NIEUWE WEGEN. December 2013 VRIJZINNIG CHRISTELIJKE GELOOFSGEMEENSCHAP ZOETERMEER

NIEUWE WEGEN December 2013

VRIJZINNIG CHRISTELIJKE GELOOFSGEMEENSCHAP ZOETERMEER

BESTUURSLEDEN 079-351 05 23 [email protected] 06-22 45 32 56 [email protected] 06-26 35 28 48 [email protected] 079-321 39 40 [email protected]

- Voorzitter

Marco Lurks

- Vice-voorzitter, kerkmeester - Secretaris

Wieger Visser

- Penningmeester, coörd. gastpredikanten, ledenadministratie en verhuur kerkgebouw - Algemeen bestuurslid, voorzitter tuincommissie - Algemeen bestuurslid gastvrouw

Frank de Wit

Voorganger

Ds. K. van Klaveren

Pastorale zorg

Drs. (th.) Marja Hofman-de Groot

Pastorale zorg

Ds. Janna Postma

Coördinatie organisten

Erica Gunzel-van der Straeten

Eindredactie

Marcia Boeijinga

Cees Moerman

079-352 35 08 [email protected] 079-316 74 19 [email protected]

Nico van Walsum Elly Bout

06-11 04 19 92 ('s maandags en bij urgentie) [email protected] 079-352 04 30 [email protected] 070-385 35 22 [email protected] 079-351 68 53 079-342 84 10 ('s avonds) [email protected]

VAN DE REDACTEUR COLOFON Informatieblad voor leden van de VCGZ. Adventskerk, Julianalaan 3, 2712 CB Zoetermeer Tel. 079-316 61 76. Banknummer: 3166556 t.n.v. VCGZ te Zoetermeer Website: www.vcgz.nl Nieuwe Wegen verschijnt 3 maal per jaar naast drie digitale nieuwsbrieven Kosten abonnement voor niet-leden: 20 euro per jaar Artikelen en berichten zenden naar: [email protected] Redactie: Marcia Boeijinga, eindredacteur Foto voorpag: Marja Hofman-de Groot Foto achterpag.: Pieter van der Meer Sluitingsdatum kopij t.b.v. paasnummer: 29 maart 2014

Rond 1500 was het thema "Madonna met de paplepel" erg populair. Met name in het atelier van de Vlaamse schilder (1460-1523) Gerard David zijn meerdere versies hierop gemaakt. Hij speelde met dit werk en andere werken in op de wensen van het publiek dat meer oog krijgt voor de context, dan voor het religieuze thema.

vieren dan de geboorte van Christus. Als de geboorte van onze eigen kinderen al zo'n groot wonder is, hoe mogen we dit dan beleven? Vieren en gedenken we meer dan geboorte alleen? Ik wens u gezegende kerstdagen toe en een mooie invulling daarvan. Marcia Boeijinga

Dit prachtige, subtiele schilderij maakte hij rond 1510. We zien Madonna met het Christuskind in huiselijke sfeer. Er ligt een mes, brood en appel op de tafel. Maria schept juist een lepeltje pap uit de kom om haar kindje te voeden. Het raam geeft uitzicht op een watertje met huizen op de achtergrond. Jezus heeft een olijftak in zijn handjes. Een idyllisch tafereel. Maria en haar kind Jezus in harmonie bijeen. Het is ons met de paplepel ingegoten. Zo willen we het graag met Kerst zien. Zo harmonieus willen we het hebben. We

-2-

Gerard David (1460-1523). Drieluik geboorte van Christus 1505-1515

Geen kerstcantate

Gebed na Kerstmis

Pastorale

Niet alleen in het holst van de nacht van het jaar, iedere dag van het jaar heeft het licht het koud.

De morgen is nog onberoerd van woorden, de dag is vreemd en nieuw. En toch, de echo van een glimlach dwingt tot herbeginnen,

Wie blies de hemelsche schalmei? Ontwaak on diepe wereldwei met alle menschen licht en blind, hier zijt ge totterdood bemind!

Het vraagt om geen engelenstemmen, het hongert naar een beetje gerechtigheid aan deze kant van de tijd. En dromen doet het ook niet van eeuwig hemelse zomers in en om het vaderhuis, het hunkert naar aardse dagen ooit zonder marteling en moord, het licht dat van puur licht kind is en woord. Hans Andreus (1926-1977)

al ben ik onvoldaan vanbinnen en moet ik gauw bekennen dat ik de taal niet ken van het Kind, dat ik onmachtig ben. Maar als er handen zijn die blindweg mij geleiden, misschien een woord, een teken, lang verwacht dat plots de leegte vult, beken ik graag mijn schuld, ik dwaalde ziende blind. De weg werd lang bereid vóór eeuwen, door het Kind. Ik krijg de dag om andren te beminnen. Gelukkig, Heer, mogen wij telkens herbeginnen. Christina Guirlande (geb. 1938)

-3-

Een kind uit zuiver geest gevoed, niet uit den man, niet uit het bloed, een kind van u, een kind van mij, een kind wiesch onze armoe vrij. Een entel trekt aan 't gulden touw Zijn wieg van bloemen en van dauw, de bijen zoemen, trans na trans zwaait sterren neder tot een dans. O maagdenlijf, o moederborst, Hij schreit, Hij drinkt en laaft Zijn dorst. Hij kent geen einde, geen begin, maar sluimert aan uw zachtheid in. Zoo laat mij slapen tot het Kind mij slapend in de aarde vindt en wacht mij eeuwig nieuw en vrij dit Kind van allen en van mij. Jan Engelman (1900-1972)

Van onze voorganger: HET KIND IN ONS

Eigenlijk geloof ik niets, en twijfel ik aan alles, zelfs aan U. Maar soms, wanneer ik denk dat Gij waarachtig leeft, dan denk ik, dat Gij Liefde zijt, en eenzaam, en dat, in dezelfde wanhoop, Gij mij zoekt zoals ik U. Ds. Karl van Klaveren

Paars en zijn symboliek

Kerst roept bij mij altijd dubbele gevoelens op. Ik doel niet op de schrille tegenstelling tussen de kalkoen op tafel en de os en ezel in de stal, tussen de kerstinkopen en de kerstboodschap, want die dubbelheid valt bij ons wel mee. Wie ooit Londen heeft bezocht rond Kerst weet dat het erger kan. Nee, ik bedoel iets anders. De ambivalentie die ik ervaar met Kerst heeft te maken met de boodschap zelf. Want het kerstverhaal heeft twee kanten. Enerzijds oogt het heel aards, anderzijds is het heel hemels. Het is aards omdat het over een kind gaat. Iedereen weet wat dat is. We zijn het zelf geweest. Ja, misschien dartelen ze wel om ons heen als onze kinderen of kleinkinderen. Pasen kent die alledaagsheid niet. Daar is sprake van kruisiging en opwekking uit de dood. Een verhaal over een kind is alledaags en ook al gauw ontroerend. Kinderen weten een glimlach op ons gezicht te toveren. Ze hebben iets ontwapenends. Jezus is de enige godsdienststichter die kinderen een voorbeeld noemde van het ware leven. Zo moet je zijn, zei hij. Ontwapenend. Met grote onschuldige ogen kijken kinderen je aan. Ze zien geen kwaad in jou of de wereld. Ze zijn ‘naïef’ in de goede zin van het woord. ‘Naïef’ komt uit het Frans en betekent: ‘natuurlijk, ongekunsteld’. Daar gaat het om: dat we weer in contact komen met ons eigenlijke wezen, onze onbedorven oorsprong. Daarmee zijn we aan die andere zijde van de kerstrivier beland: het hemelse gevoel dat dit verhaal oproept. Als het evangelie ons vertelt dat God ‘mens geworden is in een kind’ (hoe je dat ook mag zien), dan bedoelt dat oude boek dat we op zoek moeten gaan naar ‘het kind in onszelf’. Want op die wijze zou dat in vodden geklede kleintje later messias zijn. Ontwapenend. Argeloos. Naïef in de beste zin van het woord. In de ander altijd het goede zien, God zien: dat is ‘messiaans leven’ volgens Jezus. De Bijbel gebruikt voor hem grote woorden als ‘de wijsheid’ en ‘het woord’, ‘het leven’ en ‘het licht’. De evangelist Johannes dicht Jezus al die grote woorden toe omdat hij in zijn kwetsbaarheid de belichaming ziet van alle verheven goedheid.

