k i j k e n
Achtergronden, opinies en verhalen over en uit het sociaal domein Fris denken & dwars kijken De eigen kracht van mensen en hun organisaties versterken, energie mobiliseren en een gezamenlijke focus ontwikkelen, dat is de missie en kwaliteit van Vondel & Nassau. Samen werkend met u pakken onze medewerkers organisatie- en samenlevingsvraagstukken resultaatgerichte op en aan. Hebt u collega's die Het Decor - Verruim(t) de horizon ook willen ontvangen? Mail dan even uw mailadres naar
[email protected] Wilt u Het Decor niet meer ontvangen dan is een berichtje naar hetzelfde mailadres voldoende.
'Nieuwe jeugdzorg funest voor loverboyslachtoffers' Bron: Fier Fryslân 150907
Jaargang 2 | Aflevering 35
DWARS
11 september 2015 haar de verandering in de jeugdzorg, die sinds begin dit jaar een taak is van gemeenten.
In Rotterdam heeft zich dit jaar nog geen enkel loverboyslacht,,Het systeem is nu zo dat gemeenten aan het begin van het jaar offer gemeld bij Fier. De vrees die het expertisecentrum eerder een contract afsluiten met bestaande lokale zorgaanbieders. Ze uitsprak, blijkt terecht: slachtoffers krijgen niet de noodzakelijk verwijzen veelal hiernaartoe, aangezien voor die zorg tóch al is hulp. betaald. Specialistische hulp inhuren kost extra geld. De gemeenten hebben weliswaar budget gereserveerd voor de inkoop Volgens Marcia Albrecht, die zich voor Fier bezighoudt met de van specialistische zorg, maar dat wil niet per se zeggen dat dit intake van cliënten in de Rotterdamse regio, is het omgekeerde geld ook wordt uitgegeven.'' van vorig jaar aan de hand. Toen klopten bij de organisatie zo'n veertig veelal jonge vrouwen aan voor een plekje in de crisisopSpecialisme vang. De belangstelling was zelfs zo groot dat er een wachtlijst Terpstra vervolgt: ,,Uit kostenoogpunt begrijp ik de gemeenten. was. ,,Die is er nu niet. Je zou kunnen zeggen: mooi, de loverAlleen is de reguliere opvang niet altijd toegerust om deze meiboyproblematiek bestaat niet meer. Niets wijst daar echter op.'' den de ondersteuning en behandeling te bieden die ze nodig hebben.'' Ze trekt een vergelijking tussen Fier en het BrandwonSpecialistisch dencentrum in Beverwijk. ,,Dat is ook gespecialiseerd in één Fier is een van de weinige instellingen in ons land die specialistisoort zorg. Niemand die zegt: laten we dat sluiten en overlaten sche opvang en behandeling biedt aan meiden van 12 tot 23 aan het streekziekenhuis.'' jaar die door loverboys in de prostitutie zijn beland of daarin terecht dreigen te komen. In Rotterdam heeft de organisatie een Leefbaar Rotterdam en de ChristenUnie/SGP eisten eerder al van opvang en behandelvoorziening die plaats biedt aan tien meihet stadsbestuur dat slachtoffers van loverboys onder geen beden. De (vrijwillige) behandeling, waarbij de slachtoffers onder ding in de reguliere crisisopvang mogen terechtkomen. De gemeer via begeleiding, sport en onderwijs worden geholpen zich ringe vraag naar specialistische hulp kan er volgens Fier op duiweerbaarder op te stellen, duurt 9 tot 12 maanden. den dat dit nu wel gebeurt. Jeugdzorg Rotterdam, een instelling die voorheen veel doorverwees naar Fier, zegt dat er niets is Fier-directeur Linda Terpstra heeft wel een vermoeden waarom veranderd in het doorverwijsbeleid. lokale hulpverleners slachtoffers van loverboys niet meer doorverwijzen naar haar organisatie. De oorzaak daarvan is volgens
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 1
Het Decor - verruim(t) de horizon Je zou er toveren voor leren
lers of scheidsrechters. Tot beter of ander voetbal echter leidt dat alles niet. Net zo min als al dat geklets bijdraagt aan een Door Peter Paul J. Doodkorte oplossing van de vluchtelingencrisis leidt. Ik verlang commentatoren, welke met passie verslag doen van de situatie, zonder Wereldwijd zijn 60 miljoen mensen op de vlucht voor oorlog of die vervelende en ongevraagde extraatjes. vervolging. De laatste maanden zijn daarover pagina’s vol geschreven. Uren werden en worden eindeloos volgepraat op De vluchtelingencrisis is een constante worsteling en zorgt radio en televisie. Over het menselijk drama, over de voor veel discussie. Het zicht op oplossingen wordt echter niet (vermeende) grondslag, over de politieke onmacht bij de aan- beter door. Eerder ontneemt de negatieve aandacht voor alles pak van het probleem, enzovoort, enzovoort. En wat niet werkt het zicht daarop. De waarde van de berichtgedat, over een probleem dat al zo’n vijftien jaar ving is juist hierdoor – in ras tempo – onderhevig aan ernstige bestaat. inflatie. Zo erg zelfs, dat ik er resistent voor word. En met mij – zo vrees ik velen. Ik stoor mij in toenemende mate aan de welhaast eindeloze rij van eloquente commentatoHet volgen van de berichtgeving over de vluchtelingen dreigt ren die menen mij de situatie te kunnen of te te verworden tot het kijken naar een soap. Zo een, waarin van moeten duiden. Die menen dat zij het klappen dag tot dag de belevenissen van personen in een fictieve wevan de zweep kennen. Die op lichtelijk naïeve, hoog cynische reld worden gevolgd. Zonder een duidelijk eind aan de verwikof dwingende toon mij uitleggen waarom wat en wie niet kelingen. Waaraan wij ons verlekkeren, verkneuteren of ergedeugt. Waarbij de uitverkoren commentator van dienst niet te ren. Vanaf de tribune schreeuwend: “Wat een ellende, hè. Je beroerd is om het bijbehorende historische standaardverhaal- schaamt je toch kapot. Er loopt een massa mensen op die sneltje nog eens op te lepelen. Alles bij elkaar lijkt het eerder een weg hoor.” wedstrijdverslag, dan een beschrijving van de situatie. Laat staan een bijdrage aan de oplossing. Totdat een beeld van menselijke maat ons ontnuchtert. Duidelijk maakt dat het geen fictie is. Geen slechte film of zo. Maar Tenenkrommend is het. Te horen en te zien hoe al die harde werkelijkheid. Waarvan niemand goed weet hoe daar‘deskundigen’ de problemen naar anderen uitspelen. Hoe zij – mee om te gaan. Gewoon, omdat de werkelijkheid ieders voorbij voortduring elkaar en u en mij – hypocriet of emotioneel stellingsvermogen te boven gaat. Dat besef overwoekeren met handelen verwijten. Terwijl in werkelijkheid ook hun gebazel goedbedoeld tribunegedrag lost niks op. niets meer of minder is dan dekmantel voor het eigen onvermogen. Van een voortdurend – en toenemend – gevoel van Een oplossing binnen handbereik brengen hangt af van onze onmacht. moraal. Van de mate waarin en met hoeveel passie we dageNog stuitender wordt het, wanneer bij dat alles de discussie lijks aan de slag gaan. Met een duidelijke strategie, waarin ieover het wel of niet plaatsen van een – de wereld wakker dereen een rol heeft en neemt. schuddende – foto, belangrijker lijkt dan het onderwerp zelf. Maar hier wringt de schoen. Zo lang we die gezamenlijkheid Ik erger mij dus. Groen en geel. Aan dat tribunegedrag. Het onvoldoende betrachten blijft het afwachten. Blijft het met de lijkt wel voetbal: iedereen heeft er een mening over, verzwelgt kat in de boom tribunegedrag vertonen. Om vervolgens ook daar in en weet het thuis op de bank beter dan trainers, spe- nog eens het micromanagement van bloed-zweet en tranen
Van oeverloos gelul, naar ontzettend helpen
interventies van particulieren neer te sabelen. Als Herman van Veen kon toveren, was niemand de sigaar, hielden alle mensen van elkaar. Iedereen was jonger, niemand had er honger. Als hij kon toveren, kwam alles voor elkaar. Wat zou ik graag die tovenaar zijn. En met mij velen anderen. Gewoon, omdat wij ons allemaal beseffen dat vluchtelingen individuele mensen zijn waar we iets voor kunnen doen. Deze mensen zijn allemaal op zoek naar een stukje veiligheid en de kans op een beter leven. Als we vanuit dat besef nou eens alle energie zouden bundelen. Moet je eens kijken wat er dan gebeurt. In dat geval zal er een beweging ontstaan die het meeste weg heeft van een epidemie. Zo een tegenbeweging grijpt razendsnel om zich heen en is bijna niet te stoppen. Als we ons niet willen neerleggen bij passiviteit, dan moeten wij als makkers ons wild geraas jegens elkaar staken. Samen optrekken. De woordenbrij stilzwijgen en alle wijsheid en compassie inzetten voor het bedenken van menswaardige oplossingen. Daarvoor en daarbij mag ook op mij een beroep worden gedaan.
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 2
Het Decor - verruim(t) de horizon Miljoenentekort op jeugdzorg in regio Utrecht Bron: regio Zuidoost-Utrecht 50905 De vijf gemeenten in de regio Zuidoost-Utrecht stevent af op een tekort van ruim zes miljoen op de jeugdzorg. Voor volgend jaar hangt de vlag er nog slechter bij. Bunnik, De Bilt, Wijk bij Duurstede, Utrechtse Heuvelrug en Zeist hebben in een brandbrief staatssecretaris Van Rijn (VWS) met spoed om hulp gevraagd. Yolanda de Koster 04 sep 2015 Reageer
Onhoudbare situatie De gemeenten kunnen het nu in kaart gebrachte miljoenentekort niet in hun eigen begrotingen opvangen. ‘In onze regio is een onhoudbare situatie ontstaan. In deze situatie is het maken van afspraken met de andere regio’s in de provincie over de inkoop 2016 van zware zorg haast onmogelijk geworden.’ De regio wil binnen twee weken met de staatssecretaris tot een oplossing komen.
budget niet zouden uitkomen. De zorgen konden toen nog niet met cijfers worden onderbouwd; inmiddels wel. De regio heeft cijfers vergaard die zicht geven op de omvang van het tekort, verontrustend zijn en de knellende positie van de regio bevestigen; vooral Zeist en Utrechtse Heuvelrug. Onvoldoende budget De regio heeft dit jaar, vooraf wetende niet met het budget uit te komen, voldoende zorg zonder budget ingekocht. Dat deden de gemeenten mede naar aanleiding van toezeggingen door Van Rijn. ‘U heeft ons laten weten onze regio niet in de kou te laten staan indien de zorg aan jeugdigen in de knel komt als gevolg van het macrobudget’, brengen de gemeenten de staatssecretaris in herinnering. ‘Onze regio staat voor de zorgplicht, zodat elk kind dat deze zware zorg nodig heeft, die ook krijgt. Voor de tekorten in 2015 en volgende jaren die zich nu duidelijk manifesteren, kan binnen de begroting geen dekking worden gevonden.’ De gemeenten willen dat het verdeelmodel verder wordt verfijnd en wijzen in de brief op de systeemverantwoordelijkheid van de staatssecretaris.
