>>
nvdk
NEDERLANDSE VERENIGING VOOR DAGBEHANDELING EN KORT VERBLIJF
KORTOM ‘KORTOM’ IS EEN UITGAVE VAN
D E
N V D K
>>
KORTOM
nvdk
Zorgen om de zorg Beste leden van de NVDK. Ongetwijfeld heeft u ook kennis genomen van de plannen van de regering voor het komend jaar. Dit jaar werden de maatregelen een dag eerder bekend doordat een slimme computernerd via een vrij simpele methode de Miljoenennota had kunnen bemachtigen via internet. Ik moet hierbij meteen denken aan het feit dat onze overheid de ziekenhuizen veel externe druk oplegt om te zorgen voor informatiebeveiliging (NEN7510) terwijl de overheid zelf op sommige plekken zo lek is als een mandje. De getallen welke in de Miljoenennota worden genoemd, zijn de volgende: voor de zorg is voor 2012 in totaal ongeveer 75 miljard euro beschikbaar. Voor het ziekenhuisdeel zal dat 18 miljard zijn. Voor 2011 was het bedrag 63 miljard. In 2012 is er dus 12 miljard meer beschikbaar voor de zorg. Helaas gaat dit geld niet naar de cure (ziekenhuissector) want de zorgverzekeraars hebben al aangegeven dat er voor 2012 geen financiële groei mogelijk is ondanks een stijgende behoefte aan zorg. Hierdoor ontstaat dus een geweldig probleem: wel een stijgende zorgvraag maar geen budgettaire aanpassing. De enige conclusie die hieruit valt te trekken is dat er voor de ziekenhuissector een flinke bezuinigingsronde aankomt. Vele bestuurders zullen worstelen met het vraagstuk op welke wijze er veilig bezuinigd kan worden. Kostprijsreductie is één van de methoden die effectief is. Dit kan onder andere worden bereikt door ligduurverkorting. In het uiterste geval wordt dit bereikt door het overhevelen van klinische ingrepen naar de dagbehandeling. Hieraan is echter wel een randvoorwaarde verbonden: handhaven van de patiëntveiligheid. Zoals bekend heeft de NVDK ooit NEN- normen ontwikkeld welke bij uitvoering een goede bijdrage leveren aan veilige zorg. Een deel van deze normen zijn terug te vinden in de TOP richtlijnen. Vele van u zijn momenteel om het TOP
Hans Kerkkamp, voorzitter NVDK 1, 2 en 3 traject te implementeren in de zorgorganisatie. Een andere ontwikkeling in de zorg is het beleid van concentratie en spreiding. VWS wil concentratie van complexe dure zorg waarbij zowel doelmatigheid als kwaliteitsverbetering wordt bereikt. Het doel van spreiding is de zorg zo dicht mogelijk bij de mens te brengen. De ontwikkeling van zelfstandige behandelcentra (ZBC’s) of privéklinieken passen in die VWS-visie van zorgspreiding. Veel van deze privéklinieken leveren beperkte basiszorg. De verwachting is dat de groei van dit soort klinieken nog zal toenemen. Het NVDK-bestuur streeft ernaar om de professionals die werkzaam zijn in deze klinieken te binden aan de NVDK. Zoals u wellicht weet zal op 9 november in de Flint te Amersfoort het jaarlijkse congres van de NVDK
>>
KORTOM
nvdk
plaatsvinden. Dit keer staat het in het teken van de digitale mogelijkheden. Mede door de snelle ontwikkeling van de computertechnologie zijn ongekende mogelijkheden en oplossingen mogelijk in de zorg. Bij de programmering van het congres is er naar gestreefd om een zo breed mogelijk beeld te scheppen van digitale oplossingen voor dagelijkse problemen. Vorig jaar hadden we vanwege het lustrum besloten om de deelnemers een ontbijt aan te bieden. Diverse mensen die van ver kwamen hebben daar dankbaar gebruik van gemaakt. Ook dit jaar willen wij die service aanbieden.
van u ga nemen als voorzitter. Ik heb het gedurende een aantal jaren met heel veel plezier gedaan. De NVDK is een unieke vereniging waarbij de leden afkomstig zijn vanuit diverse geledingen. De organisatie en de inhoud van het zorgproces bindt deze leden. Ik wil u danken voor het vertrouwen dat u mij de afgelopen jaren heeft gegeven bij het invullen van de voorzittersfunctie. Hierbij wil ik in ieder geval opmerken dat de andere enthousiaste leden binnen het bestuur ook van enorme waarde zijn geweest. Ik wens de vereniging een hele mooie toekomst toe.
Als laatste wil ik u meedelen dat ik dit jaar afscheid
Hans Kerkkamp
16e
Jaarcongres
DE DIGITALE WERELD IN DAGBEHANDELING EN KORT VERBLIJF
Zeer geachte collega’s, Het jaarlijkse NVDK congres zal dit jaar wederom gehouden worden op de locatie de Flint in Amersfoort. De evaluatie toonde afgelopen jaar aan, dat het overgrote deel van de deelnemers deze locatie als zeer goed heeft beoordeeld. Het congres wordt even als afgelopen jaar in het najaar gehouden. Als onderwerp heeft het bestuur dit keer gekozen voor de titel: de digitale wereld van de dagbehandeling. In de huidige tijd is de digitalisering niet meer weg te denken. Binnen de operatiekamer is digitalisering van grote waarde voor de digitale beeldvorming tijdens operatieve ingrepen. Maar digitalisering is ook nodig om processen te bewaken en vast te leggen. Robotica is de nieuwe toekomst en we zullen met u kijken waar dat toe kan leiden. Het programma is zodanig opgesteld dat veel aspecten van de digitali-
sering belicht worden. De rol van de sociale media in de zorg zal daarbij nadrukkelijk aandacht krijgen. Veel ziekenhuizen experimenteren met de nieuwe communicatie middelen om de patiënt beter te kunnen begeleiden in het zorgproces. Het programma is ons inziens voor iedere professional die werkzaam is op dagbehandeling en kortverblijf afdelingen absoluut waardevol. Kortom wij ontvangen graag medisch specialisten, verpleegkundigen, OK assistenten, anesthesie medewerkers, beleidsmakers en andere geïnteresseerden in Amersfoort. Namens de congresorganisatie, Hans Kerkkamp voorzitter
>>
KORTOM
nvdk
programma 07.30-09.00 Registratie, ontvangst
12.15-13.15 Lunch
en ontbijt
Voorzitter
Annemarie Visschedijk
Voorzitter
Hans Kerkkamp 09.00-09.15 Opening
13.15-13.45 De mogelijkheden
van on-line media Jean Paul Toonen T36, Maastricht
09.15-09.45 Kwaliteitsverbetering door
designmanagement? Iris Hobo MDM, Panton BV, Medische innovaties
13.45-14.15 Bezieling in de zorg
Joyce Kruijff en Emma Brugman leidinggevenden verpleegafdeling, Medisch Centrum Alkmaar, Alkmaar
09.45-10.15 Robot chirurgie en kortver-
blijf: Wat een luxe Sjoerd Klaver Uroloog, Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam 10.15-10.45 Digitaal Anesthesieverslag:
vierkleurenpen Leo van Wolfswinkel, Anesthesioloog, UMC Utrecht 10.45-11.15 Pauze en Standbezoek
14.15-14.45 Innovatie in de chirurgie:
VATS (Video Assisted Thoracaloscopic Surgery) Jan Siebenga Chirurg, Atrium Medisch Centrum, Heerlen 14.45-15.15 Pauze en Standbezoek Voorzitter
Hans Kerkkamp
Voorzitter
Hans Kerkkamp 15.15-15.45 ‘Healing Environments: 11.15-11.45 Patiëntenentertainment en
de relatie tussen omgeving en genezing’ Cor Datema Philips Healing Environment, Eindhoven
wachtkamertelevisie in het Maasstad Ziekenhuis Sharon McIntosh communicatie adviseur, Maasstad Ziekenhuis, Rotterdam
15.45-16.15 Een andere kijk op 11.45-12.15 E-health
Angelique Groot, Marketeer, Ziekenhuis Gelderse Vallei, Ede
de digitale wereld 16.15
Afsluiting, borrel
>>
KORTOM
nvdk
algemene voorwaarden datum Woensdag 9 november 2011 locatie De Flint, Coninckstraat 60 3811 WK Amersfoort tel. 033 422 92 22 fax 033 475 572 80 Inschrijving en betaling Inschrijving voor het congres vindt elektronisch plaats via de website van de NDVK Inschrijven>>. Deelname aan het congres is pas definitief na registratie en ontvangst van het verschuldigde inschrijfgeld. Na 8 november worden geen registraties meer verwerkt en kunt u zich uitsluitend aan de registratiebalie inschrijven. U kunt contant betalen of met automatische incasso. Indien u zich ter plaatse inschrijft wordt €15,- aan administratiekosten extra in rekening gebracht. Om lange wachttijden bij de registratiebalie te voorkomen, adviseren wij u om tijdig in te schrijven via de website. Let op: indien u inschrijft ivm een collectief lidmaatschap dient u het lidmaatschapnummer te vermelden. Kosten Inschrijvingen ontvangen voor 17 september 2011 Leden/collectief lid € 120,Niet leden wil lid worden € 155,Niet leden € 170,Inschrijvingen ontvangen vanaf 17 september 2011 Leden/collectief lid € 170,Niet leden wil lid worden € 205,Niet leden € 210,inclusief koffie/thee, lunch en afsluitende borrel De betaling van de congresdeelname dient met vermelding van uw eigen naam (geen maatschapnaam a.u.b.) en registratienummer te geschieden op rekeningnummer 11.52.51.731 CMSH inzake NDVK
congres onder vermelding van uw registratienummer. (IBAN code is: NL20RABO 0115251731 en de BIC code is: RABONL2U) posters Er zal dit jaar geen abstractboek worden gedrukt. Alle presentaties van de voordrachten kunt u achteraf downloaden via de website. annulering Bij annulering van congresregistratie tot en met 22 september 2011 restitutie van het verschuldigde bedrag plaatsvinden onder aftrek van € 25,- administratiekosten. Bij annulering vanaf 23 september zal geen enkele restitutie plaatsvinden. Wel kan er een vervanger worden aangemeld. expositie In de stadszaal zal een expositie plaatsvinden van alle bedrijven die hebben bijgedragen aan de realisatie van het congres. accreditatie Het NVDK congres is door de Nederlandse vereniging voor Anesthesiologie, Nederlandse Vereniging voor Heelkunde en V&VN Verpleegkundige en Verzorgenden geaccrediteerd voor 5 punten. Bereikbaarheid De Flint is gemakkelijk te bereiken. Deelnemers die met de trein komen kunnen de taxi of de bus nemen (lijn 5). Achter de Flint bevind zich een parkeergarage. Belangrijke data 16 september 2011 Uiterste datum lage registratiekosten 22 september 2011 Uiterste annuleringsdatum met restitutie 8 november 2011 Uiterste datum registratie via de website
>>
KORTOM
nvdk
lean denken Marc Rouppe van der Voort over Lean denken in het St. Elisabeth Ziekenhuis Tilburg “Het doel is dat onze zorg lean, lief en veilig is” “De intentie van Lean denken is niet dat de zorg sneller gaat of goedkoper wordt. Het gaat erom dat wij als zorggemeenschap de zorg beter organiseren, alles wat overbodig is er uit halen en dagelijks signaleren waar het niet goed gaat en dit ook dagelijks verbeteren. De cruciale vraag daarbij is steeds: levert dit toegevoegde waarde op voor de patiënt?”
