1.7.2. Niet-westers recht: Van Vollenhoven Bibliotheek voor Recht, Bestuur & Ontwikkeling
Beknopte geschiedenis van de domeincollectie De collectie is opgebouwd uit deelcollecties die in 1978 door de juridische faculteit Leiden en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde, Leiden werden ingebracht om als bibliotheek voor het toenmalige Nederlands Onderzoeksinstituut voor Recht in Zuidoost Azië en het Caribische Gebied te dienen. In het instituut stond de bestudering van recht en bestuur in vooral de (voormalige) overzeese gebiedsdelen centraal. Beide inbrengende instellingen garandeerden huisvesting, personele lasten en collectie- en materieel budget om opnieuw bloei in de bestudering en collectievorming van materiaal op de genoemde gebieden mogelijk te maken. Hiermee werd een traditie uit het Leidse juridische curriculum, die een aanvang nam met de benoeming van professor C. van Vollenhoven in 1903 te Leiden als hoogleraar in het staatsen administratieve recht van de Nederlandse overzeese gebiedsdelen en het adatrecht van Nederlandsch-Indie in ere hersteld. Onder Van Vollenhoven werden in samenwerking met de letteren faculteit vele indologen opgeleid, die o.a. dienden in de overzeese departementen en bestuursdiensten. Na de onafhankelijkheid van Indonesië werd de bestudering van recht en bestuur van de (voormalige) overzeese gebiedsdelen voortgezet door het Documentatiebureau voor Overzees Recht, dat werd opgericht in 1949 door een vijftal hoogleraren uit de juridische faculteit Leiden. De werkzaamheden van het bureau namen gestaag af na de verkoeling in de Nederlands-Indonesische betrekkingen in de 1960-er jaren, en kwamen tot een volkomen stilstand in 1977. In 1991 werd het Norzoac omgedoopt tot Van Vollenhoven instituut voor Recht en Bestuur in Niet-Westerse Landen om recht te doen aan de grondlegger van de systematische bestudering van het adatrecht en om aan te geven dat de fysieke grenzen in het onderzoek en onderwijs niet meer beperkt waren tot Zuidoost Azië en het Caribische gebied. Met de toenemende belangstelling voor het nieuwe vakgebied werden de grenzen uitgebreid tot Noord-Afrika (Egypte en Marokko), Latijns-Amerika, het islamitische Midden-Oosten, later zouden daar Afrika, specifiek: Zuid-Afrika, Mali en Ghana bijkomen gevolgd door China. De gebiedsveranderingen worden altijd bepaald door onderwijs en onderzoek, zoals dat door het instituut wordt uitgevoerd. In 2001 werd de naam van het instituut gewijzigd in Van Vollenhoven Instituut voor Recht, Bestuur en Ontwikkeling. De collectie is onder te verdelen in zes deelcollecties: 1. Collectie recht, bestuur en ontwikkeling van ontwikkelingslanden algemeen. 2. Collectie recht en bestuur van Indonesië vanaf 1945 3. Collectie handboekerijen recht en bestuur van Zuidoost Azië, Noord-Afrika (Egypte en Marokko), Anglofoon Afrika: Ghana, en Mali, Zuid-Afrika, China en Oceanie. 4. Collectie Latijns- en Midden Amerika, het Caribische Gebied (Nederlandse) Antillen en Suriname 5. Modern Islamitisch recht 6. Koloniale collectie (Nederlands-Indie en de Antillen en Suriname; 1816-1945) Budgetten worden structureel verstrekt door de juridische faculteit en het Koninklijk Instituut voor Taal,- Land- en Volkenkunde. Incidentele budgetten werden verkregen van o.a. de Nederlandse Raad voor de Juridische Samenwerking met Indonesië (opgeheven in 1993) en de Onderzoeksschool CNWS als verdeler voor vrije bestedingsruimte niet-westerse studies.
Actuele omvang Collectievolume in banden boeken en tijdschriften: ca. 20.000, waarvan in de GGC gecatalogiseerd: ca. 16.000 met signatuur OVZEER en JURBIB OVZEER Tijdschriften Papier: 48 lopende titels Elektronisch: 10 titels Monografieën Papier: in open opstelling in meters: 260 m. Papier in gesloten opstelling: aantal titels: 4700) Overige materialen (collectie overdrukken/reprints van voor 1945, meegeteld bij papier in gesloten opstelling, aantal 2600 titels; 5 titels op microfiches; diverse cd-roms; ca. 20 titels)
Afbakening gebied en raakvlakken met andere domeincollecties UL Voor veel onderdelen van het acquisitieterrein van de bibliotheek van VVI geldt dat er ook andere Leidse instellingen op actief zijn. Genoemd kunnen worden: de universiteitsbibliotheek, in het bijzonder de afdelingen, Niet Westerse Geschiedenis, Oosterse Letteren en Geschiedenis, VENA en ISIM. De ontwikkelingsstudies bibliotheek bij Japanologie (Wouter Teller Bibliotheek), de afdelingen Culturele Antropologie, niet-westerse Sociologie, Politicologie en Bestuurskunde bij de Faculteit der Sociale Wetenschappen, Bibliotheek Kern bij het Centrum voor Niet-Westerse Studies, de bibliotheek Sinologie van de Faculteit der Letteren. Tussen de bibliothecarissen/vakreferenten van de genoemde instellingen bestaat een informeel overleg dat ongeveer 4 keer per jaar bij elkaar komt om onder meer ongewenste verdubbeling te vermijden.