Jeugdinstellingen De aanwezigheid van jeugdzorginstellingen De regio Zuidoost-Utrecht stevent af op een waar jongeren vanuit heel Nederland zorg miljoenentekort op de jeugdzorg. Op basis van krijgen, maar waar de gemeenten op wiens de door de vijf gemeenten zelf bijeen gesprokgrondgebied de instelling staat (financieel) kelde cijfers over het eerste half jaar, komt de verantwoordelijk is, is het grootste proregio uit op een tekort van 6,2 miljoen euro. bleem. ‘Het tekort doet zich hoofdzakelijk Voor volgend jaar ziet het er nog slechter uit. voor bij de kinderen die de zwaarste vorm van zorg ontvangen, in jeugdinstellingen’, Het nu geconstateerde tekort betreft alleen de zo schrijven de gemeenten aan Van Rijn. kosten die de gemeenten maken voor jongeHet gaat om onder meer jongeren voor wie ren met ernstige problematiek die in jeugdinstellingen verblijeen machtiging gesloten jeugdzorg is afgegeven door de kinven. De regio houdt er rekening mee dat ook op de overige derrechter en om jongeren met een psychiatrische problema- Extra gebiedsteams in Zeeland jeugdzorg een tekort kan optreden. ‘Wij beschikken nog niet tiek die gedwongen zijn opgenomen en worden behandeld. Bron: PWC 150907 over voldoende gegevens om daar met zekerheid een uitDe gemeenten Middelburg, Veere en Vlissingen gaan extra spraak over te kunnen doen. Dat komt omdat de facturatie Verdeelfout gebiedsteams inzetten om aan de grote vraag naar intensieve door aanbieders achterblijft’, aldus woordvoerder Frank Kools ‘Aan deze relatief kleine groep geeft Zuidoost-Utrecht onge- begeleiding op gebieden als zorg en welzijn te voldoen. De namens de regiogemeenten. veer drie keer zoveel uit als de overige Utrechtse regio’s. Waar zeven teams op het eiland Walcheren krijgen er elk 1,5 fte bij. deze zware, intramurale zorg 31 procent van ons totale budget Brandbrief voor jeugdhulp beslaat, geven de overige Utrechtse regio’s Dit schrijft een regionale Zeeuwse krant op haar website. De De vijf gemeenten – Bunnik, De Bilt, Wijk bij Duurstede, daar gemiddeld 10 procent aan uit’, aldus de vijf gemeenten in gebiedsteams hebben grote achterstand in het werk. In de Utrechtse Heuvelrug en Zeist – hebben in een brandbrief hun brandbrief. Volgens de gemeenten verhuizen ouders met teams werken verschillende disciplines samen. De extra aanvulstaatssecretaris Van Rijn (VWS) met spoed om hulp gevraagd. kinderen in een jeugdinstelling verhuizen naar de regio om ling betreft maatschappelijk werk (1 fte) en jeugdzorg (0,5 fte). De oorzaak van het tekort ligt volgens de regio in de onjuiste dichtbij hun kind te kunnen zijn. ‘Door een verdeelfout binnen historische gegevens waarop de jeugdzorgbudgetten voor het het macrobudget wordt met die bijzondere hoge vraag veel te Oplossing afgelopen jaar zijn gebaseerd. De tekorten zullen volgend jaar weinig rekening gehouden.’ De drie gemeentes betalen de extra ondersteuning zelf. Ook verder oplopen, omdat de regio in 2016 (nog) minder budget laten ze onderzoek doen naar een structurele oplossing voor voor krijgt dan dit jaar. Dit jaar bedroeg het budget 41,9 milCijfers de teams die werken op het gebied van zorg, ondersteuning, joen euro. Voor 2016 ontvangt de regio 38,5 miljoen euro. Het is niet de eerste keer dat de regio bij Van Rijn aan de bel welzijn, opvoeden en opgroeien. trekt. Al vorig jaar april vreesden zij dat ze met het toegekende Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 3
Het Decor - verruim(t) de horizon Hilversum werkt aan grote asielopvang
'Wij krijgen signalen van instellingen dat gemeenten soms meer dan 20 procent korten op het budget voor beschermd Bron: Gemeente Hilversum 150907 Hilversum gaat honderden asielzoekers opvangen op verschil- wonen en het budget voor dagbesteding van mensen met lende locaties. Wethouder Wimar Jaeger liet zich zaterdag op psychiatrische problemen.' Dat schrijven de ggz- brancheorganisaties Federatie Opvang, RIBW AllianRTV Noord-Holland ontvallen dat zijn tie en GGZ Nederland in een brandbrief stad 1500 à 1600 asielzoekers gaat aan de Tweede Kamer. 'Wij zien dat herbergen. gemeenten korten op de tarieven voor onze cliënten,' zegt Eta Mulder, beHilversum gaat honderden asielzoestuurssecretaris bij RIBW Alliantie. 'Daar kers opvangen op verschillende locakomt geen ambulante hulp voor terug. ties. Wethouder Wimar Jaeger liet Dit leidt tot risico's voor de zorg aan zich zaterdag op RTV Noord-Holland deze kwetsbare mensen.' ontvallen dat zijn stad 1500 à 1600
ontwikkelen en de zorg niet onnodig af te breken.'
Keukentafelgesprek De Tweede Kamer debatteert woensdag 9 september over de voortgang van de decentralisatie van de zorg naar de Wmo. Uit de inventarisatie van de brancheorganisaties in de ggz blijkt dat de instroom van nieuwe cliënten in bescherm wonenprojecten stagneert. Ook na "het keukentafelgesprek" vinden ggz-cliënten niet de weg naar de voorzieningen voor dagbesteding of beschermd wonen. 'Dat ligt aan het gemis aan kennis van ggz problematiek bij wijkteams, waardoor mensen niet op tijd worden toe geleid naar passende zorg', staat in de brief. Verder werkt het administratieve proces van de gemeenten werkt niet goed, waardoor aanbieders al zorg leveren voorVerruim het blikveld asielzoekers gaat herbergen. Decentralisatie dat er een gemeentelijke beschikking - en bijbehorende finanDe brancheorganisaties in de ggz hebciering - voor de cliënt is afgegeven. Burgemeester maakt locatie bekend ben in de zomer een vragenlijst – moniEen woordvoerder van de gemeente wil de aantallen niet bevestigen. Hij wijst erop dat burgemees- tor - onder hun leden uitgezet over de decentralisatie van de Bezuinigingen ter Pieter Broertjes dinsdag in ieder geval de locaties uit de AWBZ naar de Wmo die per 1 januari 2015 is ingegaan. Uit de De brancheorganisaties in de ggz erkennen dat gemeenten doeken zal doen en mogelijk ook het aantal opvangplaatsen. resultaten van deze monitor blijkt dat veel gemeenten in 2016 moeite hebben met de bezuinigingen die hen zijn opgelegd Het plan voor de asielopvang kan rekenen op brede steun in zich genoodzaakt voelen te korten op het budget voor be- door de overheid. Zij doen in de brief een beroep op de Tweehet college, dat bestaat uit D66, VVD, SP en CDA, aldus de schermd wonen. De kortingen lopen op tot meer dan 20% van de Kamer om tijdens het Kamerdebat woensdag 9 september het budget. Mulder: 'Het AWBZ-geld voor beschermd wonen is de staatssecretaris aan te spreken op zijn verantwoordelijkheid woordvoerder. zonder bezuiniging overgegaan naar gemeenten. Dan mag je voor de effecten van de overheveling. Volgens de ggz- branverwachten dat gemeenten dat budget ook inzetten voor deze cheorganisaties Federatie Opvang, RIBW Alliantie en GGZ NeAl een jaar bezig derland moet de staatssecretaris Ook in de Hilversumse samenleving is al voorwerk gedaan. voorzieningen.' maatregelen nemen om de ne'Dat er een asielopvang komt, is niet van de ene op de andere Verwarde mensen worden na een incident mingatieve effecten voor de ggzdag. We hebben het afgelopen jaar al verschillende zaken in der vaak in een politiecel opgesloten. In 30 cliënten tegen te gaan. kaart gebracht. De buurten waar de opvanglocaties komen, procent van de gevallen brengt de politie deze weten dat ze op een shortlist staan.' mensen naar de ggz. Lees meer>> Lees de brief van de ggz brancheorganisaties naar de Tweede Gemeenten bezuinigen op beschermd woPersoonsgebonden budget Kamer>> nen Bron: GGz-Nederland 150907 De oorzaken dat dit niet lukt, zijn veelzijdig, Gemeenten bezuinigen op beschermde woonvoorzieningen zegt Mulder. 'Onder andere vanwege de verdevoor mensen met psychiatrische problemen. GGZ- ling van de financiële middelen over de gebrancheorganisaties sturen een brandbrief naar de Tweede meenten en de afspraken die er zijn gemaakt Kamer: ‘Er dreigen structurele tekorten voor de hulp aan met betrekking tot het persoonsgebonden kwetsbare burgers.’ budget. Wij roepen alle partijen op om inhoudelijk beleid te Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 4
Het Decor - verruim(t) de horizon ‘Taal is belangrijk als je wilt werken’
Een parabel of gelijkenis is een kort verhaal, gewoonlijk gesitueerd in het dagelijks leven, dat dient om een religieus, moreel of filosofisch idee te illustreren. HET DECOR verzamelde een aantal van die mooie, korte inspirerende verhalen. Om te motiveren en te stimuleren om positiever te denken, te leven en te werken.
Speelweide met zes spelers Een veldje in de middag zon. Rechts verschijnen een paar jonge muizen in beeld. De eerste keer, dat ze zonder toezicht van hun ouders de wereld ontdekken. Wat vinden ze? Een ware speelplek: zand, gras, met hier en daar een heuveltje. De mogelijkheden zijn grenzeloos. Dan van links: onbekende wezens. Niet groot. Wel laag bij de grond, langgerekt en met een gladde huid. De muisjes aarzelen. De nieuwkomers wachtten af. Ook zij hebben de anderen nog nimmer eerder gezien. Alleen het achterste gedeelte van elk diertje komt hen enigszins bekend voor. De rest is hen zo harig en zo bol. Echt lang houden ze deze impasse niet vol. De speelplek wacht. Bovendien wat kun je allemaal niet aan elkaar ontdekken? Of wat kun je met elkaar niet doen? Glijden langs de gladde ruggen. Blindemannetje spelen met snorharen. Mogelijkheden eindeloos. Als de zon ondergaat en langer wordende schaduwen over het veldje en de spelende dieren glijden, gaan beide partijen moe maar voldaan en vol verhalen naar huis. Moeder Muis is woedend. Hebben ze niet beseft in welk gevaar ze hebben verkeerd? Slangen zijn niet om mee te spelen. Slangen zijn onbetrouwbaar. Voor je het weet ben je opgegeten. Voor straf zonder eten op bed! Moeder Slang is des duivels. Typisch iets voor de moderne jeugd. Sloof je je uit voor een verantwoorde maaltijd, laten ze buiten zo maar lekkere, voedselrijke hapjes liggen. Voor straf zonder eten op bed! Als de volgende ochtend, de zon opkomt boven een van de mooiste speelplekjes, ziet de wereld er toch opeens geheel anders uit.
Meer inspirerende sprookjes en parabels vind je hier:
van de deelnemers. Stimulans snap ik maar je hebt er niets aan. Een vriend is nu vier uur dingen aan het inpakBron: Gemeente van de Toekomst 150908 Een gesprek met zeven mensen die met elkaar verbon- ken. Daar leert hij niets van. ’Ze zijn het er wel over eens den zijn door het geloof. Mensen met diverse achter- dat een tegenprestatie voor een uitkering nuttig is. ‘Laat gronden: een docent economie, een MBO-student mensen een cursus Nederlands volgen.’ Bouwkunde, universitaire studenten en bijna afgestudeerde Havisten. Mensen die deel uitmaken van de der- Een cultuurverandering de en vierde generatie immigranten. Ze kennen en zien Het gesprek gaat ook over zorgen voor elkaar. De deelelkaar via de (jongeren)vereniging die is gelieerd aan de nemers aan het gesprek denken dat er een cultuurverandering voor nodig is om weer voor elkaar te zorgen. moskee. Een gesprek in het kader van In gesprek met. Want vijftig jaar geleden was het normaal in Nederland De groep heeft hoge verwachtingen van de gemeente. om voor elkaar te zorgen. Eén van de aanwezigen: Er wordt bijvoorbeeld verwacht dat zij huisvesting en ‘Maatschappelijke stages kunnen hierin een rol spelen, projecten moeten ondersteunen voor verenigingen en want dan leren kinderen begrip te krijgen voor ouderen stichtingen. Of dat ze moet regelen dat jongeren meer en als je dit al vroeg leert, wordt het normaal om later gaan zorgen voor ouderen. Ook van hun medemens ook voor ouderen te zorgen.’ Want eigenlijk – zegt de hebben ze die verwachtingen. Ze zijn het erover eens: groep – zou je de mentaliteit van mensen moeten veranom mee te doen in de samenleving en te kunnen werken deren. Er heerst wat hen betreft nog teveel een ikis taal cruciaal. Ze vinden dat er op dit moment nog veel cultuur. ‘Vroeger zorgden we meer voor elkaar. Nu denmensen de Nederlandse taal onmachtig zijn. De groep ken veel mensen: waarom zou ik iemand helpen, ik krijg vindt dat de ouderen of eerste generatie immigranten er niets voor terug. Met het geloof krijg je er altijd iets voor terug als je iemand helpt.’ hierbij meer geholpen moeten worden door de gemeente.
