st rlos om Ca ek n to - Sa De n er ge m nin um ro an tie G em la Th e re d n va
NIEUWS
Stedenband Groningen – San Carlos Jaargang 14 – nummer 3 – september/oktober 2011
Invloed continuering stedenband pagina
Nut en effectiviteit stedenband
De verbeelding van vriendschap
3
pagina
10
pagina
16
Debat toekomst relatie Groningen - San Carlos In 25 jaar Stedenbandgeschiedenis is er veel veranderd. We leven in turbulente tijden met social media, financiële crises en globalisering. Een vriendschapsrelatie met een andere stad in de wereld is, ondanks dat de grenzen tussen landen steeds ‘vager’ worden door al de bovengenoemde ontwikkelingen, geenszins een vanzelfsprekendheid. De ontwikkelingen op lokaal, nationaal en internationaal niveau vormen genoeg aanleiding om onze toekomst eens goed onder de loep te nemen en onze bevindingen mee te nemen in een nieuw beleidsdocument dat duurzaam en toekomstbestendig is. Het debat op 1 november aanstaande is de eerste stap in dit proces. Door: Jan Hendrik Jansen Het mooie van de reizen naar San Carlos die de Stedenband regelmatig organiseert, is dat niet-direct-bij-de-stedenbandbetrokkenen tijdens en na de reis haast wel gedwongen worden na te denken over nut en noodzaak van organisaties als de Stedenband Groningen- San Carlos. Zo kwam ik na de reis 2011 in gesprek met één van de meegereisde ambtenaren die mij een - kritisch - beeld schetste van ons werk waar ik op zijn zachts gezegd even aan moest wennen… Want… 25 jaar Stedenband Groningen-San Carlos heeft een bijna vanzelfsprekend bestaansrecht gecreëerd waarbij bestuur en medewerkers naar mijn mening de plicht hebben kritisch naar het eigen functioneren te blijven kijken. Daar komt bij dat
in 2011 de tijden en de visie op ontwikkelingssamenwerking veranderd zijn…en dat door de veranderende politieke cultuur in Nederland en overigens ook in Nicaragua de vanzelfsprekendheid niet meer dezelfde is. Zo heeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken besloten dat Nicaragua van de lijst met te ondersteunen landen verdwijnt. Wat betekent dat voor ons? De stedenband is met de jaren zeker meegegroeid met nieuwe inzichten op het gebied van samenwerken… Maar… medewerkers en bestuur van de Stedenband denken dat in 2011 de tijd rijp is een serieuze discussie te voeren over de toekomst van de Stedenband. Lees verder op pagina 7
Van de redactie Inmiddels is ons jubileumjaar alweer in het laatste kwartaal
De discussie over de veranderingen in Ontwikkelings
aangeland. Er is al veel gebeurd, zoals u ook heeft kunnen
samenwerking, de aangekondigde sluiting van de Neder-
lezen in onze speciale Zomerbrief. Maar het hoogtepunt
landse Ambassade in Nicaragua, het valt allemaal samen
van de festiviteiten ligt in dit najaar. Hierover meer in de
met de omstreden presidentsverkiezingen in Nicaragua op
jubileumagenda in deze Nieuwsbrief, waarvoor we uw
6 november. Susan Dulfer gaat dieper in op de stand van
speciale aandacht vragen. We hopen u op onze feestelijke
zaken, die ten tijde van de publicatie hopelijk niet al achter-
activiteiten in groten getale te ontmoeten!
haald zijn door de realiteit.
Dit nummer is wederom een themanummer. Dit keer staat
Door een voedselvergiftiging opgelopen tijdens haar
een groot deel van de artikelen in het teken van de ver
vakantie, moeten we in dit speciale nummer helaas de
anderende (politieke) visie op ontwikkelingssamenwerking
bijdrage van Rianne Heuker, die bij de Bestuursdienst en de
(OS), de gevolgen daarvan en onze eigen toekomstige posi-
Stedenband haar stage liep en zich boog over de gemeente
tie als Stedenband in dat alles. Is het begrip stedenband in
lijke internationale samenwerking, missen. Maar u houdt
het algemeen, en onze Stedenband in het bijzonder, nog wel
deze nog van ons tegoed!
van deze tijd? En zo ja, hoe ziet de toekomst er dan uit?
Wel kunt u lezen over de eerste stappen op het gebied van
In deze Nieuwsbrief proberen we verschillende kanten
homo-emancipatie in San Carlos en de plannen voor samen-
van het heden en verleden te belichten in opmaat naar
werking in Groningen met de belangenorganisaties op dat
onze toekomst: persoonlijke indrukken van het belang van
gebied. Daarnaast schrijft Menke Muller over het Fair Design
een stedenband en de ontwikkelingen op het gebied van
project dat waarschijnlijk onder de vlag van de Stedenband
Ontwikkelingssamenwerking sinds het ontstaan van de
wordt opgezet.
banden komen aan bod.
Tot slot weer een kijkje in onze archieven. Dit keer beelden
En kijkend naar dat heden en verleden gaan we onze toe-
van het oude Stedenbandkantoor aan de Meeuwerderweg.
komst in elk geval met veel optimisme tegemoet!
Wie echt goed Spaans wil leren spreken is hier aan het juiste adres. Docent Frank Torres is niet alleen native speaker, hij is ook docent Spaans aan de Rijksuniversiteit Groningen en was daarvoor docent aan de Universiteit van León, Nicaragua. Stage lopen? Cursus Spaans Groningen kan ook een stage in Nicaragua voor je organiseren. Je logeert bij een lokale familie. Zodra je in León aankomt, word je door iemand opgehaald en opgevangen. Hier eet en slaap je. Er is gewoon geen betere manier om het Spaans snel onder de knie te krijgen! Aan het einde van de periode krijg je een certificaat van de Universidad Nacional. Kijk voor meer informatie op: www.cursusspaansgroningen.nl of bel met: 0633775765.