Relaties tot externe bibliotheken/collecties De bibliotheek van het KITLV heeft aanverwante en aanvullende collecties. De bibliotheek van het Afrika Studie Centrum heeft aanverwante en aanvullende collecties, met beide instellingen worden contacten onderhouden. Er zijn geen landelijke afspraken, er wordt in het IBL deelgenomen.
Algemene relatie met onderwijs en onderzoek Onderwijs Doel: Onderwijs verzorgen om kennis en inzicht over te dragen m.b.t. de vorming en het functioneren van rechtssystemen in ontwikkelingslanden en hun effectiviteit in het bijdragen aan bestuursprocessen en ontwikkelingsdoelen Thematisch (bachelors): Law, governance and development (keuzevak FdR, LLC, open voor: FdL, FSW) 5 ects Legal systems worldwide (keuzevak FdR, LLC) 5 ects Law and Culture (keuzevak FdR, LLC, open voor FdL, FSW) 5 ects Regionaal (bachelors): Law and development in China (keuzevak FdR, LLC, open voor FdL, FSW) 5 ects Law and governance in Africa (keuzevak FdR, LLC, open voor FdL, FSW) 5 ects Law and governance in Indonesia (keuzevak FdR, LLC, open voor FdL, FSW) 5 ects Inleiding Indonesisch Recht, Bestuur en Politiek (verplicht vak FdL, Nederlandstalig) 5 ects Masters Law, Governance and Development start 2010 Bachelors islamitisch recht in 2009
Onderzoek KREO
Regio Algemeen
Fte 1
Periode 2007-2009
Human rights Administrative justice in developing countries
ZO Azie Indonesië
1 2,4
2007-2011 2008-2012
Islam, adat & national law Access to justice Indira vervolg Islam & national law Legal development cooperation and access to law Compensatie milieuschade
Indonesië
1
2007-2011
Indonesië
1,5
2007-2010
12 landen, vergelijkend 2-3 landen, vergelijkend
1
2008-2010
1-2
2008-2011
China
1,5
2009-2011
Doelgroepen buiten UL en (inter)nationaal belang • • • • •
Studenten, wetenschappers en overige geïnteresseerden uit andere Nederlandse (universiteit)steden. Advocatuur en rechterlijke macht, Het Ministerie van Buitenlandse Zaken heeft samenwerking met het instituut als kenniscentrum voor recht en ontwikkeling het instituut. Bibliotheek wordt geraadpleegd door een keur van Nederlandse en buitenlandse bibliotheek en documentatiecentra (overheid, semioverheid en bedrijfsleven Buitenlandse wetenschappers vanuit de gehele wereld komen voor een of meerdaagse studiebezoeken aan bibliotheek. De bibliotheek is op een complete manier (modern en koloniaal) direct toegankelijk.
Zwaartepunten • • • • •
Collectie recht en bestuur van ontwikkelingslanden algemeen: werk van voor 1990 vertoont lacunes (collectievorming gestart vanaf ongeveer 1985. Modern Indonesisch recht na 1945 Nederlands Antilliaans & Arubaans recht Surinaams recht Nederlands koloniaal recht (1816-1945)
Fysieke staat Delen van koloniale collectie lijden aan verval, er zijn hierover contacten geweest met de UB en getracht wordt onderdelen te laten digitaliseren en conserveren.
Gebruik Materiaal van voor 1945 is alleen ter inzage; fotokopiëren is toegestaan afhankelijk van de staat materiaal.
Ontsluiting Vanaf 1993 GOO toegepast, met uitzondering van delen van de moderne Indonesische wetgeving. Daarnaast zijn alle in de GGC gecatalogiseerde werken voorzien van een lokale
code gebaseerd op het UDC en bestaand uit een geografische, een onderwerp- en een auteurs/titelnotatie. De hiervoor genoemde verzameling overdrukken/offprints is alleen lokaal ontsloten.