Andere mentaliteit Maar een andere mentaliteit is volgens hen wel aan te leren. Ze noemen een voorbeeld van een initiatief waaraan ze zelf hebben meegedaan: Oma Lief waar jongeren eenzame ouderen opzoeken. Dit emotionele project heeft veel indruk gemaakt op de jongeren die meegedaan hebben. Volgens de deelnemers aan het gesprek is het een goede manier om jongeren met ouderen in contact te brengen. Een goed voorbeeld waarmee anderen zo ook aan de slag zouden kunnen.
Tegenprestatie voor uitkering Ook over de manier waarop je mensen aan het werk krijgt, heeft de groep een duidelijke mening. ‘Om mensen vanuit een achterstand op de arbeidsmarkt sneller aan het werk te helpen, is het nodig om te investeren in opleiding in plaats van andere verplichte tegenprestaties. Investeer bijvoorbeeld in MBO-certificaten die erkend worden door bedrijven en waarmee mensen direct aan de slag kunnen. ‘Op die manier kan je de tijd dat mensen geen werk hebben, gebruiken om ze te herscholen. In plaats van de huidige situatie om mensen te verplichten om nutteloze tegen- Beeld: Marco van Middelkoop / Hollandse Hoogte prestaties te laten uitvoeren zoals inpakwerk’, aldus één
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 5
Het Decor - verruim(t) de horizon Van driftkikkertje tot knuffel-leerling dankzij impulsklas Bron: AD 150901 Kinderen die brutaal zijn, zich niet kunnen concentreren, niet luisteren; leraren hebben er de handen vol aan. Door de komst van passend onderwijs komen steeds meer kinderen met gedragsproblemen in gewone klassen terecht. Juist die leerlingen vinden leraren op basis- en middelbare scholen lastig om in de klas te hebben. Kinderen die moeilijker kunnen meekomen, worden alleen op het negatieve aangesproken, raken gefrustreerd en dat uit zich in negatief gedrag. Selved veroorzaakte nogal wat rumoer in zijn klas op een basisschool in Leiden. Het jongetje kon zich moeilijk concentreren, was vaak afgeleid, sloopte van alles. ,,Het was een drama,'' vertelt zijn moeder Annie. Het jongetje dreigde te blijven zitten als niet snel het roer omging. De meester meldde hem aan voor de zogenoemde impulsklas op zijn school. Twaalf weken zat hij samen met zijn vader of moeder een ochtend per week in een aparte klas. Begeleiders, die weten hoe ze moeten omgaan met leerlingen met problemen, observeerden hem en hielpen hem - en zijn ouders - om zijn gedrag te verbeteren. ,,Hij kan zich nu beter concentreren op zijn werk en weet hoe hij andere kinderen kan negeren,'' merkt Annie. Het aantal impulsklassen groeit gestaag. In Leiden, maar ook in Oegstgeest, Kaag en Braassem en in Breda zijn basisscholen met de groepen gestart. Na de zomer begint een nieuwe klas in Hellevoetsluis. Onlangs startte ook de eerste middelbare school - in Den Bosch - met de begeleiding van groep 8leerlingen om ze voor te bereiden op de sprong naar de brugklas. De impulsklassen zijn in het leven geroepen voor kinderen die probleemgedrag vertonen, maar niet in het speciaal onderwijs thuis- horen. Sinds 1 augustus vorig jaar geldt de wet Passend Onderwijs. De regering wil dat zoveel mogelijk kinderen in reguliere klassen terechtkomen en niet op een speciale school
belanden. Gewone scholen moeten kinderen met gedragspro- kijken de docenten naar hoe de kinderen hun problemen kunblemen of ADHD, de zorg bieden die ze nodig hebben. nen overwinnen. Soms is een kleine aanpassing al genoeg. Zo kunnen kinderen met concentratieproblemen dichtbij de doKras cent gaan zitten. Bijna alle leraren van basis- en middelbare scholen vinden het lastig om deze leerlingen in de klas te hebben, blijkt uit repre- Fouten sentatief onderzoek van het AD en DUO Onderwijsonderzoek. Ook krijgen de scholieren doelen waar ze in die 12 weken aan De leerkrachten merken dat ze deze kinderen niet genoeg moeten werken: ik ga beter naar de juf luisteren, ik houd mijn aandacht kunnen geven in een klas vol met andere leerlingen. handen en voeten bij me, ik houd me alleen met mijn eigen werk bezig. Elke dag houdt de juf of meester in de gaten of de De speciale impulsklassen bieden uitkomst. Kinderen met pro- scholieren hun doelen halen. Het voordeel is dat ook de lerableemgedrag zitten een ochtend per week in een kleine klas ren beter leren omgaan met de gedragsproblemen in de klas. om aan hun gedrag te werken. Hun Die zijn vaak geneigd de kinderen continu vader of moeder móet mee. ,,Als een op hun fouten aan te spreken. Terwijl de ouder niet kan of wil, gaat het niet impulsbegeleiders juist de nadruk leggen door,'' zegt Katrien Schober, oprichop de dingen die wel goed gaan. ter en coördinator van de impulsklas,,Kinderen die moeilijker kunnen meekosen. men, worden alleen op het negatieve aangesproken, raken gefrustreerd en dat uit Het probleemgedrag staat meestal zich in negatief gedrag,'' zegt Schober. niet op zichzelf. De ouders merken thuis ook vaak dat er iets met hun kinderen aan de hand is. Annemieke Mol Lous, lector Passend Onderwijs aan de Hoge,,Kinderen die in de klas overvraagd worden, lopen op hun school Leiden, onderzoekt wat de lesmethode oplevert. De tenen,'' verklaart Schober. ,,Die spanning uiten ze in de klas, onderzoekers willen weten wat pabo-studenten moeten meemaar ook thuis.'' Dus leren de ouders ook zelf hoe ze hun op- krijgen om kinderen met gedragsproblemen beter te leren voeding zo kunnen aanpassen dat hun kroost er baat bij heeft. begeleiden. ,,In de klas loopt het vaak vast tussen de leerling Bijvoorbeeld door consequenter te zijn. en docent, omdat ze niet goed communiceren,'' zegt onderzoeker Koen de Jonge. Na 12 weken blijven de kinderen in de In de impulsklas zitten er kinderen met driftbuien, losse hand- gewone klas. Risico op een terugval in het oude gedrag is er. jes of een grote mond. Vaak komen die reacties ergens van- ,,Maar we blijven de leraren begeleiden en als het nodig is, daan, bijvoorbeeld vanuit frustratie omdat ze niet kunnen komen ze een ochtend terug naar de impulsklas,'' aldus meekomen. Maar ook veel leerlingen kunnen zich niet concen- Schober. Tot dusver zijn de resultaten goed. Moeder Annie treren als de leraar uitleg geeft. Met als gevolg dat ze in hun merkt het ook aan zoon Selved. ,,Ik vind hem natuurlijk altijd lades gaan rommelen, oogcontact zoeken met hun klasgeno- lief, maar nu is hij nog liever,'' zegt ze met een grote glimlach ten en andere kinderen afleiden. op haar gezicht. Om er aan toe te voegen: ,,Hij was nooit van het knuffelen. Nu komt hij thuis en ploft hij lekker tegen me De impulsbegeleiders helpen hen na te denken over hun eigen aan op de bank.'' En het goede nieuws: Selved mocht over gedrag. Waarom luisteren ze niet naar de juf? Waarom hebben naar groep 7. ze vaak ruzie? Waardoor zijn ze veel afgeleid? En vervolgens Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 6
Het Decor - verruim(t) de horizon Digitale overheid: gaan we burgers verliezen? Bron: nieuwsbericht 150907 De digitale dienstverlening groeit. Of het nu gaat om het aanvragen van een paspoort, internetbankieren, het declareren van zorgkosten of reizen met de bus of trein. Digitale overheid Voor communicatie met bedrijven en overheden is toegang tot de digitale snelweg bijna niet te vermijden. In sommige gevallen zelfs verplicht. Voor velen is deze digitalisering een verrijking en ontstaan er nieuwe kansen. Veel kan sneller en vaak met meer keuze en betere dienstverlening. Geweldig! Maar voor iedereen?
Zorg ervoor dat er ergens op de site een uitweg is als men- En ook lopen gemeenten aan tegen de hoge kosten die het sen er niet uitkomen. Dat ze kunnen bellen, langskomen of met zich meebrengt. telefonisch geholpen en geassisteerd worden bij het invullen. Op steeds meer plaatsen worden deze oplossingen De komende vijf jaar komt er 20 miljoen euro per jaar extra beschikbaar. gevonden. Advies en hulp Wil je weten hoe jij je folders en site toegankelijker maakt? Er zijn voormalig laaggeletterden die hier graag advies over geven uit eigen ervaring. Neem gerust contact met ons op. Ook kunnen we samen kijken hoe je dienstverlening aan alle burgers kan realiseren. Er zijn vaak al veel mogelijkheden in je dorp of stad met lokale organisaties of bibliotheken. Want anders verliezen we een groep burgers voor wie de overheid onbereikbaar gaat worden.
Belangenorganisaties sturen noodkreet aan Tweede Kamer Bron: Per Saldo 150908 Sleutelwoord: noodkreet Patientenorganisaties als Ieder(in), NPCF en Per Saldo hebben een brief gestuurd naar de Tweede Kamer om duidelijk te maken dat er veel fout gaat in de overgang naar het nieuwe zorgstelsel.
