzen. “In de zorg is dan ook eerder sprake van een implementatietekort dan van een gebrek aan innovatie”. 13

NIEUWS

Awards

Farmahuis.nl moderne blik op actuele gezondheidszorg Met de virtuele ontmoetingsplaats Farmahuis.nl biedt Nefarma een modern en toegankelijk platform, rijk aan informatie over de gezondheidszorg en de rol van de geneesmiddelen. Het huis nodigt ook uit tot een open uitwisseling van ideeën en visies over onderwerpen die de farmaceutische zorg aangaan en waarover in de samenleving discussie wordt gevoerd. In de verschillende zalen van het huis is een schat aan informatie over ver leden, heden en toekomst van de gezondheidzorg samengebracht. Zo zijn er bijvoorbeeld mooie anekdotes over historische ontdekkingen in de Galerij der Vooruitgang en overzichtelijke infographics in de Feitenzaal. Bezoekers krijgen direct bij de ingang van het huis te zien wat op dat moment binnen de geneesmiddelen sector het belangrijkste actuele onderwerp is. Je kunt doorklikken naar allerlei relevante achtergrondinformatie uit de sector zelf en van andere bronnen. www.farmahuis.nl

Wetenschapsprijzen zijn een stimulans voor onderzoek en de toepassing daarvan in de patiëntenzorg. Chiesi vindt het daarom belangrijk om wetenschappelijke verenigingen te sponsoren die op basis van een onafhankelijk deskundig juryrapport prijzen uitreiken. Chiesi is verbonden aan de Chiesi Fellow Award voor het meest innovatieve onderzoek op het gebied van neonatologie, de publieksprijs op het gebied van longonderzoek en de NRS Young Investigator Award voor de meest talentvolle Nederlandse onderzoeker op het gebied van longziekten.

Winnaars Dutch Neonatal Chiesi Fellow Awards

De winnaars van de Dutch Neonatal Chiesi Fellow Awards zijn Ilona Narayen (LUMC) en Jasper Been (Erasmus MC) op het gebied van neonatologie. Deze Chiesi-award wordt jaarlijks uitgereikt aan onderzoekers op het gebied van vroeggeborenen.

Kim van de Kant wint Young Investigator Award Op 22 april werden tijdens de Longdagen de jaarlijkse Young Investigator Award, beschikbaar gesteld door NRS (Netherlands Respiratory Society), uitgereikt. De prijzen zijn een initiatief van Chiesi Pharmaceuticals BV. Winnaar werd Kim van de Kant (MUMC) met haar abstract “Information on exhaled biomarkers and gene expression improve an asthma prediction in preschool wheezing children”. De winnaar van de publieksprijs is Christof Majoor, longarts in het AMC. Hij ontdekte dat het gebruik van Prednison ook effect heeft op de stolling van bloed.

14


→ Door Maarten Krol, Wageningen University, Utrecht University, SRON

D

e lucht die we elke dag inademen bevat 21 procent zuurstof. Dit hebben we als mens nodig om in leven te blijven. Maar de lucht bevat nog veel meer, naast 78 procent stikstof en 0,9 procent argon nog vele gassen in hele lage concentraties. Van een aantal van deze gassen is duidelijk dat ze schadelijk zijn voor de gezondheid. Ozon, het agressieve broertje van zuurstof, is onder andere geassocieerd met luchtwegklachten en verergering van astma. Zaak dus om de ozonconcentraties in de lucht zo laag mogelijk te houden.

van gassen en deeltjes. Een recente studie onderzocht gezondheidseffecten van stikstofdioxiden op zeven miljoen Nederlanders. Wat bleek? De blootstelling aan stikstofdioxideconcentraties verkort het leven van een Nederlander met gemiddeld vier maanden. Tijd dus voor innovatieve oplossingen.

Waterstof De uitstoot van elektrische auto’s is zo goed als nul. Maar misschien moeten we daarnaast ook kijken naar waterstof. Waterstof is een zeer energierijk gas en

Een innovatieve infrastructuur voor schone technologie Ook maken we ons zorgen over deeltjes in de lucht. Bij verbrandingsprocessen in diesel- of tweetactmotoren zoals scooters, komen vele kleine deeltjes vrij. Deze deeltjes zijn een vehikel voor onverbrande gassen uit de uitlaat en samen gaat deze mix ons lichaam in. Uit gezondheidsonderzoek blijkt dat deeltjes, en met name kleine deeltjes, schadelijk zijn voor de gezondheid. Maar veel is nog onduidelijk. Zaak dus om ook de concentratie deeltjes in de lucht zo klein mogelijk te houden.

Euronormen De Europese Unie zet sterk in op geleidelijke uitfasering van oudere verbrandingstechnieken in auto’s en vrachtauto’s: de Euro normen. Dit sorteert effect. Maar gaat dit snel genoeg? We leren immers steeds meer over de schadelijke effecten


kan net als benzine en diesel in een paar minuten aan een pomp getankt worden. Samen met een brandstofcel kan een gevulde waterstoftank een auto vijfhonderd kilometer laten rijden. Waterstof kan worden gemaakt door water te splitsen via elektrolyse, bijvoorbeeld met zonneenergie. Bij verbranding in de brandstofcel komt er alleen water uit de uitlaat. De perfecte kringloop! De meeste auto fabrikanten werken aan een waterstofauto, en in Amsterdam rijden er al bussen op waterstof. De techniek is er maar kan op dit moment nog niet concurreren met de goedkopere diesel- en benzineauto’s. Hier zie ik een belangrijke rol voor de overheid om innovatieve infrastructuur te stimuleren zodat een snelle groei van nieuwe en schone technologie kan plaatsvinden. Dit gaat zeker gezondheidswinst opleveren.

15

Chiesi geeft lucht aan mensen en ideeën Wij zijn... een internationale geneesmiddelenfabrikant.

Wij zijn... sterk geworden door onze expertise,

Wij zijn... gedreven door onze ambitie om mensen de

gekoppeld aan onze ondernemingszin. Ons teamwerk

beste zorg te bieden. De wens om de kwaliteit van leven te

vindt zijn basis in deskundigheid, ervaring en teamspirit.

verbeteren is onze leidraad.

Ons commitment is gestoeld op onze gezamenlijke passie

Wij zijn... een research-georiënteerde organisatie. In staat

tot innoveren. Dat alles op een integere en sociaal en

om innovatieve farmaceutische oplossingen te ontwikkelen

milieuverantwoordelijke wijze. Meer weten over ons?

én succesvol te vermarkten. www.chiesi.nl

MAGAZINE VOOR ZAKELIJKE RELATIES VAN CHIESI PHARMACEUTICALS NEDERLAND. Innovatie

Recommend Documents