Ontwikkelingen van invloed op continuering van de stedenband Het Nederlandse ontwikkelingsbeleid wordt fors herzien en daarbij is o.a. Nicaragua van de lijst met ‘partnerlanden’ geschrapt. Wat betekent deze politieke beslissing voor de stedenbanden? Moeten Nederlandse gemeenten dan ook hun steun terugtrekken? Of is er meer van invloed op de toekomstige steun aan stedenbanden met een Nicaraguaanse partnerstad? En natuurlijk: wat betekent dit voor de Stedenband Groningen-San Carlos? Door: Eva Vrieze Kijkend naar zowel de toekomst als het verleden van de steun aan een stedenband, zou je verschillende ontwikkelingen moeten onderscheiden. Politieke en maatschappelijke ontwikkelingen op internationaal, nationaal en gemeentelijk niveau. Voordat we vooruit kijken, is het belangrijk om te begrijpen hoe deze ontwikkelingen op verschillende niveaus invloed uit hebben geoefend op het (blijven) bestaan van een stedenband. Om die reden studeerde ik in 2006, in het kader van mijn doctoraalscriptie Sociologie, af op de ontwikkelingen van invloed op het al dan niet continueren van stedenbanden. In het bijzonder onderzocht ik de gemeentesteun aan vier Nederlandse stedenbanden met een Nicaraguaanse partnerstad. Twee steden vierden toen hun twintigjarig jubileum (Tilburg en Groningen) en twee steunden hun band toen al niet meer (Rotterdam en Amsterdam). Hoe is dat gekomen en welke lessen leren we daaruit voor de toekomstige steun aan de Groningse stedenband met San Carlos? De periode 1979-2006 De eerste belangrijke conclusie luidde dat banden op basis van de maatschappelijke interesses van bestuurders en burgers meestal bestaan naast stedenbanden op basis van economische belangen en uitwisseling. En dat vooral het draagvlak voor het eerst genoemde type stedenbanden, afhankelijk is van de maatschappelijke tijdgeest. Zo werden de stedenbanden met Nicaraguaanse steden opgericht en breed gedragen in de jaren ‘80 op basis van solidariteitsgevoelens. Burgers en bestuurders voelden solidariteit met de Sandinisten die sinds de revolutie in 1979, Nicaragua probeerden te hervormen en te ontwikkelen. Draagvlak voor het steunen van de Nicaraguaanse maatschappij bij hun hervorming en ontwikkeling is gebleven, maar de meeste Nederlandse gemeenten deden al snel afstand van de uitgesproken politieke onderlegger. De oorspronkelijke politieke solidariteit hoefde daarom geen bedreiging meer te zijn voor het voortzetten van de steun aan een Nicaraguaanse stedenband. Maar er zijn natuurlijk altijd nieuwe maatschappelijke ontwikkelingen die zich aandienen en die de steun aan de Nicaraguaanse stedenband kunnen bedreigen. Tijdens het onderzoek vijf jaar geleden was dat enerzijds de zoektocht naar aansluiting met de
herkomstlanden van de allochtone Nederlanders. Grote steden zijn zo banden aangegaan met steden in bijvoorbeeld Marokko. Anderzijds werden banden aangehaald met partnersteden in de nieuwe Europese lidstaten. Een andere belangrijke conclusie in 2006 was het belang van de politieke kleur in de gemeenteraad: gemeenten met een rechtse meerderheid zouden de steun aan de stedenband sneller willen beëindigen, terwijl overwegend linkse gemeentebesturen het continueren van de steun nog een kans wilden bieden. Een weliswaar voor de hand liggende conclusie, maar een die niet voor alle vier de banden in de praktijk kon worden onderbouwd. Bovendien werd regelmatig dezelfde interessante kanttekening geplaatst: de persoonlijke verhoudingen tussen- en de inzet en het netwerk van slechts een paar betrokken bestuurders zouden van groot belang zijn voor de besluitvorming over de gemeentesteun. Los van de politieke kleur van die bestuurders. Bij een relatief zo klein onderdeel van de gemeentelijke begroting en besluitvorming, vulden informele ontwikkelingen de maatschappelijke en politieke aan. Vanaf 2011 Vermoedelijk zijn bovenstaande ontwikkelingen nog van invloed anno 2011, al is de nieuwsgierigheid naar nieuwe Europese lidstaten wellicht wat getaand. Vooral van belang is dat er relevante ontwikkelingen van invloed bijgekomen zijn in de afgelopen vijf roerige jaren: De (inter-)nationale crisis beïnvloedt de huidige maatschappelijke tijdgeest. En het kan niet anders dan dat dat ook de ontwikkelingssamenwerking beïnvloedt. Zoals op nationaal niveau de recente forse herziening van het ontwikkelingsbeleid; om ontwikkelingsbeleid efficiënter en effectiever te maken wordt gefocust op een viertal speerpunten: veiligheid en rechtsorde, seksuele en reproductieve gezondheid, water en voedselzekerheid. Tevens is de zogenaamde landenlijst ingekort en is o.a. Nicaragua van de landenlijst afgevallen. Hoeveel tegenstrijdigheid in bovengenoemde twee beleidsmaatregelen zit, wordt beschreven in het vakblad voor ontwikkelingssamenwerking ‘Vice Versa’ van juli 2011. Per speerpunt zet de auteur uiteen hoe Nederland op nationaal niveau al samenwerkt met Nicaragua en welke toekomstperspectieven er zijn.
3
De Stedenband Groningen-San Carlos toont al jaren betrokkenheid bij de jeugd. Allereerst zijn er de onderwijs- en opvang projecten in San Carlos. Verder correspondeert er in San Carlos een groep jongeren met hun Groningse leeftijdsgenoten, worden zij als het even kan betrokken bij het bezoek van Groningse delegaties, worden zij gesteund in het leren van Engels en in hun initiatieven om zich te organiseren. In Groningen zijn er al vele leerlingen geweest die meehielpen met een muurschildering, correspondeerden met hun Sancarleense leeftijdsgenoten tot en met het faciliteren van woon- en werkervaring voor vele en diverse stagiairs, afstudeerders en nu ook medische studenten. Een stedenband heeft toekomst als ze er al zo veel voor de jeugd is geweest. Want ik vermoed dat al deze jeugdige betrokkenen, hun partnerstad, -of in het algemeen; lokale bilaterale samenwerking- niet loslaten. Deze jeugd zal kritisch, nieuwsgierig en ondernemend nieuwe maatschappelijke tijdgeesten mede vormgeven. Zij willen in de toekomst weer internationale werkervaring opdoen, bij een gastgezin wonen, samenwerken aan een bilaterale uitwisseling, authentiek vakantie vieren en als ondernemers logische win-winsituaties opzoeken met vertrouwde partners. Zij willen echt contact met collega-wereldburgers in een ander land. Daarin kan een stedenband heel goed bemiddelen. Dat zal de jeugd zich ook in de toekomst nog wel herinneren!