Paars. De kleur tussen violet en magenta. Overlap met lila, roze en purper. Het woord paars kan ook verwijzen naar de bekende term "paars kabinet". Paars eten schijnt goed te zijn voor het geheugen en leervermogen vanwege het gehalte aan anthocyanen. Deze stoffen zitten in bosbessen, bramen, zwarte bessen, pruimen, aubergines, uien, rode kool en bietjes. Slaven doken enorme hoeveelheden slakken uit zee op. Met zo'n 30.000 slakken kreeg je immers een pond purperen verfmassa en daar kreeg je veel geld voor. Kleiding in deze kleur was enorm gewild en peperduur. Denk aan de Romeinse keizers in hun purperen mantels als teken van macht. Tegenwoordig dragen bisschoppen van de Rooms-katholieke kerk nog

steeds purper om hun positie aan te geven. In het Christendom is paars de kleur van de adventstijd en van de veertigdagentijd. Paars staat voor boetedoening, bekering en droefheid. Maar het is ook de kleur van hoop en de verwachting dat het goede zal overwinnen. Daarom is het de kleur in de periodes vlak voor de grote christelijke dagen: Kerst en Pasen. Eerst is er een tijd van bezinning en inkeer nodig voordat de feesten van hoop en licht in alle hevigheid kunnen losbarsten.

Dat ‘goede’ was er al voor de schepping, zo beweert Johannes. Anders dan de Griekse filosofen doelt hij daarmee niet op een abstract begrip, maar op de naïviteit van die ene concrete mens. Jezus’ argeloosheid komt van God. Ja, ze is God. God zelf is kwetsbaar en klein aanwezig onder mensen. Is dat geen troostend godsbeeld? Het doet me denken aan een subliem gedicht van onze Bron: AdRem, maandblad september grootste schrijver, Gerard Reve, waarmee ik wil afsluiten: 2013

-4-

KERSTVERHAAL Er was eens een man die het kerstfeest grondig wilde vieren. Hij haalde een laddertje uit de schuur en spande langs het plafond de rode papieren slingers die daarvoor garant zijn. Aan de lamp hing hij een van die rode bellen, die opgevouwen weinig lijken, maar naderhand nog aardig meevallen. Toen dekte hij de tafel. Hij had hiervoor urenlang over drie winkels verdeeld in de rij gestaan, maar het zag er dan ook goed uit. Naast elk bord stak hij ten slotte een kaarsje aan, waarvan je er tien in een doos koopt, en klapte in zijn handen. Dit was het teken om binnen te komen. Zijn vrouw en kinderen, die al die tijd in de keuken elkaar met een verlegen glimlach hadden aangekeken, kwamen bedremmeld binnen.

Er stond een man op de stoep met een baard en heldere, lichte ogen. Hij vroeg of hij hier ook schuilen mocht, want het sneeuwde zo. Het was namelijk een witte Kerst, dat heb ik nog vergeten te zeggen, hoe kan ik zo dom zijn. De beide mannen keken elkaar een ogenblik zwijgend aan en toen werd de een door een grote drift bevangen. "Uitgerekend op Kerstmis," zei hij, "zijn er geen andere avonden." En hij sloeg de deur hard achter zich dicht. Maar terug in de kamer kwam er een vreemd gevoel over hem en de tulband

"Nee maar," zeiden ze, "dat had je niet moeten doen." Maar omdat hij het toch gedaan had gingen ze blij zitten en keken elkaar warm aan. "En nu gaan we niet alleen smullen," zei de man, " we moeten ook beseffen wat er nu eigenlijk gebeurd is." En hij las voor hoe Maria en Jozef alle herbergen afliepen, maar nergens was er plaats. Maar het kind werd ten slotte toch geboren, zij het in een stal. En toen begonnen ze te eten, want nu mocht het, al was er dan veel ellende in de wereld. "Kijk," zei de man "dat is nu Kerst vieren en zo hoort het eigenlijk." En daarin had hij gelijk. En zij verwonderden zich over de hardvochtigheid van al die herbergiers, maar het was ook tweeduizend jaar geleden moet je denken, zo iets kwam nu niet meer voor. En op dat ogenblik werd er gebeld. De man legde de banketstaaf die hij juist aan de mond bracht, verstoord weer op zijn bord. "Dat is nu vervelend," zei hij, "er is ook altijd wat." Hij knoopte zijn servet los, sloeg de kruimels van zijn knie en slofte naar de voordeur.

smaakte hem niet. "Ik ga nog eens even kijken," zei hij, "er is iets gebeurd, maar ik weet niet wat." Hij liep terug naar de stoep en keek in de warrelende sneeuw. Daar zag hij de man nog juist om de hoek verdwijnen, met een jonge vrouw naast zich, die zwanger was. Hij holde naar de hoek en tuurde de straat af, maar er was niemand meer te zien. Die twee leken wel in de sneeuw te zijn opgelost. Want het was, zoals gezegd, een witte Kerst.

Kerstbundel "Verborgen schatten" ‘Verborgen Schatten’ is het thema van de VVP-kerstbundel van 2013. In het voorwoord vertelt ds. Lennart Heuvelman, voorzitter van de VVP, dat de titel is ontleend aan een van de grootste archeologische ontdekkingen van de vorige eeuw: de Dode Zeerollen. Een schat, kostbaarder dan goud of zilver en een bron van wijsheid en inspiratie in verleden en heden. En vaak schuilt het bijzondere en kostbare in het kleine, waarnaar je moet zoeken. “Voor mij vertelt het kerstverhaal dat God zich met al het kleine, weerloze en kwetsbare verbonden heeft. En daarom ook onze ogen op hen gericht zullen zijn. Om te beschermen en te koesteren, als de allergrootste schat. Meestal verborgen, nu voor even in het volle licht. Met Kerst draait alles voor een paar dagen om het feest van hoop. Dat wat klein is eens groot zal worden. Dat de grootste monden eens zullen zwijgen. Het klinkt als vrede. Daar was het uiteindelijk, in het verborgene, om begonnen.” In deze kerstbundel kunt u kleine schatten ontdekken waar u mee verder kunt in de donkere dagen van december. De bundel is dit jaar samengesteld door Erik Jan Tillema. De prijs bedraagt € 3,50 exclusief porto- en administratiekosten.