Ans Ankoné Wie hoort dat Lean denken (LD) de bedrijfsfilosofie van de Toyota-industrie is, gelooft niet meteen dat dit ook toepasbaar is in de gezondheidszorg. Is het soms weer een verzakelijking in de zorg? Weer een marktprincipe erbij? Als dat zo was dan bestond er nu geen netwerk Lean in de Zorg. Dit netwerk bestaat uit 35 zorginstellingen, waarvan 24 ziekenhuizen en 11 care-instellingen. Het is een initiatief van het St. Elisabeth Ziekenhuis samen met Zorgverzekeraar Achmea. LD is sinds 2006 een trefwoord in het St. Elisabeth Ziekenhuis en dat geeft meteen aan dat het geen eendagsvlieg is. Dat komt zeer waarschijnlijk omdat het initiatief niet is uitgegaan van de Raad van Bestuur, maar van drie specialisten die los van elkaar getroffen werden door het succes van Lean denken. Neurochirurg Cees de Nie had een herniaoperatie uitgevoerd bij een herniapatiënt die een lean-consultant bleek te zijn. Samen met de consultant heeft hij de waardestroom van de herniapatiënten geanalyseerd en herontworpen, met als resultaat spectaculaire verkorting van de doorlooptijd en reductie van de handelingen. In dezelfde tijd hoorde Peter Kabel, arts-microbioloog, over lean denken tijdens
Marc Rouppe van der Voort, Manager Innovatie St. Elisabeth Ziekenhuis een congres en besloot samen met zijn collega’s, vooruitlopend op een verbouwing van het laboratorium, eerst de processen te laten doorlichten. Het gevolg was een andere kijk op de logistiek van het laboratoriumonderzoek, die architectonisch en procesmatig is vertaald in de inrichting van het nieuwe laboratorium. Tegelijkertijd raakte de afdeling Personeel&Organisatie enthousiast over de samenwerking met een adviesbureau dat eveneens methodes van lean denken hanteerde. Het multidisciplinaire proces van het aannemen van nieuwe medewerkers werd hierdoor flink verbeterd. In eerste instantie ontstond dus het enthousiasme voor Lean denken op toevallige wijze bij drie individuen die dit inbrachten bij de Raad van Bestuur van het St. Elisabeth Ziekenhuis. Er waren echter nog twee belangrijke motieven die tot actie aanzetten. Bij de evaluatie van Sneller Beter-projecten bleek dat het moeilijk was om de verbeterresultaten vast te houden. Een Verkenningscommissie ontdekte bovendien bij een onderzoek naar de financiële druk vanuit de omgeving dat er te weinig kostenbewustzijn was bij de zorgverleners: de financiële
KORTOM druk werd steeds opgevangen door meer te produceren, maar niet door gelijktijdig de kwaliteit en de doelmatigheid van de zorg te verbeteren. Studie van de principes van Lean denken volgens de Toyotamethode en bezoek en aan bedrijven die ermee werkten, hebben uiteindelijk gemotiveerd tot het bestuderen van logistiek, service en doelmatigheid in het St. Elisabeth Ziekenhuis. Sneller is meestal beter, niet altijd Marc Rouppe van der Voort, Manager Innovatie in het St. Elisabeth Ziekenhuis, is er duidelijk over. “Menslievendheid is dé drijfveer bij Lean denken (LD) in de zorg. Het is een misverstand dat lean principieel staat voor sneller en goedkoper. Meestal leidt LD wel tot sneller werken, maar er zitten twee kanten aan die medaille. Tonsillectomie bij kinderen bleek goed mogelijk binnen één dag: van het eerste contact tot ontslag na behandeling. Maar dit bleek in de praktijk vaak voor de kinderen en hun familie te snel te gaan. Die hebben meestal meer tijd nodig voor overleg, uitleg en acceptatie. Zoiets wordt vaak niet ontdekt als dit niet expliciet aan de patiënt wordt gevraagd. Zij hebben dan ook besloten om dit in twee stappen te doen: het eerste contact en uitgebreide uitleg geschieden in de ene week en de ingreep wordt in de week daarna gedaan. “Een ander voorbeeld. Bij ons onderzoek naar acceptabele toegangstijden tot de polikliniek antwoordden de meeste patiënten dat zij drie weken wachten acceptabel vonden. Dat was ook onze streefnorm. Maar vraag je bij het maken van een telefonische afspraak wanneer de patiënt wil komen, dan zegt menigeen: deze week graag. “Indien alleen wordt uitgegaan van de vragen: wat is medisch noodzakelijk en wat vinden wij acceptabele kwaliteit, dan wordt voorbij gegaan aan de bevindingen en wensen van de patiënt. Lean denken leert juist dat wanneer waarde in flow wordt aangeboden, de uitkomst heel anders is. Vaak blijkt dat wat de patiënt wil meestal minder kost, simpel omdat veel werkwijzen onnodig blijken te zijn en zelfs belemmerend te werken. Zo is bij de eerste
>>
nvdk
toepassing van LD door de afdeling Neurochirurgie de handelingen van de teamleider uit dat proces gehaald toen bij de procesanalyse bleek dat haar werk geen toegevoegde waarde voor de patiënten had. Zij was veel tijd kwijt aan het coördineren van de zorg en het oplossen van problemen die nooit eens grondig waren aangepakt. Bij LD worden juist eerst de problemen geanalyseerd en vervolgens worden in multidisciplinair verband haalbare, en daarom kleine, oplossingsgerichte stappen bedacht die binnen dertig dagen worden uitgevoerd. De principes van Toyota gelden daarbij als inspiratiebron. Toyota focust bij LD consistent op waarde, inclusief de menselijke en maatschappelijke aspecten ervan.“ Laboratoriumproces en bouw volgens LM “Het motto is: doe het werk vandaag en wel direct. Bij de procesdoorlichting van het laboratorium van de afdeling Medische Microbiologie en Immunologie bleek dat niet alleen het werkproces maar ook de architectuur van de ruimte anders moest worden ingericht. Voorheen werden de cito’s tussendoor gedaan en de routinetests opgespaard voor later. De ontdekking dat dit meer tijd vergde dan wanneer cito’s en routinetests gelijktijdig werden gedaan, was een eye opener. De consequentie was dat daarvoor wel een random access-apparaat moest worden aangeschaft. Dat was duurder. Maar het feit dat nu alle uitslagen direct beschikbaar zijn, gevoegd bij de kostenbesparing in menskracht door vermindering in werkdruk, maakt dat meer dan goed. Het resultaat is: de doorlooptijd van het leeuwendeel van de serologische uitslagen is van drie dagen teruggebracht tot drie uur, met minder menskracht en minder activiteiten.” Het laboratorium is ingericht op basis van Lean denken Tevens is berekend hoeveel rekken met testmateriaal een analist in een dag kan verwerken, met behoud van kwaliteit. Dat bleken drie rekken te zijn. Door steeds drie rekken naar kleur te rangschikken, kan nu aan het eind van de dag worden berekend hoeveel analisten de volgende dag nodig zijn en
KORTOM hoeveel onderzoekstijd. Dit werk wordt sindsdien door twee analisten gedaan in plaats van door vier, mede omdat voorheen allerlei activiteiten tussendoor werden gedaan. De laboranten zijn het met deze werkwijze eens omdat dit een verbetering die ook behouden moet blijven, maar zij vinden het werk niet leuker geworden. Dat komt met name omdat het werk nu zo voorspelbaar is geworden. Lean leidt dus niet altijd tot leuker werk, maar wel tot meer voldoening. “Het laboratorium is nu een open ruimte. Alle afscheidingsmuurtjes zijn afgebroken. De koelcellen staan niet naast elkaar, wat de architect fraaier vond, maar op de plaats waar het de flow, de logistiek, ten goed komt. Omdat tussentijdse opslag nauwelijks meer nodig is en met behulp van lean alles geoptimaliseerd is, konden 28 archiefkasten verdwijnen en werd de opstelling veel efficiënter, waardoor 40 procent ruimte werd bespaard. Het heeft overigens vier jaar experimenteren gevergd en een proces van geduldig stapje voor stapje verbeteren voordat lean een normale manier van werken is geworden. Dat lijkt weliswaar lang, maar de reis tot verbeteren duurt in principe eeuwig” aldus Rouppe van der Voort.
Veertien principes voor innovatieve bedrijfsvoering Langetermijnfilosofie Baseer principes op een langetermijnfilosofie die leidt tot meer waarde, zelfs als het ten koste gaat van (financiële) doelstellingen op de korte termijn. • Door onbelemmerde doorstroming (flow) zie je eerder knelpunten (Doe het werk van vandaag vandaag) • Laat de werkelijke zorgvraag bepalen waaraan tijd wordt besteed (pull), uitgezonderd beschikbaarheidfunctie en voorspelbare zorg (push). • Zorg voor een gelijkmatig werkritme (werk als een schildpad, niet als een haas). • Ontwikkel een cultuur om problemen op de zelfde dag structureel op te lossen zodat proces-
>>
nvdk sen steeds betrouwbaarder worden. • Gestandaardiseerde taken zijn de basis voor continu verbeteren door ieder medewerker. • Gebruik visuele controle zodat problemen en afwijkingen direct zichtbaar zijn. • Gebruik alleen betrouwbare, uitvoerig geteste technologie ter ondersteuning van mensen en processen.
Mensen excelleren • Ontwikkel leiders die inspireren, het werk diepgaand begrijpen, de filosofie naleven en dat anderen ook leren. • Respecteer en ontwikkel mensen en teams die de filosofie van de organisatie volgen en voldoening uit hun werk halen, en daag ze uit. • Respecteer jouw ketenpartners door ze uit te dagen en te helpen. Problemen oplossen • Ga naar de bron om de situatie diepgaand te begrijpen. • Neem beslissingen langzaam, na zorgvuldige overweging van alle opties en gezichtspunten; voer besluiten snel uit. • Wordt een lerende organisatie door onverbiddelijke reflectie en continu gestaag verbeteren.
Flow visualiseren Anders dan bij SMART waar veranderingen planmatig worden doorgevoerd, stimuleren de veertien principes (zie kader) van LD juist tot duurzame innovatie. Onverwachte ontwikkelingen worden gezien als kansen die tot nieuwe inzichten leiden, tot een leeromgeving waarin voortdurend wordt geëxperimenteerd. Rouppe van der Voort: “Tijdens een dagstart van een tien minuten wordt de werkwijze van die dag besproken en aan het einde van de dag worden weer tien minuten besteed aan probleembespreking en procesverbetering. Alle medewerkers hebben hierbij inspraak.
KORTOM
Bij zelfevaluatie van de afdelingen bleek één principe opvallend vaak genoemd: Zorg voor een gelijkmatig werkritme. Pieken in de werklast veroorzaken oplopende wachttijden en stress, maar verleiden ook tot het doen van extra handelingen op andere werkplekken. Daarom zijn op de afdelingen Flow-borden opgehangen waarop de geplande logistiek van opname tot ontslag wordt uitgezet, maar ook de problemen die zich daarbij voordoen. Zo worden knelpunten in de doorstroom zichtbaar: groen betekent ‘alert zijn’, rood betekent ‘een probleem’. Verpleegkundigen en specialisten bespreken dit samen. Dat is wennen. Veel specialisten hechten er aan hun zaakjes zelf te regelen. Een specialist zei: “Wij gaan uit van ‘professionele autonomie’”. Maar Huub Backes, Manager Innovatie van de Maastro Clinic het zegt: het is beter te spreken van ’autonomie van de professie’, dus multidisciplinair beslissen wat de beste behandeling is. “ Een gelijkmatig werkritme vereist multi-inzetbaarheid van de medewerkers en kennis van de zaken die wel en die niet kunnen worden uitgesteld. Om pieken en dalen in de werklast te kunnen reduceren moeten afdelingen hun activiteiten ook onderling afstemmen en leren om variaties in tegenmaatregelen te verminderen. Daarom is een werkwijze ontworpen waarop actuele informatie – feedbackinformatie – wordt gevisualiseerd zodat direct actie kan worden genomen. Daarbij betekent een rondje ‘er is voortgang in de verbetering’, een driehoekje ‘wij lopen tegen problemen aan en zijn bezig die op te lossen en een kruis ‘help, wij lopen vast’. Op de afdeling Neurologie is op die manier de doorlooptijd van eerste bezoek tot ontslag voor herniaoperaties teruggebracht van zes maanden tot drie à vier weken.” Heel grappig, en alleszins menselijk, is het dat de medewerkers geneigd zijn om al te snel rondjes te plaatsen. Maar dat is niet de bedoeling van LD.
>>
nvdk
“Als er te veel rondjes staan, betekent het juist dat het niet goed gaat, want LD gaat uit van de veronderstelling dat het steeds beter kan. Driehoekjes duiden erop dat grenzen verlegd worden en er geleerd kan worden. Werken volgens de veertien principes van LD betekent een leeromgeving creëren om te kunnen experimenteren met innovatieve ideeën en onverwachte ontwikkelingen te kunnen plaatsen”, aldus Rouppe van der Voort.