Collectievormingprofiel Actuele relaties met onderwijs en onderzoek
Hoogleraar-directeur: 1 UHD : 1 UD (Indonesië en China): 2 Postdocs: 2 PhD fellows/Aio’s: 8 Overige promovendi: 7 Studenten (2005/2006): 205 Samenwerking met (zuster)instellingen in Nederland, Engeland, Duitsland, Indonesië, China, Ghana, Amerika, Canada en Australië
• • • • • • •
Aankoop en -methodiek
Materiaal in het Indonesisch wordt aangeschaft door de vertegenwoordiger van het KITVL te Jakarta. Het andere materiaal wordt aangeschaft door de bibliothecaris in overleg met de betrokkenen bij onderwijs en onderzoek onder verantwoordelijkheid van de hoogleraardirecteur van het instituut. Middelen: attendering via email of rss uit bibliografische en uitgeversbestanden, databases van distributors, bibliografieën (papier en internet), bibliografische bestanden van buitenlandse instellingen die een (op onderdelen) vergelijkbaar collectievormingprofiel hebben. Bij een buitenlandse distributor is een profiel aangemaakt waarop maandelijks geselecteerd wordt en via persoonlijke contacten. Selectiecriteria
Aanschaftalen: Indonesisch, Engels, Nederlands, Frans, Duits, geen Arabisch en Chinees. Regio’s, landen: ontwikkelingslanden algemeen, Zuidoost Azië: specifiek Indonesië, Afrika: specifiek Egypte, Marokko, Ghana, Zuid-Afrika, Midden Oosten, China, Antillen, Suriname, Caribische gebied (beperkt), Midden en Zuid-Amerika (beperkt) Austraal Azië (beperkt) Kern NBC: 86.00 en 88.70 Overige NBC: 11.80; 15.60; 43.17, 43.30, 43.31, 43.33, 43.34, 43.35, 43.70; 48.10, 48.49, 70.02, 70.03, 71.07, 71.31, 71.41, 73.00, 73.71, 74.72, 83.30, 83.46, 83.63, 89.30, 89.35, 89.40, 89.41, 89.53, 89.71, 89.91, 89.93 Thema’s: vorming en ontwikkeling van rechtsstelsels, goed bestuur, rechtsstaat en toegang tot recht, rechtspraak, decentralisatie en lokaal bestuur, landrechten, milieurecht, toegang en beheer natuurlijke hulpbronnen, rechtspluralisme, godsdienstig recht, (juridische) ontwikkelingssamenwerking, law-and-development. Diepte van collectievorming: 1. Collectie recht, bestuur en ontwikkeling sluit nauw aan bij O&O en volgt belangrijke ontwikkelingen op het vakgebied, zonder daarbij uitputtend te zijn. Undergraduate en graduate. Incidenteel wordt ouder werk aangeschaft. 2. Collectie Modern Indonesisch recht moet naast de O&O doelen over de volle breedte en diepte bestudering van het stelsel mogelijk maken, zonder aanspraak op volledigheid. Undergraduate, graduate. De collectie modern Indonesisch recht vertoont over de jaren
3.
4.
5. 6.
1965-1975 enige lacunes die waar mogelijk antiquarisch aanvulling behoeven, de collectie provinciale verordeningen (perdahs) is lacuneus. Collectie handboekerijen recht en bestuur van Zuidoost Azië (behalve Indonesië), NoordAfrika (Egypte en Marokko), Anglofoon Afrika: Ghana, Mali, Zuid-Afrika, China en Oceanie. Maakt kennisneming van de stelsels en thema’s op inleidende wijze mogelijk. Als er een relatie is met O&O is wordt meer aandacht gegeven (Ghana, China). Anders dan door schenkingen geen retro-aanschaf. Graduate en undergraduate. Collectie Latijns- en Midden Amerika, het Caribische Gebied (Nederlandse) Antillen en Suriname. O & O voor deze gebieden werd stopgezet in 1995, resp. 2002. De aanschaf die er nog op plaats vindt is naast enkele casestudies voor diverse Latijns-Amerikaanse landen, voor Suriname en de Antillen bedoeld om de boekerijen hun actualiteit te laten behouden op de belangrijkste onderdelen, acquisitie is echter zeer terughoudend. Undergraduate en graduate. Modern Islamitisch recht, aanschaf op basis van wensen uit O&O, alleen contemporain en niet in het Arabisch. Undergraduate en graduate Koloniale collectie (Nederlands-Indie en de Antillen en Suriname (1816-1945). Hierop wordt momenteel niet anders geacquireerd dan uit schenkingen. Wetenschappelijk en ook populair wetenschappelijk.
Aanwas anders dan door koop: schenkingen, bruiklenen
Schenkingen worden geaccepteerd door de bibliotheek. Voorwaarden zijn dat het aangeboden materiaal naar eigen voorkeur opgenomen wordt en bij niet opnemen op eigen wijze afstand van de schenking gedaan kan worden. De acceptatiecriteria worden iets minder strikt toegepast dan bij aanschaf uit eigen middelen. Het werk moet wel aansluiten bij het collectieprofiel, Arabisch en Chinees worden niet opgenomen, maar bij eventuele verdubbeling is niet de verdubbeling bepalend maar de gewenstheid van aanvulling op de eigen collectie. Van langdurige bruiklening is sprake voor de helft van de collectie, die is formeel eigendom van het KITLV, maar voor onbepaalde tijd overgedragen aan het instituut. Deselectie
Vanwege de zwaartepunten in de collectie is er een terughoudend deselectiebeleid. Dit neemt niet weg dat er wel gedeselecteerd wordt, bij de inhuizing in het huidige pand in 2004, werd er ruim 250 strekkende meter tijdschriftmateriaal uit de collectie verwijderd wegens dubbeling met het bij de faculteit en andere Leidse instellingen aanwezige materiaal. Tevens werd het moderne Indonesische materiaal ontdubbeld op oudere drukken. Deselectie wegens digitalisering van tijdschriften is voor de collectie nog nauwelijks aan de orde.