Met het moedersterfteproject sluit de Stedenband aan bij de speerpunten van het nationale beleid. Bevallingstafel in het ziekenhuis, San Carlos, 2001.
Diploma uitreiking in San Carlos. Kennisuitwisseling is in de relatie tussen Groningen en San Carlos een belangrijk thema.
~ advertentie ~ De auteur oordeelt dat het onlogisch en inefficiënt is dat de nationale overheid lange termijn programma’s beëindigt in Nicaragua. Programma’s als Logo South die bilaterale samenwerking tussen maatschappelijke partners faciliteren. Tegelijkertijd uit die internationale crisis zich in een meer politieke tijdgeest waarin de wederzijdse afhankelijkheid tussen landen en organisaties enerzijds duidelijker wordt, anderzijds de muren weer hoger worden opgetrokken. Gelukkig kruipen er altijd mensen onder die muren door en werken zich er digitaal doorheen. De internationale verbindingen tussen nieuwsgierige burgers, bestuurders en maatschappelijk middenveld zijn aloud en logisch. Groningen- San Carlos vanaf 2011 Natuurlijk waait deze nieuwe maatschappelijke tijdgeest ook door Groningen. En natuurlijk resulteert dat ook in Groningen al langere tijd in verbindingen met Sancarleense burgers en bestuurders. En ook is het natuurlijk dat Groningen en San Carlos al ver zijn in de zoektocht naar win-winsituaties tussen maatschappelijke partners. Zoals de samenwerking met de Nicaraguaanse gynaecologenvereniging, een Gronings waterschap, de ondersteuning bij wijkontwikkeling en de programma’s in ontwikkeling
4
met de Groningse politie over huiselijk geweld, seksuele rechten en landbouw....om maar een paar projecten te noemen binnen de vier speerpunten van het nieuwe nationale ontwikkelingsbeleid. Gelukkig verzacht juist de samenwerking met het maatschappelijk middenveld die dreiging van een zich terugtrekkende nationale overheid. Er is en blijft belang bij organisaties en be drijven in beide landen om de samenwerking op te zoeken. Om te investeren in de mogelijke win-winsituatie. Om te zoeken naar originele verbanden, logische uitwisselingen en te voldoen aan de nieuwsgierigheid, ondernemingszin en kritische houding van huidige èn toekomstige medewerkers, bestuurders, consumenten en andere wereldburgers. En zo kom ik tenslotte op de jeugd, de onmisbare en onvermijde lijke groep als we het over de toekomst van gemeentelijke Internationale samenwerking hebben. Onmisbaar omdat zij de toekomstige medewerkers, consumenten, bestuurders en wereldburgers zijn. Onvermijdelijk omdat veel jeugd nieuwsgierig, ondernemend en kritisch is. Nieuwsgierig naar het echte leven in een ander land, ondernemend om er een uitwisseling voor te organiseren en kritisch op waar wordt samengewerkt, hoe en met wie.
5
wonen met karakter Leven in een kansrijke omgeving helpt mensen om mogelijkheden te benutten. Daarom zetten we ons in voor een woonomgeving die bewoners inspiratie en perspectieven biedt. In Groningen, maar ook in San Carlos. Bijvoorbeeld door garant te staan voor een lening voor een woningbouwproject. Omdat iedereen kansen verdient om mee te doen in de samenleving.
Gedempte Zuiderdiep 22 | Groningen 050 - 369 36 93 |
[email protected] | www.lefier.nl
Vervolg van pagina 1 Daarbij willen we graag gebruik maken van de inzichten van voor- en tegenstanders, van belangstellenden met verschillende politieke achtergronden, mensen uit heel verschillende functies, vrijwilligers en professionals, mensen in Nederland en in San Carlos…. We willen vooral de kritische meedenkers horen en daarbij moeten alle - ook gevoelig liggende - thema’s aan de orde
komen. We willen vanuit dit debat proberen een klankbordgroep samen te stellen die ook bij het realiseren van nieuw beleid in de nabije toekomst kan blijven meedenken. Zo creëren we met alle belangrijke partijen die binnen een stedenbandconstructie een rol spelen, samen een nieuwe toekomstvisie. Het debat vindt plaats op dinsdagavond 1 november om 20.00 uur. Locatie wordt nog nader bekend gemaakt!
Agenda jubileumactiviteiten Het hele jaar door
November
• Verkoop van een prachtige ansichtkaartenset met zes kaarten (incl. enveloppen) ter promotie van San Carlos en de Stedenband. De set bestaat uit verschillende kleurenfoto’s gemaakt in San Carlos en omgeving. Kosten € 6,00 per set.
1 november, 20.00 uur • Debat over de toekomst van de relatie tussen Groningen en San Carlos in het licht van de lokale, nationale en internationale ontwikkelingen. Een deskundig panel gaat met elkaar en het publiek in gesprek, onder leiding van gespreksleider Jan Hendrik Jansen. De locatie wordt nog nader bekend gemaakt. Hou de website in de gaten!
• Verspreiding van drie verschillende gratis ansichtkaarten en een poster op diverse locaties in de stad. Hiermee willen we alle Groningers bedanken voor hun steun en betrokkenheid en de naamsbekendheid van de Stedenband vergroten. • Verkoop van een ansichtkaartenset van 4 kaarten met daarop afbeeldingen van de Nicaraguaanse muurschilderingen op de Borgmanschool (locaties Warmoesstraat en Agricolastraat). Kosten € 2,50 per set.