Alle onnodige zaken zijn uit het laboratorium weggehaald. Feedforward-informatie – actuele informatie die de toekomstige toestand van het proces voorspelt – gaat nog één stap verder. Op grond van die informatie heeft het laboratorium de werklast kunnen berekenen en aangepast van vier na twee laboranten. De poliklinieken analyseren deze informatie om vrije afspraakplekken in de komende zes weken te meten. Verpleegkundigen gemakkelijker dan specialisten Sommige artsen vinden dat protocollering de professionele autonomie frustreert, anderen dat dit verleidt tot al te routinematig werken. In het St. Elisabeth Ziekenhuis krijgen beide partijen ongelijk.
KORTOM “Wij zijn er op uit dat artsen reflecteren op de standaard en de standaard verbeteren. Het is niet de bedoeling dat patiënten in een standaard zorgproces terecht komen. Elke patiënt moet apart worden beoordeeld want niet elke patiënt behoeft de zelfde zorg, maar wél het zelfde zorgproces. “Doorgaans is de mate waarin het zorgproces vlekkeloos verloopt heel laag. Afspraken worden drie keer verzet, uitslagen zijn niet op tijd beschikbaar, en er komen nog steeds medicatiefouten voor. Doorgaans wordt 90 procent van die fouten wel opgevangen, maar met te veel tijd en energie. ‘Brandjesblussen’ betekent tijdverlies. Wij hebben dat gevisualiseerd door de processen te filmen. Veel medewerkers schrokken ervan hoeveel er mis gaat. Praten over verbeteringen is dan niet moeilijk, maar ook als gezamenlijk wordt beslist dat zij hun werkwijze gaan veranderen, stuit dit nog vaak op verzet.” Jacob Caron, orthopedisch chirurg, en ten tijde van de eerste jaren van experimenteren met lean denken Voorzitter Medische Staf, beaamt: “Het is moeilijk alle groepen mee te krijgen. Verpleegkundigen zijn doorgaans gemakkelijker te overtuigen van het belang van LD dan veel specialisten omdat verpleegkundigen op de werkvloer directer worden geconfronteerd met de problemen, actiever meedoen in het vinden van oplossingen, en de resultaten ervan meteen zien. Specialisten spelen nu vaak nog een minder duidelijke rol in veranderingsprocessen en zien minder direct het resultaat van de verrichtte inspanning. Wij zijn sinds 2006 met LD bezig en zijn er nog steeds niet achter hoe wij de hele specialistengroep enthousiast mee kunnen krijgen. Wij denken dat het duidelijker tonen van resultaten op het gebied van kwaliteitsverbetering en het oplossen van problemen die de werkwijze van de specialisten directer raken, een goede stap in die richting zou kunnen zijn. “ Zorgpaden op de dagbehandeling heelkunde Voor de polikliniek chirurgie tot de afdeling dagbehandeling is het hele proces in kaart gebracht om te
>>
nvdk traceren waar door lean denken verbeteringen mogelijk zouden zijn. Dit proces is tevens gefotografeerd. De afdeling chirurgie is inmiddels ver gevorderd in het ontwikkelen van zorgpaden, waarbij de verpleegkundige van de afdeling het aanspreekpunt is voor de chirurg. Daarbij wordt dagelijks besproken hoe het met de patiënt gaat en hoe het zorgproces is verlopen. Ook deze besprekingen leiden tot constante verbeteringen. De verpleegkundige is tevens de contactpersoon voor de patiënt. Hier komen lean en lief weer samen. Van Verbeterbord naar Keek op de Week “Dat is niet lean”, is nu een veelgehoorde uitroep in het St. Elisabeth Ziekenhuis. Artsen schieten Rouppe van der Voort op de gang aan voor een afspraak om een verbeterstructuur voor de OK-indeling op te zetten. “Dat komt omdat afwijkingen in het zorgproces direct zichtbaar worden, bijvoorbeeld met Flow-borden. Degene die het ziet, onderneemt actie. Afdelingen zetten experimenten op om naar de oorzaken van oponthoud te graven. Het negatieve gevolg van te snelle oplossingen wordt zichtbaar op het Verbeterbord. Hierop worden de resultaten bijgehouden van gezamenlijk besloten verbeteringen. Op de afdelingen worden die resultaten bij de dagstarts besproken en meteen multidisciplinair bijgesteld. “De volgende stap is dat wij toewerken naar een Keek op de Week-bord. Daarop wordt bijgehouden of wij op schema liggen bij langetermijndoelen. De leidinggevenden zullen daarvoor nog meer een coachende houding moeten aannemen, ook om experimenten als dagelijks werk uit te voeren. De kwaliteitverbetering gaat nu goed. Maar voortdurende procesverbetering en zorgpaden op een hoger niveau brengen duurt langer. De ene activiteit gebeurt immers op teamniveau, het andere op ziekenhuisniveau en door alle processen heen. Ons doel bij dit alles is drieledig: wij willen als St. Elisabeth Ziekenhuis lean, lief en lenig zijn.”
>>
KORTOM
nvdk
Hoe de Engelsen bezuinigen op zorg:
Snijden in het basispakket Wie naar de Algemene Beschouwingen in de Tweede Kamer heeft geluisterd, krijgt wellicht de indruk dat het bar slecht gesteld is met de Nederlandse gezondheidszorg. Dan is het goed even over de grens te kijken om iets op te vrolijken. Nederland staat bovenaan in kwaliteit en solidariteit in het rijtje van de OESO-landen. Bovendien gaan wij, vergeleken met de National Health Service dat een stelsel heeft waarmee wij ons qua solidariteit kunnen vergelijken, zeer kalmpjes om met de bezuinigingen die nodig zijn om de zorg voor iedereen toegankelijk te houden. Engeland snijdt zo ingrijpend in het basispakket dat als ons Kabinet dit op Prinsjesdag zou hebben voorgesteld, het waarschijnlijk nu al zou zijn gevallen
Maar er wordt ook flink rechtstreeks bezuinigd op de budgetten. Engelse regio’s gaan verschillend met deze bezuinigingen om. Er zijn al diverse Walk-inClinics voor de eerstelijn gesloten of slechts voor een dagdeel open. Sommige verpleeghuizen voor demente bejaarden hebben hun poorten gesloten om, zo wordt gevreesd, nooit meer open te gaan. Er zijn tienduizend banen voor artsen en verpleegkundigen verloren gegaan en 21 Eerstelijns Stichtingen (voor 150.000 tot 250.000 patiënten) zijn gesloten. Vooral op Psychiatrie wordt beknibbeld. Mensen met schizofrenie, depressie, bipolaire stoornis en angstsyndromen krijgen geen ondersteuning meer thuis. Thuisbehandeling van kinderen met psychische afwijkingen is gestopt.
Ans Ankoné
De British Medical Association spreekt van een crisis, de Royal School of Nursing heeft een reeks van schandalen gepubliceerd. De kranten staan er vol van. Burgers voelen de bezuinigingen letterlijk aan den lijve. David Cameron wordt net als Mark Rutten beschuldigd van de ‘biggest broken promise’, en de Engelse oppositie maakt het de premier buitengewoon moeilijk. Het is een ‘evolution, not a revolution’, heeft Cameron echter snel beloofd.
De National Health Service is ondanks de enorme verhogingen van het budget van een paar jaar geleden, niet in staat nog langer de zorg te leveren die wij in Nederland nog steeds garanderen. De Engelsen hebben een groot deel chirurgische ingrepen aan banden gelegd. De behandelingen in de klinische mandjes 1-6, (de Engelsen verdelen hun basispakket in mandjes), zijn niet langer toegestaan, mits de huisarts of de specialist kan bewijzen dat een ingreep uit dat mandje in het specifieke geval nodig is. De NVDK zou er van schrikken, want het gaat vooral om de electieve chirurgie. ‘Effectieve gezondheidszorg is efficiënte gezondheidszorg’ vinden de Engelsen. ‘De NHS moet dus aantonen dat het op de grootst mogelijke effectieve manier gebruik maakt van de publieke middelen voor de gezondheidszorg. Dat gebeurt nu sinds eind vorig jaar. Alleen klinisch bewezen procedures worden nog getolereerd. Gaat het bovendien om ingrepen die onnodig vaak gebeuren of die geen of nauwelijks effect hebben, dan worden deze slechts toegestaan in uitzonderlijke klinische omstandigheden, waarvan het bewijs op papier moet worden vastgelegd.
Sneeën in het Basispakket Het verwijssysteem in Engeland is sinds eind 2010 grondig herzien. Niet urgente chirurgie is op vele locaties gestopt, beperkt of uitgesteld. Dit betreft vooral staaroperaties, hernia-ingrepen, vervanging van versleten knie- en heupprotheses, tonsillectomie, het verwijderen van spataderen, galstenen en knobbels, maar ook de behandeling van artritis, infertiliteit en problemen rond de zwangerschap als postnatale depressie. Het is ook steeds moeilijker voor Engelse patiënten om na een operatie door een fysiotherapeut te worden behandeld en betaald. Er zijn wachtlijsten van zes maanden, die vooral in gevallen van cystic fybrosis, MS, longemfyseem en chronische bronchitis tot grote problemen leiden.
KORTOM Het is interessant eens naar de mandjes te kijken en wat ermee gebeurt. Mandje 1, inhoudende tonsillectomie, dilatatie en curettage inclusief hysteroscopie voor menorrhoea, hysterectomie voor menorrhoea, lumbaal spinale procedures en myringotomie, wordt geacht weinig bewijs van klinische waarde te hebben. Mandje 2, therapeutische endoscopische operaties, opheffing van een beklemming van peesschede in de hand en procedures aan de onderkaak, worden beschouwd als additionele ingrepen met beperkt bewijs van klinische waarde. In Mandje 3 zijn abdominale hernia’s, spataderen, orthodontie en cosmetisch plastische chirurgie uitgesloten van het basispakket. Mandje 4. Deze procedures worden gekwalificeerd als zijnde in balans wat de kosten/batenverhouding betreft. Hierin ressorteren knieprotheses, primaire heupprotheses, cataractchirurgie, prolabs en stressincontinentie. Om hun patiënten hiervoor legitiem door een specialist behandeld te krijgen, moeten huisartsen lange lijsten invullen waarmee zij de specialisten moeten overtuigen van het nut ervan voor de individuele patiënt en de chirurg moet hiermee bovendien instemmen. In Mandje 5. zitten de carpaaltunnel ingreep en anale procedures met eveneens aangescherpte verwijzingseisen. Mandje 6. bevat verwijdering van bobbels en knobbels, besnijdenis, schaamlipreductie, diathermie van de neus (snurken) en follikels, hemorroïden en uvulopalatoplastie. Deze ingrepen mogen alleen op uitzonderlijk medische indicatie wordt gedaan.
>>
nvdk
Kankerpatiënten kunnen gerust zijn: zij worden ongelimiteerd tot de tweedelijn toegelaten, mits op verwijzing door de huisarts. Veel specialistische ingrepen worden pas gedaan en vergoed als niet alleen de huisarts en de specialist, maar ook nog eens het Individual Patient Review Panel, een multidisciplinair team, er een akkoord aan heeft gehecht. De klinische criteria Voor Nederlandse artsen en verpleegkundigen is het waarschijnlijk ondenkbaar dat zo precies wordt voorgeschreven onder welke omstandigheden een patiënt wel of niet mag worden geopereerd. Knieën en heupen mogen pas van een prothese worden voorzien als de functie onder de 20 van de Oxford Knee of Hip Score valt. Een peesschedebeklemming moet eerst getracht worden te genezen met twee hydrocortisone injecties. Bovendien moet het een gefixeerde deformatie betreffen alvorens de chirurg er aan te pas mag komen. Een kind met ontstoken tonsillen moet qua ziektebeeld aan vijf criteria voldoen voordat een tonsillectomie mag worden gedaan: het moet een tonsillitis zijn die zeven keer in het laatste jaar door een arts is geconstateerd, de symptomen moeten minstens een jaar bestaan, de aandoening moet een normaal functioneren belemmeren en het ziektepatroon moet gedurende een periode van zes maanden worden geobserveerd, zodat ook de patiënt de implicaties van de ingreep volledig onder ogen kan zien. De lijst bij menorroe heeft vijftien eisen waaraan moet worden voldaan voordat een hysterectomie wordt toegestaan en begint met: alle andere behandelopties hebben gefaald, zijn contrageïndiceerd of door de vrouw afgewezen. Het voert te ver om alle mandjes af te gaan, maar het moge duidelijk zijn dat de NHS de Engelse huisartsen en specialisten stevig aan de tand voelt voordat de chirurg de bistouri ter hand mag nemen en de patiënt van zijn of haar lijden wordt verlost.