Auteur Arjan Beune is Adjunct-directeur van de Stichting Lezen Er is veel onduidelijk, mensen krijgen niet de juiste zorg en de & Schrijven en Programmaleider Taal voor het Leven. 1,3 miljoen laaggeletterden eigen bijdragen rijzen de pan uit. De organisaties geven in de Even wat onderzoek. Uit data-analyse blijkt dat er een flinke bief verschillende aanbevelingen. groep digibeten is die helemaal geen ervaring heeft met ict. 'Gemeenten 100 miljoen extra voor banen Het merendeel van deze groep heeft bovendien een achter- beschut werk' Bron: Den Haag 150907 Om er een paar te noemen: stand op het gebied van taalvaardigheden (Buisman e.a., Gemeenten krijgen de komende jaren 100 miljoen euro extra De 400.000 mensen met een aflopend overgangsrecht op 2013). Het gaat om ruim 300.000 mensen die geconfronteerd om werkplekken te creëren voor de allerzwaksten. Dat maakt 31 december 2015 moeten op tijd weten hoe hun zorg en worden met een dubbele achterstand: ze missen ict- het kabinet op Prinsjesdag bekend. ondersteuning eruit gaat zien. vaardigheden én zijn laaggeletterd. In totaal zijn er 1,3 miljoen Maak duidelijk wie verantwoordelijk is voor de Jeugdhulp mensen in Nederland die laaggeletterd zijn (dat is 1 op de 9 Komende jaren moeten er 30.000 van die beschutte werkplekin Nederland. Nederlanders). En een vaak gehoord misverstand is dat het ken komen. Maar het wil nog niet zo vlotten. Mensen die geen zorgvuldig onderzoek krijgen of geen vooral migranten zijn. Een derde is echter allochtoon en tweepassende oplossing, moeten ergens aan de bel kunnen derde is autochtoon. Hoe gaan we die bereiken in de digitale Nog dit jaar 1600 banen trekken, met als resultaat een snelle en passende oplossing. dienstverlening? Naast het verhogen van hun vaardigheden. Staatssecretaris Jetta Klijnsma van Sociale Zaken zal dat op Doe onderzoek naar het maximum dat mensen aan zorg Prinsjesdag bekendmaken, zo bevestigen Haagse bronnen kunnen betalen. Voorkom zo een stapeling van kosten. Je kunt er wat aan doen! Je kan als gemeente begrijpelijk en maandag berichtgeving hierover van RTL Nieuws. Het streven Zorg moet passend en betaalbaar zijn en mensen in staat toegankelijk blijven voor iedereen. Dat kan altijd en met kleine is dat er nog dit jaar 1.600 van dit soort speciale banen komen. stellen mee te doen. en grote stappen. Een paar tips: Voorkom dat mensen met een minimum inkomen worden Een makkelijk tip is gebruik korte zinnen en woorden zon- Cedris, de brancheorganisatie voor de sociale werkbedrijven, doorverwezen naar algemene voorzieningen met extra der dubbele betekenis; denkt dat aantal dit niet wordt gehaald. "Als er 100 plekken eigen betalingen. Wat online belangrijk is, moet op je site niet verstopt zitten worden gerealiseerd is dat al veel", aldus voorzitter Job Cohen. In de praktijk blijkt het niet makkelijk zulke banen te scheppen. onder verschillende lagen; Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 7
Het Decor - verruim(t) de horizon De rollator in spagaat
dat deze, ook als hij/zij niet gehandicapt was, hierover zou (hebben kunnen) beschikken. Bij de beoordeling van de vraag Valt de rollator onder de Wmo 2015? of een voorziening algemeen gebruikelijk is, moet het college mr. Paul Jeukens , senior juridisch vakredacteur bij Schulinck. Eenvoudige hulpmiddelen ter compensatie van beperkingen in altijd onderzoeken of de voorziening ook algemeen gebruikehet lopen, zoals een rollator, zijn op 1 januari 2013 verwijderd lijk is voor deze specifieke aanvrager. Uit de jurisprudentie uit het pakket van de zorgverzekering. Reden daartoe was dat volgt dat daarbij de volgende criteria een rol spelen: eenvoudige loophulpmiddelen geacht werden algemeen gebruikelijk en financieel toegankelijk te zijn. Valt de eenvoudige 1. Is de voorziening gewoon verkrijgbaar? 2. Is de prijs van de voorziening vergelijkbaar met soortgelijke rollator nu onder de Wmo 2015? producten die algemeen gebruikelijk worden geacht? 3. Is de voorziening specifiek voor gehandicapten ontworpen? De rollator wordt in de Memorie van Toelichting (MvT) op de 4. Zou een gezonde persoon, ook gelet op de individuele Wmo 2015 uitdrukkelijk, samen met de rolstoel, genoemd als omstandigheden van het geval, waaronder de leeftijd, over voorbeeld van een 'hulpmiddel' in de zin van artikel 1.1.1 Wmo de voorziening beschikken? 2015. In dezelfde MvT (bij artikel 2.3.5 lid 3 en 4 Wmo 2015) wordt de eenvoudige rollator echter, samen met de fiets, schoonmaakmiddelen en wandelstok, genoemd als voorbeeld van een algemeen gebruikelijke voorziening, welke kan worden uitgesloten van verstrekking op grond van de Wmo 2015. Betekent dit nu dat een rollator een algemeen gebruikelijke voorziening is en daarom niet verstrekt hoeft te worden op grond van de Wmo 2015? Of geldt dit alleen voor eenvoudige rollators en vallen rollators die niet eenvoudig zijn wél onder de Wmo 2015?
Mijns inziens geldt de jurisprudentie over algemeen gebruikelijk ook onder de Wmo 2015. Conclusie
Het college kan niet, zoals de wetgever in de MvT wel doet met betrekking tot de eenvoudige rollator, voorzieningen op voorhand algemeen gebruikelijk achten. Om een voorziening Algemeen gebruikelijk In de wettekst van de Wmo 2015 is géén bepaling opgenomen als algemeen gebruikelijk aan te kunnen merken, moet het over algemeen gebruikelijk. Ook uit de MvT blijkt niet wanneer college altijd individueel onderzoek doen, aan de hand van een voorziening algemeen gebruikelijk is. Wel hebben veel bovengenoemde criteria. gemeenten 'algemeen gebruikelijk' als afwijzingsgrond opgenomen in de Wmo-verordening. Vaak sluit dit beleid aan op de Een eenvoudige rollator kost rond de €100 en is bij verschillenuitleg van het begrip 'algemeen gebruikelijk' in de jurispruden- de supermarkten verkrijgbaar. Mijns inziens voldoet een eenvoudige rollator daarmee aan de voorwaarde 'gewoon vertie onder de Wmo 2007. krijgbaar'. Een eenvoudige rollator is echter wel specifiek voor Wmo 2007 gehandicapten ontworpen, namelijk voor mensen met een Onder de Wmo 2007 was volgens de CRvB het criterium loopbeperking. Een persoon zonder een loopbeperking zal "algemeen gebruikelijk" bedoeld om te voorkomen dat het niet overgaan tot aanschaf van een eenvoudige rollator. Nu college een voorziening verstrekt waarvan, gelet op de om- zou de gemeente kunnen redeneren dat iemand van bijvoorstandigheden van de betrokken gehandicapte, aannemelijk is beeld 80 jaar, zonder beperkingen aan het onderlijf, ook over een rollator zou kunnen beschikken, bijvoorbeeld uit voorzorg
om niet te vallen, waardoor de eenvoudige rollator algemeen gebruikelijk is. Deze redenatie gaat mijns inziens echter niet op. De angst om te vallen zal ergens zijn grondslag hebben. Denk bijvoorbeeld aan een visusbeperking of een evenwichtstoornis. Ook dit zijn beperkingen die onder de Wmo 2015 vallen. Op grond van bovengenoemde criteria kan een eenvoudige rollator mijns inziens niet algemeen gebruikelijk geacht worden. Helaas worden deze criteria in de rechtspraak niet consequent gebruikt. Vaak wordt een voorziening slechts aan 1 of enkele van deze criteria getoetst. Het lijkt echter de bedoeling van de wetgever om de eenvoudige rollator niet onder de Wmo 2015 te laten vallen op grond van algemeen gebruikelijkheid. De overwegingen van de wetgever om de eenvoudige rollator uit het pakket van de zorgverzekering te halen steunen ook op algemeen gebruikelijkheid. Op grond van bovenstaande raakt de eenvoudige rollator mijns inziens in een spagaat tussen enerzijds de jurisprudentie en anderzijds de bedoeling van de wetgever. Als ik nu moet kiezen, zeg ik dat een eenvoudige rollator niet onder de Wmo 2015 valt. Ik ben echter wel zeer benieuwd hoe de CRVB aan de hand van bovengenoemde criteria zal oordelen over de algemeen gebruikelijkheid van een rollator. Niet-eenvoudige rollators, zoals een achterwaartse rollator, een parkinsonrollator en een kinderrollator, zijn niet algemeen gebruikelijk en maken daarom nog steeds deel uit van het pakket van de zorgverzekering. Cliënten die zich bij de gemeente melden en die een niet-eenvoudige rollator nodig hebben, kunnen daarom op grond van artikel 2.3.5 lid 5 onderdeel b Wmo 2015 door het college worden verwezen naar de Zvw. Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 8
Het Decor - verruim(t) de horizon Gedrag ambtenaren cruciaal bij gegevens privacy Bron: nieuwsbericht 150904 Appingedam doet met negen andere Groningse gemeenten mee aan een pilot van gemeentekoepel VNG om de privacy van burgers in de jeugdzorg en de Wmo goed in de vingers te krijgen. ‘Gemeenten kunnen hun beleid en informatiseringsystemen nog zo goed op orde hebben, hoe er met de privacy van inwoners wordt omgegaan, hangt toch echt af van het gedrag van ambtenaren’. Dit stelt Catharina Spannenberg, beleidsmedewerker van de gemeente Appingedam. Met negen andere Groningse gemeenten doet Appingedam mee aan een pilot van gemeentekoepel VNG om de privacy van burgers in de jeugdzorg en de Wmo goed in de vingers te krijgen. ‘Gemeenten kunnen hun beleid en informatiseringsystemen nog zo goed op orde hebben, hoe er met de privacy van inwoners wordt omgegaan, hangt toch echt af van het gedrag van ambtenaren’. Dit stelt Catharina Spannenberg, beleidsmedewerker van de gemeente Appingedam. Beperken behoefte ‘We moeten ons voortdurend bewust zijn van ons handelen. Dat is een leerproces en daar zitten wij nu middenin’, aldus Spannenberg die tevens lid is van de regionale projectgroep Privacy. ‘Mensen hebben nu eenmaal de neiging om veel op te schrijven en aan elkaar door te geven’. Die behoefte moeten we beperken. Het uitgangspunt is: wat heb je minimaal nodig om te kunnen handelen? Dat is veel minder dan je denkt.’
Grote verschillen Bij de decentralisatie van de zorg ruim een halfjaar geleden, kwam het onderwerp privacy er karig van af. Verreweg de meeste aandacht ging uit naar het zorgproces en de bezuinigingen die gemeenten daar noodgedwongen op moesten doorvoeren. Er kwam geen speciale wetgeving voor de geheimhouding in het sociaal domein; de gemeenten − en daarmee ook de sociale wijkteams − stippelen hun eigen route uit
in een ‘lerende praktijk’. Dit maakt dat er grote verschillen zijn: of een rekening klopt die we moeten betalen. Toch zeg ik: mesommige gemeenten zijn al vergevorderd, andere moeten dische gegevens hebben we daar niet voor nodig’, aldus Aden. vrijwel nog beginnen. ‘We kunnen ervan uitgaan dat de professionals het goed hebben bepaald. Daarom betaalt Leeuwarden deze facturen zonDossiers mee naar huis der dat we om onderliggende medische gegevens vragen.’ Juist de laatste tijd roeren burgers en politici zich omdat ze bezorgd zijn over de medische privacy. Toch leggen gemeen- Voortouw ten daar nauwelijks specifieke regels over vast. Medische priva- Ook Zaanstad hoort bij de gemeenten die het voortouw necy is ingebed in het grote geheel. Catharina Spannenberg be- men en de privacy van burgers goed regelen, maar gooide vestigt dit: ‘In de pilot van de Groningse gemeenten komt me- daar wel het roer voor om. Vorig jaar koppelde Zaanstad nog dische geheimhouding wel aan de orde, maar alleen als een zoveel mogelijk informatie van een zorgvrager aan elkaar. De van de behandelde onderwerpen.’ Geharrewar over medische wet verbiedt dit echter. Daarnaast zette het de relatie met de informatie gaat trouwens vrijwel nooit over het beleid van een inwoners behoorlijk onder druk. Nu gebruikt Zaanstad alleen gemeente, wel om de uitvoering daarvan en om gedrag van nog de hoognodige gegevens en databases schermt het af. medewerkers, zoals dossiers mee naar huis nemen, vragen naar de gezondheid, of de beschikking van een andere burger Triage toesturen. Gemeenten die veel doen aan het borgen van priva- Samen met de VNG werkte Leeuwarden het hulpmiddel triage cy, gaan doorgaans ook bewuster om met het medisch be- uit. Hiermee kunnen gemeentemedewerkers steeds opnieuw roepsgeheim. afwegingen maken als ze te maken hebben met gevoelige informatie. Het komt onder andere neer op het tot een miniWerkprocessen mum beperken van het aantal hulpverleners, en ervan uitgaan Leeuwarden is flink op weg om de persoonsgegevens van in- dat negentig procent van het werk kan gebeuren, zonder met woners te beschermen. Deze gemeente profiteert ervan dat ze elkaar te overleggen. De belangstelling van gemeenten voor al vier jaar met wijkteams werkt. Toen ze begin dit jaar verant- hulp bij het borgen van de privacy toe, zo merkt de VNG. woordelijk werd voor de zorg, hadden de medewerkers daar al de nodige scholingen achter de rug. Carla Aden, privacy- Bij decentralisatie jeugdzorg hoort brede adviseur in Leeuwarden: ‘Wanneer je in het sociaal domein aan inzet jeugdarts Bron: AJN 150907 de slag gaat met de bescherming van persoonsgegevens, Nu de gehele zorg voor jeugd onder de verantwoordelijkheid moet je eerst je werkprocessen goed in kaart brengen: wie van gemeenten valt, krijgen ook zorgverleners een andere rol. heeft er waar, en wanneer mee te maken?’ Een voorbeeld uit Jeugdartsen Mascha Kamphuis en Judith Schwarte, vertroude Leeuwardense praktijk is dat het klantcontactcentrum geen wensarts Henrique Sachse-Bonhof en kinderarts Elise van de namen meer noteert of vastlegt in een registratiesysteem. CarPutte pleiten voor een meer centrale rol voor de jeugdarts in la Aden: ‘Voor een vraag over persoonlijke gegevens, moet je het zorgnetwerk rondom onze kinderen en jongeren. Jeugdarteen doel hebben. Een naam is vaak helemaal niet nodig om sen kunnen deze centrale rol vervullen, omdat bij de JGZ vrijiemand verder te kunnen helpen.’ wel alle kinderen in beeld zijn, met een bereik van 90-95%. Ook buiten de vaste contactmomenten is er ruimte voor de Facturen inzet van de jeugdartsen. Als het om medische privacy gaat, zijn de facturen voor de jeugdzorg een goed voorbeeld. ‘Logisch dat we willen weten Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 9
Het Decor - verruim(t) de horizon Fraude met pgb door een zorgverlener hoe kan dat gebeuren? Bron: nieuwsbericht 150904
ben vaak niet de kennis en kunnen dus ook niet op kwaliteit controle- leveren. Dit is het soort bureaucratie dat de zorg niet helpt en waar we ren.’ volgens mij van verschoond moeten blijven.'