September/Oktober 25 september 2011 t/m 26 oktober • Expositie met schilderwerk van de twee Nicaraguaanse kunstenaars Bygocha d’Amalia (Estelí) en Richard Peña (San Carlos) in Galerie Forma Aktua Pinakotheek, Nieuwstad 10 in Groningen. De feestelijke opening vindt plaats op zondag 25 september om 16.00 uur. De galerie is geopend van dinsdag t/m zondag van 13.00-17.00 uur. 10 t/m 17 oktober • Werkbezoek van twee vertegenwoordigers van de LGTB (Lesbian, Gay, Transsexual and Bisexual) gemeenschap uit San Carlos aan het platform LGTB in Groningen in het kader van de Groningse Regenboogweek.
1 t/m 13 november • Pilotreis van Stichting Alfareizen voor reisbureaumedewerkers en journalisten naar Nicaragua ter promotie van onder meer de prachtige regio Río San Juan. Met een bezoek aan San Carlos. De reis is ook beschikbaar voor ‘gewone toeristen’. Meer informatie op www.stichtingalfareizen.nl 5 november • Fiesta Nica! Heb je ze gemist op Noorderzon? Dan is er nu een nieuwe kans! Spetterend dansfeest met live-optreden van Frank Torres y Banda. De muziek tussen de optredens wordt verzorgd door DJ Latin Wao! Locatie: Plaza Danza, Boterdiep 20A. Tijd: 22.00-02.00 uur Entree: € 7,50 (kaartverkoop aan de kassa) Facebook: Fiesta Nica
December • Thema-avond over moedersterfte in Nicaragua. Tijdens de avond zullen gynaecologen Mirjam Apperloo en Esther Scheers vertellen over hun workshops die zij in november in San Carlos hebben gegeven en is er ruimte voor uitwisseling en discussie. De datum en locatie worden nog nader bekend gemaakt. Het programma kan nog veranderen en worden aangevuld. Hou daarom onze website www.groningensancarlos.nl in de gaten!
6
7
Uit het archief van de Stedenband
OPROEP Wie verzint er een nieuwe naam voor onze Nieuwsbrief? Al eerder deden we een poging om een nieuwe naam voor
Weet u een mooie, originele, pakkende, nieuwe naam in
ons blad te verzinnen, maar dat bleek nog niet zo makkelijk.
het Nederlands of het Spaans? Laat het ons dan uiterlijk 15 november weten! De enige vereiste is dat de naam kort
Maar met het oog op onze nieuwe toekomst, lijkt het ook
In het fotoarchief hebben we deze keer gezocht naar beelden van het ons oude kantoor aan de Meeuwerderweg. 1. Toenmalig wethouder Bert Westerink opent het nieuwe pand van de stedenbanden San Carlos en Moermansk. Vermoedelijk 1992.
en krachtig is.
goed weer eens na te denken over een nieuwe naam, die de lading van de inhoud dekt. Immers ‘Nieuws’ is allereerst niet
Stuur uw suggestie en een korte uitleg naar sancarlos@
erg aansprekend, maar daarnaast is lang niet alles in ons
groningen.nl. De winnaar ontvangt van ons de prachtige
blad ook nog echt ‘nieuws’. Dat heeft natuurlijk te maken
ansichtkaartenset van San Carlos en omgeving, die wij
met het feit dat we maar vier keer per jaar een Nieuwsbrief
speciaal voor het jubileumjaar hebben gemaakt.
2. Coördinator Rudy Kapsenberg van Moermansk (links) en toenmalig coördinator Roelie Doornbos van San Carlos (jarenlang het gezicht van de Stedenband) voor het nieuwe pand, waar we tot 2004 hebben gezeten. 3. Met de komst van coördinator Muriël Duindam werd het pand ‘opengegooid’ en minder anoniem gemaakt. Daarbij hoorde een nieuw gezicht. Ontwerpster Esther van Houdt ontwierp een geheel nieuwe huisstijl. 2000.
uitbrengen en er tussen het schrijven en de publicatie ook nog eens tijd ‘verloren gaat’ aan redactiewerk, ontwerp
Wie weet prijkt op de laatste Nieuwsbrief van het jaar wel
en druk.
uw suggestie!
Stedenband Groningen – San Carlos tegenwoordig ook op Facebook
2
Reina Buijs nieuwe tijdelijk zaakgelastigde Ambassade Nicaragua 1 Door: Muriël Duindam Sinds half augustus bekleedt Reina Buijs de functie van Tijdelijk Zaak gelastigde bij de Ambassade in Nicaragua. Vlak voor haar aantreden namen we afscheid van Lambert Grijns, die sinds januari 2008 als Ambassadeur werkzaam was in Managua. We hebben met hem een heel plezierige en open samenwerking opgebouwd en willen hem daar, op deze plek, heel hartelijk voor bedanken! Onze verwachting is dat we met Reina Buijs net zo’n goede relatie zullen opbouwen. Vlak voor haar vertrek naar Nicaragua nam ze ruim
8
de tijd om, samen met haar partner, een bezoek te brengen aan Groningen en daar een ruime vertegenwoording van Stedenband en Gemeente te ontmoeten. We hadden een open en hartelijk gesprek met hen over allerlei zaken die onze stedenband en de samenwerking met Nicaragua betreffen. Reina Buijs heeft tussen 1986 en 2000 als voedingskundige en public health specialist gewerkt in Nicaragua, Zimbabwe en Ecuador. Zij werkte voor lokale Ministeries van Gezondheid, maar ook als freelancer, SNV gezondheidsadviseur en bij de
Nederlandse Ambassade in Managua. Toentertijd heeft ze nog een rol gespeeld in het werk van de Stedenband met het begeleiden van een stagiair Voeding en Diëtetiek in San Carlos. Nicaragua is voor haar dus bekend terrein.
3
~ advertentie ~
Vanaf 2005 tot haar recente vertrek naar Nicaragua is zij hoofd van de afdeling Gezondheid en Aids van het Ministerie van Buitenlandse Zaken geweest.