>>
KORTOM
nvdk
Hoe de Nederlanders bezuinigen op zorg
Er gaat veel veranderen Zorgverleners die nauwelijks iets weten over het systeem of het overheidsbeleid op het gebied van de gezondheidszorg weten ook onvoldoende wat hun in de toekomst boven het hoofd hangt. Een gewaarschuwd mens telt voor twee. Een goed geïnformeerd mens wellicht voor vier. Demonstreren tegen genomen besluiten heeft weinig zin. Laten wij hopen dat de overheid nog wel luistert naar zorgverleners die hun prestaties in getal in maat kunnen presenteren en bovendien kunnen bewijzen dat zij efficiënte zorg leveren van goede kwaliteit Ans Ankoné Het doet denken aan rapportcijfers. Wie veel onvoldoendes heeft, gaat niet over. Dat veroorzaakt stress. Misschien hebben mensen daarom een hekel aan verplichte nascholing en andere bewijzen dat zij hun inkomen waard zijn. Anderzijds: een echte vakman of vakvrouw is toch niet bang zijn om vakkennis en ervaring te bewijzen? Beter nog, die zou er fier op moeten zijn de prestaties te laten zien. Anderzijds, de klant mag er op vertrouwen dat een specialist uitstekende prestaties levert. Eric Hans Eddes, darmchirurg in het Deventer Ziekenhuis en voorzitter van de Dutch Surgical Colorectal Audit, meent zelfs: “Alleen transparantie heeft geen zin. Je moet er wat mee doen en door te benchmarken krijg je inzicht waar goed en minder goed wordt gepresteerd.” Eddes meent dat registratie een onderdeel zou moeten zijn van de Diagnose Behandelcombinaties (DBC). Het zijn moedige specialisten die zoiets zeggen en: dit ook naar de letter doen. Intussen werkt minister Edith Schippers (Volksgezondheid) aan een wettelijke basis om eindelijk
het zo vermaledijde nationale Elektronisch Patiëntendossier (EPD) er door te krijgen. Zorgverzekeraars Nederland vindt het een plicht gegevens digitaal vast te leggen en op veilige wijze toegankelijk te hebben, voor zorgverleners die een behandelrelatie hebben met de patiënt. Dat hoort bij kwaliteit van zorg en het toezicht er op. En de patiënt moet integraal inzicht hebben op die medische gegevens, evenals op het behandelplan. Dat vergroot de betrokkenheid van de patiënt bij zijn behandeling. De toepassing van E-health heeft alle aandacht van overheid en zorgverzekeraars, maar nog weinig van zorgverleners. Toch zijn telemonitoring, telebehandeling, E-consult, EPD, statistische procescontrole, zelfdiagnose door patiënten en E-buy, de aanschaf van medicijnen en thuistests, essentiële instrumenten om de solidariteit en toegankelijkheid in de zorg te garanderen bij een teruglopende arbeidsmarkt en een oplopende vraag. Daar moeten ook de patiënten aan meewerken. Onder druk wordt alles vloeibaar Met ingang van komend jaar kunnen de ziekenhuizen niet meer alle behandelingen aanbieden die zij willen. Waarom niet? Omdat er te veel medisch onverklaarbare interdokter- en interziekenhuisvariaties worden gesignaleerd, qua complicaties, mortaliteit en aantal ingrepen. Dat blijkt uit onderzoek door Vectis en Plexus in opdracht van Zorgverzekeraars Nederland naar twaalf veelvoorkomende aandoeningen. Sommige operaties komen in de ene regio tussen 2 tot 5,5 keer zoveel voor als in de andere regio. De kans op operatieve verwijdering van spataderen is in de kop van Noord-Holland bijna drie keer zo groot als in de Achterhoek. Een rughernia wordt in sommige ziekenhuizen 5,5 keer vaker geopereerd dan
>>
KORTOM in andere ziekenhuizen. Het is verschil is bij staar, galstenen, halsslagadervernauwing, heup- en knievervanging, liesbreuk en tonsillectomie kleiner, namelijk een factor twee. Het ware fraaier geweest als dokters hun zelfregulering op deze wijze hadden benut, maar Zorgverzekeraar CZ moest met het initiatief komen om publiekelijk te melden welke ziekenhuizen niet betrouwbaar genoeg werden bevonden om mammaoperaties uit te voeren. Er zouden daar te weinig ingrepen worden gedaan, waardoor patiënten niet op de vereiste kundigheid en ervaring zouden kunnen rekenen. CZ heeft onlangs ook een prestatielijst voor blaasverwijderoperaties gepubliceerd. Die lijst is stevig onderbouwd door literatuuronderzoek en gesprekken met de Nederlandse Vereniging voor Urologie en patiëntenorganisaties. Daarvoor is bij de ziekenhuizen informatie verzameld. Het volume per locatie is bekeken, de aanwezigheid en samenstelling van het multidisciplinair overleg, de aanwezigheid van gespecialiseerde verpleegkundigen, ervaring met de behandeling en de aantallen complicaties en mortaliteit. Op grond van dit onderzoek heeft CZ de lat bij minimaal vijftig blaasverwijderingen per ziekenhuis per jaar gelegd. De Friesland heeft deze benadering voor de hele provincie Friesland overgenomen en andere verzekeraars zullen ongetwijfeld volgen. Zorgverzekeraars zien kwaliteit De protocollering heeft dus niet haar doel bereikt. Sommige artsen meenden dat zorgverzekeraars zich niet een dergelijk oordeel kunnen aanmatigen omdat zij geen notie van medische kwaliteit zouden hebben. Maar zorgverzekeraars kunnen eenvoudig op grond de data die zij aangeleverd krijgen het aantal operaties, complicaties en mortaliteitcijfers bij de ziekenhuizen vergelijken. Anders zouden zij immers ook niet ziekenhuizen kunnen selecteren en contracteren op basis van prijs, kwaliteit en ‘gepaste zorg’. En dat is hun wettelijke plicht. Straks valt 70 procent van de behandelingen onder de gereguleerde markt. Alleen spoedeisende hulp en zeer specialistische zorg –
nvdk die slecht aan een paar ziekenhuis wordt toegestaan – vallen niet onder de tucht van de markt. Op die manier kunnen overbodige behandelingen bij plastische chirurgie, te grote ingrepen bij frêle ouderen en overgebruik van medicijnen, vooral depressiva, worden gereduceerd. Dure medicijnen worden minder snel vergoed en aan nieuwe dure medicijnen worden strengere voorschrijfeisen gesteld.
Den Haag presenteert de rekening voor een te dure gezondheidszorg. Deze maatregelen zijn hard nodig, want het Kabinet Rutten staat voor een groot probleem. De ziekenhuisuitgaven zijn in vijf jaar tijd met 30 procent gestegen. De totale zorgkosten bedragen met ruim 62 miljard euro één vijfde van de collectieve uitgaven. De uitgaven stijgen tijdens deze kabinetsperiode naar verwachting tot 74 miljard euro. Steeds weer worden de budgetten overschreden. Die overschrijdingen zijn vooral te wijten aan de stijging van de zorgkosten. Dat probleem hadden de vorige kabinetten ook al, maar nu de economische malaise aanhoudt, bedreigen die hoge zorgkosten langzaamaan ook andere sectoren. De mensen zullen het aan diverse kanten merken. Zo stijgen de zorgpremies mee met de uitgaven en daalt de koopkracht navenant. Een gezin met twee modale inkomens besteedt nu al 15.000 euro per jaar aan zorg (gemiddeld 4.500 euro per persoon), een kwart van het bruto inkomen. De burgers zien echter alleen de nominale, vaste premie die zij maandelijks betalen. De rest betalen zij ongemerkt door inhoudingen bij de bron. Is een zorgverzekering van 500 euro mogelijk? Zorgverzekeraars Nederland hebben een rekensommetje gemaakt en denken dat het misschien wel voor veel minder kan, namelijk voor een premie van 500 euro bij een modaal inkomen. Wat moet daarvoor gebeuren?
KORTOM Bij de zorgverzekeraars is niet zo veel te halen. Zij kosten slechts 3 tot 4 procent van de totale kosten. De zorgkosten daarentegen stijgen jaarlijks met 5 procent alleen al door volumestijging en prijsstijging, zelfs als wordt ingezet op efficiëntie, prestatiebekostiging, reductie van praktijkvariatie, doelmatiger voorschrijven en lagere inkomens van specialisten. Het beste zou zijn alle onnodige zaken uit het basispakket te schrappen: ongeveer één derde van alle behandelingen heeft namelijk geen evidence based effect. Onze overheid is – om politieke redenen – echter zeer huiverig om ook maar iets uit het pakket te schrappen. De rollatoraffaire laat zien waarom. Vandaar het pleidooi voor E-health: zelfmanagement door de patiënt, regie over de eigen gezondheid en preventief investeren in die gezondheid. Maar kennelijk is de nood zo hoog dat het Kabinet dit keer toch heeft aangekondigd het basispakket te willen versoberen. Daarnaast hanteert de overheid voor alle sectoren van de gezondheidszorg kortingen naar rato van hun overschrijdingen en bovendien moeten zij een bijdrage leveren om de financiële malaise te bedwingen. Medisch specialisten, huisartsen en paramedici komen er nog redelijk goed van af, maar de psychiatrie moet liefst 255 miljoen inleveren en de instellingen voor langdurige zorg zelfs 352 miljoen euro.
>>
nvdk
Minister Edith Schippers probeert alsnog het EPD door het Parlement te krijgen In juni heeft minister Schippers alle betrokken partijen – artsen, patiënten, zorgverzekeraars, de zorgautoriteit, het College voor Zorgverzekeringen – om de tafel gekregen om het convenant Gepast Gebruik te ondertekenen en in juli heeft zij ook nog een akkoord gesloten met zorgaanbieders en zorgverzekeraars over beheerste kostenontwikkeling in de ziekenhuiszorg. Het mag niet meer worden dan 5,3 procent in plaats van de 6 tot 7 procent kostenstijging van de laatste jaren. De Nederlandse Vereniging van Heelkunde heeft zich inmiddels van haar beste kant laten zien. Zij heeft kwaliteitsnormen opgesteld voor een aantal complexe niet veel voorkomende aandoeningen als verwijde aorta, alvleesklierkanker en longkanker. De normen gelden voor alle chirurgen in alle ziekenhuizen. Misschien is 500 euro voor de zorgverzekering wel wat al te optimistisch, maar er komt schot in kwaliteit en efficiëntie.Digitale nieuwsbrief van de NVDK.
>>
KORTOM
nvdk
Korte berichten
Patiëntervaringen op nieuwe website Martini Ziekenhuis
Vergelijkingssite als ‘kwaliteitsinstrument’
5 juli 2011
8 juli 2011
Het Martini Ziekenhuis in Groningen lanceert vandaag zijn nieuwe website, waarmee het ziekenhuis zich in de zorgwereld wil onderscheiden door inzicht te geven in de resultaten en de kwaliteit van het ziekenhuis. Ook de ervaringen van patiënten komen aan bod.
Aangemoedigd door vergelijkingssites, zoals Zorgkaart Nederland en Zoekdokter.nl, zet een patiënt zijn negatieve ervaring met een zorgverlener op het internet. Het doel van zo’n site is een transparant overzicht te verschaffen van – de kwaliteit van – het zorgaanbod. Het vergemakkelijkt in theorie de keuze voor een bepaalde specialist. Bij de zorgverlening werkt zo’n aanpak echter niet zo goed als voor een willekeurige andere dienst of product.