ARNHEM - Als een pgb-bewindvoerder declaraties voor akkoord on- De branchevereniging raadt bewindvoerders aan om een cliënt te dertekent zonder te checken of de zorg geleverd is, kan een zorgverle- laten tekenen voor de geleverde hulp en daarnaast regelmatig te vraner frauderen met facturen. Hoe komt dat? gen of de cliënt tevreden is over de geleverde zorg. 'Zonder handtekening moet je de factuur terugsturen naar de cliënt voor ondertekening. Het uitbetalen van persoonsgebonden budgetten (pgb’s) is nog altijd Ook licht verstandelijke beperkten kunnen zelf tekenen, ze zijn wilsbefraudegevoelig. Een zorgverlener die kwaad wil, kan meer uren zorg kwaam.’ declareren dan hij levert. Of slechte zorg leveren tegen het maximumtarief. Bureaucratische rompslomp Te weinig of slecht Maar lang niet alle bewindvoerders eisen een handtekening van een Volgens de Sociale Verzekeringsbank (SVB) die de declaraties uitkeert is een handtekening van de bewindvoerder - de wettelijk vertegenwoordiger - van een cliënt voldoende. Maar deze bewindvoerder heeft vaak geen zicht op de zorg en weet niet of de gedeclareerde uren wel kloppen. Formeel is de budgethouder verantwoordelijk voor het pgb-budget dat kan oplopen tot meer dan 50.000 euro per jaar. Ook kwetsbare mensen met bijvoorbeeld een licht verstandelijke beperking zijn zelf verantwoordelijk voor het geld dat ze krijgen, ook al hebben ze een bewindvoerder. De Branchevereniging voor Professionele Bewindvoerders en Inkomensbeheerders geeft toe dat bewindvoerders geen zicht hebben op de zorg die wordt geleverd. 'Wij zitten niet naast de cliënt op de bank als er zorg wordt verleend, dus weten wij ook nooit zeker of papier en praktijk hetzelfde zijn. Mensen die kwaad willen en misbruik willen maken van kwetsbare mensen, het zal altijd blijven, helaas’, aldus Bram van Vegchel van de branchevereniging.
Van Renssen is niet de enige die uren niet laat tekenen door cliënten. Jeugdhulporganisatie Boriz uit Velp gaf eerder aan dat bijna geen enkele bewindvoerder vraagt om een handtekening van de cliënt. Travanet uit Kesteren is een bewindvoerder die deze eis een jaar geleden juist wel heeft ingevoerd.
Bewindvoerder Erik Roelofsen van Travanet: 'Het komt voor dat de uren niet kloppen. Ik ben er nooit bij als er een hulpverlener is, dus wil ik ook niet aansprakelijk zijn voor het aantal wel of niet geleverde uren. cliënt. Eén van de leden van de branchevereniging is Corno van Rens- Wij willen dat cliënten goed de zorguren bijhouden.' sen, directeur van de Gelderse Stichting voor Beheer en Bewindvoering ter bescherming van meerderjarigen uit Arnhem. Hij laat cliënten niet Door het invoeren van de eis om cliënten de facturen te laten tekenen, tekenen vanwege de bureaucratische rompslomp. hebben cliënten van Travanet opgemerkt dat zorgverlener Boriz meer uren declareerde dan dat er aan zorg werd geleverd. 'Clienten zelf laten tekenen. Hoe zie je Geen 70 maar 10 uur dat in de praktijk voor je? Als de hulpverCliënten kregen begeleiding van Boriz bij het lener een paar uur langs is geweest, ze ‘zelfstandig wonen’. Bij de ene cliënt zou in plaats hiervoor laten tekenen? Wat als de zorgvan 70 uur zorg slechts 10 uur zorg per maand aanbieder digitaal registreert? Wat dan geleverd zijn. En bij de andere 17 uur in plaats als cliënten even niet aanspreekbaar zijn van 47 uur. Eén cliënt wist niet op hoeveel uren en je geen handtekening kunt vragen? Ik zorg ze recht had. Bij navraag bleken dit er 43 te vind het belangrijker dat een cliënt tevrezijn. In de praktijk waren er maar 8 geleverd, volden is, dan precies het aantal uren tellen.’ gens haar.
Volgens Van Renssen is de praktijk lastig controleerbaar. ‘Er zijn maar weinig cliënten die er met de stopwatch naast gaan zitten.' Van Renssen geeft aan dat de vergoeding die hij krijgt voor het beheren van een pgb niet genoeg is om ook nog extra controles uit te voeren. 'Meestal gaat het goed met de geleverde zorg. Alleen als wij een signaal krijgen van een cliënt controleren wij. Controleren doe je zo min Hiaat in het systeem mogelijk, maar zoveel als nodig.' Hij erkent dat er sprake is van een hiaat in de controle van het pgb- Striktere controle systeem. ‘Bewindvoerders zijn verantwoordelijk voor de financiële afwikkeling. Zij bekijken de toekenningsbeschikking, de zorgovereen- Van Renssen: 'Een striktere controle is natuurlijk wel mogelijk. Wij zoukomst en checken of de facturen daarin passen. Kloppen de uren en den de zorgaanbieder kunnen vragen voor elke verrichting de cliënt de bedragen met het zorgplan en blijft het allemaal binnen budget, (als deze dat kan, anders diens begeleider) te laten tekenen voor de dan keuren ze het goed.’ geleverde hulp. Wij zouden dan kritische vragen kunnen gaan stellen
Boriz ontkent nog steeds dat de gedeclareerde uren niet kloppen. De cliënten hebben inmiddels een klacht ingediend bij de Klachtencommissie Gelderse Zorginstellingen. En ook zorgkantoor Menzis heeft de zaak in onderzoek.
'Het balletje gaat vaak pas rollen als een cliënt niet akkoord gaat met de gedeclareerde uren. Dan vraag je door. Maar het blijft moeilijk, omdat je met zwakke cliënten te maken hebt. Wat mij betreft is die handtekening in ieder geval echt nodig’, aldus Roelofsen.
Zorgkantoor VGZ erkent dat er een hiaat in het systeem zit. 'Wij moeten ervan uit gaan dat bewindvoerders weten waarvoor ze tekenen. Het kan een valkuil zijn als je een cliënt niet laat tekenen. De cliënt als uren afwijken. Daarmee creëren we veel extra werk voor alle be- blijft verantwoordelijk voor de zorg, ook als hij geen facturen tekent. Volgens Van Vegchel kun je niet van bewindvoerders verlangen dat ze trokkenen en ontnemen we de zorgaanbieder de gelegenheid om de Dat kan tot schrijnende situaties leiden. Als later blijkt dat zorg niet is verstand hebben van zorg. ‘Dat is een ander vak. Bewindvoerders heb- zorg binnen de grenzen van de overeenkomst op maat aan de cliënt te geleverd, maar wel is betaald, dan draait de cliënt op voor de kosten.'
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 10
Het Decor - verruim(t) de horizon Verpleegkundige moet duidelijke rol in zorgteam krijgen Bron: Nivel 150907 Hoe kun je met je zorgteam de beste zorg geven aan ouderen? Door bijvoorbeeld een verpleegkundige op te nemen in je team. Maar dan moet het wel goed gebeuren. verpleegkundige in het zorgteam Vooral leidinggevenden vinden het prettig wanneer er verpleegkundigen aan het zorgteam worden toegevoegd. Zeven zorgteams van verpleeghuizen, verzorgingshuizen en bij thuiszorgorganisaties gingen op zoek naar de beste teamsamenstelling om de zorg aan ouderen te kunnen verbeteren. Het NIVEL tekende de bevindingen op. Omdat cliënten steeds meer ingewikkelde zorg nodig hebben, hebben de zorgteams extra kennis en deskundigheid nodig. Door bijvoorbeeld mbo- en hboverpleegkundigen toe te voegen aan het zorgteam was in vijf teams al snel verandering merkbaar. Signaleren Vooral leidinggevenden vinden het prettig wanneer er verpleegkundigen aan het zorgteam worden toegevoegd. Zij nemen veel coachings- en sturingstaken van hen over. Verpleegkundigen zijn daarnaast goed in het signaleren van problemen bij de cliënt. 'Zij hebben gewoon een goed overzicht...zijn in staat om 30 cliënten in hun hoofd te hebben en daarvan de belangrijkste zaken die gedaan moeten worden te onthouden', aldus een van de leidinggevenden in het onderzoek.
verzorgenden. Weerstand Maar er is ook weerstand. Vooral wanneer de rol en de positie van de verpleegkundige nog niet helemaal duidelijk is, volgens NIVEL-onderzoeker Linda Koopmans. Die weerstand is vooral merkbaar wanneer teamleden de coachende en sturende rol van de verpleegkundige niet lijkten te waarderen en zich snel aangevallen voelen. Soms vinden ze de verpleegkundige niet van toegevoegde waarde, maar meestal is het onduidelijk welke taken zij precies heeft. 'Duidelijkheid over de rol en een goede introductie van verpleegkundigen in het team is dan ook essentieel', aldus Koopmans. Teamoverstijgend In de interview met de onderzoekers geven de verpleegkundigen aan dat zij tot nu toe het beste tot hun recht lijken te komen wanneer zij teamoverstijgend werken. Ze zijn dan niet direct op de werkvloer en dus misschien iets minder goed benaderbaar, maar hun taak lijkt wel duidelijker. Zij worden vaker bevraagd over problemen in de zorgverlening en de teamleden lijken hun coachende rol beter te begrijpen en accepteren.