9
Opinie
Presidentsverkiezingen, de chaos is compleet
Op 6 november vinden in Nicaragua presidentsverkiezingen plaats. Al eerder hebben we in onze Nieuwsbrief hierover geschreven en toen toegezegd dat we daar later in het jaar verder op in zouden gaan. Bij dezen. Door: Susan Dulfer Weer even op een rijtje: van de kandidaten zijn de bekendste voormalig president Arnoldo Alemán (1946) van de PLC, (Partido Liberal Constitucionalista) en de huidige president Daniel Ortega (1945) van de FSLN (Frente Sandinista de Libe ración Nacional, kortweg Frente). Naast deze twee is Fabio Gadea (1931) de belangrijkste kandidaat. Hij is kandidaat van de UNE, een alliantie van 9 partijen. Gadea staat op dit moment tweede in de peilingen, na Ortega. Alemán maakt geen enkele kans, staat laag in de peilingen, maar juist die verdeling in de oppositie (als je Alemán en zijn PLC nog zo kan noemen, gezien het pact dat ooit tussen Ortega en Alemán zou zijn gesloten) zou er heel goed voor kunnen zorgen dat Ortega gaat winnen.
De verbeelding van vriendschap Jeen, 2e van links, tussen vier van zijn leerlingen.
Door: Jeen Jelsma Het begon met een tip van een ambtenaar van de dienst Sociale Zaken en Werk. Via hem kwam ik terecht bij Linda Nijlunsing die zich hard maakte voor het Triasproject [in wording, red.] van de Stedenband, het Alfa College en SoZaWe: een stage voor leerlingen en werklozen in San Carlos. Het was al lang een wens voor mij om zoiets te gaan doen. In januari was het zover, ik mocht vier weken naar San Carlos om een workshop schilderen te geven en een muurschildering te maken voor het 25 jarig bestaan van de stedenband. Reuzespannend vond ik het. Na wat emailcontact met Ineke en met Oliver van het cultuurcentrum in San Carlos, vertrok ik met een grote zware koffer vol met schilderspullen naar de andere kant van de wereld.
Met een bootje kwam ik daar aan, in een andere wereld. Hartelijke, vriendelijke en rustige mensen, een fijn gastgezin en leuke kinderen die graag iets wilden leren. Gelukkig ook een collega schilder, Rina, die een beetje Duits sprak, mijn Spaans was nog niet zo geweldig. Samen met haar gaf ik schilderles aan twee groepjes kinderen en een paar moeders. Ineens was ik leraar, ‘hola profe’, riepen de kinderen als ik ze op straat tegenkwam. Ik hoorde erbij en werd erg makkelijk opgenomen. Ik zag mooie kunstwerkjes ontstaan en vele mooie en inspirerende tafereeltjes op straat, soms was het als een film; die keer dat ik in het donker naar huis liep, de e lektriciteit was weer eens uitgevallen, overal brandden kaarslichtjes en bij de markt speelde een groep mannen trompet. Er was ook armoe, soms dagen geen water uit de kraan, maar zelfs mensen met
weinig middelen leken zich te redden en leken tevreden met weinig. Er heerste iets van goede hoop, veel was er al verbeterd. Het werd nog wel even spannend of het zou lukken met de muurschildering voor het jubileumfeest, de burgemeester van San Carlos was maar steeds niet beschikbaar om zijn goedkeuring te geven voor het ontwerp. Gelukkig was daar Ineke om er boven op te gaan zitten, zodat we (met nog maar drie dagen te gaan voor de onthulling) aan de slag konden gaan. Het werd een groot feest, de burgemeesters van Groningen en van San Carlos deden de onthulling van de muurschildering voor een groot publiek op de boulevard. Iedereen was enthousiast en de leerlingen, Rina en ik… we waren apetrots en opgetogen. Toen ik moest vertrekken zei Leonardo, de zoon van Rina, we houden van je! Dankbaar voor deze mooie ervaringen, Jeen Jelsma
10
Er zijn veel duistere kanten aan deze verkiezingen. Ten eerste is daar de niet grondwettelijke kandidatuur van Ortega. Twee periodes achter elkaar mag niet, en drie keer president al helemaal niet. Dat is ooit besloten om te voorkomen dat een president de kans krijgt om een democratie in wording te veranderen in een dictatuur. Toch heeft de Hoge Kiesraad (CSE), overigens geheel bestaand uit partijgenoten van Ortega, deze kandidatuur geaccepteerd. Een Kiesraad overigens, waarvan de zittingstermijn is verstreken en die dus zelf feitelijk illegaal is. Een van Ortega’s vroegere medestrijders liet zich over dit alles in niet mis te verstane termen uit: ‘… Ik heb niet gevochten om de deur open te zetten naar een nieuwe dictatuur…’. Veel van Ortega’s oude strijdmakkers hebben zich gekant tegen de kandidatuur, maar er is niets aan gedaan. Verder lees ik in de kranten dat door het FSLN ongeoorloofd staatsmiddelen gebruikt worden voor de verkiezingscampagne, die formeel nog maar net gestart is als ik dit schrijf. Zo worden leerkrachten en leerlingen uit de lessen gehaald om deel te nemen aan demonstraties ten gunste van het Frente. Ook wordt er tijdens lessen nadrukkelijk duidelijk gemaakt dat Ortega moet winnen. NGO’s in Nicaragua constateren dat sinds januari van dit jaar het electorale geweld is toegenomen. Zij geven aan dat het Frente jongeren inzet om protesten tegen beslissingen van de regering te voorkomen. Ook zou het Frente identiteitsbewijzen hebben uitgereikt aan haar leden zodat zij in november kunnen stemmen. Dit mag niet door een politieke partij gedaan worden, maar alleen door lokale kiesraden. Leden van de oppositiepartijen wordt het identiteitsbewijs sinds kort geweigerd omdat mensen te laat zouden zijn, maar die
mensen zien dan wel leden van het Frente nog steeds hun kaart krijgen. Protesten hiertegen zijn al enige keren met fors geweld door de politie onderdrukt. Anderzijds wordt beweerd dat alle identiteitsbewijzen, ook al zijn ze verlopen, geldig zijn tot eind 2012, en dus gebruikt kunnen worden bij de verkiezingen!!! Dan is er nog de primera dama Rosario Murillo, de echtgenote van Ortega, met een behoorlijke machtspositie binnen de regering. Haar uitspraken zijn gelardeerd met religieuze kreten. De boodschap die zij uitstuurt is er een van werken aan Vrede en Eenheid, tegen armoede, heb uw naaste lief, Bijbelse woorden met veel hoofdletters. In een land waar de kerk een zo grote rol speelt in de beleving van de bevolking, is strooien met Bijbelteksten een manier van zieltjes winnen, maar dan voor de partij. En last but not least: er is van verschillende kanten geprobeerd om de internationale en nationale gemeenschap de mogelijkheid te geven te observeren tijdens deze verkiezingen, om het democratische proces te waarborgen. De Hoge Kiesraad (CSE) heeft uiteindelijk een reglement opgesteld waardoor dit enerzijds wel kan maar het anderzijds lastig uitvoerbaar is. De Europese Unie heeft begin september een overeenkomst getekend waarmee ze kunnen begeleiden en observeren (EU-termen). Ook de Nationale Universiteitsraad (CNU) van Nicaragua heeft een begeleidingsovereenkomst. De CSE zegt toe dat zij ook de groep Latijns-Amerikaanse en Caribische landen (Grulac) en alle landen met een diplomatieke vertegenwoordiging in Nicaragua zullen accrediteren. Ik ben echter bang dat er desondanks van eerlijke, democratische verkiezingen in Nicaragua allang geen sprake meer is. In de Nicaraguaanse pers lees ik voorzichtige opmerkingen dat Ortega de Farao (absoluut heerser) van Nicaragua is geworden. Er gaan stemmen op dat de oplossing uiteindelijk moet liggen in revoluties zoals die in Noord-Afrikaanse landen plaats hebben gevonden. Dit artikel is gebaseerd op de volgende bronnen: Nicalog van Johan Biemans, La Prensa Nicaragüense, el Nuevo Diario de Nicaragua en diverse internetberichten. Wilt u meer lezen over de verkiezingen of over andere thema’s? Johan Biemans schrijft regelmatig, kritische, stukken op zijn Nicalog: http://nicalog.ssnm.nl.