Marketingcommunicatieadviseur Marieke Ploegh geeft aan dat de website twee prominente zoekfuncties heeft voor behandelingen en afdelingen. “Om te weten wat hen mankeert, gaan mensen naar ‘dokter Google’. Op onze website bereiden wij hen zo goed mogelijk voor op een behandeling of onderzoek. Wie is die arts die mij gaat behandelen, welk traject doorloop ik in het ziekenhuis, waarom zou ik naar het Martini gaan?” Samen met internetbureau TamTam, belangenorganisatie Zorgbelang en huisartsen is dit concept uitgewerkt. “Mensen laten zich in hun keuzes steeds meer leiden door ervaringen van anderen”, zegt Ploegh. “Daarom geven we ook de patiënten zelf het woord.” Daarnaast biedt de website services om patiënten en hun naasten zo veel mogelijk te ontzorgen. Verder zijn er een feedbackforum, een nieuw e-mailadres voor suggesties en is elke webpagina via verschillende sociale media door de bezoeker te delen met zijn eigen netwerk. In een volgend stadium voert het Martini het online afspraken maken voor de patiënten door. (ICTzorg – ICTzorg / Twitter) _________________________________________
Op internet kan het in de waardering voor de medische sector vaak fel aan toegaan. Daarbij laten de in hun ogen benadeelde patiënten zich gaan in kwalificaties als ‘onprofessioneel’, ‘onrechtmatig’ en ‘onzorgvuldig’, maar worden evenmin termen als ‘boef’ en ‘crimineel’ geschuwd. Er is zelfs een website geopend met de naam van een aangeklaagde neuroloog als url. Deze zag zich geconfronteerd met een beschuldiging van fraude en mishandeling. Dit soort beschuldigingen gaat te ver. Nog los van de bescherming van persoonsgegevens, een bepaald niet onbelangrijk facet in het geheel, zijn er ontwikkelingen waar je vraagtekens bij kunt zetten. Ontwikkelingen waarmee de kwaliteit van de zorg niet is gediend. Monddood Op websites als zorgkaartnederland.nl en zoekdokter.nl kan een ieder zijn waardering en/of ervaringen geven over een huisarts, fysiotherapeut, specialist, apotheker of zorginstelling. De opzet is dat andere bezoekers van de site met nadere informatie de keuze voor een arts, ziekenhuis of gezondheidscentrum ondersteunen. Op zichzelf een prijzenswaardig initiatief. De praktijk laat echter
KORTOM iets anders zien. Door de subjectieve beleving van de patiënt als maatstaf te nemen, schieten deze websites gemakkelijk hun doel voorbij. Het probleem is niet dat de subjectieve en soms ondeskundige beleving van de patiënt maatgevend is maar dat de arts door zijn of haar beroepsgeheim en onbekendheid met de veelal anonieme bron niet kan en niet mag participeren in discussies op internet. Hoor en wederhoor is voor artsen dus een illusie en ze doen er dan vaak maar het zwijgen toe. Defensief en risicomijdend Corrette Ploem, onderzoeker en docent gezondheidsrecht bij het AMC, en Aart Hendriks, hoogleraar gezondheidsrecht aan de Universiteit Leiden/LUMC, kwamen in het Tijdschrift voor Gezondheidsrecht tot de conclusie dat aan grievende uitingen over medisch handelen wel degelijk grenzen zijn te stellen, zeker als iemands reputatie in het geding is. Ze baseren zich daarbij op uitspraken in kort geding waarbij de rechter opmerkt dat een arts weliswaar een zeker incasseringsvermogen moet hebben, ondanks zijn niet-publieke status, maar wel tegen zeer kwetsende of onjuiste uitingen moet worden beschermd. De rechter gelastte dat dergelijke grievende uitlatingen van het internet moesten worden verwijderd. Digitale schandpaal Reactief optreden levert in sommige gevallen dus wel degelijk iets op. Het verschaft echter geen oplossing voor de groep artsen die gelaten onterechte kritiek incasseert. Dat is niet alleen een probleem voor artsen maar ook voor patiënten. Het resultaat van het ongehinderd gebruik van de digitale schandpaal is namelijk een defensieve en risicomijdende houding bij zorgverlening en voorts patiënten die zich – regelmatig ten onrechte – zorgen maken over de kwaliteit van ‘hun’ arts die negatief in de publiciteit is gekomen. Deze kan en mag zich immers niet publiekelijk verweren. Artsen zullen dus nog meer tijd nemen voor dossiervorming, overleg en het slaafs volgen van protocollen, niet ten behoeve van een zorgvuldige
>>
nvdk
praktijkuitoefening, om hun gedachten bij een collega te toetsen of als praktische checklist om fouten te vermijden, maar om zich erachter te kunnen verschuilen. Dat dit tot een betere en efficiëntere patiëntenzorg leidt, lijkt uitgesloten. De kwaliteit van zorg is hier niet mee gediend. Gedragscode Zijn er oplossingen voor dit probleem te vinden? Die ligt zeker niet voor een inperking van de uitingsvrijheid. Het middels is dan erger dan de kwaal en voorts wordt daarmee miskend dat vergelijkingssites hun plek ook in de zorg terecht hebben verworven. Een eerste oplossing is gelegen in het hanteren van een gedragscode waarbij op de naleving streng wordt toegezien door bijvoorbeeld een redactie. Veel websites hanteren in theorie een dergelijke code; de praktijk wijst uit dat er nog steeds zeer grievende teksten geplaatst kunnen worden. De redactie komt pas in actie wanneer een zorgverlener een klacht neerlegt. In aanvulling op dat strenge toezicht kan de provider werken met een filter. Deze zuivert de website van onzinnige of boosaardige spam en ongemotiveerde klachten. Bij schending van de spelregels, zoals het doen van onjuiste of nodeloos kwetsende uitingen, volgt verwijdering. Een tweede oplossing is ‘accreditatie’. Ter verhoging van de geloofwaardigheid van de website hebben zich vaak patiëntenorganisaties of zorgverzekeraars gecommitteerd die hun eigen eisen stellen aan de manier waarop de informatie wordt verwerkt en gepresenteerd. Beroepsverenigingen van zorgverleners schitteren echter door afwezigheid. Zij laten daar een kans liggen. Keurmerk Wanneer de beroepsorganisaties van zorgverleners zelf ook een keurmerk voor vergelijkingssites hanteren en daar publicitair de aandacht op vestigen, haalt dat de wind uit de zeilen van sites die – soms – niet zorgvuldig verifiëren of een ‘recensie’ meer is dan een digitale wraakoefening. Welke criteria in aanvulling op de al gehanteerde het meest
>>
KORTOM relevant zijn, kunnen de beroepsverenigingen samen met patiëntenorganisaties uitstekend vaststellen. Datzelfde geldt voor de werkwijze van die sites om ondanks de geheimhoudingsplicht en overige privacyoverwegingen, recht te doen aan de positie en het standpunt van de zorgverlener. Voldoet een vergelijkingssite niet aan de criteria, dan geen keurmerk en dus voor het informatiezoekend publiek niet de zekerheid dat de geplaatste ‘artsenrecensies’ echt nuttig zijn. Dit biedt de zorgconsument meer zekerheid over de kwaliteit van de informatie en verbetert de transparantie van de zorgmarkt zonder zorgverleners zomaar aan de schandpaal te nagelen. De gang naar de rechter hoeft dan alleen nog maar in extreme gevallen gemaakt te worden. De arts kan zich concentreren op het leveren van de beste zorg en iedere kritische recensie is een kans tot verbetering. Bij onterechte of ongenuanceerde verwijten op dubieuze sites hoeft de arts slechts te verwijzen naar wel ‘geaccrediteerde’ sites. Sandy Hundepool is mond-, kaak- en aangezichtschirurge in het Bronovo Ziekenhuis te Den Haag. Bob van der Kamp is advocaat Gezondheidsrecht bij Guldemond Advocaten te Amsterdam. _________________________________________
EPD’s vergroten patiëntveiligheid 25 juli 2011 Een breder gebruik van EPD’s kan het aantal medische fouten verminderen. Dat schrijven de onderzoekers van de University of Texas in The Journal of the American Medical Association. Een manier om EPD’s versneld in gebruik te nemen zou zijn om de jaarlijkse patiëntveiligheidsdoelstellingen ook bij EPD’s op te nemen. Deze doelen zijn: het correct identificeren van patiënten, testresultaten op het juiste moment bij de juiste professionals krijgen, medicatie juist etiketteren, het controleren van medicijnen voor moge-
nvdk
lijke bijwerkingen, het voorkomen van infecties en het identificeren van patiënten met een suïciderisico. Een ander voorbeeld waarbij een EPD de patiëntveiligheid vergroot is een mechanisme waarbij de artsen aan moeten geven dat ze een testresultaat hebben ontvangen en zij gevolgd worden bij de follow-up acties. _________________________________________
Trimbos en Achmea gaan ziekteverzuim met e-health te lijf 19 juli 2011 Het Trimbos-instituut en Achmea starten een project om de verzuimduur bij werknemers met psychische klachten te verkorten met behulp van e-health. Het Trimbos-instituut heeft Return@Work ontwikkeld, een e-health programma dat zowel de verzuimende werknemer, de bedrijfsarts als de casemanager gebruiken in het reïntegratieproces. Nieuwe toepassing Volgens het Trimbos-instituut is dit een nieuwe toepassing van e-health, dat al eerder effectief bleek tegen psychische klachten en verslaving. “De combinatie van psychische en lichamelijke klachten, waar een kwart van de werknemers met langdurig verzuim mee te maken heeft, krijgt in het bijzonder aandacht in Return@Work.” Gevolgen verzuim Langdurig verzuim zorgt doorgaans voor hoge kosten en een hoge belasting voor de werknemer. De kosten van verzuim wegens psychische aandoeningen in Nederland worden geschat op 2 miljard euro per jaar. Psychische klachten, zoals depressie, angst en spanningsklachten, hebben een groot aandeel in langdurig verzuim.
>>
KORTOM Wat doet Return@Work? Return@Work biedt de werknemer online een zelfhulpprogramma waarin hij gemotiveerd wordt om het werk weer (gedeeltelijk) op te pakken. De bedrijfsarts ontvangt vanuit Return@Work adviezen om de werknemer beter te kunnen begeleiden. De casemanager ontvangt adviezen om het proces te begeleiden. Onderzoek Psychiater en bijzonder hoogleraar Christina van der Feltz-Cornelis gaat samen met het Trimbos-instituut, de Universiteit van Tilburg en het VU Medisch Centrum in Amsterdam onderzoeken of Return@Work een effectief middel is om de verzuimduur te verkorten. In samenwerking met arbodienstverlener Achmea Vitale worden ruim 300 werknemers geworven. De helft van de werknemers krijgt het Return@Work-programma aangeboden. De andere helft krijgt de gebruikelijke verzuimbegeleiding. Het onderzoek wordt gefinancierd door ZonMw en ACHMEA. De resultaten van het onderzoek worden begin 2014 verwacht. (Bron: Trimbos) _________________________________________
Utrechters testen gezondheid via website 14 juli 2011 Begin volgend jaar ontvangen 800 bewoners van Leidsche Rijn een uitnodiging van hun huisarts om op de site PreventieKompas hun gezondheid te testen. Na het invullen van de vragen krijgt elke bewoner een individueel preventieadvies waarbij onder meer verwezen wordt naar het aanbod in de wijk. Dat meldt DeStadUtrecht.nl. Het project is een initiatief van onder meer GG&GD Utrecht, AGIS zorgverzekeraar en UMC Utrecht. In het project wordt gebruik gemaakt van
nvdk het e-Health platform van het NIPED. Via dit platform ontvangt een deelnemer een persoonlijk advies na het invullen van een vragenlijst. Het op de persoon afgestemde preventieadvies bevat zelfhulpmodules of wijst de weg naar het beschikbare aanbod. Daarnaast kan elke deelnemer via het platform desgewenst gebruik maken van publieksinformatiebronnen, e-consulting of e-Health cursussen. In urgente gevallen volgt medische follow-up. (ICTzorg – ICTzorg / Twitter) _________________________________________
KNMG wijst klachtenmeldpunt af 19 juli 2011 Artsenorganisatie KNMG ziet geen meerwaarde in een nieuw klachtenmeldpunt. De organisatie zegt dit naar aanleiding van het meldpunt medische missers dat de Consumentenbond afgelopen vrijdag opende. De bond zegt hiermee de drempel te willen verlagen voor het indienen van een klacht. Bij dit onafhankelijk kenniscentrum, dat de bond zegt te zijn, kunnen mensen onderzoeken of hun zaak kans van slagen heeft. Ook wil de bond in gesprek gaan met zorgaanbieders naar aanleiding van ingediende klachten. Niet sneller De KNMG denkt niet dat het instellen van een onafhankelijk kenniscentrum voor meer openheid of een snellere afhandeling van procedures zorgt. Volgens de Consumentenbond is zo’n centrum wel nodig omdat er de afgelopen tien jaar geen verbetering te zien zou zijn in de openheid over medische missers onder artsen en hulpverleners. De eigen ervaringen van de KNMG wijzen juist op het tegendeel, zegt de organisatie. Onmogelijke bewijslast Ook pleit de bond voor een omgekeerde bewijslast, wat inhoudt dat niet de patiënt moet bewijzen schade te hebben geleden, maar de arts moet
>>
KORTOM bewijzen dat hij juist heeft gehandeld en dat eventuele schade niet uit zijn handelen voortvloeit. Dit zadelt artsen met een onmogelijke bewijslast op. Bovendien is dit in strijd met het uitgangspunt dat in het Nederlandse recht iedere burger zijn eigen schade draagt. Alleen op het moment dat artsen hun dossier niet goed bijhouden, kan de bewijslast verschuiven van patiënt naar arts, vindt de KNMG. (Zorgvisie-Carina van Aartsen) _________________________________________
Vlaanderen en Microsoft starten innovatiecentrum e-health 3 augustus 2011 De Vlaamse regering en Microsoft willen een Microsoft Innovation Center (MIC) over gezondheidszorg en e-health gaan opzetten. Een MIC is een centrum waar overheden, academici en ondernemingen samenwerken bij onderzoek, technologie en software-toepassingen.