Teamsamenstelling Er is geen blauwdruk voor de ideale teamsamenstelling, vinden de teams. Iedereen doet het op zijn eigen manier. Het is wel duidelijk dat een gevarieerde samenstelling een positieve invloed heeft op de zorg, de kwaliteit van leven van cliënten en op de tevredenheid van de medewerkers, zo blijkt uit het NIVEL-onderzoek. Elk functieniveau heeft zijn eigen toegevoegde waarden, benadrukken de geïnterviewde leidinggevenden. Zo zijn verpleegkundigen etra deskundig, maar spelen de verzorgenden weer een grote rol in de praktische uitvoering zijn de Helpen helpenden belangrijk voor de zorg in de algemene dagelijkse Ook teamleden vinden het prettig wanneer er een verpleeglevensverrichtingen. (ADL-zorg). kundige in hun team zit. 'Ik vind het wel prettig om even gauw...bepaalde dingen te vragen...het is gewoon een goed Lees hier het evaluatieonderzoek Proeftuinen Ouderenzorg van gevoel dat er iemand bij is om je te helpen', zegt een van de het NIVEL >>
'Onterecht uitbetaald PGB-geld is blijvend zoek' Bron: Telegraaf 150907 Van al het geld dat onterecht werd uitbetaald door de 'chaos' die volgde op de hervormingen van persoonsgebonden budgetten (pgb's) wordt slechts een deel teruggehaald bij de ontvangers. Dat schrijft De Telegraaf zondag.
Het pgb is geld dat gehandicapten en langdurig zieken krijgen van de overheid. Daarmee kopen zij hun medische zorg in en betalen ze hun zorgverleners. In totaal maken zo'n 200.000 mensen in Nederland gebruik van het pgb. De Sociale Verzekeringsbank (SVB) is sinds dit jaar verantwoordelijk voor de uitbetaling van de pgb's, in plaats van de mensen zelf. De uitbetalingen liepen niet gesmeerd en er ontstonden grote achterstanden. Daarom zijn 'tienduizenden' pgb's door de SVB goedgekeurd zonder dat naar alle details van de contracten is gekeken, oftewel 'ambtshalve goedgekeurd'. Het soms onterecht uitgekeerde geld wordt alleen teruggehaald bij de ontvangers als sprake is van duidelijke administratieve fouten, bijvoorbeeld als er twee keer is uitgekeerd voor hetzelfde werk. 20 miljoen Afgelopen week werd duidelijk dat staatssecretaris Martin van Rijn (Volksgezondheid) de komende jaren 20 miljoen euro uittrekt voor mensen die in de problemen zijn gekomen door de problemen met het uitbetalen van de pgb's. Dit jaar is er 2 miljoen beschikbaar gesteld voor compensatie en volgend jaar een extra 18 miljoen. Dit is om de schade van 3000 gedupeerden te vereffenen, die zeggen dat hun persoongebonden budgetten te laat of niet zijn uitbetaald. Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 11
Het Decor - verruim(t) de horizon Gevarieerde teams hebben positieve invloed op zorg en medewerkers Bron: NIVEL 150904 NIVEL: samenstelling team medewerkers in ouderenzorg Een team van medewerkers in de ouderenzorg met een gevarieerde samenstelling zowel op functieniveau als op het gebied van competenties heeft een positieve invloed op de kwaliteit van zorg, de kwaliteit van leven van cliënten en op de tevredenheid van de medewerkers. Dit blijkt uit onderzoek van het NIVEL.
In de ouderenzorg stijgt de vraag naar zorg en neemt de complexiteit van de zorg toe. Dit vereist de inzet van een deskundig en goed toegerust team. Om inzicht te krijgen in de optimale teamsamenstelling is in 2013 het project Proeftuinen Ouderenzorg gestart. Leerateliers Met als doel optimale zorg aan ouderen te verlenen gingen zeven teams, zogenoemde leerateliers, proefondervindelijk op zoek naar de beste teamsamenstelling. Gedurende het project werden de teams gevarieerder in functieniveaus of competenties, door bijvoorbeeld een verpleegkundige aan het team toe te voegen of medewerkers bij te scholen op het gebied van dementie of kleinschalig wonen. Op deze manier kon het team beter inspelen op de wensen en behoeften van de steeds complexere groep cliënten.
zorgen. Duidelijkheid over ieders rol en positie en een goede ren de zorg cliëntgerichter te maken en meer te laten aansluiintroductie van verpleegkundigen in het team is dan ook es- ten bij de reële behoeften van cliënten en hun naasten. sentieel.” De ideale teamsamenstelling? De ideale teamsamenstelling is afhankelijk van de context. Elke organisatie geeft dit op zijn eigen manier vorm, passend bij de eigen situatie. Elk functieniveau heeft hierbij haar eigen toegevoegde waarde. Leidend bij de ideale teamsamenstelling zijn de zorgzwaarte en zorgbehoeften van de huidige cliënten en een mogelijke toekomstige verandering hierin.
Zelfregie terug in het werk
Een inspirerend concept van professionaliteit en organisatieontwikkeling In organisaties heerst er onvrede bij cliënten en professionals over de manier waarop zij worden geholpen en aangestuurd. Wat een vernieuwende manier van werken zou kunnen zijn, wordt veelal uitgevoerd met oude sturingsconcepten. Hiërarchie, bureaucratie, strakke protocollering; het werkt niet meer. De uiterst complexe en onvoorspelbare maatschappij vraagt om een andere manier van denken over professionaliteit en aansturing van organisaties.
Verbeteringen In de leerateliers ontstonden verschillende verbeterinitiatieven. Zo is de samenwerking en communicatie binnen de teams verbeterd, maar ook de samenwerking met de huisarts, psycholoog en specialist ouderengeneeskunde en de communicatie met ouderen, familie, mantelzorgers en vrijwilligers. De deelnemers aan de leerateliers waren ook in de gelegenheid na te denken over hun visie op ouderenzorg: hoe willen we de zorg verlenen? Parallel aan landelijke bewegingen verschuift de visie op zorg van taakgericht naar meer cliëntgericht. Veel medewerkers zijn echter nog op zoek naar de praktische invul- In Zelfregie terug in het werk staat het zelfregulerend en zelfling van een cliëntgerichte visie. organiserend vermogen van individuen, groepen en organisaties centraal. Het laat zien hoe je dit kunt onderzoeken (met Eenduidige visie o.a. handige checklists) en kunt versterken met een negental Het is volgens de onderzoekers van belang dat het team een basiscompetenties (voortgekomen uit praktijkgericht ondereenduidige visie op zorg krijgt en bereid is deze visie in prak- zoek). tijk te brengen. Verder constateren ze dat individuele teamleden meer ruimte krijgen om de zorg aan ouderen te optimali- Tijdens het ochtendsymposium Verandering en bezieling in seren. Voorwaarde is wel dat de leidinggevende die ruimte ook tijden van transities op donderdag 15 oktober zal auteur Gebiedt en teamleden deze ruimte willen en kunnen nemen. De rard Donkers u hier meer over vertellen. Deelnemers ontvanleerateliers maakten ook duidelijk dat de bereidheid te veran- gen ook een exemplaar van het boek Zelfregie terug in het deren en het vermogen tot veranderen binnen de teams be- werk! langrijke factoren zijn om veranderingen te doen slagen.
Positie verpleegkundige Vanwege de steeds complexere cliëntgroep hebben een aantal leerateliers een verpleegkundige aan het team toegevoegd. In sommige leerateliers was de toegevoegde waarde van de verpleegkundige al merkbaar, met name bij de signalering van problemen bij cliënten, en in de coaching en sturing van andere teamleden. NIVEL-onderzoeker Linda Koopmans: “De rol en De onderzoekers adviseren het concept van de leerateliers op positie van de verpleegkundige is nog niet binnen alle teams grotere schaal uit te rollen als methodiek om teams te stimuleduidelijk. Dat kan voor onrust en weerstand binnen de teams
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 12
Het Decor - verruim(t) de horizon ‘We willen de buurt een stukje mooier maken’ Bron: De Buurtvrouw 150902
tussen mensen met en zonder handicap kan voor iedereen te maken met dit alles.' waardevol zijn, vindt Pol. Lees meer over in het augustus/septembernummer van vakMiranda Pol en haar vrouw Wilgina hebben De Buurtvrouw Assistent blad AS (Maandblad voor de Activiteitensector) >> opgezet in een voormalig schoolgebouw in Schiedam. ‘We Vanaf september gaat De Buurtvrouw officieel van start met willen laten zien dat mensen met een beperking veel kunnen een aantal activiteiten, zoals het restaurant en het atelier. 'In Kabinet trekt extra geld uit voor peuteropbetekenen voor anderen en voor de buurt.’ eerste instantie zullen we een beperkt aantal vacatures aanbieden voor assistenten en langza- vang De Buurtvrouw is een combinatie van merhand zullen we groeien en Bron: VNG 150903 horeca, een winkel en een atelier in de uitbreiden.' Buren met een indi- Volgens berichten in de media trekt het kabinet volgend jaar wijk. 'Wij willen met diverse activiteiten catie die bij De Buurtvrouw wer- 60 miljoen uit voor peuteropvang. Het geld is bedoeld voor buren samenbrengen. Daarbij zullen we ken worden assistenten ge- peuters die nu niet naar de kinderopvang of peuterspeelzaal werk- en stagemogelijkheden gaan bienoemd. 'Wij vinden dat de term gaan omdat de ouders dit niet kunnen betalen. den aan mensen met een beperking of "cliënt", die veel in de zorg wordt psychische kwetsbaarheid. Ook andere gebruikt, niet past bij de missie Het geld gaat naar de gemeente die hiermee een aanbod van mensen met een afstand tot de arbeidsen visie van De Buurtvrouw. Het twee dagdelen per week voor iedere peuter kan regelen. Het is markt, bijvoorbeeld langdurig werklozen suggereert dat je iets mag ver- niet gratis, ouders moeten gemiddeld 20% van kosten betalen. of ouderen met eenzaamheidsproblewachten van de begeleiding. Dat is natuurlijk ook zo, maar wij matiek, zijn welkom. De Buurtvrouw wil een creatieve broedvinden het toch te passief klinken. De term "assistent" klinkt VNG-peuterplan plaats zijn voor iedereen uit de buurt', zegt Pol. actiever en wederkeriger. Een assistent is aan het leren en Het lijkt erop dat het kabinet het belang van toegankelijke en betaalbare voorschoolse voorzieningen voor iedere peuter in helpt anderen, wat waardevol is.' Zakelijk Nederland onderschrijft. Een stap in de richting van het VNGPol werkt al meer dan 23 jaar in de zorg voor mensen met een peuterplan, waarin we pleiten voor een ontwikkelrecht van alle Tips beperking. Ooit begonnen als vrijwilligster en begeleidster bij Al voordat Pol een pand had gevonden, organiseerde ze weke- peuters. Samen met de PO-Raad, de Brancheorganisatie kineen dagbesteding groeide ze door naar leidinggevende van lijks buurtwandelingen. 'Toen wij in februari de sleutel van dit deropvang en de MOgroep vinden we het belangrijk dat alle verschillende locaties. 'De laatste jaren maakte ik me ongerust pand kregen hebben we een feestje voor de buurt georgani- peuters zich een paar dagdelen per week in groepsverband over de veranderingen in de maatschappij. Het lijkt alsof menseerd om met elkaar kennis te maken. Hierbij hebben we een spelend kunnen ontwikkelen. De 60 miljoen euro die het kabisen steeds zakelijker worden. Er wordt veel over geld gesprorol behang opgehangen waarop buurtbewoners hun tips en net uittrekt is nog niet voldoende om een gratis aanbod voor ken en weinig over inhoud. De Buurtvrouw wil een tegenbewealle peuters te realiseren, maar we zien het als een eerste bewensen voor De Buurtvrouw konden opschrijven.' ging vormen.' gin. Syndroom van Down De grootste inspiratiebron voor het initiatief is pleegzoon René, die het syndroom van Down heeft. 'Bij zijn opvoeding merkten wij hoe weinig normaal, spontaan contact er in het dagelijks leven is tussen mensen met en zonder beperking. Er zijn aparte scholen, aparte sportclubs, noem maar op. Soms is dat heel waardevol, maar het maakt gewoon contact ook moeilijker en zeldzamer. Dat is toch eigenlijk zonde?' Contact
Toekomst Als je over vijf jaar hier binnenloopt word je bij elke stap verrast door allerlei creatieve uitingen zoals prachtige schilderijen en tekeningen op de vloer of het plafond. Er lopen hier dan minstens veertig betrokken buren rond die op allerlei manieren meedoen', zo voorspelt Pol de toekomst. Maar de ambitie reikt nog verder. We willen ook ervaringsplekken creëren op andere plekken in de buurt, bijvoorbeeld bij winkels of in de plaatselijke horeca. Ons streven is de buurt een stukje mooier
Lokaal maatwerk De VNG ziet kabinetsplannen met interesse tegemoet en gaat graag in gesprek over de uitwerking van het plan. Lokaal maatwerk is daarbij het vertrekpunt. En natuurlijk gaan we met de landelijke samenwerkingspartners in gesprek over de lokale invulling.