11
Fair design in San Carlos
Ondertussen in San Carlos… Wordt er hard gewerkt aan de laatste 50 meter van de weg die San Carlos zal verbinden met de –eindelijk!- geheel verharde weg naar de hoofdstad Managua.
Menke Muller liep van 17 mei tot en met 21 juli stage op het kantoor van de Stedenband in Groningen in het kader van zijn opleiding Romaanse Talen en Culturen aan de RuG. Menke had interesse in duurzaamheid en Fair Trade en viel met zijn neus in de boter: de Stedenband was net in gesprek met Brenda Harsveld van Summersalt en ontwerpster Carolijn Slottje. We wilden onderzoeken of het mogelijk is in San Carlos een Fair Trade Design-project te realiseren. Menke onderzocht welke materialen er in Nicaragua en de regio beschikbaar zijn en mogelijk gebruikt kunnen worden voor een dergelijk project. Mijn naam is Menke Muller en ik heb 9 weken stage gelopen bij Stedenband Groningen-San Carlos. Tijdens deze stage heb ik vooronderzoek gedaan voor een nieuw project van de Stedenband. Dit project betreft fair design en is in samenwerking met Brenda Harsveld van Summersalt en ontwerpster Carolijn Slottje. Maar wat houdt het project in? Wat is eigenlijk fair design?
~ advertentie ~
GO 0311315
[email protected] grafisch ontwerper
Naast het aspect design is er ook nog het aspect fair trade. De beginselen van fair trade maken dat de arbeiders die bij het project betrokken zullen worden op eerlijke wijze worden betaald, dat ze zeggenschap krijgen over het reilen en zeilen in hun eigen coöperatie en dat ze allen gelijk behandeld zullen worden. Deze en nog enkele andere punten liggen ten grondslag aan eerlijke handel en zijn zoveel mogelijk in het belang van de arbeiders zelf.
Woningcorporatie Nijestee verhuurt ruim 14.000 woningen, garages en bedrijfsruimten. Daarmee zijn wij de grootste verhuurder in de stad Groningen, met een bezit verspreid over vrijwel alle woonwijken. Nijestee denkt mee, is innovatief, verlegt grenzen en gaat graag uitdagingen aan. Wij spelen, in nauwe samenwerking met onze huurders, de gemeente en collega-corporaties, een grote rol in de wijkvernieuwing. Nijestee Naberpassage 3 . Groningen
Openingstijden Maandag t/m vrijdag 09.30 - 17.30 uur Telefonisch bereikbaar Maandag t/m vrijdag 08.00 - 17.00 uur E-mail
[email protected] www.nijestee.nl
Het fair design project kent nog enkele andere interesse kanten. Zo wordt er overwogen om bij de vervaardiging van de producten gebruik te maken van reeds gebruikt materiaal. Op deze manier is er ook nog sprake van recycling en/of upcycling. Niet alleen zou dit een goede bijdrage zijn aan het milieu, maar het zal waarschijnlijk goed aansluiten bij een ander vrij nieuw project te San Carlos. Bij dit laatstgenoemde project wordt het afval gescheiden en gefilterd met als doel om herbruikbare materialen opnieuw te verkopen en/of een nieuw doel te geven. Verder zullen de arbeiders van het fair design project waarschijnlijk allemaal vrouwen zijn. In Nicaragua heerst nog steeds een sterke machismo-cultuur en zijn vrouwen te vaak nog geheel afhankelijk van hun echtgenoot. Door ze met dit project werk te bieden, krijgen ze de mogelijkheid meer financieel onafhankelijk te worden. Dit is zelfs één van de millenniumdoelen zoals opgesteld door de Verenigde Naties: ‘promote gender equality and empower women.’ (website VN). Al met al zal het fair design project, mits het doorgang vindt, een zichtbaar effect hebben op de gemeenschap van San Carlos. Niet alleen zal het enkele mensen van werk voorzien, maar het zal ook meer bedrijvigheid creëren in de omgeving. Bovendien biedt het genoeg mogelijkheden ter uitbreiding, zowel qua aantallen arbeiders als qua nieuwe ambachten in geval van nieuwe producten.