Toen hij weer in de kamer kwam zag hij bleek en er stonden tranen in zijn ogen. "Zeg maar even niets," zei hij, "die wind is wat schraal, het gaat wel weer over." En dat was ook zo, men moet zich over die dingen kunnen heen zetten. Het werd nog een heel prettig Kerstfeest, het was in jaren niet zo echt geweest. Het bleef sneeuwen, de hele nacht door en zelfs het kind werd opnieuw in een schuur geboren. Godfried Bomans (1913-1971) Bron: www.vrijzinnig.nl

-5-

VREDE OP AARDE IN KOREA Begin november was het alvast Vrede op Aarde in Korea. Christenen uit de hele wereld kwamen in de havenstad Busan bij elkaar onder het thema “God van het leven, leid ons naar gerechtigheid en vrede”. Mensen uit 345 kerken dachten aan wat gebeurde in de Koreaanse oorlog en aan wat er nu nog gebeurt. Ze bespraken urgente thema’s - en vierden ook feest! Bij de Wereldraad van Kerken zie je alle kleuren mensen en alle soorten kledij. Vooral orthodoxe bisschoppen variëren van zwart tot roze. Deze keer waren er veel gelovigen uit de “evangelische “hoek. Zelf nam ik in 2011 deel aan de voorbereidende bijeenkomt in Kingston, Jamaica. De muziek klonk daar wel even anders, en dansen gaat in Azië ook meer bedaard. Hier werden de resultaten van Kingston aan de deelnemers voorgesteld. Er moest gestemd worden door echte gedelegeerden. Vanuit Nederland waren daar onder anderen Karin ten Broeke van de PKN, Christiane Berkvens van de Remonstrantse broederschap, en Iris Speckman namens de Doopsgezinden.

De Nederlanders stuurden elke dag een stukje naar de Raad van Kerken of maakten zelf een blog. Zo kwam ik te weten dat Christiane Berkvens nu helemaal bekeerd is tot de oecumene… Als u een beetje thuis bent op internet kunt u het allemaal bekijken en misschien iets van de sfeer proeven. Ik was onder de indruk van een jonge vrouw uit Nederland die bij de gehandicapten hoorde. Zij beschreef de moeite die ze ondervond om er te komen en er zich met haar groep te bewegen onder de mensen. Meteen na thuiskomst kwamen Joris Vercammen, Karin ten Broeke en iemand van de hulporganisatie ICCO vertellen hoe het was geweest. Er waren resoluties gekomen, ja: de deelnemers hadden zich verplicht om “op reis” te gaan naar gerechtigheid en vrede. Maar wat het meeste indruk had gemaakt waren groepsgesprekken en de sprekers. Wij zagen films: van een blanke predikant uit Zuid-Afrika die sprak, zonder handen. Hij had een bombrief ontvangen van mensen tegen eenheid met gekleurde mensen zijn. En van een Afrikaans meisje met erfelijke Aids, dat onbevangen vertelde wat dat voor haar leven betekent.

Joris Vercammen, de Oudkatholieke aartsbisschop was delegatieleider. Met daarnaast heel wat “voetvolk” uit alle landen, zodat het echt een ervaring van eenheid werd. Velen vertegenwoordigden hulporganisaties en vredesbewegingen. Net als in Kingston was de RK kerk wel aanwezig, met toehoorders, die alles mee beleefden. De Nederlanders viel op hoe moei-

-6-

zaam er wordt omgegaan met relaties tussen mensen van hetzelfde geslacht. Allerlei deelnemers droegen een dag zwart om de aandacht op hen te vestigen. Zelf kwamen ze ook aan het woord. Toen kwam het nieuws uit de Filippijnen. Dat haalde van alles overhoop: de “goede” aarde en het milieu dat we zelf scheppen. Meeleven met de Filippijnse gedelegeerden begon hier alvast. En dan de vrede. Iedereen was er mee bezig, maar het lukte niet tot een eenstemmig afwijzen van alle oorlog en interventie te komen. Mensen werden wel genoodzaakt daar goed over na te denken, met de Koreaanse oorlog in hun achterhoofd. De voorzitter van de Wereldraad, Olaf Fykse Tveit, trad af. Voor hij dat deed waste hij een aantal deelnemers de voeten. Zijn opvolgster is een Afrikaanse vrouw, Agnes Abuomi van de Anglicaanse kerk in Kenia. Tot besluit verplichtte iedereen zich er toe de pelgrimage naar vrede en gerechtigheid aan te gaan, en daar zelf vorm aan te geven. Gelijktijdig was ik met een groep Christenen uit Engeland, Zwitserland, de Balkan, Duitsland en Nederland samen in een vrouwenklooster van de orde van Taizé. Een paar heuvels verder dan Menno-centrum Bienenberg bij Basel. Voor een bestuursvergadering van de organisatie Church and Peace. Op Europees niveau bezig met hetzelfde: vrede. Janna F. Postma

Feestelijke intrededienst ds. Karl van Klaveren op 1 september De intrededienst vond 's middags plaats. Daardoor konden ook leden en voorgangers van andere kerken de intrede van ds. Karl van Klaveren als

de hem daarop als voorganger waarop de gemeente antwoordde met een gemeenschappelijk “ja” en het zingen van de eerste twee coupletten van gezang 456 “Zegen hem, Algoede”. Ds. Karl van Klaveren beklom de preekstoel. Voor zijn overdenking ging hij in op de tekst uit 1 Korinthe 13 “Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde”.

voorganger bij onze geloofsgemeenschap en de bevestiging van Cees Moerman als ouderling bijwonen. De kerk was dan ook stampvol en er stonden maar liefst vijf voorgangers gereed om de dienst in te vullen. Ter verhoging van de feestvreugde was ook burgemeester Aptroot aanwezig. Daarnaast waren er veel leden, vertegenwoordigers van andere kerken, medegebruikers van onze kerk en echtgenote en familieleden van ds. van Klaveren aanwezig. We konden dan ook met recht beginnen met het zingen van het lied “De vreugde voert ons naar dit huis” waarbij organist Joop Dekkers een extra register opentrok. Janna Postma en Marja Hofman spraken votum, groet en drempelgebed uit. Vier voorgangers en onze voorzitter gaven vervolgens mooie en bemoedigende woorden mee aan onze nieuwe voorganger. Ds. Eric Cossee bevestig-

Het tweede hoogtepunt van de dienst was de bevestiging door ds. Rein Algera van de Protestantse wijkgemeente Noord van Cees Moerman als ouderling met bijzondere opdracht in de Adventskerk. Deze functie komt voort uit de band van de VVP met deze wijkgemeente. Ook hierbij werd de aanwezigen gevraagd om hun steun en bemoediging. Met gezang 426 “God zal je hoeden” werd dit onderstreept.

personen toe en wenste hen wijsheid en sterkte. Woorden van deze strekking werden ook gesproken door de heer Henk Willem van Dorp, voorzitter van de Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Zoetermeer en burgemeester Aptroot. Deze laatste memoreerde ook

de overeenkomst tussen zijn werk en dat van Marco: “Verbinden”. Na afloop van dit officiële gedeelte was er gelegenheid om Karl en Cees te feliciteren en natuurlijk ook een drankje en hapje te gebruiken. Elly Bout en Elena Vegt waren daarbij de gastvrouwen. Rest nog te vermelden: De liturgische bloemschikking was van de hand van Marina Lurks, waarover elders in deze Nieuwe Wegen meer. Het mooie liturgieboekje werd gemaakt door Marcia Boeijinga en Wieger Visser vanuit de Pyreneeën, en ds. Karl van Klaveren vanuit Londen. Frank de Wit