nvdk
“Veel mensen denken dat trage sites een probleem is uit het verleden”, zegt Willem de Groot, een van de onderzoekers. “Maar de mensen die sites maken, hebben zelf vaak de snelste verbindingen en stoppen hun creaties vol met grafische toeters en bellen. Zij realiseren zich doorgaans niet dat de gemiddelde bezoeker er wel vijf keer zo lang op moet wachten. Bijkomend probleem is de trage verbinding van smartphones en tablet-computers. Nog weinig sites zijn geoptimaliseerd voor mobiele netwerken.” Economie “Collectief wachten op trage sites heeft ook een economische implicatie. Stel dat de gemiddelde site twee keer zo snel zou laden, dan bespaart dat twee minuten per persoon per dag. In Nederland alleen staat dat voor een arbeidsproductiviteit van een paar miljard euro”, zegt Donald Res, oprichter van het SpeedProfs.com kennisplatform. (ICTzorg – ICTzorg / Twitter) _________________________________________
Prins Constantijn spreekt tijdens MiC Het MIC Vlaanderen wil op een termijn van drie jaar dertig tot veertig bedrijven creëren. Dat moet drie- tot vierhonderd nieuwe banen opleveren. De operationele activiteiten gaan in Kortrijk en Genk plaatsvinden. (ICTzorg – ICTzorg / Twitter) _________________________________________
Trage websites kosten geld
16 augustus 2011 Op donderdag 10 november geeft ZKH Constantijn van Oranje, lid van het kabinet van Eurocommissaris Neelie Kroes, een presentatie geven over de digitale agenda van Europa in healthcare. Hij doet dit op het congres MIC2011 dat plaatsvindt op 10 en 11 november.
8 augustus 2011 Nederlandse computergebruikers wachten dagelijks in totaal zevenhonderdduizend uur op het laden van websites. Dat concludeert de website speedprof.com op basis van eigen onderzoek. Speedprof vergeleek de resultaten van eigen metingen met onderzoeken van onder meer Google en TNS Nipo.
Dit jaar is het congres een samenwerking tussen de organisaties VMBI, IHE Nederland, MIM, NPCF, NVMA, RIVM, Universiteit Twente en de V&VN/VZI. Tijdens het congres wordt verder aandacht gegeven aan de laatste ontwikkelingen op zorgict zoals personal health record, keteninformatiesystemen, cloud, Europese uitwisseling en serious gaming. (ICTzorg – ICTzorg / Twitter)
>>
KORTOM _________________________________________
Tele-ic redt intensive care kleine ziekenhuizen 16 augustus 2011 Door gebruik te maken van tele-intensive care (tele-ic) kunnen intensivisten op afstand ic’s niveau 1 in kleine ziekenhuizen in de gaten houden. Door dit project van het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis in Amsterdam kan de intensive care van het MC Zuiderzee in Lelystad blijven bestaan. Het project is genomineerd voor de Spider Award 2011. Op de kleinste afdelingen intensive care, niveau 1, is alleen tijdens kantooruren een intensivist aanwezig. Buiten kantoortijden kan in geval van nood wel een dienstdoende anesthesist of internist worden gebeld, maar deze is doorgaans niet fysiek aanwezig in het ziekenhuis en niet specifiek geschoold in intensive care-geneeskunde. Hierdoor worden de patiënten ’s nachts niet optimaal begeleid. Dat moet veranderen met tele-ic. In de uren dat de intensivist in het Zuiderzee ziekenhuis niet aanwezig is, krijgt de intensivist op afstand de controle. Via een speciale data- en videoverbinding houdt deze arts vanaf een centrale plek alles in de gaten en begeleidt hij het ziekenhuispersoneel op afstand.
nvdk
moeten worden. “Doordat buiten kantoortijden nu ook de juiste medische kennis beschikbaar is, zullen patiënten minder snel overgeplaatst worden. De patiënten die toch een hoger niveau ic nodig hebben, kunnen tijdiger verplaatst worden doordat er constante monitoring plaatsvindt.” Kosten De tele-ic is interessant voor kleine ziekenhuizen die worstelen met hun ic niveau 1. Rood: “Wanneer zij hun ic behouden, mogen zij verschillende operaties blijven uitvoeren. Bovendien is het goedkoper voor de zorg. Als een kleine ic sluit, verplaatsen de bedden zich naar een hoger niveau ic. Meer bedden op deze afdeling zorgt voor hogere kosten.” Toekomst Doelstelling van het project is om in de komende jaren meerdere ic’s van kleine ziekenhuizen aan te sluiten op de centrale controleplek. “Dat is belangrijk om het project zinvol en rendabel te maken. Nu nog werken we met één locatie die we op afstand controleren. We wilden goed weten hoe het loopt en kinderziektes uit het proces halen. Doelstelling is om dit jaar twee andere remote sites toe te voegen. Voor volgend jaar staan ook enkele kleine ic’s in de planning. (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn | Twitter) De Spider Award
Kwaliteit “De tele-intensivist houdt contact met het andere ziekenhuis via zes schermen en een live hd-videoverbinding”, legt Emmy Rood uit. Zij is adviseur unitoverschrijdende en regionale ICT-projecten aan het OLVG. “Verpleegkundigen kunnen zo makkelijk overleggen met de arts op afstand. Als er problemen ontstaan, kunnen zij onder leiding van de monitorende arts direct actie ondernemen. Voorafgaand aan tele-ic was er een drempel om een intensivist om hulp te vragen omdat deze uit bed gebeld moest worden.” Rood legt verder uit dat de oplossing er ook voor zorgt dat patiënten minder snel overgeplaatst
_________________________________________
‘EPD kan doorstart maken’ 22 augustus 2011 Een aantal koepelorganisaties van huisartsen en apothekers concludeert dat het elektronisch patiëntendossier (EPD) toch kan worden ingevoerd. Het EPD, waarmee artsen medische informatie over patiënten kunnen uitwisselen, sneuvelde dit voorjaar in de Eerste Kamer. De senatoren vreesden dat de privacy van patiënten onvoldoende kon worden gewaarborgd. Aan de jarenlange voorbe-
>>
KORTOM reiding van het megaproject was toen al ongeveer 300 miljoen euro besteed. De Landelijke Huisartsenvereniging (LHV), de Vereniging Huisartsenposten Nederland (VHN), het Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG), de apothekersorganisatie KNMP en de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuisapothekers (NVZA) hebben een vertrouwelijk voorstel gepresenteerd om toch een digitaal patiëntendossier te kunnen invoeren dat de privacy van de patiënt volledig garandeert. Dit voorstel is in handen van het ANP. Verhoging tarieven Het EPD zou voortaan Servicecentrum voor Zorgcommunicatie gaan heten. Het plan zou 10 miljoen per jaar kosten. Zorgverzekeraars zouden bereid zijn de kosten te dragen. Ze zouden die doorberekenen via een verhoging van de tarieven die artsen en apothekers voor hun werk krijgen. Nictiz, de organisatie die belast was met de oprichting van het EPD, heeft na het afblazen van het project opdracht gekregen te onderzoeken of een doorstart mogelijk is. Bronnen rond de vijf koepelorganisaties zeggen goede hoop te hebben dat Nictiz hun voorstel heeft overgenomen. De organisatie zou minister Edith Schippers van VWS inmiddels hebben geïnformeerd over haar standpunt. Patiëntveiligheid Een woordvoerder van Nictiz bevestigt dat de brief aan de minister is verstuurd, maar wil niet ingaan op de inhoud van het advies. De vijf belangenorganisaties van artsen en apothekers vinden dat een centraal patiëntendossier een belangrijk middel is om de patiëntveiligheid te verbeteren. Als patiënten, zoals bij bijvoorbeeld senioren veel voorkomt, behandeld worden door diverse artsen, kunnen die hun behandelingen op elkaar afstemmen. Dat voorkomt veel medische complicaties. (Zorgvisie – Carolien Stam)
nvdk _________________________________________
‘CareIP en Beeldtelefoon in open source’ 23 augustus 2011 “Zorginstellingen en hun bewoners profiteren van een open source VoIP-netwerk”, stelt directeur Ben de Kraker van IGCN Automatisering. Het bedrijf heeft onlangs, in samenwerking met Zibber, zo’n netwerk gerealiseerd in Hilversum. Het systeem is aangemeld voor de Spider Award 2011. Open source staat voor gratis software die aangepast kan worden naar de wens van de gebruiker. Recentelijk heeft IGCN bij 150 zorgwoningen in Hilversum het alarmeringssysteem careIP en beeldtelefoons geplaatst. Deze zijn gekoppeld aan een VoIP-netwerk dat draait op opensourcesoftware. Dit netwerk maakt het mogelijk om telefonie of andere communicatie via internet te versturen. Vrijheid De Kraker legt uit dat open source veel voordeel biedt voor zorginstellingen. “Instellingen zijn niet meer afhankelijk van de huidige aanbieders. Die beperken organisaties door gesloten systemen aan te bieden waardoor het praktisch onmogelijk is om over te stappen. Een opensourcesysteem kan zonder problemen door een andere partij worden beheerd. Daarmee wordt het systeem direct toekomstbestendig. Tevens worden er geen kosten voor de software in rekening gebracht waardoor deze oplossing ook prijstechnisch aanzienlijk interessanter is.” VoIP Aan het VoIP-systeem kunnen allerlei apparaten van verschillende leveranciers toegevoegd worden. “Denk aan camera’s, brandmelders, piepers, deurslot- en alarmeringssystemen. Het wordt dan mogelijk om een extra brandmelder te installeren bij een bewoner met epilepsie die graag een sigaar in zijn kamer rookt. Het systeem is ook toekomstbe-
KORTOM stendig door het IPv6-principe waarbij elke vierkant centimeter op aarde een ip-adres heeft. Daarnaast komen er steeds meer mogelijkheden beschikbaar om aan te sluiten op het systeem. Een recente ontwikkeling is de elektrische pillendoos die een signaal geeft als mensen hun medicijnen vergeten.” Voordelen voor bewoners Het werken via internet biedt voordelen voor de hulpbehoevenden. “Door de alarmeringstoestellen te koppelen aan internet wordt het direct zichtbaar als er problemen zijn”, verklaart De Kraker. “Bij analoge toestellen, wordt dit vaak pas de volgende dag opgemerkt. Tweede voordeel is dat hulpverleners gebruik kunnen maken van de beeldtelefoons wanneer er alarm geslagen wordt. Zij kunnen via een smartphone inbellen op de beeldtelefoon van de hulpbehoevende. Op dat moment kan er adequaat actie worden ondernomen.” Verder kan de bewoner beeldbellen met de familie waarbij Zibber zorgt voor de ondersteuning. Tot slot kan de bewoner kijken wie er voor de deur staat wanneer er wordt aangebeld. IGCN IGCN noemt zichzelf sparring partner voor automatisering in de zorg. De Kraker: “Wij zijn ontstaan vanuit de overkoepelende organisatie voor zorgverzekeraars in Nederland, en dan de particuliere tak zoals die destijds nog bestond. Op een gegeven moment werd onze afdeling verzelfstandigd en is besloten onder eigen vlag te gaan werken. Onze klanten zijn vooral thuiszorgorganisaties en verpleeg- en verzorgingstehuizen.” (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn | Twitter)
>>
nvdk
nancieel gezien het meest gezonde topklinische ziekenhuis, blijkt uit onderzoek van AME Research. Het Martini Ziekenhuis in Groningen presteert het slechtst. Het onderzoeksbureau maakt een rangorde aan de hand van de operationele marge, de solvabiliteit en het rendement op het vermogen van de topklinische ziekenhuizen. De tweede plaats voor de financiële prestaties in 2008 gaat volgens deze berekening naar het Medisch Centrum Haaglanden. Het Amphia ziekenhuis in Breda staat op de derde plaats. Martini Ziekenhuis Het Martini Ziekenhuis in Groningen staat onderaan de ranking van AME Research. Van de 26 topklinische ziekenhuizen scoort dit ziekenhuis het slechtst. Het is “nauwelijks solvabel”, volgens het onderzoeksbureau. Verder heeft het Martini Ziekenhuis een negatief rendement op het totale vermogen. Andere zwakke broeders zijn het Máxima Medisch Centrum en het Albert Schweitzer ziekenhuis in Dordrecht. ‘Ziekenhuis interessant als investering’ Een topklinisch ziekenhuis kan een mooi beleggingsobject voor investeerders zijn. De 26 topklinische ziekenhuizen hoeven maar vier procent op hun totale bedrijfskosten te besparen om een bedrijfsresultaat van bijna zeven procent van hun omzet te bereiken. Dit resultaat is marktconform. Zo voegen zij economische waarde toe in een financieel concurrerende omgeving. Volgens het onderzoek is dit een haalbare doelstelling. De topklinische ziekenhuizen moeten dan wel gezamenlijk 247 miljoen euro besparen door “een groter kostenbewustzijn”.