Dit hele project heeft als hoofddoel meer werkgelegenheid te creëren in San Carlos en omgeving en niet maximaal winst maken op door Sancarlenen vervaardigde producten. De implementatie van fair trade in het project
Postbus 447 . 9700 AK Groningen Telefoon (050) 853 35 33 . Fax (050) 853 38 00
12
Fair design is een relatief nieuw begrip. Het is een combinatie van fair trade en design, wat inhoudt dat producten volgens fair trade beginselen geproduceerd worden, maar met een ontwerp dat gericht is op de westerse markt. Een ontwerp dat meestal ook van de hand is van westerse ontwerpers. Op deze manier sluiten de producten meer aan bij de wensen van de consument en dat betekent meer verkoop en dus meer inkomsten. Waar een g ewoon fair trade product enige werk en inkomsten kan genereren, kan een fair design product voor nog veel meer stabiliteit en werkgelegenheid zorgen in de omgeving. Een goed design is garantie voor meer succes. Niet alleen zal het gekocht worden om minder bedeelde mensen te ondersteunen, maar bovendien omdat het product zelf de consument aanspreekt. Ook als deze laatste reden de belangrijkste reden van aanschaf is, dan is de werkende bevolking van San Carlos daar nog altijd mee geholpen.
is dan ook meer dan logisch, want alleen die regels waarborgen de integriteit van het project.
u
www.helderenhelder.nl
13
Sancarleense homoseksuelen voor uitwisseling naar Groningen
Het (duurzame) belang en plezier van jeugdige uitwisseling
Roze Zaterdag, een openlijk homoseksuele burgemeester en Regenboogweek: Groningen is goed zichtbaar als het gaat om homo-emancipatie. In San Carlos werden eind 2010 de eerste hele voorzichtige stapjes gezet op dat gebied, met de eerste ‘Miss Gay-verkiezingen’; een evenement dat druk werd bezocht door de Sancarlenen... Om de homoseksuelen in San Carlos een hart onder de riem te steken en om meer te weten te komen over de situatie van de zgn. LGTB-gemeenschap (Lesbian, Gay, Transsexual, Bisexual) in onze zusterstad, lunchte een afvaardiging van de Groninger delegatie, waaronder burgemeester Rehwinkel, in februari jl. met twee vertegenwoordigers van de gemeenschap seksuele diversiteit in San Carlos. zou stoppen, waren de ouders Door: Muriël Duindam heel erg teleurgesteld en wilUit mijn verslag van de reis: den graag dat hij zou blijven. ‘De heren die tegenover ons Hij gaf tegelijkertijd les op het zitten, zijn heel verschillend. Colegio Sagrado Corazón, Venancio, 43 jaar, serieus, is erg maar werd daar juist ‘weg geëmotioneerd van het gegejaagd’ door de ouders. sprek aan tafel. Hij is sinds kort de coördinator van de groep Openlijk met elkaar dansen seksuele diversiteit van de regio in de disco doen de jongens Río San Juan. niet. Dat geeft veel commenJim Car, 23 jaar, student psychotaar en mensen accepteren logie, sinds kort vader van een dat niet makkelijk. Bij lesbidochtertje (wat bij ons de nodige sche meisjes is het iets meer vragen oproept), lijkt wat ‘luchgeaccepteerd.’ tiger’ met het thema om te gaan el tijdens onze lunch in en raadslid Robert Prumm Jim Car (links), Venancio en zoekt later in de week onze 1. San Carlos, februari 201 Tot zover het verslag. We delegatie, en dan met name Peter, krijgen een aardig kijkje ‘in de keuken’, maar blijven ook nog op voor meer contact. De openlijke met veel vragen zitten als we afscheid nemen. Van beide kanten steun van Peter doet hem zichtbaar goed. is de hoop uitgesproken om contact tot stand te brengen tussen belangengroepen in Groningen en de net opgerichte groep in De jongens vertellen ons over de situatie in San Carlos en de San Carlos. Daar gaan we mee aan de slag. regio. Hoewel ze zeggen in eigen (familie)kring weinig last te ondervinden van discriminatie of vervelende situaties, is Al snel na het bezoek komt Rianne Heuker stage lopen bij de discriminatie in Nicaragua wel ‘gewoon’. Stedenband. Het tot stand brengen van contact tussen de groepen Coördinatie op departementaal niveau voor wat betreft seksuele hier en daar lijkt haar een leuke uitdaging. Ze zoekt contact diversiteit is behoorlijk nieuw. De groep is net opgericht. Men met het Platform LGTB in Groningen, waar al snel enthousiast probeert met elkaar een beter imago op te bouwen. Ze wilgereageerd wordt op een uitwisseling. En zo ontstaat het idee om len zich laten zien en begrip kweken bij de bevolking. De Miss Jim Car en Venancio uit te nodigen voor de Regenboogweek in Gay-verkiezingen van vorig jaar waren een stapje in dat proces. Groningen, die van 8 t/m 16 oktober wordt georganiseerd. De verkiezingen vonden mede plaats op uitnodiging van burge Met steun van de Gemeente Groningen en het Platform kunnen meester Gutiérrez, maar helaas is er daarna geen contact meer we nu van start met de ondersteuning van de groep in San geweest tussen bijv. de winnaar en het gemeentehuis. Carlos. Thema’s als ‘hoe kun je jezelf organiseren’, ‘hoe kun je jezelf zichtbaar maken’ of ‘op welke manier kun je je als belangenEr leven veel vooroordelen. Zoals bijvoorbeeld op het gebied organisatie in San Carlos profileren’, zullen allemaal zeker aan de van beroepen: een homoseksueel wordt kapper of dansleraar. orde komen. Homoseksuelen lopen soms een baan mis vanwege hun geaardheid, bijvoorbeeld een leraarschap op een school. De acceptatie We hopen op een bijzondere week en een vruchtbare samen door ouders is wisselend. Jim Car vertelt dat hij dansleraar is werking voor de toekomst! geweest bij het Cultuurhuis. Toen er sprake van was dat hij daar
14
Eva tijdens haar uitwisselingsprogramma in San Carlos.