Na afsluiting van de dienst sprak onze voorzitter, Marco Lurks, de twee hoofd-

VAN DE VOORZITTER. Rede bij de bevestigingsdienst ds. K. van Klaveren Heeft u dat ook wel eens, dat bij bepaalde muziek of een bepaald gedicht een visioen of een emotie te weeg wordt gebracht? Toevallig overkwam het mij onlangs met een popsong van een oude hardrocker, Neil Young. Neil Young heeft in 1969 voor het eerst een nummer gezongen met de titel 'Helpless'. Het nummer is geschreven door Bruce Springsteen. Het eerste couplet van 'Helpless' luidt: 'There is a town in north Ontario, With dream comfort memory to spare,

And in my mind I still need a place to go, All my changes were there.' In het Nederlands heet het lied 'Hulpeloos'. Het is verder niet zo makkelijk te vertalen, maar vrij vertaald komt het couplet ongeveer op het volgende neer: 'Er is een plaatsje in North Ontario, Waaraan ik een fijne herinnering als uit een droom koester, En in mijn geest, Heb ik nog steeds een plaats nodig, waar ik heen kan gaan, Waar al mijn spirituele ervaringen plaatsvinden.'

-7-

Deze popsong is over de jaren miljoenen keren door mensen beluisterd en nog steeds raken jong en oud er door in vervoering. Waarom ik vertel ik dit? In het Nieuwe Testament (Matteüs 6:6) roept Jezus mensen op om hun binnenkamer te zoeken. Een plaats waar je alleen bent, waar je rust vindt, waar tijd en plaats even wegvallen, een moment om samen te zijn met het Onveranderlijke, de Eeuwige. 'And in my mind, I still need a place to go, All my changes were there.' We zien hier hoe Matteüs 6:6 op een ludieke manier

terugkomt in de seculiere popmuziek. Dit is een aansprekende manier, één van de vele, waarmee een boog kan

worden gemaakt naar mensen die niet direct de relatie leggen met het religieuze, maar er wel door geraakt worden.

En dan dat plaatsje in North Ontario waaraan fijne herinneringen als een uit droom worden gekoesterd, dat zou zo maar ons kerkje in Zoetermeer kunnen zijn. Waar jong en oud bij elkaar komen om zich te bezinnen. Waar plaats is voor mensen met een rotsvast vertrouwen in God, waar plaats is voor mensen die twijfelen, waar plaats is voor mensen die het helemaal niet meer weten. Een plaats waar een open zoektocht plaatsvindt naar antwoorden op zingevingsvraagstukken. Een zoektocht waar verdraagzaamheid, tolerantie en oecumene belangrijke wegwijzers zijn. Kortom een plaats waar het geloof op een vrijzinnige manier wordt beleden.

Uit gesprekken met Karl is gebleken dat hij een groot voorstander is om op zoek te gaan naar nieuwe manieren om de verbinding te leggen tussen kerkelijken en niet-kerkelijken. In Karl zien we een innoverende en creatieve voorganger die in staat zal zijn om de Bijbelse boodschap op een eigentijdse manier onder de aandacht van de mensen te brengen.

Hier ligt voor Karl een belangrijke taak om mede uitvoering te geven aan deze unieke grondwaarden van Vrijzinnigheid. In hem zien wij een voorganger die in staat is een boog te vormen tussen onze binnenkamer en de materiële wereld. Een voorganger die in staat is een boog te vormen tussen gelovigen en niet gelovigen. En tenslotte een voorganger die in staat is de

Christelijke boodschap op een eigentijdse aansprekende manier met veel ruimte voor discussie over te brengen. In onze Toekomstvisie staat hoog in het vaandel dat mensen in Zoetermeer en omstreken eindelijk eens gaan ontdekken dat er een heel laagdrempelig kerkje is op de Julianalaan waar op een vrije en open wijze aan zingeving, religie, geestelijke ontwikkeling en spiritualiteit wordt gedaan. Hopelijk zal onze kerkgemeenschap mede onder bezielende kracht van Karl uitgroeien tot dat kerkje op de Julianalaan waaraan door velen fijne herinneringen als uit een droom worden gekoesterd.

Marco Lurks

Bloemschikking intrededienst 1 september Op 1 september 2013 werd onze nieuwe voorganger ds. Karl van Klaveren bevestigd in zijn ambt tijdens een feestelijk opgeluisterde eredienst. Marina Lurks vertolkte het aangereikte thema ‘verbinding’ op een voortreffelijke manier in een schikking. Ik was er zelf niet bij, maar toen ik de foto zag begreep ik direct wat zij trachtte te verbeelden. Voor de leden die niet aanwezig konden zijn hierbij mijn gevoelens bij de schikking: De bestaande verbindingen zijn aangegeven met de gesloten boog. Bij bestaande verbindingen kan worden gedacht aan predikant en gemeente, denominaties met hun landelijke orga-

nisaties, verbinding met gastpredikanten, verbindingen met de PKN wijkgemeente Noord, van waaruit Cees

Moerman werd bevestigd als nieuwe ouderling met een bijzondere taak vanwege de VVP.

is nooit af. Of het nu gaat om nieuwe contacten van de voorganger naar de leden toe, of de contacten met landelijke en internationale organisaties, of het vernieuwen van de oecumenische contacten: verbinding moet je willen zoeken. Dat wordt gesymboliseerd door de losse boog aan de linkerzijde van de schikking. Ik hoop dat ieder naar vermogen zal willen bijdragen aan het mogelijk maken en bestendigen van nieuwe of te vernieuwen contacten. Fred Beerlage

Maar verbinden is geen afgerond proces. Het is een proces dat voortduren naar nieuwe wegen moet zoeken. Het

-8-

VAN ONZE LEDEN

Impressie najaarsbeurt Kerktuin

Hartelijk dank voor de gelukwensen en de mooie bos bloemen die ik voor mijn 88ste verjaardag via de de heer Kruyswijk heb ontvangen. J.P. Beets, Den Haag Heel hartelijk dank voor het mooie boeket bloemen. Wat een verrassing. Ik heb twee weken van de bloemen genoten. Groeten. Mevr. Kraak

Storm veroorzaakt omvallen boom Adventstuin Op 28 oktober trok een flinke storm over het land. De code rood was afgegeven. Desondanks waren alle verwachte deelnemers present op de middagkring over het boek van Lenoir. Een compliment waard. De storm bespaarde onze kerk maar één van de twee grotere bomen in de kerktuin was omgewaaid. Een snelle

Zaterdagmiddag 19 oktober om 10.00 uur waren ze weer paraat, de mannen en vrouwen van de tuincommissie en nog extra versterkt met Piet van Daal van de Oude Kerk en Ellen Mook. Piet draait ook mee in het reguliere onderhoudsschema. Doel van dit najaarsonderhoud was om de kerktuin ook in het najaar en voorjaar er mooi uit te laten zien. Daartoe hebben we de perken en borders eens goed onder handen genomen, opnieuw ingedeeld, planten verplaatst en wildgroei verwijderd. Door een extra financiële injectie konden we in de borders en in een van de perken bolgewas poten (tulpen, narcissen, krokussen). Daarnaast bleef er nog ruimte over om twee bedden met violen te beplanten. Veel werk dus, maar gelukkig waren we met velen, en gingen we geholpen door het mooie wee r vol enthousiasme aan de slag.

inspectie door Nico van Walsum liet zien dat de kern weliswaar nog niet verrot was, maar wel verzwakt. Die constatering maakte dat besloten werd de boom geheel om te zagen. De tuincommissie wacht een schone taak.