_________________________________________
‘St. Antonius is meest gezonde topklinische ziekenhuis’ 13 augustus 2009 Het Sint Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein is fi-
Topklinische ziekenhuizen Een topklinisch ziekenhuis dient hooggespecialiseerde zorg te verlenen. Zij moeten ook onderwijs en opleidingsmogelijkheden bieden en in samenwerking met universitair medische centra wetenschappelijk onderzoek toepassen in de praktijk.
>>
KORTOM
nvdk
De ziekenhuizen werken samen vanuit de vereniging Samenwerkende Topklinische opleidingsziekenhuizen. (Zorgvisie – Nico van Wijk)
een geregistreerde beroepsbeoefenaar tuchtrechtelijk te vervolgen als deze de tuchtnormen overtreedt.
De tweede plaats voor de financiële prestaties in 2008 gaat volgens deze berekening naar het Medisch Centrum Haaglanden. Het Amphia ziekenhuis in Breda staat op de derde plaats.
UZI-pas Met de UZI-pas kunnen zorgverleners en indicatieorganen via de elektronische weg op een veilig manier toegang krijgen tot vertrouwelijke patiëntinformatie. De pas kan ook gebruikt worden om patiëntinformatie beschikbaar te stellen aan collega zorgverleners die hun patiënten behandelen. Net als het reguliere paspoort is de pas een persoonsgebonden waardedocument. (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn | Twitter)
_________________________________________
Schippers twijfelt niet aan UZI-pas 25 augustus 2011 Het elektronisch authenticatiemiddel voor de zorg, de UZI-pas, voldoet aan strenge eisen en kent een zeer hoog beveiligingsniveau. Daardoor is er geen reden om aan de pas te twijfelen. Dat stelt minister Schippers van VWS in antwoorden op Kamervragen van PVV’er Karen Gebrands. Schippers stelt wel dat het belangrijk is dat gebruikers zorgvuldig omgaan met de pas. “Het is de verantwoordelijkheid van een zorginstelling om ervoor te zorgen dat haar informatiebeveiliging, inclusief het juiste gebruik van de UZI-pas op orde is.”
_________________________________________
KNMG: ‘Arts moet leren van kapper en garagehouder’ 29 augustus 2011 Artsen moeten klantgerichter worden. Dat stelt. Arie Nieuwenhuijzen Kruseman, voorzitter van de artsenfederatie KNMG.
Onjuist gebruik De UZI-pas kan worden ingetrokken, zo legt Schippers uit, wanneer het toegangsmiddel onrechtmatig gebruikt is of indien de gebruiker niet voldoet aan de aanwijzingen of regels met betrekking tot het beheer, de beveiliging en het gebruik van de pas.
“Waarom snappen kappers en garagehouders wél dat ze hun klanten niet onnodig moeten laten wachten, maar is dat niet bij alle artsen het geval?”, zegt Nieuwenhuijzen Kruseman. Hij noemt het voorbeeld van een polikliniek van een ziekenhuis waar alle patiënten om negen uur moeten verschijnen. “Terwijl sommigen pas vier uur later aan de beurt zijn. Dan vraag ik: Waarom doen jullie dat? En dan zeggen de dokters: Dat is handig, want dan zitten ze al klaar.”
Toezicht De IGZ houdt toezicht op het gebied van de UZIpas. Schippers: “Handhaving vindt plaats door middel van een schriftelijk bevel door de IGZ of een schriftelijke aanwijzing door de minister. De verplichtingen opgenomen in het bevel en de aanwijzing kunnen gehandhaafd worden door middel van bestuursdwang of een last onder dwangsom.” Daarnaast kent de Wet BIG de mogelijkheid om
Niet te geloven Volgens de voorman van de artsenorganisatie is dat ‘niet te geloven’. Maar er zijn meer voorbeelden. Zo moet hij erkennen dat het ook nog steeds voorkomt dat patiënten zitten toe te kijken hoe er eerst een taart de spreekkamer in wordt gedragen, en daarna een dienblad met kopjes zodat de medewerkers van de afdeling een verjaardag kunnen vieren, terwijl de wachtkamer vol zit.
>>
KORTOM Economische crisis Hoe het komt dat veel artsen hun eigen ding blijven doen? De voorzitter haalt zijn schouders op: “Makelaars en notarissen verdienen minder als er een economische crisis heerst. Maar bij artsen speelt dat niet. Patiënten komen toch wel. Ik wil daarbij aantekenen dat er natuurlijk ook veel dokters zijn die heel toegewijd met hun patiënten omgaan.” Ivoren toren In de jaren zeventig, de tijd dat Nieuwenhuijzen Kruseman medisch student was, stonden artsen nog onaantastbaar op een voetstuk. “Als iemand een ernstige ziekte had, dan vertelde je hem dat niet. De patiënt vroeg er ook niet naar. De dokter zat in een ivoren toren, en wat hij deed was goed.” Kapper Inmiddels is het voetstuk voor een groot deel verdwenen. “Maar het moet nóg vanzelfsprekender worden dat je mensen op tijd helpt, en excuses aanbiedt als ze een kwartier moeten wachten. Dat doet een kapper toch ook?” Kwaliteit De KNMG kan een dokter niet dwingen zijn opstelling jegens de patiënt aan te passen. ‘De markt’ zal volgens Kruseman het werk moeten doen. “Sinds een aantal jaar moeten ziekenhuizen met elkaar concurreren. Ze moeten de beste kwaliteit en goede zorg leveren aan de patiënten. Die kunnen steeds vaker op internet zien in welk ziekenhuis ze lang moeten wachten en hoeveel heroperaties er moeten worden uitgevoerd omdat er iets mis is gegaan. De patiënten gaan dan vanzelf naar het ziekenhuis waar de hulp wel goed is. Als uiteindelijk minder patiënten naar een bepaalde dokter toegaan, gaat hij of zij vanzelf om.” Cultuuromslag Hoelang het gaat duren voordat de cultuuromslag een feit is? De KNMG-voorzitter: “Ik denk een generatie.” (ANP – Wouter van den Elsen / Twitter
nvdk _________________________________________
Loek Winter neemt kliniek DeLairesse over 30 augustus 2011 Kliniek DeLairesse in Amsterdam Zuid maakt sinds kort deel uit van de DC|Groep. Zorgondernemer en directeur van DC Groep Loek Winter heeft de kliniek samen met investeerder Tinseltown overgenomen. Kliniek DeLairesse bestaat 15 jaar en biedt zowel verzekerde en onverzekerde zorg, waar onder orthopedie, neurologie, gynaecologie en plastische chirurgie. Binnenkort wil de kliniek starten met endoscopie. Ook operatieve ingrepen worden binnenkort uitgevoerd. Ziekenhuis De DC|Groep bestaat nu uit tien vestigingen, onder andere in Rotterdam, Den Haag, Maastricht en Almere. Winter is ook bestuursvoorzitter van de MC Groep, die begin 2009 de IJsselmeerziekenhuizen met locaties in Emmeloord en Lelystad overnam. In 2008 wilde Winter zich inkopen in het Sint Jansgasthuis in Weert, maar die transactie ketste af. (Zorgvisie-Carina van Aartsen) _________________________________________
‘Menselijk handelen grootste risico bij medische technologie’ 19 augustus 2011 Risico’s bij de inzet van medische technologie wordt vooral veroorzaakt door onzorgvuldig gebruik van de techniek of toepassing. Dat blijkt uit het rapport ‘Medische Technologie at risk?’ van de Expertgroep Medische Technologie (EMT). De simpelste oplossing om risico’s te voorkomen is volgens de expertgroep reductie van het aantal menselijke fouten. De experts keken voor het rapport naar de vijf meest risicovolle toepassingen
>>
KORTOM van medische technologie: actieve implantaten, invitro diagnostica, disposables en chirurgisch instrumentarium, elektromechanische hulpmiddelen en thuiszorgtechnologie. Reductie menselijke fouten De menselijke fouten kunnen worden teruggebracht door checklists in te voeren en het voorraadbeheer te verbeteren. Daarnaast zouden registratiesystemen uitkomst kunnen bieden bij het ontdekken van veelvoorkomende problemen of complicaties. De onderzoekers wijzen daarbij naar een Scandinavisch systeem. Daar wordt gewerkt met een nationaal registratiesysteem voor alle orthopedische procedures. Coördinatie van medische technologie De EMT pleit verder voor een coördinator medische technologie die verantwoordelijkheid neemt voor de kwaliteit van de medische technologie. “In de huidige situatie is vaak niet duidelijk wie probleemeigenaar is en dreigen zaken tussen wal en schip te geraken.” De coördinator rapporteert direct aan de raad van bestuur en fungeert als meldpunt voor incidenten. De eindverantwoordelijkheid moet wel blijven liggen bij het bestuur, vinden de experts. _________________________________________
‘Marktplaats’ voor banen in Brabantse ziekenhuizen 7 september 2011
nvdk de lucht zijn. Vanaf januari kunnen ook andere ziekenhuizen zich bij de zogenoemde Talenten Management Bank aansluiten. Besparing De ziekenhuizen verwachten dat ruim zestig procent van de vraag naar tijdelijk personeel onderling kan worden opgelost. Dat zou een besparing betekenen van honderdduizenden euro’s per ziekenhuis. Voor de vacatures die niet intern kunnen worden vervuld, kunnen detacheringsbureau’s en ZZP’ers zich inschrijven. Afzonderlijke websites Medewerkers die van baan willen veranderen, moeten nu nog de websites van elk afzonderlijk ziekenhuis bekijken om te weten te komen welke vacatures er zijn. “Er zijn zo’n 100 ziekenhuizen in Nederland, die bekijken de markt tot nu toe vooral vanuit hun eigen perspectief”, aldus een woordvoerder van het Máxima Medisch Centrum. Met de komst van het nieuwe systeem moet dat veranderen. (Zorgvisie Kennis en ervaring delen Tot slot moet het delen van kennis en ervaring geprikkeld worden, zodat “niet steeds het wiel opnieuw uitgevonden hoeft te worden”. Instellingen zouden bij elkaar kunnen kijken om van elkaar te leren. De onderzoekers bevelen tot slot aan om verschillende disciplines vaker bij elkaar te laten kijken. Niet alleen om van elkaar te leren, maar ook omdat het zorgt voor trots op de afdelingen waar het goed gaat. (Zorgvisie)
Het Amphia ziekenhuis, het St. Elisabeth Ziekenhuis, het Jeroen Bosch Ziekenhuis en het Máxima Medisch Centrum beginnen via internet een soort ‘Marktplaats’ om aan personeel te komen. Dat maakten de vier ziekenhuizen bekend.