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 13
Het Decor - verruim(t) de horizon Geef me mijn dossier!
volgen. Ook kunnen ze met de gegevens meedoen aan Blog (wetenschappelijk) onderzoek. “Give me my damn data!” Dit is de hartenkreet van e-Patient Dave deBronkart, een in Amerika zeer bekende kankerpatiënt. Patiënt centraal? Hij stelt dat hij zijn genezing van kanker dankt aan het feit dat De Patiënt Advocates zijn van mening dat organisaties die stelhij over zijn patiëntendossier kon beschikken. Daarmee kon hij len dat ze de patiënt centraal stellen dan eerst maar eens de bij zijn medepatiënten te rade gaan en zo de beste behande- patiënt als volwaardige gesprekspartners moeten beschouwen door hen over dezelfde gegevens te laten beschikken als deling voor hemzelf zoeken. genen die met hen het gesprek aangaan, de zorgverleners dus. De meeste patiënten zullen en kunnen niet zo met hun eigen Vaak wordt gemeld dat patiënten niet tegen de slechte berichzorg omgaan als Dave. In Nederland kunnen patiënten ook ten uit het onderzoek en het dossier zouden kunnen. Dat blijkt niet zo gemakkelijk over hun patiëntendossier beschikken. niet juist te zijn. Het is zelfs van waarde gebleken dat patiënten Inzage in de gegevens is formeel wel geregeld, maar voordat het slechte nieuws eerst thuis konden verwerken. Ze bleken je over al je gegevens beschikt moet er doorgaans heel wat daarna veel beter in staat om met hun hulpverlener over de gebeuren. Laat staan dat je online ‘real time’ de gegevens, die noodzakelijke stappen te kunnen spreken. Wanneer ze op het hulpverleners over je verzamelen, in kunt zien en er over kunt spreekuur pas geconfronteerd werden met het slechte nieuws bleek er van de rest van de mededelingen van de arts niet veel beschikken. herinnerd te worden. De Patient Advocates van Inspire2live zijn van mening dat de situatie in Nederland moet veranderen zodat patiënten allemaal over hun medische gegevens kunnen beschikken. Zij vragen de cliëntenraden hen daar bij behulpzaam te zijn. Inspire2Live is een informele organisatie van kankerpatiënten die allerlei initiatieven onderneemt om de zorg voor de patiënten met kanker te verbeteren. Degenen die daaraan meedoen zijn dus zelf kankerpatiënt en noemen zich Patiënt Advocates.
Veiliger zorg Waarom is het belangrijk om over je patiëntendossier te kunnen beschikken? Uit onderzoek blijkt dat een goed geïnformeerde patiënt beter betrokken is bij zijn behandeling en de behandeling tot betere resultaten leidt. De patiënt kan de hulpverlener er op wijzen dat gegevens die niet juist zijn, gecorrigeerd moeten worden. De zorg blijkt daardoor veiliger te worden. Patiënten kunnen met de gegevens hun Persoonlijk Gezondheids Dossier (PGD) vullen en kunnen daarmee hun ziektebeloop en behandelingen zelf in kaart brengen en ver-
kwaadaardige ziekte. Hij maakt zich sindsdien sterk als PatientAdvocate voor de patiënt met kanker. Deze bijdrage verscheen eerder in het tijdschrift van NCZ, Netwerk Cliëntenraden in de zorg en patientveilig.nl.
Buurtteams Utrecht: goed voorbeeld voor Jeugddialoog Bron: VNG 150904 'Altijd alles met de ouders bespreken', dat is een van de uitgangspunten van de buurtteams in Utrecht. Deze stad is in een vroeg stadium begonnen met buurtteams. Daarin zijn verschillende disciplines vertegenwoordigd die nodig zijn om jeugdhulp te kunnen bieden.
Doordat professionals samen werken op basis van een aantal uitgangspunten blijven professionals met elkaar in gesprek. Ook de contacten tussen buurtteam Geen prioriteit en en school en buurtteam De meeste informatiesystemen van zorginstellingen en zeker en huisarts/specialist veranvan ziekenhuizen zijn in staat om de gegevens op een veilige dert. manier aan patiënten beschikbaar te stellen. Sommige ziekenhuizen doen het ook. Onlangs was het UMC Utrecht nog proJeugddialoog minent in het nieuws omdat het alle patiënten real time alle Hoe bereiken we een pasgegevens beschikbaar stelde. Waarom gebeurt het dan niet sender, efficiëntere en doelmatiger zorg voor de jeugd? Specioveral? Meestal omdat Raden van Bestuur en de artsen het alistische jeugdzorg, Jeugdgezondheidszorg, jeugd- en opgeen hoge prioriteit geven. Het zijn de patiënten zelf die hen voedhulp, huisartsen en gemeenten willen samen een vernieuop andere gedachten moeten brengen. Cliëntenraden, als forwende beweging creëren. mele vertegenwoordiger van patiënten, zouden dat kunnen doen. De Patient Advocates van Inspire2Live roepen de cliënOp vng.nl/jeugddialoog vindt u uitgebreide informatie over de tenraden op hun Raden van Bestuur aan te spreken op de buurtteams Utrecht en andere inspirerende voorbeelden. noodzaak het patiëntendossier aan de patiënt beschikbaar te stellen. Meer informatie Themapagina Jeuggddialoog Jan Vesseur is strategisch adviseur bij IGZ en blogt op persoonlijke titel voor Skipr. Sinds maart 2012 is hij onder behandeling vanwege een Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 14
Het Decor - verruim(t) de horizon
Een fris-dwarse blik
PGB, een uit de hand gelopen operatie Opinie| door Menno Oosterhoff
antwoordelijk met patiënten omgingen. Ze waren er al meer- ‘Super, enorm bedankt’, maar veel scheelt dat niet. Begin sepdere keren op aangesproken maar ze leerden niks van hun tember zal hij voor de zevende keer naar de Tweede Kamer fouten. moeten om zich te verantwoorden. Tijdens de vorige keren diende de SP al twee keer een motie van wantrouwen in. Niet Nu verschilde de directie als het gaat om kritiek in niets van aangenomen, maar de tweede kreeg wel al meer steun dan de gewone mensen. Kritiek is fijn om te geven en naar om te krij- eerste. Wordt drie keer dan scheeprecht? Ik betwijfel het. gen. Voor de bühne konden ze niet anders dan de chirurg nogmaals ter verantwoording roepen, maar op een paar na Van mijn moeder heb ik niet veel respect meegekregen voor vonden ze, dat het ‘t beste was als hij de operatie zelf afmaak- vergaderingen. Ze had geen hoge dunk van het nut daarvan: te. Het was in de buik van de patiënt immers inmiddels een ‘En ze dronken een glas en ze deden een plas en ze lieten alles onoverzichtelijke puinhoop. Wie kon dat beter oplossen dan zoals het was’. Ik denk dat ze ook voor deze zevende bijeendegene, die er al uren in stond te graven. komst gelijk krijgt. Van Rijn is too big to fail. PvdA en VVD zullen hem wel blijven steunen. Die partijen halen in de peilingen Niemand toch? samen 30-40 zetels, dus die hebben nog even geen zin in een Hoewel ook in de gezondheidszorg fouten worden gemaakt, kabinetscrisis. lijkt bovenstaande verhaal me daar toch geen realistisch scenario. In de politiek ligt dat anders. Deze week kwam de nationa- O ja, een vervolg is al in de maak. De gemeenten moeten voor le ombudsman met een vernietigend rapport over de invoe- 1 oktober alle PGB-houders herkeuren. De gemeentes hebben ring van het nieuwe betaalsysteem van het PGB. Al eerder oor- al aangegeven dit niet te redden. D66 wil weten of dit keer de deelde de algemene rekenkamer dat de invoering hiervan niet deadlines wel gehaald worden. Van Rijn zal verzekeren, dat hij zorgvuldig is verlopen. daar alles aan zal doen.
Het was duidelijk dat de chirurg de operatie niet onder controle had. Het bloed spoot alle kanten uit, de patiënt moest met kunst- en vliegwerk in leven worden gehouden en ondanks extra verdoving kreunde hij regelmatig. Ook de ziekenhuisdirectie was niet ontgaan dat zich in de operatiekamer een drama afspeelde. Ze hadden de chirurg al een paar maal ter ver- De ombudsman stelt dat burger en zorgverlener de dupe zijn En over een tijd verschijnt er weer een rapport, dat de overheid geworden van de chaos, die is ontstaan bij de invoering van niet leert van gemaakte fouten. antwoording geroepen. het andere betalingssysteem van de persoonsbonden budgetWaar ben je mee bezig? Weet je zeker, dat je het aankunt? ten (PGB’s). Hij gaat nog verder: ‘De overheid leert niet van Menno Oosterhoff Wat denk je eraan te gaan doen? De chirurg bleef merkwaar- gemaakte fouten. Ook bij eerdere grote hervormingen is het dig kalm. Elke keer gaf hij hen in alles gelijk. Ja, het viel hem belang van de burger uit het oog verloren – de invoering van ook tegen. Ja, de patiënt had er echt last van. Ja, hij en zijn de basisverzekering tegen ziektekosten (2006), de uitvoering team hadden het ernstig onderschat. En daarna kwamen de van de ziektewet door het UWV (2005), de uitvoering van de verontschuldigingen en beloftes. Het speet hem oprecht. Over zorgtoeslag en de huurtoeslag, de invoering van het systeem een uurtje zou het echt een stuk beter gaan. Hij zou meer ver- met één bankrekeningnummer door de belastingdienst.’ doven en extra bloed geven. Ondertussen was het al drie uur Een van de aanbevelingen is om vooraf de haalbaarheid van je verder en nog steeds was de patiënt verre van stabiel. plannen te bekijken. Al eerder merkte ik op dat de overheid De inspectie had er ook lucht van gekregen en die deed alle het begrip na-denken wel erg letterlijk opvat. kritiek nog eens dunnetjes over. Het ziekenhuisbestuur werd daarbij niet gespaard. Dit was de zoveelste keer dat ze onver- Van Rijn heeft aangegeven graag van alle gemaakte fouten te leren en alle aanbevelingen over te nemen. Hij zei nog net niet: Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 15
Het Decor - verruim(t) de hori‘Buurthuis is juist goed voor Wmo-doelen’ Bron: nieuwsbericht 150902
Buurthuizen hebben de afgelopen decennia heel wat te verstouwen gekregen. En dat heeft niet bijgedragen aan een goede beeldvorming bij beleidsmakers. Zij denken nog steeds dat er vooral gekaart en gekletst wordt. Buurthuis goed voor Wmo-doelen Althans, dat is de ervaring van Margreeth Broens. Ze werkt nu zo'n tien jaar met en voor buurthuizen, als onderzoeker en verbindend gesprekspartner met gemeenten. 'Ik maak geregeld mee dat vertegenwoordigers van gemeenten vertellen dat ze nog nooit bij een gemeenschapshuis binnen zijn geweest, dat ze geen idee hebben wat daar gebeurt', zegt de adviseur in het vakblad Sociaal Bestek. Imago Het negatieve imago van het buurthuis heeft volgens Broens te maken met de flinke bezuinigingen op het welzijnswerk in de jaren tachtig en het verdwijnen van veel dragende activiteiten zoals het peuterspeelzaalwerk en educatie voor volwassenen. In de jaren negentig kwam de marktwerking waardoor het buurthuis zalenverhuur als voornaamste doel kreeg. Nu is er opnieuw flink bezuinigd op de buurthuizen. Veel bewoners hebben het initiatief genomen om het buurthuis zelf te beheren. En met succes, zo blijkt uit een quickscan van het Landelijk Samenwerkingsverband Actieve bewoners (LSA) onder twintig middelgrote en grote Nederlandse gemeenten >> Ontmoeten 'Veel buurthuizen zijn veel te rigoureus gesloten en er is te snel nagedacht over de effecten', vindt Broens. 'Want waar blijven al die activiteiten? En vooral: waar blijft de verbindende ontmoetingsfunctie, als de activiteiten versnipperd worden over diverse gebouwen? Buurthuizen passen bij uitstek in deze
tijd waarin de overheid probeert bij burgers een actieve en analyse een lange termijn visie voor het sociaal domein verbetrokken houding te ontwikkeling.' kennen om zo betere keuzes te maken voor hun lokale aanpak. Wmo Buurthuizen zijn volgens Broens heel geschikt om belangrijke doelstellingen uit de Wmo te realiseren. Zo zijn er dagbestedingen die een preventieve werking kunnen heben, vrijwilligers hebben veel ruimte om hun werk zelf vorm te geven, men kan elkaar ontmoeten. 'Het buurthuis is misschien wel de laatste plek waar de tweedeling tussen laag- en hoogopgeleid niet aan de hand is. Iedereen ontmoet elkaar bij de prikpost, de fysiotherapeut of de belastingconsulent.' Toevallige ontmoetingen als deze vinden bij uitstek plaats in het buurthuis, aldus Broens.