Aan het eind van de ochtend kwam Marcia voor een fotoshoot. Kijk maar goed naar bijgaande foto om te zien wie er allemaal meededen. Marcia nodigde ons daarna uit voor een koffiepauze bij haar en Wieger thuis op het terras. Hier kregen alle tuincommissieleden een dankwoord en een pluim voor de geweldige inzet door het jaar heen. De pluim kwam in de vorm van zelf gekweekte minipompoentjes. Liesbeth was inmiddels ook aangehaakt met een notenkoek, die zij traditiegetrouw voor iedere gezamenlijke opkomst bakt. Na de koffiepauze werd nog een uur doorgewerkt om de klus te klaren.

Fred Beerlage Van mijn kant als coördinator nog een reuze dank aan de tuinploeg, maar zeker ook aan de commissieleden die door agendaproblemen niet aanwezig konden zijn. Een bijzonderheid wil ik nog noemen. Om meer licht in de achtertuin te krijgen bespraken we de mogelijkheid om een van de bomen te verwijderen. Aan het uitvoer en van deze actie zijn we tijdens de opkomst niet meer toegekomen. Maar de voorzienigheid heeft ons een handje geholpen, door tijdens de eerste echte najaarstorm deze boom zelf maar te vellen. De boom is mooi op het grasveld gevallen en bleek aan de basis al grotendeels vermolmd. Door Elena, Piet en ondergetekende is vervolgens de kroon verwijderd zodat alleen de stam resteert, en het grasveld weer vrij kan ademen. Nico van Walsum Tuincoördinator

-9-

Is Christus dan verdeeld? Het thema voor de week van Gebed voor de eenheid van de Christenen 2014 draagt het thema: 'Is Christus dan Verdeeld?' (1Kor 1:13). De apostel Paulus laat zich in zijn eerste brief aan de gemeente in Korinte kritisch uit over verdeeldheid binnen de christelijke gemeenten. De ene mens is niet meer dan de andere; maar ieder staat in eenzelfde relatie tot Christus.

gastvoorganger ds. Jaap van den Akker naar de Oude Kerk, waar om 11:30u ook de gelovigen uit de Pelgrimskerk en de Nicolaaskerk worden verwacht. Daar zal een gezamenlijke, oecumenische afsluiting plaatsvinden o.l.v. de vier voorgangers. Fred Beerlage, lid Oecumenische Werkgroep Zoetermeer Dorp

Tijdens de gebedsweek in 2014 zullen christenen wereldwijd stilstaan bij dit thema. Al sinds vele jaren wordt deze week voorbereid door kerken in één van de aangesloten landen. Dit jaar door de kerken in Canada. Zij hebben een voorbeeld orde van dienst opgesteld, die voor Nederland verder is bewerkt onder leiding van de Raad van Kerken.

VAN DE PENNINGMEESTER Giften Voor het bloemenfonds ontvingen wij drie giften. Hartelijk dank daarvoor. Misschien een idee voor u? Ook ontvingen wij een gift van 50 euro ter algemene bestemming. Geweldig! Een lid wilde graag bloembollen in de kerktuin. De tuincommissie plantte er liefst 500! Een royale gift van deze liefhebster maakte dit mogelijk. Komend voorjaar wel tellen of alle bollen zijn opgekomen! De organisatoren van de liturgische maaltijd in mei hadden wat geld overgehouden. Op hun voorstel hebben we dit bedrag overgemaakt naar de stichting Hulphond. Van een niet-lid ontvingen wij een gift van 100 euro als dank voor de hulp bij het invullen van zijn belastingformulier door één van onze leden. Een heel prettige verrassing!

Ook onze geloofsgemeenschap zal aandacht aan het thema besteden. Op zondag 19 januari 2014 starten we net als in eerdere jaren in de eigen kerk. Daarna wandelen we onder leiding van

Vrijwillige bijdragen

OVERDENKINGEN VAN EEN LEEK In het augustusnummer van Nieuwe Wegen, schreef de heer Gerrit Kuiper een artikel over zijn ervaring en emoties bij bepaalde kunstuitingen. Een anonieme reactie kwam binnen en wil ik u niet onthouden.

Ik verzoek u om uw bijdrage 2013 indien mogelijk in 2013 te voldoen. Dit is administratief eenvoudiger. En u weet: Een extraatje is zeer welkom! Frank de Wit

Reactie op "Sentimentele flauwekul, of is het toch iets anders?" Emotioneel door iets geraakt worden? Dat zal iedereen wel herkennen, dus ik ook, of dat nu door muziek is of door hoog besneeuwde berghellingen of door de natuur dichtbij. Mij overkomt dit ook bij wat simpel hobby-, schilder- of beeldhouwwerk. Géén "groots" werk, maar toch: in iets wat je zelf maakt, zit iets van jezelf, waardoor je er een dierbare band mee voelt, iets wat je raakt. Ooit vertelde iemand mij: "Zo moet God het gevoeld hebben bij alles wat Hij schiep. In alles wat geschapen is zit iets van Hem, en daarom heeft God een dierbare band met o.a. de mens". Met die wetenschap ben ik vaak nog meer geroerd door iets moois, omdat ik een soort verwantschap, een band voel??? Anoniem

Algemene Ledenvergadering

Themanummer AdRem "Muziek ontroert" Toevallig of niet, het oktobernummer van AdRem (Remonstrants maandblad) is gewijd aan "Muziek ontroert". Daar wordt uitgebreid ingegaan op muziek en emoties. Muziek is een kunstvorm die nauw verbonden is met emoties en wordt dan ook vaak gebruikt als uitlaatklep: zowel het luisteren naar muziek als het bewegen op muziek en het beoefenen ervan. Muziek is wellicht de kunstvorm bij uitstek om emoties los te maken, omdat emoties zich, net als muziek, door de tijd heen bewegen en vaak abstract en ontastbaar blijven. Soms zijn ergens "geen woorden" voor en is muziek toch in staat invulling te geven aan datgene wat bedoeld wordt. Bron: AdRem, oktober 2013

- 10 -

De Algemene Ledenvergadering vindt plaats op maandagavond 16 december 2013 in de Adventskerk. Inloop 19.45u, aanvang 20.00 u. U bent allen van harte welkom. Een kop koffie staat klaar.

Theatervoorstelling "Wie stenen losbreekt"

Wereldgebedsdag 2014

Op maandag 9 december is er een indrukwekkende theatervoorstelling te zien over het vinden van rust in ons gehaaste leven. Deze eenakter werd eerder met veel succes gespeeld in vrijzinnige kerken door heel het land.

De invulling van Wereldgebedsdag op 7 maart 2014 krijgt steeds meer gestalte. De werkgroep Wereldsgebedsdag Zoetermeer, bestaande uit vertegenwoordigers van de Baptisten Gemeente, de Methodist Gemeente en de Evangelische Broedergemeente, organiseert op 13 januari 2014 een informatieavond over Egypte, aansluitend op het thema: Bron van Leven, geschreven door vrouwen uit Egypte.

klooster zal verlaten, bevindt ze zich op een keerpunt in haar leven. Past haar ‘oude’ levensstijl nog bij haar nieuw verworven inzichten? In dit stuk wordt geput uit ervaringen en wijsheden uit verschillende bronnen. Er zitten elementen in die diep kunnen ingrijpen. Na de afloop kan er worden nagepraat. Kirsten Benschop speelde eerder in ‘Bruid in de morgen’ van Hugo Claus en ‘Op hoop van zegen’ van Herman Heijermans. In 2000 startte ze met het K’onTour Theater. Sinds 2008 speelt zij solovoorstellingen. Met haar bewerking van Edgar Allen Poe’s ‘Het hart als verrader’, haar zelfgeschreven jeugdvoorstelling ‘Lichtgewicht Gedicht’ en een succesvolle bewerking van de roman ‘Twee vrouwen’ van Harry Mulish heeft haar carrière een grote vlucht genomen.