_________________________________________
Door vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen, hopen de vier ziekenhuizen te voorkomen dat duur extern personeel moet worden ingeschakeld. Het systeem moet binnen enkele weken in
De toenemende risico’s, de zwakke vermogenspositie en de concentratie van ziekenhuiszorg vormen vooral voor kleine ziekenhuizen een bedreiging. Dat concludeert het adviesbureau
‘Faillissement dreigt voor kleine ziekenhuizen’ 6 september 2011
>>
KORTOM Quintessence HealthCare op basis van de jaarverslagen van ziekenhuizen. Het adviesbureau Quintessence HealthCare heeft de jaarverslagen van ziekenhuizen doorgenomen van 2004 tot 2011. Op het eerste gezicht lijken ziekenhuizen er goed voor te staan. De nettowinst is gegroeid naar 323 miljoen euro bij een omzet van ruim 21 miljard euro en de personeelskosten dalen. Kleine ziekenhuizen kwetsbaar Maar er zijn grote verschillen tussen instellingen. 55 procent van de ziekenhuizen heeft een lager eigen vermogen dan 15 procent en kan daardoor niet gebruikmaken van de garanties van het Waarborgfonds voor de Zorgsector. Zij zijn voor hun geld afhankelijk van banken. Die schroeven hun eisen steeds verder op. Ze hanteren nu zelfs de eis 20 procent eigen vermogen. Zorginstellingen die dat niet hebben, betalen een hogere rente. “Vooral kleine ziekenhuizen met een klein vermogen zijn kwetsbaar, omdat hun omzet klein is”, waarschuwt Mark Sluiter van het adviesbureau Quintessence HealthCare. “Zij kunnen niet, zoals grote ziekenhuizen, hun risico spreiden met een groot zorgvolume.” Concentratie bedreigt kleine ziekenhuizen Een andere bedreiging vormt de concentratie en spreiding van zorg. “De bedoeling van het overheidsbeleid is dat kleine ziekenhuizen de complexe dure ingrepen afstoten aan grote ziekenhuizen in de buurt. Maar het is allerminst zeker dat ze daar de eenvoudigere goedkopere ingrepen voor terugkrijgen. Kleine ziekenhuizen doen er goed aan afspraken te maken met verpleeg- en verzorgingshuizen en huisartsen om hun regionale positie te verstevigen.” Afhankelijk van b-segment Een extra moeilijkheid voor kleine ziekenhuizen is dat ze veel zorg leveren die in het het b-segment van dbc’s vallen. Daarvoor gelden vrije prijzen.
nvdk Minister Edith Schippers van VWS vergroot het bsegment in 2012 naar 70 procent. Nu valt 66 procent van de dbc’s nog in het a-segment, dat de zekerheid biedt van vaste prijzen.
Faillissementen kleine ziekenhuizen Alle ontwikkelingen samen vormen een bedreiging voor kleine ziekenhuizen. “Faillissementen van kleine ziekenhuizen zijn niet te voorkomen als ze niet tijdig anticiperen”, stelt Sluiter. “Zeker als ze in een gebied zitten met een neerwaartse economie, zoals Oost-Groningen, of als ze onvoldoende inkomsten hebben om hun vastgoeduitgaven te dekken.” Maandelijks factureren Een verandering van het declaratiesysteem zou het voor ziekenhuizen makkelijker maken om over geld te beschikken is. Ze moeten nu gemiddeld 69 dagen op hun geld wachten, omdat ze pas een rekening mogen sturen als een dbc is afgesloten. “Als ziekenhuizen maandelijks rekeningen kunnen sturen, hoeven ze minder geld te lenen bij banken.” _________________________________________
Radboud lanceert videowebsite voor gezondheidservaringen 26 september 2011 Het Radboud REshape & Innovation Center, onderdeel van het UMC St Radboud, heeft afgelopen vrijdag de videowebsite Myhealthstory.me gelanceerd. Op deze site kunnen patiënten en zorgverleners video’s plaatsen over hun ervaringen met ziekte, aandoeningen, behandeling en acceptatie. Sociale media worden in toenemende mate gebruikt om ervaringen te delen over ziekte, behandeling, genezing of acceptatie van een ziekte of aandoening. De introductie van Myhealthstory.me voegt hier volgens het REshape & Innovation Center een nieuwe dimensie aan toe.
>>
KORTOM Myhealthstory.me Myhealthstory.me biedt patiënten en zorgverleners een wereldwijd platform waarop zij, via hun persoonlijke YouTube-account, filmpjes kunnen uploaden met de tag ‘Myhealthstory.me’ en zo ervaringen kunnen delen. Medisch studenten screenen de filmpjes, waarna ze beschikbaar zijn op de website. Zo ontstaat een grote database van beeldmateriaal van patiënten en zorgverleners over ziektebeelden, waarvan patiënten, zorgverleners en opleiders gebruik kunnen maken. Voor patiënten is deze site een bron van informatie. Ook zorgverleners en medisch studenten kunnen veel leren, want patiënten vertellen waar zij werkelijk behoefte aan hebben. Myhealthstory.me biedt zorgprofessionals ook de mogelijkheid om hun verhaal over veranderingen in de gezondheidszorg te delen. De website is wereldwijd toegankelijk voor alle patiënten en zorgverleners die er gebruik van willen maken. Myhealthstory.me is in eerste instantie Nederlands- en Engelstalig. Snel volgen ten minste elf andere talen. Luisteren naar zorgverhalen Volgens Lucien Engelen, directeur Radboud REshape & Innovation Center, komt een wens tot vervulling. “Namelijk het gebruik van sociale media om werkelijk te kunnen luisteren naar zorgverhalen, om zo samen met patiënten, familie en zorgverleners de zorg te kunnen verbeteren. Het idee kwam tot stand in samenwerking met Roni Zeiger (Chief Health Strategist), Gilles Frydman en e-patiënt Dave.” (ICTzorg – Mark van
nvdk _________________________________________
NU’91: Ruim duizend klachten over onderbezetting zomer 27 september 2011 Deze zomer heeft beroepsorganisatie NU’91 1050 klachten binnen gekregen over onderbezetting in de zorg. Het meldpunt was geopend van 21 juli tot half september. Het meldpunt was opgezet zodat verpleegkundigen en verzorgers hun klachten over onderbezetting kwijt konden. Uit het hele land kwamen volgens de beroepsorganisatie klachten binnen. Verpleeg- en verzorgingshuizen, de thuiszorg en ziekenhuizen hadden het meeste gebrek aan personeel. Klachten Bij het meldpunt kwam onder andere een klacht binnen van een 18-jarige student van de toneelschool, die zonder begeleiding mensen moest wassen, terwijl hij juist met alles behalve mensen wassen wilde helpen. Bij de geestelijke gezondheidszorg (ggz) is het een aantal keer voorgekomen dat een afdeling onbemand was. Zelfs het 24-uursnummer voor ambulante patiënten was niet altijd bereikbaar. (Zorgvisie – Mark van Dorresteijn | Twitter)
>>
KORTOM _________________________________________
‘Top-100′ sterkste ziekenhuismerken 5 september 2011 UMC Utrecht is voor de gemiddelde Nederlander het ziekenhuis met de sterkste reputatie. Het UMC St. Radboud in Nijmegen en het AMC in Amsterdam bezetten plaats twee en drie. De koppositie dankt het UMC Utrecht aan de nationale bekendheid van de organisatie en de hoge waarderingsscore. Ook als men het ziekenhuis nog nooit heeft bezocht, heeft men veel vertrouwen in het UMC Utrecht. 94 ziekenhuizen Dit blijkt uit een grootschalig onderzoek door Hendrik Beerda Brand Consultancy naar de merkkracht en het imago van alle 94 academische, gespecialiseerde en algemene ziekenhuizen van Nederland. Hiervoor zijn 4700 respondenten ondervraagd. Dit zijn volgens de onderzoeker niet alleen de patiënten van de instelling, maar ‘de gehele Nederlandse bevolking.’ Sterke merken top-10 1. Universitair Medisch Centrum Utrecht 2. UMC St Radboud, Nijmegen 3. AMC Amsterdam 4. Erasmus MC, Rotterdam 5. Antoni van Leeuwenhoek Ziekenhuis, A’dam 6. Universitair Medisch Centrum Groningen 7. VU Medisch Centrum, Amsterdam 8. Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) 9. Bronovo Ziekenhuis, Den Haag 10. Slotervaart Ziekenhuis, Amsterdam
nvdk Drie fasen De onderzoeker stelt dat een sterk merk zich in drie fasen ontwikkelt. Allereerst de bekendheid van de instelling, daarop volgend de waardering die mensen ervoor hebben en tenslotte de binding aan de instelling. Beerda: “Logischerwijs voelen patiënten de sterkste binding met het ziekenhuis. Opvallend vind ik de sterke binding en waardering onder bezoekers van het ziekenhuis.” Beeldbepalend
Beeldbepalend voor ziekenhuizen zijn vooral de deskundigheid van de medisch specialisten, vriendelijk personeel, een prettige sfeer en een goede bereikbaarheid met eigen of openbaar vervoer. Korte wachttijden vindt ‘de Nederlander’ minder belangrijk. Een goede prijs/kwaliteitverhouding van de medische zorg, speelt al helemaal geen rol van betekenis in de waardering voor een ziekenhuis. Over het geheel genomen, laten de onderzoeksresultaten weinig verschil zien tussen de ziekenhuizen. De profielen komen voor 75 procent met elkaar overeen. Uit het onderzoek komt wel duidelijk naar voren dat universitair medische centra een landelijke uitstraling hebben en algemene ziekenhuizen zijn alleen in hun regio worden bekend. (Zorgvisie-Carina van Aartsen)
>>
KORTOM
nvdk
We zijn op zoek naar een enthousiast persoon die als
penningmeester deel wil nemen binnen ons bestuur. Functie omschrijving. Profiel
Taken: • •
• • • •
• •
• • •
Actief participeren in het NVDK bestuur Mede zorg dragen voor het jaarlijks organiseren van het NVDK congres voor de leden (in samenwerking met het congresbureau) Actueel houden van de statuten van de vereniging en de stichting Contacten onderhouden met het congresbureau in kader van de ledenadministratie Contacten onderhouden met de Kamer van Koophandel Het voorbereiden van de jaarvergadering samen met de secretaris door het opstellen van de financiële verslaglegging Uitvoeren van de kascontrole samen met 2 leden NVDK Presenteren van het financieel jaarverslag en de begroting van het komende jaar tijdens de jaarvergadering Beheren van de financiële belangen en bankrekeningen van de vereniging Contactpersoon voor informatie aan derden Uitdragen van ontwikkelingen binnen dagbehandeling/kortverblijf Aanleveren van artikelen voor het verenigingsblad Kortom
• • • • • • •
Communicatief Accuraat Goed mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid Flexibel Initiatiefrijk Betrouwbaar Medische (of verpleegkundige) functie binnen dagbehandeling/kort verblijf
Bijzonderheden Alle werkzaamheden worden als vrijwilliger onbetaald verricht en vinden voor het overgrote deel plaats in de avonduren. In principe wordt de penningmeester voor een periode van drie jaar gekozen binnen het bestuur NVDK.
Heeft u interesse dan kunt u contact opnemen met Sanne van den Biggelaar Congress & Meeting Services Holland Postbus 18 5298 ZG Liempde tel: 0411 611 187 fax: 0411 633 805
[email protected]