Door: Eva Vrieze In mijn artikel elders in deze Nieuwsbrief over de continuering van de stedenband eindig ik met het belang van het betrekken van de jeugd. En met het belang van het betrekken van de jeugd, wijs ik op de meerwaarde van de stedenband die uitwisselingen tussen jongeren en stagiairs vertrouwd en veilig kan faciliteren. Dat ik zelf ook zo overtuigd ben van dat belang en die meerwaarde, komt door mijn persoonlijke ervaring. Naast mijn reizen, taalcursus en stage in verschillende andere ontwikkelingslanden, heb ik deelgenomen aan een jongerenuitwisseling in Nicaragua in 2007. Zo’n uitwisseling blijft je de rest van je leven bij en dat gun ik alle jongeren. Niet alleen het inhoudelijke gedeelte zoals de projecten die je met elkaar bezoekt en bespreekt. Maar juist ook de manier waarop alles gaat; hoe er gedacht, gepland en gecommuniceerd
wordt. Hoe je bij je gastgezin de dagelijkse rituelen en omgang meemaakt. En hoe je je met andere jongeren kan verbazen over interculturele misverstanden en verschillen. Hoe je elkaar aan het denken zet, ook na jaren nog. Soms denk ik bijvoorbeeld met een glimlach terug aan het laaghangende reclamebord waar ik - druk pratend met mijn gastbroer- tegen aanliep. Hij lachte en schrok en we bedachten dat als je meer lange westerse toeristen wilt ontvangen in San Carlos, je zelfs aan je stoepen moet denken; die moeten ook aantrekkelijk en veilig zijn. Maar vooral op een abstractere manier heb ik nog dagelijks baat bij mijn uitwisselings-ervaringen. Ik denk dat ik mijn vaardigheden als flexibiliteit, niet veroordelend zijn, wereldburgerschap en relativeringsvermogen, grotendeels te danken heb aan die urenlange oncomfortabele busritten die ik met andere jongeren maakte. Kletsend, aanpassend en vooral verwonderend.
15
Een impressie uit het leven in Nicaragua
Al sinds de vroege jaren zendt de Stedenband stagiairs uit naar San Carlos: verpleegkunde in 1992 en sport in 2008.
Wat een stedenband al niet teweeg kan brengen..?! Door: Ineke de Groot
Wat is nu precies het nut en de effectiviteit van een stedenband? Van een al meer dan 25 jaar bestaande vriendschapsband tussen twee steden, twee gemeenten en haar bevolking? Hier wordt in Groningen regelmatig naar gevraagd, vooral in de huidige tijden van economische recessie - de in de jaren ´80 en ´90 vaak nog zo als vanzelfsprekend ervaren solidariteit is nu soms wat verder te zoeken. In San Carlos wordt de vraag naar het nut van een stedenband als zodanig niet zozeer gesteld. Er zijn vele noden en iedere vorm van hulp of ondersteuning is welkom. Toch hebben de Sancarlenen ons meer te bieden dan men wellicht op het eerste gezicht zou denken: er is de afgelopen 25 jaar zeker geen sprake geweest van puur eenrichtingsverkeer! Nicaragua is qua natuurschoon een prachtig land. En de Nicaraguanen staan bekend als harde werkers, bikkels zijn het, onverschrokken en nergens bang voor. Niets is onmogelijk in Nicaragua, dat is het mooie, maar tegelijk soms ook het lastige in dit land. Als je hier voor langere of kortere tijd te gast bent, kun je niet anders dan onder de indruk raken van de manier waarop veel mensen elke dag weer de confrontatie aangaan met de vaak harde realiteit van hun leven en werk. En dat ze daar dan ook nog v rolijk bij blijven! Het is een compleet andere wereld dan Nederland, met andere wetten, logica en regels, maar toch ook weer met vele overeenkomsten voor wat betreft de mensen, die overal ter wereld dezelfde basisbehoeften hebben. En dus ontstaan er persoonlijke vriendschappen tussen mensen uit verschillende werelden die van onschatbare waarde zijn.
In de loop van de afgelopen 25 jaar waren het steeds weer andere personen, die de vriendschapsband hebben ingevuld, en met verschillende activiteiten: stages, co-schappen, vrijwilligerswerk, projectbegeleiding. Al deze – vaak nog jonge - mensen zijn op de een of andere manier geraakt door San Carlos, de Sancarlenen en door Nicaragua in het algemeen. Dat kunt u bijvoorbeeld ook lezen in de bijdrage van Jeen Jelsma. Mensen zijn teruggekomen naar San Carlos, er zijn soms relaties ontstaan, zelfs huwelijken uit voortgekomen. Maar hoe dan ook, iedereen heeft er en bijzondere ervaring aan overgehouden die niemand hem of haar meer ooit af kan pakken. Veel mensen zijn op de een of andere manier betrokken gebleven bij San Carlos en Nicaragua. En alhoewel deze ´effecten´ moeilijk te concretiseren en te kwantificeren zijn, vormen ze waarschijnlijk het belangrijkste resultaat van de stedenband tussen Groningen en San Carlos. Er bestaat gelukkig nog steeds veel solidariteit met de ´minder bedeelde medemens´, ook zeker in Groningen. Maar die solidariteit krijgt wellicht andere vormen en daar is op zich niets mis mee. In de komende jaren zal de Stedenband waarschijnlijk meer een ´makelaarsfunctie´ gaan innemen: breng de belanghebbende partijen bij elkaar en laat hen verder zelf invulling geven aan hun samenwerking. Meer dan voorheen gaan we ook kijken naar mogelijke samenwerkingsvormen op commercieel terrein. Het bestaan van de band tussen beide steden geeft de samenwerking steeds een bijzonder tintje. En zo is er sprake van een langdurige en structurele vriendschapsband tussen Groningen en San Carlos, die hopelijk nog vele jaren blijft bestaan.
Colofon Stedenband Groningen−San Carlos Postbus 268 9700 AG Groningen Bezoekadres: Europaweg 8 Tel: 050 3676169 Fax: 050 3676161
[email protected] www.groningensancarlos.nl Rekeningnummer 58095
16
Redactie: Muriël Duindam Opmaak: Caro Helder Ontwerp: Maaike de Laat
Bijdragen in dit nummer: Muriël Duindam Susan Dulfer Ineke de Groot Jan Hendrik Jansen Jeen Jelsma Menke Muller Eva Vrieze
Foto’s in dit nummer: Muriël Duindam Petrona Palacio Frank Ochomogo Eva Vrieze
Oplage: 800 stuks