Het stuk is geschreven door theatermaakster en actrice Kirsten Benschop. Zij speelt een vrouw van middelbare leeftijd die wakker wordt met een bevreemd gevoel. Moe en leeg besluit ze een klooster te bezoeken in de hoop haar leven weer op orde te krijgen. Daar maakt ze kennis met stilte, eenvoud en verhalen van mensen die haar raken. Als de dag komt waarop ze het

In Zoetermeer is deze anderhalf uur durende voorstelling een initiatief van de Adventskerk (VCGZ), en wordt uitgevoerd in samenwerking met de Protestantse Wijkgemeente Zoetermeer-Noord. De voorstelling is op maandag 9 december in De Olijftak, Antigoneschouw 33. De deur is open vanaf 19.30 uur. De aanvangstijd is 20.00 uur. De entree is 4 euro. Ds. Karl van Klaveren

Doopsgezinden en remonstranten: 400 jaar verkering In 2013-2014 staan de Doopsgezinde Sociëteit en de Remonstrantse Broederschap stil bij hun relatie. Van een huwelijk is het nooit gekomen. Toch is er al vier eeuwen een vrijage gaande tussen gemeenten, predikanten en diegenen die zich door doopsgezinde of remonstrantse idealen lieten inspireren. Beiden hebben ze te maken

gehad met vervolging en weerstand. Allebei hebben zij in de 19e eeuw de moderne theologie omhelst. Vrijheid, vrede en verdraagzaamheid zijn thema's die voor beide stromingen actueel en urgent zijn. Er zijn samenwerkingsgemeenten van doopsgezinden

en remonstranten door heel Nederland. De Adventskerk is daar één van. Activiteiten Op 16 februari 2014 vindt er een landelijke doopsgezinde-remonstrantse kerkdienst in de doopsgezind-remonstrantse kerk in Leiden plaats. Op 22 maart is er een landelijke jongerendag doopsgezinde en remonstrantse jongerenbijeenkomst in Leiden. November dit jaar verscheen een gecombineerde editie van de magazines AdRem en Doopsgezind.nl die inmiddels naar leden en belangstellenden van beide geloofsgemeenschappen werd gestuurd. Bron: AdRem, remonstrants maandblad, oktober 2013

- 11 -

De avond wordt gehouden in De Wijngaard. De viering van de Wereldsgebedsdag is op 7 maart 2014, eveneens in De Wijngaard. Bron: Nieuwsbrief van het Beraad van Kerken Zoetermeer

24 november herdenking overledenen Op 24 november herdachten we onze overledenen. Het was een ingetogen, mooie dienst. De bloemschikking die ik maakte verwijst met verschillende symbolen naar “Geloof, Hoop en Liefde". De duif, verscholen tussen de takken, kun je zien als de duif die Noach een olijftak bracht, als symbool van de Heilige Geest. Maar ook als reflectie van het raam aan de bovenzijde van de achterwand van de kerk. Of als vredesduif, zoals indirect geduid in psalm 46. Lied dat wij tijdens de dienst zongen over vrede. Na afloop van de dienst gingen de elementen van de schikking mee naar de aanwezige familieleden van de in het afgelopen jaar overleden leden als aandenken aan deze dienst. Fred Beerlage

Adventskerk doet mee aan Feest van de Geest Op 9 november bezochten meer dan 20 kunstenaars uit Zoetermeer een groot aantal kerken om te kijken en vooral te voelen welke kerk voor hun kunstwerken het meest geschikt is om hun werken tentoon te stellen. De Adventskerk was daar één van. Want wat staat er te gebeuren? Wat staat Zoetermeer te wachten? Dat is het Feest van de Geest. Dit feest staat voor een landelijk georganiseerd kunst- en kerkproject dat plaatsvindt in de periode van Hemelvaartsdag 29 mei t/m zondag 1 juni 2014, en van vrijdag 6 juni t/m Pinkstermaandag 9 juni 2014.

In het Hemelvaart- en Pinksterweekend staan de deelnemende kerkgebouwen open voor bezoekers. Naast dit ene nieuwe kunstwerk toont de kunstenaar ook andere werken. Door kerk en kunst met elkaar in contact te brengen kunnen kunstenaars hun creatie laten zien, kunnen kerken met behulp van kunstwerken een nieuw en creatief licht laten schijnen op Pinksteren als Feest van de Geest. Daarnaast worden de mensen uit de regio in contact gebracht met werk van kunstenaars uit hun woon- en werkgebied. Het thema van dit jaar luidt "Vuur dat nooit meer dooft". Naast de Adventskerk nemen de volgende kerken deel: De Oase, De Regenboog, 't Kompas, Nicolaaskerk, Oude Kerk, Pelgrimskerk, Ichthuskerk, Genesarethkerk, Wijngaard, Apostolisch genootschap en De Ontmoetingskerk (Zevenhuizen).

Bedoeling is dat zo'n 20 kunstenaars uit Zoetermeer en de regio een nieuw kunstwerk maken dat geïnspireerd is door het verhaal van Pinksteren en door één van de kerkgebouwen van de participerende kerken. Dit kunstwerk wordt tentoongesteld in het gekozen kerkgebouw en speelt een rol in de Pinksterviering op Eerste Pinksterdag.

Het Feest van de Geest wordt voor de zevende keer gevierd door het hele land en is een initiatief van de stichting Feest van de Geest (www.feestvandegeest.nl, nog in opbouw). Marcia Boeijinga

Wie helpt mee bij het Feest van de Geest? Tijdens het Feest van de Geest houdt de Adventskerk haar deuren open zodat iedereen toegang heeft tot onze kerk en van de aanwezige kunstwerken kan genieten. Dat betekent dat er vrijwilligers worden gezocht om de in totaal 12 dagdelen in te vullen in de periode van Hemel-

vaartsdag 29 mei t/m zondag 1 juni 2014, en van vrijdag 6 juni t/m Pinkstermaandag 9 juni 2014.

Beraadsdag Remonstranten: 9 maart 2014 De Beraadsdag van de Remonstranten vindt volgend jaar plaats op 9 maart. Thema van deze dag luidt "Verborgen Geloof". Vrijzinnig geloof heeft een andere omgang met de buitenwereld dan het geloof van evangelische christenen. Voor sommigen is het denkend geloof, voor anderen is het nadrukkelijk een aspect van het leven dat verwijst naar het allerpersoonlijkste. Hoe geef je geloof vorm in het verborgene? Hoe verhoudt verborgen geloof zich tot de opdracht in het Evangelie om de Blijde Boodschap wereldkundig te maken? Hoe ziet remonstrantse spiritualiteit eruit? Op welke wijze is geloof verborgen in onze tijd en hoe delven we het op?

Wie meldt zich? Graag een mail naar [email protected] of een telefoontje naar 06-29359675.