Sinds 1 januari is de gemeente verantwoordelijk voor nieuwe taken bij jeugdhulp, zorg en participatie. De komende jaren gaat Delft samen met haar maatschappelijke (zorg)partners en inwoners de zorg en hulp verder vernieuwen. Maar ook op lange termijn verwacht de gemeente dat het zorglandschap zich nog verder gaat ontwikkelen. De gemeente wil zich hierop voorbereiden. In september gaat de gemeente daarom aan de slag met scenariomethodieken die zich hebben bewezen in het bedrijfsleven. De gemeente gebruikt deze om zich te oriënteren op de vraag hoe het sociaal domein er in 2030 uit zou kunnen zien.
Vrijwilligers Gelukkig ziet ze de laatste jaren ook een kentering. Vooral in de manier waarop buurthuizen gerund worden. Besturen, die vooral uit vrijwilligers bestaan, organiseren activiteiten die aansluiten bij het gestegen opleidingsniveau van senioren, ze weten wat maatschappelijk ondernemen is, hoe je een beleidsplan schrijft, hoe je mensen naar het buurthuis verleidt en hoe je samenwerking aangaat.
Delft is samen met Bergen op Zoom een van de twee gemeenten in Nederland die scenariomethodieken uit andere sectoren introduceren bij ontwikkelvraagstukken in het Sociaal Domein. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten geven hierbij ondersteuning.
Gemeente 'Kortom: zij weten hoe je een buurthuis toekomstbestendig runt en zijn daardoor een gelijkwaardige gesprekspartner voor de gemeente.' En dat kan volgens Broens door de gemeente als positief gezien worden. 'Temeer omdat de buurt tegenwoordig het schaalniveau is waarop de gemeente wil werken.'
Delft pilotgemeente toekomstscenario’s Bron: gemeente Delft 150809 Delft is één van de twee pilotgemeenten voor de transformatie van het Sociaal Domein. De andere pilotgemeente is Bergen op Zoom. De pilot valt onder de bouwsteen toekomstscenario's en is onderdeel van de Verkenningen Transformatie Sociaal Domein. In deze pilot gaan gemeenten via een scenario-
Wat gebeurt er in 15 jaar Aan de hand van verschillende scenario’s wordt de toekomst voor 2030 verkend. De groep bestaat uit 25 deelnemers vanuit maatschappelijke partners, (zelf)organisaties, inwoners en andere deskundigen. Zij gaan aan de slag met vragen zoals: Slagen mensen er over vijftien jaar in om hulp en zorgvragen zoveel mogelijk zelf of samen op te lossen? Wat betekent dat voor de onderlinge verhoudingen van mensen tot elkaar, maatschappelijke partners en de rol van de gemeente? En wat is er nodig om veranderingen tot een succes te maken? Tijdig inspelen op ontwikkelingen Delft verwacht door dit traject inzicht te krijgen in de belangrijkste trends voor de komende tien tot vijftien jaar op de veranderingen in de zorg, jeugd en participatie. De uitkomsten helpen de gemeente om tijdig te kunnen blijven inspelen op maatschappelijke en andere ontwikkelingen en daarmee de zorg toegankelijk te houden. Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 16
Het Decor - verruim(t) de horizon STARS 11 september 2015 Organisator: UU; RUG; UvA Plaats: Utrecht Kosten: 20 euro (inclusief BTW) Website: Projectstars.nl/symposium Onderzoekers van de Universiteit Utrecht, Universiteit van Amsterdam en Rijksuniversiteit Groningen presenteren de resultaten van het eerste grootschalige longitudinale onderzoek naar de ontwikkeling van romantische relaties en seksualiteit van jongeren in Nederland: Project STARS.
Tussen zorg voor kwetsbare kinderen en maatschappelijke veiligheid 14 september 2015 Organisator: Universiteit Maastricht/metamedica Plaats: Maastricht Kosten: gratis Website: www.maastrichtuniversity.nl Het jeugdstelsel besteedt veel aandacht aan het signaleren van gedragsproblemen en -stoornissen en het aanbieden van geschikte preventieve en therapeutische interventies. Tijdens deze avond wordt de vroege preventie van antisociaal gedrag vanuit verschillende invalshoeken besproken. Bijzondere aandacht gaat daarbij uit naar ethische en maatschappelijke aspecten.
6e Jaarcongres LVB 15 september 2015 Organisator: Logacom Plaats: Zwolle Kosten: 295 euro (exclusief BTW) Website: www.lvbcongres.nl
De problematiek van kinderen, jongeren en volwassenen met een lichte verstandelijke beperking (lvb) is de afgelopen jaren steeds complexer geworden. Tijdens dit congres gaan ervaren sprekers in op het verbeteren van herkenning, screening en begeleiding van de kwetsbare lvb-groep. Hulpverlening, onderzoek en wensen van cliënten worden op dit congres samengebracht. Drie belangrijke thema's die in relatie met lvb aan bod komen zijn verslaving, gedragsproblemen en criminaliteit.
Wedden dat jij beter kan? 16 september 2015 Organisator: Medilex Onderwijs Plaats: Driebergen Kosten: 375 euro (exclusief BTW) Website: www.medilexonderwijs.nl
cliënt samen over een effectieve aanpak.
School en wijk verbonden 17 september 2015 Organisator: Nederlands Jeugdinstituut Plaats: Utrecht Website: www.nji.nl In veel gemeenten zijn de ondersteunings- en jeugdplannen afgestemd in het zogenaamde OOGO. Dat versterkt de verbinding tussen passend onderwijs en jeugdhulp. In de praktijk blijkt dat het lastig is voor de partijen om de afgesproken plannen en afspraken uit te voeren. Tijdens deze learn & share bijeenkomst laten een aantal praktijkvoorbeelden zien hoe knelpunten zijn op te lossen. Met een korte presentatie van de belangrijkste lessen uit landen om ons heen.
Kwaliteit kinderopvang
17 september 2015 Onderpresteren remt de ontplooiing van leerlingen. Het con- Organisator: Bureau Kwaliteit Kinderopvang; Logacom gres gaat over de oorzaken, methoden om leerlingen uit te Plaats: Tilburg dagen en het verbeteren van het zelfbeeld van leerlingen. Kosten: 99 euro (exclusief BTW) Website: wetenschapscongresbkk.nl
Werken met richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming
Op dit congres gaat het over de vraag of kinderopvang naar een evidence based praktijk gaat en wat wetenschappers vin16 september 2015 Organisator: Nederlands Jeugdinstituut; Nederlands Instituut den over de bewezen goede praktijken. Thema's die aan bod komen zijn kwaliteitskaders en hun wetenschappelijke ondervan Psychologen bouwing. Het wetenschapscongres past in het meerjarenproPlaats: Utrecht gramma Kwaliteitsimpuls en bestaat uit drie delen met een Kosten: gratis opbouw ver van huis naar dicht bij de praktijk. Het congres is Website: richtlijnenjeugdhulp.nl geschikt voor beslissers en beïnvloeders in de kinderopvang. Speciaal voor vrijgevestigde professionals in de jeugdhulp en jeugdbescherming wordt een presentatie gegeven over de richtlijnen. Op basis van wetenschap, praktijk en cliëntvoorkeuren bieden de richtlijnen jeugdhulp en jeugdbescherming een overzicht van de laatste kennis. Met praktische aanbevelingen en kennis binnen handbereik beslissen de beroepskracht en de Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 17
Het Decor - verruim(t) de horizon COLOFON Het Decor—verruim(t) de horizon is een digitaal informatie– en inspiratieschrift voor alle mensen en organisaties die betrokken zijn bij het werken met en voor mensen. Het Decor— verruim(t) de horizon verschijnt eenmaal per week; op vrijdag. Daarnaast is er eenmaal per week - op dinsdag - een nieuwsflits Fris denken en dwars kijken .
You are beautiful – remember that
Vondel & Nassau is een zelfstandig onderdeel van de Kooyenga Groep en heeft zich gespecialiseerd in Advies, Oplossingen en Interim Management. Onze dienstverlening onderscheidt zich op basis van een persoonlijke aanpak, en concrete en toepasbare adviezen van zeer hoge kwaliteit. ‘ Mocht u vragen hebben over wat Vondel & Nassau voor u kan betekenen, dan zijn dit onze contactgegevens. Vondel & Nassau Postadres Postbus 87 | 9100 AB Dokkum
Met voor en door u geknipte informatie en inspiratie willen wij onze lezers en lezeressen inspireren en informeren. Wij willen zo bijdragen aan de duurzame vernieuwing van de organisatie van en de ondersteuning voor en door mensen. Daarbij staat het stimuleren en ondersteunen van talentontplooiing op strategisch, tactisch en uitvoerend niveau centraal. Wilt u een eigen bijdrage geplaatst zien? Of hebt u nieuws te melden? Stuur dan een mailbericht met uw bijdrage of persbericht naar
[email protected] Hebt u collega's die de nieuwsflits ook willen ontvangen? Mail dan even het mailadres van uw collega naar
[email protected]
Ieder mens is mooi Zelfs de mensen die leven In de gouden kooi We hebben allemaal lief We houden allemaal wel ergens van En als het even niet meer kan Dan laten we een traantje gaan Emotioneel kunnen we het dan even niet aan
Elk mens is bijzonder Simpelweg omdat het onbewust geeft Omdat elk mens iets moois In zich heeft
T 088 - 0305000 F 0519-220052 E
[email protected] Website: www.vondel-nassau.nl
Dan is goed dat er van die momenten zijn Dat de een tegen de ander zegt: ‘houd mij maar even vast’ De warmte is dan voelbaar Dat is de warmte die in iedereen leeft
Jaargang 2 | aflevering 35 | pagina 18