Op de landelijke Beraadsdag 2014 wordt het jaarthema ‘verborgen geloof’ verder uitgewerkt met lezingen en workshops. Deze dag is bedoeld voor leden, vrienden en belangstellenden van de Remonstranten. De AdRem van februari zal in het teken staan van het thema van de beraadsdag.

- 12 -

BOEKENNIEUWS Onderstaand beschrijving van een aantal boeken die recent verschenen op het gebied van religie en meer in het bijzonder de vrijzinnigheid.

Wat is vrijzinnig? Is het mogelijk om een omschrijving te geven van het vrijzinnige geloof? Is het eigene van de vrijzinnigheid niet dat iedereen op een eigen manier gelooft? Godsdienstwetenschapper Erik Jan Tillema deed onderzoek naar geloofsopvattingen van vrijzinnigen en kwam tot de conclusie dat het toch mogelijk is om iets te zeggen over het vrijzinnige geloof. Zijn onderzoeksresultaten zijn verwerkt in het boek "Dé vrijzinnigheid". Erik Jan vroeg honderden vrijzinnigen naar hun geloofsopvattingen aan de hand van theologische thema’s zoals God, Jezus, zonden en de Hemel. Hoe denken zij hierover? De antwoorden geven een inkijk in de vrijzinnige traditie.

Een met de ene

verrassing zullen ontdekken hoeveel mystiek er in het Nederlandse protestantisme voorkomt. En wellicht inspireert deze ontdekking mensen in de eenentwintigste eeuw om hun eigen weg met de mystiek te gaan. Maria de Groot (geb. 1937) is een belangrijke vrouw in de feministische theologie. Ze komt uit een vrijzinnig hervormd nest. Niet alleen als theologe maar ook als dichteres verwoordt zij de mystiek. Een gedicht van haar begint als volgt: ‘Ik zag in de ontluikende lupinen een droppel regen die gevallen was uren geleden. Het gekarteld blad, waaiergewijs tot een bokaal gevouwen, hield als een kleine kamer deze schat stralend, kristalsteen, medaillon van glas dat fonkelde gezien de ongeziene.’ Bron: Nieuwsbrief van de VVP, november 2013

Voetangels & Klemtonen; pleidooi voor mystieke vrijzinnigheid

De Nederlandse protestantse mystiek ontwikkelde zich krachtig in de 20e eeuw. Dr. Kick Bras (predikant en docent spiritualiteit) schrijft de geschiedenis van deze onderstroom van het protestantisme in portretten van Kuyper, Henriëtte Roland Holst, Miskotte, Van Ruler, Bavinck, Maria de Groot (zie hieronder) en andere denkers en dichters. Protestanten hebben veel meer met mystiek dan algemeen wordt aangenomen. Ze schaften weliswaar de kloosters, broedplaatsen van mystiek, af en uitten vaak scherpe kritiek op de mystiek, maar het verlangen naar eenheid met God ging ook aan hen niet voorbij. Dit boek is geschreven voor een breed publiek, in de hoop dat velen tot hun

Ook dit boek behandelt de mystiek. Het is een pleidooi om de mystieke ervaring weer toe te laten in het vijrzinnige geloof, zonder daarbij de rationaliteit overboord te zetten. Op 6 juni presenteerden Heine Siebrand (remonstrants predikant van de Utrechtse Geerekerk) en Yvonne Hiemstra (predikant van de DoRe-gemeente in Dokkum) hun boek waarmee ze de vrijzinnigheid willen klaarstomen voor de toekomst. Terecht constateren zij dat het slecht gaat met de vrijzinnige kerken, net als met de niet-vrijzinnige kerken. Zij leggen de vinger op de zere plek: de vrijzinnigheid is te veel doorgeschoten naar de rationele kant. Rationaliteit hoort bij de vrijzinnigheid, maar een geloof dat enkel rationeel is, verstomt. Er moet ruimte zijn voor mystiek en geloofservaring, aldus Heine en Yvonne. Een vrijzinnigheid die zowel rationaliteit als mystiek omarmt is volgens de auteurs een beweing die van zich kan laten horen. Het boek is vanuit het hart geschreven en dat is merkbaar op elke bladzijde, in elke zin.

- 13 -

Bron: Erik Jan Tillema in "Vrijzinnig" , blad van de VVP

Een eigenzinnige geloofsgemeenschap Dit boek vertelt het boeiende verhaal van een kleine, maar vitale geloofsgemeenschap in Ter Apel. Wie het huidige sociaal-maatschappelijke leven wil begrijpen, krijgt een toegang met deze geschiedenis. Ze begint rond het jaar 1600 met een schets van de boerengemeenschap in Westerwolde en de bewoners van het klooster Domus Novae Lucis. Tijdens de geleidelijke overgang naar de Reformatie wordt de laatste prior de eerste predikant. In de negentiende eeuw, na de scheiding van kerk en staat, begint de vrijzinnigheid zich af te tekenen. Centraal staat de vraag hoe juist in Ter Apel, aan het einde van de bewoonde wereld, deze moderne manier van denken kan opkomen. Dit boek is een prachtvoorbeeld van Nederlandse kerkgeschiedenis én sociaal-maatschappelijke samenhangen.

Morgen verder... de kunst van het troosten De titel drukt al hoop uit: wat er ook gebeurt, we gaan morgen verder. Hoe dat dan zal gaan en waaruit je hoop of liever gezegd troost kunt putten, laat Anne van de Meiden in allerlei kleurschakeringen de revue passeren. De diversiteit is de grote verdienste van dit meesterwerkje, prachtig geïllustreerd door Els Vos. In 31 hoofdstukjes pluist de auteur de verschillende invalshoeken van troost met veel respect uit. Waar mensen in groot verdriet vaak teruggeworpen worden op zichzelf, is troosten een gave. Welke taal, welk

handelen past? Of is het juist de kunst niet te handelen, maar verdriet te laten zijn, privéterrein van mensen? Het boek geeft vooral leesgenot, omdat het doorspekt is met ervaringen uit Van der Meidens eigen leven en pastorale praktijk. Dat levert herkenbare verhalen op. Bron: "Vrijzinnig", Blad van de VVP, september 2013

drama te behoeden, maar of dat gaat lukken? Kinderboekenschrijfster Mireille Geus heeft met dit boek een aangrijpend verhaal geschreven waarin het belang van gewetensvrijheid diep invoelbaar wordt gemaakt. In het nawoord vertelt de auteur dat haar verhaal geïnspireerd is op de afscheidsbrief van Maeyken Wens aan haar zoon, voor zij als doopsgezinde op de brandstapel om het leven kwam.

TENTOONSTELLING, Religieuze (in) tolerantie in de Gouden Eeuw Hoe tolerant was Nederland? In de 17e eeuw leefden lutheranen, calvinisten, remonstranten en katholieken samen binnen onze landsgrenzen. Het idee

De andere weg Het is 1573. Een barre tijd om je hoofd boven water te houden, zeker voor een weduwe met drie kinderen. Nelleken is het oudste kind in het gezin en doet er alles aan om haar moeder te helpen. Ze redden het net, met wat hulp van de buren. Maar dan besluit haar moeder om zich openlijk aan te sluiten bij de Doopsgezinden. Door te kiezen voor een nieuw geloof, waar de samenleving niets van moet hebben, brengt ze het leven van zichzelf en dat van haar kinderen in gevaar. Nelleken probeert wanhopig het gezin voor een

Wat doe ik hier in godsnaam? In zijn boek "Wat doe ik hier in godsnaam" schrijft theoloog Carel ter Linden (1933) dat hij niet meer in een persoonlijke God gelooft, dus niet meer in "een god die ons ziet en hoort". God is voor hem geen liefde, rechtvaardigheid en barmhartigheid. In een leven na de dood gelooft ter Linden evenmin. Ter Linden vraagt zich af waarin zijn geloof dan nog verschilt van de overtuiging van de ongelovige. Dat verschil is niet groot, stelt hij vast, maar zit hem vooral in de appreciatie van de bijbel. Hij kan zich geen leven voorstellen zonder de verhalen uit het Oude en Nieuwe Testament. Verhalen waarin een diepe wijsheid ligt opgeslagen. Die je vertellen hoe je vandaag de dag met mensen behoort om te gaan, met vergeving, met de vreemdeling. Het boek is geschreven in een prachtige stijl an voor de "moderne" gelovige meer dan de moeite waard. Bron: Doopsgezindnl.09 2013

bestaat dat ze vreedzaam door één deur konden. Museum Catharijneconvent in Utrecht werpt nieuw licht op deze religieuze verdraagzaamheid in de Gouden Eeuw met de tentoonstelling "Vormen van Verdraagzaamheid". Het laat zien dat dit beeld inmiddels is genuanceerd en dat men elkaar tolereerde uit pure noodzaak en niet uit idealisme. Prachtige schilderijen en voorwerpen van bekende kunstenaars, uit de eigen collectie en van binnen- en buitenlandse bruikleengevers, vertellen verhalen die iedereen zullen bijvlijven. De tentoonstelling maakt deel uit van de viering van de Vrede van Utrecht. De tentoonstelling is nog te zien tot en met 5 januari 2014 in het Museum Carharijneconvent in Utrecht.

AGENDA 2013-2014 Zie voor meer informatie onze website www.vcgz.nl Tenzij anders vermeld, vinden de activiteiten in de Adventskerk plaats. ma. 02 dec ma. 02 dec wo. 09 dec

14.00 20.00 20.00

ma. 16 dec

19.45

“Wat bezielt je?” Kennismakingsgesprekken. Locatie: zie persoonlijke uitnodiging “Wat bezielt je?” Kennismakingsgesprekken. Locatie: zie persoonlijke uitnodiging “WIE STENEN LOS BREEKT” Eenmalig theaterstuk van Kirsten Benschop in de Olijftakkerk, Antigoneschouw 33. Algemene Ledenvergadering VCGZ

2014 zo. 05 jan ma. 06 jan ma. 13 jan ma. 13 jan ma. 27 jan ma. 27 jan wo. 29 jan

10.30 20.00 14.00 20.00 14.00 20.00 20.00

Nieuwjaarsbijeenkomst “Wat bezielt je?” Kennismakingsgesprekken. Locatie: zie persoonlijke uitnodiging Inspiratie uit de Bergrede - Gesprekskring Inspiratie uit de Bergrede – Creatieve avond (acrylverf) Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Café Next. Locatie Café Rootz, Den Haag.

- 14 -

ma.10 feb ma. 24 feb ma. 24 feb ma. 03 mrt ma. 10 mrt ma. 10 mrt wo. 26 mrt ma. 31 mrt ma. 31 mrt ma. 14 apr ma. 28 apr ma. 28 apr.

14.00 14.00 20.00 n.t.b. 14.00 20.00 20.00 14.00 20.00 18.00 14.00 20.00

Inspiratie uit de Bergrede - Gesprekskring Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Voorbereiding Sedermaaltijd Inspiratie uit de Bergrede - Gesprekskring Inspiratie uit de Bergrede – Creatieve avond (fotografie) Café Next. Locatie Café Rootz, Den Haag. Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Sedermaaltijd Leeskring over boek “Socrates, Jezus, Boeddha" Leeskring over boek "Socrates, Jezus, Boeddha"

ROOSTER KERKDIENSTEN 2013-2014 VRIJZINNIG CHRISTELIJKE GELOOFSGEMEENSCHAP ZOETERMEER - ADVENTSKERK Datum 2013 01 dec 08 dec 15 dec 22 dec 25 dec 29 dec 2014 05 jan 12 jan 19 jan 26 jan 02 feb 09 feb 16 feb 23 feb 02 mrt 09 mrt 16 mrt 23 mrt 30 mrt 06 apr 13 apr 17 apr 20 apr 27 apr

Voorganger(ster)

Woon-plaats

Den.

OrganistDeurdienst

Bijzonderheden

Mw. N. Verburg Dra. M. Kloppenburg Da. M. van Zoest Ds. K.van Klaveren Da. J.F. Postma Geen dienst

Gouda Alphen a/d Rijn Zetten Den Haag Den Haag

VVP VVP RE VVP DO

Groe Dek Rui Dek Dek

1e Advent 2e Advent 3e Advent 4e Advent Kerstdienst

Nieuwjaarsbijeenkomst Ds. K. van Klaveren Ds. J.van der Akker

Den Haag Zoetermeer

VVP PKN

LE MM

Mw. N. Verburg Drs. W. Lagrouw Ds. K. van Klaveren Da. D. Sikkema Da. C. Dahmen Ds. G.A. de Groot Da. M. M. van Zoest Ds. J. de Waard Ds. P. Wilbrink Ds. K. van Klaveren Ds. K. Holzapffel Drs. M. Kloppenburg Da. J.F. Postma Ds. J.F. Postma Ds. E.H. Cossee

Gouda Gouda Den Haag Zoetermeer Berkenwoude Den Haag Zetten Papendrecht Delft Den Haag Rotterdam Alphen a/d Rijn Den Haag Den Haag Rotterdam

VVP RE VVP PKN VVP VVP RE VVP VVP VVP RE VVP DO DO RE

HdV BK LE MM HdV BK LE MM HdV BK LE MM BK HdV LE

LE MM HdV BK BK

Gezamenlijke afsluiting met Centrumkerken

Avondmaal 19,00 uur Pasen

De diensten beginnen om 10.30 uur, tenzij anders vermeld Verklaring afkortingen Denominatie: DO=Doopsgezind; NPB=Vrijzinnig Protestantse Geloofsgemeenschap; PKN=Protestantse Kerk in Ned; RE=Remonstrant; RK=Rooms Katholiek; VVP=Vrijz.Protestant. Organist Bos: Hr. Bosch; Dek: Hr. Dekkers; Gie: hr. v.d. Giessen; Groe: Hr. Groeneveld; Gun: Mw. Gunzel-van der Straeten; Oost: Hr. van Oosterom; Rui: Hr. Ruiter; Voo: Hr. Vooijs. Deurdienst LE: Mw. Endert; MM: Hr. Hofman; BK: Hr. Kruyswijk; ; HdV: Hr. de Vries.

- 15 -

www.editoo.nl

Indien onbestelbaar retour: Fivelingo 50, 2716 BE Zoetermeer

DE VRIJZINNIG CHRISTELIJKE GELOOFSGEMEENSCHAP IS EEN SAMENWERKINGSVERBAND VAN DOOPSGEZINDEN, REMONSTRANTEN, VRIJZINNIGE PROTESTANTEN en EN ANDEREN IN ZOETERMEER

BEWEGING VOOR EIGENTIJDS GELOVEN

Adventskerk december 2012

ADVENTSKERK Julianalaan 3 2712 CB Zoetermeer www.vcgz.nl